Çfarë e përhap virusin HIV dhe AIDS ?

Instituti Rus për Kërkime Strategjike (RIRS) pohon se prezervativët janë burimi i infektimit dhe përhapjes së HIV.

Zëvendësdrejtorja e RIRS Tatiana Guzenko tha se epidemia nuk ishte asgjë më shumë se “lufta e informacionit e Perëndimit kundër Rusisë”.

Prezervativët janë përgjegjës për përhapjen e HIV, zbuloi Igor Beloborodov, bashkautor i raportit të RIRS.

Ai beson se kompanitë që shesin “produkte kontraceptive” inkurajojnë të rinjtë në seks, dhe mbrojtja më e mirë kundër HIV është në fakt një familje heteroseksuale në të cilën partnerët janë besnikë ndaj njëri-tjetrit.

HIV eshte nje nje virus i cili sulmon sistemin imunitar,sistemin natyral te mbrojtjes se trupit. Pa nje sistem te fort imuniteti trupi gjen veshtiresi ne luftimin e semundjeve te ndryshme. Ky virus dhe ky infeksion i krijuar quhet ndryshe HIV.

Rruazat e bardha te gjakut janë një pjesë e rëndësishme e sistemit imunitar. HIV pushton dhe shkatërron qelizat e caktuara të bardha të gjakut te quajtura qelizat CD4 +. Nëse shumë nga keto qeliza shkatërrohen, trupi nuk mund të mbrojë veten kundër infeksionit.

Faza e fundit e infeksionit HIV është SIDA (sindromi i fituar i mungesës së imunitetit).

Njerëzit me AIDS kanë një numër të ulët të qelizave CD4 + dhe marrin infeksionet ose kancer me shpejt sesa personat e shendetshem. Këto mund të jenë vdekjeprurëse.

Por te kesh HIV nuk do te thote te kesh AIDS. Edhe pa trajtim, HIV i duhet nje kohe e gjate para se te kaloj ne AIDS-zakonisht nga 10 deri ne 12 vjet. Nese HIV diagnostikohet perpara se te kaloj ne AIDS,ilacet mund te ulin ose te ndalojn demtimin e sistemit imunitar. Me trajtim, shumë njerëz me HIV janë në gjendje të jetojnë nje jetë te gjatë dhe aktive.

Çka e shkakton HIV?

Infeksioni HIV është shkaktuar nga virusi i mungesës së imunitetit të njeriut. Ju mund ta merrni HIV-it nga kontakti me gjakun e infektuar, spermë Ose lëngjeve vaginale.

1. Shumica e njerëzve marrin virusin duke pasur marrëdhënie seksuale të pambrojtura me dikend që është i infektuar me HIV.
2. Një tjetër mënyrë për marrjen e virusit është nëpërmjet shkëmbimit të gjilpërave të drogës me dikend që është i infektuar me HIV.
3. Virusi mund edhe të kalohet nga nëna tek fëmija e saj gjatë shtatzënisë, lindjes, apo gji me gji.

HIV nuk mund te perhapet nga kontakti i rastit sic mund te jete nje puthje ose shkembimi i gotave me uje me nje person te infektuar.

CILAT JANE SIMPTOMAT?

HIV nuk mund të shkaktojnë simptome më herët. Personat te cilet kane simptomat mund ti ngaterrojne ato me te gripit.
Simptomat e hershme të përbashkëta përfshijnë:

• Ethe.
• Dhimbje fyti.
• Dhimbje koke.
• Dhimbje të muskujve dhe dhembje të përbashkët.
• Gjendra të fryrë (ënjtur nyjet limfatike).

Simptomat mund të paraqiten nga disa ditë për disa javë pas një person është i infektuar me parë. Simptomet e hershme zakonisht zhduken brenda 2 deri në 3 javë.

Pasi simptomat e hershme largohen,nje personi te infektuar nuk i shfaqen me kto simptoma per shume vjet. Mjekimet mbajn virusin nen kontroll dhe ndihmoj sistemin imunitar te qendroj i shendetshem. Por pa trajtim,virusi vazhdon e perhapet dhe sulmon sistemin imunitar. Pas nje pike te caktuar simptomat rishfaqen dhe mbesin.Keto simptoma zakonisht perfshijne:

Nyjet limfatike te fryra
Lodhje ekstreme.
Humbje Peshe
Ethe.
Djersitje natën.

