Kur'ani i thekson qëllimet shpirtërore të martesës dhe i konsideron parime mbi të cilat ngritet jeta bashkëshortore, gjegjësisht thekson qetësinë e shpirtit nëpërmjet lidhjes gjinore nga dashuria midis dy bashkëshortëve, zgjerimin e dashurisë dhe njohjes nëpërmjet martesës, rritjen e dashurisë dhe mëshirës njerëzore dhe dashurinë e prindërve ndaj fëmijëve të tyre. Në këtë kontekst, All-llahu i Madhëruar thotë:
"Dhe nga argumenter e Tij (të Madhërisë së Tij) është që për të mirën tuaj, Ai krijoi nga vetë lloji juaj palën (gratë), ashtu që të gjeni prehje tek ato dhe ndërmjet jush krijoi dashuri e mëshirë. Në këtë ka argumente për njerëzit që mendojnë." (Er-Rrûm, 21)
Marrëdhëniet seksuale
Përveç kësaj, Kur'ani nuk e mohon aspektin trupor për marrëdhëniet seksuale ndërmjet burrit e gruas. Ai e udhëzon qenien njerëzore në rrugën më të mirë duke i plotësuar kërkesat e nevojës seksuale, me qëllim që ta mënjanojë praktikën e dëmshme dhe të devijuar.
Transmetohet se hebrenjtë dhe zjarrputistët largoheshin gjatë kohë nga gratë e tyre kur ato i kishin të përmuajshmet, ndërsa të krishterët kanë marrëdhënie të tilla pa u mërzitur fare për periudhën e tillë. Në kohën paraislame, gruas që i kishte të përmuajshmet, nuk i jepnin ushqim, nuk i jepnin të pijë, nuk i lejonin të hynte në shtrat dhe nuk e linin të qëndrojë në shtëpi, pikërisht si hebrenjtë dhe zjarrputistët.
Kur e pyetën disa muslimane Pejgamberin se ç'u lejohet dhe ç'u ndalohet në kohën e të përmuajshmeve, u shpall ajeti vijues:
"Të pyesin ty për të përmuajshmet (hajzin), thuaj: "Ajo është gjendje e neveritur andaj largohuni prej grave gjatë të përmuajshmeve dhe mos iu afroni atyre (për marrëdhënie) derisa të pastrohen. E kur të pastrohen atëherë afrohuni atyre, ashtu siç u ka lejuar All-Ilahu. All-Ilahu i do ata që pendohen dhe ata që ruhen prej punëve të ndyta e të neveritshme". (El-Bekare, 222)
Disa beduinë menduan se fjalët "largohuni prej tyre" nënkuptojnë mosjetesën e përbashkët në shtëpi, dhe për këtë Pejgamberi a.s. ua shpjegoi qëllimin e ajetit dhe u tha: "Ju urdhëron të largoheni nga marrëdhëniet seksuale në kohën e të përmuajshmeve e jo ti largoni nga shtëpia ashtu siç i largonin të huajt ". Kur e dëgjuan këtë, hebrenjtë thanë: "Ky njeri dëshiron të veprojë krejtësisht ndryshe nga ne!" (Shiko tefsirin e Raziut, vëll. 6, f. 66.)
S'ka gjë nëse muslimani dëshiron të dëfrehet me gruan e tij larg "vendit të dhembjes". Kështu, Islami, si përherë merr qëndrim mesatar mes ekstremistëve që e largojnë gruan gjatë të përmuajshmeve nga shtëpia dhe ekstremistëve tjerë që kanë marrëdhënie seksuale me to.
Mjekësia bashkëkohore ka zbuluar materie helmuese e të dëmshme për trupin. Gjithashtu ajo ka zbuluar edhe shkakun se pse duhet burri të largohet nga marrëdhënia seksuale në këtë kohë. Organet riproduktive mbushen përplot dhe nervat bëhen shumë sensitive nga sekretinù i gjëndrave internale. Marrëdhënia seksuale mund t'i dëmtojë e ndoshta edhe të pengojnë derdhjen e gjakut nga të përmuajshmet dhe kështu të shkaktojë ndezjen e organeve seksuale. (Shiko librin El-Islamu vet-tibbul-hadith të autorit të ndjerë Abdulaziz Ismail.)
Marrëdhëniet e ndaluara
Sa u përket marrëdhënieve seksuale, Zoti i Madhëruar thotë:
"Gratë tuaia janë vendmbjellje e juaj, afrohuni vendmbielljes suaj si tëdë shironi, por përgatuni për veten tuaj, dhe kini frfkë All-llahun, e ta dini se fundi juaj është tek Ai, e besimtarëve jepu myzhde". (El-Bekare, 223)
Për shkak të zbritjes së këtij ajeti, dijetari indus Velijull-Ilah Dehlavi thotë: "Hebrenjtë i kufizonin mënyrat e marrëdhënieve seksuale pa ndonjë parim hyjnor. Edhe ensarët (e Medines) i imitonin në këtë çështje dhe thonin: "Në qoftë se burri depërton në vaginë përderisa gruaja është e shtrirë në bark, fëmija do të jetë i vëngër". Për këtë shkak zbriti ajeti: "Afrohuni vendmbjelljes suaj si të dëshironi", që don të thotë se s'është me rëndësi pozita por me k-usht që procesi të kryhet në vaginë, ngase në këtë çështje s'ka asgjë që ka lidhje me interesin e përgjithshëm fetar ose politik, por është thjesht çështje e shijes personale.
Thashethemet e tilla bëheshin nga hebrenjtë, mirëpo Zoti i Madhëruar i anuloi. (Huxhxhetull-llahil-baliga, vëll. 2, f. 134.)
Feja nuk i përcakton pozitat e marrëdhënies seksuale por kërkon që burri të frikohet nga Zoti se do ta takojë, dhe të largohet nga marrëdhënia anale, ngase anusi është vend i fëlliqur dhe i dhembjes, si dhe një akt i tillë u ngjanë homoseksualëve të fëlliqtë. Pra, feja me plot të drejtë e ndalon këtë Iloj të marrëdhënieve. Në këtë kontekst, Pejgamberi a.s. thotë:
"Mos bëni marrëdhënie finale me gratë (tuaja)!" (Transmetimi i Tirmidhiut, i Nesaiut dhe i Ibën Maxhes.) Për atë që ka marrëdhënie anale me gruan e vet, thotë: "Ky është homoseksualizëm i vogël".(Transmetimi i Nesaiut.) Kur e pyeti një grua rreth marrëdhënies seksuale vaginale nga shpina, ai ia lexoi ajetin:
"Gratë tuaja janë vendmbjellje e juaj, afrohuni vendmbjelljes suaj si të dëshironi, por vetëm me një mbështetje."(Transmetimi i Ahmedit.)
Umeri r.a. shkoi te Pejgamberi a.s. dhe i tha: "O i dërguari i Zotit, u shkatërrova! Kur Pejgamberi a.s. pyeti se çka e shkatërroi, ai i thotë: "Mbrëmë pata marrëdhënie vaginale nga shpina!" Pejgamberi nuk i thotë gjë derisa u shpall ajeti i lartpërmendur, e pastaj i thotë: "Nga para ose nga pas, por largohu anusit dhe (marrëdhënies) gjatë të përmuajshmeve".(Transmetimi i Ahmedit dhe Tirmidhiut.)
