Nga Flori Bruqi : Qamil Grezda, rrugëtimi i një piktori

Piktori Qamil Grezda ka lindur në Gjakovë në maj të vitit 1917 në një familje misionare patriotike. Familja e tij u largua nga Kosova për shkak të politikës diskriminuese serbo-sllave. Më pas familja Grezda vjen në Tiranë, ndërsa Qamil Grezda vazhdoi shkollimin me artistët e mëdhenj, Odhise Paskali dhe Abdurrahim Buza. 

Në vitin 1939, ai u pranua në Akademinë e Arteve në Romë, të cilën e kreu me sukses. Grezda shquhet për kreativitet të lartë shprehës, ku dallohen portrete si “Romania”, “Portret plake”, “Portret gruaje”, “Shkodrani” e të tjera. 

Ai shquhet edhe për pikturimin e figurave historike, si “Bajram Curri”, “Isa Boletini”, “Gryka e Kaçanikut”, “Lidhja e Prizrenit “ “Hasan Prishtina”, etj.

 Në Galerinë Kombëtare të Arteve në Tiranë ruhen 33 vepra të tij. Dhe, për punë kreative tejet të ravijëzuar, piktori Grezda u shpërblye me shumë shpërblime e me mirënjohje të veçanta, e njera prej tyre është mga Kuvendi Popullor i Republikës së Shqipërisë në viti 1985 me urdhërin “Naim Frashëri”, të kl. II-të.

I njohur dhe i panjohur, i lartësuar dhe i lënë qëllimisht në hije. Në këtë zigzag humori të regjimit mund të përcaktohet luhatja e rrugëtimit të artistit Qamil Grezda.

I shkolluar në Akademite e Arteve në Firence dhe në Romë, ai do të mbarte me vete gjithë jetën, elegancën dhe ndikimin roman në trajtimin e potreteve dhe nudove, teksa peneli do ti përpiqej më tej të grabiste copëza nga peisazhi shqiptar e ti sillte ato në tablo.

Pikërisht këtë titull i ka dhënë edhe kuratori Oltsen Gripshi ekspozitës “Qamil Grezda, grabitqari i bukurisë së natyrës”, nje ekspozitë retrospektivë e cila hapet me rastin e 100 vjetorit të lindjes së artistit. “Ndihet shkolla italiane, ndihet Anigoni, ndihet ajo frymë e viteve 30-40.



Është një pikturë që ndihet forca e akademisë, apo fryma italiane” thotë drejtori i Galerisë Kombëtare të Arteve Artan Shabani.

I biri i Qamil Grezdës, Ermiri, kujton se nostalgjia e të jatit ishte Italia, Roma, Firencja. “Në shpirtin dhe gojën e tim eti, Firencja ka qenë më liberale, më impresioniste, më e hapur” kujton ai.
Në këtë ekspozitë prezantohet me një koleksion të pasur prej 55 veprash. Midis tyre janë tablo në teknikën e vajit, 9 nga të cilat pjesë e fondit të GKA, vepra në teknikën e pastelit dhe vizatime në letër, të cilat zënë një pjesë të rëndësishme në ekspozitë. Përmes retrospektivës, por edhe veprave të paekspozuara më parë, vizitorët do të mund të njohin disa aspekte të jetës dhe rrugëtimit artistik të Qamil Grezdës.

Kuratori i ekspozitës Oltsen Gripshi thotë se “… Grezda është një artist një piktor që ka patur rrugëtimin e tij në artet figurative shqiptare”. Ekspozita përmbyllet me një maskë të Qamil Grezdës, e krijuar nga i biri Ermir Grezda, kur i jati mbylli sytë.

Për piktorin Grezda ndikimi nga piktura italiane dhe mjeshtrat e saj ishte i pashmangshëm. Një frymë, e cila në rrafshin historik gjen shumë elementë të përbashkët me pikturën e peizazhit napoletan të viteve 1800 të shekullit XIX-të.

Trumpit s'i dihet ?!

