Agjencioni floripress.blogspot.com

2017/11/07

Çfarë gjeti monitorimi i QKSS-së në Polici e FSK

Veturat e Policisë në servis që nga viti 2014


Veturat e Policisë së Kosovës duket se kanë tepër punë për tu servisuar. Rregullimi i defekteteve te tyre po zgjatë edhe me vite të tera.

Madje ka raste që ato po e presin dorën e mjeshtrit tash e tri vite.

“Që nga viti 2014 në servisim presin 12 automjete, në vitin 2015 presin 30 automjete, si dhe në vitin 2016 presin 119 automjete, thuhet në Raportin e Auditorit të Përgjithshëm.

Sipas të gjeturave të auditorit gjithsej 161 vetura të Policisë së Kosovës presim për servisim dhe riparim për defekte të ndryshme. Auditori ka treguar se vonesat e tilla kanë ndodhur si rezultat i mungesës së pjesëve, stafit jo të mjaftueshëm dhe vjetërsia e automjeteve.

Në anën tjetër Ministri i MPB-se Skënder Hyseni nuk kurse duke shpenzuar 1 milion 894 mijë e 170 euro për të blerë vetura të reja.

Auditori ka theksuarë se kompani “Vrella” e PK-së, kishte në proces të shitjes 126 vetura, dhe 325 të tjera ishin propozuar për t’u shitur.

“Dobësitë në vazhdimësi të automjeteve që presin për servisim, tregon se kontrollet ende nuk kanë arritur nivelin e duhur” thuhet në raportin e auditorit.

Zyra e auditimit ka rekomanduar Ministrin në bashkëpunim më Drejtorin e PK-së që “të rishikojnë arsyet për mos zbatimin rekomandimeve të AP-së (në tri vitet e fundit) dhe të përcaktojnë masa shtesë për të forcuar kontrollet në këtë njësi”



Auditori: Policia bënë shpenzime të panevojshme për automjete (foto)

Policia e Kosovës ka në dispozicion 1 mjë e 432 automjete për të cilat ka edhe flotën operative me pothuajse të gjitha pajisjet që duhet ti posedoj. Por, shumica e këtyre pajisjeve si, aparati i saldimit, pajisja e autolarjes, regllazha dhe shumë pajisje tjera janë jo funksionale.

Dhe për të kryer këto shërbime policia duhet të kontraktoj kompani nga jashtë dhe t’i paguaj këto shërbime. Këto të gjetura kanë dal nga raportit i Auditimit të Performancës për mirëmbajtjen dhe riparimin e automjeteve zyrtare në Policinë e Kosovës.

Image

Drejtoresha e Auditimit, Fatlinda Ramosaj, tha se në raport janë dal shumë parregullsi. Njëra ndër to e që është ndër më kryesoret, sipas saj, është mosfunksionalizimi i Flotës Operative.

“Dobësi tjetër është flota operative ku shumë pajisje janë jo funksionale, aparati i saldimit, pajisja e autolarjes, regllazha ka shumë pajisje që s’janë funksionale dhe këto shërbime policia duhet të kontaktoj jashtë dhe t’i paguaj këto. Pra, janë shpenzime të panevojshme, vlerësojmë kur ato gjenden brenda Policisë së Kosovës”, tha Ramosaj.



Kurse, zëvendëskryetar i parë i këtij komisioni, Ali Sadriu, tha se sipas raportit të auditimit, del se Policia e Kosovës është institucioni që më së shumti ka bërë freskim të flotës prej buxhetit.

“Jeni një prej institucioneve që më së shumti keni bërë freskim të flotës prej buxhetit. Ta zëmë në vitin 2011 i keni pasur 1 mijë e 358 automobila, në vitin 2012 1 mijë e 400, pra ka një avancim këtu dhe në vitin 2013 i keni 1 mijë e 432 automjete. Ne e kuptojmë që është flotë e madhe dhe mu për atë i është dhënë prioritet ngritjes së një qendre brenda për brenda policisë që të ndodh servisimi i tyre”, tha Sadriu.

Drejtori i Policisë së Kosovës, Shpend Maxhuni, tha se Polica e Kosovës e shfrytëzon në maksimum flotën që gjendet brenda Policisë së Kosovës, përveç në raste specifike, kur vetura nuk mund të rregullohen aty.

“Në disa nga prishjet specifike që kanë ndodhur në makinat e Policisë së Kosovës është dashur që ato të kontraktohen jashtë përgjegjësisë që ka Flota Operative e Policisë së Kosovës për vetë faktin që kanë munguar ekspertizat e nevojshme nga njerëzit që punojnë në atë flotë për ta rikthyer në shërbim të nevojave të Policisë së Kosovës një automjet të caktuar. Pra po flasim për një pajisje që është Alfa-Omega e punës së Policisë së Kosovës”, tha Maxhuni.


Gjithashtu, sipas raportit vetëm për tri vite, në disa lloje të automjeteve në Policinë e Kosovës vlera e riparimeve e kalon vlerën e blerjes. Këto të gjetura u prezantuan të enjten para Komisioni për Mbikëqyrjen e Financave Publike ku edhe u shqyrtuar raporti i Auditimit për pasqyrat vjetore financiare të Ministrisë së Integrimeve Evropiane, për vitin 2014 dhe raportin e Auditimit të Performancës për mirëmbajtjen dhe riparimin e automjeteve zyrtare në Policinë e Kosovës.





Mbi 245 pjesëtarë të Policisë së Kosovës, ushtrojnë grada tjera nga ato që i kanë arritur.
Shumë prej tyre madje ushtrojnë deri në tri grada. Kjo është një prej të gjeturave të Zyrës Kombëtare të Auditimit, të paraqitur në raportin për vitin 2016 të Ministrisë së Punëve të Brendshme. Përveç kësaj, auditori ka tërhequr vërejtjen në lidhje me keqmenaxhimin në servisim të automjeteve të policisë, pasi që ka qindra në pritje për t’u rregulluar e njëkohësisht shpenzohen miliona në blerjen e të rejave.





POLICIA NUK RIPARON AUTOMJETET, BLEN TË REJA ME RRETH 2 MILIONË EURO4


Autmojetet e Policisë së Kosovës të cilat kanë nevojë të riparohen janë në pritje që nga viti 2014 për t’u rregulluar.

Në flotën e PK-së që nga viti 2014 në pritje për servisim janë 161 vetura, ndërkaq afër 2 milionë euro janë shfrytëzuar në vitin 2016 për të blerë automjete të reja.

Zyra Kombëtare e Auditimit në raportin e fundit për Ministrinë e Punëve të Brendshme (MPB), thekson se në PK në tri vitet e fundit kanë rekomanduar lidhur me pritjet e gjata të automjeteve për riparime.

“Mirëpo edhe përkundër zotimit të menaxhmentit për ta zbatuar këtë rekomandim edhe në vitin 2016, numri i automjeteve që presin për servisime është shumë i lartë. Në flotën e PK-së automjete ishin 161 automjete që presin për servisim dhe riparim për defekte të ndryshme. Pritjet ishin si në vijim: 2 automjete nga viti 2014; 30 automjete nga viti 2015; dhe 119 tjera gjatë vitit 2016”, thuhet në të gjeturën e auditorit.

Sipas raportit, vonesat në riparime janë si rezultat i mungesës së pjesëve, stafit jo të mjaftueshëm dhe vjetërsisë së automjeteve.

“Në anën tjetër PK vetëm gjatë vitit 2016 ka blerë automjete të reja në vlerë 1,894,170€. Vlen të theksohet që në kampin Vrella të PK-së, ishin në proces të shitjes 126 automjete, ndërsa edhe 325 automjete tjera ishin propozuar për t’u shitur”, thuhet ndër të tjerash në raport.

Sipas auditorit, dobësitë në vazhdimësi të automjeteve që presin për servisim, tregon se kontrollet ende nuk kanë arritur nivelin e duhur.

“Kjo rrit rrezikun e menaxhimit jo të mirë, zhvlerësimit në pritje të automjeteve dhe humbjes së pjesëve të tyre”, thekson ZKA.

Sipas rekomandimit të auditorit, ministri në bashkëpunim më drejtorin e PK-së duhet të rishikojnë arsyet për mos zbatimin rekomandimeve të AP-së (në tri vitet e fundit) dhe të përcaktojnë masa shtesë për të forcuar kontrollet në këtë njësi.

“Njëherit të forcojnë kontrollet prej identifikimit të defekteve e deri te riparimi i tyre, duke siguruar shfrytëzim më efikas të automjeteve”, thekson Zyra Kombëtare e Auditimit.



 Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS) ka publikuar dy raporte monitoruese për integritetin dhe qeverisjen e brendshme në sektorin e sigurisë në Kosovë, për Policinë e Kosovës (PK) dhe Forcën e Sigurisë së Kosovës (FSK).Në vijim do të pasqyrohen gjetjet kryesore të grumbulluara gjatë periudhës monitoruese për këto dy institucione.

Besueshmëria, qeverisja e brendshme, dhe integriteti janë parimet kryesore që garantojnë funksionalizim të qëndrueshëm dhe kredibil të institucioneve të sigurisë në Kosovë. Ky raport monitorues dhe vlerësues i integritetit në institucionet e sigurisë në Kosovë publikohet për herë të tretë nga QKSS e që mbulon periudhën prej një vjeçare prej tetor 2016 – tetor 2017.

Gjetjet kryesore të raportit monitorues për Policinë e Kosovës

Edhe pse PK-ja gëzon besueshmëri të lartë tek qytetarët e Kosovës, megjithatë gjetjet e hulumtimit kanë vë në pah nevojën e adresimit të sfidave dhe problemeve që hasen në pothuajse secilin prej sektorëve të PK-së.

Lidhur me burimet njerëzore sfida kryesore qëndron në mospublikimin e dokumenteve të policisë që rregullojnë aspektet e ndryshme të burimeve njerëzore, siç është personeli, rekrutimi, gradimi, emërimi i zyrtarëve policorë në pozita të caktuara dhe çështje të tjera. Ndërkohë, pensionimi i parakohshëm i zyrtarëve policorë as këtë vit nuk është rregulluar. Ligji që do të duhej të rregullonte çështjen nuk është miratuar nga institucionet kosovare. Sa i përket gradimit dhe shpërndarjes së personelit policor nëpër pozita të caktuara brenda policisë, Inspektorati Policor i Kosovës në vitin 2016 kishte konstatuar se policia përballet me mungesë të personelit të graduar në pozitat menaxheriale, ku një pjesë e pozitave në polici udhëhiqen nga zyrtarë që nuk kanë grada adekuate. Nga ana tjetër, as në vitin 2017 nuk është arritur të gjendet një zgjidhje për sigurimet shëndetësore për personelin policor.

Sa i përket integritetit, Policia e Kosovës ka hartuar tashmë planin e integritetit dhe është i përqendruar kryesisht në fushën e transparencës, kontrollit të brendshëm, inspektimeve, prokurimit publik, parandalimit dhe luftimit të korrupsionit. Sidoqoftë, ky plan është duke pritur miratimin final nga krerët e policisë dhe pritet të nis zbatimin në fillim të vitit 2018.

