Shefat e klaneve dhe zotërit e luftës

Prej disa javësh, forcat speciale amerikane dhe britanike në komandën e CIA-s janë bërë aktive në Libi, në lidhje me dhënien e objektivave bombarduesve, me vendndodhjen e Gaddafi-t dhe mbështetjen e rebelëve, duke i lënë më pas klanet të lira që të shpallin fitoren e tyre. Sipas disa specialistëve nuk është dora e CIA-s ajo që në këtë rast i ka nisur gjërat, si në rastin e Kilit kundër Allendes, apo Vietnamit kundër Diem, apo në Iran kundër Mossadeq. Në rastin e Libisë duket që ishte rebelimi i papritur ai që vuri “dorën” në lëvizje. Megjithatë prej dhjetëvjeçarësh, ky është një “modus operandi” e amerikanëve, shumë më parë se në rastin e luftërave të Bush-it, kur bëhet fjalë për të kryer luftëra dhe për të mohuar ndërkohë praninë zyrtare të shtetit në këto luftëra. Në këtë mënyrë, Amerika edhe merr pjesë në luftë dhe nuk e humbet zyrtarisht luftën në rast se gjërat shkojnë keq dhe në vend të fitores, arrihet disfata. Gjeneralët dhe admiralët e Pentagonit u treguan shumë të qartë dhe Obama e kishte kuptuar refuzimin e tyre për të nisur një tjetër sipërmarrje për “ndryshimin e një regjimi”. Shefi i Pentagonit tha se nuk do të dëshironte ushtarë amerikanë në Libi dhe madje, ai kishte shprehur mëdyshjen edhe në rastin e sulmeve ajrore dhe për këtë, kishte thënë se “nuk bëhet fjalë për një videogame”.

Në këtë rast, mbetej vetëm vënia në jetë e “Planit B”, atij me pasoja më të vogla: vënia në punë e nëndetëseve që shkojnë në brigjet armike si në rastin e Somalisë. Janë nëndetëse nga bordi i të cilave zbarkojnë në tokë njësi të forcave speciale, të rejnxhërsve të ushtrisë, të marinës, Delta Force, zyrtarë që shpesh janë stërvitur për detyra të shërbimeve sekrete dhe të analizës politike. Ata janë në kontrollin e CIA-s, e cila si edhe në rastin e Afganistanit, hyn në rol atëherë kur ushtria amerikane vendos që të mos futet në lojë. Është CIA që ka në kontrollin e saj të gjitha operacionet.

Njësitë që zakonisht përbëhen prej jo më shumë se tre vetash, të cilët janë të stërvitur që të “jetojnë në terren”, të ushqehen, të pinë dhe të veprojnë. Ato mund të quhen edhen “bomba inteligjente”. Për të siguruar precizion më të saktë të objektivave, avionët kanë nevojë për informacione nga terreni, të cilat pilotët nuk mund t’i marrin përveçse nga personat që ndodhen aty. Pra bëhet fjalë për ata që do të vërtetojnë se cilat janë objektivat e vërtetë dhe cilat objektivat civilë që nuk duhet të qëllohen. Sigurisht që në këtë rast, gjithçka është urdhëruar nga kreu i shtetit dhe komandanti i Forcave të Armatosura, Barack Obama, përmes firmës së tij. Në këtë rast nuk duhet miratimi, shpesh shumë i komplikuar dhe i vështirë i Parlamentit si në rastin e luftërave të hapura dhe zyrtare. CIA është një agjenci civile, që varet drejtpërsëdrejti nga Obama. Kjo është diçka që dihet, sikundër dihet edhe debati për furnizimin ose jo të rebelëve me armatime moderne. Është një debat që gjen shumë kundërshtarë në qeveri, si dhe te presidenti i Komisionit të Inteligjencës në Parlament, Mike Rogers, që ka thënë: “Para se të vendosim në duart e rebelëve opozitarë armë të rrezikshme, duhet që të shohim se cilët janë dhe me cilët kemi realisht të bëjmë”. Kjo është detyra më politike dhe më e vështirë. Është shumë e vështirë që të dallosh një rebel, një pjesëtar të fiseve që kërkojnë vetëm pushtet nga njerëz që deklarojnë me të vërtetë se janë pro demokracisë dhe zhvillimeve të mbara në Libi dhe se me rrëzimin e Gaddafi-t kuptojnë ikjen e një diktatori dhe jo zëvendësimin e tij me një tjetër. Në Afganistan ishte shumë më e thjeshtë. Shefat e klaneve dhe zotërit e luftës që kontrollonin dhe kontrollojnë ende luginat, transituan në masë në veri dhe vetëm pas kësaj, nisën lojën e dyfishtë që vazhdon edhe sot pas dhjetë vitesh. Në Vietnam ishte një sipërmarrje e dëshpëruar dhe e dështuar. Ata që kishin për detyrë që të inflirtoheshin ishin zakonisht të parët që tradhtonin dhe situata bëhej shumë e paqartë dhe kaotike.

Në Europë, rrjeti i Maquis në Francë, ai i patriotëve polakë apo ai i italianëve në periudhën e rezistencës, ishin më të besueshëm për njerëzit e OSS. Kjo e fundit ishte pararendësja e CIA-s gjatë Luftës së Dytë Botërore. Edhe në Irak, në vitet ‘90-‘91 kur u ndërmorën të njëjtat operacione, që po ndërmerren aktualisht në Libi, për drejtimin e avionëve aleatë, si dhe për t’i dhënë ndihmë në terren pilotëve të goditur, koalicioni e dinte se mund të kishte besimin dhe mbështetjen e popullsisë vendase shiite kundër sunitëve, që mbështeteshin dhe përfaqësoheshin nga Sadam Huseini. Uashingtoni kishte një kuadër shumë të qartë dhe të detajuar në lidhje me situatën në Irak, për marrëdhëniet mes grupeve të ndryshme etnike dhe fetare. Ai kishte besim te bashkëpunimi i gjeneralëve dhe zyrtarëve të tjerë që bënë lojë të dyfishtë, duke i ndihmuar me informacione dhe me mbështetje dhe kjo për vite e vite të tëra.

Ndërsa rasti i Libisë është më tepër rasti i një toke të panjohur, ose i një harte memece, që është shumë e vështirë ta deshifrosh, apo ta shpjegosh në një mënyrë, apo në një tjetër. Sipas gjeneralit Carter Ham që i ka kaluar, apo ka bërë sikur i ka kaluar drejtimin e operacioneve NATO-s, Libia është një libër me faqe të bardha.

Kjo sepse, të paktën sipas shpjegimeve zyrtare të Uashingtonit, kur Gaddafi deklaroi zyrtarisht se kishte hequr dorë nga ideja dhe projekti për të pasur armë bërthamore në këmbim të rehabilitimit të figurës së tij nga ana e Perëndimit, amerikanët dhe europianët e hoqën vëmendjen e tyre nga ky vend që për shumë kohë nuk ka qenë në vëmendjen e Uashingtonit, duke u konsideruar prej tij jo shumë i “rëndësishëm”. Sipas agjencive të shërbimit sekret amerikan, në Libi nuk ekzistonin shumë persona që jepnin informacione në lidhje me atë që ndodhte në vend. Sytë dhe veshët njerëzorë dhe satelitët në terren mund të tregojnë vendndodhjen e armatave, por jo se cilat janë qëllimet dhe planet e gjeneralëve të tyre. Në këto kushte mund të thuhet se pa informacionin e duhur, të paktën nga sa pranohet nga burimet zyrtare, Amerika ka hyrë në këtë përplasje në “errësirë” dhe se sipas saj janë pikërisht kontingjentet e forcave speciale ato që duhet të “bëjnë dritë” në këtë situatë.

nga Flori Bruqi:Dëmet direkte dhe indirekte të luftës

Mbi 10. 600 viktima civile të luftës në Kosovë 1998-1999 tashmë janë identifikuar me emrat e tyre personalë.

Kosova pësoi dëme të shumta të luftës, të cilat është vështirë të vlerësohen dhe disa, edhe kurrë të mos kompenzohen. Dëme më të mëdha u bënë në humbjen në njerëzve, në monumente të kulturës, në ekonomi dhe shumë veprimtari të tjera.


Lufta në Kosovën e dhjetvjetëshit të fundit të shekullit të kaluar ka shkaktuar krime dhe shkatrrime përmasash të mëdha me strukturë të shumëllojshme dhe me pasoja të shumta të karakterit afatshkurtër dhe afatgjatë. Shkatrrimet kanë goditur rëndë të gjitha degët e ekonomisë së përbashkët, të asaj të çdo komune, familjeje dhe ekonominë individuale. Shtrirja e këtyre shkatrrimeve ka përfshirë të gjithë territorin e Kosovës, kuptohet, intensiteti dhe ritmi i tyre ka qenë i ndryshueshëm, kurse matja e saktë e pasojave konkrete të të gjitha formave të shkatrrimeve ende nuk është kryer saktësisht.


Shkatrimet më të mëdha janë kryer në kapacitetet njerëzore, ku krimet e bëra ndaj njerëzisë , sidomos në vitet 1998 e 1999 kanë qenë më të rëndat. Këto kanë përfshirë të gjitha moshat e dy gjinive, kanë goditur popullsinë e vendeve urbane e rurale duke qenë të drejtuara dhe të përqendruara ndaj popullsisë shqiptare në rend të parë, por nuk janë kursyer as pjesëtarët e kombësive të tjera të Kosovës (boshnjakët, romët, serbët, turqit, etj.).




Rezultatet e deritashme të hulumeve sasiore të dëmtimit të kapaciteteve njerëzore janë me numër të paprecizuar.



 Nuk janë të precizuara as shifrat e humbjeve njerëzore sipas formave të krimeve, madje as sipas moshës së tyre.
Struktura e krimeve ka qenë ndër më të ndryshmet: ka pas krime klasike (burgosje, vrasje e dhunime) si edhe krime formash të përshtatura qëllimeve politike të përbashkëta të njësive policore e ushtarake, si edhe të njësiteve paramilitare serbe. Në grupin e fundit të krimeve të organizuara dhe të kryera sipas objektivave të luftës së njësive dhe njësiteve luftrake dallohen ato të vrasjes dhe zhdukjes së gjurmëve të krimeve duke sajuar kategorinë e të zhdukurve dhe, krahas me këtë kategori dallohet kategoria e dëbimit të popullsisë shqiptare nga shtëpitë, pronat e vendbanimet, fshtarat dhe nga qytetet.



Ka pasë edhe krime formash të kombinuara: burgosje - dhunim, dhunim- vrasje, dhunim - vrasje dhe zhdukje shenjash të krimieve, etj. Krimet e formave të përmendura sa janë krime kundër njerëzimit, aq mund të thuhet se janë krime gjenocidale. Por, rezultatet e trajtimit konceptual dhe emërtimi précis i sistemit të koncepteve të krimeve të bëra kanë qenë të pakta: më shumë janë karakterizuar krime kundër njerëzimit, por ka pas edhe përcaktime të të njëjta krime sipas të cilave këto janë definuar krime gjenocidale.


Izet Elshani lindur në Drenas, Kosovë dhe vdekur më mars 1999 në Drenas, Kosovë - bibliotekarë shqiptar.Izet Elshani ishte një punëtor arsimit i cili punonte si bibliotekar në bibliotekën kryesore të komunës së Drenasit. Gjatë luftës në Kosovë, forcat serbe në vrungun e shkatërrimit dhe djegës së bibliotekës e vrasin 48 vjeçarin nga i cili kërkoheshin librat e fshehura nga ai. Po atë ditë forcat serbe djegin bibliotekën me 9.500 libra, dhe familjen e të ndjerit e dëbojnë nga shtëpia të cilës ja vurin flaken.

Paramilitarët serb merrnim me dhunë femrat e reja shqiptare dhe i dërgonin në vende të caktuara, ku i dhunonin. Në mesin e të përdhunuarave ka pasur të mitura, studente, nuse, gra shtatëzëna, gra të moshuara, etj. Kishte raste që i dhunonin edhe para anëtarëve të familjes, burrit, fëmijës, babës, nënës etj. Në shumë raste pas dhunimit edhe i vritnin me qëllim të humbjes së gjurmëve. Shumë femra rezistonin, por pësonin dhe vriteshin.


Nga institucionet, gjatë kësaj periudhe, por edhe më herët, gjatë masave të dhunshme pushteti serb kishte plaçkitur nga kuvendet komunale, zyret e vendit etj., dokumentacionin e ofiçarive, siç ishin librat amë të të lindurve, të të kurorëzuarve, të të vdekurve, librat e nënshtetësisë, pastaj dokumentacionin e shërbimeve kadastrale etj. Ato i kishte shpërndarë nëpër qytete të Serbisë.


Qëllimi i tërë kësaj ishte, që dokumentet e gjendjes civile, së bashku me librat e shërbimeve kadastrale dhe dokumentet e tjera me vlerë që dëshmojnë qenësinë dhe indentitetin shqiptar të Kosovës, ajo i plaçkiti për t'i fshehur gjurmët e spastrimit etnik, që bënte në Kosovë dhe për të ndërruar me dhunë strukturën demografike të popullsisë në favor të pakicës serbe dhe për t'ua ndaluar me dhunë të dëbuarve përgjithmonë kthimin në Kosovë, duke tundur para syve të opinionit botëror mungesën e këtyre dokumenteve, si argument të mjaftueshëm se ata nuk kanë qenë kinse asnjëherë banorë të kësaj treve.

Edhe në institucionet shtetërore të trashëgimisë kulturore, siç ishin arkivat, muzetë, bibliotekat, etj. u mor një pjesë e dokumentacionit. Dokumente me vlerë për çështjet pronësore-juridike, kolonizimit, reformës agrare u morën edhe nga Arkivi Shtetëror i Kosovës.



9 ushtarake serbë gjykohen për krime në Kosovë


Në masë të madhe së bashku me shtëpitë është djegur dokumentacioni personal, familjar, pronësoro-juridik i familjeve të shumta në Kosovë.


 Përveç, dokumentacionit janë djegur me mijëra biblioteka personale dhe arkiva të shumë familjarëve, posaçërisht në fshatra. Edhe gjatë dëbimit janë bastisur, përveç plaçkitjes së të hollave dhe gjërave të vlefshme, unazave, qaforeve, etj. të dëbuarëve dhe iu janë marrë dokumentet e identifikimit, shumë prej të cilëve janë grisur aty për aty.

Policia e Serbisë, arrestoi nëntë persona që dyshohen se kryen krime gjatë kohës së luftës në Kosovë. Ata besohet se me 14 maj të vitit 1999 vranë rreth 200 civilë shqiptarë në fshatin Qyshk të Pejës.

Aksioni për ndaljen e tyre, ndodhi të premten në mbrëmje dhe është zhvilluar me urdhër të Prokurorisë për krime të luftës.

Zyrtari i këtij institucioni Bruno Vekariq, deklaroi se nën hetime për rastin e Qyshkut, janë 26 pjesëtarë të formacionit paraushtarak “Çakej”, të mbrojtjes territoriale dhe njësisë rezervë të policisë, të cilëve u ka prirë Nebojsa Miniq.

Me urdhër të Tribunalit të Hagës, Miniq ishte arrestuar në vitin 2005 në Argjentinë, mirëpo kishte vdekur pak kohë pas arrestimit të tij.
Sipas prokurorit Vekariq, një pjesë e madhe e të dyshuarve jetojnë jashtë Serbisë.