Ruajtja e sekreteve bashkëshortore
Kur'ani i lavdëron bashkëshortet e mira duke konstatuar:
"All-Ilahu i bëri të ruajtura, gratë e mira janë respektuese, janë besnike ndaj së fshehtës". (Nisâ, 34)
Ajo që duhet të ruhet si fshehtësi është lidhja intime midis burrit e gruas, e cila nuk duhet të jetë temë e bisedave nëpër mexhlise, e takimeve me shokë e shoqe. Në një hadith të Pejgamberit a.s. thuhet:
"Prej njerëzve më të këqij te Zoti Dilën e Kijametit është burri i cili i tregon gruas fshehtësira dhe anasjelltas, e pastaj e zbulon fshehtësinë e saj". (Transmetim i Muslimit dhe Ebu Davudit)
Nga Ebu Hurejreja transmetohet:
"Pejgamberi a.s. na fali dhe pas dhënies së selamit u kthye drejt nga ne dhe tha: "Qëndroni ulur! A ka ndonjë njeri në mesin tuaj që shkon te familja e vet, e mbyll derën, e heq perden dhe del e thotë: "Kështu bëra me familjen time, kështu bëra me familjen time!? "
Të gjithë heshtën. Pastaj u kthye drejt grave dhe u tha: "Cila flet prej jush? " Një vajzë e Ke'abit u ngrit në një këmbë dhe u zgjat që ta shohë Pejgamberi dhe ta dëgjojë atë që flet, e pastaj tha: "Po për Zotin! Ata flasin dhe ato flasin!" Pastaj Pejgamberi a.s. na tha: "A e dini se ç'janë të tillët dhe të tillat që veprojnë kështu? Ata që veprojnë kështu, qofshin meshkuj apo femra, janë djaj të cilët takojnë njëri tjetrin në rrugë dhe i qetësojnë epshet e tyre kurse njerëzit i shikojnë. " (Transmetim i Ahmedit, Ebu Davudit dhe Bezzarit.)
Ky rrëfim emfatik mjafton që muslimani të largohet nga kjo marrëzi ngase asnjë musliman nuk dëshiron të jetë djall ose si djalli.
Kontracepcioni
S'ka dyshim se mbrojtja e rrjedhës njerëzore është prej qëllimeve parësore të martesës. Mbrojtja e rrjedhës varet nga vazhdimi i riproduksionit. Islami preferon riproduksionin e shumtë dhe i bekon fëmijët qofshin djem apo vajza. Ai gjithashtu lejon planifikimin e familjes në qoftë se ekzistojnë shkaqe dhe nevoja të rëndësishme. Mënyra më e njohur në kohën e Pejgamberit a.s. për kontracepcion ishte a'zli ose derdhja e spermës jashtë vaginës (coitus interruptus). Në dy sahihët transmetohet nga Xhabiri se edhe sahabët e aplikonin mënyrën e tillë në kohën e pejgamberisë dhe të shpalljes:
"Në kohën e Pejgamberit a.s. kur shpallej Kur'ani, ne e aplikonim
largimin (coitus interruptus)."
Në Sahihun e Muslimit thuhet:
"E aplikonim largimin (coitus interruptus) në kohën e Pejgamberit, dhe kur dëgjoi Pejgamberi a.s., nuk na ndaloi! Një njeri shkoi te Pejgamberi a.s. dhe i tha: "O Pejgamber i Zotit! Kam një robëreshë. Dëshiroj atë që dëshirojnë burrat! Nuk dëshiroj që ajo të mbetet me barrë dhe për këtë shkak e aplikoj coitus interruptus-in me të. Hebrenjtë thonë se në këtë mënyrë varrosen fëmijët të gjallë". Pejgamberi a.s. i tha: "Hebrenjtë gabojnë! Nëse Zoti dëshiron të krijojë fëmijë, ti nuk mund ta pengosh!"(Transmetimi i autorëve të suneneve)
Qëllimi i Pejgamberit a.s. ishte se gjatë aplikimit të largimit mund të ndodhë që ndonjë pikë e spermës së burrit të depërtojë e të bëhet mbarësimi pa dijen e tij.
Në mexhlisin e Umerit u bisedua rreth largimit dhe një njeri tha: "Ata mendojnë se kështu varrosen fëmijët të gjallë!" Aliu thotë: "Nuk mund të ketë varrosje të gjallë përderisa fëmija nuk kalon shtatë faza: prej një ajke e një balte në ujë, në copë gjaku, në gjak të ngurtë, në copë mishi, në eshtra e në mish dhe pastaj në krijesë tjetër".
Në atë rast Umeri i thotë: "Ke të drejtë, Zoti të dhashtë jetë!"
Shkaqet për kontracepcion
Shkaku i parë që lejon kontracepcionin është frika për jetën ose shëndetin e nënës nga shtatzënia ose lindja, por me kusht që këtë ta vendosë mjeku specialist dhe besnik. Zoti i Madhëruar thotë:
"Mos u shkatërroni me duart tuaja!"
"Mos e mbytni veten tuaj! Zoti është mëshirues i juaj!
Shkaku tjetër është frika nga vështirësimi i rrethanave me lindjen e fëmijëve saqë mund të obligohet ndokush të bëjë diçka haram me qëllim që t'i plotësojë nevojat familjare. Zoti i Madhëruar thotë:
"All-Ilahu me këtë dëshiron lehtësim për ju, e nuk dëshiron vështirësim për ju! " (El-Bekare, 185).
"All-Ilahu s'dëshiron t'u sjellë ndonjë vështirësi". (Mâide, 6).
Gjithashtu si shkak mund të jetë edhe frika nga keqësimi i shëndetit
të fëmijëve dhe nga pengesat në rritjen e tyre. Në Sahihun e Muslimit transmetohet nga Usame ibn Zejdi se një njeri ka shkuar te Pejgamberi a.s. dhe i ka thënë:
"O i dërguari i Zotit, unë largohem nga gruaja (aplikoj coitus interruptus)!" Kur e ka pyetur Pejgamberi për shkakun, ai i ka thënë: "Frikohem për fëmijën e saj", ose "për fëmijët e saj", pastaj Pejgamberi a.s. i ka thënë: "Sikur të ishte i dëmshëm, do të ishte, i dëmshëm për persianët dhe romakët". (Transmetim i Muslimit.)
Siç duket, Pejgamberi mendonte se rastet e tilla të rralla nuk ndikojnë në ummetin, ngase në të kundërtën do t'i dëmtonin persianët dhe romakët të cilët atëherë ishin më të fuqishmit mbi sipërfaqen e tokës.
Shkaku tjetër i arsyeshëm është frika se mos vallë ndikon shtatzënia ose lindja e re në shëndetin e fëmijës që thithë. Pejgamberi a.s. e quante "gilë" marrëdhënien seksuale me nënën që i jep gji fëmijës ose thënë më mirë, marrëdhënien që shkakton shtatzëni përderisa nëna ende i jep gji fëmijës. Ai e quan me këtë term ngase shtatzënia e tillë e dobëson qumështin e nënës dhe e dëmton fëmijën që thithë. Pejgamberi a.s. e mbronte interesin e ummetit dhe e ndalonte atë që ishte e dëmshme. Prej përpjekjeve të tij për ummetin e vet, është thënia e tij:
"Mos i mbytni fëmijët tuaj fshehurazi ngase "gile-ja " e zë kalorësin dhe e gjuan prej kalit ." (Transmetim i Ebu Davudit) Pejgamberi a.s. nuk e ndaloi këtë formë për ta bërë haram, ngase i shihte popujt e fuqishëm të kohës së tij, të cilët e aplikonin pa pësuar dëme. Ai frikohej se do të jetë shumë vështirë për burrat të abstenojnë nga gratë e tyre gjatë periudhës së gjidhënies e cila mund të zgjasë edhe dy vjet. Ai thotë:
"Mendoja ta ndaloj "gile-në" mirëpo pashë se persianët dhe romakët e aplikonin pa i dëmtuar fëmijët e tyre." (Transmetim i Muslimit.)
