Millosheviq është gjallë në Rusi me familje…

Nga Flori Bruqi 

Admirali kroat  Davor Domazet Lošo

Admirali ushtarak  Davor Domazet Lošo  së bashku me dy gjeneralë të tjerë kroat, kanë mbajtur ligjërata në një asamble të përgjithshme në Kroaci, shkruajnë mediat serbe.

Davor Domazet Lošo dha një deklaratë shokuese kur tha se kasapi i Ballkanit  Sllobodan Millosheviç mund të jetë gjallë, pasi sipas tij, arkivoli i tij në vitin 2006 ishte bosh.



“Arkivoli në funeralin e Millosheviqit në vitin 2006, ishte bosh. Nuk është e garantuar se Millosheviq është varrosur nën një pemë bliri në Pozharvec. Ai mund të jetë gjallë”, ka thënë ai.

I

Së bashku me gjeneralët tjerë, ligjërata e tyre ishin kryesisht rreth luftës në Kosovë e në Kroaci

Dyshimi se diaktorit Milosheviq pas “vdekjes” ende është gjallë dita ditës shtohen. Sidomos pas asaj se në trupin e tij u gjet një drogë që shkakton një gjendje hutimi të përgjithshëm, e cila i kishte shkaktuar “vdekjen e përkohshme”.

Veç kësaj, të vërtetës më shumë i afrohet edhe fakti se askush nuk do të zhvarrosë trupin e tij për të mohuar ndonjë numër të teorive konspirative dhe dyshimin se Sllobodan Millosheviçi ende është gjallë


Pa dyshim “vdekja” e tij është shumë më e përshtatshme. Megjithatë, fakti që askush nuk e ka parë kufomën e tij “live” me përjashtim të patologëve holandezë, rusë dhe serbë.Nuk është çudi që edhe vdekja e Sllobodan Millosheviçit ende të lidhet me histori të ndryshme.


https://www.kurir.rs/vesti/politika/2739965/hrvati-tvrde-slobodan-milosevic-je-ziv-zakopali-prazan-sanduk

Burimet nga ICTY nga Haga thonë se më 11 mars të vitit 2006 sipas informacioneve nga njësia e paraburgimit në burgun Sheveningen është kumtuar lajmi se vdiq presidenti i Serbisë dhe Jugosllavisë, Sllobodan Milosheviç.

Është e qartë se të gjithë këtë kohë përhapën historinë se si vdiq Millosheviçi në paraburgim në Hagë, por vdekjen e tij e bënë në të vërtetë në ato momente kur priteshin dëshmi të mëdha.

Që Millosheviçi u varros në një vend mjaft të pazakontë, që askush nuk e ka parë kufomën e tij..këto janë thënë për varrin e tij deri sot.

Nuk është e pamundur që Millosheviçi dhe gjithë familja e tij (gruaja , vajza, djali dhe vëllai jetojnë në Rusi).

Veç kësaj presidenti aktual serb, Tomislav Nikoliç para disa ditësh kishte akorduar për t’i dhënë amnisti të vesë së diktatorit serb, Mirjana Markoviçit dhe birit të saj, edhe pse janë në listën e Interpol-it.

Kryetari  serb, Slobodan Millosheviq, i cili u gjykua edhe në Tribunalin e Hagës, thuhet se është ende gjallë dhe jeton në Rusi. 
Kështu  po pretendon profesori nga Beogradi, Velimir Abramoviq.


Sipas tij, Millosheviqi ishte profil ideal për periudhën transitore midis komunizmit dhe nacionalizmit.

“Ku është Millosheviqi dhe Mira, ky çift bashkëshortor. Millosheviqi asnjë fjali gabim nuk e ka thënë . Por debatoi me disa dëshmitarë, është tallur dhe ka shkuar në Rusi. Pse ku është Millosheviqi ndoshta është në Pozharevc, kush e ka bërë atë obduksion, kush i ka konstatuar të gjitha këto…”, u shpreh Abramoviq për një televizion serb.