.

Në bisedimet teknike që tashmë kanë filluar ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit, duhet patjetër që autoritetet kosovare të kërkojnë nga Serbia kompensimin e dëmeve të luftës, thonë njohës të çështjeve ekonomike.


Pala kosovare duhet të kërkojë nga Serbia që të bëjë kompensimin e dëmeve që i ka shkaktuar Kosovës, para dhe gjatë luftës së fundit, thonë njohës të çështjeve ekonomike.

Xhemshit Duriqi, ekspert i ekonomisë, konsideron se Kosova është vonuar në këtë drejtim.

Në bisedimet që janë duke u zhvilluar ndërmjet Prishtinës zyrtare dhe Beogradit zyrtar, pala kosovare duhet të kërkojë jo vetëm kompensimin e dëmeve materiale, por edhe atyre psikike, politike dhe shoqërore, duke përfshirë këtu edhe humbjet në njerëz

Duriqi vlerëson se nuk mund të normalizohen marrëdhëniet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, nëse pretendohet nga Beogradi zyrtarë që të injorohen apo të hidhen në harresë shkatërrimet që janë bërë gjatë luftës së fundit në Kosovë.

"Duhet të kërkohet patjetër që të kompensohen dëmet direkte dhe indirekte të luftës. Unë fola së pari për dëmet më të dhembshme, për humbjen e njerëzve, pastaj shkatërrimin dhe djegien e mbi 120 mijë shtëpive dhe banesave që llogariten të jenë mbi 3 miliardë".

Paramilitarët serb merrnim me dhunë femrat e reja shqiptare dhe i dërgonin në vende të caktuara, ku i dhunonin. Në mesin e të përdhunuarave ka pasur të mitura, studente, nuse, gra shtatëzëna, gra të moshuara, etj. Kishte raste që i dhunonin edhe para anëtarëve të familjes, burrit, fëmijës, babës, nënës etj. Në shumë raste pas dhunimit edhe i vritnin me qëllim të humbjes së gjurmëve. Shumë femra rezistonin, por pësonin dhe vriteshin.
Nga institucionet, gjatë kësaj periudhe, por edhe më herët, gjatë masave të dhunshme pushteti serb kishte plaçkitur nga kuvendet komunale, zyret e vendit etj., dokumentacionin e ofiçarive, siç ishin librat amë të të lindurve, të të kurorëzuarve, të të vdekurve, librat e nënshtetësisë, pastaj dokumentacionin e shërbimeve kadastrale etj. Ato i kishte shpërndarë nëpër qytete të Serbisë. Qëllimi i tërë kësaj ishte, që dokumentet e gjendjes civile, së bashku me librat e shërbimeve kadastrale dhe dokumentet e tjera me vlerë që dëshmojnë qenësinë dhe indentitetin shqiptar të Kosovës, ajo i plaçkiti për t'i fshehur gjurmët e spastrimit etnik, që bënte në Kosovë dhe për të ndërruar me dhunë strukturën demografike të popullsisë në favor të pakicës serbe dhe për t'ua ndaluar me dhunë të dëbuarve përgjithmonë kthimin në Kosovë, duke tundur para syve të opinionit botëror mungesën e këtyre dokumenteve, si argument të mjaftueshëm se ata nuk kanë qenë kinse asnjëherë banorë të kësaj treve.
Edhe në institucionet shtetërore të trashëgimisë kulturore, siç ishin arkivat, muzetë, bibliotekat, etj. u mor një pjesë e dokumentacionit. Dokumente me vlerë për çështjet pronësore-juridike, kolonizimit, reformës agrare u morën edhe nga Arkivi Shtetëror i Kosovës.
Në masë të madhe së bashku me shtëpitë është djegur dokumentacioni personal, familjar, pronësoro-juridik i familjeve të shumta në Kosovë. Përveç, dokumentacionit janë djegur me mijëra biblioteka personale dhe arkiva të shumë familjarëve, posaçërisht në fshatra. Edhe gjatë dëbimit janë bastisur, përveç plaçkitjes së të hollave dhe gjërave të vlefshme, unazave, qaforeve, etj. të dëbuarëve dhe iu janë marrë dokumentet e identifikimit, shumë prej të cilëve janë grisur aty për aty.

Shteti, pushteti që djeg shtëpitë e tjetrit, objektet kulturore-historike e fetare etj., që synon të djegë historinë, kulturën, besimin e tjetrit, - ka veçse një fund, një fund shumë të turpshëm: Humbjen, Turpërimin e përbotshëm..". Kjo edhe u vërtetua.
Qeveria serbe, organet dhe pushtetarët e saj gjatë dhe pas luftës në Kosovë manipulonin me krimet e bëra. Serbia është munduar që krimet t'ia adresojë UÇK- së. Trillonte dhe po trillon shumë skena dhe të pavërteta për shumë masakra të bëra në Kosovë, madje edhe të paraqitura në libra, revista, gazeta etj. të publikuara, në konferenca ndërkombëtare, në faqe të internetit, në gjykatën e Hagës dhe në shumë vende të tjera. E tërë kjo po e dëshmon thënien e Dobrica Qosiqit se "gënjeshtra është forma e patriotizmit tonë dhe dëshmi e intelegjencës sonë natyrore. Ne gënjejmë në mënyrë kreative, fantastike, inventive".

Dokumentacioni i kohës për krimet e luftës dhe për shkeljet e tjera të të drejtave të njeriut në Kosovë është i pakët, sidomos nga ai, i cili e ka bërë krimin. Kjo është e kuptueshme, pasi që çdo kriminel për veprën e kryer nuk dëshiron të lë gjurmë. Ndërsa, një pjesë e dokumenteve është krijuar nga veprimtaria e UÇK-së më vonë edhe të organizatave humanitare që kanë vepruar në Kosovë, misioneve humanitare, ushtarake etj Shkelja e të drejtave të njeriut në masën më të skajshme - ekzekutimet, vrasjet etj. kërkojnë një angazhim të madh nga ana e organeve të përhershme të OKB-së dhe asociacioneve të tjera për të drejtat e njeriut duhet angazhuar për ndriçimin e tyre dhe për dënimin e agresorit.


Kosova nuk do të ndryshojë sa çel e mshel sytë. Shkelja e trashëgimisë dhe të të drejtave të njeriut, të cilat janë bëra gjatë luftës në Kosovë, është e rëndë. Rimëkëmbja nga lufta është e vështirë në vete, por problemet shumëfishohen kur rrënjët e luftës janë në thelb një mospërfillje masive dhe sistematike e të drejtave të njeriut. Kryetari i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Bil Klinton, miku më i madh i popullit shqiptar të Kosovës, më 23 nëntor 1999 në Kosovë kishte delaruar: "Kurrë nuk mund të harrohet një e padrejtë e shkaktuar. Askush nuk mund t'ju detyrojë të falni atë që ju është bërë. Por, duhet të përpiqeni." Plagët e thella duan kohë që të shërohen. Ka persona, grupe, madje edhe qeveri kriminele, por nuk ka popull kriminel, kishte thënë dikur një fillozof i njohur. Mizoritë e papërshkrueshme, poshtërimi masiv dhe vështirësitë janë ende të freskëta në mendjen e të gjithëve. Mos ta harrojmë të kaluarën, por ta tejkalojmë atë, duke shikuar në të ardhmen. Mirëpo, Qeveria e Serbisë paraprakisht duhet të kërkojë falje, të pranoj Kosovën si shtet të pavarur dhe sovran dhe më në fund të paguaj dëmët e luftës. Të përfundojnë armiqësëit shekullore. Të jetojmë i dy shtete në fqinjësi të mirë, që së bashku të inkuadrohemin në familjen e Bashkësisë Europiane. Ku në Europë të ketë lëvizje të lirë të njerëzve dhe të mallërave. Kjo është dëshmuar edhe në të kaluarën me disa shtete të Evropës, të cilat kanë luftar më vite, kanë bërë krime te tmerrshme në popullatë, por i kanë tejkaluar dhe tani bashkëpunojnë ndërmjet vedi, por paraprakisht i kan kërkuar falje, madje disa kanë paguar edhe e luftës.
Tani kur kanë filluar bisedimet me Serbinë në Bruksel me insistimin e Bëshhkësisë Evropi,ne, por që edhe për disa cështje që janë me interes reciproke, sic janë qarkullimi ajror, tregtia me malllra, për pasportat, tagrat e automjeteve etj, që janë më se të nevojshmme të bisedohet . Mirëpo për cështjet tjerane si kurrë më parë duhet të jemi të shumë të kujdeshën, të kemi një qëndrim të përbshkët politike, sepse jemi para një procesi historik, dhe ende nuk dihet qartas se cka qendron pas atyre bisedimeve. Për çeshtjen e tërësisë territoriale të Kosovës as që duhet të bisedohet. Për këto bisedime, për lëmi përkatëse te kyqen ekspertet.Tani nuk guxojmë te kemi pëçarje edhe inate. Bisedimet të bëhet me perkrahjen institucionale të Kosovës . Të kemi një rrugë të përbashkët për interesa kombëtare, sepse populli e historia kurrë këtë nuk do të na e falë.

E vërteta për krime të luftës dhe hulumtimi shkencor i saj

Përgjegjësia ndaj të vërtetës për krime është bërë entitet karakteristik i zhvillimit të mendimit shkencor. Hulumtimet e krimeve të bëra në Bosnjë Hercegovinë dhe në Kroaci janë të shumta dhe me kalim të kohës ato janë verifikuar dhe janë thelluar duke përzgjedhur e zbatuar me përpikëri metoda e procedura adekuate. Rezultatet e hulumtimeve të këtilla kanë shpurë në thellimin e dijenive në të drejtën kriminologjike, në politikologjinë e sociologjinë e krimit, në antropologjinë e psikologjinë kriminalistike, etj. Është e vërtetë se këto vende, sidomos Kroacia, i kanë hyrë hulumtimeve të krimeve me një përvojë hulumtuese relativisht të stabilizuar dhe me organizim hulumtues të institucioneve shkencore. Rezultatet hulumtuese të krimeve në këto vende dallohen në botimin e dhjetra vëllimeve të institucioneve të këtyre vendeve. Po ashtu edhe në Kosovë janë botuar vëllime të tëra gjurmimesh të krimeve të bëra. Por, përmbajtja e vëllimeve të botuara në Kosovë me ca përjashtime ka ngelë kryesisht në nivele përshkruese. Vështruar nga kjo pikëpamje, dallimi i përmbajtjes së këtyre vëllimeve të botuara në Kosovë dhe i atyre botimeve për krime lufte në Kroaci dhe në Bosnjë e Hercegovinë është i qensishëm. Mendimi analitik - sintetik dhe procesi i atij induktiv në përcaktimin e përfundimeve të sistemuara të tyre është i palëkundshëm dhe, kuptohet, i përcjellur me shkallë të lartë të përputhshmërisë së rezultateve, me risi të identifikuara dhe, mbi këtë bazë, botimet e tyre gëzojnë nivel të lartë të reliabilitetit në botën e kriminologjisë, të informatikës hulumtuese dhe të teorisë së politikës mbrojtëse të vendit dhe të paqes përgjithësisht. Ky dallim ndërmjet botimeve tona dhe botimeve shkencore të vendeve të përmendura i atribuohet angazhimit të institucioneve shkencore për krime të këtyre vendeve. Botimet e para të këtyre institucioneve shkencore të vendeve të përmendura, madje jo vetëm të tyre, i kanë kaluar që moti shkallën deskriptive të krimeve të bëra të zhveshura nga primesat emocionale duke u futur vazhdimisht në eksplikacion ose në shpjegim të gjithanshëm të krimeve. Vlera e rezultateve të insticioneve për hulumtime krimesh është e lidhur drejtpërdrejtë me metodat e procedurat e mbledhjes dhe të përpunimit të të dhënave në nivel eksplorues e përgjithësues të tipareve esencilae të motiveve të krimit, të modeleve inkriminuese, të shkallës së urdhëresës komanduese dhe të zingjirit të saj, të mjeteve, të mënyrës,, të vendit, të kohës, të subjekteve të inkriminuara dhe të raporteve ndërmjet objektivave luftarake dhe të shkallës së agresivitetit të trupave të agresorit, të pasojave afatgjate dhe afatshkurtëra të krimeve të bëra dhe përcaktimin e shkallës së ndërlidhjes së akcioneve luftrake të zhvilluara njëkohësisht ose njëra pas tjetrës në vende e regjione të ndryshme. Institutet e këtilla janë në gjendje të anticicipojnë ardhmërinë e familjeve, të vendbanimeve, të fshatrave dhe të qyteteve ku janë zhvilluar modalitetet dhe janë provuar mjetet shkatrrimtare të krimeve. Kosova nuk ka institucion shkencor të krimeve. Megjithëkëtë, në Kosovë janë botuar 23 botime nivelesh të ndryshme të gjurmimit të krimeve kryesisht nga vendasit por ka edhe nga gjurmuesit ndërkombëtar. Shumica e këtyre botimeve ka karakter individual. Ndërkaq, disa botime rezultatesh të organizatave humanitare e sociale kanë botuar rezultate të vlefshme të gjurmimeve të krimeve të bëra. Por, këto i kanë kryer gjurmimet e tyre sipas objektivave të veprimtarisë së tyre. Këshilli për Mbrojtjen e të Drejtave dhe Lirive të Njeriut gjurmimet e kryera dhe botimet e rezultateve të tyre janë kryer nga këndvështrimi I të drejtave dhe lirive të njeriut. Arkivi i Kosovës përmbajtjen e monografisë së krimeve të luftës e ka bërë nga këndvështrimi i veprimtarisë arkivore, etj. Pavarësisht nga vlerat e pamohueshme të tyre si edhe nga karakteri funksional i rezultateve të botuara, nomenklatura e rezultateve hulumtuese kombëtare dhe ndërkombëtare kërkon rezultate të institucioneve shkencore.