Policia e Kosovës i ka mekanizmat e kontrollit të brendshëm megjithëse nuk dihet se si është e rregulluar fushë-veprimtaria e tyre për shkak se dokumentet që e rregullojnë këtë çështje nuk janë të publikuar në ueb-sajtin e PK-së. Publikimi i këtyre dokumenteve dhe vendimeve të këtyre mekanizmave do të bënte të mundur të analizohen në hollësi aktivitetet e kontrollit të brendshëm policor, me theks të veçantë në parandalimin dhe luftimin e korrupsionit policor.

Edhe pse policia gëzon besueshmëri relativisht të lartë nga qytetarët e Kosovës, kjo në vetvete nuk tregon domosdo gjendjen reale në institucion. Aksioni i ndërmarrë nga Inspektorati Policor i Kosovës në dhjetor të vitit 2016 që rezultoi me 59 zyrtarë policorë të arrestuar si të dyshuar për korrupsion do të mund të zbeh besimin e qytetarëve në polici. Ky rast sikurse edhe ai i drejtorit të Drejtorisë për Hetimin e Krimeve Ekonomike dhe Korrupsionit në polici janë duke u trajtuar nga organet e drejtësisë nën dyshimin e bazuar të veprës së korrupsionit. Krahas këtyre rasteve, gjatë vitit 2017 ka pas edhe raste të tjera kur zyrtarët policorë janë zënë në flagrancë duke transportuar narkotikë. Të gjitha këto raste që po hetohen nga drejtësia mund të ndikojnë në uljen e besimit të qytetarëve polici pavarësisë se ajo ka qenë e gatshme të luftojë dukuritë negative brenda institucionit, përfshirë korrupsionin.

Edhe roli i Inspektoratit Policor të Kosovës është i rëndësishëm për integritetin e policisë. Gjatë periudhës janar-shtator 2017 IPK-ja ka pranuar gjithsejtë 954 ankesa të qytetarëve ndaj policisë. Vërehet se në vitin 2017 kishte më pak ankesa në IPK meqë në vitin në periudhën e njëjtë të vitit 2016 janë paraqitur 1,021 ankesa ndaj policisë. Por vështirësi të mëdha mund t’i paraqiten IPK-së kur bëhet fjalë në mbikëqyrjen e aktiviteteve të policisë. Kjo për shkak se Kryeshefi Ekzekutiv i IPK-së nuk ka dhënë dorëheqje nga pozita e punës që kishte pasur në polici para se të emërohej në krye të IPK-së. Për më tepër, ai vetëm ka pezulluar pozitën në polici, gjë që mund të ketë ndikim të drejtpërdrejtë në pavarësinë e punës së IPK-së.

Çështja e parandalimit e konfliktit të interesit është vështirë të monitorohet dhe vlerësohet si pasojë e mungesës së të dhënave për këtë temë. Përderisa nuk dihet për përmbajtjen e dokumenteve të brendshme të policisë në lidhje me parandalimin e konfliktit të interesit, edhe më sfiduese është analizimi i rasteve të mundshme të konfliktit të interesit si shkak i informatave të kufizuara. Sipas Agjencisë Kundër Korrupsionit gjatë vitit 2016 dhe 2017 nuk pasur ndonjë rast të konfliktit të interesit në polici. Ndërsa, sa i përket deklarimit të pasurisë nga ana e zyrtarëve të lartë të policisë, gjithsejtë 58 sosh kanë deklaruar pasurinë në Agjencinë Kundër Korrupsionit në vitin 2017. Sidoqoftë, kjo agjenci nuk ka mekanizma për të kërkuar llogaridhënie lidhur me pasurinë e fituar të zyrtarëve që obligohen me ligj të deklarojnë pasurinë.

Monitorimi i bërë në vitin 2017 ka treguar se Qeveria e Kosovës ende nuk e ka miratuar Rregulloren mbi prokurimin publik për qëllime të mbrojtjes dhe sigurisë duke mbajtur peng institucionet e sigurisë për aktivitetet e prokurimit publik në këtë fushë. Gjatë këtij viti vërejtjet më të mëdha të Organit Shqyrtues të Prokurimit ndaj policisë kanë të bëjnë me anulimet e aktiviteteve të prokurimit publik nga policia dhe kjo ka ndikuar që operatorë ekonomikë të paraqesin ankesa ndaj policisë në Organin Shqyrtues të Prokurimit. Mangësi në prokurimin e policisë kishte vërejtur edhe Zyra Kombëtare e Auditimit sa i përket zbatimit të kontratave brenda afateve të parapara për realizimin e projekteve të ndryshme si dhe në çështje të tjera.

Gjetjet kryesore të raportit monitorues për Ministrinë e FSK-së

Për dallim prej viteve të kaluara, hartimi i planit të integritetit nga ana e Ministrisë së Forcës së Sigurisë së Kosovës ka bërë një hap përpara drejt qëllimit që zbatimi i këtij plani të kontribuojë në forcimin e fushës së integritetit.

Forca e Sigurisë së Kosovës vazhdon të jetë një ndër institucionet më të besueshme në vend, megjithatë ende ka hapësirë për përmirësimin dhe adresimin e nevojave që dalin nga gjetjet e këtij hulumtimi:

Sa i përket Prokurimit Publik në FSK ende nuk është miratuar një Rregullore për qëllime të mbrojtjes dhe të sigurisë që përcakton rregullat, përjashtimet, kushtet dhe procedurat e prokurimit. pavarësisht kërkesave nga ana e institucioneve të sigurisë dhe detyrimeve ligjore. Në këtë fushë në vitin 2017 u hartua Strategjia Kombëtare e Prokurimit Publik (2017-2021) e cila aplikohet në të gjitha institucionet publike përfshirë dhe Ministria e FSK-së, me ç’rast MFSK ka filluar aplikimin e-prokurimin dhe ka publikuar të gjitha aktivitetet e prokurimit në këtë platformë. Në periudhën nëntor 2016 – shtator 2017, OSHP ka pranuar 4 ankesa kundër Autoritetit Kontraktues të Ministrisë së FSK-së të cilat kanë pasur të bëjnë me shkeljet e procedurave të Ligjit për Prokurimin Publik. Vendimi i OSHP-së ka rezultuar në 3 ankesa në favor të Ministrisë së FSK-së, kurse 1 është dërguar për rivlersim.

Lidhur me Menaxhimin e burimeve njerëzore është bërë amandamentimi i Kodit të Mirësjelljes për Forcën e Sigurisë së Kosovës i miratuar në maj të vitit 2017. Ky dokument ka për qëllim përcaktimin e rregullave të mirësjelljes së pjestarëve të FSK-së, si dhe fuqizimin e procedurave të kontrollimit dhe menaxhimit të burimeve njerëzore brenda këtij institucioni. Edhe pse është bërë përshkrimi i vendeve të punës për të gjitha pozitat në Ministrinë e FSK-së, kjo çështje ka mbetur peng si pasojë e vonesave politike për miratimin e mandatit të ri që konsistojnë në mungesën e përshkrimit të detyrave të punës,si dhe e performancës. Në kuadër të këtij departamenti ka filluar aplikimi i procedurave të verifikimit të pozitave të ndjeshme të të gjithë personelit të FSK-së dhe MFSK-së.

Fusha e Auditimit të brendshëm në MFSK vit pas viti është karakterizuar me rekomandime të cilat kanë të bëjnë me përshkrimin e sakt të vendeve dhe detyrave të punës. Kjo njësi deri në fund të dhjetorit 2016 ka realizuar 8 inspektime të cilat kanë mbuluar fushat kryesore. Në këtë drejtim MFSK kishte përgaditur një plan për zbatimin e rekomandimeve të NjaAB-it Deri në fund të vitit 2016, ZKA ka dhënë 2 rekomandime të cilat kanë çuar në zbatimin e pjesshëm të rekomandimeve për vitin 2015, si dhe përmirësimin në fushën e shpenzimeve/planifikimit dhe në fushën e personelit përkatësisht mungesës së përshkrimit të vendeve të punës. kryesisht mungonin disa prej dokumenteve siç janë: kualifikimet, pushimet, vlerësimet e performancës si dhe përshkrimi i detyrave të punës.

Në krahasim me fushat tjera, parandalimi i konfliktit të interesit po del të jetë një çështje mirë e menaxhueshme. Deklarimi i pasurisë dhe i dhuratave monitorohet rregullisht nga Agjencioni Kundër Korrupsionit i cili edhe këtë herë e ka vlerësuar pozitivisht bashkëpunimin me MFSK-në. Në përputhje me ligjin për deklarimin e pasurisë, edhe këtë vit 34 zyrtarë në MFSK-së kanë bërë deklarimin e pasurisë tek AKK, ndërsa është identifikuar vetëm një zyrtar i lartë nga MFSK që nuk e ka deklaruar pasurinë brenda afatit të rregullt ligjor. AKK ka trajtuar dy raste në të cilat kanë qenë të përfshirë 2 zyrtarë të lartë në Ministrinë e FSK-së. Këto dy raste janë hetuar për konflikt të mundshëm interesi sepse krahas ushtrimit të funksionit publik kanë qenë persona të autorizuar në biznesin privat. Rastet tashmë konsiderohen si të mbyllura pasi që këta zyrtarë kanë shmangur gjendjen e konfliktit të interesit në të cilën ndodhej.

Në përputhje me rekomandimet që rrjedhin nga Plani e Integritetit, në prill-maj 2017 është bërë amandamentimi dhe miratimi i Rregullores për Punësimin Dytësor që përcakton rregullat dhe procedurat për pjesëtarët e FSK-së në rastet e angazhimit dhe punësimit dytësor.




Besueshmëria, qeverisja e brendshme dhe integriteti janë parimet kryesore që garantojnë funksionalizim të qëndrueshëm dhe kredibil të institucioneve të sigurisë në Kosovë.

Ky raport monitorues dhe vlerësues i integritetit në institucionet e sigurisë në Kosovë publikohet për herë të parë në Kosovë.
Qendra Kosovare për Studime të Sigurisë (QKSS) ka publikuar dy raporte monitoruese për integritetin dhe qeverisjen e brendshme në sektorin e sigurisë në Kosovë, për Policinë e Kosovës (PK) dhe Forcën e Sigurisë së Kosovës (FSK).

Në vijim do të pasqyrohen gjetjet kryesore të grumbulluara gjatë periudhës monitoruese tetor 2015 – mars 2016 për këto dy institucione.

Gjetjet kryesore të raportit monitorues për Policinë e Kosovës

Edhe pse PK-ja gëzon besueshmëri relativisht të lartë tek qytetarët e Kosovës, megjithatë gjetjet nga ky hulumtim kanë vë në pah nevojën e adresimit të sfidave dhe problemeve që hasen në secilin prej këtyre sektorëve të PK-së.

Lidhur me burimet njerëzore në PK reformat në këtë sektor janë sfiduar si pasojë e zvogëlimit të buxhetit të Policisë prej afro 4 për qind në vitin 2016 krahasuar me vitin 2015. Ndërsa, mungesa e ligjit që rregullon pensionimin e policëve, si dhe mungesa e sigurimit shëndetësor e jetësor përbëjnë ndër sfidat më të mëdha në reformimin e Policisë së Kosovës.

