Pse ikin Shqiptaret?
Vullnet Mato
Ikin shqiptarët nëpër qiell e dete,
se paria synon të majmet për vete.
Ikën nga sytë-këmbët mosh’e re,
se s’lëshojnë dot rrënjë në kafene.
Ikin sanitarët, ikin infermierët,
se marrin lëmoshë, sa të mjerët.
Ikin nga klinikat pa ilaçe, mjekët,
se enden mes pacientëve, si lejlekët.
Ikën vajzëria, në kthetrat e turpit,
se s’jetojnë dot, pa shitur trupin.
Ikin pas rropatjeve, baballarët,
se u thithin gjakun taksidarët.
Ikën intelektualët e vërtetë,
se nuk u vlen më, truri në jetë.
Ikin mjeshtërit, lënë zanatet,
se këtu s’mbarojnë taksiratet.
Ikin nënat me foshnja duke qarë,
se qumështi gjirit u është tharë.
Ikin çiftet e sapomartuar jashtë,
se nuk bëjnë fole zogu me kashtë.
Ikin arsimtarët e specializuar,
se zgjidhen diplomat falsifikuar.
Ikin ata që ligjërojnë, si bilbila,
se pëlqehen injorantët servila.
Ikin fshatarët, lënë tokat djerrë,
se parat e mbjelljes droga i nxjerr.
Ikin të mirët, bashkë me të liqtë,
se miqtë kudo, punësojnë miqtë.
Ikin shqiptarë pareshtur, ikin shumë,
se ngopen me pluhur rruge pa punë.
Në tokën e begatë kush mbetet pas?
Vetëm ata që të lënë gurin në trastë…
Mund të qëndrojnë mbi rrënjë, shqiptarët,
nëse do dalin nga gjaku i tyre, të parët,
të kthejnë të ikurit, në Atdheun e shpirtit,
siç u kthyen hebrenjtë, në tokën e Krishtit…
Nga Flori Bruqi
1.
Ndryshe nga sa mendohet, ai ka traditë para skënderbejane, kur valë të popullsive migratore shqiptare dyndeshin drejt Greqisë dhe Italisë. Janë arvanitasit dhe arbëreshët e sotëm.
Gjashtë deri në shtatë valë të tilla mendohet të kenë ndodhur, deri sa vijmë tek periudha post Skënderbe.
Në librin e tij “Despotë të Epirit dhe princër të Maqedonisë” të përkthyer nga profesor Pëllumb Xhufi, studiuesi arbëresh Paolo Petta e trajton temën dhe pozicionet e emigrantëve arbër të mesjetës në Gadishullin Apenine.
Në periudhën otomane është vështirë të përllogaritet zhvendosja e shqiptarëve. Por duhet thënë se mbizotëron mercenarizmi ushtarak. Regjimentet e mercenarëve shqiptarë do hasen anembanë Evropës, nga stepat e Rusisë e deri në pyjet e Anglisë.
Ajo që ka qenë e identifikueshme është emigracioni në Shtete e Bashkuara. Por numri nuk është domethënës.
Pas pavarësisë është emigracioni politik i antizogistëve i cili shoqërohet edhe nga ai ekonomik. Franca dhe Amerika ishin objektivat e synuar, por vetë numri i vogël i popullsisë autoktone nuk lejonte një numër të madh emigrantësh.
Duhet të vinte viti 1990 kur shqiptarët do të përjetonin dyndjen e parë në dhe të huaj i cili filloi në 2 korrik me dyndjen në ambasada.
5 mijë shqiptarë është kontingjenti i parë i shqiptarëve që largohen nga atdheu. Janë vala e parë e një popullsie e cila kishte arritur nivelin e 3.3 milionë banorëve. Kjo është edhe shifra më e lartë që shteti shqiptar ka pasur si nënshtetas të tij rezidentë. Pas kësaj dite fillon vetëm tkurrja, ku nuk mungojnë nga skenat e eksodeve biblike deri në ato dramatike.