Kur flet Ibn Kajjimi për lidhjen mes këtij hadithi dhe hadithit "Mos i mbytni fëmijët tuaj fshehurazi", thotë: "Pejgamberi a.s. ka vërejtur se shtatzënia e dëmton fëmijën që thithë ashtu siç dëmtohet kalorësi nga rrëzimi prej kalit. Kjo mënyrë dëmton por jo deri në mbytjen e fëmijës. Ai i këshillonte burrat të largohen nga marrëdhëniet seksuale që shkaktojnë shtatzëninë me gruan që i jep gji fëmijës, por nuk i ndalonte. Ai dëshironte ta ndalojë me qëllim që ta mbrojë shëndetin e fëmijës që thithë gji, por gjithashtu e dinte se burrat do të përjetojnë vështirësi të mëdha e posaçërisht të rinjtë, dhe kështu më tepër do ta dëmtonte shoqërinë. Pas një harmonizimi të këtyre gjërave, ai vendosi që mos ta ndalojë, ngase gratë e dy popujve më të fuqishëm të kohës së tij u jepnin gji fëmijëve të tyre gjatë shtatëzanisë pa ndikuar fare në fuqinë apo në numrin e tyre.
Pra, për këtë shkak ai nuk e ndaloi "gile-në". (Miftahu daris-se'ade, f. 620 dhe Zadul-me'ad, vëll, 4. f. 16.)
Në kohën tonë janë zbuluar metoda të reja kontraceptive që realizojnë interesin për të cilin përpiqej Pejgamberi a.s. gjegjësisht mbrojtjen e fëmjës që thithë nga dëmet që mund të ndodhin gjatë shtatzënisë së nënës së tij në një anë dhe në anën tjetër, mënjanimin e vështirësive për burrat nga abstenimi ndaj grave gjatë shtatzënisë. Nga e tërë kjo konkludojmë se intervali ideal mes dy fëmijëve, sipas Islamit, duhet të jetë 30 ose 33 muaj për atë që dëshiron të plotësojë fazën e periudhës së gjidhënies.
Imam Ahmedi dhe të tjerët lejojnë një gjë të tillë në qoftë se e lejon gruaja, ngase ajo duhet të japë pëlqimin e saj se a do të pranojë të përjetojë kënaqësinë seksuale dhe se a dëshiron fëmijë tjetër apo jo. Umeri r.a. e ka ndaluar largimin (coitus interruptus-in) pa pëlqimin e gruas.
Ky ishte një vendim i rëndësishëm i Islamit për mbrojtjen e të drejtës së gruas në kohën kur nuk respektohej asnjë e drejtë e saj.
Aborti
Islami lejon muslimanen të ndërmarrë masa preventive kontraceptive por nuk lejon të kryhet krim mbi shtatzëninë kur të paraqitet realisht.
Fukahatë janë të mendirnit se aborti pas formirnit të fetusit dhe frymëzimit të shpirtit është i ndaluar dhe konsiderohet krim. Nuk i lejohet muslimanit ngase në këtë rast ai bën krim mbi të gjallin që ka krijim të plotë dhe formë të gjallë.
Nëse bëhet aborti dhe fëmija del i gjallë e pastaj vdes, atëherë duhet të paguhet kompensim (dijeti), ose më së paku të dënohet materialisht nëse del i vdekur. Nëse vërtetohet nga ana e mjekut besnik se jeta e fëmijës në bark rrezikon jetën e nënës, atëherë sheriati lejon dënim më të lehtë. Nëse në këtë rast duhet të kryhet aborti atëherë lejohet, ngase nuk duhet që nëna të sakrifikohet sepse ajo është origjina e fetusit. Ajo ka të drejtë në jetë, ka fat të pavarur në jetë si dhe ka të drejta të cilat i takojnë dhe përgjigjet për to. Përveç kësaj, ajo është shtylla e familjes dhe për këtë shkak nuk është e logjikshme që jeta e saj të sakrifikohet për fetusin që nuk ka ende personalitet të vetin, si dhe është pa obligime e përgjegjësi. (Shejh Sheltut, El-Fetava, f. 464.)
Imam Gazaliu bën dallim midis kontracepcionit dhe abortit dhe thotë: "Kontracepcioni nuk është si aborti, ngase aborti është krim mbi gjallesën e formuar. Ekzistenca ka fazat e veta: faza e parë është depërtimi i spermës në mitrën e gruas dhe përzierja e saj me vezoret e gruas, e pastaj përgatitet për pranimin e jetës. Shkatërrimi i këtij proçesi konsiderohet krim. Nëse fetusi arrin një madhësi të konsiderueshme, atëherë aborti konsiderohet edhe më i keq ndërsa krimi shtohet edhe më tepër në qoftë se fetusi frymëzohet me shpirt. Krimi e arrin kulmin kur fetusi hiqet i gjallë (nga nëna)." (El-Ihja'u, libri En-Nikah, f. 47)
Të drejtat bashkëshortore
Theksuam më parë se martesa është kontratë e fortë, me të cilën All-Ilahu lidhë burrin dhe gruan. Pas martesës burri merr statusin e "bashkëshortit" pas atij si "individ". Në të vërtetë ai quhet bashkëshort ngase prezenton edhe një qenie tjetër me të cilën i ndanë të mirat dhe të këqijat.
Kur'ani e përshkruan fuqinë e kësaj lidhjeje midis burrit e gruas dhe thotë:
"Ato janë prehje për ju dhe ju jeni prehje për ato!" (El-Bekare, 187).
Nga ky ajet nënkuptohet se martesa ngërthen në vete mbrojtjen, mbulesën, përkrahjen dhe zbukurimin ndaj njëri-tjetrit. Për këtë shkak burri dhe gruaja në jetën bashkëshortore kanë të drejta të cilat duhet t'i respektojnë ndaj njëri-tjetrit. Të gjitha të drejtat janë ekuivalente, përveç asaj që e posedon njeriu nga intuita. Në këtë kontekst, Zoti i Madhëruar thotë:
"Edhe atyre (grave) u takon e drejta sikurse edhe përgjegjësia në bashkëshortësi, e burrave u takon një përparësi ndaj tyre". (El-Bekare, 228).
Përparësia ka të bëjë me përgjegjësinë e burrit si mirëmbajtës i familjes.
Një njeri e ka pyetur Pejgamberin a.s:
"O Pejgamber i Zotit, çfarë të drejta mund të kërkojë gruaja nga burri i saj?" Ai i është përgjigjur: "Ta ushqejë ashtu siç e ushqen veten, ta veshë ashtu siç e veshë veten, të mos i mëshojë në fytyrë, të mos e nënçmojë dhe të mos largohet prej saj përveç brenda shtëpisë (të mos ik). " (Transmetim i Ebu Davudit dhe Ibën Habbanit në Sahihun e tij.)
Bashkëshortit musliman nuk i lejohet ta lërë pas dore veshmbathjen dhe ushqimin e bashkëshortes. Në një hadith pejgamberik thuhet:
"Humbja e mirëmbajtjes ndaj atyre që janë nën përgjegjësi (që janë të varur) është mëkat për njeriun". (Transmetim i Ebu Davudit, Nesaiut dhe Hakimit.)
Nuk lejohet mëshuarja në fytyrën e gruas për shkak se në këtë mënyrë nënçmohet nderi i njeriut si njeri dhe dëmtohet pjesa më e bukur e trupit. Nëse burri obligohet ta disiplinojë gruan e vet në çaste të rebelimit të hapur, nuk i lejohet ta rrahë aq shumë saqë ta lëndojë ose t'i shkaktojë dhëmbje. Kjo vjen parasysh vetëm atëherë në qoftë se metodat e tjera dështojnë.
Nuk i lejohet muslimanit ta nënçmojë gruan e vet e ta ofendojë me fjalë të urrejtura, si p.sh. frazën "Zoti të mëshoftë" etj.