Si diagnostifikohet HIV?

Administrata e Ushqimit dhe Droges ne SH.B.A ka aprovuar provat per zbulimin e antitrupave e HIV ne urine,lëngun nga goja (lëngun me gojë), apo gjakun.
Nëse një test në urinë ose me gojë lëngun tregon se ju jeni të infektuar me HIV, ju ndoshta do të duhet një test të gjakut për të konfirmuar rezultatet. Nëse ju keni qenë të ekspozuar ndaj HIV-it, sistemi juaj imunitar do te prodhoj antitrupa qe të përpiqen të shkatërrojnë virusin. Ne testet e gjakut mund të gjenden këto antitrupa në gjakun tuaj.

Shumica e doktoreve perdorin dy analiza gjaku,te quajtura ELISA dhe analizen e kontrollit te pastertis se gjakut. Nese analiza pare ELISA eshte pozitive( dmth jane gjetur antitrupat e HIV jane gjetur) ather analizat e gjakut duhen bere serish. Nese analizat perseri rezultojn pozitive ather doktori do bej analizen e kontrrollit te pastertis se gjakut qe te sigurohet. Mund te marr rreth 6 muaj kohe para se antitrupat te shfaqen ne analizat e gjakut. Nese mendoni qe jeni te infektuar me HIV por analizat tregojn rezultat negativ ather ju:

1. Nenshtrojuni nje analize perseri mbas 6 muajsh per tu siguruar qe nuk jeni te infektuar.
2. Nderkohe, ndermerni hapa ne parandalimin e perhapjes se virusit. Nese jeni i infektuar ju mund ta kaloni kete infektim tek personat e tjere qe ju rrethojne.

Disa persona kane frike te bejne analizat e HIV. Por në qoftë se ka ndonjë mundësi që ju mund të jeni të infektuar, eshte shume e rendesishme qe ta zbuloni. HIV mund te kurohet. Marja e trajtimeve te duhura ne kohe mund te ngadalesoj virusin dhe mund tet siguroj nje jete te shendetshme.Dhe sigurisht te duhet te dish nese je i infektuar ne menyre qe te parandalosh perhapjen e infeksionit tek te tjeret.

Ju mund te beni analizen e HIV ne klinikat e shumta te doktoreve, ne kilinkat shendetesore publike, spitale. Gjithashtu mund te bleni nje analize shtepie per HIV, gje qe mund ta bleni ne nje dyqan drogash ose me porosi me email.



SI MUND TE KUROHET HIV?

Trajtimi standart per HIV eshte kombinimi i disa ilaceve te quajtura highly acitve antiretroviral therapy (HAART). Antiretroviral medicines slow the rate at which the virus multiplies. Ilacet antiretrovial ngadalesojn shpejtesine e perhapjes se virusit ne ato vende ku ajo shumfishohet. Marja e ketyre ilaceve mundeson uljen e sasise se virusit dhe te ndihmon te kesh nje jete te shendetshme.

Mund te mos te jete e lehte te vendosesh momentin kur duhet te fillosh kurimin. Ka pro dhe kunder ne marjen e ilaceve HAART perpara shfaqjes se simptomave. Diskutojeni kete me doktorin tuaj keshtu jeni ne gjendje te kutponi zgjedhjet tuaj.

Te monitoroj infeksionet dhe efektet e HIVnje doktor do bej dy teste:

1. Ne testin e pare do shikohet sasia e HIV-it ne gjakun tuaj.
2. CD 4+ cell count, e cila tregon menyren sesi funksionon sistemi imunitar juaji.

Nese nuk keni simptomat dhe CD 4+ cell count eshte ne nje nivel te shendetsahem ateher nuk e keni te nevojshme akoma fillimin e kurimit. Doktori do ju perseris testet pas nje periudhe te caktuar kohe ku do te shikoj ecurine tuaj. Nese keni simptomat,duhet te merni parasysh fillimin e kurimit pavresisht nivelin e rruazave te bardha CD4 +.

Pasi te filloni kurimin,eshte e rendesishme te merni ilacet ne menyren sesi doktori juaj ju ka keshilluar. Kur kurimi nuk eshte eficent kjo shpesh ndodh sepse HIV eshte bere rezistent ndaj ilaceve. Kjo ndodh per shkak se keto ilace nuk jane marre ne menyre te rregullt. Pyesni doktorin tuaj per cfare do pyetje te keni rreth kurimit tuaj.