Tetë muaj pas ngjarjes së ambasadave, pason një valë tjetër emigrantësh. Në 6-7 mars 1991 25 mijë shqiptarë mësyjnë anijet, peshkarexhat, dhe çdo mjet që pluskonte për të arritur brigjet italiane. Ndërkohë nga kufijtë e jugut mësynin Greqinë një numër i pallogaritshëm njerëzish. Hemoragja nuk ka të ndalur.
Më 8 gusht 1991, 20 mijë shqiptarë tentojnë me anijen "Vlora" të kapin Italinë. Ja dalin, por muaji i mjaltit kishte mbaruar. Pasuan ngjarjet e Stadiumit të Barit ku lundërthyerit u mbyllën deri në momentin kur më përjashtime të rralla u kthyen rishtas në Shqipëri. Ishte një sinjal se nuk do lejoheshin më eksodet masive. Por edhe fillimi e emigrimeve klandestine. Ngushtica e Otrantos u bë autostrada e gomoneve, ndërsa kufiri unë jugor humbi kuptimin.
Pas kësaj do jemi dëshmitarë të tragjedive të mëdha. Marsi do të jetë muaj i zi për shqiptarët.
Në 9 mars 1996, 32 burra nga krahina e Dibrës do humbasin në ujërat e Otrantos. As sot nuk dihet për fatin e tyre dhe të afërmit shpresojnë se janë ende gjallë.
Në 27 marsit 1997, 105 shqiptarë mbyten në atë që është quajtur si tragjedia e Katerit të Radës.
Në 4 janar 2004 në lidhje direkte televizive 17 burra dhe 3 gra humbën jetën në tentativë për të arritur Italinë.
Por askush nuk ka një statistikë të numrit të të humburve, vrarëve, ngrirëve në kufijtë e jugut apo mbytur në hapësirën që na ndan nga Italia.
Me heqjen e vizave tetë vjet më parë, shqiptarët nuk kanë më nevojë ti drejtohen rrugëve ilegale të emigrimit. Por kjo nuk e ka ndaluar hemorragjinë.
Të dhënat e Ministrisë së Jashtme bëjnë me dije se 1.4 milion shqiptarë kanë ikur nga atdheu. Është një rritëm vjetor prej 50 mijë banorësh në vit. Është shtesa natyrore e popullsisë, ose një gjysmë qyteti i madh, sa Vlora apo Shkodra që largohen. Por ca më keq. Këta që largohen janë pjesa më aktive e popullsisë. Nga të dhënat e shqiptarëve në Itali, rezulton se mosha mesatare e emigrantëve është 30 vjeç. Nga 500 mijë emigrant, 465 mijë janë në moshën e punës. Kjo tregon varfërimin dramatik që ka pësuar Shqipëria nga popullsia aktive.
Emigracioni shqiptar në vendet fqinje ka njohur edhe histori suksesi. Gjithmonë në Itali, pasi është burim i pa kontaminuar për sa i takon të dhënave mbi kombësinë, ka 30 mijë sipërmarrës shqiptarë. Por nëse këto janë histori suksesi individuale, në planin kombëtar Shqipëria ka pësuar një varfërim nga talentet në fushën e biznesit prej 30 mijë individësh.
Kjo ka sjellë edhe një problem tjetër për Shqipërinë: Arratisjen e trurit. Sot nga 32 mijë shqiptarë që ndjekin universitetet, 8 mijë shkojnë të studiojnë jashtë. A do kthehen? Vështirë të thuhet apo të besohet.
Pavarësisht se kryeministri e paraqet si qarkullim të lirë të njerëzve, e vërteta është se nuk ka politika ndjellëse për thithjen e këtyre njerëzve. Madje as për mbajtjen e atyre që janë prezent në tregun e punës. Me ikjen e trurit dhe krahut aktiv të punës, vendi po merr edhe një goditje në planin afatgjatë, pasi nuk do të jemi kompetitivë për teknologjitë e reja që vijnë apo fushën e kërkimit. Sot në Shqipëri është e vështirë të gjesh nga kamerierët e kualifikuar e deri tek IT (aj titë) e nevojshëm në statidn e sotëm të teknologjisë. Sipërmarrësit e kësaj fushe apo spitalet kanë kohë që ankohen. Ndaj nëse ka vende pune por nuk ka profesionistë, është një faj që nuk është jetim.