Ndryshe, e bija e ish presidentit jugosllav Sllobodan Millosheviq, pretendoi se babai i saj, kasapi i Ballkanit, nuk ka vdekur nga ndonjë sëmundje, por është vrarë në qelinë e tij në Hagë, ku po edhe po gjykohej për krime lufte të kryera në Kosovë, Bosnje e edhe në Kroaci.

“Është shumë e mundur se Sllobodan Millosheviq të ketë vdekur një ditë më herët se që është publikuar në versionin zyrtar, por trupi i tij është mbajtur me qëllim në qelinë E 04 disa orë në mënyrë që të avullohet bari për lepër “Rifampicin”, i cili i është dhënë për ta vrarë”.

Këto përfundime i paraqet në librin “Anatomia e vrasjes gjyqësore” autori Dr. Vukasin Andriq, njëri nga mjekët e Millosheviqit, e në këtë libër ka punuar edhe Marija Millosheviq si redaktore.

“E helmuan me bari për lepër”

Trupi i Sllobodan Milosheviqit u gjend të shtunën në mëngjes më 11 mars 2006. Sipas raportit zyrtar, vdekja besohet se ka ndodhur në mes të orës 7 dhe 9:45, mirëpo, autori i librit pretendon se koha e vdekjes është kontestuese, sepse ekzistojnë dyshimet se Millosheviq ka vdekur më 10 mars në mbrëmje.

Në libër pretendohet se toksikologu holandez Donald Uges ka konstatuar se rezultatet e gjakut nga janari 2006 tregojnë praninë e “rimfapicinit”, i cili neutralizon efektin e barërave kundër shtypjes së lartë të gjakut. Pikërisht ky rezultat ka ngritur dyshimin se Millosheviqi “është helmuar me ushqim apo me ujë një kohë të gjatë”.

Mediat serbe publikojnë pamje ku Millosheviq shfaqet i gjallë në Serbi 

Dyshimi se diaktorit Milosheviq pas “vdekjes” ende është gjallë dita ditës shtohen. Sidomos pas asaj se në trupin e tij u gjet një drogë që shkakton një gjendje hutimi të përgjithshëm, e cila i kishte shkaktuar “vdekjen e përkohshme”.

Veç kësaj, të vërtetës më shumë i afrohet edhe fakti se askush nuk do të zhvarrosë trupin e tij për të mohuar ndonjë numër të teorive konspirative dhe dyshimin se Sllobodan Millosheviçi ende është gjallë



Pa dyshim “vdekja” e tij është shumë më e përshtatshme. Megjithatë, fakti që askush nuk e ka parë kufomën e tij “live” me përjashtim të patologëve holandezë, rusë dhe serbë.Nuk është çudi që edhe vdekja e Sllobodan Millosheviçit ende të lidhet me histori të ndryshme.



Është e qartë se të gjithë këtë kohë përhapën historinë se si vdiq Millosheviçi në paraburgim në Hagë, por vdekjen e tij e bënë në të vërtetë në ato momente kur priteshin dëshmi të mëdha.

Që Millosheviçi u varros në një vend mjaft të pazakontë, që askush nuk e ka parë kufomën e tij..këto janë thënë për varrin e tij deri sot.

Nuk është e pamundur që Millosheviçi dhe gjithë familja e tij (gruaja e ndjerë  , vajza, djali dhe vëllai jetojnë në Rusi).

Veç kësaj presidenti aktual serb, Tomislav Nikoliç para disa ditësh kishte akorduar për t’i dhënë amnisti të vesë tashme të ndjerë të diktatorit serb, Mirjana Markoviçit dhe birit të saj, edhe pse janë në listën e Interpol-it.

Shkencëtari Gordon Gallup : Doktorët vranë majmunin e përzier me njeri

Shkencëtari i njohur Gordon Gallup, një psikolog që studion evolucionin, thotë se në vitet 1920 është tentuar një përzierje e njeriut me shimpanzetë, por krijesa është vrarë nga doktorët të cilët i zuri paniku. Gallup njihet për testin e famshëm të pasqyrës, që vërtetoi se gjitarët e parë, si majmunët, kishin aftësinë ta njihnin pasqyrimin e tyre, ndryshe nga kafshë të tjera.

