U gëlltit me vështirësi dhe dëgjoi i përhumbur shungullimën e gëlltitjes teksa rrokullisej drejt stomakut. Me plogështi dhe dhembje lëshoi tufën e luleve në shtratin bosh. Përshkundi kryet dhe me hapa të plogështa eci drejt derës. Atëherë kur besoi se akujt e zemrës filluan të shkrinin ajo iku. Asaj i pëlqenin shumë lulet, sidomos tulipanet…
‘Erdhi përsëri qelbësira,’ murmuriti Roberti fytyrë tendosur dhe nofulla shtrënguar. Ai luajti kryet me bezdi dhe rëndoi me nervozizëm mbi telat e kitarës.
Tingujt e kitarës dolën të zhurmshëm, acaruarës, si gurë mali të gremisura me potere në humnerë. Një kalimtare e moshuar, trup vogël, fytyrë rrudhur, mjekër majuc, kapele të zezë me xhufkë në majë, kërceu mënjanë, vështroi rrëshqanthi dhe përveshi me përçmim buzët e holla të rrudhosura. Roberti donte ti kërkonte të falur zonjës plakë, por në vend të ndjesës ai lëshoi mbytur sharjen:
‘Në djall të vesh edhe ti.’
Plaka nxitoi hapat pa kthyer kokën.
Ai vazhdonte ta vështronte të paftuarën pjerrët, me syrin e majtë të hapur plotësisht, gati të çapëlyer, me shikim të egër, si shkëlqim dimëror. Ndërsa syrin e djathtë e mbante gjysmë të mbyllur, si të çarë shkëmbi, ku fshihej një shteg i errët, i nëndheshëm mali.
‘Phu! Përse e solli kokën, përse?’ hungëriti dhe kafshoi me dhembin e qenit cepin e buzës së poshtme. Fjalët i nxori të rrokëzuara, si ti dërmonte me dhëmbë. Ai mbajti frymën, fjalët i u dukën petashuqe shtrembanike, si kapaçka llamarine të shtypura prej vrerit të fshehur. ‘Phu!’
Ai më kot shpresoi në mosshfaqjen e saj. Ishte një shpresë e vakët, sepse atij gjithnjë parandjenjat i dilnin në të kundërt. Sidoqoftë, kaloi një orë dhe ajo nuk po dukej, ai filloi të merrte frymë dhe gishtërinjtë lëviznin çakërrqejf nëpër tastiera. Disa monedha fluturuan në ajër, duke bërë disa lëvizje të mrekullueshme, më pas binin butë, ëmbël duke u përkëdhelur në kamoshin blu të kutisë së hapur. Atë e magjepsin, e përlotnin e ngashëronin kërcimet dhe vallëzimet e monedhave.
Ajo ktheu bërrylin si të ishte një vrundull ere, njëlloj si e trenave të vrullshëm dhe moskokëçarës, të cilët të ftohnin, të bënin kallkan. Eci me vështrim të mugët, si një fantazmë e zbehtë, drejt vendit ku atij i shkaktonte turbullim dhe dhembje koke. Ai ishte gati ti bërtiste:
’ Ndalu, qëndro, mos shko aty!’
Ajo ishte si gjithnjë e pavëmendshme, indiferente, tmerrësisht moskokëçarëse, si një re e grisur lënë pakujdesish në qiell. Robertit i u grumbullua në çast shija e hidhët, si ti turreshin prej barkut të gjitha lëngjet e trupit të cilat zienin me zhurmë si të ishin bërsi. Ai ishte burrë ndaj nuk donte të hapte gojën e të derdhte drejt saj të gjitha llokoçitjet e bërsive të stomakut. Por njëherësh donte ti fshikullonte në fytyrë, indiferencën e rreme, vështrimin e avullt, të mjegullt të kësaj femre. Ajo i hyri padrejtësisht në pjesë, si erë e ftohtë, pa e përshëndetur, pa e pyetur, shenja këto të kundërta prej elementeve delikate të femrës muzikante.
Hëm, të urresh është gjë e pështirë, e neveritshme, sepse është prurja e madhe e vrerit. Pëf, të urresh nuk është çudia e shekullit. Bota është e mbarsur me urrejtjet, e të gjitha ngjyrave dhe llojeve. Urrejtja i ngjan kancerit dhe metastazave të tij. Nuk është çudi ndonjë ditë vrerët do dalin në sipërfaqe, e gjithçka do farmakoset prej pështirosjes dhe neveritjes.