Për të drejtat e gruas ndaj burrit Pejgamberi a.s. thotë:
"Nuk i lejohet gruas që beson në Zot, të lejojë hyrjen e atij që burri e urren. Ajo nuk duhet të dalë jashtë shtëpie nëse nuk dëshiron ai dhe të mos bëjë diç që i kundërshton rregullat e tij, si dhe të mos largohet nga shtrati i tij (të mos refuzojë aktin giinor). Po ashtu ajo s 'duhet ta rrahë në qoftë se ka trup më të fuqishëm se ai. Nëse ai është më tepër gabimtar, atëherë ajo duhet ta qetësojë. Nëse e pranon pëlqimin e saj, atëherë pëlqimin e saj do ta pranojë edhe Zoti. Nëse nuk është e kënaqur me të, atëherë Zoti do ta pranojë arsyen e saj". (Transmetim i Hakimit)
Toleranca e ndërsjellë bashkëshortore
Burri duhet të jetë tolerant ndaj gruas së vet në rast se sheh diçka që nuk i pëlqen dhe që e urren. Ai duhet të dijë se ka të bëjë me një qenie njerëzore që ka karakteristika të posaçme natyrore. Pra, ai duhet t'i harmonizojë cilësitë e mira të saj me jo të mirat, dhe sjelljet e mira me gabimet e saj. Në një hadith thuhet: "Le të mos e urrejë besimtari besimtaren. Nëse ndonjë gjë nga ajo nuk i pëlqen, ndoshta mund t'i pëlqejë diçka tjetër". (Transmetim i Muslimit.)
Zoti i Madhëruar thotë:
"Bëni jetë të mirë me to. Nëse i urreni ato, bëni durim, sepse ndodh që All-Ilahu të japë shumë të mira në një gjë që ju e urrenit. (Nisâ, 19).
Islami kërkon prej burrit të jetë tolerant dhe durimtar ndaj asaj që e urren te gruaja e vet ashtu siç kërkon edhe prej gruas të jetë toletante e durimtare ndaj tij aq sa ka mundësi dhe durim dhe ia tërheq vërejtjen që të mos e kalojë natën pa u pajtuar me burrin të cilin e ka hidhëruar. Në një hadith thuhet:
"Namazi i tre personave nuk ngrihet më lartë se një pëllëmbë nga kokat e tyre: personi i cili falet me xhematin që e urren atë; gruaja që kalon natën pa u pajtuar me burrin që e ka hidhëruar dhe dy vëllezërit e kacafytur." (Transmetim i Ibën Maxhes dhe Ibën Habanit në Sahihun e vet.)
Kundërshtimi dhe grindja
Meqë burri është përgjegjës i shtëpisë dhe bartës i familjes në bazë të strukturës, aftësisë dhe pozitës së tij dhe dhënës i mehrit e fumizues i saj, atëherë nuk i lejohet gruas ta kundërshtojë autoritetin e tij e ta shkatërrojë shtëpinë. Në qoftë se burri has në kundërshtim me gruan e tij dhe ballafaqohet me grindje, ai obligohet ta korrigjojë duke filluar me fjalë të mira, me udhëzime efektive dhe me nirëkuptim. Në qoftë se nuk arrin sukses, atëherë duhet të largohet nga shtrati, me pretekst se ndoshta kështu do të ndikojë në natyrën e saj që ajo të përmirësohet. Në qoftë se edhe kështu nuk ka sukses, atëherë i lejohet ta rrahë me dorë por me kusht që të largohet nga fytyra dhe nga pjesët tjera të ndieshme. Nëse edhe kjo mënyrë dështon, atëherë i lejohet ta rrahë me shkop ose me ndonjë vegël tjetër që shkakton dhembje. Rrahja e tillë ka karakterin e ngjarjes që e përshkroi Pejgamberi a.s. në një rast hidhërimi me shërbëtorin e vet, kur i thotë:
"Sikur të mos ishte hakmarrja Ditën e Kijametit, do të të rrahja me këtë misvak". (Ibën Sa'di në Et-tabakat.)
Pejgamberi a.s. i shmangej metodës së rrahjes dhe thoshte:
"Pse ta rrahë ndokush gruan e vet ashtu siç rrihet robi, kur mund të flejë me të në fund të ditës!" (Transmetim i Ahmedit dhe i Buhariut)
Për ata që i rrahin gratë thotë: "Ata me siguri nuk janë më të mirët e mesit tuaj". (Në Fet'h transmetohet nga Ahmedi, Davudi, Nesaiu, Ibën Habani dhe Hakimi e të cilët e konsiderojnë si hadith Sahih nga Ijas ibën Abdull-llah ibën Ebi Dhibab.)
Imam Ibn Haxher thotë: Hadithi i Pejgamberit a.s. "Më të mirët e mesit tuaj nuk rrahin", vërteton se rrahja në përgjithësi është e lejuar por me qëllim disiplinor dhe në raste konkrete. Më mirë do të ishte sikur të mjaftonte me kërcënim në qoftë se ka sukses, dhe në këtë rast burri duhet të largohet nga përdorimi i forcës, sepse forca shkakton urrejtjen që është në kundërshtim me harmoninë e pritur nga martesa. Forca lejohet në qoftë se bëhet ndonjë mëkat ndaj Zotit. Në një hadith të transmetuar nga Nisaiu, Aisheja r.a. thotë:
"Pejgamberi a.s. nuk e ka rrahur asnjë grua të veten e asnjë shërbëtor të tij. Në realitet, ai nuk e ka rrahur askënd me dorë, me përjashtim të rrahjes për hir të Zotit, ose për ndalimin e harameve të caktuara nga Zoti, apo për shpagimin në emër të Zotit." (Fet-hul-bari, vëll, 9, f. 249.) Në qoftë se situata keqësohet edhe më tepër, atëherë ndërhyjnë njerëz të mençur e të devotshëm nga shoqëria islame për ta përmirësuar situatën dhe zgjedhin dy pari të mençura nga të dy palët për gjykim, me qëllim që t'i zgjidhin mosmarrëveshjet midis tyre. Ndoshta sinqeriteti i tyre do të jetë i frytshëm dhe Zoti do t'i pajtojë.
Në këtë kontekst, Zoti i Madhëruar thotë:
"E ata që keni dro kryelartësisë së tyre, këshilloni, madje largoni nga shtrati (e më në fund) edhe rrahni (lehtë, nëse nuk ndikojnë këshillat e as largimi), e nëse ju respektojnë atëherë mos u sillni keq ndaj tyre. All-Ilahu është më i larti më i madhi. Nëse i frikësoheni përçarjes midis tyre (burrit e gruas), dërgoni një pari të drejtë nga familja e tij dhe një pari të drejtë nga familja e saj. Nëse ata të dy (ndërmjetësit) kanë për qëllim pajtimin, All-Ilahu ju mundëson afrimin midis tyre (burrit e gruas). All-Ilahu është i dijshëm, është njohës i mirë". (Nisâ, 34-35).
Kur lejohet shkurorëzimi (Talâku)
Nëse të gjitha këto orvatje dështojnë dhe nëse të gjitha metodat e ndërmarra pësojnë disfatë, atëherë muslimanit i lejohet zgjidhja e fundit të cilën e ka caktuar sheriati.
Pra, në këto raste të papëlqyeshme, vetëm shkurorëzimi mund t'i zgjidhë problemet. Islami me urrejtje e lejon këtë mënyrë, nuk e pëlqen e as nuk e preferon. Pejgamberi a.s. thotë:
"Hallalli më i urrejtur është shkurorëzimi (Talâku) ", ose "Halllalli më i urrejtur te Zoti është shkurorëzimi (Talâku). " (Transmetim i Ebu Davudit)
Trajtlmi i Talâkuit si hallall i urrejtur vërteton se ky është lehtësim në rast nevoje, gjegjësisht atëherë kur bashkëjetesa vështirësohet dhe kur dy paritë gjykojnë se vështirë është të përmirësohen marrëdhëniet midis burrit e gruas. Sipas një thënieje, ndarja bëhet atëherë kur nuk ka pajtim. Zoti i Madhëruar thotë:
"Por nëse ndahen prej njëri - tjetrit, All-Ilahu begaton me mirësinë e tij secilin prej tyre". (Nisà, 130).
Shkurorëzimi para Islamit
Nuk është Islami i vetmi që lejoi shkurorëzimin, por ky akt ishte i njohur edhe para tij në tërë botën, përveç te disa popuj. Kur hidhërohej burri e dëbonte gruan nga shtëpia, qoftë me të drejtë apo pa të drejtë, ndërsa gruaja s'kishte kurrfarë mbrojtje, kompensim ose të drejtë.
