Xheladin A. Çitaku : OBELISK PËRJETËSIE

( Dëshmori i kombit, Ismet Qorraj )

Vatër e ndezura n`prushërim shekujsh të krrusur

nuk shuhet dot nga erë e acartë dimri t`ciknosur

ngrohtësi shpirtin n`lashtësi legjendash mbushur

furtunës n`përflakje përcëllimi gjoksin shpalosur

*

Katranosur zijoshët, marshojnë lemerishëm

ktjelltësinë mynxyrshëm e qëllojnë vetëtima

n`sokëllima egërsisht, n`vërshuarje furishëm

shkrepash varur mnershëm, me hungërima

*

Tërbim hienash n`ulërimë çjerrëse trollit i sulen

rrufe goditëse pamshirshëm zbrazen qiellit t`nxirë

toka rënkonte, n`përballje trimëritë s`përkulen

n`errësirë humnerash s`qëndron dot shpirti i lirë

*

Nëpër mote kalitur n`ideale t`zjarrta që s`tunden

n`flakërima kalëruar rrëmbyeshëm Ismet trimi

lukuni barbarësh ta çrrënjosin dot nuk munden

nga rrënjët ngulitur n`thellësi, del llavë mallkimi

*

Radhët shtërnguar n`marshime lirie krenarë

n`balada t`lashta himne madhështisë kënduar

kokën lartë patrembur nga pancir e hanxharë

prinë Ismet Qorraj me flamurshkabën valuar

*

Syrin shqiponjë, vrullshëm errësirën përballur

plumbat sfiduar me zemrën valë në afshërime

hero Ismeti, me zvarranikë t`helmatisjes tallur

me tyta t`barbarisë të harbuara në shfrenime

*

N`shtatore simbol, ndër shtigje ndriçon fanar

ndrinë n`kujtime breznishë, obelisk lartësuar

rrezëllime përjetësisht n`horizonte shpërndarë

shpirt vetmohimi n`altar pavdekësie nderuar…

(Xheladin A. Çitaku, lindi më 29.03.1960 në fshatin Bajçinë - Besianë. Mbaruar shkollën fillimisht në fshat, të mesmen, Gjimnazin në Besianë, Fakultetin Filologjik, dega Letërsi e Gjuhë shqipe, në Universitetin e Prishtinës. Punon si arkivist në administratën e Asamblesë komunale në Besianë.)

Vullnet Mato : O MOJ NËNA E ISMET TRIMIT

(Kushtuar dëshmorit Ismet Qorraj,

vrarë nga policia serbe në Deçan)

Mos qaj, moj nëna e Ismet trimit,

se biri yt në ballë të kushtrimit,

ra si yll i këputur që flakëron dritë,

për kushtetutën Kosova-republikë.

Ai bëri frymën zjarr në demonstratë,

të bëhej shkrumb e hi robëria e gjatë,

të fitonte lirinë e gjithë Kosova

Deçani, Mitrovica, Gjilani, Gjakova…

Moj nënë, ai fundmarsi i Ismetit,

Ishte thirrje për fundin e kiametit,

të shporrej çizmja sllave në çdo anë,

kufijve të lashtë të truallit Ilirian.

Ismeti u vërsul në ballë të betejës,

pa përfillur plumba e gaz lotsjellës.

Ai u priu trimave në atë log trimash,

si sokol krahëhapur mes vetëtimash.

Dhe aty përballë hijenave të policisë,

shpalli vendimin e dënimit të Serbisë,

fatin që i priste të gjithë barbarët,

pasi të rroknin armët kosovarët…

Si të gjithë trimat, në çaste heroike,

Ismeti tha për ty, moj nënë stoike:

“Mos loto për mue, amanet kam lanë,

se të kam nderue ty e Kosovën-nanë!”

Hakun e birit tënd njëzetenjë vjeçar,

morën mijëra djem e vajza kosovarë,

në rreshtat e UÇK-ës legjendare,

prandaj, moj nënë, mos qaj në varre;

Se biri yt dhe një jetë tjetër të kishte,

prapë në ballë të betejës do të ishte,

se ai kishte në deje gjak shqiptari,

dhe për pavarësi do të sulej i pari…

O moj nënë dardane, nënë heroi,

Ismeti yt ra që Kosova të rrojë,

prandaj ai trim nuk ka vdekur,

është sërish i gjallë e zemërhekur.

Dhe nuk ka për të vdekur kurrë,

se u bë shqipe për flamurë,

të valëvitej mes luftës e acarit,

në batalionin e Adem Jasharit,

Më pas kur e prisje të bëhej burrë,

të sillte në shtëpi nusen me flamur,

u bë dhëndër heroik i bajrakut kuqezi,

në dasmën e madhe Kosovë-Shqipëri.