Hëm! Njerëzimi është shumë naiv, i trembet ngrohjes së motit. Regjisorë të lajthitur realizojnë filma me përmbytje katastrofike. Ata mbjellin akthin e rremë për fundvitin 2012. More të mjerë, të gjitha janë pallavra, gjepura, përralla për kalamajtë, për naivët, kaqolët. Nuk zhduket bota prej imagjinatave të shkrehura. Shkrimtarët e varfër, skenaristët pehlivanë dhe regjisorë të pasur, mendjet e kthjellëta, duhet të parandalojnë shpërthimin e afërt të ujërave të zeza, të fekaleve. Me pak fjalë vrerin e madh. Kjo është gjëma më e madhe e shoqërisë njerëzore. Ngrihet pyetja, a duhet të pastrohen barqet dhe shpirtrat, apo të lihet shkatërrimi përfundimtar? Kjo është çështja.
Roberti tundi kryet me vrull. Kohët e fundit gjithnjë e më tepër përfshihej nga mendime të turbullta. Ndjeu shtrëngim në gjoks. Kitara dhe ai po çakordoheshin. E dhembshme vëlla është çakordimi, të lënë femrat rehat. Femra, ushqyesja dhe shkatërruesja e botës. Edhe kjo është pjesa e rëndësishme e çështjes.
Ai shkrofëtiu me vete, përveshi buzët, duke lëshuar si zgjatim kafshe rënkimin e hidhur. Gjithë qenia e tij sikur i fliste saj femre, i thoshte:
’ Na moj ti, nuk e sheh, dikush është këtu, muaj dhe muaj me radhë, shtatë ditë të javës. Mu qepe edhe dje dhe sot si rrodhe, gremisu tutje. Shiko kuçka, bën sikur nuk vë re që unë po plas nën lëkurë. Mendon se je femër dhe je e lirë të bësh çfarë të duash.’
Robertin e acaronte gjithashtu përpikëria e veprimeve, tok me zbehtësinë tradhtare hënore. Përnjëmend i u bë sikur në hapësirën e stacionit ishin ndehur copëra qelqesh, trekëndore të mprehta me majë. Të gjitha lëviznin kërcënueshëm drejt trupin të tij, prerë,ngulur, gjakosur. Trupi përnjëherësh i u bë si mëlçi kau e bombarduar nga saçmat.
Ai tërhoqi kokën me nxitim prapa dhe gati sa nuk e përplasi mbas murit. Me shpinën e dorës së djathë fshiu ballin, sytë e skuqur, i u duk sikur largoi me mundim rrëketë e gjakut. U rrëqeth.
Ajo po shtynte me shpatulla dhe gjoks ajrin e rrallë, lëvizte rrëshqanthi, si të kishte jastëkë ajri nën sqetulla, mbasi këmbët e saj nuk preknin tokë.
Atëherë kur besonte se e paftuara në qofte se nuk largohej tutje, në rruginën nëntokësore të stacionit të trenit, së paku të rrëzohej, të gremisej diku, në shkallët e pjerrëta, të thyente ndonjë këmbë, më mirë do të ishte të thyhej krahu, të mos i binte më violinës. Ajo në kundërshtim me hamendësimet e tij, u ul ngadalë, butë, si të zbriste me katapultë, duke ngjeshur ajrin dhe thatë bërë trokë gjuhën e Robertit.
Fanatizmi çmendurak i saj, i nguljes saktësisht në mesin e rrethimit ndarës, me shenja të rrumbullakëta, të verdha, e bënte Robertin të klithte si qen i lidhur me zinxhirë. Gishtërinjtë i lëviznin vrullshëm mbi tela, sytë i erreshin nga rëndesa e trishtimit.
Ndërkohë ajo butës shtyu tutje presionin e ajrit, lëvizi kryet me delikatesë, hodhi mënjanë flokët ngjyrë gështenjë të errët dhe shfaqi përpara tij zbehtësinë dhe delikatesën acaruese të qafës së hollë. Roberti ndjeu dhembje në cepat e syve, diçka si pickim.
Femra ishte përqendruar në veprimet e saj. Mbështjellë me pelerinën e sfungjertë të indiferentizmit, vendosi ngadalë në anën a majtë çantën e kuqe të shpinës. Në krahun e djathtë boksin e vogël. Ajo përkuli pakës gjunjët, tendosi trupin gjysmë të përkulur, përpara, një këmbë larg saj, vendosi kutinë bosh të violinës.
Kutia e hapur, veshur me kamosh të kuq, e turbullonte Robertin. Ishte gati të turrej ta shkelmonte tutje me majën e këpucës drejt e në shinat e trenit, të bëhej copë dhe thërrime.