Një hetim i Kombeve të Bashkuara ka zbuluar se forcat e qeverisë së Sirisë janë përgjegjëse për sulmin e tretë me gaz helmues. Një raport për këtë sulm i Kombeve të Bashkuara dhe i Organizatës për Ndalimin e Armatimit Kimik, mbrëmë i është dërguar Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Pritet që për këtë raport të ketë mosmarreveshje mes Rusisë dhe fuqive perëndimore lidhur me çështjen e përgjigjes ndaj këtij incidenti me armatim kimik të dokumentuar. Raporti fajëson forcat e qeverisë së Sirisë për sulm me përdorim të gazit helmues, me shume mundesi klor, në Kmenas të Idlibit, më 16 mars të këtij viti. Në një raport më të hershëm, organizata për ndalimin e armëve kimike akuzoi qeverinë siriane për dy sulme të tjera me armë kimike në vitin 2015. Qeveria siriane nuk ka komentuar këto raporte, por në raste të tjera ka mohuar gjithcka. Autoritetet në Damask ranë dakrod ne vitin 2013 që të shkatëronin armët kimike në kuadër të një pakti mes Moskës dhe Uashingtonit. Por sulmet e përsëritura me këto armë tregojnë qartësisht se Siria nuk ka respektuar marrëveshjen.





Një ekip ndërkombëtar i Kombeve të Bashkuara ka dalë në perfundimin se regjimi i Bashar Al Asad dhe militantët e shtetit islamik kanë ndërmarrë sulme kimike në Siri gjate viteve 2014 dhe 2015. Hetuesit ndërkombëtarë akuzojnë qeverinë siriane se ka përdorur gaz klorin gjatë dy sulmeve në dy fshatra në veriperendim të Idlibit si dhe luftetarët e ISIS se kanë përdorur gaz mustardë në një sulm në qytezën e Mareas, në veri të Alepos. Një vit më parë, Keshilli i sigurimit të OKB-s ngriti ekipin investigues për të gjetur përgjegjësit për sulmet kimike në Siri, dhe ky ekip hetoi nëntë raste në shtatë qytete ku besohej se ishin përdorur armë kimike. Paneli i hetuesve arriti të identifikonte përgjegjësit në tre sulme kimike, por nuk arriti të nxirrte përfundime në lidhje me gjashtë rastet e tjera. Ambasadorja e SHBA-ve në OKB Samanta Pauer i kërkoi këshillit të sigurisë të ndërmarrë veprime ndaj keqbërësve. “Është e rëndësishme që anëtarët e Keshillit të Sigurimit të bashkohen që të sigurojnë se do të ketë pasoja për ata që kanë përdorur armë kimike në Siri”, u shpreh ajo në një deklaratë për shtyp. Ndërkohë në Washington, zëdhënësi i Këshillit kombëtar të sigurisë, Ned Prinse, tha se tashmë është e pamundur të mohohet se regjimi sirian në mënyrë të përsëritur ka përdorur gaz klorin industrial si armë kundër popullit të tij. Këshilli i sigurimit të OKB-së pritet ta diskutoje raportin të marten e ardhshme, dhe mund të vendosë sanksione ndaj Sirisë ose t’i kërkojë Gjykatës ndërkombetare të Hagës ta marrë çështjen në shqyrtim si një krim lufte.

Pesë anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara kanë rënë dakord për furnizimin me armë të qeverisë së Libisë, për të luftuar grupin militant, Shteti Islamik dhe grupet e tjera të armatosura në këtë vend të ndarë. Sekretari amerikan i shtetit, Xhon Kerri, dhe zyrtarët e lartë nga Rusia, Kina, Britania dhe Franca, me përfaqësuesit e 15 vendeve të tjera, bënë të ditur dje në Vjenë se do ta miratojnë përjashtimin për embargo të armatimit të Kombeve të Bashkuara për Libinë, në mënyrë që qeveria e Libisë, me kryeministrin, Fayez al-Sarraj, të furnizohet me armatim. Kerri vlerësoi se plani për armatimin e qeverisë Sarraj është “balancë delikate”. Prej mesit të vitit 2014, Libia është në një gjende kaotike pasi grupi i militantëve ka pushtuar kryeqytetin, Tripoli, dhe ka krijuar qeverinë duke e detyruar parlamentin e këtij vendi të lëvizë në pjesën lindore të Libisë. Mungesa e qeverisë qendrore, po ashtu, u ka mundësuar militantëve të Shtetit Islamik dhe pjesëtarëve të grupeve të tjera islamiste ekstremiste, të marrin kontrollin në pjesë të ndryshme të Libisë.

Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Britania e Madhe dhe Franca i kanë kërkuar Kombeve të Bashkuara të fillojnë shpëndarjen e ndihmave humanitare nga ajri në zonat e rrethuara në Siri. Tre fuqitë u shprehën se qeveria siriane ka dështuar në respektimin e një afati për shpërndarjen e këtyre ndihmave, për të cilat u ra dakord me fuqitë botërore dhe rajonale që të fillonin në datën 1 qershor. Rreth 4 banorë në rrethinat Daraja të kryeqytetit Damask kanë mbetur pa ndihma ushqimore që në vitin 2012. Një autokolonë hyri në zonë të mërkurën, por transportonte medikamete dhe produkte të tjera jo-ushqimore. Këshilli i Sigurimit i OKB-së do të takohet këtë të premte për të diskutuar shpërndarjen e ndihmave nga ajri. Sekretari i departamentit amerikan të shtetit Xhon Kërbi, tha se qindra mijëra sirianë kishin nevojë për ndihmë të vijueshme. Ndërsa sekretari i Jashtëm britanik Filip Hemond, e përshkroi si cinike lëvizjen e qeverisë siriane për të lejuar vetëm sasi shumë të vogla ndihme, duke pretenduar se po respekton paktet. “Megjithëse shpërndarja e ndihmave nga ajri është komplekse, e kushtueshme dhe me rrezik, këto ndihma janë shpresa e fundit për lehtësimin e vuajtjeve njerëzore në shumë zona të rrethuara”, u shpreh Hemond.

Koha për një sulm të mundshëm ajror kundër Sirisë nuk është përcaktuar asnjëherë, deklaroi presidenti amerikan, Donald Trump në “Twitter”, duke theksuar se, “Mund të ndodhë shumë shpejt ose të mos ndodhë fare shpejt.” “Asnjëherë nuk kam thënë se kur do të ndodhë sulmi ndaj Sirisë”, shkruan ai, një ditë pasi paralajmëroi Rusinë, një aleat kryesor për Sirinë, që , “Të bëhet gati… sepse ato do të jenë duke ardhur, të mirë, të rinj dhe më inteligjentë!”. Ai theksoi gjithashtu rolin e fuqishëm të administratës së tij për të eleminuar militantët e Shtetit Islamik nga rajoni i Lindjes së Mesme. “Ku është ‘Faleminderit, Amerikë?’ “, pyet retorikisht Trump.

Shtëpia e Bardhë ka njoftuar se qeveria siriane duket se po përgatit një tjetër sulm me armë kimike, duke paralajmëruar se nëse ndodh një gjë e tillë, Siria “do ta paguajë çmimin”. Ajo po ashtu ka njoftuar se përgatitjet nga Siria janë të ngjashme me ato që janë ndërmarrë para sulmit të 4 prillit të këtij viti, i cili vrau shumë persona. Pas atij sulmi presidenti i SHBA-së, Donald Trump urdhëroi nisjen e një sulmi me raketa në një bazë ajrore siriane. “Ashtu siç kemi deklaruar më parë, Shtetet e Bashkuara janë në Siri për të shkatërruar Shtetin Islamik në Irak dhe Siri,” ka thënë zëdhënësi i SHBA-së, Shon Spajser. “Nëse, presidenti sirian Bashar al-Assad nis një tjetër sulm për vrasje masive duke përdorur armë kimike, ai dhe ushtria e tij do të paguajnë një çmim të rëndë”. Trump urdhëroi sulmin ajror gjatë muajit prill sepse sipas tij, sulmi me armë kimike ishte kryer nga qeveria e Asadit, por Siria vazhdon ta mohoje këtë akuzë. Sulme vunë Uashingtonin në përballje me Rusinë, e cila ka mbështetur Asadin në sulme ajrore në luftën e tij civile gjashtë vjeçare.

Recep Tayyip Erdoğan ,Rusia dhe Serbia !!!

Marrëdhëniet mes Turqisë dhe Rusisë vijojnë të jenë të tensionuara për shkak të rrëzimit të avionit luftarak rus nga forcat turke. Presidenti rus Vladimir Putin dhe ai turk Rexhep Taip Erdogan edhe të enjten shkëmbyen deklarata në distancë.

Presidenti Putin ka kërkuar që Ankaraja zyrtare të kërkojë falje për rrëzimin e avionit luftarak rus “Su­24”. Sipas Putin, duket se Turqia kërkon t’i çojë marrëdhëniet mes dy vendeve në një pikë të vdekur. Presidenti rus theksoi sërish se e konsideron rrëzimin e avionit një thikë pas shpine nga një shtet të cilin Moska e konsideronte aleat në luftën ndaj terrorizmit.

“Deri tani nuk kemi dëgjuar të kërkohet falje, dhe as të propozohet dëmshpërblimi apo ndëshkimi i përgjegjësve” tha zoti Putin.