Dibran Fylli : SHTIGJEVE TË LIRISË

Dëshmorit Ismet Qorraj

...ditë marsi

tinguj lirie dëgjoheshin,

mjegulla mbuloi qiellin blu

shi e plumba u bënë jehonë

e shpërndaheshin gjithandej shqiptarisë,

Ai

thuri hartën e atdheut,

rinin e tij

madhërishëm

e mbylli në shtigjet e lirisë...

Në vend të përkujtimit : Ismet (Avdi ) Qorraj ( 21 janar 1968 – 28 mars 1989)

Një ditë kur trupi lodhet nga ne

biem si një gjethe vjeshte

e nuk vdesim kurrë për ata që na duan

nga pikëllimi i thellë i ngushëllimit

për ikjen tënde n'amshim

ende s’ gjeta asnjë fjalë vëlla

veç rrënqethjes në lëkurën time  dhe rrënjën e flokëve  

nga mallëngjimi e  trishtimi më shkreptinën e   mendjes

mu kujtuan fjalët e tua

sa herë më  kaplon mërzia foli me Ty Ismet

se Ti ishe   mehlem për varrë!

Kujtova  dhe  e kalova zezonën gri , të trisht 31 vjetë më parë 

edhepse  ti s’fole kurr  për zezonat   

fushat  e blerume  me lule që ishin  buzëqeshja e fundit për Ty

Si dje , sot apo  nesër s'u përshëndetëm si motër dhe vëlla 

Çdo minut  vëlla  më merr malli për Ty

e pikëllimi  më ngjitet pelim n’gërmaz

Unë e  kërkoj prehjen  n’të qeshurat e tua

E shof dhe e ndjejë shpirtin tënd gazmor 

që veç dashni diti me na fal

shumë e pa hire

Marsi erdhi dhe iki   e gjethet sërish do t’ lindin

e ne nuk do  t' ikim bashkë me  zezonën koronë 

Jemi këtu  dhe do të mbesim dembabadem  me dhe pa shumë zhurmë

S'dua  ta kujtoj agoninë e mungesës tënde 

as hidhërimin për trishtin pelim

Shpesh e  shpalos fotografitë  e mbetura si kujtim 

se të tjerat u djegën në Luftë vëlla 

vetëm  më këta  rreshta u shmalla me ty 

dhe deshta ta rimbush zemrën time  

më fjalë të ngrhota më Ty- vëlla!

Kumrije Bruqi

Carrabreg,28 mars 2020

Vaksina për COVID-19 është një vaksinë hipotetike kundër sëmundjes koronavirus 2019 (COVID-19).

Nga Flori Bruqi

Thashethemet dhe keqinformimet

 për  virusin SARS-CoV-2,  shkaktar të COVID-19

Kohëve të fundit shumë postimet në mediat sociale(facebook,
twitter etj)  kanë promovuar një teori konspirative duke pretenduar se virusi që fshihet pas COVID-19 ishte i njohur  që nga viti 2015 dhe se një vaksinë ishte tashmë e disponueshme, ndërsa në fakt nuk ka asnjë.




Patentat e cituara nga postimet e ndryshme të mediave sociale referojnë patentat ekzistuese për sekuencat gjenetike dhe vaksinat për llojet e tjera të koronavirusit, siç është koronavirusi SARS.

Në fund të shkurtit 2020, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) tha që ishte e pamundur të krijohej një vaksinë kundër SARS-CoV-2, virusit shkaktar të COVID-19 në më pak se 18 muaj.

Deri në fillim të marsit 2020, rreth 30 kompani farmaceutike ishin në kandidaturë për krijimin e vaksinës.

Vaksinat janë prodhuar për t'u perdorur kundër disa sëmundjeve të shkaktuara nga koronavirusi për t'u provuar tek kafshët, duke përfshirë virusin infeksion të bronkitit tek zogjtë, koronavirusin e qenit dhe koronavirusin e maces.

Përpjekjet e mëparshme për të zhvilluar vaksina për viruset në familjen Coronaviridae që prekin njerëzit kanë pasur si synim koronavirusin e rëndë të sindromës respiratore akute (SARS) dhe sindromën e frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (MERS).

 Vaksinat kundër SARS dhe MERS janë testuar në qenie jonjerëzore. 

Që nga viti 2020, nuk ka asnjë kurë apo vaksinë mbrojtëse për SARS që është provuar të jetë e sigurt dhe efektive pë njerëzit.