Shembulli i Haitit i cili ka humbur 85% të popullsisë së shkolluar, tregon sesa afër varfërisë është një vend që humbet trurin.
Por le të vijmë tek vazhdimi i emigrimit. Arrestimet e fundit të 39 personave të akuzuar se kishin çuar një mijë shqiptarë në destinacionet e Shteteve të Bashkuara, Kanadasë apo Anglisë, tregon se fenomeni nuk është frenuar por sofistikuar.
Paralelisht, nga viti 2014 deri në 2017, 100 mijë shqiptarë janë regjistruar në Gjermani si azilantë. Ndoshta shifra prej 400 mijë shqiptarësh të larguar që jep opozita, nuk qëndron pasi nuk kemi një census të popullsisë, por mjafton edhe shifra prej 50 mijë të ikurish në vit, që të shqetësonte një klasë politike të përgjegjshme. Dhe që ky fenomen është shqetësues, e tregon fakti se pas Holandës, tani edhe Gjermania kërkon shfuqizimin e marrëveshjes së Shengen, që garanton lëvizjen e lirë të njerëzve dhe mes tyre edhe të shqiptarëve, pa viza.
Në ndryshim nga e kaluara, në ditët e sotme, shqiptarët që emigrojnë gjenden përherë e më tepër viktima të një fryme raciste. Agimi i Artë në Greqi, Lega Nord në Itali, AfD në Gjermani, FPO në Austri dhe kështu me radhë, janë parti të ekstremit të djathtë me vokacion të deklaruar antiemigrant. Për të frenuar këtë valë, edhe partitë tradicionale po detyrohen ti përshtaten frymës refraktare ndaj të huajve, që është në modë. Kjo pasqyrohet edhe në frymën e organeve ligjzbatuese dhe popullsisë. Vetëm në Greqi, në 27 vite emigracion, janë vrarë 170 emigrantë të identifikuar, nga të cilët 93 nga policia.
Skenat e përzënies së familjeve shqiptare në Francë janë bërë mediatike. Por kjo nuk ndryshon asgjë. Shqiptarët vazhdojnë të kenë dëshirën për të ikur. Ndoshta janë bërë më selektivë në zgjedhjen e vendeve që kanë si objektiv, por rrjedha nuk ndalet. Nëse deri dje ishin viktima të skafistëve, sot janë të rrjeteve të trafikimit të sofistikuara. Kush e ka fajin: Klasa politike? Patjetër që ajo ka pjesën e saj. Por ngjan se është edhe një lloj sëmundjeje kombëtare që ka mbijetuar në shekuj të cilës duhet ti gjendet patjetër kura. Përndryshe do të jemi gjithmonë një maternitet që prodhon krahë pune për tregun evropian, por asnjëherë përfitues të fuqisë dhe inteligjencës tonë.
2.
Një e treta e popullsisë e ka braktisur Shqipërinë që nga viti 1991. Në dekadën e fundit të shekullit të 20 (1991-2000) një valë masive emigracioni që kishte si destinacion Italinë dhe Greqinë ndodhi për shkak të dy faktorëve kryesorë: kolapsi i regjimit komunist dhe kriza e firmave piramidale më mars 1997.
Një skuadër profesionale e përbërë nga studiues të “Cooperation and Development Institute (CDI) / ShtetiWeb” e mbështetur nga zyra e Tiranës e Hanns-Seidel Foundation (HSF) ka realizuar një studim të detajuar mbi sjelljen emigratore të shqiptarëve në Gjermani në periudhën 2014-2016, si pjesë e serisë së Procesit të Berlinit, për çështjet e migracionit.