‘Çfarë dreq femre. Nuk e kupton ajo furtunën që po i ndodh në shpirt njeriut të gjorë që gjendet shumë pranë saj! Është qorre. Phu!’
Femra lëvizi me kujdes këmbët e vogla sa majtas dhe djathtas, vështroi përdhe, rëndoi mbi majat e këmbëve, pastaj në thembrat, si të lëkundej nga era e lehtë, apo të luante me nervat e tij. Ajo më në fund drejtoi trupin, lëpiu buzët dhe hodhi përsëri prapa flokët ngjyrë gështenjë të çelur. Para disa minutash flokët e saj i u dukën të errëta, korb të zeza. Me siguri lojë e harbuar e dritës të lodhur të stacionit. Qafa e hollë e bardhë i ngjau si shtëllungë e hollë avulli, ngulur rastësisht në trupin e saj, të hollë, të brishtë.
Roberti me shikim të murrëtyer u mundua të kapte shikimin e femrës, nuk mundi, treteshin shumë shpejt vezullimet e dritave në zbrazëtirë. Skofi ndjente dhembje koke.
Ajo u mbush me frymë disa herë me radhë, vrullshëm, si të niste një maratonë. Ai nënqeshi. Gjoksi i saj ishte i ngushtë. Ajo morri frymë përsëri, nxori ajrin jashtë. Gishtërinjtë e hollë të dorës të djathtë nisi ti lëvizte me shpejtësi në boshllëk. Ajo lëvizi shpatullën së bashku me krahun lart e poshtë, si të shtynte tutje plogështinë. Befasisht vendosi kasën e violinës në shpatull, mbështeti mjekrën e vogël të rrumbullakët. Ajo tendosi krahun e djathtë, e ngriti lart, si të fshikullonte ajrin,pastaj përkuli harkun ngadalë, gjithë ceremoni mbi tela. U dëgjuan disa fërshëllima të lehta. Ai i ra kitarës me vrull që ta mbyste. Ajo picërroi sytë, mollëzat e gishtërinjve të saj shtrënguan fort telat e violinës. Muzika e saj rrodhi e ishte e lehtë, e ëmbël si fllad. Diçka si Shtraus, si Paganin, ose si Mozart.
‘Le ti bjerë dreqit me brirë.’
Roberti i binte shumë mirë muzikës qytetare, por tani mbante qëllimisht akorde të zhurmshme. Ai po mbështillej me zjarrin e madh të çakërdisjes së marazit. Burri po qullej dhe hutohej, vendi i rezervuar, rrethuar me shenja të verdha të urbanistikës së autobusëve dhe trenave ishte vetëm e tij. Nuk e dinte kjo zdërre se ishin tre muzikantë që kishin bërë marrëveshje me njeri tjetrin; Zezaku i çalë Xho, vinte para dite, Roberti mbas dite dhe portugezi me një veshkë Julio punonte natën, turn i tretë.
Udhëtarët e shumtë kalojnë pranë tyre dhe kush dëshiron u hedh nga një monedhë të bukur, në kutitë e hapura të veglave muzikore të veshura me kamosh blu. Ata nuk janë xhelozë me njeri tjetrin, zgjidhja e turneve ishte bërë në mënyrë paqësore.
Roberti kishte tetë muaj që i binte kitarës në stacionin ‘ E Mullirit të Jorkut.’ Kjo qe zgjidhja më e mundshme. Vanesa tekanjoze, gruaja e Robertit, e braktisi atë pa ceremoni një muaj mbasi ngeli pa punë. Ajo i foli qetësisht teksa po dilte nga banja dhe po fshinte me peshqir gjoksin e bëshëm:
‘ I dashur, unë nuk mbaj përgjegjësi për ty kur pushohesh nga puna,’ u vesh me nxitim, pa e përshëndetur zbriti shkallët dhe iku. Ai kujtoi se ajo bëri shaka. Rënkoi në vetmi kur gjeti shtëpinë bosh, e donte Vanesën deri para katër muaj. Më vonë e urreu.
Ishte ditë e diele. Ai i binte kitarës në qoshkun e vet përhumbur në mendimet e veta. Tek tuk shtegu i mendimeve e çonte tek gruaja e ikur. Ai shpresonte të merrte ndonjë lajm prej saj, ajo të ndryshonte mëndje, të kthehej përsëri pranë tij. Ai nuk do ta braktiste kurrë Vanesën nëse ajo do ngelej pa punë. Roberti i përfshirë nga mendimet ngriti ngadalë kokën, vështroi nga eskalatori, i u duk sikur dalloi kokën e bukur të Vanesës, më pas shpatullat e hijshme, kostumin e bardhë, derisa u shfaq i gjithë kurmi i saj i derdhur. Robertit i u mbajt fryma, të ishte në ëndërr. Vanasa! Oh Vanesa! Po të afrohej ti fliste, përsëri do ta falte.