Tani ai thotë se ish profesori i tij i universitetit i kishte treguar se shkencëtarët kishin arritur të krijonin lindjen e një shimpanzeje të përzier me njeriun, në Florida të SHBA-ve, në fillim të shekullit të shkuar.

“Ata ngjizën një shimpanze femër me spermën njerëzore, dhe shtatzënia jo vetë që u krye, por pati dhe lindje normale. Megjithatë, për shkak të kundërshtive morale dhe etike që hasën, foshnja u vra”, thotë doktori.

Flori Bruqi :Çka kishte zbuluar themeluesi i WikiLeaks Julian Assange për Kosovën?

Themeluesi i WikiLeaks, Julian Assange kishte zbuluar me shumë se 800 sekrete diplomatike, duke filluar nga fakti se Perëndimi kërkon pavarësinë e Kosovës nga Rusia dhe se qeveria serbe po e fsheh  Radovan Karaxhiçin dhe  Ratko Mlladiçin, shkruan BBC në gjuhën serbe.

Lobimi për një Kosovë të pavarur

WikiLeaks kishte publikuar një letër të ambasadorit amerikan në Francë, Craig Stapleton me 12 dhjetor 2006, se si Perëndimi ishte përpjekur ta bind Rusinë për pavarësinë e Kosovës.

Tutje, ai kishte zbuluar se si qeveria e Serbisë po i mbante të fshehët dy kriminelët e luftës, Radovan Karaxhiçin dhe Ratko Mlladiçin.

Julian Paul Assange lindi më 3 korrik 1971 në Townsville, Queensland, Australi, është një, aktivist gazetar politik, dhe një zëdhënës i WikiLeaks.

Assange i lindur në Australi, studioi fizikën në Universitetin e Melburnit. Si rezultat i punës së tij për Wikileaks, ai u arrestua disa here. Ai eshte diplomuar ne universitetin e melbournit ne degen e fizikes... Ai dha kontributin e tij ne ne projektin PostgreSQL duke kontribuar ne shume probleme te ketij projekti. Me pas ai publikoi Surfraw,nje kerkues faqesh interneti si command line per verionet Unix dhe Linux..

Me pas Assange filloi punen si krijues software ku dha dhe kontributet e tij ne librin :Underground Tales of Hacking: Që qershor 2010 Assange është kërkuar nga autoritetet amerikane. Sfond, krime të mundshme në lidhje me prokurimin dhe shpërndarjen e më shumë se 92.000 dokumente sekrete të NATO-s. SHBA gjithashtu po përpiqen që me ndihmen Gjermanisë, Mbretërisë së Bashkuar, Australisë dhe të aleatëve të tjerë për ta arrestuar.

Julian Assange, njeriu që me uebsajtin e tij tronditi themelet e diplomacisë amerikane?

Për mbështetësit e tij, Julian Assange është një prijës i fushatës për të vërtetën. 

Për kritikët, ai është vetëm një person që kërkon të jetë në qendër të vëmendjes e që ka vënë në rrezik jetë njerëzish, duke publikuar në masë të madhe materiale të rëndësishme. 



Asange përshkruhet nga njerëzit që kanë punuar me të si një njeri energjitik dhe jashtëzakonisht inteligjent, i pajisur me një aftësi fantastike për të zbërthyer kodet e kompjuterëve.

Zhvillimi i internetit i dha një shans për të përdorur aftësitë e tij në matematikë, edhe pse edhe këtu hasi vështirësi. Në vitin 1995, Assange u akuzua bashkë me një shokun e tij për një seri aktivitetesh hakerimi. 

Edhe pse grupi i piratëve informatikë ishte në gjendje të gjurmonte detektivët që u ishin vënë pas, Assange u arrestua dhe në gjyq u vetëdeklarua fajtor.