Rreth gradimit ka pasur parregullsi në ngritjen në karrierë të zyrtarëve policorë si rezultat i themelimit të komisioneve për gradime pa u respektuar procedurat ligjore nga PK-ja.
Sa i përket kontrollit të brendshëm, PK-ja duhet të forcojë mekanizmat disiplinorë dhe ato brendshëm për parandalimin dhe luftimin e korrupsionit në Polici. Ky institucion ende nuk ka Plan të Integritetit për zhvillimin e integritetit institucional që do të shërbente si udhërrëfyes për parandalimin e korrupsionit policor. Drejtoria e Standardeve Profesionale e PK-së ka mungesë të transparencës për arsye se nuk i bën të ditura rastet për të cilat bën hetime të brendshme për shkeljet disiplinore të personelit policor.

Gjatë vitit 2015, Inspektorati Policor i Kosovës (IPK) ka pranuar 1,237 ankesa nga qytetarët kundër Policisë, ndërsa ka zhvilluar hetime kundër 220 punonjësve të PK-së. Drejtori rajonal i PK-së në Prizren, i suspenduar pas rekomandimit të IPK-së, është kthyer në vendin e tij të punës. Deri më tash nuk ka informata për rezultatin e hetimeve që IPK-ja kishte zhvilluar ndaj tij. Inspektorati ka bërë teste të integritetit ndaj disa zyrtarëve policor. Sidoqoftë, duket se ekziston tendenca që IPK mos t’i bëjë të njohura e t’i mbajë “sekrete” për publikun rastet e testit të integritetit.

Të gjeturat nga monitorimi i Policisë tregojnë se ka ndikim politik në punët e brendshme të PK-së. Suspendimi i dy policëve në Prizren më 2015 ka dëshmuar se në Polici bëhen ndërhyrje politike nga zyrtarë të lartë politikë, përfshirë ministra të Qeverisë së Kosovës. Ndërsa, lidhur me operacionin e Policisë gjatë protestës së 28 nëntorit 2015, mekanizma vendorë dhe ndërkombëtarë kanë ngritur shqetësime se Policia ka tejkaluar autorizimet e veta policore duke përdorur forcë të tepruar.

Sa i përket transparencës, pavarësisht se Policia konsiderohet të jetë institucion deri diku i hapur në raport me publikun, vërehet një tendencë nga ana e PK-së për të burokratizuar qasjen e publikut në informacionet paklasifikuara. PK-ja është kritikuar shpesh se ofron informata shumë të përgjithësuara dhe nuk ofron statistika të hollësishme. Në këtë drejtim, Policia është mjaft e rezervuar në dhënien e informatave që kanë të bëjnë me prokurimin publik në PK.

Kur kemi të bëjmë me prokurimin, është e rëndësishme të ceket ndryshimi i Ligjit për Prokurimin Publik, ku është riformuluar Neni 3 lidhur me tenderimin për blerje specifike në fushën e sigurisë. Megjithatë, ky nen ende nuk rregullon në detaje mënyrat e tenderimit për raste të tilla, andaj shihet si nevojë përpilimi i Rregullores nga Qeveria si derivat i këtij neni. Nga viti 2015, tre tenderë të Policisë janë duke u hetuar nga IPK-ja. Ndërsa, së fundmi janë aktualizuar sërish akuzat ndaj zyrtarëve të lartë të PK-së lidhur me tenderin për armë.

Gjetjet kryesore të raportit monitorues për Ministrinë e Forcës së Sigurisë së Kosovës

Lidhur me burimet njerëzore në FSK gjetjet në këtë raport tregojnë se në FSK nuk ka profilizim dhe ndarje të vendeve të punës, nuk ka përshkrim të qartë të përgjegjësive dhe kompetencave të punës, për zyrtarët dhe pjesëtarët e FSK-së, si dhe vlerësimi i performancës bëhet në mënyrë shumë të përgjithësuar si pasoj e përshkrimit jo të saktë të vendeve të punës. Po ashtu në nivel të ulët dhe të mesëm të menaxhimit FSK qëndron mirë me kuadro ushtarake dhe oficer, mirëpo në nivel strategjik Forca e Sigurisë së Kosovës çalon sa i përket oficerëve të lartë që mund të udhëheqin këtë forcë drejtë zhvillimit tutje të saj, dhe proceseve integruese në NATO.

Menaxhimi financiar mbetet sfidë për Forcën e Sigurisë së Kosovës. Gjetjet e raportit tregojnë së MFSK shpenzon shumicën e buxhetit në pjesën e fundit të vitit, apo mbi gjysma e pagesave vjetore për mallra dhe shërbime, si dhe investime kapitale kryhen në muajin Dhjetor, çka e bënë shumë sfiduese mbikëqyrjen e shpenzimit dhe kontrollit të fondeve publike.

Po ashtu edhe në fushën e prokurimit publik MFSK gjatë vitit 2015 departamenti përkatës i kësaj ministrie, ka zhvilluar gjithsej 154 aktivitete të prokurimit publik më vlera të kontratave: të vogla, të mesme, dhe të mëdha. Prej tyre, kjo Ministri ka lidhur 119 kontrata me operatorët ekonomik për investime kapitale, mallra dhe shërbime. Një numër shumë i vogël i menaxherëve janë të ngarkuar me mbikëqyrjen dhe zbatimin e 119 kontratave të lidhura ndërmjet MFSK-së dhe operatorëve të ndryshëm ekonomik për vitin 2015. Në shumicën e rasteve, një menaxher është i ngarkuar në mbikëqyrjen e zbatimit të më shumë se 2 kontratave.

Gjatë vitit 2015, operatorët e ndryshëm ekonomik kishin bërë 6 ankesa në Organin Shqyrtues të Prokurimit. Dy nga këto 6 ankesa ishin vendosur në favor të operatorëve ekonomikë nga Organi Shqyrtues i Prokurimit, dhe që të dy ankesat ishin aktivitete të prokurimit publik me vlerë të madhe.

Sa i përket kontrollit të brendshëm, në MFSK nuk ka ndonjë dokument të detajuar në bazë të të cilit do të punohej në promovimin dhe forcimin e integritetit brenda saj.

Nuk ekziston ndonjë vlerësim kualitativ në lidhje me atë se cilat mund të jenë kërcënimet dhe rreziqet që mund ta dëmtojnë integritetin dhe besueshmërinë e FSK-së, si dhe marrjen e masave për luftimin dhe parandalimin e tyre. Është duke u punuar në përgatitjen e Planit të Integritetit për Forcën e Sigurisë së Kosovës, në të cilin do të prezantohen objektivat e saj, në drejtim të forcimit të integritetit dhe besueshmërisë së saj.

Auditimi i brendshëm gjatë vitit 2015 kishte funksionuar vetëm me dy zyrtar, çka e bënë të vështirë që ky institucion të ushtroj mandatin dhe funksionin e tij në këshillim dhe mbikëqyrje të shpenzimit të fondeve publike në MFSK. Njësia e Auditimit të Brendshëm ka kryer 8 auditime të rregullta dhe 1 auditim ad-hoc në vitin 2015. Kjo njësi në vitin 2015 ka hartuar 8 raporte të inspektimit, për të cilat ka dhënë gjithsej 33 rekomandime, gjegjësisht 11 rekomandime janë zbatuar plotësisht, 17 rekomandime janë në proces të zbatimit, kurse 6 rekomandime nuk janë zbatuar fare. Niveli i ulët i adresimit të rekomandimeve nga ana e MFSK-së po ndikon në ngadalësimin e reformimit të këtij institucionit si dhe përmirësimin e qeverisjes së brendshme të saj.

Ky projekt është financuar nga projekti Promovimi i Shoqërisë Demokratike (DSP) – i financuar nga Zyra Zvicerane për Bashkëpunim në Kosovë (SCO‐K) dhe menaxhuar nga Fondacioni Kosovar për Shoqëri Civile (KCSF).

****



MINISTRI FLAMUR ARIF SEFAJ PEZULLON NËNSHKRIMIN E KONTRATAVE PËR KONKURSIN E IPK-SË “INSPEKTOR/HETUES”



Ministri i Punëve të Brendshme, z. Flamur Sefaj ka marrë vendim që të mos nënshkruhen kontratat për kandidatët që janë përzgjedhur në konkursin e shpallur më 24 korrik 2017 "Inspektor/Hetues", me numër të referencës IPK/DO/01, dhe që është publikuar në faqen zyrtare të Inspektoratit Policor të Kosovës.

Ky vendim është marrë pas ankesave të shumta që kanë bërë kandidatët të cilët kanë marrë pjesë në këtë konkurs. Ministri Sefaj ka kërkuar nga auditorët e brendshëm të MPB-së dhe i Inspektoratit Policor të Kosovës për të vlerësuar të gjithë procesin.

Me qëllim që të sqarohet e gjithë situata dhe ankesat e kandidateve të trajtohen në mënyrë të drejtë dhe që të mos iu bëhet e padrejtë ndonjërit prej kandidatëve, ministri Sefaj ka pezulluar këtë proces, deri në daljen e rezultateve nga auditorët. Ky vendim është bërë me qëllim që të ketë transparencë të plotë të këtij konkursi.

Me këtë rast ju kërkojmë falje dhe kërkojmë mirëkuptimin e kandidatëve që janë përzgjedhur në këtë konkurs. Pas përfundimit të auditimit, ministri Sefaj do të dalë me një qëndrim rreth këtij konkursi.



Me marrjen e këtij vendimi ministri Sefaj ka njoftuar Kryeministrin e Kosovës, z. Ramush Haradinaj dhe zëvendëskryeministrin e parë.

2017/11/06

Pelikanët shqiptarë luhaten në prag të zhdukjes


Mbetjet e një pelikani të vrarë në Ishullin e Pelikanit. Foto: Lindita Çela
Mbetjet e një pelikani të vrarë në Ishullin e Pelikanit. Foto: Lindita Çela

Vetëm disa dhjetëra pelikanë dalmacianë, të njohur si pelikani kaçurel, mbeten në lagunën e Karavastasë nga qindra të tillë që qenë në vitet 1980 si pasojë e gjuetisë dhe zhvillimit të pa kontrolluar.