Oh! Nga çasti në çast, priste që ajo të klithte e gëzuar dhe të sulej krahë hapur drejt tij. Ai i binte kitarës buzë shtrënguar, shikim fiksuar. Sytë i ndrisnin dhe zemra i rrihte me vrull. Vanesa. Ai donte ti tregonte gruas se fitonte bukën e gojës dhe nuk jetonte keq. Fare pranë Vanesës qëndronte një mashkull trup madh dhe shumë ezmer. Ajo kapi shikimin e ngulët të Robertit, u hutua një hop, vendosi dorën përpara. Sytë e saj të bukur morën shkëlqim të keq, qeshi me sarkazëm, lëvizi qafën, afroi kokën shumë pranë kokës së shoqëruesit të saj, i foli diçka me zë të ulët dhe tregoi me sy drejt Robertit.
Mashkulli trup madh dhe shumë ezmer u rrotullua,u kthye vringthi drejt tij dhe zbardhi dhembët e mëdhenj. Ndehu gishtin e trashë dhe ia pat zëtrashë:
‘Hë! Ky është ai merhumi, hë! Ha, ha, ha!
Dashnori i gruas futi duart nëpër xhepat e pantallonave të varura, rrëmoi në to, më në fund nxori një kartëmonedhë njëzet dollar. Zbardhi dhembët përsëri, në mes të kartëmonedhës vendosi një monedhë dy dollarë. E bëri shuk kartëmonedhën rreth monedhës, përkuli pak trupin dhe e flaku lëmshin e mbështjellë çakërrqejf që kishte emrin dollar drejt kutisë së kitarës. Topthi i shtrembër njëzet e dy dollarësh, bëri një rrotullim të shkurtër dhe ra brenda në kuti me zhurmë të shurdhër, acaruese. Vanesa e vështronte e ngazëllyer. Ajo klithi dhe rrahu pëllëmbët e eksituar. Mashkulli i huaj tërhoqi ish gruan e tij me forcë pranë vetes dhe me buzët e trasha puthi me zhurmë qafën e bardhë dhe të derdhur të saj. Roberti lëvizi kokën mënjanë iu bë sikur e qëlluan me shuplakë në fytyrë dhe tuneli u bë më i zi nga çish. E qeshura e tyre e acaronte.
Roberti vazhdonte ti binte kitarës, megjithëse krahët i ndjente të mpira. Vanesa së bashku me të dashurin e saj të zënë dorë për dore, duke u zgërdhirë dhe hedhur vështrim qesëndisësh drejt tij hynë në derën e hapur të vagonit të trenit. Dyert u mbyllën me zhurmë. Era e fortë e trenit përcëlloi, fytyrën e tij. Ata mbështetën ballët në xhamin e trashë, nuk i a ndanë shikimin tallës derisa treni humbi në gojën e errët të tunelit.
Robertit i thau gjuhën shija e hidhet e urrejtjes. Sytë i përvëlonin, i bëhej sikur tavani i stacionit të trenit pikonte lot të verdhë. Dikur do të kishte pranuar, falur Vanesën po të kthehej, por tashmë jo, kurrë. E urrente. Ajo e nëpërkëmbi, pështyu mbi të në mënyrën më të poshtër. Ai ndjehej i fyer, i rrahur i shpartalluar. Për të mos e lëshuar veten vazhdonte ti binte kitarës sy shtrënguar.
Roberti qëndroi një moment, koka i buçiste, lëshoi krahët, i dhembte i gjithë trupi, i kish rënë çmendurisht kitarës. Hapi sytë ngadalë. Një metër larg tij , sypërlotur qëndronte një burrë plak me flokë të bardhë, të gjatë,të shpupurishur, gjithë zhele. Fshinte lotët me tufën e flokëve. Roberti pa e bërë të gjatë u përkul, mori topthin e shtrembër njëzet e dy dollarësh, të dhënë poshtërsisht dhe ia zgjati lypsarit.
‘Merre,’ i tha.
Lypsari plak hodhi një hap prapa dhe vështroi përreth i frikësuar.
‘Ju lutem, zotëri, dëgjoi Roberti zërin e hollë të lypsarit, i cili më pas vazhdoi,’ unë duhet tu jap diçka. Muzika juaj më rrëqethi.
Roberti luajti kryet me nervozizëm dhe foli me zë të lodhur:
‘Mere o njeri i mirë, ndryshe do ta flak në hale.’