Sipas studimit, rreth 1.5-2 milionë shqiptarë gjenden si emigrantë jashtë, kryesisht në: Greqi (0.5-0.6 mln), Itali (0.5-0.6 mln) dhe SHBA (0.1 mln), etj.
Në të analizohen në mënyrë të detajuar kushtet, profilet, por edhe arsyet se përse shqiptarët rinisën emigrimin në periudhën 2014- 2016, kryesisht në Gjermani.
Ja, cilat janë shkaqet që renditen në këtë studim.
Në përgjithësi, të rinjtë mendonin se ishte e mundur që të mund të ndërtohej një familje e re, të jetohej me një standard jete pa pasur nevojë për shumë të ardhura.
Ata besonin se kjo nuk ishte e mundur në kushtet e Shqipërisë me atë çfarë parashikonin që të bënin. Ndaj vendosën që të ikin.
Papunësia, punësimi rastësor, të ardhurat e pakta për të paktën një prej partnerëve e detyronte një familje që të largohej.
Kushtet e jetesës, gjithashtu konsiderohen si një faktor nxitës. Një grua ankohej se familja e saj nuk jetonte në një shtëpi siç duhej, duke qenë se nuk kishin të ardhura për ta përballuar.
Performanca e ekonomisë dhe rënia e kërkesës për punë në periudhën e emigrimit në Gjermani (2014-2015) ishte një nga shkaqet kryesore të cituara edhe nga ata persona, të cilët kishin një profesion ose drejtonin një biznes.
Një grua tha: “Unë punoja si rrobaqepëse dhe kisha një dyqan të vogël, por në atë periudhë nuk kisha shumë punë, ndërsa burri kishte një piceri, por fitimet nuk na mjaftonin për të mbajtur fëmijët. Ajo tha se bashkëshorti i saj i përkiste komunitetit rom dhe se kishin dëgjuar se ishte e lehtë që të emigroje në Gjermani dhe të përfitojë azil.
Një jetë më e mirë dhe dëshira për aventurë, gjithashtu ishin disa nga shkaqet që i bënin njerëzit të merrnin vendimin për të lënë vendin.
“Që kur isha fëmijë kisha ëndërruar që të shkoja në Gjermani dhe të punoja si mekanik makinash, duke qenë se njihet zhvillimi që ka industria e makinave. Kisha njerëz të njohur në Gjermani dhe kjo ishte një arsye më shumë për të shkuar atje”.
Siguria e jetës ishte një tjetër faktor shtytës, i vërejtur.
“…Arsyeja kryesore përse vendosa të shkoja në Gjermani ishte se ndihesha i pasigurt në vendin tim. Në vitin 2005, vëllai im u përfshi në një konflikt me disa persona të cilët qëlluan me armë në drejtim të shtëpisë sime në mes të natës. Në atë kohë mund të ishim vrarë, por për fat plumbat nuk prekën asnjë familjar që ishte në shtëpi. Personi që na qëlloi u dënua me 10 vjet, por tani ai është jashtë. Ne ende nuk ndihemi të sigurt. Një tjetër arsye se përse u larguam nga Shqipëria ishte edhe situata ekonomike…”.
Të intervistuarit thanë se në atë kohë, mediat luajtën një rol të rëndësishëm në nxitjen e këtij fenomeni.
Një kërkim në Google mbi ‘kriteret për të emigruar në Gjermani’ dha 587,000 rezultate duke nxjerrë në pah mbulimin e çështjes nga ana e medias.
Në të diskutohej se Gjermania ishte duke kërkuar krah pune të kualifikuar, për shkak të pakësimit të burimeve njerëzore nga lindjet e pakta. Kjo u përforcua edhe nga autoritetet gjermane, të cilat deklaruan se do t’u siguronin punësim dhe strehim. Duhet të theksohet që të gjithë ata që u larguan tentonin të punësoheshin dhe jo të jetonin përmes skemave të mbrojtjes sociale.
Në anën tjetër, studimi rendit edhe faktorët tërheqës të këtij fenomeni.