Në kohën e civilizmit grek, shkurorëzimi ishte i njohur dhe nuk kufizohej me kurrfarë kushtesh. Te romakët shkurorëzimi ishte pjesë e kontratës së kurorëzimit, bile gjykatësi kishte të drejtë të bënte shkurorëzimin edhe në qoftë se burri e gruaja vendosnin të mos ndahen. Martesa fetare te romakët në fillim e ndalonte shkurorëzimin, mirëpo në të njëjtën kohë, i jepte autoritet shumë të gjerë e të paktifizuar bashkëshortit ndaj bashkëshortes, bile edhe ta vrasë. Pas një kohe e lejoi ashtu siç e lejonte e drejta civile.
Shkurorëzimi sipas Hebraizmit
Feja hebreje e përmirësoi pozitën e gruas por gjithashtu e lejon edhe shkurorëzimin me një kompetencë më të gjerë. Në qoftë se konstatohej se gruaja është delikuente nga aspekti i moralit, obligohej burri ta lëshojë bile edhe në qoftë se i falej krimi i bërë. Ligji e obligon burrin ta lëshojë gruan në qoftë se nuk ka lindur ndonjë fëmijë brenda dhjetë vjetëve. (El-Islamu dinun ammun, merhumi Ferid Vexhdi, f. 172.)
Shkurorëzimi sipas Krishterimit
Në krahasim me fetë që i cekëm, Krishterimi është i vetmi që lejoi shkurorëzimin, dhe kështu e kundërshtoi Hebraizmin. Në Inxhil ndalohet shkurorëzimi nga vetë Mesihu ashtu siç ndalohet martesa e të shkurorëzuarave dhe të shkurorëzuarve. Në Ungjillin e Mateut, 5: 31, 32, thuhet: "Thuhet se kush e lëshon gruan, duhet t'i japë çertifikatë të shkurorëzimit, kurse unë them: "Kush e lëshon gruan për shkaqe të amoralitetit, e bën të pamoralshme, dhe ai që e marton të shkurorëzuarën, konsiderohet se ka bërë amoralitet".
Në Ungjillin e Markut, 10: 11, 12, thuhet: "Kush e lëshon gruan dhe martohet me një tjetër, bën amorafitet. Edhe gruaja nëse e braktisë burrin dhe martohet me një tjetër, bën krim amoralitet."
Ungjilli e arsyeton këtë qëndrim të rreptë me pretekst se "atë që e bashkon Zoti, nuk duhet ta ndajë njeriu." (Shiko Ungjillin e Mateut, 19: 6, dhe Ungjillin e Markut, 10: 9)
Kjo frikë është e vërtetë, mirëpo është për t'u habitur se si mund të jetë shkak i shkurorëzimit. Kur thuhet se Zoti i bashkon dy bashkëshortët, nënkuptobet se Ai ua ka lejuar martesën dhe për këtë shkak mund t'i mbështeten Zotit, edhe pse njeriu është i drejtpëdrejtë në kontratën e martesës. Në qoftë se Zoti urdhëron shkurorëzimin për shkaqe objektive, gjithashtu edhe ndalja është prej Zotit, edhe pse njeriu është i drejtpërdrejtë në ndarje. Nga e gjithë kjo nënkuptojmë se njeriu nuk ndanë atë që e ka bashkuar Zoti, por Zoti është bashkues dhe ndarës. A nuk është Zoti, Ai i cili i ndanë për arsye të amoralitetit? Pse nuk i ndanë për ndonjë arsye tjetër?
Mendimet e Ilojllojshme të krishtere rreth shkurorëzimit
Edhe pse Inxhili e përjashtoi nga ndalimi i shkurorëzimit lejimin në rast të amoralitetit, vërejmë se ithtarët e doktrinës katolike e komentojnë përjashtimin e tillë, dhe thonë: "Këtu nuk nënkuptohet se ky parim është i posaçëm dhe se ka çështje të tjera, në të cilat lejohet shkurorëzimi. Në ligjin e Mesihit nuk ka fare shkurorëzim. Kur potencohet shkaku i amoralitetit, këtu nënkuptohet se vetë kurorëzimi është i anuluar, ndërsa autenticiteti dhe vlera e tij ligjore janë vetëm çështje ekzoterike, ngaqë ka të bëjë me amoralitetin. Me këtë rast, burrit i lejohet, bile obligohet që ta largojë gruan". (Nga komentimet e degës së hulumtimeve fetare në Institutin koptian katolik të Ungjillit të Mateut, fq. 29.)
Doktrina protestante e lejon shkurorëzimin në raste të posaçme, si p.sh. në raste të amoralitetit të gruas, tradhtisë së saj dhe në disa raste të tjera të cilat i thekson Inxhili. Edhe pse e lejon shkurorëzimin në një anë, në anën tjetër e ndalon rreptësisht rimartesën e të shkurorëzuarit ose të shkurorëzuarës.
Koncili i Kishës Ortodokse në Egjipt i lejon ithtarët e vet të bëjnë shkurorëzim për shkak tê amoralitetit, gjegjësisht ashtu siç theksohet në Inxhil. Koncili e lejon shkurorëzimin edhe për shkaqe të tjera, si p.sh. për sterilitetin që zgjatë më shumë se tre vjet; për sëmundjet kronike si dhe për sëmundjet e pashërueshme. Tradicionalistët ortodoksë e refuzojnë shkurorëzimin për shkaqet që nuk përmenden në Inxhil dhe lejimin e martesës së të shkurorëzuarit ose të shkurorëzuarës. Në bazë të këtij parimi, Gjyqi krishter egjiptas refuzoi kërkesën e një gruaje të krishterë, e cila kërkonte shkurorëzim nga burri i saj i vështirë. Në vendimin e gjyqit thuhet:
"Është për t'u habitur se disa priftërinj dhe anëtarë të Koncilit kishtar të përgiithshëm ecin krahas me kohën, i pranojnë kërkesat e atyre që kanë besim të dobët dhe lejojnë shkurorëzimin për arsyet e patheksuara në Inxhil ... Vendimi definitiv i Ligjit të krishterë është ndalimi i shkurorëzimit përveç në raste të amoralitetit... Gjithashtu edhe martesa e të shkurorëzuarve konsiderohet martesë e fëlliqur, bile edhe amoralitet." (Gazeta El-Ehram, data 1.3.1956.)
Pasojat e qëndrimit të Krishterimit ndaj shkurorëzimit
Pasojë e qëndrimit të tillë të çuditshëm ndaj shkurorëzirnit në Krishterim është shkatërrimi i natyrës njerëzore dhe i nevojave jetësore të cilit disa herë rezultojnë me ndarje. Përveç kësaj, të krishterët filluan ta refuzojnë fenë e tyre dhe këshillat e ungjijve të tyre. Rezultati përfundimtar ishte "largimi i atyre që i bashkoi Zoti". Perëndimorët e krishterë miratuan ligje civile, të cilat ua lejojnë daljen nga burgu i tillë i përhershëm. Për fat të keq, shumica e tyre si p.sh. amerikanët, e tepruan aq shumë në çështjen e shkarorëziniit për arsye triviale. Disa filozofë të Perëndimit mendojnë se shkurorëzimi i lehtë shkatërron shenjtërinë e lidhjes martesore dhe se anulon shumë baza të jetës familjare.