Lypsari plak ngriti supet i hutuar, shtriu me kujdes kartëmonedhën, vështroi i habitur drejt Robertit, e palosi me kujdes, e futi me nxitim në xhep.
‘I a hodha ditës së sotme,’ foli me zë të lartë dhe u largua.
Robertit gjithçka i dukej banale, e pështirë. Pushimi nga puna ishte rrënimi i tij. Arsyeja ishte e thjeshtë, shkurtimi i vendit të punës, në kushtet e krizës ekonomike...
Roberti kish filluar ti urrente femrat. Të gjitha shqetësimet i erdhën prej tyre. Gjoja seks i dobët, ato në realitet janë tmerri, vendimmarrëset, shkatërrueset dhe diktatoret e kohës moderne, të shekullit njëzet e një...
Hëm, ja dhe tani kjo femër statujë, në dukje e brishtë. Lëkurë delikate, me fytyrë të verdhë, me shikim të perënduar, si pikturat e ikonave të mesjetës. Ajo po ja rrëmbente të gjitha monedhat e kalimtarëve. Vështroi kutinë e tij vetën disa monedha një dollarësh, e pastaj disa njëzet e pesë cent, dhjetë cent. Gjithë- gjithë, ndoshta tetë, maksimumi dhjetë dollarë. Turp.
Ai vështroi nga kutia e femrës, plot, mes tyre kishte edhe pesë dollarësh. Bukuria e zbehtë si me magnet u rrëmbente udhëtarëve monedhat prej xhepave. Ai i binte kitarës i shpërqendruar, po tërbohej nga inati. I dhembnin krahët. Kalimtarët e shumtë i ngjanin si hije, silueta të zbehta, që lëviznin kokë pingulthi mbi pllakat e ndyra të stacionit. Truri i tij po bëhej i plogët, por nuk donte të ishte kitarë boshe pa tela, akorde dhe tinguj.
Dikush hodhi fluturimthi dhjetë dollar kartëmonedhë të palosur si aeroplan. Dhjetë dollari shkoi dhe ngeci në buzën e kutisë së violinës, atë çast në stacion hyri treni me sillë ere dhe tërsëllëm. Dhjetë dollari u ngrit përjetë, bëri hark dhe shkoi dhe ra në kufirin ndarës midis Skofit dhe femrës.
Roberti e vështroi me lakmi paranë, por nuk lëvizi. Ai e mati me sy, kartëmonedha ishte diçka më afër tij. Femra pa ndërprerë së rëni violinës, u përkul mbi gjunjë, me lëvizje të shkathët kapi me dy gishta dollarin dhe e hodhi në kutinë e saj. Gjithë qenia e Robertit ulëriti, megjithëse ishte i ndërgjegjshëm, dollari ishte hedhur për të. Era e trenave ishte me Robertin, donte të vendoste në vend padrejtësinë.
Dikush në stolin e tij vendosi një kafe. Roberti shikoi i topitur kutinë vishnjë të kafesë, që lëshonte avull të ngrohtë, gjithë përtaci ngriti kokën, vështroi drejt. Në krahun e majtë dalloi fytyrën e rrudhur, flokët e bardhë, të gjatë dhe të palarë të lypsarit plak. Ai po buzëqeshte duke nxjerrë në pah dhembët e verdhë dhe të krimbur. Ata ishin bërë miq dhe shpesh herë këmbenin ndonjë bisedë ose kafe së bashku.
‘Kafe e ngrohtë, kafe e mirë,’ a bëri Irvini, lypsari plak, fërkoi duart e ashpra i gëzuar dhe qeshi lehtë.
‘Kafe e ngrohtë kafe e mirë,’ përsëriti Roberti pa e pasur mendjen aty.
Irvini vështroi i menduar kutinë e pasuksesshme në të holla të kitarës së mikut, hodhi nxitimthi sytë nga kutia e violinës së fqinjës, e cila po rëndohej nga dollarët. Me tufën e flokëve të bardhë fshiu ballin e vogël të ngushtë dhe të rrudhosur, përshëndeti me dorë si ushtarakët e vjetër dhe u largua.
Robertit i dukej sikur fluksi i udhëtarëve ishte bërë më i shpeshtë, të cilët dyndeshin nga të gjitha hyrjet e stacionit ‘Mulliri i Jorkut,’ duke u përtypur, lexuar , biseduar në telefon, sharë grindur, bërtitur, mbartur gjithashtu ankthin e kapjes së trenave dhe largimit të nxituar. Ndërsa trenat vinin vrullshëm gjithë erë dhe zhurmë, nguteshin të zhdukeshin si zvarranikë të mëdhenj në barkun e tokës.