Kurimi vitet e fundit eshte bere shume me i lehte per tu ndjekur.Kombinimi i e reja te ilaceve kane bere te mundur shkrirjen e disa pilulave ne nje te vetme. Shume persona te cilet marin kurim ndaj HIV-it konsumojne thjesht nje deri ne dy pilula ne dite.

Te qendrosh sa me i shendestshem gjate kurimit duhet:

1.Te mos pini duhan. Njerezit me HIV ka te ngjare qe te pesojn infarkt ne zemer ose kancer ne mushkeri nese konsumojn duhan. Tymosja mund madje te rrisi rrezikun akoma me shume.
2.Hani shendetshem. Nje diet e balancuar e mban sistemin tuaj imunitar te forte.
3.Ushtrohuni rregullisht te ulni nivelin e stresit dhe permiresoni kualitetin e jetes tuaj.
4.Mos konsumoni droga ilegale. Duhet gjithashtu te reduktoni alkolin.

Lexoni sa me shume te mundni rreth HIV-it ne kete menyre mund te luani nje rol aktiv ne kurimin tuaj. Doktori juaj nga ana tjeter mund tju ndihmoje te kuptoni HIV-in e menyren me te mire per ta kuruar. Gjithashtu mund te merni parasysh te bashkoheni me nje grup mbeshtetes te HIV. Keto grupe mbeshtetese mund te jene nje vend i shkelqyer te ndash informacione si dhe pervoja personale e emocione rreth infektimit nga HIV.

SI MUND TE PARANDALONI HIV?

HIV mund te perhapet nga ato persona te cilet nuk e dine qe jane te infektuar. Te mbroni veten si dhe te tjeret duhet:

1. Te praktikoni nje sex te sigurt. Perdorni prezervativa gjate sexit(perfshire dhe sex oral)deri ne momentin qe jeni te sigurt qe as ju as partneri juaj nuk jeni te infektuar.
2. Mos kryeni mardhenie seksuale me me shume se nje partner ne te njejten kohe. Sexi me i sigurt eshte ai i cili e kryeni vetem me nje partner.
3. Bisedoni me para me partnerin tuaj perpara se te kryeni mardhenie. Zbuloni nese ka ndonje risk qe ai te jet i infektuar me HIV. Beni nje test te dy dhe perseriteni mbas 6 muajsh. Perdorni kondome ne te njejten kohe.
4. Mos perdorni drogat e ndaluar dhe alkol perpara sexit. Mund te jeni te pavetedijshem e te praktikoni sex te pasigurt.
5. Mos ndani me njeri gjerat tuaja personale sic jane furca e dhembeve ose makinen e rrojes.

Flori Bruqi

Ebola rikthehet në Guinea, Sierra Leone dhe Liberi.

Dy raste të prekura nga sëmundja vdekjeprurëse Ebola konfirmohen në Republikën Demokratike të Kongos, thuhet sipas zyrtarëve qeveritarë të shëndetit.

Të paktën 10 raste të tjera janë duke u hetuar, raporton “Sky News”, transmeton Periskopi.

Virusi i sëmundjes Ebola, e njohur edhe si ethet hemoragjike është një sëmundje e rëndë që rezulton në shumë raste si fatale.

Raportet e Organizatës Shëndetësore Botërore thonë se rasti i parë i virusit Ebola është paraqitur në një fshat të Afrikës Qëndrore.

Shpërthimi dyvjeçar në Afrikën perëndimore që filloi në vitin 2014 përfshinte zona të mëdha urbane, si dhe ato rurale.

Më shumë se 11, 300 persona kanë vdekur, shumica prej tyre në Guinea, Sierra Leone dhe Liberi.

Sipas një sondazhi të bërë nga agjencia “Faktor Plus” : Serbët nuk e konsiderojnë Kosovën një çështje me rëndësi – zbulon sondazhi

Sipas një sondazhi të bërë nga agjencia “Faktor Plus”, zgjidhja e çështjes së Kosovës nuk përbën prioritetin kryesor për serbët. Ata kanë vënë në plan të parë zhvillimin ekonomik të vendit, transmeton Koha.net shkrimin e publikuar sot në të përditshmen “Politika”

Numri më i madh i qytetarëve të Serbisë, 92 për qind e tyre konsideron ndër prioritete të Serbisë më kryesorin zhvillimin ekonomik të shtetit. Prioritet me rëndësi e konsiderojnë edhe stabilitetin politik, siç janë deklaruar 86 për qind e respondentëve të këtij hulumtimi të agjencisë Faktor Plus.