Sipas tij, më kryesorja është mjedisi social-ekonomik, zhvillimi, standardi i lartë i të jetuarit që e bëjnë Gjermaninë tërheqëse dhe të kërkuar.
“Ne të gjithë e dimë që Gjermania është një nga shtetet më të zhvilluara në Europë dhe shumë të rinj do të donin të jetonin, studionin e punonin aty, pasi në Shqipëri nuk do ta kemi një të ardhme të tillë”.
Ka shumë mundësi për t’u punësuar, ka punë më të mira, më të paguara, veçanërisht për ata që kanë një profesion, ka mundësi më të mira për t’u zhvilluar profesionalisht dhe edukim më të mirë për fëmijët. Të gjitha këto janë pjesë e faktorëve tërheqës dhe që janë listuar nga azilkërkuesit.
Gjithashtu, pagesat që ofroheshin si ndihmë nga autoritetet gjermane ishin tërheqëse: 140 euro për të rriturit dhe 40 euro për fëmijët, në muaj. Shtëpia, energjia, uji dhe shërbimet mjekësore ishin falas për të gjithë familjen.
Kjo u rendit si një ndër arsyet kryesore që nxiti emigrimin në radhët e shqiptarëve në këtë kohë. Kjo pagesë do të shërbente edhe për të larë borxhin që ata mund të kishin marrë për të paguar udhëtimin e tyre.
Në aspektin afatgjatë, pagesa që autoritetet gjermane ofronin ishte më e lartë se paga minimale e një të punësuari në Shqipëri.
Procesi i shikimit të kërkesave për azil në Gjermani, ishte i gjatë dhe pavarësisht nga përgjigjja, pozitive ose negative, do t’u mundësonte shqiptarëve që të siguronin disa të ardhura dhe kushte më të mira jetese. E mbi të gjitha, kjo nuk shoqërohej me asnjë rrezik fizik.
Një tjetër faktor i rëndësishëm tërheqjeje ishte edhe roli i diasporës shqiptare në Gjermani.
Shqiptarët që jetonin dhe punonin atje kishin ndarë informacione për mënyrën sesi ata ishin integruar. Në anën tjetër mund të shërbenin si ndihmë për të gjetur strehim e punësim.
Pavarësisht faktorëve tërheqës apo shtytës, studimi nënvizon se perceptimi i përgjithshëm ishte se azilkërkuesit kishin informacione të përcipta, një rrjet të fortë ndërlidhjeje, si dhe një shpresë të madhe për një të ardhme më të mirë.
3.
1. Çdo javë prodhon së paku tri lajme, që bën që në Gjermani numri i mjekëve, axhustatorëve dhe ndërtimtarëve të rritet. Dhe asnjëri prej këtyre lajmeve nuk ka të bëjë me Gjermaninë. Që të gjitha kanë të bëjnë me Ballkanin Perëndimor.
Të tri lajmet në Serbi mund të jenë se presidenti i vendit po përgatitet të hyjë edhe në një fushatë zgjedhore prej së cilës pret të marrë mbi gjysmën e votave, se opozita përbëhet prej marksistëve 18-vjeçarë, fashistëve 50-vjeçarë dhe masës së madhe të njerëzve që kanë qenë diku mes marksistëve dhe fashistëve këtyre 20 vjetëve e që dalin në rrugë çdo të shtunë pa e ditur saktësisht pse dhe –lajmi i tretë – pritet të hiqet taksa prej 100 për qind ndaj prodhimeve serbe dhe do të rifillojë dialogu “mes Prishtinës e Beogradit”. A nuk janë këto lajme të para dhjetë vjetëve apo pesëmbëdhjetë?
Të tri lajmet në Shqipëri janë se vazhdon debati në Parlamentin e Shqipërisë mbi atësinë e fëmijës së kryeministrit, koherencën mendore të liderit të opozitës, vizave të bardha të kokainës dhe vizave të kuqe të ndalesës për të udhëtuar në Amerikë; një rrethrrotullim për të hyrë në Tiranë nuk është debat i urbanistëve dhe ekologëve, por i kryeministrit, presidentit, kryetarit të opozitës, atij të Bashkisë dhe çdo kanali televiziv kombëtar a lokal; ryshfeti më nuk është mjet gare në tender, tashmë tenderët jepen pa garë. A është dëgjuar diçka kështu para dhjetë vjetësh?