Stacioni ‘ I Mullirit të Jorkut’ ishte bërë i dashur për Robertin , por sot ndjehej i vrarë, i lënë mënjanë në harresë. Udhëtarët e shumtë, trenat e shpejtë, erërat e forta linin ftohtësirë, zhurmë, rrëmet dhe koprraci tek ai.
Roberti vështroi me bisht të syrit kafen e paprekur që qëndronte në stolin e vogël portativ. Në stacione trenash me korrente dhe erëra të forta kafeja ftohet shumë shpejt. Ai mbështeti kasën e kitarës mbi gju, u zgjat me kujdes, mori kutinë e vogël kartoni me kafe. Pëllëmba e dorës ndjeu pakës ngrohtësinë nëpërmjet kartonit. Ai hapi një dritare të vogël në kapak dhe rrufiti me ngadalë kafen e zezë. Lëngu i zi ishte shumë pranë ftohjes, megjithatë pihej.
Në këto momente kafeja e Irvinit zemërbardhë vlente shumë, ai ndjehej i hidhëruar krejtësisht. I mbetej gjithsej një orë derisa të vinte Julio portugezi me një veshkë.
Dielli i ngrohtë duket që në mëngjes. Ai nuk pa diell të ngrohtë, i a bllokoi, ia bëri eklips qysh në fillim femra e zbehtë si hënë.
Ndjente etje të padurueshme, ngriti kafen dhe piu sy mbyllur një gllënjkë të madhe. Piu një tjetër gllënjkë, një tjetër, i dukej sikur do mbytej. Trenat dhe njerëzit lëvrinin përreth, por Robertit nuk i bënte asgjë përshtypje. Për herë të parë mbas shumë muajsh la trurin të bëhej kitarë pa tela, pa nota, pa tinguj, kasë boshe. Në djall të shkonte gjithçka, kafeja edhe pse pak e ftohtë po derdhej lirshëm në gjoksin e tij, si rrëkesë uji në tokë të thatë.
Robertit i u duk sikur dëgjoi zhurmë në kutinë e kitarës së tij. Sytë nuk i hapi, vazhdonte ta surbte kafen sy mbyllur. Mbase ndonjë fëmijë arrakat kishte rrëmbyer ato pak dollarë që gjendeshin në kuti. Le ti merrte. Truri bosh dhe kutia e zbrazët janë gjërat më perfektë në botë.
Zhurma u përsërit dhe i ngjanë si rrëkëllima monedha që derdheshin si ujëvarë. Ai hapi rrëmbimthi sytë. Shumë pranë fytyrës së tij dalloi flokët gështenjë të çelur të femrës, fqinjës. Roberti tërhoqi kokën prapa, fytyrë hëna po zbrazte kutinë e vet me dollarë në kutinë e tij. Mos ishte ndonjë e lajthitur e mjerë! Aty kishte njëqind, ndoshta e më shumë dollarë.
‘Ou, ou, ou, zonjë çfarë bëni,’ i a bëri Roberti dhe u ngrit vrulltas në këmbë, kafeja u i derdh në këpucë.
‘Po ju jap dollarë, nuk i doni?’ foli gruaja me zë të hollë, të lodhur.
Roberti nuk mundi të kthente përgjigje. Kush nuk i donte dollarët. Sytë e tyre u kryqëzuan. Sytë e saj ishin të kaltër, të çelur, të zbehtë, të trishtuar. Flokët e saj nuk ishin gështenjë, por në të verdhë vjeshtore,të ndezur. Ai lëpiu buzët e thara. Nuk kuptonte asgjë.
‘Zonjë, ju nuk i doni dollarët? ‘ e pyeti më në fund Roberti me zë të përgjëruar. Gishtërinjtë e tij u drodhën, u hapën, u mbyllën, lëvizen instinktivisht drejt kutisë së tij të mbushur me dollarë. Ai donte të përkëdhelte ato dollarë, që tashmë ishin të tij. Ti ndjente, sa të dashura dhe të pazëvendësueshme që janë paratë, bota është e mjerë pa to...
‘I dua, sigurisht që i dua,’ foli gruaja me zë të hollë, të ulët, të dredhur. Ajo shkundi kutinë bosh dhe vendosi violinën në të. Vazhdoi: ‘Dollarët për mua nuk vlejnë, nesër do shtrohem në spital, mjekët dyshojnë për kancer. Këtu ka akustikë të mrekullueshme, doja të ndjeja së afërmi muzikën dhe njerëzit. Ja, po marr dhjetë dollarë të ble lule dhe ti vë tek komodina pranë shtratit. Më pëlqejnë shumë lulet, sidomos tulipanet.’