Nga ana e tij, presidenti turk Erdogan iu përgjigj deklaratave të Putin, duke theksuar se rrëzimi i avionit ishte një reagim automatik, ndaj dhunimit të hapësirës ajrore të shtetit. Presidenti turk tha se ndihet i trishtuar kur sheh reagimin e Rusisë dhe siguroi se impenjimi i Turqisë në luftën ndaj ISIS është i padiskutueshëm. Presidenti Erdogan siguroi se Ankaraja ble gaz dhe naftë vetëm nga burime të njohura, dhe sipas tij, Rusia duhet të tregojë provat, kur thotë se Turqia financon grupet e xhihadistëve.

Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdoğan dhe homologu i tij rus, Vladimir Putin,  një vit më parë kanë biseduar për herë të parë me telefon qëkur Turqia rrëzoi një avion rus, në fund të vitit të kaluar. Edhe Kremlini, edhe zyra e Erdoganit kanë thënë se dy presidentët kanë rënë dakord që të rifillojnë bashkëpunim dhe janë shprehur të gatshëm për t’u takuar. Zyra e presidentit turk po ashtu ka thënë se Erdogan dhe Putin janë zotuar se do të luftojnë kundër terrorizmit. Në nëntor të vitit 2015, forcat turke kanë rrëzuar një avion rus, i cili fluturonte përgjatë kufirit Turqi-Siri. Piloti rus ka humbur jetën. Biseda midis Putin dhe Erdoganit është realizuar pasi Erdogan, këtë javë, ka shprehur keqardhje për incidentin.

Pasi shprehu keqardhje për rrëzimin e avionit rus, duke treguar kështu se ishte ai që po tërhiqej në sherrin me Moskën, Rexhep Tajip Erdgoan përcolli bindjen se Ankaraja do t’i normalizojë shumë shpejt marrëdhëniet me Rusinë. “Pas pajtimit me letrën që i dërgova Rusisë për t’i dhënë një tjetër dimension marrëdhënieve tona, besoj se gjërat do të ecin në drejtimin e duhur. Në letër, shpreha keqardhje për incidentin e njëkohësisht risolla në vëmendje mundësitë e mëdha të bashkëpunimit që mund të kemi ne rajonin e Lindjes së Mesme. Besoj se marrëdhëniet dypalëshe do t’i rikthehen me shpejtësi normalitetit duke i dhënë fund kështu një situate ekzistuese, që nuk është në interesin e asnjërës palë”, u shpreh Erdogan. Ishte zëdhënësi i shefit të Kremlinit, Dmitry Peskov ai që pohoi për gazetarët në Moskë, se kreu i shtetit turk kishte shprehur keqardhje për incidentin e muajit nëntor e i kishte përcjellë ngushëllimet më të thella familjes se pilotit të vdekur rus.


Presidenti rus Vladimir Putin theksoi vullnetin rus për të rikthyer dialogun dhe marrëdhëniet dypalëshe duke pritur të martën në Shën Petërburg homologun e tij turk Rexhep Taip Erdogan, pas nëntë muajsh krizë diplomatike. “Vizita juaj, që zhvillohet pavarësisht situatës politike të brendshme shumë të komplikuar në Turqi, tregon se ne të gjithë kërkojmë të rivendosim dialog dhe marrëdhënie, në interes të popujve rus dhe turk”, deklaroi Putin, pas një shtrëngimit të duarve mes dy krerëve.
Marrëdhëniet mes Moskës dhe Ankarasë ishin përkeqësuar ndjeshëm pas shkatërrimit në nëntor të një bombarduesi rus nga dy avionë turq mbi kufirin turko-sirian.

Rusia është e gatshme të bashkëpunojë me Evropën” keshtu deklaroi presidenti rus Vladimir Putin, i cili duket se po kërkon të përmirësojë marrëdhëniet diplomatike mes Kremlinit dhe shteteve të kontinentit të vjetër, të cilat pësuan krisje pas konfliktit të Ukrainës. Sipas mendimit tim, interesi i shteteve të Evropës është të kenë bashkëpunim politik dhe ekonomik me Rusinë. Ne jemi të gatshëm të bashkëpunojmë. Nuk presim që shtetet evropiane të ndryshojnë kursin e tyre euro-atlantik. Megjithatë, mendoj se duhet të jenë më të pavarura në vendim-marrje, dhe jo të veprojnë vetëm në bazë të urdhrave që vijnë nga përtej oqeanit, tha ai”.Putin theksoi qëndrimin e tij persa i përket krizës së Sirisë, duke thënë se bashkëpunimi me presidentin Assad është mjaft produktiv. Kreu i Kremlinit bëri thirrje për më shumë bashkëpunim në luftën kundër-terrorizmit, duke u shprehur se ekstremizmi është armik i përbashkë.