Pas këtyre vijnë drejtësia sociale dhe solidariteti – 78 për qind, ndërsa zgjidhjen e çështjes së Kosovës e kanë vënë ndër prioritete 46 për qind e të anketuarve. Për anëtarësimin e Serbisë në Bashkimin Evropian janë deklaruar 36 për qind e tyre, kurse për zhvillim të demokracisë – 14 për qind.

Sipas këtyre përqindjeve, çështja e Kosovës nuk është nga ato më kryesoret për qytetarët e Serbisë, por drejtori i agjencisë Faktor Plus citohet të ketë thënë se interesimi për këtë çështje ka shënuar rritje. Sipas tij, para një viti vetëm 16 për qind e qytetarëve kishin deklaruar se çështja e Kosovës duhet të zgjidhet një orë e më parë.

Ky hulumtim është kryer nga data 2 deri më 6 maj, ndërsa në të kanë marrë pjesë 1.040 respondentë.

SHOQATA PËR KULTURË DHE ART “TRADITA” shpall konkurs për ndarjen e Çmimit Kombëtar ,,Ali Vishko” për vitin 2018.

Çmimi Kombëtar ,,Ali Vishko” jepet në bazë të Statutit të Shoqatës për kulturë dhe art “Tradita” dhe i njëjti u ndahet personaliteteve nga vendi, rajoni e bota, në çdo përvjetor të Lidhjes së Prizrenit.

Çmimi Kombëtar ,,Ali Vishko” u ndahet personaliteteve për vepër jetësore, kontribut të shquar dhe të arritura me rëndësi të veçantë në lëmin e arsimit, shkencës dhe kulturës shqiptare.

Të drejtë konkurrimi kanë:

Institucionet e arsimit të lartë;
Institucionet shkencore;
Shoqatat shkencore dhe profesionale;
Shoqatat tjera të qytetarëve dhe studiues individualë.
Propozimet duhet të jenë të arsyetuara me shkrim dhe të përmbajnë:

Të dhëna personale për autorin,
Të dhëna bibliografike dhe
Arsyetim të propozimit për marrjen e çmimit.
Propozimet duhet të dërgohen në 5 kopje dhe të njëjtat duhet të dorëzohen deri më 31. 5. 2018, në adresën: Shoqata për kulturë dhe art ,,Tradita”- Tetovë, Këshilli për ndarjen e Çmimit Kombëtar ,,Ali Vishko”, 1200 Tetovë, Rruga ,,Ivo Llolla Ribar”, nr. 211/10, Fahu postal, nr. 50.

Propozimet e pakompletuara dhe ato të cilat nuk do të dorëzohen në afatin e paraparë nuk do të merren parasysh.

Kush ishte Ali Vishko ?

Ali Vishko është studiues i mirëfillt i problemeve historike në veçanti të historisë kombëtare dhe identitetit të tij në rrjedhën historike me theks të veçantë në periudhën osmane në Vilajetin e Manastirit dhe Pashallëkun e Tetovës. Ai i dha shkencës dhe historisë shqiptare dije dhe informacione të argumentuara për problemet kombëtare që i përkasin të shkuarës mbi të cilat ndoshta ka akoma diçka për të thenë e për të bërë.

Vepra e A. Vishkos është e tipit analitik argumentues ku prezanton kulturën, historinë problemet e arsimit shqiptarë në Perandorinë Osmane për Vilaetin e Manastirit dhe pashallëkun e Tetovës. Kjo do të thotë se krijimtaria shkencore e tij lidhet jo vetëm me mjeshtrinë e analizës dhe prezantimit të problemeve, por gjithashtu edhe me botëkuptimet e tija, me pikëpamjet e tij filozofike, sociologjike, politike - shoqërore dhe shkencore.

Punimet dhe veprat e tij mbështeten në metodologji dhe strukturë logjike e shkencore, në parimet shkencore dhe metodën e punës së cilës i përmbahet autori.

Tezat e studimit të prof. Vishkos kanë një rëndësi të madhe për studimet e mëtejme në fushën e histories dhe kulturës kombëtare.