Ura që lidh fshatin e Divjakës me lagunën e Karavastasë është pothuajse e kalueshme. Dragamina që ndihmon për thellimin e kanalit mes lagunës dhe detit duket se nuk ka punuar shumë kohët e fundit.
Për aq kohë mbajnë mend njerëzit, pelikanët kaçurelë kanë ngritur foletë e tyre në një nga ishujt e ulët të lagunës, të cilin konservacionistët dhe banorët vendës e njohin si Ishulli i Pelikanëve.
Në kohën e regjimit komunist shqiptar, kur zona përdorej si një kamp pune për të burgosurit politikë, qindra pelikanë kishin foletë e tyre të pashqetësuar në ishull.
“Në kohën e regjimit ushtarë të armatosur mbronin zonën dhe ekosistemi për shumimin e pelikanëve në Karavasta qe i shkëlqyer,” rikujton aktivisti mjedisor Xhemal Mato.
“Jo vetëm që laguna qe parajsë për pelikanët, por edhe zona përreth qe e tillë,” shton ai.
Gjithsesi, që kur regjimi u rrëzua, gjuetia e paligjshme e rriti ndotjen ndërsa aktiviteti i peshkimit në lagunë ka reduktuar popullatën e pelikanëve kaçurelë në vetëm disa dhjetëra.
Rënia e vazhdueshme e popullatës së tyre ka shtuar frikën se kjo specie e rrallë mund të jetë drejt zhdukjes në Shqipëri.
Pelikani kaçurel është një anëtar trupmadh i familjes së pelikanëve dhe zona e tij e shumimit shtrihet përgjatë një korridori juglindor nga cepi i Europës deri në Indi dhe Kinë. Këto zogj shumohen në këneta dhe liqene të cekëta.
Me përmasa nga 160 deri në 193 centimetra dhe me hapje krahësh mbi tre metra, ky është një nga zogjtë më të mëdhenj në botë.
Karavastaja është laguna më e madhe në Shqipëri dhe një nga më të mëdhatë në Mesdhe. Ajo mbulon 43.5 kilometra katrorë. Laguna ndahet nga Deti Adriatik nga një rrip i gjerë rëre.
Laguna, çifti i turistëve zviceranë
Laguna, çifti i turistëve zviceranë
Si pjesë e Parkut Kombëtar Divjakë-Karavasta, laguna është një ekosistem i rëndësishëm, i mbrojtur nga konventa Ramsar mbi zonat e lagështa. Ajo është shtëpia e 200 specieve të zogjve, përfshirë shqiponja dhe fajkonj të rrallë.
Pasi ke mbërritur në lagunë, vizita në ishullin e pelikanëve nuk është e lehtë edhe pse interesi për vizita të tilla nuk është i vogël.
Gjatë vizitës sime, unë u bashkova me një çift zviceranësh, Kristof dhe Regina Conrad dhe punësuam një peshkatar vendës si guidë.
Çifti Conrad pati lexuar mbi pelikanët e rrallë dhe pati udhëtuar deri në Shqipëri thjeshtë që t’i shihte për një sekondë ata.
Udhërrëfyesi ynë, i cili dinte vetëm pak fjalë anglisht nga turistët e rrallë të huaj që vizitojnë lagunën, na përshëndeti ne me fjalën “Goodnight” kur u takuam me të.
Menjëherë ne hipëm në varkë, duke kaluar shkurret drejt ishullit.
Qielli i kaltër reflektonte mbi sipërfaqen e ujit. Me përjashtim të zhurmës së motorit të vogël të varfër, asgjë tjetër nuk pipëtinte.
Sipas Matos, rreth 270 çifte pelikanësh kishin foletë e tyre në lagunën e Karavastasë në vitet 1980, por shumica e tyre është zhdukur brenda pak vitesh pas rënies së regjimit komunist.
“Në mes të viteve ’90, kolonia ra nën sulm nga të gjitha anët, nga gjuetarë, ndërtues, zhvillim dhe të gjitha llojet e aktivitetit njerëzor, të cilat e degraduan ekosistemin,” rikujton ai.
Nga fundi i viteve ’90, speciet qenë pothuajse të zhdukura, shtoi Mato dhe popullata u mbajt e gjallë vetëm nga disa projekte konservimi të drejtuara nga Universiteti i Tiranës dhe organizatat jofitimprurëse.
Vezë Pelikani. Foto: Lindita Çela
Vezë Pelikani. Foto: Lindita Çela
“Degradimi i ekosistemit përreth pelikanit e reduktoi numrin e tyre në nivel kritik,” vijoi ai.
Sipas peshkatarit tonë udhërrëfyes, pelikanët shpejt u gjuajtën, u balsamosën dhe u shitën si dekorime.
Legjendat thonë se disa njerëz qenë të gatshëm të paguanin deri në 50 mijë euro për të marrë një pelikan të balsamosur në shtëpi.
Ndërsa varka u afrua te ishulli, ne mundëm të dallonim vetëm katër çifte pelikanësh, të cilët fluturan larg nga zhurma e varkës.
Ishulli i ulët është vetëm gjysmë metri mbi nivelin e detit dhe është krijuar përgjatë viteve nga depozitimi i mbetjeve organike.
Nga fundi i gushtit sezoni i shumimit për Pelikanin Kaçurel ka mbaruar, por sapo mbërritëm në ishull ne dalluam mbetjet e një zogu të vogël, i cili duket se nuk arriti kurrë të rritej.
“Duket sikur gjuetarët kanë qëlluar në shenjë këtë herë,” thotë peshkatari me sarkazmë.
Ai shtoi se ndërsa 20 çifte pelikanësh vijojnë të kenë folenë në ishull, kolonia duhet të ketë se paku 30 çifte që të mbijetojë.
Mato, aktivisti mjedisor, thotë se është tragjike që njerëzit nuk e kuptojnë vlerën ekonomike të ruajtjes së specieve të rralla si pelikani kaçurel.
“Ne mund të zhvillojmë turizëm me rërë dhe diell në këtë vend, por disa njerëz vijnë vetëm për të parë vende si kjo lagunë – dhe vetëm një specie,” vërejti ai.
“Kjo lagunë nuk është vetëm një thesar natyror por edhe një aset ekonomik të cilin ne duhet ta mbrojmë,” shtoi ai.

Kaq shumë kafshë dhe bimë po zhduken nga pesha e njeriut Nga Gazeta Shqip - 6 Nëntor 2012 8505 3 SHPËRNDAJE Facebook Twitter PALENTEOLOGU ANTHONY BARNOSKY KA FRIKË SE NJERËZIMI PO KRIJON KUSHTET PËR SHFAROSJE MASIVE TË SPECIEVE TË TJERA. SHPENDI I MREKULLUESHËM DODO ËSHTË NJË PREJ TYRE Akti i shfarosjes Brenda 300 viteve të ardhshme, 75 për qind e të gjitha specieve mamale do të jenë zhdukur nga ky planet. Ky është parashikimi i dhimbshëm i Anthony Barnosky, një paleobiolog në Universitetin Berkeley në Kaliforni, në rast se norma aktuale e zhdukjes së kafshëve sakaq të rrezikuara nuk kufizohet. Barnosky studion ndryshimet në biodiversitet dhe normat e zhdukjes që kanë ndodhur në të shkuarën e largët dhe i krahason ato me tendencat e sotme. Që kur jeta fillimisht u shfaq miliarda vite më parë, u diversifikua dhe bëri planetin tonë siç është sot, ka pasur pesë zhdukje masive. Ngjarja e fundit e tillë ndodhi 65 milionë vjet më parë, kur një meteor goditi Tokën, duke krijuar një mjegull permamente pluhuri që errësoi qiellin për shumë vite. Ndryshimi që solli në klimë kjo re pluhuri solli edhe zhdukjen masive të gjallesave, përfshirë dinozaurët. Barnosky llogarit se njerëzit tashmë po krijojnë kushtet për një shfarosje masive të së njëjtës shkallë, eliminimin e një të gjashtës së specieve në planet, përmes një kombinimi të përqendrimit të habitateve, por edhe të fragmentarizimit të tyre, duke gjuajtur kafshët e egra, por edhe duke ndryshuar temperaturën, duke shkaktuar ndotje e duke përhapur sëmundje. Ai vlerëson se deri në 30 për qind e specieve që popullojnë planetin aktualisht, mund të humbin brenda katër dekadave të ardhshme. Shfarosja është aktualisht një fenomen i zakonshëm dhe natyral. Nga rreth 4 miliardë specie që vlerësohet të kenë evoluar në planet, rreth 99 për qind e tyre janë zhdukur. Në të shkuarën, shkalla e shfarosjes është balancuar nga evoluimi i specieve të reja, por aktualisht, zhdukja e shkaktuar nga njeriu po ndodh kaq shpejt sa evolucioni nuk mund të kompensojë. Barnosky vlerëson se norma aktuale e zhdukjes së specieve është një mijë herë më e lartë se sa norma natyrale, gati e krahasueshme me të ashtuquajturat, pesë ngjarjet e mëdha të zhdukjeve masive. Antropocena, ose Epoka e Njeriut, do të shënohet nga një rënie masive e biodiversitetit, ndërsa kafshët e bimët zhduken nga planeti përgjithmonë. Kësaj here nuk do të jenë vetëm krijesat individuale që do të zhduken, por edhe pema e evolucionit – linja e së cilës do të pushojë së ekzistuari para kohe. Antropocena do të jetë e njohur edhe për shkallën e lartë të homogjenitetit, të cilin Barnosky e përshkruan si Mekdonaldizimi i natyrës. “Shumë kafshë dhe bimë kanë evoluar për të pushtuar zona të caktuara gjeografike, të tilla si ishuj apo liqene malore. Për rrjedhojë, është e mundur të gjesh disa specie në rrezik zhdukjeje në një pjesë të caktuar të planetit, të cilat nuk gjenden asgjëkund tjetër. Të tilla janë breshkat gjigante të Galopagosit, Lemursi i Madagaskarit apo koalas në Australi. Me raste, përgjatë historisë së Tokës, lëvizja e pllakave tektonike ka bërë që masat tokësore t’i ngjiten njëra-tjetrës. Kjo ndodhi për shembull, kur kontinentet e Amerikës së Veriut dhe të Jugut, u përplasën me njëri-tjetrin rreth 3 milionë vjet më parë. Në pushtimin që vijoi, Amerika e Jugut mori mishngrënësin e saj të parë, xhaguarin nga Amerika e Veriut, kafshë që ia doli të hajë shumicën e faunës vendase dhe që zhduku shumë specie. Forcë dominuese Njerëzit kanë arritur të orkestrojnë një migrim të specieve në shkallë tektonike pa pasur nevojë të afrojnë kontinentet. Në disa raste e kanë bërë me qëllim dhe në disa raste të tjera, pa dashje, gjë që ka lënë gjurmë të thella në planet. Disa nga speciet, si minjtë, dhitë, gruri apo eukalipti, janë shpërndarë në të gjithë planetin, ndërsa shumë të tjera janë rralluar apo zhdukur. Shumë nga speciet e shpërndara konsiderohen si invazive, ose “barëra të këqija”, pasi konkurrojnë me aftësi speciet vendase për ushqim, dritë apo habitat. Xhaguari p.sh. thjesht konsumon kafshët e tjera deri në zhdukje. Ndërkohë, ne kemi shpërndarë insekte dhe sëmundje nga njëri vend në tjetrin, shpesh duke shkaktuar zhdukje të specieve vendore. Edhe popullata njerëzore të izoluara janë zhdukur si pasojë e sëmundjeve tona. Euroaziatikët p.sh., dërguan sëmundje si gripi, lia, apo malaria në vende ku popullatat vendase nuk kishin krijuar imunitet të përshtatshëm. Ndërkohë, ne kemi qenë duke shtuar artificialisht popullatën e disa specieve të caktuara, si lopë, qen, oriz, misër dhe pula, ku shumëfishimi i menaxhuar ka krijuar varietete shumë të ndryshme nga paraardhësit e tyre të egër. Kombinimi i peshës së njerëzve dhe kafshëve shtëpiake tashmë kapërcen fuqitë e të gjitha krijesave natyrore në sipërfaqen e planetit me një raport 95 me 5, thotë Barnosky. Dhjetë mijë vjet më parë, në fillim të epokës gjeologjike të holocenit, pesha e njerëzve dhe e kafshëve shtëpiake ishte vetëm 0.1 për qind e totalit të specieve në planet. Për shkak se ne jemi bërë forca dominuese në planetin tonë, ne tashmë kemi në dorë të vendosim se si mund ta menaxhojmë më mirë situatën që po krijojmë. Shumë po bëjnë thirrje për ndryshimin e mënyrës së konservimit që kemi praktikuar deri më sot. Në vend që të luftojmë për të kthyer ekosistemet në gjendjen që qenë para epokës së njerëzve, arsyetohet se konservacionistët duhet të bëhen realistë dhe të pranojnë se njerëzit janë pjesë e shumë ekosistemeve aktualisht. Në shumë raste, ne duhet të pranojmë ekosisteme që inkorporojnë speciet jo vendase dhe të përpiqemi t’i ruajmë siç janë aktualisht.