Ai u gjobit rëndë, por i shpëtoi burgut me kushtin e vetëm që të mos përsëriste krimet që kishte kryer. Më pas Assange kaloi një periudhë të gjatë akademike, i fokusuar në matematikë dhe fizikë. Kolegët me të cilët ka punuar e përshkruajnë atë si një gjeni që dallonte në çdo drejtim dhe që ishte shumë i dhënë pas konceptit të etikës, drejtësisë dhe atyre çfarë qeveritë nuk duhet të bëjnë.




Ai e ngriti portalin Wikileaks, që publikon dokumente konfidenciale të administratës amerikane, në vitin 2006, por do të ishte në Prill të vitit 2010 që ai do të pushtonte faqet e para të gazetave, kur publikoi pamjet e ushtarëve amerikanë që qëllonin për vdekje 18 civilë në Irak. Ai e promovoi dhe e mbrojti videon, ashtu sikurse bëri me publikimin e materialeve të klasifikuara të ushtrisë amerikanë në Afganistan dhe Irak, në Korrik dhe Tetor të të njëjtit vit.

Gjithashtu, faqja denoncuese e internetit arriti kulmin kur publikoi një seri dokumentesh, përfshirë 5 milionë email-e konfidenciale të agjencisë amerikane të inteligjencës Strefor. Por më vonë gjatë të njëjtit vit, ai u ndalua në Mbretërinë e Bashkuar, pasi autoritetet në Suedi shpallën një urdhër-arrest ndërkombëtar nën akuzën e agresionit seksual.

Pala suedeze donte ta merrte në pyetje në lidhje me dyshimet se ai kishte përdhunuar një grua dhe ngacmuar seksualisht një tjetër në Gusht të vitit 2010, teksa po vizitonte Stokolmin për të mbajtur një fjalim para studentëve. 

Vetë Assange ka deklaruar disa herë se në të dyja rastet kontaktet kanë qenë konsensuale, por megjithatë beteja ligjore që nisi e detyroi atë të strehohej në ambasadën e Ekuadorit në Londër për të shmangur ekstradimin.

Pasi kaloi thuajse 7 vjet brenda ambasadës, Assange u arrestua nga policia britanike më 11 Prill 2019, pasi presidenti ekuadorian Lenin Moreno bëri me dije se vendi i tij kishte vendosur t’i hiqte statusin e azilantit. 



Themeluesi i Wikileaks kishte argumentuar disa herë se nuk mund ta linte ambasadën për shkak se i druhej ekstradimit nga Suedia në Shtetet e Bashkuara, por oficerët e ambasadës i shpërfillën pretendimet e tij dhe e dorëzuan në policinë e Londrës.

FBI-ja dhe CIA-ja në kërkim të tradhtarit që i dha dokumentet sekrete WikiLeaks-it

FBI-ja dhe CIA-ja po hetojnë qindra të dyshuar të mundshëm për një nga shkeljet më të mëdha të sigurisë në historinë e CIA-s, raporton “CBS News”.

Publikimet e fundit të faqes investigative "WikiLeaks", të cilat përmbanin mijëra dokumente të fshehta, zbuluan mjetet e spiunimit të CIA-s,

Tashmë mësohet se hetimi dhe kërkim i përbashkët i të dyja agjensive të inteligjencës , për burimin që e ndihmoi “WikiLeaks” të publikonte “ "Vault 7" ka filluar zyrtarisht , njoftoi korrespondenti i CBS News .


Publikimi i “WikiLeaks” muajin nxori në dritë arsenalin digjital të CIA-s për përgjimet në sistemet kompjuterike, telefonat dhe televizionet.

Mijëra skedarë “top secret” që ishin të ruajtura brenda një "sekti shumë të sigurt të agjencisë së inteligjencës" u vunë në dispozicion të botës falas nga “WikiLeaks”

Këshilltari i kreut të kuvendit, Blerim Latifi e quan gruan e Millosheviqit “Lady Macbeth të Ballkanit”

Këshilltari i kreut të kuvendit, Blerim Latifi, ka bërë një postim në profilin e tij në Facebook në lidhje me vdekjen e ish gruas së diktatorit komunist jugosllav, Sllobodan Millosheviqit.