Robertit i u përvëluan gishtërinjtë, i tërhoqi me vrull, sikur monedhat metalike ishin te flakëruara...
TORONTO shkurt 2011
Nga autori Kristaq Turtulli mund të lexoni disa fragmente nga disa romane të botuara:
http://www.kristaqturtulli.com/index.php?p=1_2_Biography
Vetmia e zërave, roman
... Mistrecët gjithmonë argëtohen me rekrutët e rinj. Mbijetesa e tyre, servilizmi. Eh, është një nga elementet bazë të rekrutërisë. Servilizmi s'të lë kurrë në baltë. Servilizmi. Oh po servilizmi, mbulon me mjeshtëri tymtajën ogurzezë të mendimeve dhe qëllimeve. Servilizmi është i lashtë sa vetë jeta. Servilizmi është fillesa e fillesave. Servilizmi u përket të gjithëve dhe gjithçkaje. Bota pa servilizmin do të ishte e mjerë. Servilizmi është petku i artë, i purpurt i përbaltë, i kameleonët. Më dëgjove? Më mirë mos dëgjo. Fola për servilizmin. Mos beso. S'ka servilizëm, s'ka asgjë. Eh, kush e njeh servilizmin, kush e di. Të gjitha janë pallavra. Disa flasin për hipokrizinë. Të gjitha njeriu i ka krijuar dhe për njeriun janë. Mendjet e ditura?! S'dihet, mbase mendjet tmerrësisht të djallëzuara, të çartura ose të rrokullisura. Ndoshta është fasadë. Mbase diçka e parathënë, e parabërë, e paraparë..
Ç’është jeta e një njeriu, roman
Në jetë luajnë të qetë ata që nuk kanë asnjë rol. Ndërsa tek ne gjithçka qëndron ndryshe. Mundohemi të jemi aktorë dhe regjisorë njëorësh, veçse në miniaturë. Dëshirojmë të luajmë, por ngatërrojmë batutat, lëvizim, skenat risillen përmbys. Atëherë fajësojmë, gërhasim, kërleshemi. Kjo kërleshje ke vite dhe vide. Dekada dhe dekada, që zhvillohet brenda vetes. Kërleshjen fillimisht e pranuam si lodër fëmijësh, se një dhuratë e vogël simbolike, por tunduese. E përtypëm me ngut, gjithë dëshirë, e cila zbriti rrëmbyeshëm, ashtu e patretur mirë në stomak. Lënda a qulltë u përzje me acidet e stomakut, u përhap në mënyrë të rrufeshme në të gjithë qenien. Trupi e pranoi dhe s’e nxori jashtë...
Hani me dy Porta, roman, së fundi edhe në anglisht "The Inn with Two Doors"
“… Në pështjellimin e zërave dhe të klithmave të qytetit, kërkohet zëri i lemerisur. Ngrihej rrufeshëm nga fundi i dheut. Ai zë fillimisht niste ulët, i ngadalë, si një qarje a lehtë, më pas merrte hov dhe oshëtinte me lebeti. Me kujë të fortë, aq sa trondiste muret si tërmet...
Hija e Ariut, roman
…Të kërkosh nga vetja, me të gjitha mënyrat, s’është mëkat. Dikur, babai i kishte folur për hijen a ariut. Ka hije të rëndë ariu, të madhe, lemeritëse, shtypëse. Gjithsesi, kur ndodhesh përpara ariut, duhet të jesh i përgatitur mirë qysh më parë.
Romani “Dëgjo floriri im” është simfoni e dashurisë.
Dikur djalosh inteligjent me plot vrulle dhe ëndrra, për te ndërtuar atdhe te begate dhe familje te lumtur, edhe pse i pafajshëm, injoranca dhe mendësitë e çmendura e tërhoqën dhunshëm, e shtynë, e gremisën në ferrin e Dantes. I rrëgjuar nga jeta, tre dekada mbetën pas me fshikullat më të hidhura të fatit. I vuajtur, por fisnik me besën e dashurisë në mendje dhe në shpirt.
Në sistemet diktatoriale, ndjenjat, dashuritë, fatet e njerëzve janë ngatërruar keqas me njëra tjetrën deri ne fatalitet. Gjithsecili ka kalvarin e vet.
Sistemi u ndryshua, përsëri shume gjera mbeten njëlloj si me pare.
Zhbirimi i autorit është i thelle i fuqishëm. Vëzhgues i holle i realitetit.