Fjalët kyç: Ali Vishko, profesionale, shkencore, profesor, histori, arsim, kulturë, Perandori Osmane, Pashallëku, Tetova, Manastiri, pikëpamje, krijimtari dhe veprimtari.

Rreth personalitetit

Profesor Ali Vishko i lindur në qytetin e Strugës (1930 – 2009) është i njohur si arsimdashës dhe profesor historie. Personalisht e njoha në gjimnazin e Tetovës ku disa vite punuam bashk.

Njihet si personalitet që mblidhte të dhëna historike, por nuk pranonte informacione të paverifikuara. Angazhohej për qasje objektive në shkrime e studime.

Ishte guximtarë, mendjemprehtë. Reflektonte fisnikëri, mirësjellje dhe zemërmirësi. Ishte njeri i qetë, konstruktiv dhe korrekt me të tjerët.

Te profesor Vishko vërehej dhe ndjehej një personalitet dinamikë, krijues, komunikues dhe një intuitë e madhe. Ishte njeri i matur dhe vështirë hidhërohej. Por kur hidhërohej vështirë pajtohej. Zakonisht në raste të tilla e përdorte fjalën “ e angri”. Prej tij kanë mbetur edhe shprehje të tjera karakteristike që i përdorte me nxënësit, si për shembull: për nxënësin që nuk ishte i përgatitur, thoshte “ulu, rri dhe mëso”, për ato që flisnin pa argument thoshte “ shumë ke folë, por asgjë s’ke thënë” ose “ke folë n’hava”

Në këto shprehje të profesor Vishkos vlen të ndalemi më hollësisht, sepse ato shpesh ishin përgjigje të vërteta e të plota për problemin që ai donte ta shpreh.

Këto kualitete reflektonin shumë në krijimtarinë profesionale e shkencore të tij. Megjithatë kam edhe një vërejtje. Ndryshe nga vepra “Rregullimi administrative I Vilajetit të Manastirit” apo “ Kongreset e alfabetit e te shkollës shqipe”, libri “Harabati Teqe e Tetovës dhe veprimtaria e saj”, ka një rendësi të madhe sepse hedh dritë në disa aspekte të panjohura mire të jetës dhe veprimtarisë së Teqes, që është një nga institucionet komplekse të jetës shoqërore në veçanti të komunitetit bektashian.

Puna, studimi dhe elementi profesional ishin shumë të favorizuara, por nuk mjafton të jesh krijues dhe vetëm origjinal, duhet të jesh edhe vetvetja. Profesionalisht ishte i vendosur të arrije maksimumin prandaj partnere të jetës e zgjodhi historinë.

Veprimtaria arsimore – pedagogjike

Veprimtaria arsimore pedagogjike e tij është e shtrirë në një periudhë të gjatë e të gjerë afërsisht dyzetvjeçare .

Siç e dimë edhe nga biografia, po edhe nga rrëfimet e profesor Vishkos veprimtarinë arsimore e filloi si mësues i shkollës fillore në vitet 1946 deri nga 1960 në fshatrat Lopatë, Matejçe, Tatesh, Veleshtë, Livadhi dhe Studeniçan e më pas si profesor historie.

Veprimtaria shkencore - profesionale

Veprimtaria e profesor Ali Vishkos ka një domethënie të rendësishme për kulturën kombëtare. Ai gjithnjë kërkonte të dhëna të reja dhe puna e tij tashmë është vënë nën kontekstin e përgjithshëm të një pasqyre të vlerave historike dhe kulturore të kombit tonë. Ishte gjurmues dhe hulumtues i kulturës, të kaluarës kombëtare dhe kryesisht u morr me problemet historike e kombëtare gjatë periudhës osmane.

A.Vishko ka merita të konsiderueshme që nisi të merret me trajtimin e problemeve nga historia dhe kultura kombëtare në Perandorinë Osmane. Kjio mbase ai ishte njohës i mirë i osmanishtes dhe ajo i ndihmoi në studimin e historisë.

Lëmi kryesor i veprimtarisë së prof. Ali Vishkos është historia kulturore dhe historia kombëtare në Perandorinë Osmane me theks të veçantë në Vilaetin e Manastirit dhe Pashallëkun e Tetovës.