Nevoja e themelimit të institutit hulumtues për krime të luftës në Kosovë

Krimet e luftës janë lloj i posaçëm i krimeve dhe këto përbëjnë objekt të posaçëm të hulumtimit shkencor. Veçoritë kryesore të këtyre krimeve kanë të bëjnë me karakterin relative masiv, fshehjen e rrugëve të zbulimit dhe humbjen sa më të madhe të komponenteve të identitetit të tyre; disa sosh kërkojnë kohëzgjatje të duhur në zbulim të tyre, që mund të zgjatë me vite, dekada, madje edhe me shekuj (në morgun e Prishtinës gjenden eshtra njerëzish, që sypozohet se i përkasin pasojave të Luftës II Botërore të përfunduar para 65 vjetësh), etj. Këto janë disa veçori që tashmë janë të njohura. Në zbulimin e tyre punojnë antropologët, arkeologët, mjekët specialist për mjekësi ligjore, juristët, etj. Veprimtaria ekipore e tyre e siguron lëndën e sigurtë të hulumtimeve të krimit dhe burimin e krimit. Hulumtuesit e këtillë janë kuadra të specializuara dhe me përvojë të qëndrueshme.
Ekzistojnë disa grupe argumentesh për themelimin e një institute për krime lufte në Kosovë. Ndër këto argument dallohen argumentet juridike, politike, historike, sociologjike, mjekësore, psikologjike, etj. Veprimtaria institucinale hulumtuese është veprimtari e organizuar, sistematike dhe e mbështetur në metoda dhe procedura hulumtuese, zbatimi i drejtë i të cilave siguron objektivitetin, validitetin dhe reliabilitetin e rezultateve hulumtuese. Rezultatet e një veprimtarie të këtillë kanë vlerë të pranueshme kombëtare e ndërkombëtare. Mbi themelin e rezultateve të këtilla zhvillohet mendimi politik, juridik, historik i një populli, kombi, etj. Historia e zhvillimit të institucioneve për hulumtime të krimeve të luftës së disa vendeve të tjera vërteton nevojën e themelimit të një institute për hulumtim të krimeve të luftës në Kosovë. Institucionet e ngjashme në Austri, në Izrael, në vendet nordike, etj. kanë argumentuar vlerën e veprimtarisë dhe rëndësinë e rezultateve hulumtuese të tyre. Lufta e zhvilluar në Kosovë gjatë viteve të decades së fundit të shekullit njëzet, sidomos operacionet luftarake të organizuara dhe të zhvilluara gjatë vitit 1998 - 1999, ka qenë luftë e ndërlikuar në shumë pikëpamje. Rezultatet e gjertanishme të hulumit të pasojave të kësaj lufte tregojnë për disa modalitete të njohura pak nga e kaluarja luftarake. Dhunimet, foshnjet e kidnapuara nga duart e nënave të tyre, bartja disaherëshme e mbetjeve mortore prej një vendi në tjetrin, dhunimi - vrasja - hedhja në pus dhe dhënia zjarr posit, etj. janë disa nga modalitetet e krimeve, që posa kanë filluar të njihen nga ana e jonë. Ndoshta ka edhe modalitete të tjera, që vetëm hulumtimet suptile mund t`i zbulojnë. Mungesa e një institute të këtillë ka shkaktuar vonesa të mëdha të procesit të gjurmimit të krimeve, mospërputhje të dhënash, dyshime ,etj. Madje, ka ngja që në raportin e gjykimit të S. Millosheviqit të rishqyrtohet raporti dëshmues i autorëve P. Ball, Meghan Lynch e Amelia Hoover me titull: "Killings and Migration in Kosovo" - "Vrasjet dhe migrimet në Kosovë". Më në fund, instituti i këtillë mund të zgjerojë hulumtimet e tija duke marrë për objekt hulumtimesh format bashkëkohore të krimieve gjatë zhvillimit të shoqërisë së kosovës. Nuk ka mjedis social që, pavarësisht nga shkalla e zhvillimit shoqëror - ekonomik e kulturor e atij mjedisi, zhvishet nga format e ndryshme të kriminalitetit. Rezultat e analizës së dukurive dhe proceseve kriminogjene kanë treguar se vetit kriminale zhvillohen dhe karakterizojnë si regjionet e gjera ashtu edhe ato të ngushta. Hulumtimi i dukurive, proceseve, subjekteve dhe objeteve të krimit duhet të bëhët pjesë përbërëse e zhvillimit të gjithmbarshëm të Kosovës dhe më gjerë dhe e angazhimit të saj në rrjetin e gjerë të institucioneve ndërkombëtare që merren me ruajtjen dhe zhvillimin e paqes.

Pesëfish më shumë shqiptarë sesa serbë janë dënuar për krime të kryera gjatë luftës së fundit në Kosovë, gjatë së cilës llogaritet të jenë vrarë mbi 12 mijë shqiptarë e rreth 800 serbë. Sipas statistikave te fundit, që nga instalimi i EULEX-it në vitin 2008, prokurorët e këtij misioni kanë ngritur shtatë aktakuza, katër prej të cilave kundër shqiptarëve, ndërsa tri kundër serbëve.
“Gjyqtarët e këtij misioni kanë shpallur 13 aktgjykime për krime lufte, 11 kundër shqiptarëve e dy kundër serbëve”.
Po kështu kishte vepruar edhe misioni i UNMIK-ut që ka vepruar në Kosovë me kompetenca ekzekutive deri në shpalljen e pavarësisë, më 17 shkurt 2008.
Sipas statistikave të Fondit për të Drejtën Humanitare me seli në Beograd, organizatë kjo që i përcjell të gjitha rastet e gjykimeve për krime lufte, që nga viti 1999 deri në fillim të 2011-s në Kosovë janë akuzuar, gjykuar apo liruar 49 persona – shqiptarë dhe serbë.

Tregim nga AGIM BACELLI : JASHTËTOKËSORI

Ishte data një Prill dhe në këte datë gjithmonë organizonim një lloj konkursi për gënjeshtrën e vitit. I erdhi radha Kryegënjeshtarit Vazhdim Boba. Për çudi, ndryshe nga herë të tjera, ai nguroi një çast të tregonte. Na shikoi i hutuar të gjithëve me radhë, pa folur për një far kohe. Ai vazhdimisht fërkonte llërën e krahut të majtë. Dikush i tha pse ishte hutuar dhe pse nuk e fillonte gënjeshtrën e radhës por Dimi (kështu e thërrisnim ne) dukej se diçka e pengonte të fliste.

- Dimi! U dogje, nuk do të presim më. Kush e ka radhën? – pyeti Dod Vushi..

- Prisni një minutë ju lutem. Unë dua t’ju tregoj këtë radhe një histori të vërtetë dhe jo një gënjeshtër por..., kam një farë frike pasi besoj çfar më thanë ata...

- Kush janë "ata"? – e pyeti Ladi Hykja.

- Jashtëtoksorët.

- Bravo! Ja kjo do të jetë gënjeshtra më e madhe e shpikur nga kolektivi jonë në Gjadër të Zadrimës me rastin e ditës së gënjeshtrave. Vazhdo Dimi! Hajt, ki kurajon të na tregosh për jashtëtokësorët, - u hodh Luan Nani.

Dimi na pa edhe njëherë të gjithëvë si i zënë në faj dhe më në fund na kërkoi një favor të çuditshëm para se të na tregonte ngjarjen. Na foli shumë serioz me zërin që i dridhej. Na tha, nëse vdiste sonte apo e shumta nesër, na lutej që ta shpinim trupin e tij dhe ta varrosnim në majën e malit të Ostrovices. Atje do të gjenim një shenjë të mjaftueshme që do të na tregonte vëndin se ku duhet ta varrosnim. Ajo shënjë është një hu i madh bronxi, tamam si ata hunjtë ku lidhen anijet në bregun e detit. Na tha se rruga më e shkurtër që të shpie atje; Krushovë, Shipckë, hidhesh në Oparin e Sipërm, duke marrë drejtimin Jugë-perëndim deri në Faqekuq dhe përfundon në Ostrovicë. Pastaj u duk sikur qeshi pasi në faqet e tij u formuan dy gropzat e bukura të cilat e shoqëronin gjithmonë kur ai ishte në qef. Ne morëm një pamje serioze, askush nuk foli apo qeshi. Fillimi i trillimit dukej shumë i vërtetë dhe, akoma më shumë, be fasues. Dimi pasi psherëtiu dy-tri herë filloi të tregoi një tregim që s’të linte vënd të dyshoje për gënjeshtër, me vënde dhe njerëz origjinalë. Nuk dinim se çfar të thoshim përveç të bënim sikur pranonim atë kusht të çuditshëm që na vuri Dimi dhe për këtë ju betuam me Idealin e Lartë të Partisë, ashtu siç na detyroi që të betoheshim gënjeshtari Bujar Shema, gjë që i dha seriozitet rrëfimit të Dimit.

"Verës që kaloi, kam kaluar momentin më tronditse të jetës sime, - filloi tregimin Dimi. – Isha me pushime në fshatin tim Krushovë dhe, një ditë, kur dola me kushririn tim Xhip Naimi për të kullotur delet tek Luadh’ i Priftit, pashë në drejtim të Ostrovicës. Madhështia e tij më sugjestionoi dhe më mbushi me frymëzim. Maja e malit, nën hijen e të cilit unë jam rritur, ma bënte me dorë, ‘hajde’! Ky mal sepse më kujton shpesh Herkulin tek Shtyllat e Botës. Ma besoni, fluturimi me avion kurrë s’të jep atë madhështi që të japin malet e lartë si Ostrovica pasi në aeroplan je i mbyllur brënda kabinës. Kjo më nxiti që të mendoja për ta vizituar. I propozova Xhipit i cili e refuzoi në mënyrë kategorike kërkesën time, bile më këshilloi të mos shkoj atje. Ai nxorri shumë pengesa por mbi të gjitha më tha se në majën e Ostrovicës rrinë xhindet! Qesha me naivitetin e kushëririt dhe të nesërmen u nisa vetëm drejt majës së Ostrovicës. Zbrita tek Kroi i Madh dhe pasi lava fytyrën me ujën e tij shumë të ftohtë mora rrugën tatëpjetë për nga Përroi i Thellë. Pasi kalova përroin e më pas Lumin e Voskopojës u ndodha ballëpërballë me "kishën" e fshatit e cila nuk është gjë tjetër veçse një shkëmb i madh me një vrimë-shpellë përfund që shkon shumë thellë. Ajo vrimë mund të ketë ekzistuar për mijra vjet dhe thëniet për te janë aq të llahtarshme sa askush nuk ka marrë mundimin ta eksplorojë. Thonë se atje është shtëpia e dy djajve të Korçës. Një legjendë Voskopojare tregon se bota ka tre djaj, dy janë në Korçë (Voskopojë) dhe njëri vërtitet nëpër botë!

Kalova Kishën dhe mora rrugën për nga Sheshi i Manazezave. Për ta bërë sa më të lehtë ngjitjen i rashë rrugës më të gjatë që shkon sipër Malit të Punëmirës, drejt Jug – Perëndimit, rrëzës së Malit të Voskopojës duke lënë Malin e Bodesë në krahun e djathtë. Që nga Punmira mu deshën rreth katër orë që të kapja Majën e Frangut dhe më pas për një orë tjetër të kapja Majën e Faqekuqit. Kur arrita mbi lartësitë mbi 1800 metro, pashë se filluan të zhduken pyjet dhe vëndin e tyre e zunë sipërfaqet livadhore dhe hinkat karakteristike të lartësisë. Pashë se atje mbizoteron bima graminore dhe midis tyre shihja drurë të rrallë e të shkurtër si dëllinja e shkurter (juniperius nana), drizi, murrizi, trëndafili i egër etj. Hëngra disa kokrra dëllinje dhe kujtova me mall juniperius-in e famshëm që na lag grykën pasi raki tjetër ka kohë që qeveria nuk na shet...(disa nga ne e panë shtrembër e me habi për këtë guxi m...) Majë malit ndihesha i lumtur dhe shumë i fuqishëm. Malet madhështorë të bëjnë ta ndjesh veten madhështor si vetë njerëzit e këtyre thepave. Ky territor shumë i ashper malor, ka shërbyer edhe si vendstrehim i njerëzve të lirë e fisnikë.

Hodha shikimin rreth e rrotull. Gjeja e parë që më ra në sy ishte Mali i Tomorrit që shtrihet gjigand në Veri – Perëndim të pozicionit ku isha unë. Këqyra me vëmëndje shtrirjen e Ostrovicës dhe pashë se ky mal i ngjan shumë një qeni të shtrirë në pozicion për gjumë me kokën në veri dhe bishtin në jug. Pastaj pashë Tomorricën, Malin Zaloshnjë, Kulmakun, etj. Vura re se Lugina e Tomoricës, gjarpëron midis maleve Tomor e Kulmak në perëndim dhe në kurrizin lindor drejt Ostrovicë-Bofje-Koshnicës të cilat i ndan në mes hija e Faqekuqit që sapo e kalova. Pastaj pashë qytetin e Korçës në Jug-Lindje dhe po aq larg në Jug-Perëndim pashë gropën e Çorovodës. Po të hiqje një vijë imagjinare midis dy qytetve dhe meje, ne ishim pothuajse në tre kulmet e një trekëndëshi barabrinjës. Ma besoni, u ndjeva gjigand apo div siç i thonë qiklopit në ato anë. Vetëm Tomorri më bënte të mos ndjehesha Zot...Po e shikoja me njëfare zilie a të mal ku kanë Fronin Perënditë. Sapo kujtova gojdhënën popullore për Malin Tomorr, mu kujtua Froni i Djajve në malin që sapo kisha shaluar. Pse vallë thonë se aty ulen djajtë?! Kjo pyetje nuk do të më mundonte shumë gjatë pasi papritur u ndje një zhurmë e mbytur në lëndinën pas shpinës sime, atje ku gorarët e quajnë "Port i Shejtanit." Të them të vërtetën ndjeva frikë pasi gojdhënat kishin bërë punën e tyre tek unë. Një dritë verbuse më rrethoi dhe një valë ere goditëse më shtyu përpara. Instiktivish u ula dhe qëndrova në pozicion me këmbë dhe duar në tokë. "Mos lëviz dhe mos ki frikë!" – dëgjova pas shpine një zë të pastër dhe të fortë në shqip që më bëri të dridhem."

Dimi heshti përsëri. Na hodhi të gjithëve një vështrim të gjatë dhe psherëtiu duke e tretur shikimin në qiell. Dy gropëzat në faqe ju zhdukën dhe molla e Adamit në fyt i ngrihej e ulej sikur gëlltitej. Po vëreja me kujdes fytyrën e tij. I shikoja çdo muskul. Sytë e mëdhenj në ngjyën e detit që zakonisht ishin të kthjellët, mu dukën të turbullt si det në stuhi. Një muskul në faqen e majtë, poshtë syrit, i dridhej si muskujt e kafshës pasi theret. Dora e majte po ashtu i dridhej. Pamja e tij më emocionoi dhe fillova ta besoj për çfar na tregonte. Gjithashtu po ndjeja një keqardhje dhe desha të mos e lë të vazhdoi por Kryegënjeshtari jonë, Vangjel Kito thirri i entusjazmuarë:

- Jepi, jepi Dimi se qënka gënjeshtër fantastike! – por Dimi nuk reagoi. Ai vazhdoi të tregoi,