Akti i shfarosjes

Brenda 300 viteve të ardhshme, 75 për qind e të gjitha specieve mamale do të jenë zhdukur nga ky planet. Ky është parashikimi i dhimbshëm i Anthony Barnosky, një paleobiolog në Universitetin Berkeley në Kaliforni, në rast se norma aktuale e zhdukjes së kafshëve sakaq të rrezikuara nuk kufizohet.

Barnosky studion ndryshimet në biodiversitet dhe normat e zhdukjes që kanë ndodhur në të shkuarën e largët dhe i krahason ato me tendencat e sotme. Që kur jeta fillimisht u shfaq miliarda vite më parë, u diversifikua dhe bëri planetin tonë siç është sot, ka pasur pesë zhdukje masive. Ngjarja e fundit e tillë ndodhi 65 milionë vjet më parë, kur një meteor goditi Tokën, duke krijuar një mjegull permamente pluhuri që errësoi qiellin për shumë vite. Ndryshimi që solli në klimë kjo re pluhuri solli edhe zhdukjen masive të gjallesave, përfshirë dinozaurët.

Barnosky llogarit se njerëzit tashmë po krijojnë kushtet për një shfarosje masive të së njëjtës shkallë, eliminimin e një të gjashtës së specieve në planet, përmes një kombinimi të përqendrimit të habitateve, por edhe të fragmentarizimit të tyre, duke gjuajtur kafshët e egra, por edhe duke ndryshuar temperaturën, duke shkaktuar ndotje e duke përhapur sëmundje. Ai vlerëson se deri në 30 për qind e specieve që popullojnë planetin aktualisht, mund të humbin brenda katër dekadave të ardhshme.

Shfarosja është aktualisht një fenomen i zakonshëm dhe natyral. Nga rreth 4 miliardë specie që vlerësohet të kenë evoluar në planet, rreth 99 për qind e tyre janë zhdukur. Në të shkuarën, shkalla e shfarosjes është balancuar nga evoluimi i specieve të reja, por aktualisht, zhdukja e shkaktuar nga njeriu po ndodh kaq shpejt sa evolucioni nuk mund të kompensojë.

Barnosky vlerëson se norma aktuale e zhdukjes së specieve është një mijë herë më e lartë se sa norma natyrale, gati e krahasueshme me të ashtuquajturat, pesë ngjarjet e mëdha të zhdukjeve masive.

Antropocena, ose Epoka e Njeriut, do të shënohet nga një rënie masive e biodiversitetit, ndërsa kafshët e bimët zhduken nga planeti përgjithmonë. Kësaj here nuk do të jenë vetëm krijesat individuale që do të zhduken, por edhe pema e evolucionit – linja e së cilës do të pushojë së ekzistuari para kohe.

Antropocena do të jetë e njohur edhe për shkallën e lartë të homogjenitetit, të cilin Barnosky e përshkruan si Mekdonaldizimi i natyrës. “Shumë kafshë dhe bimë kanë evoluar për të pushtuar zona të caktuara gjeografike, të tilla si ishuj apo liqene malore. Për rrjedhojë, është e mundur të gjesh disa specie në rrezik zhdukjeje në një pjesë të caktuar të planetit, të cilat nuk gjenden asgjëkund tjetër. Të tilla janë breshkat gjigante të Galopagosit, Lemursi i Madagaskarit apo koalas në Australi.

Me raste, përgjatë historisë së Tokës, lëvizja e pllakave tektonike ka bërë që masat tokësore t’i ngjiten njëra-tjetrës. Kjo ndodhi për shembull, kur kontinentet e Amerikës së Veriut dhe të Jugut, u përplasën me njëri-tjetrin rreth 3 milionë vjet më parë.

Në pushtimin që vijoi, Amerika e Jugut mori mishngrënësin e saj të parë, xhaguarin nga Amerika e Veriut, kafshë që ia doli të hajë shumicën e faunës vendase dhe që zhduku shumë specie.

Forcë dominuese

Njerëzit kanë arritur të orkestrojnë një migrim të specieve në shkallë tektonike pa pasur nevojë të afrojnë kontinentet. Në disa raste e kanë bërë me qëllim dhe në disa raste të tjera, pa dashje, gjë që ka lënë gjurmë të thella në planet. Disa nga speciet, si minjtë, dhitë, gruri apo eukalipti, janë shpërndarë në të gjithë planetin, ndërsa shumë të tjera janë rralluar apo zhdukur. Shumë nga speciet e shpërndara konsiderohen si invazive, ose “barëra të këqija”, pasi konkurrojnë me aftësi speciet vendase për ushqim, dritë apo habitat. Xhaguari p.sh. thjesht konsumon kafshët e tjera deri në zhdukje.

Ndërkohë, ne kemi shpërndarë insekte dhe sëmundje nga njëri vend në tjetrin, shpesh duke shkaktuar zhdukje të specieve vendore. Edhe popullata njerëzore të izoluara janë zhdukur si pasojë e sëmundjeve tona. Euroaziatikët p.sh., dërguan sëmundje si gripi, lia, apo malaria në vende ku popullatat vendase nuk kishin krijuar imunitet të përshtatshëm.

Ndërkohë, ne kemi qenë duke shtuar artificialisht popullatën e disa specieve të caktuara, si lopë, qen, oriz, misër dhe pula, ku shumëfishimi i menaxhuar ka krijuar varietete shumë të ndryshme nga paraardhësit e tyre të egër. Kombinimi i peshës së njerëzve dhe kafshëve shtëpiake tashmë kapërcen fuqitë e të gjitha krijesave natyrore në sipërfaqen e planetit me një raport 95 me 5, thotë Barnosky. Dhjetë mijë vjet më parë, në fillim të epokës gjeologjike të holocenit, pesha e njerëzve dhe e kafshëve shtëpiake ishte vetëm 0.1 për qind e totalit të specieve në planet.

Për shkak se ne jemi bërë forca dominuese në planetin tonë, ne tashmë kemi në dorë të vendosim se si mund ta menaxhojmë më mirë situatën që po krijojmë. Shumë po bëjnë thirrje për ndryshimin e mënyrës së konservimit që kemi praktikuar deri më sot. Në vend që të luftojmë për të kthyer ekosistemet në gjendjen që qenë para epokës së njerëzve, arsyetohet se konservacionistët duhet të bëhen realistë dhe të pranojnë se njerëzit janë pjesë e shumë ekosistemeve aktualisht. Në shumë raste, ne duhet të pranojmë ekosisteme që inkorporojnë speciet jo vendase dhe të përpiqemi t’i ruajmë siç janë aktualisht.

Kafshët që po zhdukën

Përgatiti: Elkierd Deliu

Çdo vit, Organizata Ndërkombëtare për Mbrojtjen e Natyrës (WWL) publikon listën e kuqe botërore të specieve të kërcënuara. Gjithsej 22.413 specie kafshësh janë të dënuara që të zhduken për shkak të veprimtarive njerëzore
Organizata Ndërkombëtare për Mbrojtjen e Natyrës bën një bilanc alarmant të kafshëve të cilat janë drejt zhdukjes. Arsyeja kryesore? Aktivitetet njerëzore. Përveç gjuetisë së paligjshme, këto kafshë janë gjithashtu viktima të shkatërrimit të habitatit të tyre natyror nga njeriu. Pas disa vitesh ne nuk do kemi me mundësinë të shikojmë këto mrekulli të natyrës.

1. Ariu polar

Ariu polar është padyshim simboli i specieve të cilat janë drejt zhdukjes. Që prej 2009 WWL ka shënuar 2156 specie të zhdukura, viktima të gjuetisë së paligjshme apo të ngrohjes klimatike. Kjo specie e mrekullueshme mund të zhduket në 75 vitet e ardhshme.


2. Tigri i Bengalit 2

Tigri i Bengalit nuk numëron më shumë se 1800 homologë. Duke përfshirë të gjitha racat, 95 % e popullatës së tij është zhdukur gjatë shekullit të kaluar, sipas WWL. Dhëmbët e tij, kthetrat e tij apo edhe lëkura janë përdorur si trofe nga njeriu duke qenë se është një nga kafshët më të rrezikshme të botës.



3. Pinguini Perandor

Në dekadat e ardhshme 50% e popullatës së kësaj specie mund të zhduket. Në Antarktikë, disa koloni kanë humbur 2/3 e pjesëtarëve të tyre. 53900 janë zhdukur që prej 2009 sipas WWL.


4. Elefanti i Afrikës

Elefanti i Afrikës është në rrezik të madh. I kërcënuar nga gjuetia e paligjshme, i gjuajtur për fildishin e tij, elefanti afrikan është gjithashtu viktimë e thatësirës, mungesës së ujit dhe ushqimit të nevojshëm për mbijetesën e tij.


5. Koralet e detit

Shkëmbinjtë nënujorë të koraleve, thelbësore për biodiversitetin nënujore, mund të zhduken rreth 80% në dekadat e ardhshme. Koralet janë viktima të drejtpërdrejta të pranisë të lartë të CO2 në ujë. Pothuajse 50.000 m² janë zhdukur tashmë që prej 2009.



6. Gorilla e malit

Gorilla e malit është një nga speciet më të rrezikuara të planetit. Ka më pak se 700. Viktima të shpyllëzimit, ai është i kërkuar nga gjahtarët që e gjuajnë për mishin e tij, kafkën dhe duart, mendohet se sjellin fat të mirë.



7. Kondori i Andeve

Kondori i Andeve është i kërcënuar me zhdukje. Më i madhi zog grabitqar në botë, rënia e numrit të popullatës së tij është kryesisht për shkak të helmimit të tërthortë, kryesisht nga kafshët e ngordhura ose “persekutimet” njerëzore. Megjithatë, për shumë amerikano-jugorë, ai konsiderohet si hyjnor. Edhe kushërinjtë e tij, shqiponja dhe huta kërcënohen gjithashtu.


8. Panda Gjigante

Janë jo më shumë se 1600 Panda Gjigante që jetojnë në natyrë. Barngrënëse, panda është viktimë direkte e shpyllëzimit



9. Beluga

Beluga e quajtur ndryshe balena e bardhë ose delfini i bardhë. Kjo specie është shumë e ndjeshme dhe zhdukja e saj graduale është kryesisht për shkak të ndotjes detare.