Ai e quan Mira Markoviqin si “Lady Macbethin” e Ballkanit, bazuar në tragjedinë e shkruar para gati katër shekujsh të William Shakespeareit, me titullin “Makbeth”.

Lady Macbeth e shtyen Lordin Macbeth [bazuar në një personazh të vërtetë historik] drejt një ambicieje të marrë dhe krimeve në luftën për të fituar pushtetin.


Ky është postimi i plotë i z.Latifi që duket se po kënaqet me Facebook-un e tij:

Shekspiri dhe Mira Markoviç

Shekspiri, në tragjedinë e tij “Makbeth”, i bën njërin nga zbërthimet më të mira ambicies së shfrenuar për pushtet. Aty gjejmë personazhin e një gruaje mizore, Lady Macbeth, e cila e mbështet në mënyrë kreative burrin e saj në krimet e luftës për pushtet.
Mira Markoviç, gruaja e Milosheviçit, e cila paska vdekur sot, meriton të mbetet në histori si Lady Macbeth i Ballkanit.

Kush ishte Mira Markoviq? 

Komunistja dhe feministja serbe që s’e tradhtoi kurrë kriminelin Millosheviq

Sot u mësua që ish gruaja e diktatorit komunist Sllobodan Millosheviq kishte vdekur në Rusi ku jetonte si azilante politike.

Por, kush ishte Mirjana Markoviq?

Ajo kishte lindur më 10 korrik të 1942-s në Pozharevc të Serbisë. Profesioni i saj ishte profesoreshë e Sociologjisë.




Ajo ishte e bija e Moma Markoviqit, një partizan komunist dhe i Vera Miletizit. Halla e saj ishte Davorjanka Paunoviq, sekretaresh private dhe e dashur e Josip Broz Titos. Edhe nënën e kishte pjesë të Partizanëve Jugosllavë gjatë luftës, për të cilën thuhet se ishte kapur dhe kishte kallëzuar gjëra me rëndësi te gjermanët pas torturave. Më pas ishte ekzekutuar në kampin e përqendrimit në Banjicë.

Markoviqi e kishte njohur Millosheviqin derisa po e kryenin shkollën e mesme bashkë. Ishin martuar si 23 vjeçar, më 196. Kanë dy fëmijë, Markon dhe Marijan.

Ajo ka një Ph.D. në Sociologji të marrë në Universitetin e Beogradit. Më pas ishte bërë pjesë e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Rusisë.




Mira Markoviq ishte konsideruar si një grua shumë e fuqishme, dhe si i vetmi person të cilit i burri i saj ia vinte veshin. Po ashtu, si lidere e Së Majtës Jugosllave, ajo kishte pasur impakt të pavarur politik në vend. Ajo është edhe autore e një numri të madh librash, shumë prej të cilëve janë përkthyer dhe shitur në Kanada, Rusi, Kinë dhe Indi.

Pikëpamjet politike të Markoviqit ishin të ekstremit të majtë. Ajo po ashtu e cilësonte veten edhe si feministe. Markoviqi kishte pak respekt për liderët serbë të Bosnjes që kryen krime të tmerrshme në atë vend. Bile, sipas raportimeve, Markoviqi ia kishte ndaluar burrit të saj, Millosheviqit që të pranonte thirrje telefonike nga tashmë i dënuari për krime lufte dhe gjenocid, Radovan Karadzici.

Kina në Ballkan

VALBONA ZENELI 

Ekonomitë e Ballkanit Perëndimor janë të vogla dhe të pazhvilluara, çka do t’i bënte ato të parëndësishme për vëmendjen e Kinës së largët. Por në të vërtetë nuk është ashtu. Për shkak të pozitës së tyre gjeografike, këto vende – Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia – janë një pjesë e rëndësishme e Rrugës së Mëndafshit. Pekini po ndërton asetet e tij në rajon, madje me çmime shumë të lira. Dhe nuk e ka problem edhe të konkurrojë fort aktorët perëndimorë në rajon, në mënyrë që të rrisë ndikimin e vet politik. Aktualisht, Bashkimi Europian është partneri kryesor tregtar i Ballkanit Perëndimor, me 73% të sasisë së tregtisë së jashtme. Përqindja e Kinës në tregtinë me rajonin është ende shumë më e ulët, duke përbërë vetëm 5.7% të tregtisë së përgjithshme në rajon.