Sipas punimeve hulumtuese të botuara më 2005 dhe 2006, identifikimi dhe zhvillimi i vaksinave dhe ilaçeve të reja për të trajtuar SARS është një përparësi për qeveritë dhe agjencitë e shëndetit publik në të gjithë botën.

Përpjekjet e vitit 2020

SARS-CoV-2 u identifikua në fund të vitit 2019 si fillesa e asaj që më vonë do të quhej COVID-19. 

Në vitin 2020 shpërtheu masivisht dhe u përhap në të gjithë botën, duke çuar në investime të konsiderueshme dhe kërkime për të zhvilluar një vaksinë.

Shumë organizata janë duke përdorur gjenome të publikuara për të krijuar vaksina të mundshme kundër SARS-CoV-2.


Organet që punojnë për të zhvilluar vaksinat përfshijnë Qendrën Kineze për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve,
Universitetin e Hong Kongut, Spitalin Shanghai East, dhe universitete të tjera, siç është Universiteti i Uashingtonit në Shën Louis.

Tri projekte vaksinash po mbështeten nga Koalicioni për Inovacione të Përgatitjes Epidemike (CEPI), përfshirë projektet nga kompanitë e bioteknologjisë Moderna, Inovio Pharmaceuticals, dhe Universiteti i Queensland.

 Instituti Kombëtar i Shëndetit i Shteteve të Bashkuara (NIH) po bashkëpunon me Moderna për të krijuar një vaksinë ARN që përputhet me një nxitje të sipërfaqes së koronavirusit dhe synon të fillojë të provohet tek njerezit deri në maj të vitit 2020.

 Inovio Pharmaceuticals po zhvillon një vaksinim të bazuar në ADN në bashkëpunim me një firmë kineze, duke planifikuar prova klinike njerëzore në verën e Hemisferës Veriore të vitit 2020.


Në Australi, Universiteti i Queensland po heton potencialin e një vaksine mpiksëse molekulare që do të modifikonte gjenetikisht proteinat virale në mënyrë që të nxisë një reagim imunitar.

 Në Qendrën Kombëtare të Vaksinave në Kanada(VIDO-InterVac), Universiteti i Saskatchewan, mori fonde federale për të punuar në një vaksinë, duke synuar të fillojë testimin tek kafshet në mars 2020 dhe testimin tek njerezit më 2021.

Në janar të vitit 2020, Kompanitë farmaceutike Janssen filluan punën për zhvillimin e një vaksine, duke përdorur të njëjtat teknologji si për vaksinën eksperimentale të Ebolës.

 Në muajin vijues, Autoriteti i Kërkimit dhe Zhvillimit të Avancuar Biomjekësor i Departamentit Amerikan të Shëndetit dhe Shërbimeve Njerëzore (BARDA) njoftoi se do të bashkëpunonte me Janssen dhe, më vonë, me Sanofi Pasteur për të zhvilluar një vaksinë.

 Sanofi ka punuar më parë në një vaksinë për SARS, dhe ajo deklaroi se pritet të ketë një vaksine kandidate brenda gjashtë muajsh që mund të jetë e gatshme për tu provuar tek njerëzit brenda një viti deri në 18 muaj.

 Janssen është duke koduar një vaksinën qe merret me anë të gojës së bashku me kompaninë e saj partnere bioteknologjike., Vaxart.

Ndërmarrja bullgare e bioteknologjisë Micar21 ka zhvilluar një vaksinë të përgjithshme per koronavirusin në katër vitet e fundit dhe njoftoi se do të fillojë gjykimet klinike të një vaksine SARS-CoV-2 bazuar në këtë studim në mesin e vitit 2020.

Më 26 shkurt 2020, një zyrtar shëndetësor amerikan nga Instituti Kombëtar i Alergjisë dhe Sëmundjeve Infektive (NIAID) tha se do të duhet "të paktën një vit deri në një vit e gjysmë më të mirë" për të zhvilluar një vaksinë për koronavirusin..

Më 27 shkurt 2020, Folding @ home, një projekt i shperndare ne menyre informatike që përdor burime kompjuterike vullnetare për hulumtime të sëmundjes, njoftoi se po avanconte zhvillimin e vaksinave duke përdorur imitime kompjuterike për të modeluar strukturën e proteinës spike të SARS-CoV-2.

Në fillim të marsit 2020, mediet raportuan se testimi fillestar i fazës 1 i një vaksine SARS-CoV-2 nga ndërmarrja e bioteknologjisë Moderna pritet të fillojë së shpejti.

Emergjent Biosolutions u bashkua me Novavax Inc. në zhvillimin dhe prodhimin e një vaksine. Emergjenti do të prodhojë vaksinën në një nga objektet e saj në Maryland bazuar në teknologjinë e zhvilluar nga Novavax. 