10. Papagalli Ara dë Lear

Papagalli Ara de Lear (emër të cilin e ka marrë nga shkrimtari i njohur anglez Eduard Lear), i cili falë përpjekjeve të përbashkëta të qeverisë braziliane dhe OJQ-ve ndërkombëtare, ka kaluar nga kategoria në ‘rrezik kritik’ në të ‘kërcënuar’ për zhdukje.





11. Rrëqebulli

Rrëqebulli ose Links-i i Spanjës është gjithashtu pjesë e këtij klasifikimi të kafshëve më të rrezikuara në botë. I ndarë midis jugut të Spanjës dhe Portugalisë, nuk janë më shumë se 215–265 ekzemplarë.





12. Krokodili kuban

Krokodili kuban është në rrezik kritik zhdukje. Popullata e tij është zvogëluar me 80% ne këto tre gjeneratat e fundit. Shkaqet kryesore të rënies së kësaj popullate janë gjuetia e paligjshme, futja e llojeve të tjera të reptileve dhe shkatërrimi i habitatit natyror.




13. Breshka Luth

Breshka Luth, më e madhja e shtatë specieve të breshkave detare. Ajo është klasifikuar “specie në rrezik kritik zhdukje”. Kjo krijesë e mrekullueshme deti, e cila ka humbur rreth 80% të pjesëtarëve të saj, mund të mos ekzistojë më ne 2040. Breshkat nuk mund ti mbijetojnë njeriut, në një kohë që ata e kanë populluar tokën shumë më përpara dinozaurëve dhe zogjve.




14. Kali Przewalski


Kali Przewalski i njohur ndryshe si Thaki ose si Poni Mongol, është një prej 7 specieve te fundit të familjes së kuajve (equidae) të egër që nuk janë zbutur kurrë nga njeriu. Habitati i tij natyror është Azia dhe Europa qendrore. Shkaku i zhdukjes së tij nga Mongolia ka qenë gjuetia. Falë klorofilit që gjendet në bar në fytin i tij u formua një myk i jeshil dendur dhe gjatë viteve 60 kur ai u zhduk plotësisht nga Mongolia, njerëzit mendonin se ai shëronte një sëmundje të rëndë. Kohët e fundit është rifutur në Mongoli, Kinë, Kaukaz dhe Ukrainë.



15. Foka e Kaspikut

Foka e Kaspikut ka parë popullatën e saj të bjerë me 90% 100 vitet e fundit si rezultat i degradimit të habitatit, të ndotjes dhe gjuetisë.




16. Bonobo

Bonobo ose shimpanzeja xhuxh. Si të gjitha kafshët e tjera, shkaku kryesor i vdekjes së tij është aktivitet njerëzor. Viktimë njëherësh e shpyllëzimit,gjuetisë për mishin e tij ose për vetitë e tij kuruese, ky primat mund të zhduket brenda 50 ose 70 vjetësh

2017/11/03

Zef Pergega: Letër nga Detroidi(2)


        “….E tmerrshme deklerata e Visat Zhitit…qe te largohej djalli nga ambasada e Shqiperise ne Vatika nat Andrea David beri lutjen e Shen Mikeli dhe bekoi mjedisjet. Nebjem ca kohe ne paqe. Ndersa une doja ti pergjigjesha Presidentit sa pa ikur ai nga detyra. E kisha gati nje poezi – grotesk. …Ne ambasade, e them me keqardhje gjeta nje si personazhi I Kafkes, vecse metamorfoza kishte ndodhur ne te kunderten.  Instikti stermadh qe shderruar ne diplomat. Ja shkaku i se gjithes. Ajo u duhej aty. Nje djall e di se per c’interesa, puna e tyre…!
                                                      (Gazeta “Tema” 1 nendor 2014, pjese nga libri i tij)
Ish-Ministri i Kulturës, Visar Zhiti, i cili është kandidat për ambasador në Vatikan, e ka cilësuar si një inkuizicion të ri deklaratën e përfaqësuesit të kishës katolike George Frendo.
M’u duk shkrim për një inkuizicion. Së pari, ai që ka folur, nuk e di në ka folur, në emër të vetes, a të kujt tjetër. Unë nuk e njoh dhe nuk e di a më njeh. Po patjetër që nuk më njeh. Ai nuk e di çfarë jam unë, mysliman, apo katolik, apo bektashian, apo laik. Unë, meqenëse po bëjmë këtë bisedë, kam kohë që punoj me kulturën katolike si një nga themelet e Europës së bashkuar.Jam përkthyes i poezive të Papa Vojtilës, jam autor i katër librave për nënë Terezën. varësisht nga origjina, unë në burg kam qenë mes priftërinjve katolikë, ata ishin midis të tjerëve, miqtë e mi. Dhe, ku e di ai që unë nuk jam pagëzuar në burg, ku ai nuk guxon të kthejë kokën ta shohë? Jam, në një gjendje të rëndë. Më duhet të pushoj së qari që të flas me ju”, shprehet Zhiti në një intervistë për “Gazeta Shqiptare”.
“ Unë jam shumë i krishterë, nëse ai do ta dijë. Kam vepra të krishtera. Edhe libri im i fundit, “Lajmëtarët e Europës”, është himn për priftërinjtë e masakruar nga komunizmi. Ne, jemi shtet laik, nëse sipas tij, përdoret gjuha e shifrave, që Shqipëria ka 15% të popullsisë katolike, e që unë mendoj se janë më shumë, atëherë ai le të pretendojë që në Vatikan të ketë 15% të krishterë në atë ambasadë. Logjika e shifrave kjo është, nëse ai do logjikë shifrash. Nëse Shqipëria sipas zotërisë, konsiderohet vend mysliman dhe ka 15% katolik, le të pretendojë që 15% e punonjësve të jenë katolikë në të gjitha ambasadat, qoftë edhe në Vatikan dhe jo të nxjerrë brirë djallëzor për të arritur një qëllim tjetër që nuk ka lidhje me punën, me diplomacinë, me fenë, aq më tepër me Krishtërimin”, vijon më tej Zhiti në reagimin e tij.”
                                   Gazeta “Dita. 8 shkurt 2015)

     Visar Zhiti emërohet zyrtarisht si i ngarkuar me punë në Vatikan
- 03/13/2015 – Gazeta “Illyria” New-York
       Tiranë, 13 mars 2015 – Qeveria shqiptare e ka firmosur tashmë emërimin e Visar Zhitit si të ngarkuar me punë në Selinë e Shenjtë.
Burime të sigurta kanë konfimuar për Ora News se vendimi është marrë nga Ministria e Punëve të Jashtme në fillim të javës dhe Vatikani është vënë zyrtarisht në dijeni.
       Pritet që brenda një harku të shkurtër kohor, Zhiti të nisë detyrën e tij në Vatikan si i ngarkuari me punë i Shqipërisë.
      Ora News kontaktoi me Visar Zhitin, i cili vlerësoi qeverinë shqiptare, e cila çoi deri në fund vendimarrjen që Visar Zhiti ta përfaqësonte në Vatikan.
        “Vlerësoj shmë vendimin e Ministrisë së Punëve të Jashtme, Qeverisë dhe që shtetit që kishte një pikësynim dhe e çoi deri në fund atë që tha, nëse ata menduan se unë isha njeriu që duhej atje. Pavarësisht pengesave që u krijuan, që edhe kur janë subjektive, bëhen objektive, është menduar që kjo të çohet deri në fund dhe unë e vlerësoj”, tha ai.
Zhiti përsëriti angazhimin e tij, për një përfaqësim të denjë të Shqipërisë në Selinë e Shenjtë.
“Unë do përmbush angazhimet e mia që lindin nga kjo detyrë. Dua të përsëris çka kam thënë edhe më parë, se edhe Ambasadori nuk është regjisori i një pjese teatrale, por duhet të plotësojë vizionin e shtetit dhe Ministrisë së Punëve të Jashtme në atë vend, duke kërkuar të bëjë një imazh sa më të mirë për vendin, për të zgjeruar lidhjet, sidomos me Vatikanin që është fuqi botërore shpirtërore dhe ndikon shumë në moralitetin e njerëzimit dhe drejtësinë e kësaj bote. Shqipëria ka fatin e mirë që me Vatikanin ka pasur marrëdhënie shekullore”, tha Zhiti. (r.m.)

              POSTI I AMBASADORIT NUK ESHTE LEJE KRIJUESE POR PUNE KRIJUESE NE SHERBIM TE KOMBIT TEND….
ZEF PERGEGA
   Qe caktimi i njerezeve ne poste diplomati apo ambasadori eshte nje loje e ndyre me sy te piste kete e din cdo njeri tashme. Nuk ka nevoje per shume fakte e komente per te kuptuar se ne ambasadat tona ka nje perqindje te madhe diplomatesh nga koha e shkuar kujtojme ketu Maxhunet, Minxhozet…Nashot..disa me lidhje martesore me te huaj nga bota arabe dhe me mbiemra te huaj. Disa te lidhur edhe me boten e krimit, te narkotrafikut te dale nga organet e sigurimit dhe te kupoles se bunkerit. Asnjehere parlamenti shqiptar nuk e mori ne analize ceshtjen e aktivitetit te trupit tone diplomatic jashte shtetit, perberjen e tyre, lidhjet e tyre fare e fisnore. Detyra e trupit diplomatic eshte nje vend reserve per te plotesuar teket dhe detyrimet e qeveritareve per shenrbetoret e tyre. Nje vend per pushime e defrime deri ne ekstaze.
   Eshte e tmerrshme dekerata e Zhitit, i cili si i ngarkaur me pune ne ambasaden Shqiptare ne Vatikan, kjo si per  inat te kreut te shtetit, arriti te shkruaj nje liber rreth kesaj ceshtje qe kishte te bente me rastin e tij personal. Kur nje poet apo shkrimtar qe ka shkruar per kombin, diktaturen, qofte edhe per persekutimin e klerikeve, bie ne nivele kaq nonzero qe te shkruaj per kete konflikt te panevojshem, kjo nuk eshte normale dhe e padit personalitetin e tij disi te fshehur.
   Nuk kam asnje dijeni per trupin diplomatic te Shqiperise, jashte shtetit, por di se eshte nje kulle e ftohte dhe nje cerdhe antikombatare e percarese me komunitet shqiptare qe jetojne ne boten e lire. Ato me se pakti jane skenaristet e ngaterresave ne diaspore dhe ketu ne Amerike ka raste te panumerta. Me vjen rende nga vetja kur nje ambadasor shqiptar ne Amerike llahet ne nje darke ku flitet per vrasje mes shqiptareve. Nuk dua as nuk do ta bej publikimin e nje kasete qe ne fakt kur njerezve u preken interest e hedhin ne internet. Une nuk kam asnje inters, ua du te miren sic ia dua vendit tim.
    Fjala eshte: “A e ndryshoi Visar Zhiti personazhin e Kafkes ne ambsaden Shqiptare ne Vatikan?!  Dhe kush eshte ky qe poeti nuk goxon te ia permende emrin ?! kaq I paprekshem eshte ky apo kjo?! Dita I erdhi Enverit jo me nje diplomati! Artikulli nuk thote gje per kete. Ai me se shumti ben fjale mbi telefonaten bajate dhe pa edukuate qe Rama I paska bere Nishanit per mos dekretimin e Zhitit. Qe ne fakt ia ka zhytur vetes me teper tapen personalitetit te tij krijues. Librin nuk e kemi ne dore. Por a perben ceshtje letrare e kombetare botimi i nje libri per kete qellim?! Per keto kulisa?! Qe ere diplomacie nuk mbajne. Pse me kaq uth caktimi i Zhitit si perfaqesues i shtetit shqiptar ne Vatikan dhe ne nje menyre edhe te katolicizmit shqiptar, kontributit te klerit per formimin e kombit shqiptar me tipar edhe educate prendimore?!
    Po te ishte me te vertete respect ndaj katolicizmit shqiptar, dhe mos paragjykimi fetar sa ambasadore katolike kemi ne boten muslimane, kur nuk kemi asnje ne boten e cilizvizuar prendimore?! Jo jaran, caktimi i trupit diplomatic I Shqiperise jashte shtetit eshte harem sulltanesh. Kurr nje dobi nuk ia kane sjelle vendit te tyre. Cilin grup kulturor apo biznesi sollen ato ne Shqiperi?! Cilin liber shkruan ato per Shqiperine qe te njihet ne boten e jashtme?! Asnje! Cilin takim organizuan ato me diasporen Shqiptare qe ne Amerike ka edhe miliardera shqiptare ne heshtje qe shikojne punen e vet, qe te investojne ne Shqiperi?! I vetmi bznesmen shqiptaro-amerikan eshte Ekrem Bardha, por me nje lule nuk vjen pranvera ne vendin e krimit dhe te maruanes.
    Ne kete kontekst deklerata e Visar Zhitit ne librin e tij se At Andrea beri lutjen dhe bekimin qe te largohej djalli nga ambasada e Shqiperise eshte skandaloze. Kjo mund te ndodhe nese aty ka ndodhur nje vrasje…!