Vendet e Bashkimit Europian janë gjithashtu investitorët kryesorë në rajon, me më shumë se 60% të investimeve të huaja direkte totale. Si krahasim, investimet direkte kineze në rajon mbeten ende të ulëta, duke përbërë vetëm 3% të totalit të investimeve të huaja. Deri më sot, Serbia është vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor, që ka tërhequr investime të konsiderueshme nga Kina.

KREDI TË MËDHA, INVESTIME TË VOGLA

Por, vetëm sasia e investimeve direkte nga Kina, nuk na ofron kornizën e duhur analitike për të kuptuar çfarë po ndodh në rajon. Në njëfarë mënyre, Kina është duke fluturuar “nën radar” me qasjen e saj në Ballkanin Perëndimor, e cila mbështetet kryesisht në kredi dhe jo në investime aktuale.

Kinezët e shohin Ballkanin Perëndimor si një objektiv me vlera, për më shumë se një arsye. Para së gjithash, rajoni vuan nga një hendek i madh infrastrukturor dhe është në nevojë financimesh të larta (në të njëjtën kohë edhe i zhytur në borxhe, por kjo gjë, në fakt, nuk është faktor shqetësues për kinezët). Përveç kësaj, kinezët tërhiqen nga praktikat e mjegullta ligjore, rregullat e shkujdesura të prokurimeve publike dhe ligjet e paqarta të punësimit, të cilat mbizotërojnë në Ballkanin Perëndimor.

Forma kryesore e bashkëpunimit ekonomik kinez me Ballkanin Perëndimor është dhënia e kredive për projekte infrastrukturore, kryesisht në transport dhe energjetikë. Pekini ka njoftuar projektet e ndërtimit të dy autostradave në Maqedoninë e Veriut dhe një në Mal të Zi.

Në përgjithësi, projektet kineze fokusohen në Serbi, e cila ka edhe ekonominë më të madhe të rajonit, duke përbërë 44% të Prodhimit të Brendshëm Bruto rajonal. Serbia është veçuar në lidhje me projekte kineze për një vlerë më shumë se 2.5 miliardë euro. Projekti më i rëndësishëm është përmirësimi i linjës hekurudhore me shpejtësi të lartë Beograd-Budapest. Duke modernizuar këtë rrjet hekurudhor, Pekini synon krijimin e korridorit të transportit midis portit të Pireut në Greqi dhe Europës Perëndimore, duke kaluar përmes Maqedonisë së Veriut, Serbisë dhe Hungarisë.

Sipas planeve origjinale, treni i parë në hekurudhën e re, duhet të kishte kaluar nëpër Hungari që në vitin 2017, por ndërtimi i hekurudhës në anën hungareze ende nuk ka filluar. Pengesa kryesore duket se janë shqetësimet e Komisionit Europian në lidhje me mungesën e transparencës në marrëveshjet financiare midis Hungarisë dhe Kinës.

KUSHTET E BASHKËNGJITURA

Në dallim nga projektet infrastrukturore në Hungari, projektet e iniciativës kineze, Belt and Road (Brez dhe Rrugë), në Ballkanin Perëndimor, ku të gjitha vendet e rajonit janë anëtare (me përjashtim të Kosovës), natyrisht, nuk janë të detyruara t’i nënshtrohen standardeve dhe rregulloreve të Bashkimit Europian, të cilat i kushtojnë gjithashtu një vëmendje të veçantë qëndrueshmërisë financiare të këtyre projekteve.