"Nuk fola dhe as kokën nuk e ktheva. S'guxoja dot. Qëndrova ashtu derisa po ai zë më urdhëroi të ngrihem në këmbë. U ngrita dhe u ktheva me fytyrë andej nga vinte zëri. Rreth 100 m larg meje, prapa një shkëmbi që nuk e pengonte tërë pamjen e tij, qëndronte një disk fluturus (UFO) ngjyrë blu në të argjëndë dhe në derën e hapur të diskut qëndronte një njeri i gjatë, veshur me rroba të zeza të shndritëshme. Në kokë mbante një skafandër të zi dhe në dorën e djathtë një shkop po të zi. - Mos u tremb. Ne jemi jashtëtoksorë dhe vijme shpesh në këtë vënd që nuk frekuentohet nga ju shqiptarët. Je i pari njeri që ne po shikojmë këtu që nga viti 1961 kur një bari kërkonte dashin perçor që i kishte humbur. Ne jemi këtu për t’ju ndihmuar juve sepse kështu ndihmojmë veten tonë. - Sigurisht që në fillim dyshova se do të jetë ndonjë amerikan apo rus dhe bëra gati pistoletën që fatmirësisht e kisha me vete. Pas pak, a i zë i ëmbël dhe i pastër, më bëri të ndihem mirë e të mos kem më frikë, përkundrazi mora guximin edhe ta pyesja. I thashë sesi ka mundësi që ai flet shqip kaq mirë?! Mos edhe planeti i tij flet shqip! Jshtëtoksori më sqaroi se ata (siç e mora vesh më von, ai kishte në bordin e diskut edhe tre vetë të tjerë) flasin çdo gjuhë të botës sonë. - Nëse ne do të uleshim në Greqi, unë do të flisnja greqisht dhe nëse do të uleshim ne Itali, unë do të flisnja italisht...Këtë gjë na i mundëson dimensioni jonë i pestë i cili vjen nga një ngarkesë e lartë energjie që ne mbartim me vete dhe që na është ngarkuar që në nisje por që edhe mund ta shkarkojmë dhe ringarkojmë kur të duamë gjatë rrugës. Kjo është arsyeja që asnjë nga ne s’mund të takohet me ju toksorët pa ndryshuar më parë fuqinë e energjisë që mbartim pasi ju do të vdisnit në vënd nga ngarkesat tona të fuqishme të energjisë. Kjo fuqi është tamam si ajo fusha manjetike që disa shkencëtarë në Amerikë në vitin 1943, të shtyrë nga jashtëtoksorë, bënë një eksperiment të quajtur ‘Eksperimenti Filadelfia’ por që patën pasoja shumë negative në jetën e tyre të pambrojtur mirë. Efekti i fushës magnetike shtrihet në një zonë në formë sferike dhe ngarkesa e saj e madhe bën të mundur ndryshimin e përmbajtes së vet materies. Ne kemi folur shpesh me ju tokësorët në distancë me përjashtim të rasteve kur kemi erdhur me mision për të jetuar dhe punuar me toksorët tuaj. - Jashtëtoksori ndali bisedën. Lëviza në drejtim të tij por zëri i fortë që më erdhi nga ai më ndali. - Mos u afro asnjë hap më shumë! Është me rrezik për ty. Unë do të vij të takoj atje por më parë më duhet që të shkarkoj një pjesë të energjisë që kam në trup.- S’mu durua dhe e pyeta se përse ju duhet ajo lloj energjie. Jashtëtoksori më sqaroi se atë energji unë s’mund ta kuptoja dot, por për të patur një ide më sqaroi se është një biorrymë manjetike që prodhohet apostafat në vëndin e tij e cila i mbron kozmonautët nga çdo e keqe si fjala vjen, nga sëmundjet që vijnë nga bakteriet e mikrobet, nga infeksionet e ndryshme, nga fushat manjetike, nga sulmet e mjergullnajave elektronike kozmike, nga lënda e hapsirës që ndryshon formë dhe ngarkesë në bazë të ndryshimit të pozicionit të planeteve, nga njollat diellore dhe rrezatimi i tyre, nga sulmet tuaja apo të njerëzve të tjerë nga botërat...E ndërpreva pasi isha shumë kurioz të dinja se sa botë të tjera të banuara ka në hapsirë. Fillova të bindem se është vërtetë një jashtëtoksor. Ai më sqaroi se planetet e banuara nga njerëz janë të pafundme. Ja psh, më tha ai, në planetin tuaj vijnë dhe e vizitojnë nga rreth 1000 planete të tjera. E pyeta se çfar ndryshimi kanë jashtëtoksorët nga njëri planet tek tjetri dhe ai me tha se, - ne dallohemi, e para nga mj etet fluturuese, psh vëndi im përdor vetëm disqe fluturues, një vënd tjetër që ne i quajmë ‘cilindrikët’ përdorin cilindra fluturus, njerzit e një vëndi tjetër që përdorin sfera fluturuse, ne i kemi quajtur ‘sferikët" etj. Po ashtu, dallohemi edhe nga përmasat trupore. Në vëndin tim të gjithë janë rreth 2 m të gjetë. Në vëndin e sferikëve njerzit janë xhuxhë, 1 deri 1.3 m dhe në vëndin e cilindrikëve të gjithë janë mbi 3-4 m. etj.Pastaj ju drejtova, - Më falni, a mundet që të më jepni një emër si t’ju thërras? - Mua më quajnë Vazhdim, i thashë . - Mua më thërrasin Shtegëtari, mu prezantua. - Shkurt ju mund të më quani Shteg - Unë lëviza për t’ju afruar edhe pak por ai më tha, Dimi, do vij t’ju takoj atje ku jeni por mos u afroni më afër diskut fluturues derisa unë të përgatitem për t’ju takuar. Ju lutem prisni pak minuta.

Kur hyri brënda në anijen e tij kozmike, fillova të ndjeja frikë. Po sikur të më vrasin për të bërë ndonjë eksperiment me trupin tim?! Apo të më rrëmbejnë?! Po mendoja duke mos ja ndarë sytë pjatës fluturuse që pulsonte si një yll i largët në një natë të bukur maji. Pritja po më dukej tmerrësisht e trishtuar pasi gjendesha mes dy gjërave në të njëjtën kohë; mes realitetit tim në majën e Ostrovicës dhe mes një të panjohure të madhe si në një ëndërr me sy hapur! Pak nga pak po e vija në dyshim ekzistencën e diskut fluturues dhe ndoshta do më kapllonte mendimi se isha në kllapine e alucionacioneve po të mos dilte jashtë diskut Shtegu...Me hapa të ngadalshëm dhe të kujdesshëm eci drejt meje. Po shihja një trup gjigand, të drejtë, të bukur dhe elegant. Veshja e tij e zezë, e shëndritëshme dhe e lehtë, si dhe ecja e tij e kujdesshme bënin të dukej si një princ krenar që shkon në një betejë lufte. Ndoshta sheshi i l uftës isha unë! Paniku po më shtohej dhe zemra më rrihte fortë. Shetgu ndaloi dy hapa larg meje.- Mos u shqetso Dimi. Ne jemi paqësorë dhe miqësorë. Ju na duheni për të bërë një eksperiment që s’ju kushton asgjë nëse zbatoni porosinë time. – Cila është porosia? – nuk durova dhe e pyeta. - Keni durim ju lutem. Më parë le t’ju pyes nëse do të bashkëpunoni me ne? – Çfar duhet të bëj që të jem bashkëpuntor i juaj?- Asgjë. Të na lejosh që të bëjmë diçka fare të vogël në trupin tuaj. – Jo! Në asnjë mënyrë jo! – bërtita pa vetëdije. – Dakort. Nuk do të bëjmë asgjë dhe këtu mbaroi bashkëbisedimi jonë. Lamtumirë. – Shtegu më kthehu shpinën. Me po ato hapa të ngadalshëm dhe shumë të kujdesshëm siç erdhi, filloi të largohej. Ndjeva keqardhje që e kundërshtova. Ndoshta ai do të bënte diçka të mirë. Po ashtu befas bërtita, Shteg! Ai ndali. Ju lutem më falni. Jam i friksuar. Dua ta bëni atë eksper iment tek unë por më parë më thoni çfar doni të bëni? U kthye nga unë pa folur asnjë fjalë. Më vështroi gjatë pa u afruar pastaj tha, - Dimi, dua ta mbash sekret këtë takim. Më parë do të jeni i lutur që asgjë çfar shikoni dhe çfar do bisedojmë bashkë nuk do ta bësh fjalë me asnjënjeri. Premtomë? – Ju premtoj, - thashë pa e vrarë mëndjen. – Ne jemi në tokën tuaj pasi kemi parashikuar që toka juaj po shkon me një shpejtësi marramëndëse drejt shkatërrimit si pasojë e prishjes shoqërore dhe ekologjike dhe kjo për fajin tuaj. Shkaku i vuajtjve tuaja nuk është vetëm grumbullimi i pasurisë së panevojshme nga manjakë të pasurisë por mbi të gjitha është tendeca për bashkimin e popujve dhe paqja e gjatë...Ne nuk do ta lejojmë këtë bashkim, ashtu siç nuk e kemi lejuar deri më sot. Ju kujtohet Kulla e Babelit? Historia e Kullës së Babelit është një e vërtetë simbolike. Bashkimi i popujve në botën tuaj do të sillt e një vrull të paparë zhvillimi shpirtëroro-shoqëror dhe materialo-teknik, si rjedhojë do të sillte dhe zhvillimin e një teknologjie shumë të avancuar për të shpikur dhe prodhuar. Deri këtu do të qe mirë por kur kjo tekologji do të binte në duartë e njerzve të liq, do të kërcënohej seriozisht jeta në tokë dhe vetë toka. Për ti zgjatur jetën botës suaj e cila është e lidhur edhe me jetën tonë, ne herë pas here kemi ndërhyrë për t'jua prishur juve "Kullën e Babelit". Kjo ështe dhe arsyeja qe ne nuk do të lejojmë grupime, bashkime apo shkrirje të popujve dhe kombeve. Të gjitha përpjekjet tuaja për bashkim deri më sot kanë qënë fare të kota. S’dua të jap shëmbuj pasi ju duhet ti dini. Ne kemi erdhur këtu jo për bashkim por për përçarje. Ju duhet ta kuptoni fare mirë Shpëtimtarin kur ju thoshte se ai kishte erdhur për të nxitur përçarjen dhe jo bashkimin... Inkurajimi i gjuhëve, feve dhe politikave të ndryshme i shërben vetëm një qëllimi largpamës, përçarjes dhe ndarjes suaj. Krijimi i parasë po ashtu është kryevepra jonë kundër juvsh. Dhe të gjitha këto gjëra ne nuk i bëjmë me kokën tonë. Për këtë dua të flas me gjuhën e Shpëtimtarit Tuaj kur thoshte, "Unë s'mund të bëj asgjë nga vetja ime..." Do të tregoj dhe një sekret tjetër. Paranë tuaj, ashtu si fetë dhe politikat, e shpikëm ne sipas vëzhgimeve të gjata që u bëmë prostitutave tuaja dhe, në bazën e të gjitha vetive dhe cilësive të tyre, ne krijuamë kurvën më të madhe – paranë tuaj, pas së cilës ju shkërdheheni të tërë si kombe dhe popuj! Me që bota juaj është relativisht e re, ne dhe jashtëtoksorë të tjerë, kemi erdhur shpesh në tokën tuaj duke ju sjellë mësime, instruktazhe dhe tërë dijet tona të kufizuara për përparimin dhe lulëzimin e jetës në tokë, aq sa ju të mos dilni jashtë kontrollit. Por, para se të tregoj çfar kemi bërë me ju , më ler t’ju fut diçka tek llëra e dorës suaj të majtë. Nuk do të keni asnjë pasojë nga kjo. Më besoni? - Instiktivisht ja zgjata dorën dhe ai me anën e një aparati sa një kuti shkrepse më futi diçka poshtë lëkurës pa ndjerë dhimbje...Ja, shikojeni!" na tha Dimi.

"Në fakt nuk duket, vetëm kur e prek apo e lëviz me dorë shfaqet si një cilindër i vogël nën lëkurë. Kam shkuar tek doktori dhe i thashë se diçka më ka hyrë në dorë. Ai pasi e pa mirë e mirë dhe u bind se është diçka dhe më tha të bëja një grafi. Nga grafia nuk doli asgjë. Bile më shpunë dhe në Spitalin Ushtrak në Tiranë duke e parë me një Cat Scanner dhe përsëri nuk doli asgjë. Doktori më pyeti sesi e kisha marrë por nuk i tregova...." Dimi ndali rrëfimin dhe rifilloi të fërkojë llërën e dorës. Uli kokën e qethur ballaboks dhe u duk sikur u bë pishman që na i tregoi.

- Dimi, ç’ndodhi më pas? – Na trego se mezi po presim të dimë sesi vazhdoi ajo bisedë, - tha Kalldrëmi. Kështu e thërrisim ne Lito Qirën.

"Po ja, - e rifilloi ai bisedën,- Shtegu më foli për shumë gjëra dhe jam munduar që çdo gjë të mos e harroj për një vit të tërë. Biseda jonë vazhdoi për rreth dy orë. Midis të tjerave më tha emërat e disa shkencëtarëve dhe udhëheqësve botërorë që kanë qënë bashkëpuntorë të tyre apo edhe jashtëtksorë që kanë punuar me ne. – Dimi po fliste shumë i tronditur - Më vjen keq se nuk ja mbajta dot fjalën e dhënë. Ndoshta do të vdes shumë shpejt. Ju lutem mos harroni amanetin. Më thoni që ma premtoni?"

- Po, - i thame të gjithë me një gojë. -

"Do ta mbani besën jo siç ja mbajta unë Shtegut?"

- Jo! Për Ideal të Partisë, - tha Bujar Shema.