Kush është  Recep Tayyip Erdoğan ? 

 Recep Tayyip Erdoğan  është lindur më 26 shkurt 1954 në Stamboll është politikan turk, kryetari i Partisë së Drejtësisë dhe Zhvillimit dhe presidenti i Turqisë.

Erdoani ishte futbollist gjysmë-profesionist dhe ka luajtur për Klubin Sportiv “Kasımpaşa”, në vitet 1969–1982.

Pas Grushtetit më 12 Shtator 1981, Erdogani u bë pjesë e Partisë Refah.
Në vitin 1994 Erdogani ishte kandidat për Kryetar Komune të Stambollit, ku në këto zgjedhje, u zgjodh Kryetar Komune të Stambollit.

Gjatë kohës së qeverisjes së tij si Kryetar Komune të Stambollit, ai luftoi për asgjësimin e kontrabandave në Stamboll.

Në vitin 1998, ai u shkarkua nga detyra dhe u dënua me 10 muaj burgim, pasi ai recitoi një poemë fetare në Sirt.

Duke braktisur politikën e hapur islame, Erdogani në vitin 2001 themeloi Partinë e Drejtësisë dhe Zhvillimit, me të cilën arriti që në zgjedhjet e përgjithshme të mbajtura pothuajse pas një viti, të fitoj afro dy të tretat e vendeve në parlamentin turk.

Ndërsa gjatë viteve 2003 -2014 ka shërbyer si kryeministër i Turqisë.

Me të ardhur në pushtet, Erdogan ka shprehur haptas Politikën e Turqisë për Bashkimin Evropian. Ka nënshkruar disa marrëveshje me Bashkimin Evropian, dhe ka bëre ndryshime ligjore në favor të bashkëjetesës sociale dhe kulturave. Insistimet e Turqisë për të anëtarësuar në BE, bëri një përshtypje të re që Turqia u orientua kah Perëndimi.

Marrëdhëniet e Qeverisë së Erdoganit me Izraelin ishin të tensionuara, mbasi Izraeli vazhdonte një politikë kundër Palestinezëve. Në Panelin e Davosit të mbajtur në vitin 2009, Shimon Peres, President i Izraelit duke u drejtuar Erdoganit tha “Çfarë do të bënit ju, në qoftë se çdo natë ne Stamboll do të bëhej sulm me raketa”.

Presidenti turk Erdogan viziton Serbinë me një delegacion të madh investitorësh. Ai troket në një portë të hapur. Ankaraja do të zgjerojë influencën politike në korridorin e pasëm të BE-së, Ballkan.

Xhaketa blu të errët dhe me kuadrate, duket se kjo veshje u solli fat dy burrave të fuqishëm të shtetit në prill. Me këtë veshje Aleksandar Vuçiç mori votën në zgjedhjet presidenciale në Serbi, të cilat në fakt ai i fitoi qysh në raundin e parë. Me të njëjtën veshje u shfaq edhe homologu i tij Taip Erdogan në qendrën e votimit, kur ia doli të aplikojë sistemin presidencial përmes referendumit. Është një copë simbolike e veshjes, që i bën dy të fuqishmit të duken modernë. Komuniteti serb i Twitter-it madje ka gjetur edhe një nofkë për këtë: xhaketa e diktatorëve.

Por Erdoganin dhe Vuçiçin i bashkon më shumë se sa vetëm stili. Ndonëse për shkak të madhësisë së vendeve të tyre ata luajnë në kategori të ndryshme, që të dy preferojnë pushtetin absolut si dhe nënçmimin e opozitës dhe të medieve kritike. Ata preferojnë të inskenohen si shpëtimtarë, që pa u lodhur punojnë për popullin për vende pune dhe zhvillim.

Pikërisht kjo synohet edhe të martën, kur Erdogan i shoqëruar nga delegacioni i tij me investitorë i përbërë nga 150 bosë të ekonomisë viziton Beogradin. Nuk është e pazakontë për Erdoganin të udhëtojë i shoqëruar nga delegacion investitorësh. Por për qeverinë serbe ky është një event, me të cilin ajo synon të fitojë pikë në popull. Mesazhi është: paratë po vijnë me thasë.