Ali Vishko me studimet e tij krijoi një përfytyrim më të plotë për të kaluarën historike shqiptare dhe gjendjen e shqiptarëve në Perandorinë Osmane me theks të veçantë në Vilaetin e Manastirit dhe Pashallëkun e Tetovës. Këtu vlen të përmendi çështjen e alfabetit, ndarjen administrative të Vilaetit të Manastirit, komuniteti bektashian etj.

Në veprimtarinë e tij shkencore trajtoi edhe probleme nga historia e arsimit dhe shkollës Një punim shumë domethënës dhe me rendësi pedagogjike, historike e kulturore, në të cilin prof. Vishko ndriçon problemin e hapjes së shkollave dhe bibliotekave në Tetovë e rrethinë është studimi i tij me titull “Rrethanat arsimore në Tetovë dhe rrethinë në periudhën osmane”.

Trajtimi i problemeve arsimore është e një rendësie të veçantë. Prof. Vishko, në këtë punim hedh dritë mbi shtrirjen e shkollave në Tetovë dhe fshatrat e Tetovës si dhe të bibliotekave në qytetin e Tetovës. Me këtë vë në pah politikën arsimore të Perandorisë Osmane dhe përhapjen e kulturës e të arsimit osman për të bërë asimilimin e shqiptarëve, të vetëdijes dhe ndërgjegjes së tyre kombëtare.

Një kontribut të gjerë për problemet e shkollës dhe të arsimit në periudhën osmane jep në librin “Manastiri dhe rrethina në gjysmën e dytë të shekullit XIX sipas burimeve osmane dhe diplomatike”. Në pjesën e katërt me titull “Rrethanat kulturore arsimore”, kapitulli i parë që mban titullin “Shkolla dhe arsimi”, profesor Vishko elaboron gjerësisht rrethanat arsimore dhe shtrirjen e arsimit e të shkollës fillore, të mesme e të lartë, të arsimit ushtarak e fetar. Ai jep në formë të dokumentuar hapjen e shkollave në Manastir e rrethinë. Kësisoi jep pasqyrë për shkollat fillore turke (iptidae), shkollat e ulta qytetare dhe shkollat mesme, shkollat e mesme dhe shkollat e larta ushtarake, shkollat fetare ose medreset, hapjen dhe shtrirjen e shkollave greke, shkollat bullgare, shkollat rumune ose vllehe, shkollat katolike ose shkolla të propagandës frënge, shkolla protestane ose amerikane, shkolla serbe, shkolla evreje,shkolla shqipe në disa fshatra në rrethin e Manastirit, duke e vënë në pah rolin e Qiriazëve.

Në këtë aspekt profesor Vishko na ofron një dokumentim të gjerë e të kuptueshëm mbi të cilin mund të bazohet historia e shkollës dhe arsimit kombëtar dhe historia e mendimit pedagogjik në përgjithësi.

Shkroi dhe morri pjesë në shumë konferenca e takime shkencore dhe ishte organizator i simpoziumit shkencor me rastin e 150 vjetorit të Kryengritjes së Dervish Carës. Punimet këtij simpoziumi u botuan në përmbledhje të veçantë.

Ai me punimet e tij na çon thellë në historinë tonë kombëtare.

Puna e frytshme e këtij krijuesi është me interes kur kihet parasysh se shtrihet në periudhën osmane dhe reflektimet e saja për kulturën kombëtare.

Të gjitha punimet i mbështet dhe argumenton me fakte, duke përdorur njëkohësisht edhe literaturë osmane dhe burime origjinale osmane e diplomatike. Kjo e bën objektive veprimtarinë shkencore të prof. Vishkos.

A.Vishko nxori në pah shumë probleme kombëtare të pranishme në Perandorinë Osmane dhe lëvizjet kombëtare për identitetin kombëtar. Ai ato nuk i la nën hijen e kohës. Kësisoi e pasuroi literaturën historike me dëshmi dhe argumente shpjeguese.

Duke studiuar pozitën e shqiptarëve në Perandorinë Osmane veçanërisht në Vilaetin e Manastirit dhe Pashallëkun e Tetovës, profesor Vishko vë në pah politikën e Portës së lartë e cila merrte aktivitete që e rrezikonin gjendjen e shqiptarëve në disa drejtime. Në këtë kontekst në punimin e tij “Kryengritja e Dervish Carës” këtë rrezikim e shikon në këto drejtime:

“- ruajtjen e identitetit të popullit shqiptar;

- ruajtjen e gjuhës shqipe;

- mbajtjen e kulturës, traditës e historisë shqiptare;

- mbajtjen e autonomisë shqiptare nëpër krahinat ose pashallëqet shqiptare e tjera”.