Dhe të tri lajmet në Kosovë janë se janë rritur rrogat në sektorin publik aq sa të jenë më të lartat në regjion përderisa ekonomia është më e varfra në regjion; PTK, kompani publike e Partisë në pushtet, vazhdon me sukses të shpejtuar drejt falimentimit të vet dhe ndërtimit të suksesshëm të një korporate private të afërt me partinë në pushtet; posa të hiqet taksa 100 për qind vazhdon “dialogu mes Prishtinës dhe Beogradit”.
Kapje të shtetit, zhvatje dhe dialogu me Serbinë: a nuk janë këto lajme të para dhjetë vjetësh, a më shumë?
2. Shënimet shtetërore gjermane dhe serbe tregojnë se nga Serbia çdo vit për në Gjermani nisen së paku rreth 25 mijë njerëz, në mesin e tyre mjekë, axhustatorë, ndërtimtarë. Dhe shënimet statistikore gjermane tregojnë se shqiptarët e Kosovës tashmë përbëjnë gati gjysmë milioni banorë.
Për më tepër, ky numër vetëm sa do të rritet. Trendi i emigrimit të serbëve është i njëjtë në dhjetë vjetët e fundit dhe nuk ekziston ndonjë arsye pse vitin e ardhshëm 25 mijë mjekë, axhustatorë dhe ndërtimtarë të mos nisen për në Gjermani e prej atje edhe ku të kërkohet brenda BE-së.
Kurse ndër shqiptarë trendi i ikjes nga vendi, nëse është për t’u besuar sondazheve ndërkombëtare, mund të marrë përmasa eksodi. Agjencia e njohur “Gallup” ka zhvilluar sondazh global në periudhën 2015-2017, nga i cili del se Shqipëria dhe Kosova janë dy vende të spikatura evropiane (të vetmet evropiane) që gjenden në shoqëri me 11 vende të tjera botërore nga të cilat së paku çdo i dyti banor dëshiron të largohet nga vendi. Shqipëria , nga e cila 60 për qind e të anketuarve u deklaruan se mendojnë të largohen, është në shoqëri me Sierra Leonen, Liberinë dhe Haitin. Kosova, nga e cila 46 për qind e të anketuarve u deklaruan se do të largohen, ende pa u mbushur dhjetëvjetëshi i pavarësisë është në shoqëri me Nigerinë, Hondurasin dhe Sirinë.
3. Pyetja e thjeshtësuar, se si është e mundur që shqiptarët të ikin kur Shqipëria e Kosova janë më mirë se kurdoherë më parë, merr përgjigje po aq të thjeshtësuar, se të jesh më mirë se kurdoherë më parë nuk mjafton. Në kushtet tona, përgjigjja e thjeshtësuar është se po merr fund fundi i historisë. Krahasimi me të kaluarën ka shpenzuar veten; gjeneratat e lindura më 1990 nuk kanë pse të dëgjojnë se sa mirë është tash krahasuar me kohën e Enver Hoxhës e as pse është më mirë tash se në kohën e Milosheviqit.
Për më tepër, narracioni politik shqiptar duket si një pllakë e gërvishtur (për ata që u lindën më 1990 edhe kjo është një metaforë që nuk ka shumë kuptim – pra, një pllakë e gërvishtur është metaforë për përsëritje të të njëjtave fjalë a melodi). Në Shqipëri për të satën herë u dëgjua pjesa teatrale në Parlament mbi relacionin e një të ati politikan dhe birit të tij, si dhe mbi mundësinë që mosha të ketë ndikim fatal në kapacitetet mendore të një politikani.