Një gjykatës i shkurorëzimit, i cili i takon elitës së gjykatësve të njohur, deklaroi se jeta bashkëshortore do të shkatërrohet në vendin e tyre dhe do të zëvendësohet me lidhjet e pakufizuara midis burrave e grave, ashtu siç ndodh me transaksionet komerciale, të cilat mund të këputen edhe për arsye më të dobëta. Meqë nuk do të ketë lidhje fetare ose të dashurisë midis çifteve të tilla, këta do të bashkohen vetëm për t'i përjetuar kënaqësitë e Ilojllojshme, gjë që është në kundërshtim të plotë me mësimet e çdo feje:
"Ky fenomen i rregullimit të çështjeve personale me anë të ligjit civil është në kundërshtim me mësimet e çdo feje, dhe në botë ekziston vetëm te popujt e Perëndimit të krishterë; hindusët, budistët dhe zjarrputistët i aplikojnë parimet të cilat i rregullojnë çështjet e tyre personale. Ne mund të giejmë në mesin e tyre njerëz që kanë bërë risi fetare në çështjet publike por jo edhe në çështjet personale, kryesisht në martesë, shkurorëzim, ngase këto janë çështje që i përkasin jetës familjare." (Hukukul-insan fil-islam, dr, Ali Abdulvahid, f. 58)
Krishterimi është shërim i përkohshëm e jo ligj i përgjithshëm
Ajo që përmendet rreth shkurorëzimit në Inxhil mund të jetë shtojcë që ishte rezultat i ndryshimeve të cilat i përjetuan ungjijt gjatë shekujve të fundit...
Hulumtuesi serioz i ungjijve vëren se Isai a.s. nuk ka patur për qëllim vënien e një ligji të përgjithshëm e të përjetshëm për të gjithë njerëzit. Mësimet e tij korrigjojnë teprimet e çifutëve rreth shkurorëzimit.
Në kaptinën e nëntëmbëdhjetë të Ungjillit të Mateut thuhet se kur është transferuar Isai (a.s.) prej Xhelili nëpër Jordani, i janë afruar farisienët për ta sprovuar dhe e kanë pyetur: "A i lejohet burrit ta lëshojë gruan për çfarëdo shkaku?" Ai është përgjigjur: "A nuk keni lexuar se Zoti në fillim e ka krijuar qënien njerëzore dhe e ka ndarë në meshkuj e femra? Për këtë shkak njeriu i braktisë prindërit e vet e jeton me gruan e tij, dhe bëhen një trup. Këta nuk do të jenë më dy persona por një trup. Atë që e bashkon Zoti, nuk e ndanë njeriu".
Pastaj kanë vazhduar me pyetjen tjetër: "Pse ka urdhëruar Musai që gruas t'i jepet çertifikata e shkurorëzimit?" Përgjigjja e tij ka qenë: "Musai ju ka lejuar t'i shkurorëzoni gratë tuaja për shkak të vrazhdësisë së zemrave tuaja. Nuk ka qenë kështu prej fillimi! Unë ju them: "Ai që shkurorëzon gruan e vet, përpos për shkak të amoralitetit dhe merr një tjetër, ka bërë amoralitet; ai që martohet me të shkurorëzuarën, bën amoratitet."
Në atë rast, nxënësit e tij i kanë thënë: "Në qoftë se është e tillë gjendja e burrit me gruan e vet, atëherë më mirë do të ishte sikur të mos martohej." (Mateu, 19: 1-10).
Nga ky dialog konkludojmë se Isai ka dëshiruar që me anë të përkufizimit të lejimit të shkurorëzimit, vetëm në rast të amoralitetit, t'i korrigjojë eksceset të cilat i kishin shtuar hebrenjtë në ligjin e Musait. Ky shërim ka qenë për një periudhë të përkohshme derisa u miratua ligji i përgjithshëm dhe i përhershëm nëpërmjet dërgimit të Muhammedit a. s.
S'ka arsye të thuhet se Isai ka dëshiruar ta caktojë këtë si ligj të përhershëm për njerëzit, bile edhe havariunët dhe nxënësit e tij e kanë pranuar me vështirësi, duke thënë: "Në qoftë se është e tillë gjendja e burrit me gruan e vet, atëherë më mirë do të ishte sikur të mos martohej". Siç duket, me aktin e martesës njeriu ngarkon mbi vete një barrë të rëndë që s'mund ta largojë në asnjë mënyrë, pa marrë parasysh se sa e vështirë mund të jetë jeta e përbashkët në qoftë se ekziston urrejtja dhe mospëlqimi i temperamenteve.
Një dijetr i vjetër ka thënë: "Tortura më e madhe vjen nga shoqërimi (jeta e përbashkët) i asaj që as nuk pajtohet me ty e as nuk të lëshon!"
Një poet arab thotë:
"Barra më e rëndë e kësaj bote për të lirin është
kur s'mund të largohet nga shoqërimi i armikut!"
Përkufizimet e Islamit në rregullat e shkurorëzimit
Sheriati islam ka caktuar përkufizime të shumta me qëllim që sa më shumë ta ngushtojë sferën e shkurorëzimit.
Islami ndalon shkurorëzimin që është rezultat i shkaqeve jovalide dhe përfundim i pakonsultuar me të gjitha metodat të cilat i cekëm për zgjidhjen e konfliktit.
Disa fukaha mendojnë se shkurorëzimi që dëmton burrin e gruan dhe që shkatërron interesin e të dyve pa arsye, si p.sh. harxhimi i pasurisë, konsiderohet i ndaluar. Pejgamberi a.s. thotë:
"Mos dëmtoni veten e as të tjerët!" (El-Mugni, Ibën Kuddame, vëll. 7, f. 77. Hadithin e transmetojnë Ibën Maxhe dhe Darikutni.)
Zoti dhe Pèjgamberi nuk i duan ata të cilët i lëshojnë gratë dhe martohen me të tjera me qëllim që të kënaqen me partnere të ndryshme. Pejgamberi a.s. i quan njerëzit e tillë "shijues" dhe thotë:
"Nuk i dua shijuesit, qofshin burra apo gra!" (Transmetim i Darikutnit dhe Taberaniut)
Pejgamberi përsëri thotë: "Zoti nuk i do shijuesit, qofshin burra apo
gra!." (Taberaniu e transmeton në librin e tij El-kebir me sened sahih.)
Abdull-Ilah ibn Abbasi thotë: "Divorci lejohet vetëm në rast nevoje."
Divorci i gruas me të përmuajshmet konsiderohet i ndaluar
Në qoftë se rrethanat dhe arsyet valide diktojnë që të ndërmerret hapi i shkurorëzimit, muslimani duhet ta zgjedhë kohën e përshtatshme, ngase nuk i lejohet të shpejtojë e të veprojë sipas dëshirës së vet. Koha e përshtatshme nënkupton gruan e pastër pa të përmuajshmet, pa nifas dhe të mos ketë patur marrëdhënie seksuale para ciklit të fundit. Në qoftë se gruaja është shtatzënë, atëherë burri duhet të jetë i njoftuar.
Cikli i të përmuajshmeve e obligon burrin të largohet nga marrëdhënia gjinore me gruan, dhe për këtë burri mund të jetë nervoz dhe të kërkojë shkurorëzim, kështu që ai duhet ta presë mbarimin e ciklit e pastaj ta shkurorëzojë pa iu afruar fare.
Ashtu siç ndalohet shkurorëzimi gjatë ciklit të të përmuajshmeve, gjithashtu ndalohet edhe pas marrëdhënieve seksuale gjatë periudhës së pastërtisë së saj, sepse ekziston mundësia e shtatzënisë, dhe kur të kuptojë burri se gruaja e tij është me barrë, mund ta ndërrojë mendimin e ndarjes për hir të fëmijës së posanisur në barkun e saj.
Në qoftë se ajo është e pastër, ose e di se është shtatzënë dhe edhe më tutje insiston ta shkurorëzojë, atëherë kuptohet se shkurorëzimi është pasojë e antipatisë së thellë dhe në këtë rast i lejohet ta lëshojë.
Në Sahih transmetohet se Abdull-Ilah ibn Umeri e ka lëshuar gruan e tij kur ajo ka patur të përmuajshmet. Kur e ka pyetur Umer ibn Hattabi Pejgamberin a.s. për këtë çështje, ai i ka thënë:
"Thuaji le ta kthejë, e pastaj kur të jetë e pastër dhe e paprekur, si të dojë le ta shkurorëzojë". Shkurorëzimi bëhet në vigjilje të fillimit të pastërtisë së grave. Zoti i Madhëruar thotë:
"O ti Pejgamber, kur të lëshoni gratë, lëshoni ato në vigjilje të fillimit të pritjes së tyre (në kohën e pastërtisë)!" (Talâk, 1).