Sa ngjashmëri kanë këto kërkesa me ato të ditëve të sotme. Prej vitesh në sistemin monist në formë të ashpër kërkesat e këtilla të shqiptarëve nuk përfilleshin, kurse sot në demokraci, këto kërkesa sërish shtrohen në kontinuitet para politikës maqedonase si për shembull, përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë zyrtare, ruajtjen e gjuhës shqipe, ruajtjen e kulturës, traditës dhe historisë shqiptare, kërkesa për popull shtetëformues e të ngjashme.

Ekziston një dallim qenësor prej dikur dhe sot. Prof. Vishko në fjalën e hapjes së simpoziumit shkencor “Kryengritja e Dervish Carës”, thotë :”Ne sot po ndjehemi fatbardhë, sepse për here të pare në këtë truall, në një ambient të ri, të posafilluar demokratik, lirisht do të shprehemi, do të këmbejmë mendimet dhe do të komentojmë qëndrimet për të kaluarën tonë historike, që njëherit është pikënisje dhe bazamenti kryesor, si dhe më i rendësishmi për të përballuar të tashmen dhe për të pritur e përjetuar të ardhmen, të cilën e kemi përpara”.

Përqafimi i proceseve demokratike

Profesor Vishko luajti një rol të rendësishëm në përqafimin e rrjedhave demokratike dhe inaugurimin e pluralizmit politik, madje ishte i pranishëm në afirmimin e proceseve demokratike. Ai kishte shumë për zemër lëvizjen demokratike përkatësisht përkrahte aktivitetet politike të partisë së parë shqiptare në Maqedoni – PPD – së.

Me një rast në një bisedë të lirë tek zyrat e SHB “Cabej”, te Pallati i Kulturës, Tetovë, zëshëm deklaroi: “PPD-ja është pjesa më e bukur e shqiptarëve me ide të mirë që ecën për tokë, dhe se nuk nuk ka ide më të mirë se sa të luftosh për liri, barazi, demokraci, të drejta e përparim kombëtar”.

Përmes PPD-së, duket se ishte edhe kumbar i Republikës së Iliridës, të cilën e përkrahën të gjithë shqiptarët. Në një intervist me ish kryetarin e PPD –së N. Halilin, në pyetjen: Kush e shpiku Iliridën? N. Halili, mes tjerash thotë: “Profesor Ali Vishko na tregoi se lumi i sotëm Treska që buron diku mes Kërçovës dhe Strugës, emrin e tij antik e ka Ilirida. Ky emër na erdhi shumë joshes me një domethënie shumë kombëtare”.

Në bisedat rreth problemeve, zhvillimeve dhe ngjarjeve me instalimin e pluralizmit politik, ai shtronte si kërkesa me rendësi, që të thellohet përmbajtja e veprimit politik të shqiptarëve. Ai fliste se përmbajtja e re sjell edhe forma të reja të veprimit e të organizimit. Sikur profesor Vishko e prejudikonte historinë e kulturës dhe ate e konsideronte si histori e bashkëveprimit me përmbajtje dhe forma të caktuara-Prof.dr.Xheladin Murati.

Përfundim

Këto janë në vijat e përgjithshme, disa nga çështjet kryesore në të cilat përqëndrohet interesi ynë arsimor. Nga këto që thamë mund të arrihet në përfundim:

(1) Profesor A. Vishko gjithmonë në veprimtarinë e tij shkencore dhe arsimore kishte prioritet ndriçimin e problemeve kombëtare në Perandorinë Osmane dhe ate në Vilaetin e Manastirit dhe në Pashallëkun e Tetovës. Ka pasqyruar një kohë të bujshme dhe me shumë interes për trasimin e rrugës së ardhmërisë së shqiptarëve.

(2) Historinë e kishte dashuri dhe mënyrë të jetesës e të shprehurit kreativ.

(3) Ai punoi dhe kërkoi shumë qartë të identifikojë edhe identitetin kombëtar edhe të drejtën e vetëpërcaktimit si e drejt themelore e shqiptarëve.

Flori Bruqi