"Ne, si fillim, - më tha ai, - dërguam emisarët tanë në tërë botën; në Azi, Afrikë, Amerikë, Europë dhe Australi të cilët udhëhoqën punën e shkencëtarëve tuaj dhe njëkohësisht disa prej tyre u bënë dhe udhëheqës popujsh si Zhun Jan Qiu dhe Tian-zi (Bir i Qiellit) në Kinë, Annunaki në Mesopotami, Mbreti Ra në Egjypt,...dhe toksorët që bashkëpunuan me ne si, Moisiu në Palestinë, Kliti i Zi në vëndin tuaj të cilin e vrau Aleksandri i Madh në vjeshtën e vitit 328 gjatë një feste duke prerë kështu lavdinë e më tejshme të vetes së tij! Rusveltin dhe Ajnshtanjin në Amerikë, etj. pa fund. Ne kemi stimualuar mëndjet, e atyre toksorëve që zgjodhëm, me gacmues të jashtëm që nxisin aktivizimin e fushave të fjetrura trunore. Në trurin e njeriut mesatarisht gjenden 10 miliardë qeliza nervore, ndërsa numri i lidhjeve që mundësojnë komunikimin ndërmjet këtyre qelizave është 100 trilionë. 100 trilionë, padyshim se ësh të një numër mbi 52 metoda të larta kalkulimi që nëse njeriu arrin ti vejë në punë, bëhet tamam Zot. As neve nuk kemi arritur që fuqinë e trurit ta vemë në punë 100%. Të parët jashtëtoksorë që zbritën në tokën tuaj pas përmbytjes së madhe ishin ata që shkuan në Kinë. Cilindrikët patën një bashkëpunim shumë të frutshëm më kinezët. Shennongshi kinezo-jashtëkosor ishte specialisti i përkryer i mjekësisë. Sipas legjendës kineze, për të mjekuar të sëmurët, Shennongshi provonte bimë të ndryshme për të gjetur ilaçin e duhur, si pasojë ai helmohej shpesh por nuk vdiste, njëlloj si ruso-jashtëtoksori.Rasputin të cilin e goditën disa herë me armë dhe thika dhe nuk vdiq, pastaj e futën në thes dhe e hodhën në lumë. Një tjetër kinez që kishte lidhje me ne të disqeve ishte Fuxishi. Sipas legjendës kineze, të cilët nuk ishin në gjendje të kuptonin prejardhjen e tij, thuhet, një ditë, nëna e Fuxishit, Huaxushi bën te shëtitje dhe pa një gjurmë shumë e madhe këmbe, ajo shtypi me këmbë këtë gjurmë, më vonë ajo ra shtatzënë dhe lindi Fuxishi. Fuxishi ishte mbreti më i herët i Kinës dhe ka jetuar para 5000 vjetëve. Ndërkohë po disa cilindrikë përfunduan ndërtimin e Piramidës se Madhe të Gizas. Ishte koha kur po themelohej Dinastia e parë e Babilonit nga Sumu-Abu. E cila u pasua nga erdhja në jetë e një njeriu, me anën e të cilit ne do të mbillnim përçarjen në botë. Lindi Abrahami në Ur të Mesopotamisë. Një popull i përçarë zhvillohet nën kontroll dhe sundohet më mirë se një popull i bashkur. Mirpo përçarja ka të metat e veta pasi zhvillon gjithashtu egoizmin, shpifjen, vjedhjen, imoralitetin,...Keshtu që na u desh të nxjerrim ligje për ti ndaluar këto të këqia. Për këtë, ne sollëm në pushtet njeriun tonë i quajtur prej jush Hammurabi. Ky ishte një mbret i Perandorisë Babilonase, që vendosi ligjin për shumë aspekte të jetà «s së përditshme, përfshire martesën, divorcin, tregëtinë dhe çmimet. Ndëshkimet e këtij ligji përfshijnë prerjen e gishtit ose të dorës në rast vjedhjeje, prerja e gjuhës për shpifje, dhe prerja e pjesës së poshtme të buzës nëse puth një burrë ose grua të dikujt tjetër. Prerjen e organit seksual për tradhëti bashkshortore, etj. Kodi përfshinte edhe ligjin e hakmarrjes, nga ku doli dhe shprehja e famshme "sy për sy e dhëmb për dhëmb, e cila do të hynte në Bibël si një parim i drejtë. Shqiptarët e trashguan këtë deri në ditët e sotme pasi jeni rrënja direkte e pasardhësve të Hammurabit. Në një hark kohor të shkurtër ne duhet tu jepnim mesime të vlefshme për rregullimin e jetës së tyre kryeneçe gjithëkund në botë, kështu, grekët shkatërruan Trojën, Buda lindi në Indi për ti përmbajtur popujt e Azise Juglindore, Konfuçi lindi në Kinë për t'ju ndriçaur mëndjen luftarake kinezëve. Ishte koha kur ne do të sillnim në pushtet Lekën e Madh i cili u bë Mbret i Maqedonisë dhe gjeneral suprem i grekëve dhe shqiptarëve. Nuk duhet harruar që të them se, në kohën e sundimit të Kleopatrës në Egjipt, ne do të sillnim në jetë njerzit më të ditur të botës (falë kryqëzimit nëpërmjet lindjeve të disa fëmijëve, embrionet e të cilëve ishin nga jashtëtokësorët.) Për kët qëllim u mbarsën 12 Kleopatra në Egjypt të cilat dhanë 120 fëmijë hibridë. Njëri prej të cilëve, më i miri, ka qënë vetë Shpëtimtari. Këta 120 fëmijë u dërguan të edukohen me Mësimet Budiste që janë mësimet tona. Në Kinë, në Greqi, në Sumeri, në Jukatan e në vënde të tjera të botës filloi mësimi i shkrim-këndimit në vënd të heroglifeve dhe simboleve të mëparshme egjyptiane dhe sumere. U ndihmua për krijimin e Fjalorit Kinez me 10.000 karaktere i përgatitur nga Hu Shin. Po ashtu u ndihmuan vëllezërit grekë Shën Kirili (Ciril) dhe Metod-i të zhvil lojnë alfabetin cirilik e ta shpërndajnë në tërë popujt sllavë të europës dhe Azisë. Nuk dua ta vazhdoj më gjatë këtë histori botërore dhe dua ta mbyll me erdhjen në pushtet të Konstantinit të Madh që shpalli të dielën si ditë të shenjtë në javën shtatëditëshe. Po ashtu ai paraqiti dhe festat e lëvizshme (Pashkët) dhe ato të palëvizshmet (Krishtlindjet). Më në fund ne sollëm Profetin, të cilin shumëkush prej jush e quan të fundit, për t'ju dhënë një ndëshkim të nëvojshëm të gjithë atyre që ishin bërë të papërmbajtur në ligësi dhe për ti përçarë akoma më shumë popujt. Kjo përçarje erdhi nëpërmjet fesë së re që krijoi ai. Kështu ne mbajtëm nën kontroll rritjen demografike galopante të botës e cila tani i ka kaluar të gjitha parashikimet tona. Ne nuk po mundemi qe ti mbajmë në paralel mirëqënien dhe rritjen demografike. Shtimi i njerëzve është jashtëzakonisht i rrezikshëm edhe për ne. Ju nuk e d ini ekzakt se çfar fuqie fsheh në vetvete njeriu juaj i bërë sipas shëmbëlltyrës së më të mirit në Gjithësi. Aftësitë tuaja mendore janë të kufizuara vetëm për këtë arësye, pasi ligësia e njeriut toksor do ta përdorte fuqinë e tij për shkatërrimin e vetes së vet por edhe shkatërrimin tonë në gjithësi. Kjo është arësyeja që jo njeriut tuaj por kafshës suaj i është dhënë aftësia për më shumë ndijesi dhe perceptim. Nga sytë e një njeriu tokësor mund të dalë fuqia shkatërruese e një lazeri. Kjo është një energji negative që, po të praktikohet siç duhet, ajo vret. Këtë gjë njeriu juaj tokësor nuk e di mirë, dhe më mirë kështu pasi, nga praktikimi i kësaj energjie do të shkatërrohej përfundimisht kjo krijesë me ndërgjegje të kufizuar. Ka shumë mashtrime të syrit dhe të shqisave të tjera që jua bëjnë të qartë kufirin e perceptimit tuaj. Kjo është bërë me qëllim që ju të mos jeni tërë kohës nà « panik! Psh., që ju të më kuptoni më mirë. Keni dëgjuar që disa kafshë kanë aftësi që t'i shohin disa gjëra të cilat ju nuk mund t'i perceptoni, si p.sh. dritën ultraviolete? Apo të ndjejnë tërmetet? Dhe po ashtu ju nuk mund t'i dëgjoni të gjitha tonet e zërit mbi 20.000 H (herc) nuk mund t'i perceptoni as tonet nën 18 H (herc) , në dallim nga disa kafshë. Po ashtu, ju keni shumë kufizime në të gjitha shqisat të cilat parardhësit tuaj i plotësonin me ato të kafshëve. Po ju jap një shëmbull. Detarët e kohëve më të hershme i arrinin kufijtë bregdetarë të panjohur pa ndonjë kompas. Këtë ata e realizonin duke futur në punë shqisat e kafshëve apo të shpendëve që merrin në anije, të cilat e nuhatnin bregun, dallgën shkatërruse apo stuhinë disa qindra km larg! Ne po punojmë sot që t’ju japim juve të dhëna të shumta jo vetëm për të shpëtuar botën nga ndotja, ngrohja globale, prodhimi i armëve të shkatërrimit në masë por edhe t’ju perfeksionojmë shikimin, dëgjimin, nuhatjen, mendimin, ndjenjën tuaj, sigurisht nën kontrollin tonë, që të orientoheni sa më mirë në jetë pasi jeni të verbër me sy, shurdhë me veshë, jeni pa nuhatjen e duhur, pa mendim parashikues dhe pa ndijimin e nevojshëm. Po më parë do t’ju lëmë që ti vini zjarrin ‘fuçisë me barut’. Kufizimi ju është vënë njëlloj siç i vihet freri kafshës që të mos dëmtojë punën dhe njeriun. Po ti them ty këto gjëra pasi po bëjmë disa prova tek individë të veçantë që dinë të mbajnë fjalën. Ruajni porositë e mija se aty është jeta juaj! Pas disa momenteve që do ti bëni publike këto gjëra që po ju them, ju do të vdesni! – Në këtë kohë unë e ndërpreva duke e pyetur, se çfar do të ndodhte me ata që do më dëgjonin nëse unë trgoja, apo më keq, me ata që do ta shkruanin këtë histori? "

Të gjithë ne u bëmë sy e veshë por sidomos unë që po mendoja për ta shkruar këtë histori.

"Asgjë. Asgjë me rëndësi, tha Shtegu, - pasi ata, askush nuk do ti besonte, por edhe nëse dikush do t’ i besoi, ai nuk do të guxojë që të provojë vërtetësinë e këtyre sekreteve apo ti shpërndajë ato pas vdekjes tënde. Nëse dikush që do t’ju dëgjonte dhe do të guxonte të bënte publikimin e këtyre fjalëve, neve do mundohemi ta kontaktojmë dhe nëse na premton bashkëpunimin tonë, do ti japim fuqi nga energjia jonë. – Përndryshe? – Përndryshe do të çmëndet dhe do të vrasë veten. Çdokush që nuk dëgjon këshillat tona do të vdesë parakohe pasi ne kemi një plan që s’duam të na dështojë. Dështimi i këtij plani është vetë dështimi jonë. Ne jemi këtu prej mijra vjetësh jo për t'ju vrarë juve por për t'ju shpëtuar juve nga kërcënimi që i bëni njëritjetrit për çfarrosje. Ishim ne ata që shpëtuanë njerzmin nga Përmbytja e Mdhe Botërore duke shpëtuar vetëm një familje, atë të Noes. Ndërtimi i arkë s tek Zanafilla, është përshkruar jo ashtu siç ka ndodhur, pasi e vërteta është shkruar në një Gojëdhënë Sumeriane që gjendet edhe sot në Utnapishtim. Ne fuqizuam Gigalmeshin 4700 vjet më parë i cili bëri një revolucion të vërtetë në jetën private të qytetit Uruk të Mesdylumenjëve për ta patur si shëmbull nga mbretërit e tjerë në botë. Po ashtu, 2850 vjet më parë ne krijuam Homerin i cili në fakt nuk ka ekzistuar kurrë pasi është një krijim i ynë për të paraljamëruar botën tuaj për vetëpërmbajtje dhe respekt në sjelljet ndaj njeritjetrit që në ato kohë pothuajse njerzit po zhdukeshin pasi urrejtja dhe grykësia e njeriut kishte arritur kulmin. Shumë nga skenat e tregimeve të Homerit janë vënë duke u zhvilluar këtu; kryesisht në Lenie (Mali Elenës), Tomorricë (Tomorr i Vogël), këtu në Ostrovicë (Mali Qen), në Gorë-Opar (Divë-Pari), tek Mali i Tomorrit, etj. Ky është pellgu jonë më i preferuar dhe më i pà «rshtatshëm për të ruajtur njeriun sot dhe nesër. Me Odhisenë ne paraljamëruam të ligun se e liga do ta ndjekë dhe se i miri do të triumfojë. Ndërsa me Iliadhën ne paraljmëruam, ashtu si Troja, do të digjej e tërë bota po nuk u ndal urrejtja dhe lakmia. Ne jo vetëm fuqizuam (dhe vazhdojmë të fuqizojmë) mëndje dhe trupa nga toka juaj por edhe kemi sjellë (dhe vazhdojmë të sjellim) njerëz nga planetet tona për të jetuar dhe punusr me ju këtu në këtë tokë. Ata (jshtëtoksorë) që jetojnë me ju, sakrifikojnë gjithëçka për njerzimin e planetit tuaj. Ju i keni njohur ata si njerëz pamvarsisht se ata ngelen me emëra toksorë apo anonimë mes jush. Në fakt ata bëhen njerëz si ju por më një ndryshim shumë të madh, kanë mëndje të fuqishme me anën e të cilës janë bërë shpikje dhe vazhdojnë të bëhen edhe sot duke mos ju lënë ju që të bashkoheni kurrë dhe të prodhoni shkatërrimin.

Tan Shi Huai thuhej se ishte djalë i paligjshëm i një mercenari mongolian.Tan mundi hunët dhe hansët në Kinë dhe kinezët e mundur gjetën një ngushllim duke thënë, ‘Tan u egërsua sepse tallej nga ne që ishte një fëmijë dobiç!’ Ne ja dhamë Tan-it forcën pasi kinezët do të kishin pushtuar tërë botën dhe bota do të bëhej një. Po ashtu ne i dhamë Moisiut Dhjetë Urdhëresat e Zotit për të ndaluar idiotizmin e kohës ku njerzit i faleshin drurit dhe gurit dhe prej tyre krijonin shëmbëlltyra idiote! 1300 P.E.S. Moisiu pranoi Dhjetë Urdhërat direkt nga ne. Bëmë të mundur që njeriu juaj i ndershëm të drejtohet vetëm në një pikë besimi të përbashkët, tek një ZOT pasi kjo do të thellonte më shumë përçarjen mes tyre dhe ateistëve... – Këtu e ndalova dhe e pyeta nëse ka Zot. Ai mu përgjegj se ne nuk e njohim Zotin por Ai na njeh neve dhe më pas vazhdoi bisedën. - Po ashtu, i dhamë mundesinë njeriut që të pushonte një ditë ku skllevërit e gjorë të kishin mundësinë e rigrumbullimit të forcave të reja për javën tjetër. Po ashtu ne pame se fëmijët braktisnin në masë prindërit dhe urdhëruamë që çelsi i jetëgjatësisë do të jetë përkujdesja ndaj atyre që ju kanë bërë kokën. Me këtë urdhëresë ne zgjatëm jetën e njeriut në tokë duke u vetpërmbajtur nga zhdukja. Me që vrasjet po shumoheshin aq shumë, kur njerzit ishin të pakët, sa do arrinte zhdukja e njeriut nga njeriu, dhamë urdhëresën që njeriu të mos vrasë se do të vritet. Ja dolëm mbanë qëllimit pasi bota u shtua dhe arriti disa miliarda njerëz sot. Në atë kohë që urdhëruamë për besnikëri bashkëshortore, shkelja e saj kishte marrë përmasat e shkatërrimit total të familjes e cila është baza e zhvillimit të shoqërisë njerzore, pa të cilen, po ashtu, bota juaj do të kishte marrë fund. Ne i thamë Moisiut të urdhërojë që njeriu të mos vjedhë pasi vjedhja do të krij onte parazitët, kriminelët, etj. dhe përfundimi, shuarja e jetës njerëzore në tokë. Neve dhamë edhe një urdhëresë tjetër po kaq të rëndësishme siç është dëshmia e remë. Ju përdorni me budallallëk fjalën spiunim. Kjo fjalë duhet hequr nga fjalori juaj pasi nuk ka spiun. Ai që tregon të vërtetën s’mund të quhet spiun dhe ai që mashtron me dëshmi të rremë s’mund të quhet spiun por mashtrues apo dëshmitar i rremë. Mashtrusi i rremë hedh në zjarr jo një njeri por më shumë dhe si pasojë flaka djeg në progresion shoqërinë...Fundi do ti vinte qënies njerzore në këtë tokë. Me urdhëresën e dhjetë, ne i dhamë fund lakmisë për gjënë e tjetrit nga e cila sigurisht që do të lindëte hakmarrja dhe më pas vrasja masive. Si përfundim, do të vinte fundi i botës suaj. Pra, ne kemi ndalur asgjesimin tuaj me këto Dhjetë Urdhëresa, mbi bazën e të cilave tek ju u ndërtuan tërë ligjet dhe sistemet tuaja shoqërore.Neve i dh amë mundësine Albert Anjshtanjit që truri i tij të ngarkohej me energjinë tonë. Kjo energji rriti më shumë qeliza në atë pjesë të trurit që ishte përgjegjëse për sintetizimin e informacionit. Neuronet e trurit të tij, tru që nuk ishte më i madh se normalja, komunikonin më mirë me njëri tjetrin pas ngarkesës që i bëmë dhe zhvillimi i tij qe i dukshëm. Disa shkencëtarë në tokën tuaj kanë për devizë këtë ciatat, suksesi është punë publike. Dështimi është funeral privat. Ne u themi juve që ky është mendim shumë i gabuar. Tek ne ky mendim qëndron në këtë pozicion, suksesi është sakrifica individuale. Dështimi tundet në djepin kolektiv.