Sipas një transmetimi tjetër, i ka thënë:
"Thuaj ta kthejë e pastaj ta shkurorëzojë, qoftë e pastër ose shtatzënë ".
Shtrohet pyetja se a është shkurorëzimi i tillë efektiv? Mendimi i njohur është se shkurorëzimi i tillë konsiderohet efektiv, ndërsa burri shkurorëzues konsiderohet mëkatar.
Një grup fukahashë nuk e pranojnë si efektiv, ngase shkurorëzimin e tillë nuk e kanë bërë legjislativ asnjëherë. Meqë nuk është i lejuar e as legjislativ, atëherë si mund të jetë efektiv?!
Ebu Davudi transmeton me sened autentik se Ibn Umeri është pyetur rreth burrit që e lëshon gruan me të përmuajshmet, e ai i ka thënë pyetësit se kur e ka lëshuar gruan e vet me të përmuajshmet, Pejgamberi a.s. ia ka kthyer pa e marrë parasysh shpalljen e shkurorëzimit.
Betimi në shkurorëzim është i ndaluar
Nuk i lejohet muslimanit të betohet në shkurorëzim për ta kryer ndonjë punë, ose t'i kërcënohet gruas së vet me ndonjë çështje e t'i thotë se nëse e bën atë, do ta lëshojë.
Betimi në Islam ka rëndësi të posaçme, gjegjësisht betimi mund të bëhet vetëm në emër të Zotit të Madhëruar. Pejgamberi a.s. thotë:
"Ai që betohet në diçka tjetër përveç Zotit, trajtohet si idhujtar." (Transmetim i Ebu Davudit, Tirmidhiut dhe Hakemit.)
"Ai që betohet, le të betohet në Zotin ose le të heshtë!." (Transmetim i Muslimit.)
E shkurorëzuara kalon kohën e pritjes në shtëpinë e ish-bashkëshortit të saj
Në Sheriatin islam është vaxhib që e shkurorëzuara ta kalojë kohën e pritjes në shtëpinë e vet, gjegjësisht në shtëpinë e ish-burrit të saj dhe i ndalohet të dalë jashtë shtëpisë. Gjithashtu edhe burrit i ndalohet ta largojë nga shtëpia pa ndonjë arsye, ngase është i obliguar që gjatë periudhës së pritjes të përpiqet ta rikthejë në qoftë se është shkurorëzimi i parë apo i dytë. Qëndrimi i saj në shtëpi mund të ndikojë që ta rishqyrtojë problemin para se të përfundojë e gjitha. Sidoqoftë, në periudhën e pritjes pastrohet mitra, mund të rishqyrtohet e tërë situata, mund të ndryshojnë zemrat, të ripërtërihen mendimet, i hidhëruari mund të qetësohet, i revoltuari mund të paitohet dhe urrejtësi mund të dashurojë.
Kur flet Zoti i Madhëruar për të shkurorëzuarat, thotë:
"Kini frikë All-Ilahun, Zotin tuaj, dhe mos i nxirrni ato prej shtëpive të tyre, e edhe ato të mos dalin ndryshe vetëm nëse bëjnë ndonjë vepër të keqe të vërtetuar. Këto janë dispozitat e Afl-Ilahut, e kush del jashtë dispozitave të All-llahut, ai ka dëmtuar vetveten. Ti nuk e di, All-Ilahu pas asaj mund të të japë diçka rishtazi!" (Talâk 1)
E kur të jetë shkurorëzimi i pashmangshëm, atëherë kërkohet prej dy bashkëshortëve të ndahen me dinjitet e respekt, pa dëmtime, trillime e shkelje të të drejtave. Zoti i Madhëruar thotë:
"Ose mbani (i ktheni në jetën bashkëshortore) si duhet, ose ndanu pre,j tyre si është e udhës!" (Talâk, 2)
"Lëshimi është dy herë, e pastaj, ose jetë e njerëzishme ose shkurorëzim me mirëkuptim." (El-Bekare, 229)
"Për të devotshmit është obligirn që edhe për gratë e lëshuara të bëjnë një furnizim të zakonshëm". (El-Bekare, 241)
Shkurorëzimi i përsëritur
Muslimanit i lejohen tri shpallje të shkurorëzimit. Çdo shpallje e shkurorëzimit kushtëzohet të bëhet në periudhën e pastërtisë së gruas, kur edhe ska patur marrëdhënie seksuale me të.
Burri mund ta shpallë shkurorëzimin e gruas një herë dhe të pret kalimin e iddetit. Gjatë periudhës së iddetit, të dy mund të rikthehen pa u rimartuar. Nëse kjo periudhë kalon, atëherë janë plotësisht të shurorëzuar dhe secili prej tyre ka të drejtë të martohet me ndonjë tjetër ose të rimartohen. Në qoftë se dëshirojnë të rimartohen, atëherë kanë nevojë për kurorëzim të ri.
Nëse e lëshon gruan për të tretën herë, atëherë kuptohet se është absurde që të jetojnë së bashku, dhe për këtë shkak nuk i lejohet (burrit) ta rikthejë pas shpalljes së tretë përderisa gruaja të martohet me burrë tjetër, edhe atë martesë të jetë ligjore, e vërtetë dhe e qëIluar e jo vetëm për t'ia mundësuar rikthimin te burri i parë.
Muslimanët të cilët deklarojnë tri shpallje të shkurorëzimit në një kohë ose vetëm në një shpallje, janë kundërshtarë të sheriatit të Zotit dhe devijojnë nga rruga e drejtë e Islamit. Njëherë Pejgamberi a.s. ka dëgjuar se një njeri e kishte shpallur shkurorëzimin tri herë në një kohë, dhe është ngritur i hidhëruar e ka thënë:
"Ai luan me Librin e Zotit, e unë jam në mesin tuaj?! " Ne atë rast, një njeri është ngritur dhe i ka thënë: "O i dërguari i Zotit, a ta vras?" (Transmetim i Nesaiut)
Jetë e njerëzishme ose shkurorëzim me mirëkuptim
Nëse burri e lëshon gruan dhe kalon periudha e iddetit, para burrit ka dy alternative.
1. Ose ta kthejë e të jetojnë jetë të njerëzishme, të mirë e të përmirësuar por jo me qëllim që ta dëmtojë ose ta torturojë.
2. Ose ta shkurorëzojë me mirëkuptim, ta lë deri në përfundimin e periudhës së iddetit e të ndarjes pa fjalë e thashetheme fyese dhe pa i shkelur të drejtat që i takojnë njëri-tjetrit.
Burrit nuk i lejohet ta kthejë pak para përfundimit të iddetit me qëIlim që sa më gjatë ta maltretojë e ta pengojë nga martesa me ndonjë burrë tjetër, ngase këtë metodë e aplikonin njerëzit e periudhës paraislame.
Zoti i Madhëruar ndalon maltretimin e tillë të grave në Librin e Tij (në Kur'an) në një mënyrë që i trondit zemrat:
"E kur t'i keni lëshuar gratë, dhe ato i afrohen afatit të tyre, atëherë ose i mbani si duhet, ose i lini si duhet (ta mbarojnë afatin), e mos i mbani sa për t'i dëmtuar, e të bëheni të padrejtë. E kush e bën atë, ai e ka dëmtuar veten. Dispozitat e All-Ilahut mos i merrni për shaka. Përkujtoni të mirat e All-Ilahut ndaj jush dhe atë që ua shpalli Kur'anin dhe dispozitat e sheriatit me të cilat ju udhëzon dhe kini frikë All-Ilahun e ta dini se All-Ilahu është i gjithëdijshëm për çdo gjë." (El-Bekare, 231)
Nëse studiohet ky ajet famëlart, do të shohim se përmban shtatë fraza, në të cilat ka paralajmërime dhe tërheqje vërejtjesh që vijojnë njëra pas tjetrës, që mjaftojnë për atë që ka zemër dhe dëgjon.