Dy qenie për jetë a vdekje janë përballë njëra-tjetrës. Ulërima a ariut është e frikshme. Përpiqet të të shqyejë , të të bëjë copa-copa. Ndërsa ti, kur të hapësh pikën maksimale të klithmës, duhet të fillosh të ulurish më shumë se ariu. Atëherë ndodh habia: ariu tkurret, mblidhet, shtrihet para këmbëve të tua dhe i pushon zemra. Kjo e fundit ndodh një në njëmijë, por ndodh...
Degët e thata të ftoit trokisnin në dritare me potere, me gishtërinj të gjatë skeletorë, të breznive. Perdet ishin irnosur, grirë, vareshin trishtueshëm në gozhdën e ndryshkur të mundimit. Zërat dhe zhurmat e fshehura klithnin, luteshin, rënkonin, përgjëroheshin. Sa të sikletshme ishin ato. Përse vallë, kur nuk ishin më të nevojshme? Ajo nuk mund të kthente kokën prapa, mbasi do ngelej e ngurosur, e varur në litarin e padukshëm të nostalgjisë, marrëzisë, mallit dhe dhembjes...
Uh! Sa moskokëçarëse, nervoze, tekanjoze, të paduruara, të pamëshirshme janë dyert e trenave në qytetet e mëdha disa milionëshe të kontinentit te largët perëndimor. Ato mbyllen rrëmbimthi përpara fytyrës së nemitur të udhëtareve të vonuar. Përplasen me zhurmë sikur të mos ekzistosh fare. Qeshin me sarkazëm duke u zgërdhirë për vonesën skandaloze, hutimin, çakërdisen e udhëtarëve, lutjen, përgjërim:
Trenat shkunden me nervozizëm, uturijnë, nuk preken nga lutjet, përgjërimet, sharjet dhe fjalët e ndyra. Ata klithin, turfullojnë, fërshëllejnë dhe zhduken vetëtimthi në gojën e lagësht, me dhembë betoni dhe lidhje hekurash të tunelit të gjatë.
Trenat lëvizin si zvarranikë të stërmëdhenj në barkun e tokës.
Qyteti i madh dhe i gjithë vendi janë të përmbytur nga këto lloj trenash çmendurakë. Ata duken si përbindësha të mëdhenj prehistorikë, metalikë, indiferentë. Hyjnë nëpër stacione duke sokëllitur me potere dhe vrundull ere. Hapin dhe përplasin dyert në disa sekonda, lëvrijnë, fishkëllejnë, hapin dhe mbyllin llambushkat e kuqe si sy magjikë në krye të dyerve dhe shkasin me shpejtësi marramendëse në barkun e tokës plakë.
Trena të këtillë, të shpejtë, gjithnjë me mbingarkesë udhëtarësh; mbajnë, sjellin, përcjellin, pjellin, të gjitha hallet, dertet, dëshirat, shqetësimet, ëndrrat, puthjet, meraket, pasionet, inatet e qytetit dhe botës mbarë. Gjithashtu gjumin e trazuar për tu pasuruar, skërmitjen e kodoshit, nënqeshjen e hajdutit, përdredhjen, lëpirjen e paduruar të kurvës, rënkimin e lypsarit, seksin e fshehur, të ronitur të fanatikes me perçe. Lotin e madh të plakut dhe të qarën e virgjër të fëmijës...
Trenat janë mësuar dhe mbajnë me zemërgjerësi dertet e pafundme të botës, prandaj janë aq të mëdhenj, të veshur me pllaka të trasha metalike.
Dikush tha se “trenat po të ishin prej mishi dhe kockash do kishin shpërthyer prej dhimbjes së madhe torturuese të pathënë. Mbase dhe prej marrëzisë.”
U dëgjua një qeshje e çjerrë.
Sidoqoftë, trenat përsëri, natë e ditë, orë dhe minutë, turren me shpejtësi të dalin në sipërfaqe, duan të shkëlqejnë nga dielli, të lëpihen nga shiu, të përcëllohen nga i ftohti i hidhur, të mbulohen prej borës së bardhë. Të shkundin prej supeve pluhurin e rëndë të thashethemnajës. Për të pastruar barqet prej mundimeve të mëdha që mbartin çdo sekondë...
Nje nga elementet kulturore me te rendesishem dhe perfaqesues te qyteterimit Maya eshte kalendari. Ne fakt egzistojne teori te ndryshme mbi kete: disa burime flasin per dy kalendare: “tzolkin”, kalendari i shenjte, dhe “haab”, kalendari civil. Burime te tjera, ne kundershtim me keto, permendin nje kalendar te trete, “tun”, qe perdorej per perllogaritjet e gjata.