Partnerët planifikojnë testimin paraklinik dhe një provë klinike të fazës 1 deri në korrik të vitit 2020.

Emergent bëri kërkesë për Autoritetin e Kërkimit dhe Zhvillimit të Avancuar Biomjekësor të qeverisë federale ( BARDA ) që të zgjidhej për projektin.

 Emergjent po zhvillon gjithashtu një trajtim i cili do të burohej në plazmën e gjakut të atyre që janë rikuperuar nga COVID-19.


Më 12 mars 2020, zyrtari i Ministrisë së Shëndetësisë në Indi nga Instituti Kombëtar i Virologjisë, Pune tha që ata kanë izoluar me sukses 11 shtame të koronavirusit, dhe se edhe në një rrugë të shpejtë do të duheshin të paktën rreth një e gjysmë deri në dy vjet për zhvillimin e një vaksine.[33]

Më 14 Mars 2020, The Guardian raportoi që Presidenti amerikan Donald Trump ofroi kompanisë farmaceutike gjermane CureVac "" shuma të mëdha parash "për posedim të plotë të një vaksine për Covid-19", por qeveria gjermane e ka kundershtuar kete perpjekje.



Referimet

^ Grenfell, Rob (17 shkurt 2020). "Here's Why It's Taking So Long to Develop a Vaccine for the New Coronavirus". ScienceAlert. Arkivuar nga origjinali origjinali më 28 shkurt 2020. Marrë më 26 shkurt 2020.

^ Cavanagh, Dave (2003). "Severe acute respiratory syndrome vaccine development: Experiences of vaccination against avian infectious bronchitis coronavirus". Avian Pathology. 32 (6): 567–582. doi:10.1080/03079450310001621198. 14676007.

^ Gao, Wentao; Tamin, Azaibi; Soloff, Adam; d'Aiuto, Leonardo; Nwanegbo, Edward; Robbins, Paul D.; Bellini, William J.; Barratt-Boyes, Simon; Gambotto, Andrea (2003). "Effects of a SARS-associated coronavirus vaccine in monkeys". The Lancet. 362 (9399): 1895–1896. doi:10.1016/S0140-6736(03)14962-8. 14667748.

^ Kim, Eun; Okada, Kaori; Kenniston, Tom; Raj, V. Stalin; Alhajri, Mohd M.; Farag, Elmoubasher A.B.A.; Alhajri, Farhoud; Osterhaus, Albert D.M.E.; Haagmans, Bart L. (2014). "Immunogenicity of an adenoviral-based Middle East Respiratory Syndrome coronavirus vaccine in BALB/C mice". Vaccine. 32 (45): 5975–5982. doi:10.1016/j.vaccine.2014.08.058. 25192975.

^ Jiang, Shibo; Lu, Lu; Du, Lanying (2013). "Development of SARS vaccines and therapeutics is still needed". Future Virology. 8 (1): 1–2. doi:10.2217/fvl.12.126.

^ "SARS (severe acute respiratory syndrome)". National Health Service. 5 mars 2020. Arkivuar nga origjinali origjinali më 9 mars 2020. Marrë më 31 janar 2020.

^ Greenough, Thomas C.; Babcock, Gregory J.; Roberts, Anjeanette; Hernandez, Hector J.; etj. (15 shkurt 2005). "Development and Characterization of a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody That Provides Effective Immunoprophylaxis in Mice". The Journal of Infectious Diseases. 191 (4): 507–14. doi:10.1086/427242. 15655773.

^ Tripp, Ralph A.; Haynes, Lia M.; Moore, Deborah; Anderson, Barbara; etj. (shtator 2005). "Monoclonal antibodies to SARS-associated coronavirus (SARS-CoV): Identification of neutralizing and antibodies reactive to S, N, M and E viral proteins". Journal of Virological Methods. 128 (1–2): 21–8.  doi:10.1016/j.jviromet.
2005.03.021. 15885812.

^ Roberts, Anjeanette; Thomas, William D.; Guarner, Jeannette; Lamirande, Elaine W.; etj. (mars 2006). "Therapy with a Severe Acute Respiratory Syndrome–Associated Coronavirus–Neutralizing Human Monoclonal Antibody Reduces Disease Severity and Viral Burden in Golden Syrian Hamsters". The Journal of Infectious Diseases. 193 (5): 685–92. doi:10.1086
/500143. 16453264.

^ a b Steenhuysen, Julie; Kelland, Kate (24 janar 2020). "With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine". Reuters. Arkivuar nga origjinali origjinali më 25 janar 2020. Marrë më 25 janar 2020.