– Më falni z. Shteg, - ju drejtova, - a ka ndonjë mundësi që edhe ne t’ju vizitojmë juve? – Ai u shkund sikur shkundemi neve nga një e qeshur e gajasur dhe mu përgjegj, - Pyetje e bukur. Gjithëçka që vjen nga toka do ti kthehet tokës dhe gjithëçka që vjen nga qielli do ti kthehet qiellit. Po ashtu, mishi dhe gjaku nuk mund ta trashëgojnë Botën Qiellore, as Shkatërrueshmëria nuk e trashëgon Pashkatërrueshmërinë.

Të them të vërtetën, kishte momente që nuk e kuptoja tërësisht dhe ai e vinte re këtë gjë por më ngushëlloi duke më thënë se nuk ishte e nevojshme që ta vrisnja shumë mëndjen për gjera që nuk i kuptoja mirë. Më tha se ata na kanë dhënë shënja të mjaftueshme se bota jonë po kërcënohet seriozisht dhe se diversiteti biologjik rrezikohet nga forcat e natyrës dhe nga veprimet e papërgjegjëshme të njerëzve. Ai më tha gjithashtu se jashtëtoksorët do të na krijojnë dy mundësira, para vitit 1922, për të shpëtuar njerëzimin nga shfarrosja; e para që ne të ndërtojmë një "Varkë të Noes" në tokë dhe e dyta që të ndërtojmë një "Varkë" tjetër në Hënë ose në Mars. - Para 2022, - më tha ai, - një tjetër kërcënim shumë herë më i madh se kërcënimi natyror do të jetë kërcënimi njerzor tokësor që nëse do ta lejomë, do të shkatërrojë jo vetëm tokën tuaj por tërë Sistemin tuaj Diellor, ndoshta edhe më tej duke na vrarë dhe neve! Ithtarë të flakte të teorise se Darvinit, teorisë së krijimit të Gjithësisë nga një Zot, apo i një nderhyrje gjenetike nga civilizime jashtëtokesore po grinden se kush është e vërtetë. Shumica theksojnë me forcë që jeta në tokë është krijuar në format e saj primitive por krijimi i njeriut që ne njohim apo homo sapiens është një faktor që përditë e më shumë po u largohet teorive darviniane apo biblike. Zërat se njeriu është krijuar nga ne jashtëoksorët po shtohen përditë dhe për këtë, disa shkencëtarë tokësorë do të mundohen një ditë që këto teori ti vërtetojnë me anën e një eksperimenti fatal. Bëhet fjalë për një Big Bang artificial, një përshpejtues që do të kushtoi miliarda para. Duke përplasur grimca atomike me shpejtësi shumë të madhe të cilat do krijojnë një temperaturë më të lartë se një trilion gradë Celsius, që sipas tyre do të arrijë ti japë përgjigje disa pyetjeve se si u krijua gjithësia. (!!) Eksperimenti mendohet të zhvillohet në një laborator të nënëdheshëm në kufirin mes Francës dhe Zvicrës. Ne do të jemi atje sepse nuk duame që ti vijë fundi i botës, shkatërrimi i planetit dhe mbase i gjithë sistemit djellor si rrjedhojë e krijimit të kushteve për lindjen e një vrime të zezë që do të thithë gjithëçka. Ne do ta kontrollojmë atë provë. Në historitë e vjetra kineze, indiane, sumeriane, egjyptiane, dhe të tjera, por sidomos tek dy epikat me te medha te literatures indiane, atë mahabharata dhe atë ramaxhata, ju do të gjeni fare të qartë se çfar ndodhi mbi 7000 vjet më parë meqë tokësorët nuk i besuan paralajmërimet tona mbi shfarrosjen masive të njerzimit mbi tokë. Ata bënë një provë afërsisht të tillë, si ajo që duanë të bëjnë aty nga viti 2008. Nuk është vetëm ky eksperiment me zarar, janë qindra por jo të kësaj shkalle rrezikshmërie kaq të lartë.Disa e kanë kuptuar rrezikun e madh dhe po ndërtojnë bunkerë dhe tunele ashtu siç bëri diktatori juaj që dha urdhër të ndërtoheshin mbi 700.000 bunkerë dhe disa tunele në Shqipëri, por me një ndryshim, udhëheqësi juaj nuk i bëri ato që t’ju shpëtonte juve nga këto rreziqe por për të mbrojtur sundimin e tij. Do të vijë dita që popujt që do kenë bunkerë e tunele të tillë do të jenë fatlum pasi do t'ju shpëtojnë katastrofave të panumurta që kërcënojnë njerzimin. Por më parë se ju shqiptarët të shpëtoni nga Diktatura e Katastrofës Globale ju duhet të shpëtoni nga Diktatura e Territ Mendor. Për ketë punë po mendojmë ne. Ju vuani nga haseti më shumë se nga çdo gjë tjetër. Ju, në disa raste, na quani neve bij të perëndisë, pamvarsisht nga ç’ planet vijmë. Në shumë tekste të vjetra tuajat shpjegohet se ne erdhëm në tokë nga qiejtë. Të gjitha shkrimet e lashta, Bibla, mitologjia greke, mitologjia egjiptiane, shkrimet në piramida, çdo gjë të shpie tek sumeret e lashtë, civilizimi i të cilëve është i pari që 6 mijë vjet më parë dhe njihet shumë pak nga ju. Ata të gjithë neve na quanin annunaki. Në fakt kush ishin annunakit dhe nga erdhën ata? Sumerët thonë se ata erdhën nga Nibiru ose Eris dhe i pari i tyre qe Annunaki. Ju mund të pyesni, çfarë është Nibiru? Sumerët jua kanë dhënë përgjigjen, është një tjetër planet në sistemin tuaj diellor që vjen dhe ikën nga ky sistem. Ata që banojnë në këtë planet janë me të vërtetë një rracë gjigandesh cilindrikë që kanë erdhur për herë të parë në tokën tokën tuaj gjysem milioni vjet te shkuara. Ata bënë shumë mrekullira në tokë të cilat janë zhdukur ndërmjet disa qindramijra vjetësh gjatë ndryshimeve të thella të tokës suaj. Banorët e planetit të cilindrikëve që sumerët i quajnë annanuki kanë një ndryshim shumë të madh përsa i përket jetgjatësisë gjë që është s hkaku i nocionit të përjetësisë dhe në Bibël përshkruhen si njerëz toksorë që rronin nga 900 vjet. Duke qënë se orbita e planetit të tyre është 3650 vjet, për ju është 365 ditë, ata rrojnë dhjetë herë më shumë se ju. Pra, një ditë e tye është e barabartë me 240 orë tuajat. Ky është ndryshimi kyç midis jush dhe atyre. Planeti tjetër që ju viziton juve është Glise i cili ka të gjitha çfar keni ju. Një nga banorët e hershëm të Glise që erdhi në tokën tuaj dhe ka qeverisur atë pjesë toke që sot quhet Lindje e Mesme ka qënë Ala për të cilin kanë mbetur akoma disa dokumente që e përshkruajnë Mbretërimin e tij Qiellor dhe adhurimin e tokësorëve. Ai njihet edhe si Alla dhe më pas Allah. Këto dokumente do të behen evidente nje ditë pamvarsisht fanatizmit tuaj për ti zhdukur ato siç keni bërë me disa dokumenta sekrete të Shpëtimtarit. I dashur Dimi, me kaq kjo bisedë mbyllet. Ne dëshirojmë që ti të na vish për sëri të na takosh, po këtu, në këtë vënd. Lamtumirë!- Pasi i dhashë lamtumirën i mbylla sytë dhe reflektova përsa pashë dhe dëgjova. Me sytë ashtu të mbyllur qëndrova gjatë duke i mbushur mëndjen vetes se s’kisha parë një ëndërr, gjatë një dremitje të gjatë në majën e Ostrovicës."

Nuk dinim se si të vepronim, ta shpallnim Dimin Kryegënjeshtar si herët e tjera apo ta shpallnim atë tregimtarin më të mirë? Nuk folëm fare dhe nuk bëmë asnjërën dhe as tjetrën. Dimi u ngrit dhe pasi na pa të gjithëve me radhë, pa thënë asnjë fjalë, me kokën ulur u largua për në shtëpi. Edhe neve u larguam po pa fjalë. Ishte ehra e parë që bëmë një konkurs gënjeshtre serioze.

Mua më vërtiteshin në mëndje të gjitha sa Dimi na tregoi. Shumë pyetje më lindën në kokë dhe mezi prita të nesërmen në mëngjez për ta takuar. Ishte dite e dielë. Shkova herët në shtëpinë e Dimit por gruaja e tij, Dana, më tha se Dimi nuk është zgjaur akoma. I thashë që të mos e zgjonte se do të vija më vonë por ajo iku në dhomën e gjumit për ta zgjuar. Ndërkohë dëgjova një thirrje tronditëse, një alurimë sa desh më pushoi zemra! Dimiiii! Dimiii im i shtrenjtë! Qyqja ç më ka gjetë!! Dimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii!

DUKE MBLEDHUR FJALË ME AROMËN E LULEVE TË KUPTIMEVE TË THJESHTA

(Adelina Dokja, Sekreti i dashurisë sime, RawexComs, Bukuresht, 2011)

Nga MARIUS CHELARU

Brenda një fraze të vetme, vëllimi i Adelina Dokjes mund të rezumohet në vërtetësinë se autorja i dëshmon në formë vjershërimi mendimet, duke i veshur me fjalë pritjet/ kujtimet/ shpresat, i këndon dashurisë duke mbledhur „fjalë me aromë lulesh" nga kuptimet e thjeshta të mendimit dhe jetës. Adelina Dokja shkruan për dashuri, për jetë, për pritjet dhe frikën e fëmijërisë së një fëmije të trembur që trembet nga netët pa dritë, por edhe nga ditët e vetmisë së pjekur kur „Nuk u vyshken kujtimet/ Si lulet në vazon pa ujë/ Marrin forma dhe ngjyra çdo ditë" (Nuk vyshken kujtimet). Ajo shkruan për atë se si kalon koha që i zverdh kujtimet duke e vrarë dashurinë:
„Koha kalon dhe dashuria/ Vdes në heshtje të shkrirë". Shkruan edhe për largimin nga atdheu, për fëmijët, për familjen, për dhembjen memece që ia përvëlon shpirtin shqiptarit që e ka braktisur shtëpinë për të siguruar ekzistencën në dhe të huaj, dhembje të cilën e pranon, e kupton dhe e njeh mirë: „Durim, durim në vend të huaj/ Emigrimi është kafshatë e rëndë për ta gëlltitut". Apo, kjo vjershë e vogël që mund të konsiderohet si mikropoem: „Koka më mbeti e këputur/ Veç gjymtyrët zvarrë tërheq këtu!/ Shpirti mbytet në një det të humbur,/ Të mallit për njerëzit dhe vendin tim!" (Malli ndaj vendlindjes). Vendlindja, fëmijëria dhe dashuria janë tri nga motivet e lirikës së saj të frymëzuar.
Adelinës i loton shpirti kur i kujtohet një fëmijë dikurë, që „kishte frikë nga errësira/ dhe errësirës i kërkonte ndihmë/ nga frika e babait të pirë/ por përjashtë si ai/ kishte të tjerë që lëviznin të lirë/ si qenjtë pa zinxhirë" (Një fëmijë i frikësuar). Apo, kur e mbështeste kokën në prehërin e shpresës: „Aty zemra ime krahëhapur të pret,/ Ti dashuri, je mbretëresha e zemrës,/ Shpirti im, me afsh të përkëdhel!" (Ti dashuri). Pa pretendime të sofistikimit, të shkruara në një fjalor të drejtëpërdrejtë, duke shfrytëzuar një fjalor të zgjedhur nga jeta e përditshme, poemat e Adelinës relevojnë në mënyrë evidente edhe shpirtin e një „latimi", por edhe të një shkëlqimi të bekuar të talentit të lindur. Një talent që i dhuron filosofisë së thjeshtë të jetës shprehje të dukshme të një „banaliteti të shenjtë", me përjetimet dhe dëshirat e çdo çasti, duke i stolisur ato me petkun e një njeriu me mendime të zgjedhura. Janë disa poezi që i ilustrojnë këto aspekte: „Erë trëndafilash seç dëgjoj/ Me të kopshtit tim/ Kundërmojnë/ Nga duart e nënës mbjellur/ Në vesë u kthyen lotët/ E shpirtit mbi petale/ Si gurë diamanti ndritnin!" (Erë trëndafilash).
Disa janë shpirtdlira dhe shembujt janë të shumtë: „Të kujtohet ajo ditë?" „Je ti jeta ime?", „Mundohu të më kuptosh", apo madje dhe teksti që e përcakton titullin e vëllimit „Sekreti i dashurisë sime", kur „Parvazeve të jetës pres e vetmuar,/ T’i them sekretin hënës syzgjuar/ E kam dashur një jetë dhe ai s'ka për ta ditur/ Po ti ruaje në syrin tënd këtë sekret/ Dhe mbroje nga trishtimet që sytë e tij/ Kurrë lotë të mos derdhin", për ta lehtësuar zemrën nga pesha e rëndë e viteve, thuajse kanë qenë të pikturuara në petkun e vargut nga një homolog i pikturës naive, e nxitur nga rruga e vështirë, por edhe e lehtë e e fjalës. Është për t’u vënë re, do të thoja unë, mënyra në të cilën Adelina Dokja ka çapëluar rrugës hyjnore të vargut, të cilën e ka realizuar njësoj siç, ma merr mendja, jeton, duke e rruajtur edhe foljen në të njëjtin nivel të kuptimit të botës, specifikë e krijuesve të artit naiv. Me fjalë tjera, duke e rruajtur shpeshherë autenticitetin, dhuntinë, madje dhe një dozë të naivitetit që e përjashton „shtirjen" apo „lazdërimin" . Mu për këtë nuk duhet të presim nga frymëzime të këtilla të sinqerta, një stilistikë të rafinuar apo të ndonjë përzjerje „influencash", stilesh etj.
Ndoshta se duken të thjeshta, apo pa dantelari leksikale/ stilistike të gjithanshme, autorja nuk mashtrohet nga rafinamenti i shkrimtarisë së njeriut që e „ëmbëlson" jetën vetëm me poezi, por edhe me përjetimin e jetës në totalitetin e saj. Me siguri mund të konsiderohen si njëfarë rrëfimesh shpirtërore, me mendime të regjistruara spontanisht, pa i rradhitur në raftet e „zbukurimit". Por ndoshta se mu këtu qëndron cilësia elementare e mënyrës në të cilën autorja e ka hartuar këtë vëllim, mënyrën në të cilën e sheh vetveten, në të cilën e sheh realitetin në të cilin bën pjesë, duke i parë ngjarjet përmes pasqyrës së një shpirti të brishtë që e preokupon konstrukcioni i qytetërimit. Mënyra në të cilën e transmeton „informacionin" e ashpër, në të cilën çdo gjë duket e bukur dhe e thjeshtë, në përfytyrime reale e jo të „përpunuara" .
Sa e finalizon leximin e këtij vëllimi, krijon përshtypjen se fjala është për një krijim artistik në të cilin ballafaqohesh me jetën e pastër e të thjeshtë, e kundruar përmes pasqyrës së një zemre punëtore, të një njeriu që ka vuajtur dhe që e ka përjetuar dashurinë, që punon dhe dashuron. Adelina din ta zbukurojë petkun e fjalës me fragmente përjetimesh dhe ndjenjash sa më autentike, duke i qepur teshat artistike me fijet e shprehjeve direkte. Nuk duhet të kërkosh shkëlqime të rrejshme apo banale, por përgëzime të çiltra dhe bukuri të pastra, si dhe pasqyrimin e pritjeve të padurimit dhe të vuajtjeve të thella. Dhe ndoshta, edhe të fillimit të „analizimit" të mendimit të njëfarë fëmije të rritur, që ka frikë nga terri dhe vetmia, një nënë shqiptare që e pret mirësinë dhe i këndon dashurisë, e cila mban një emër të bukur: Adelina Dokja.