…e të gjithë janë të kënaqur

Arsyeja ekonomike e qeverisë turke harmonizohet lehtë me atë serbe, thonë ekonomistët. Fjala magjike në Ankara është eksport. Vetëm nëse rritet edhe më tej eksporti, mund të arrihet rritja e premtuar çdo vit me 5,5 përqind. Ballkani Perëndimor ofron mjaft forca të lira pune për investitorët turq si dhe lehtësi për aksesin në tregun e BE-së. “Praktikisht tani procesi i bisedimeve të anëtarësimit BE-Turqi është i vdekur. Ndaj është një avantazh deçiziv, nëse ndërmarrjet turke prodhojnë në vende, që janë më pranë BE-së e madje edhe brenda unionit”, mendon ekonomisti nga Stambolli dhe analisti politik Atilla Yeşilada.

Vuçiç në të kundërt i var shpresat tek paratë dhe vendet e reja të punës – ai është madje i gatshëm për këtë, që t’u paguajë investitorëve rreth 10.000 Euro subvencion për çdo vend pune. Sundimtari i vetëm serb vazhdimisht deklaron, se do të jetë numri 1 europian për zhvillimin ekonomik. Por deri tani shifrat janë asgjësuese për të. Në tre vitet e fundit me një rritje 1,6 përqind vendi ishte i fundit në rajon (Mali i Zi me 7,7%, Kosova me 9,1% dhe Maqedonia me 10,2%). Paga mesatare me më pak se 400€ në muaj është ndër më të ulëtat në Europë.

Megjithatë paratë turke kryesisht do të derdhen në të ashtuquajturën industri me vlerë të pakët shtesë, pra atje ku ka nevojë më shumë për forca të thjeshta pune e jo për inovacion, thotë Yeşilada. Qysh tani më shumë se 1.000 punëtorë në Serbi prodhojnë pantallona Jeans të lira për firmat turke, dhe sipas qeverisë serbe kjo shifër do të rritet në 3.000. Përveç kësaj në opinionin serb përfliten edhe interesat turke ndaj industrisë së drurit dhe të qumështit. Kjo do të ishte me avantazh për të dyja palët: “Në të tilla degë në vendet e Ballkanit mund të arrihet menjëherë hopi ekonomik dhe njëkohësisht kjo shërben si bazë për ekonominë turke të eksportit”, thotë Yeşilada për DW.

Ëndrra neo-osmane

“Invazioni i biznesit: turqit sërish pushtojnë Serbinë”, kështu e titullonte gazeta bulevardeske Blic vitin e kaluar një artikull të saj duke aluduar për sundimin pesëqindvjeçar të Perandorisë Osmane në Serbi. Por kjo hiperbolë kuptohet që aktualisht kishte konotacion pozitiv. Biljana Stepanoviç do të preferonte të ishte më realiste, sepse deri tani investimet turke në rajon kanë qenë të moderuara, thotë kryeredaktorja e revistës ekonomike të Beogradit “Nova ekonomija”.

Eksporti drejt gjashtë vendeve të Ballkanit Perëndimor, që ndodhen në sallonin e pritjes të BE-së për anëtarësim (Serbia, Shqipëria, Bosnjë-Hercegovina, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi) me gjithsej 20 milionë banorë, ka një volum vjetor nën dy miliardë Dollarë amerikanë. Më shumë produkte prodhuesit turq i shesin në Azerbajxhan apo Izrael, të dy vende këto me më pak se 10 milionë banorë. Ndaj thekson Stepanoviç, duhet pritur një herë, të shihet, se sa seriozisht e kanë turqit.

Shumë vëzhgues megjithatë hamendësojnë, se Turqia nuk synon vetëm ekonominë në Ballkan. Qysh tani, kryesisht në vendet me shumicë myslimane si në Bosnje-Hercegovinë apo Shqipëri financohen xhami, shkolla e organizata humanitare. “Ne kemi të bëjmë edhe me neo-osmanizmin. Turqit jetojnë me iluzionin, se ish-kolonitë po i presin ata me krahë hapur”, thotë Atilla Yeşilada. Në fakt, nuk është kështu, megjithatë turqit kanë arsye të forta që të jenë të interesuar edhe politikisht për këtë rajon. Nga njëra anë duhet stabilitet në këtë pjesë të fqinjësisë, nga ana tjetër edhe pse “qeveria e AKP-së beson – gjë që për mua është gabim – se për një periudhë afatmesme BE-ja do të jetë më shumë rivale se sa partnere”, thotë Atilla Yeşilada.




Flori Bruqi