    Ministri i Jashtem duhet te thirret menjehere ne interpelance parlamentare dhe te jape shpjegime ne kuvendin e Shqiperise dhe mediat e varuara dhe servile te pakten njehere te tregohen ne lartesine e misionit te tyre.

Nga Zef Pergega : Letër nga Detroidi

KURVERIA MEDIATIKE ME E RREZIKSHME SE AJO POLITIKE…
Zef PERGEGA
Keto dy kurva jene sjellur keq kundra njera- tjetres. Me te rrezikshme se kuvat e perandorise se Venedikut…po kerrleshen ne syte e botes!
Ne fillim kurva plake politike ia mesoi stilet asaj mediatike dhe kjo e fundit po mendon se mund ta nxjerre nga skena e fitimeve qe vjen nga prostitucioni i lashte i saj. Vertete eshte rrudhur, por celesat e haremit, rekrutimet dhe provat mbi kurvat mediatike e ka plaka politike. Keta mediatiket genjehen lehte si kurvat e hoteleve qe kalojne naten e veten sa bezdisin punonjeset e hotelit te pastrojne carcafet. Kurva politike e rriti kurven mediatike. C’fare beri?! Padronet mediatike i zgjodhi nga nenbunkeri e bosave te bllokut, i shkolloi, i mjeshtroi, disa i perdori sekualisht qe kur te ngrinin bishtin tu thonin: “Ik ore b..q!” Padronet qe u zgjodhen duhej te vinin nga familjet komuniste , muslimane dhe me pseudonime. Ky ishte kushti i pare ndersa kushti i dyte te ishin gjysem te talentuar dhe gjysma do tu vinte nga kurverimi i fjales.
Ne kuptimin e plote te fjales studio dhe zyrat u kthyen ne hareme saqe kushtet per kere harem i plotesuan me te mira se ne motelet e botes. Keta gjysem sa gjysma e mediokreve krijuan komisione per te patur femra mendjeleta, kerthize e gjokse jashte me te pasme si gjyle topash ne kashte! Ne keto sudio agjenturat e huaj instruktuan skenariste e regjizore per te realizuar me “zog jashte” programe televizive dhe kurva mediatike doli pa breke.
100 televizone u krijuan ne Tirane e ne rrethina per ti thene botes se kaq e vogel eshte Shqiperia. Kjo kurveri krijoi pak a shume njeriun e ri majmun te fjales, disa pseudoanaliste qoftesh Tirane qe nuk hahen as me gjize. Pse lejohen celularet ne emisionet televizive?!. Ata vetem i pergjigjen pytjes se pare qe eshte e pergjithshme dhe pytjes se dyte i duhet ta lexojne ne celurare. Nga ju vjen pergjigjia ketyre protitutave mediatike?! Sigurisht nga padronja e shtepise publike te Shqiperise qe eshte ajo politike. Ajo mban gjalle kurven e re ate mediatike. Por kjo nga se eshte rritur shume me zog jashte po i ben rende deges se thate te politikes dhe me cdo mjet po kerkon te ia zhyse tapen sa me pare qe kur ta prangosin plaken te mos kete mundesi publiku ta mesoje te verteten se ku e mesoi zanatin…te dyja kerkojne kokat e njera tjetres ne tepsi. C’fate do te beje strategu i Haremit? Do ti shese apo do te organizoje ndeshjen Xhudo?!
…Ja pse e ka fajin Edi qe na shane gazetaret keta majmune te shitur tek agjenturat e huja greko-serbe. I keni pare kur japin lajme ne serbisht e rrogen e marrin ne televizionet e Tiranes. Ne Amerike ka nje liste me keta mostra, te cilet kane akses edhe ne mediat serbokomuniste dhe agjenturore ne komunitetin e shqiptareve te amerike. Sponsizohen rende ne tre drejtime, por ne dyet e kishave lypin si lypsare...Kjo pjelle e femijeve te bllokut qe ka kapur majat e mediave dhe te diplomacise. Ata kane kapur edhe syte e djallit. Vetem ne gjakun e vet do te mbyten sic jane mbytur te paret e tyre. 
Dkur me keta gazetare qe jane bere bos dhe korba te fjales se lire e pinin kafen te gjithe pothuajse tek Fideli. Mese shumti aty si djathtas si majtas i benim shkrimet. Disa arriten ti gjejne e zbulojne syte e djallit dhe ato i kane vilat tek Tegu. Nuk me bejne pershtypje vilat se shoh perdite ne Amerike, por me ben pershtypje vasaliteti dhe partneriteti i mediave me politiken dhe klanet mafioze. Media ne Shqiperi nuk eshte rivale, por skllave. Gjysem gazetaret qe nuk i pirdhte njeri moren ne dore mediat. Agjenturat e huaja kane bere kerdine per ta kapur kete pushtet dhe e kane ne dore. Ju kujtoni se keto e me shume nuk i dine ne Amerike dhe ne shtepine e Bardhe?! A e dini ju se nje lobist shqiptar ne Amerike, per te cilin ngrihet ne kembe kongresi Amerikan ka me fuqi se gjithe politika shqiptare?!. Kam patur rastin te shkoi ne Shtepine e Bardhe me kete njeri dhe e shikoja me vemendje si e respektonin sikur te ishte presidenti i vendit tim. Por te takosh Blendin, Sokolin apo Gellcin e Zi eshte nje tmerr se ato e kane devizen te mos takohen me shqiptaro-amerikanet. Shikoni ne Shqiperi jane100 televizione dhe 60 gazeta asnje program per diasporen dhe asnje faqe shtypi per 1.150 mije shqiptare ne Amerike. Shqiperine e kemi prej shqiptareve te Amerikes!
Shikoni emisionet e mamaqeve, taqove, arditeve satelite te pleqeve te byrose politike qe I gezohen tani ne perendim te jetes skenave pornografike, duke e degjeneruar ne kulm finesen e femres shqiptare vetem per nje page jevgjish. Se padronet nese nuk ua ve zogun e rruar ne pjate te nxjerrin jashte!
A do ti vije dita kesaj ndyresire qe i vjen era kalbesire me keq se kanalit te Lanes? Vone?! Po po vone se shpirti i revoltes se shqiptarit ka vdekur. Po te ndodhte kjo ne boten e lire njerezit do ti kishin hedhur padronet e mendiave bashke me kurvat e tyre ne kazanin e plehrave. Kazan?! Ashtu tha kryeministri me shaka?!. Po ta kishte me te vertete ata shkonin pas vendit ku ruhet terbimi i luaneve!
Mediat shqiptare jane te kapura nga islamizmi politik. Ai eshte kuleta qe i mban gjalle bashke me kurverine. I deh mes gjinjeve te zogjve te perfumosur me ilaqe seksualisht te ndezura.
Sa kushton minarja e Sokol Balles?!
Ne SHBA ekziston mendimi elitar dhe mediatik se Shqiperia eshte nje trashegimtare e denje e fosileve osmane te mbetura ne vendin tone edhe pas largimit te batalionit ushtarak ne vitin 1922 nga Shkodra. Ne qarqe te pergjithshme ky sindrom dawn ka ardhur dhe eshte ngulitur fort nga propaganda serbosllave e komuniste qe prej titos dhe titoviqeve antishqiptar. Qe edhe sot jane shume…ne linje me kete ka qene edhe trupi diplomatic mjekrrosh qe ka punuar me se shumti kundra Shqiperise, qe te gjithe musliman. Trupi diplomatic ne bote qe perfaqeson Shqiperine dhe Kosoven i ngjane ekipit te xhamise se Teheranit dhe perberjes otomane fanatike te parlamentit shqiptar. A do te shembet bota e krimit te saj?! 
Ne Shqiperi eshte ngritur ne nivelin me te larte antiamerikanizmi shteror dhe intelektual. Ky eshte nja kanibalizem i vertete kunder dashurise qe ka populli I thjeshte per popullin dhe Shtepine Bardhe. Zoti te bekofte Amerike! Skandali me I madhe eshte fondi qidra milionesh dollaresh per formimin e celuala sllavokomuniste shqiptare ne te gjithe Shtetet e Bashkuara te Amerikes, mbajtja e njerezve te duhur te kesaj propogante anti shqiptare per me shume se 15 vjet ne Amerike. Te gjitha keto fonde merren nga tasksa paguesit shqiptar me pretendimin se keto shkojne per te mbajtur gjalle gjuhen dhe traditen shqiptare ne boten e lire e ne fakt mbahet gjalle mafia kundra ketyre vlerave.
Amerikanet mendonje se vetem nje grusht njerez nga shqiptaret e Malesise se Madhe ne Mal te Zi jane puro katolike, per shkakun e vertete se keta jane etaloni me i ndritur i ceshtjes kombetare. Dhe kane te drejte se pushteti ne Shqiperi mbetet si ne zorret e Zogut dhe te Enverit musliman fanatic dhe aspak tolerant. Per ta paraqitur Shqiperine muslimane nje rol te paguar negativisht luan edhe kurveria mediatike e Tiranes, e cila tashme eshte plotesisht partnere e zhdukjes se vlerave kombetare. Kurre nje figure kombetare nuk e brojti ne syte e botes?! Te gjitheve na kujtohen ngjarjet e 1997. Pse ndodhen ato?! Vetem se islamizmi politik dhe ai agjenturor kishte hyre deri ne palce te Shqiperise?! Dhe tani ishte rikthyer perseri duke zene aorten e saj kryesore. Po ti hidhni tani nje sy kronikave televizive qe jepnin te huajt dallon gazetarin ne ballkonin e hotel “Tiranes” dhe minarja ne krahun e tij te djathte, per te treguar kete islamizem qe po e qelb Shqiperine per me shume se 500 vjet. Kopilizmi eshte aty…!
Shikoni pak siglen e emisionit “Top Story” te Sokol Balles! Shikoni se ajo mbyllet me minaren e Tiranes, nderkohe qe jo larg eshte katedralja katolike e Shen Palit, prej te cilit kemi gjurmen historike dhe fytyren perendimore dhe jo lag sheshit katedrelen ortodokse. Sa million dollare paguan islamizmi politik per kete sigel?!