Gruaja e shkurorëzuar s'duhet penguar që të martohet me atë që dëshiron
Kur të përfundojë iddeti i të shkurorëzuarës, nuk i lejohet burrit të saj, tutorit ose ndokujt tjetër që ta pengojë martesën e saj me atë që e dëshiron përderisa i fejuari dhe e fejuara shprehin pëlqimin e tyre për martesë legjislative e tradicionale.
Ata që bëjnë përpjekje të dominojnë mbi të shkurorëzuarën e tyre nëpërmjet kërcënimeve ndaj saj ose ndaj familjes së saj, në rast se martohet me ndonjë tjetër, u ngjajnë njerëzve që jetuan në injorancën paraislame. Të tillë janë edhe anëtarët e familjes së gruas ose tutorët e saj të cilët pengojnë të shkurorëzuarën t'i kthehet burrit të saj me mirëkuptim sepse, siç thotë Zoti, "përmirësimi është më i mirë ".
Në këtë kontekst ajeti thotë:
"Dhe kur i lëshoni gratë, e ato e përmbushin afatin e tyre (të pritjes), nëse pëlqejnë mes vete ashtu si kërkojnë rregullat, mos i pengoni që të martohen për burrat e tyre. Në këtë këshillohet ai që prej jush e beson All-Ilahun dhe botën tjetër. Kio është më e dobishme për ju, më e pastër, se Allahu e di e ju nuk e dini." (El-Bekare, 232)
E drejta e bashkëshortes të kërkojë shkurorëzim
Gruaja e cila e urren burrin e vet dhe s'mund të jetojë bashkë me të, ka të drejtë të lirohet nga martesa duke ia kthyer burrit të vet mehrin e paguar dhe dhuratat e dhuruara nga ai, ose kthimi do të realizohet varësisht nga pëlqimi i ndërsjellë, gjegjësisht më pak apo më shumë. Preferohet që ai të mos kërkojë më shumë se sa i ka dhënë. Zoti i Madhëruar thotë:
"E nëse kini frikë se ata të dy nuk do të mund t'i ruajnë dispozitat e All-Ilahut, atëherë për atë me çka ajo bën kompensim, për ata të dy nuk ka mëkate." (El-Bekare, 229)
Gruaja e Thabit ibn Kajsit ka shkuar te Pejgamberi a.s. dhe i ka thënë: "O Pejgamberi i Zotit! Thabit ibn Kajsi s'ka kurrfarë dobësie në moral e në fe por ndiej antipati ndaj tij". Pastaj e ka pyetur. "Ç'ke marrë prej tij! " e ajo i ishte përgjigjur: "Një kopsht". Ai përsëri e ka pyetur: "A ia kthen kopshtin?", e ajo i ka thënë: "Po!" Në atë rast, Pejgamberi a.s. i ka thënë Thabitit: "Prano kopshtin dhe lëshojë atë! " (Transmetim i Buhariut dhe i Nesaiut)
I ndalohet gruas të shpejtojë në kërkimin e ndarjes nga burri në qoftë se nuk ka arsye valide. Pejgamberi a.s. thotë:
"Ndalohet aroma e xhennetit për secilën grua që kërkon ndarjen nga burri i vet pa arsye." (Transmetim i Ebu Davudit)
Ndalohet torturimi i bashkëshortes
Nuk i lejohet burrit ta torturojë gruan e vet me qëllim që ajo të kërkojë ndarje dhe t'ia kthejë pasurinë ose një pjesë të saj, përderisa nuk ka bërë ndonjë amoralitet të dukshëm. Në këtë kontekst, Zoti i Madhëruar thotë:
"O ju që besuat, nuk është e lejuar për ju të trashëgoni gratë në mënyrë të dhunshme e as t'i shtrëngoni për t'u marrë diçka nga ajo që u keni dhënë atyre, përveç nëse ato bëjnë ndonjë amoralitet të hapur". (Nisâ, 19).
Në qoftë se burri dëshiron të ndahet me qëllim që të martohet me një grua tjetër, atëherë i ndalohet të marrë diçka prej saj. Zoti i Madhëruar thotë:
"Në qoftë se dëshironi të ndërroni (të merrni) një grua në vend të një gruaje (të lëshuar), e asaj (të lëshuarës) i keni pas dhënë shumë të madhe, mos merrni prej saj asnjë send. A do ta mermi atë pa të drejtë e ne mënyrë mizore? Dhe si mund ta merrni atë kur njëri - tjetrit i jeni bashkuar (në një shtrat) dhe kur ato kanë marrë prej jush një besë të fortë?" (Nisâ, 20-21).
Ndalohet betimi me braktisje (nga bashkëshortja)
Një prej karakteristikave pozitive të Islamit është mbrojtja e të drejtës së gruas. Islami ndalon burrin ta hidhërojë gruan e vet dhe të largohet prej shtratit të saj e të largohet prej saj aq sa nuk mund të përballojë natyra e saj femërore. Në qoftë se betohet se nuk do t'i afrohet (se nuk do të ketë marrëdhënie gjinore me të) i jepet afat prej katër muajsh, por nëse qetësohet shpirti i tij, ëmbëltohet hidhërimi i tij dhe, e kaplon ndërgjegjja para përfundimit të katër muajve, ose në fund të kësaj periudhe, atëherë Zoti ia fal gabimin dhe ia hap derën e pendimit të sinqertë, ndërsa ai obligohet ta kompensojë betimin me pendim.
Nëse kjo kohë kalon pa u penduar dhe pa iu kthyer gruas, atëherë kjo shkurorëzohet për shkak të lënies pasdore të të drejtave të saj.
Disa fukaha e shkutorëzojnë pas kalimit të kohës së tillë pa e pritur fare vendimin e gjyktësit, kurse disa të tjerë e pezullojnë procesin te gjykatësi pas kalimit të kohës dhe prej njeriut të tillë kërkohet që të qetësohet e të pajtohet me gruan ose të bëhet shkurorëzimi, dhe në këtë rast, ai është plotësisht i lirë në zgjedhje.
Betimi në braktisjen e gruas në sheriatin Islam njihet me emrin " îlâ'u ", që theksohet edhe në Kur'an:
"Për ata që betohen se do të largohen prej grave të tyre (të mos kenë kontakt me to), afati i pritjes është katër muaj. Në qoftë se pendohen (heqin dorë nga betimi), s'ka dyshim se All-Ilahu bën falje dhe mëshiron. E në qoftë se ata kanë vendosur për shkurorëzim, All-llahu dëgjon (fjalët e tyre), i di (qëllimet e tyre)". (El-Bekare, 226-227).
Afati katërmujor është caktuar me qëllim që të jepet mundësi e plotë për t'u kthyer burri nga betimi dhe t'i kthehet rrugës së drejtë, si dhe kjo është periudha më e gjatë e gruas në të cilën mund të durojë largimin nga burri i vet.
Në këtë kontekst komentuesit komentojnë ngjarjen që ka ndodhur me Umerin r.a. gjatë kontrollit të tij natën nëpër Medine, gjegjësisht dëgjmin e tij të një gruaje që recitonte:
"Nata është e gjatë dhe errësira më ka kapluar.
Nuk më flihet, ngase nuk kam shok pët të luajtur,
Betohem në Zotin, se sikur të mos frikohesha prej Tij
do ta shkatërroja këtë shtratë copë-copë".
Pasi e dëgjoi Umeri, e hulumtoi rastin e saj dhe zbuloi se burri i saj kishte shkuar në një ekspeditë ushtarake para një kohe të gjatë. Në atë rast e pyeti motrën e vet Hafsen: "Sa gjatë mund të qëndrojë gruaja e ndarë nga burri?, e ajo i përgjigjet: "Katër muaj!" Pas kësaj ngjarjeje, udhëheqësi i besimtarëve (Umeri r.a.) vendosi që të mos e largojë asnjë të martuar nga gruaja me shumë se katër muaj.
F.Bruqi