Si zhdukeshin eshtrat e dala nga varret e dëmtuara‏

I nderuar zoti Feliks,

Po çfarë bënin banorët e Boboshticës kur shikonin se si poshtëroheshin varret e të parëve të tyre? Pse heshtnin? Ku i kishin duart, forcën e tyre fizike? Ku e kishin respektin për eshtrat e të parëve të tyre? A nuk kanë të drejtë të dyshojnë mbarë shqiptarët nacionalistë se boboshticarëve greku ua ka ngrohur xhepin me euro që të mos e hapnin gojën kur t'u poshtëroheshin ato eshtra? Turp për mbarë Boboshticën që heshti para ofendimit të rëndë që i bëri shovinizmi grekomadh, kreu i tij në Tiranë Janullatosi dhe kisha shoviniste greke! Turp për Boboshticën që lejoji shovinizmin grekomadh dhe kishën shoviniste greke të njollosin poshtërsisht historinë e saj të lavdishme, që është pjesë e historisë sonë kombëtare! Boboshticarët duhet ta vënë në vend dinjitetin e tyre, duke e shkatërruar me vare kryqin armik grek që ka pushtuar varrezat e tyre, kryq, i cili, sipas fjalëve të Fan Nolit tonë të madh, nuk e meriton të varet as në qafën e gomarit.
Në qoftë se Boboshtica e pret rivendosjen e dinjitetit të vet nga procesi gjyqësor që po zhvillohet në Korçë, duhet dyshuar se do të mbetet me gisht në gojë.
Me qëndrimin e padenjë që boboshticarët mbajtën me këtë rast, duke heshtur para përdhosjes së rëndë
të eshtrave të të parëve të tyre nga ana e shovinizmit grekomadh dhe e kishës shoviniste greke, ata përsëritën qëndrimin e turpshëm të banorëve të Kosinës së Përmetit, të cilët lejuan që eshtrat e të parëve të tyre të shiteshin për eshtra ushtarësh agresorë grekë.
Një qëndrim aspak dinjitoz për kombin shqiptar po mbajnë banorët e qytetit të Përmetit, të cilët lejojnë që Shtëpia e Kulturës "Naim Frashëri" vazhdon të mbahet e pushtuar nga armiku i egër i kombit shqiptar Anastas Janullatosi, paçka se të trija shkallët e gjyqësorit këtë objekt ia kanë kthyer popullit të Përmetit. Pse hesht populli i qytetit të Përmetit? Pse nuk i bën thirrje zotit Kastriot Bezati, përfaqësuesit nacionalist të këtij qyteti, ish-drejtor i Shtëpisë së Kulturës "Naim Frashëri", që t'i prij në një tubim të fuqishëm dhe të shkojë e ta shporrë nga mjediset e saj priftin Vasil Thomollari, këtë sahanlëpirës të fëlliqur të Janullatosit, të shovinizmit grekomadh dhe të kishës shoviniste greke?
Dëgjo, ore popull i nderuar i qytetit të Përmetit! Ajo Shtëpi Kulture është simboli ynë kombëtar. Ajo mban emrin e njeriut të shquar të nacionalizmit rilindas shqiptar, Naim Frashërit, dhe me pushtimin e saj, Janullatosi, shovinizmi grekomadh dhe kisha shoviniste greke kanë fyer rëndë mbarë kombin shqiptar. A do të vazhdosh ta durosh edhe më gjatë këtë fyerje të rëndë, ore popull i nderuar i Përmetit?

Eshref Ymeri
Santa Barbara, Kaliforni
05 prill 2011

----- Forwarded Message ----
From: Feliks Taho
To: cameria@yahoogroups.com; albcameria@yahoogroups.com
Sent: Tue, April 5, 2011 6:48:17 AM
Subject: [albcameria] Si zhdukeshin eshtrat e dala nga varret e dëmtuara

Boboshticë, si zhdukeshin eshtrat e dala nga varret e dëmtuara
2011-04-05

Juliana Dhimitri

Dëshmitarët: U punua pa leje, kërkuam sqarime nga punëtori dhe kreu i “Omonias”
Tetë dëshmitarë janë thirrur nga prokuroria për të dëshmuar për skandalin e varrezave të fshatit Boboshticë të Korçë. Dy dëshmitarët kryesorë të akuzës Sotir Koço, roje në kishën e Shën Mërisë dhe Ilia Kuneshka, një nga banorët që i janë dhunuar varret e të afërmve, kanë deklaruar se nga punimet dhe gërmimet mbi varrezë kanë dalë eshtrat dhe mbetjet kockore të të vdekurve. Dëshmitarët kanë thënë gjatë procesit gjyqësor se punimet janë kryer nga dega e organizatës minoritare “Omonia” dhe punëtori Alqi Koroveshi, i cili nuk ka pasur asnjë leje dhe disa herë është konfliktuar me banorët. Sipas tyre, nën platformë ka pasur dhjetëra varre, por edhe pse aty kanë dalë eshtra punimet janë vazhduar me forcë, madje një pjesë e madhe e kockave të të vdekurve janë larguar duke i mbledhur në thasë. Sotir Koço, roje dhe mirëmbajtës i kishës së Shën Mërisë ka thënë se pasi kanë nisur punimet, ai nuk i ka lejuar punëtorët për faktin se po dëmtoheshin varret, madje sipas tij, është kërkuar që punimet të bëhen vetëm me lejen e priftit. Siç ka deklaruar dëshmitari, nga ana e kreut të “Omonias”, Naum Disho, i është thënë se është marrë leje për të bërë punimet. Madje, edhe pse disa herë ai ka dashur t’i pengojë kjo nuk është realizuar, pasi pretendohej se do të bëhej vetëm shtrimi i rrugës. Më pas, sipas Sotir Koços, nga punimet filluan të dalin eshtrat në sipërfaqe. “Kam debatuar fillimisht me punëtorin Alqi Koroveshi. Ai erdhi i pari për të pastruar dhe gërmuar për hedhjen e betonit në varreza, por ai më tha se ata që janë përgjegjës për këto punime janë në Greqi. Unë u kërkova të merrnin leje nga prifti por, ata më sollën kryeplakun e fshatit nga i cili kishin marrë leje. Ata nisën t’i mbulonin varret me beton. Aty kishte shumë varre dhe ata i hiqnin kryqet. Varreza është e vjetër dhe kur ra shi, ngaqë ishin bërë punime, aty dolën shumë eshtra, kocka, dhëmbë, kafka. Jam zënë me këta punëtorët dhe e mbylla derën e kishës, madje vendosa dhe tabela që nuk lejohet hyrja dhe as punimet. Ata vazhdonin dhe punonin vetëm pasdite, më thanë se duhet të bëhet rruga që mos shkelin grekët mbi baltë kur të vijnë për festën. Unë vetë di që aty ka shumë varre dhe janë shumë afër me njëra-tjetrën dhe janë prishur nga punimet që bënte Alqi. Vetë i kam thënë edhe Naumit që të mos bëhen punime, por më tha se atë punë e dimë ne”, ka deklaruar dëshmitari Sotir Koço. Ai shtoi se e ka nxjerrë nga territori i kishës punëtorin, duke i kërkuar atij nëse ishte pajisur me leje, dhe se si përgjegjës për këto veprime njihte vetëm priftin e kishës së Shën Mërisë. “Ditën tjetër që erdhën për të kryer punime, patëm debate si me punëtorët edhe me Naum Dishon. Pasdite kur unë jam larguar nga kisha për punë të miat familjare, janë kryer punimet e hedhjes së betonit. Kam reaguar sërish duke i kërkuar priftit që të ndërhynte ose unë të dorëzoja çelësat e derës së jashtme të kishës. Por ky i fundit më tha se duhet të vazhdoja detyrën time si kujdestar dhe se nuk kishte dhënë leje për punime”, u shpreh Koço. Ndërsa sipas dëshmitarit, Ilo Kuneshka, atij i janë dhunuar varret e të afërmve. Kuneshka ka thënë se punëtorët i mblidhnin eshtrat në thes. “Vetëm në një varr janë varrosur shtatë pjesëtarë të familjes time. Aty poshtë platformës kishte shumë eshtra dhe kur unë e mora vesh se po bënin punime u revoltova. Por edhe pse aty kishte varre ata vazhdonin dhe kockat dhe eshtrat që kanë dalë i kanë larguar me thes dhe unë nuk e di ku janë zhdukur”, ka thënë Ilo Kuneshka.

Në seancën e djeshme kanë qenë të pranishëm të tre të akuzuarit Naum Disho, kreu i degës së “Omonias” për Korçën, dhe dy punëtorët Alqi Koroveshi dhe Luan Zaçe, të cilët pavarësisht nga dëshmitë nuk kanë pranuar se gjatë punimeve kanë parë eshtra dhe se nuk kanë pasur dijeni për ekzistencën e varrezës. Dëshmitarët janë thirrur nga prokuroria mes të cilëve ka qenë edhe kryetari i Komunës Drenovë, Flamur Sala, i cili ka dëshmuar se për ndërtimin e platformës nuk është lëshuar asnjë leje nga komuna.

Në tetor të vitit të kaluar, mbi varrezat e fshatit Boboshticë u ngrit një memorial në kujtim të ushtarëve grekë të rënë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Denoncimet nga banorët e fshatit për dëmtimin e varrezave dhe dalja e eshtrave në sipërfaqe, detyruan prokurorinë e rrethit të nisë proces ndaj personave që kishin urdhëruar dhe punuar për ngritjen e memorialit.

Cikël me poezi nga Përparim Hysi

Çakërrqejf



Kam hyrë mu tek "Kashtorja",mu tek"imja" pijetore
Dhe jam bërë çakërrqejf(çakërrqejf përmbi faqore)
Kam arsye unë që pi,aq do pi sa do të dehem
Ndodh-ndodh dhe pleqëri,vjen një shkak e dua të shkrehem.


Çfarë ka ndodhur,do të pyesni(dihet do kërkoni shkakun)
Po dhe ne,pleqtë" xhëku e shkrepim,sado valë s'e kemi gjakun.
Por sot jam mes miqësh të vjetër,edhe ndihem si me krahë
Dhe harroj që jam i vjetër,ndaj dhe shqyhem gazit sa...


Sa kthej godat një nga një(pse rakia m'u bë ujë?!)
Pa zë e bërtas me zë,edhe dua të bëj rrëmujë
Dua të çmallem unë me miq,pa të çmallem dhe me shokë
Se në shpirt sikur kam "ngricë",tash zë"shkrij" dhe jam i plotë



Dashuria e mund vdekjen


Ja...desh vdiqa?! Nuk po mbushesha dot me frymë
Por tak më erdh mikja,me buzë të saj zu më dha "frymë"
Tak më erdhi prapë fuqia,edhe erdha në"gone"
Vdekjen tak dhe zu"frika",u largua me olele...


Nuk shkruaj kot.E kam me prova:se e hoqa mbi kurriz
Se,për pak,desh u "përcolla"(sado më erdh si tinëzisht)
Por sa erdhi dashuria dhe e zu me shqelma vdekjen
Ja,kështu,është historia:Dashuria e mund vdekjen.


Kur të vijë vdekja


E shoh që më ndjek tinëzisht
Më përgjon dhe survejon
Por nuk dorëzohem hiç
Vdekje,moj,a më dëgjon?


Qafën nuk ta zgjatë kolllaj
Si një qëngj i urtë,i butë
Të djersitësh,djersët valë
Asnjëherë s'kam qenë i "urtë"


Do hedh shqelma,sa jam gjallë
Pa do zë dhe shkruaj vjersha
Vdekje,ta dish:ma shpallë
Edhe gjallë do më mbaj shpresa.


Nëse shpresa do më lerë,
Nëse nga ti do më zërë frika,
Vdekje,hajde dhe më merr
Mos më lërë të më zëjë dita.


Një mike


Si mëze e harbuar,më hidhet një mike
Dhe zë e "kullot" mu tek buza ime
Aq ka hardallosur,më pushton harbuar
Unë,sado i moçëm, moshën kam harruar.


Hapur më shpall luftë,as më mori dorën
Epo nuk jam "buf",mos e tund"këmborën"
"Hëngra" dhe kur s'desha,iu përgjigja"sulmit"
Miken nuk e qesha,kam fuqinë e burrit.


Sytë e mikes

Sytë e mikes:veshur mjegull
Si të mbushur me trishtim
Unë që jam "stekë e vjetër"
Di lexoj...dhe ndjej shqetësim.


Se trishtimi ka një shkak
(Është shkak apo sebep)
Tek e shoh,sado që plak
Helmi buzën seç ma qep


Dua të di unë arsyen
Për sytë mbushur trishtim
Ndërsa pres prej saj përgjigjen,
Edhe vet jam pikëllimë.


Se trishtimi i saj më vret
Dhe më mbush pikëllimë.
Kur puth buzën_sherbet
Erdh përgjigja-vetëtimë.


Dhe,sakaq iku trishtimi
Pa u mor dhe vesh shkaku
Tash ndër sy shkëlqen gëzimi
Ende "shëroj" unë,plaku.



5 prill 2011

Nga Namik Selmani* :Lirika në poezinë popullore beratase

Para shumë e shumë viteve kur qyteti i Beratit ishte ngjitur jo vetëm një majë
të zhvillimit artizanal, por edhe artistik, një udhëtar u huaj po vizitonte
qytetin e magjishëm të Beratit. Kishte fjetur në një han shumë të veçantë për
nga vendi ku ai shte ndërtuar, por edhe për emrin shumë karakteritik. Mes të
tërë atyre objekteve karakteristike që kishte ai qytet, kishte edhe një han që
dikush e kishte emërtuar “Shushurima” dhe që ndodhej në buzë të lumit të Osumit
pranë lagjes Goricë. Ky han i dhuronte çdo udhëtari një këngë-ninullë valësh
lumore për t’ia bërë edhe më të qetë gjumin, por edhe për ta mençuruar shumë më
tepër se Akademitë që mund të kishte mbaruar para se të vinin aty.
Për një rastësi shumë të bukur në atë natë beratase, udhëtarit të një vendi të
huaj, fort larg këtij qyteti, i duhej që të ndiqte edhe një dasëm që bëhej vetem
pak metra larg hanit. Një dasmë beratase ku, si në një libër të pambaruar me
fletë tingujsh të gjitha fjalët e lirikave po i prekte gati për një natë të
vetme. Kishte në dhomë edhe një mik që ia përkthente shumë fjalë të këngëve të
bukura beratase që gjerdanoheshin jo vetëm në sytë e tij të burëzuar në një lumë
të paparë për të, por edhe në letrën e bardhë ku ai shkroi sa e sa vargje të
tyre.