Në mungesë të vlerësimeve të tilla të rëndësishme, qasja shumë e “lirshme” e Kinës rrezikon të krijojë paqëndrueshmëri fiskale për qeveritë në rajon, veçanërisht duke pasur parasysh borxhet dhe obligimet e mëdha që këto vende kanë. Në fakt, për shumë nga projektet mungon transparenca dhe debati publik mbi procedurat e hapura të prokurimeve publike.

Disa nga vendet e Ballkanit Perëndimor tashmë kanë arritur nivele të borxhit sovran deri në 70% të Prodhimit të Brendshëm Bruto të tyre (Mali i Zi, në veçanti, ka arritur shifrën 80% të PBB). Dhe duke vazhduar e marrë edhe më shumë kredi, këto vende mund të bien lehtë në kurthin e “robërisë nga borxhi”. Që prej vitit 2018, pothuajse 40% e borxhit të Malit të Zi është ndaj Kinës, e ndjekur nga Maqedonia e Veriut me 20% të borxhit të saj, Bosnja dhe Hercegovina me 14% dhe Serbia me 12%, sipas të dhënave të MERICS.

BE VS KINA: HUADHËNËS I MIRË VS HUADHËNËS I KEQ?

Ndryshe nga narrativa e përgjithshme në lidhje me diplomacinë kineze të “çekut të bardhë”, fondet e kombinuara të Bashkimit Europian për infrastrukturën dhe zhvillimin ekonomik janë më të mëdha dhe më të lira për vendet e Ballkanit Perëndimor. BE-ja aktualisht ofron edhe grante, ndërsa përfshirja financiare e Kinës është e kufizuar vetëm në kredi.

Për fat të keq, oferta e BE-së është më pak tërheqëse sesa ajo kineze për shkak të rregullave të vështira burokratike, që i bashkëngjiten financimeve të BE-së. Natyrisht, këto rregulla janë zhvilluar me kalimin e kohës për të zvogëluar rrezikun e paqartësive financiare të projekteve të ndryshme dhe për të “shpëtuar”.

vendet në zhvillim nga qeveritë që ndërmarrin veprime të pamatura financiare që shpesh i shërbejnë thjesht interesave të tyre korruptive apo elektorale. Në këtë sens, kreditë kineze në një atmosferë të praktikave ekzistuese ligjore, të paktën ne disa vende të Ballkanit Perëndimor, përshtaten shumë mirë me interesat lokale.

KREDITË INFRASTRUKTURORE

Realiteti mund të jetë edhe më keq sesa duket. Mantra e famshme kineze “jo kushte të bashkëlidhura”, në lidhje me financimet e saj, mund të jetë çdo gjë tjetër përveç kësaj. Ndërkohë që kreditë perëndimore ofrohen së bashku me një varg kushtëzimesh, që në përgjithësi lidhen me qeverisjen e mirë dhe transparencën, financimet kineze kushtëzohen me zbatimet e projekteve infrastrukturore nga kompanitë kineze (kryesisht ndërmarrjet shtetërore), si edhe me punësimin e krahut të punës kinez.

Asnjë nga këto nuk ndihmon vërtet në zhvillimin e ekonomive lokale. Por kjo, sigurisht, nuk është në qendër të interesit të palës kineze, e cila është në rajon për të bërë biznes të mirë. Ajo vetëm kërkon të eksportojë kërkesën ekonomike në çfarëdo mënyre që të mundet, qoftë me eksport mallrash e produktesh, apo edhe “eksport projektesh”.

PËRTEJ LIDHJEVE EKONOMIKE

Në përgjithësi, kinezët janë të prirur për të mbuluar “gjurmët” e tyre. Në të gjithë Ballkanin Perëndimor ata kanë krijuar një bashkëpunim në fushat joekonomike, siç janë në kulturë, arsim dhe shkencë. Qëllimi i qartë është rritja e bashkëpunimit midis Pekinit dhe qeverive individuale për të balancuar në një farë mënyre mungesën e investimeve direkte.