Detroit 29 tetor 2017

2017/11/02

Letër me shkas nga Detroidi!

NJE SYTH SHPIRTI NE AKUARELIN E NJE KOSOVARI

    …brenda syrit poetik të Flori Bruqit



NJE SYTH SHPIRTI NE AKUARELIN E NJE KOSOVARI

             

ZEF PERGEGA

Nanat janë krijesa e krijesave njerëzore. Asnjë hije muzgu me fluturim korbash nuk zë vend në shpirtin e tyre. Stoicizmi human dhe krenar është sfida e natës. Ata linden prej dhimbjës dhe dhimbjës së rritjës i kënduan gjithë jetën. Me këngë e thurin djepin e dashurisë dhe me shallin e ylberit i shërojnë ethet e forta. Asnjë art nuk mund ta shëmbë tempullin e shënjtë të tyre. Nanat janë bota e qiellit dhe e tokës dhe krah u japin foshnjave të bëhen ëngjëjt e jetës.
          Sa herë ngjitësha shkallëve të drunjta të kullës së vjetër, nana ime që thurte bukur çorape me luledele apo me degë ulliri, pa më parë me therriste me emër. Me njihte nga hapat e ngjitjës…Ndërkohë që arti i sotëm e ka shpërfillur fytyrën dhe visarët e shpirtit të nanës dhe është mbërthyer si rriqën ne kërthizën e vibrimeve nudo, ngrihet një bir kosovari i lindur në vatren e lisit të tamlit dhe lisit të zjarrit, një flori-florë poetike mbi kurorë të gurrës së parë me emrin njerëzor Flori që me pathosin e tij të vlugut e ngre simbolikën e nanës mbi rrezët e dritës asaj drite që ajo i përket.
          Rastësisht e me saktë në mënyrë periodike e lëxoi krijimtarinë e këtij poeti dhe si anija që e hedh spirancen në molon e ankorimit ma mbajti vështrimin një cikel poetik e këtij fisniku të fjalës së lirë. Duke lëxuar poezinë “Rreze drite” njeriu dhe në mënyrë të veçantë emigranti s’ka sesi të mos ngrohet nga këto rreze dhe të na kujtojë që sado që jemi larg shpinë kthyer, nana kurrë s’e harron birin apo bijen e saj. Që ajo të mos rrijë duke pritur mbas dere nga këto mbrapështi, Flori Bruqi si një thurës vargjesh me mbjellje zambaku e tredofilesh në ballkonin dhe kopështit të mevehtësisë së Kosovës, shkëput nga trungu i shpirtit një petale meraku prej vazos së kujdesit të nanës drejt adresës tonë, si pëllumbi që këkon bregun…

                 

“…Natën e mirë bir
                    Çelësin mos ia vë derës
 Se do të vijë nana
 Gjumin e paprishur
Me hapat e pranverës
Mos je shpluar
Kur ike…!”

          Poeti Flori Bruqi e ka thënë me një ndjenjë të thellë atë që shumëkush e ka harruar madje e ka mbraktisur nga shpirti këtë kumt njerëzor. Këtë thesar që rrjedh në lumin e turbulluar të jetës, Flori  e nxjerr nga fundi si varken e mbytur. Shumë i kanë kënduar nanës që ngjajnë me tinguj nostalgjie, por motivi i autorit në fjalë ka atë rreze drite që nuk shterr në shpirtin e nanës pavarësisht se koha po i josh brezat me harresën dhe përzierjen e gjakut. Bash kur hollohet e ndryshohet gjaku aty nana loton me sytë nga qielli për pak shpresë dhe respekt për prinderit.
          Lajmotivi i poetit Flori Bruqi ka eren e theut të parmëndës dhe e lëron vargun në ngohtësinë e qiellit pa patur nevojë të marrë miell hua, por gruri i arës së tij piqet me afsh trualli. Shpirti poetik me të cilin ka rrethuar tokën e mushtit të vargjeve bashkë me fantazinë dhe dhuntinë rri në dritaret e një kalaje, si zogu që sjell lajmin e begatisë, lidhur guret me metafora dhe ushqyer me qumështin e zanave të kthyera përseri pas shumë motësh ikjesh ndër valë. Poeti kosovar u këndon atyre që nënçmohet, atyre që shkelen me të padrejtë, atyre që u flet puna dhe dikush ua mohon me guna, I këndon urtisë, mençurisë së popullit të tij, bekimit të ballit dhe nderit të nëpërkëmbur. Ai i thërret nanat, vashat të vijnë në këngë se me këngë janë rritur djepat e trimërisë se pa ata djepa Kosova do të ishte përseri e shtypur ndaj dhe  poezia e tij “Lajtmotiv e sinqerte” është një zgjim dhe një kurajo, nje hov dhe një tingull i ri në piskamë se prej tyre ne morëm këmbë…

                   “…Ejani në këngë
                    Nana dhe motra
                    Ne lindëm nga këngët tuaja
                    Nga zëri juaj
                    Morëm këmbë…!”

          Para vargut të Flori Bruqit të ndizet një qerpik ngadhnjimi. Ai të fton qetësiht pa tamburante në vargun e rrëzeve të perëndimit për ta përjetuar poezinë nga vitrina e pastër e dritës që ndizet në pishtar. Edhe pse politikisht ka ardhur liria ne Kosovë, shpirti i vashës e përjeton atë me trishtim. Të lehurat e natës nëpër zgavrra përgojimesh të paragjykuara me kurtha e gracka dashurie dhe poeti i vemëndshëm e shkoqit këtë ndjesi, mbasi ai nuk i duron njollat e zeza në bluzën e bardhë të transparences së virtytit njerëzor dhe pyet në poezinë “Liri fjale”

          “…Mos vallë në qytetin tënd ilirik
          të ndjekin qentë e tërbuar
          Ndonjë hije nate…?!”

          Flori Bruqi, si në jetë dhe në krijimtari nuk thyhet nga pushteti i prangave të pritjës dhe as nuk e kapin ethet e padurimit edhe kur e ndjen vetvlimin në damarë. Me krah dallendyshe ngjit muret e heshtura, ku jeta merr serume të hidhura e ai ulet në karriken e sallonit të pallatit të ëndërrave rinore pasi shiu e ka bërë qull fletoren e vargjeve pa e ndjerë shterrjen kur shkruan poezinë “Qyteti ku të prita”

                   “…Unë jam aty ku me ke lënë
                    Vallëzoi me hijet
                    E nuk di cilën të përkedhel
                    Pres dashurinë tënde
                    Mbi buzët e tua të zë një ëndërr…!”

          Një poezi e veçantë me një gurrë me metafora dhe me një kopësht me krahasime është ajo me titullin “Akuareli i diellit”
          Ajo iku në moshë të njomë, pa pasaportë e pa adresë. Ndoshta pa mësuar mirë emrat e malit, lendinës, lumit e bregorës që jetës i japin blegerime. Nxori në rrugë në atë shteg të ngushtë nga gjoksi i paprekur fletoren me vjersha dhe shkroi për mëngjesin e Prishtinës, të vetmin kujtim mori më vete nga majat e ikjës dhe ai ngushtim shpirti e tokë i kujtoi nanen. Në xhamat e retinës vizatoi portretin e baces plak dhe pastaj e fshiu me dorë dhe dorën e puthi me bekimin e vetvetës. Eshtë gjaku që ndjen gjakun, e kush me bukur se Flori Bruqi e përcjellë këtë penelatë, si visari me i çmuar i shqiptarit e i kosovarit. Dikur ajo vashë u kthye ne vendlindje. Autori nuk u bën thirrje dallendysheve të kthehen, por ai nga një kënd i syrit të tij vëzhgon fluturimin e tyre nga qielli që u laguan dhe e stolis tablonë kur vasha e ngjeu penelin në akuarelin e hënës në mbrëmjen e majit dhe pikturoi rrugen. Kishte çelur pranvera e kthimit. Ky motiv është thënë nga Flori Bruqi në mënyren me mjeshtrore. Në fshat vasha që kishte ikur, por atdheu i ishte mbledhur galuc si një gur në zemër e në shpirt, me të cilin ajo kuvendoi gjithë kohën e largimit duke gjetur në ato themele hijet e vetmisë dhe të heshtjës dhe me tej melodinë e draperit në duat e fahtarëve të tokës së saj.             Flori është i dashuruar pas së bukurës, ai e ushqen atë që të mos vyshkët dhe të mos shkilet. Madje ai është një triumf rrënjësh që larton trungun e inditetit njerëzor. S’ka gjë më të bukur kur femra e ruan feminitetin e saj sa edhe pemet kërkojnë ti ngjajnë.

                   “…Shpirti i saj
                     Një lëndinë qërshori
                     Selvitë ndanë rrugës
                     Trupin e saj imitojnë…!”

          Ndesha një krahasim që e vellon se tepërmi stofen e vargun dhe e llamburit mesazhin tek poesia “Mendim e kredhur” Nuk e di nëse ky poet me një fizionomi të konturuar në brumin e farës kombëtare ta këtë provuar mërgimin. Ai me nota trishtimi e vizaton portretin e shekullit që ndau familjen duke u çirrur nëpër tribuna e konferenca për liri e lëvizje të lirë. Sa nana e motra mbetën pa burra, pa fëmijë e autori thotë se nuk paten një gur ku të qajnë!
          Vejusha pa fat me prehera të thatë. Djepa që nuk lidhën dhe as nuk zgjidhen. Kënga Nina-nana e ngrirë në mure të akullta dhe siç thotë Flori, në shpresat e djegura vret e qan trishtimi. Tonelata vujtjesh që mbytën mbi dallgët e mërgimt mekatar dhe poeti i dhimbshur thotë:

  “…Shikimi i nënëmadhës si shqiponjë/ Pas e ndjek/ Klithma djemsh/ Mbetur ikona nëpër pragje…!”

  Në akuarelin e dritës së shpirtit të tij që rri në pëllëmbë të vargjeve, një ditë në Amerikë dallova ylberizimin e figurave letrare dhe artistike të këtij poeti që e shikoj si kurore magjike mbi ballë të tokës kosovare për t’ia zbukuruar fytyren lirisë dhe gjithçka që është shqiptare.

Web faqja “Zemra shqiptare.net” është një blog antishqiptar

Web faqja “Zemra shqiptare.net” është një blog antishqiptar që editohet nga njëfarë ekstremisti dhe terroristi antishqiptar nga Shkodra, m...