Rrallë ndodh në realitetin artistik shqiptar ekzistenca e krijimeve të tilla
poetike anonime apo edhe origjinale ku shpirti artistik i një lirike si ajo
popullore, por edhe i poetëve që flasin për këtë qytet, që të trajtojnë motive
për këtë qytet, që të jetë i shkrirë aq shumë me vetë shpirtin e natyrës që këtu
i ngjan një amfiteatri të mrekullueshëm. Që të jetë shkrirë kaq natyrshëm me
shpirtin e këngës popullore, sidomos të vargjeve që kanë ngjizur më tej
meloditë, këngët, vallet e kënduara,. Shpirti i bukur popullor. i lirikës
baladeske, elegjiake i të gjtha trevave shqipfolëse, rrallë mund të siamëzohet
me këtë detaj, me këtë hapësirë, me këtë ritëm, me këtë fëshfërimë shpirtërore
qytetare dhe fisnike.
Mbase ajo sypërlotje e vashës në legjendën e Beratit ku ajo “vajzë e legjendave”
nga dashuria e pamatë për të dy djemtë-male Tomor e Shpirag sakrifikohet
lumturisht në një vdekjeje që i ngjan një rilindjeje, si një sfinks poetik që
mund ta krjojë vetem populli dhe fantazia e tij poetike. Në të është tharmi i
një “kryepoezie” të vetë këtij qyteti-hambar këngësh dhe motivesh lirike
brilante. Qante për dashurinë. Qante për dhimbjen. Qante për të kaluarën, po aq
sa edhe për të ardhmen. Dhe u kthye në KALA. Dhe lotët e saj u bënë Lumë. Osum e
quajtën më vonë.
Po ta nisim me dy vargje të këtyre këngëve do të citonim: “Unë për në Goricë/Ti
për në Mangalem/Karshi për karshi, moj goce/Bëje muhabet.
Është një e veçantë në ndërtimin e përmbajtjen e lirikës beratase që mungojnë
ndjeshëm këngët epike të tij Mbase janë vetëm me gishta. Populli nuk gjykohet
për këtë “heshtje”.

Tradita e shkëlqyer e poezisë së Sulejman Naibit në Berat do të vazhdohej shekuj
më vonë nga kryepoeti ynë kombëtar Naim Frashërit në qëndrimin gati njëvjeçar
në këtë qytet, gati 150 vjet më parë. Pamja magjike e Tomorit dhe e Shpiragut,
bukuria e Beratit, urtësia e shpirtit artistik të këtij qyteti, pranverat e
ngrohta që vinin dhe iknin aq nazikshëm pa u tutur asnjë herë nga dimrat që
dimëronin në këto gryka, kanë qenë edhe porta e parë e poezisë së tij lirike në
të ardhmen. Ishte viti 1873 dhe ai ishte në atë kohë gati 30 vjeçar. Me këtë
zjarr dashurie për atdheun, por edhe për të bukurën, Berati i jepte kaq
bujarisht lirikut të ardhshëm dhe këtij djaloshi të Frashërllinjve kaq shumë
mbresa dhe emocione. Kur do të ikte nga ky qytet do ta tregonte shumë bukur me
lirikat e tij.
Në sfondin e poezive lirike të qyteti të Beratit qëndrojnë në një sofër fjale
pëllumbi, bilbili, gjeraqina, nazet e çupave, dritaret e Mangalemit dhe të
Goricës, gurët e bedenave dhe sofatet ku ulen gratë dhe nuset e lagjeve
karakteristike qytetare, kafazet e hapur, hëna dhe dielli, sevdaja, ashikët,
jelekët e ngishtë të vajzave të rritura në hijen e kësaj natyre të
mrekullueshme, sorkadhet e shpejta e të bukura. tingujt re këmbanave, ezanet e
namazet e xhamive apo të thirrjeve plot pasion të dërvishëve, borziloku dhe
karafili. Mbi të gjitha kur e fillon dhe kur e mbaron këtë lirikë, të vjen në
ditët e jetës tënde ai optimizëm që të mungon kaq shumë në këtë rrokopujë ku
jemi futur të gjithë, të vjen flladi që pranveron jo vetëm në një stinë, por në
të gjithë ditët e jetës së secilit. Të vjen një filozofi e prekshme e të së
ardhmes që ti nuk e gjen kaq të thjeshtë në asnjë libër, në asnjë tavolinë
miqsh, në asnjë debat kulturor.

Poezia lirike beratase shpesh ndërtohet mbi një fabul të thjeshtë që në shumicën
e rasteve ka edhe personazhe të personalizuar si Mahmuti, Kija, Cija, Mustafai,
Metoja, Hyrija, Mihali, Hatija, Difja, Minushja, Xhixhileja, Katua, Murati, etj.
Herë-herë ata janë anonimë. Herë-herë ata lidhen me një fabul kënge, por shumë
herë të mbeten në kujtesë jo vetëm me emrin, por me atë që ata ndiejnë, me atë
që ata belbëzojnë në fjalët lirike. Brenda tyre ka aq gaze, por edhe kaq drama
dashurie, drama jete që mbyten pa u nisur ende rrugën e tyre, të vajzave që
mbeten në çezmet me shtëmba në dorë, brenga e pathëna të të dashuruarëve në
sokakët e Mangalemit, në rrugicat e Kalasë, në Goricë e shumë mjedise dhe
rrëfenja të tjera, e bëjnë këtë lirikë edhe më të ndjeshme, edhe më jetëgjatë në
kujtesën popullore.

Lirika e Beratit është një lirikë qytetare në kuptimin më të plotë të kësaj
fjale, të jetës sociale të tij. Të bashkëjetesës fetare që edhe sot është një
vlerë qytetare e spikatur në këtë qytet. Të dasmave aq të bukura ku secili
lexues veç pjesës artistike dhe emocionale që përjeton në secilin varg njohuri
shumë të plota për etnografinë e njërit prej qyteteve më të zhvilluara për
kohën. Të jetës dhe argëtimeve që bënin qytetarët e Beratit jasht qytetit, të
festimeve popullore që organizoheshin qoftë pagane, qoftë edhe ato fetare.
Tekste të tilla këngësh si “ Mora përpjetë kalanë”, “Kur hyj në Mangalem”,
“Ç’mbjell ashtu, moj ç’mbjell ashtu?”, “Edhe gurët e sokakut” “Aman ç’po
thërras”, “O, në Fushë të Uznovës”, “Doli hëna, doli ylli”, “Asaman trëndafili
çelës”, “Tridhjetë ditë të Ramazanit” “Hanko, mos shko në gurë”, “Unë jam djalë
nuk jam plak”, “Në t’u kthefsha prapë, moj pleqëri”, “Mu te Guri që ban xixa” ,
“Odë e vogël me gëlqere”, ”Çupë, thyej ato gjilpëra”, “Kur zbriste dylberi nga
mali”, etj.

Metaforat poetike nga më të rralla të befasojnë sa herë që nis e rinis
kuvendimin me këtë poezi kaq origjinale “Krihma flokun me krëhër fildishi”,
“Syzeza lan sytë mbi mua” ,“Bilbili që këndon mbi supe” ,“Nga sevdaja jote çeli
borziloku”, “Një psherëritmë që lëshon flakë”. Në sfonde kaq të bukur, gati të
magjishëm, me plot dashuri na jepet sfondi ku rrinë vajza me djalin që sapo janë
martuar:
”Lart në ato kullat/rrinë qoshket shtruar/vallë kush rrinin në to/dhëndrri me
nusen-o/vallë ç’po këndonin –o/florinj numëronin-o.
Ose më tej: “Ngrehu, mor Malko, ngrehu/Ngrehu se na ra sabahu/Ngrehu se po vjen
kolopuçeja/
O këmbë e duar me këna/-M’i ka kuqur nëneja/‘m’i ka bërë për sevda//
Në këngët lirike beratase zënë vend shumë herë edhe metaforat që nuk e ulin
ritmin e rrëfimit. “Po trokasin portat-o/Të na squajnë dhëndrrin-oTë na marrin
nusen-o/Të zbresin shkallët –o/Të puthë babai në ballët-o/të ngjiten në
odët-o/Ta puth nëna në kokët-o/Ta ngjitin në kullët-o/Ta puthë motra në
gushët-o.

Për të ardhur te krahasimet shumë të goditura si: “goja jote si kuti, faqja
jote gurabi, Syri jot si ulli, syri si filxhan, vajza si lulja e pranverës,
këmbëshkurtëra si kunadhe, me gjëmim porsi rrufeja, porsi druri me fidana,
buzëkuqe si merxhan, atë gushë porsi mermeri, me flokët e gocës si pendët e
korbit, hunda si qiriri, leshrat të ngjajnë si lahuri, të ngjajnë si mëndafshi,
vajzë si lule e pranverës, si nepërka pika pika, perçen si fqolla,

Vetë titujt e këtyre poezive janë një befasi e madhe poetike. Të tillë mund të
përmendim “Ç’m’umbush zemra me gjilpëra, ke marrë haber, o lule, unë po qaj dhe
ju pse s’qani, fryti era e të ngriti,ky floriri venetik, o baba, kala me këmbë,
tundu shkundu moj lofatë, trëndafili gjyle-gjyle, ç’ka nëno që gjëmon deti, o
sabah, sabah i parë. Fillon shumë herë kjo befasi metaforike që në vargun e parë
të këtyre lirikave që më tej e vazhdon këtë atmosferë të mrekullueshme edhe në
vargjet e tjerë.

Ndonëse nuk zënë ndonjë vend shumë të madh në numrin e lirikave popullore
beratase, lirikat baladeske janë nga më të bukurat e letërsisë gojore shqiptare.
Secila prej tyre kanë nga një fabul shumë të goditur, herë të dhimbshëm, herë
dramatiik, herë tragjik .në një baladë ku ka një dialog (shumë lirika beratase
kanë trajtën e një dialogu intim mes njerëzve të afërt) Një djalë po e pret
vdekjen si i sëmurë. Në barin me vesë gjen një bilbil, të cilit kërkon që t’i
qajë hallin e tij. Është dëshira që të mos lahet me ujë si lahen zakonisht të
vdekurit, por me lotët e nënës së mjerë që po e përcjell djalin në botën tjetër
nga arsyeja e një sëmundjeje. Komenti është i tepërt pasi lexon edhe vetem 6
vargjet e saj: “Opopo, gjeta një bilibil në vesë/o, jam sëmurë dhe do vdes/dhe
në varr mos më shtini/o, se dhe me ujë mos më lani/po me lot t’asaj të mjere..
Mund të vazhdonim më tej me baladën e Nepit, një vajzë që mbaron jetën
tragjikisht pasi bëhet viktimë e një dashurie me një djalë që i përket një sëre
të pasur. Balada e Qerimesë është mjaft e përhapur në Shqipërinë e Mesme dhe
është një varg shumë dramatik që është në hapësirat poetike.
Vargu që përdor lirika beratase është kryesisht vargu tetërrokësh që është
karateristik për të gjithë këngët popullore shqiptare apo edhe që lidhet me
kohën kur ky lloj vargu ishte më i përhapuri në vend. Nuk përjashtohet edhe
vargu 6-rrokësh: “Mora mandolinën/dola në oborr/ti, mos gocë e vgël/po ma bën me
dorë.
Në ndonjë rast kemi edhe kombinimin e të vargjeve si 8-rrokëshi me 4-rrokëshin:
“O mu te shtylla, moj lule/te hajati/po vjen Cija moj lale/prej Berati

Lirizmi i këtyre poezive popullore beratase i ka kapërcyer prej kohësh kufijtë e
kësaj treve ku ato janë ngjizur, ku ato janë shiptuar nga goja e këngëtarëve apo
edhe nga goja e poetëve. Nuk është e rastit që mjaft krijime elitare
kinematografike kanë në qendër lirizmin dhe shpirtin e madh të lirikut popull.
Në këë varg do të veçonim një perlë të tyre si është filmi “Gjeneral gramafoni”.
Duke e parë atë në atë sfond ku ajo krijohet nuk e ke të vështirë që të prekësh
nga afër jetën qytetare të lirikut popullor, të ndjesh aromën e jetës qytetare.
Një dorë nëne mbjell borzilokun, diku bëhet tregu i zhurmshëm, një grup djemsh
niset për në kala, gra që kanë vënë pëprara filxhanin e kafesë, disa vajza që
mbushin ujë në një çezëm në Mangalem, një kulaç i grunjtë që bëhet për djalin
që po merr udhën e kurbetit, të një pusi me ujë të kristaltë, të një pajtoni që
trokon në qytet…..
Të bie në sy një përdorim shumë i madh i pasthirmave dhe i fjalëve me origjinës
turke si aman-aman, sabah, of, derman, medet, me një o-i të zgjatur në fund të
secilit varg, aferim, lepe, gajtan, hakikat, hanko, hiqajet, hallall, indërsha,
pisqollë, majhoshe, mejdan, merxhan, mushtulluk, napoleon, nur, rahmet, selamet,
sqimë, ashik, ballëcullufe, divan, gajtan, gjyl, dorëbozhure, o moj.. Më tepër
se ndikimi i kësaj poezie orientale, në të na jepet edhe një pjesë e shpirtit të
këngëtarit popullor që e ka krijuar këtë poezi.

Duke e përjetuar pambarimisht këtë pasuri estetike, gjuhësore, kulturore, pa
dyshim edhe kombëtare, si qytetar, si poet, si kritik, si mësimdhëns i lëndës
së letërsisë këtë përjetim estetik që të jep magjia e një lirike që kurrë që nuk
mbaron së prodhuari vepra të tilla do të da të citoja një strofë të lirikës “
Asaman, o trëndafili çelës”: “Në një bahçe me zimbila/ ka dalë vajza në jeshil/e
veshur me rroba t’bardha /zëri i hollë porsi bilbil.”
Në një formë tjetër edhe lirika beratase i ngjan përjetësisht kësaj vajze me
rroba të bardha që ka dalë në një ditë pranvere në një bahçe mes zymbylave
karakteristikë beratas dhe këndon. Këndon ëmbëlsisht një këngë dashurie me një
zë si bilbili.

Unë dua të besoj se miku i huaj e ka pritur agimin e natës lirike të atij
shtatori dasmash në Berat si një kalorës i ri i kësaj atmosfere të bukur. Mbase
edhe vetë ka nisur që të mësojë disa nga këto vargje, nga këto motive. Dhe një
tjetër lumturi do t’i ketë ardhur në fytyrë, në duar, në buzë dhe në ditët e
jetës së tij. Një lumturi që e provojmë dhe ne, të gjithë vargjethurësit
shqiptarë e të huaj, përballë këtij thesari poetik që na bën edhe të krenohemi
edhe të mësojmë se poezia e vërtetë në çdo vend të botës buron në këtë gurrë që
asnjëhërë nuk thahet..


*Autori i këtij studimi është mësues i gjuhës dhe letërsisë shqipe në shkollën
e gjuhëve të huaja “Kristo Isak” Berat dhe autori i 8 vëllimeve me poezi