Për fat të keq, nuk ekziston asnjë debat publik në Ballkanin Perëndimor në lidhje me mundësitë, por edhe sfidat që kanë të bëjnë me rritjen e pranisë kineze në rajon. Publiku nuk ka ndonjë perspektivë reale të modelit të qeverisjes në Kinë dhe distanca gjeografike luan fort në favor të Kinës. Me një investim në rritje të Pekinit në mjetet e “soft power” (pushtetit të butë), siç janë mediat, organizatat joqeveritare të shoqërisë civile, institutet konfuciane, edhe perceptimi popullor në rajon po zhvendosen drejt të qenurit gjithnjë e më i favorshëm ndaj Kinës.

Disa vëzhgues më largpamës, veçanërisht në Serbi, e përshkruajnë ndikimin e Kinës në rajon edhe si një formë e re e “neo-kolonizimit”. Kinezët, nga ana e tyre, nuk janë shumë të shqetësuar për këto kritika, për aq kohë sa shumica e popullsisë serbe, e konsideron Kinën aktorin e huaj të dytë më të rëndësishëm dhe investitorin më të besueshëm, menjëherë pas Gjermanisë.

PËRGJEGJËSIA E VETË BASHKIMIT EUROPIAN?

Në vitin 2017, Bashkimi Europian do të paralajmëronte se “Ballkani, lehtësisht mund të kthehej në një fushë shahu, ku mund të luheshin lojërat e pushteteve të mëdha”. Kjo gjë tashmë është një realitet. Kina synon përdorimin e Ballkanit si një pikë hyrjeje në tregun e madh europian dhe, për të forcuar edhe më tej përfitimet e saj, mund edhe të përpiqet të promovojë modelin e vetë politik në vendet e rajonit, duke shfrytëzuar qeverisjen e tyre të dobët. Pa perspektiva të qarta të anëtarësimit në BE, vendet e Ballkanit Perëndimor do të largoheshin edhe më shumë nga përafrimi i kushtueshëm normativ me BE-në dhe nga dhimbjet që shkaktojnë reformat e qeverisjes së mirë. Këto të fundit kërkojnë një vizion të qartë e largpamës, në një rajon që i është i konsumuar çdo dite e më shumë me përmbushjen e nevojave afatshkurtra. Pra, nuk është “çudi e madhe” që njerëzit do t’i shikojnë kinezët dhe investimet e tyre pozitivisht. Në fund të fundit, edhe marrja e një huaje financiare gjithmonë duket e mirë, pasi “dhimbja” materializohet më vonë.

SI PËRFUNDIM…

Angazhimi në rritje i Kinës në Ballkanin Perëndimor nxitet nga një logjikë e qartë gjeoekonomike dhe politike. Qëllimi kryesor i Pekinit është që të përdorë rajonin si një portë hyrëse dhe një platformë komerciale për Europën Perëndimore, ku qëndrojnë edhe interesat reale të Kinës, në një kërkim të “pangopur” për tregje të reja, teknologji dhe njohuri.

Gjurma kineze në Ballkan nuk është se duhet të jetë domosdoshmërisht në kundërshtim me interesat europiane të këtyre vendeve, pasi investimet kineze në rajon do të mund të krijonin mundësitë e rritjes se ndërlidhjeve (connectivity) dhe të integrimit të tregut, qoftë rajonal apo edhe me BE-në. Por, për shkak të një kombinimi faktorësh, duke përfshirë ekonominë politike të rajonit, nivelet mbizotëruese të borxheve publike dhe kufizimeve të shpenzimeve, mungesën e transparencës, konkurrencën e dobët ekonomike dhe thellimin e divergjencave në çështjet e tjera të sigurisë, Kina mund të bëhet edhe një faktor sfidues për të ardhmen europiane të Ballkanit.

* Dr. Valbona Zeneli është drejtore e Departamentit të Iniciativave Strategjike në Qendrën Europiane të Studimeve të Sigurisë “George C. Marshall”.

Ky artikull reflekton pikëpamjet e autorit dhe jo domosdoshmërisht pozicionin apo politikën zyrtare të “Marshall Center” dhe të qeverive të SHBA-ve dhe Gjermanisë.