Në Kosovë për të satën herë do të bëhet debat se si një shumicë e njerëzve duhet të paguajnë rroga më të mëdha për një pakicë që ka pasur fatin të jetë e punësuar në sektorin shoqëror, në masë të madhe në bazë të përkatësisë së feudit politik apo regjional.
Shqiptari nga Shqipëria ka mësuar se nuk ka gjë prej debatit parlamentar mbi atësinë apo shkatërrimin e neuroneve me avancimin e moshës. Ka gjasa të mëdha që një debat i këtillë ta shtyjë më tutje drejt vendimit se duhet të largohet, në mënyrë që fëmija i tij të mos dëgjojë debat për atësinë dhe qelizat e trurit.
Shqiptari i Kosovës, ndërkaq, do të ketë detyrë patriotike të largohet nga vendi. Leksioni bazik i ekonomisë tregon se për të rritur pagat në sektorin publik duhet rritur prodhimin ekonomik vendor. Meqë sektori privat nuk mund të prodhojë më shumë në një shtet të kapur si Kosova , atëherë duhet rritur të hyrat nga diaspora. Dhe meqë diaspora, në numrin e tanishëm, nuk mund të dërgojë më shumë remitenca – sepse nuk prodhon më shumë në Gjermani, Zvicër e gjetiu – atëherë do rritur numrin e banorëve në diasporë.
4. Diasporat tona të reja janë dhe do të mbesin aty. Teknologjia informative na mundëson që të komunikojmë me to në “viber” e “skype”, autostradat, tragetet dhe avionët na i sjellin çdo verë (dhe marrin më shumë tutje në stinët e tjera). Kjo është normale për tërë regjionin: Bullgaria, prejse ka hyrë në BE, ka humbur 20 për qind të popullatës së vet; ajo tashmë është akomoduar gjithandej BE-së. Jonormale është që çdo i dyti shqiptar do të ikë prej shtetit të vet. Dhe gjykuar sipas numrave, ndonëse jo kaq drastike, ndodh me serbë, boshnjakë e kroatë: për dy vjet 200 mijë sish kanë emigruar vetëm në Gjermani.
Ndoshta këto shifra duhet lexuar nga ata që zhvilluan dialog jo shumë të frytshëm politik mes Kosovës dhe Serbisë, prejse Kosova shpalli Pavarësinë. Ndoshta duhet ta lexojnë ata që duan të ndërmjetësojnë marrëveshje mes Kosovës e Serbisë: kut i suksesit është një marrëveshje, e cila i mban njerëzit në vend, jo një marrëveshje që do t’i dëbojë më tutje.
Nga ky këndvështrim, Marrëveshja mes Kosovës dhe Serbisë nuk është ajo që lëviz fshatra e banorë prej njërës anë në anën tjetër të kufirit, por është ajo e cila bën që popujt të kenë ekonomi e zhvillim pa marrë parasysh në cilën anë të kufirit gjenden.
PSE IKIN SHQIPTARËT ?!
Sevdail Hyseni
Sikur shpallej, një garë maratonike,
Shqiptarët radhiten, të parët në ikje !
Nuk ikin nga mendja, por ikin nga zori,
Nga ikjet e shpeshta, lumi seç na mori !
Ata që kanë ikur e kanë një pikëllim,
E shijojnë jetën me mall në mërgim !
Kafshatë e kurbetit, s’përtypet lehtë,
Të lidhet në fyt e s’të lë të qetë…
Ata që kanë ikur, për një jetë të mirë,
Të shkojnë e të vijnë, nuk e kanë vështirë !
Sidomos gjatë verës, për dasmë e gazmend,
Dhe për sa ahengje, që nuk mbahen mend..!
“Dita e Diasporës”, “Sofër mërgimtari”,
Si dhe “Promenada”, për qejf kurbetqari !
Sa shpenzojmë për gëzime me miq e shokë,
Askush s’do të ngelte, pa kulm përmbi kokë !
Kjo çmenduri e jonë, s’matet me kufi…
Kush e thotë se s’jemi popull gjymishli !
Po rastis gjermani, të vij para derës,
Mendon se shqiptari, martohet veç verës !!!