^ Lee, Jaimy (7 mars 2020). "These nine companies are working on coronavirus treatments or vaccines — here's where things stand". MarketWatch. Marrë më 7 mars 2020.

^ "China CDC developing novel coronavirus vaccine". Xinhua News Agency. 26 janar 2020. Arkivuar nga origjinali origjinali më 26 janar 2020. Marrë më 28 janar 2020.

^ Jeong-ho, Lee; Zheng, William; Zhou, Laura (26 janar 2020). "Chinese scientists race to develop vaccine as coronavirus death toll jumps". South China Morning Post. Arkivuar nga origjinali origjinali më 26 janar 2020. Marrë më 28 janar 2020.

^ Cheung, Elizabeth (28 janar 2020). "Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals". South China Morning Post. Arkivuar nga origjinali origjinali më 28 janar 2020. Marrë më 28 janar 2020.

^ Chen, Eli (5 mars 2020). "Wash U Scientists Are Developing A Coronavirus Vaccine". St. Louis Public Radio. Arkivuar nga origjinali origjinali më 7 mars 2020. Marrë më 6 mars 2020.

^ Ziady, Hanna (26 shkurt 2020). "Biotech company Moderna says its coronavirus vaccine is ready for first tests". CNN. Arkivuar nga 
origjinali më 28 shkurt 2020. Marrë më 2 mars 2020.

^ a b Devlin, Hannah (24 janar 2020). "Lessons from SARS outbreak help in race for coronavirus vaccine". The Guardian. Arkivuar nga origjinali origjinali më 25 janar 2020. Marrë më 25 janar 2020.

^ Mazumdar, Tulip (30 janar 2020). "Coronavirus: Scientists race to develop a vaccine". BBC News. Arkivuar nga origjinali origjinali më 30 janar 2020. Marrë më 3 shkurt 2020.

^ "Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine". CBC News. The Canadian Press. 24 janar 2020. Arkivuar nga origjinali origjinali më 25 janar 2020. Marrë më 25 janar 2020.

^ Vescera, Zak (6 mars 2020). "U of S team gets federal dollars to develop COVID-19 vaccine". Saskatoon StarPhoenix. Arkivuar nga origjinali origjinali më 9 mars 2020. Marrë më 7 mars 2020.

^ Mishra, Manas (29 janar 2020). Orr, Bernard (red.). "Johnson & Johnson working on vaccine for deadly coronavirus". Reuters. Arkivuar nga origjinali origjinali më 29 janar 2020. Marrë më 19 shkurt 2020.

^ Branswell, Helen (18 shkurt 2020). "Sanofi announces it will work with HHS to develop coronavirus vaccine". STAT. Arkivuar nga origjinali origjinali më 19 shkurt 2020. Marrë më 19 shkurt 2020.

^ "Vaxart (VXRT) - A long shot or perfect shot?". NASDAQ, RTTNews.com. 25 shkurt 2020. Marrë më 1 mars 2020.

^ "Костадин Петков, София Тех Парк: Работим с иновативни фирми, които са разработили молекула за лечение на коронавирус". Focus. 10 mars 2020. Marrë më 10 mars 2020.

^ Deese, Kaelan (26 shkurt 2020). "Health official says coronavirus vaccine will take 'at least a year to a year and a half' to develop". The Hill. Marrë më 26 shkurt 2020.

^ Broekhuijsen, Niels (3 mars 2020). "Help Cure Coronavirus with Your PC's Leftover Processing Power". Tom's Hardware. Marrë më 12 mars 2020.

^ Bowman, Greg (27 shkurt 2020). "Folding@home takes up the fight against COVID-19 / 2019-nCoV". Folding@home. Marrë më 12 mars 2020.

^ Staff (3 mars 2020). "Moderna Press Release - 3 March 2020". Moderna. Marrë më 11 mars 2020.

^ Prvulovic, Mark (11 mars 2020). "Will Moderna Make a Fortune Off Its Coronavirus Vaccine? - There's a lot of excitement surrounding this vaccine, but is there any money to be made from it?". The Motley Fool. Marrë më mars 11, 2020.

^ Gilgore, Sarah (10 mars 2020). "Novavax's coronavirus vaccine program is getting some help from Emergent BioSolutions,". Washington Business Journal. Charlotte NC: American City Business Journals.

^ Butler, Cody (9 mars 2020). "Lansing company looking to help develop coronavirus vaccine,". WILX Television. Lansing MI: Gray Televiision.

^ Hopkins, Jared S. (13 mars 2020). "As Virus Spreads, Drugmakers Are On the Case". Wall Street Journal. New York NY: Dow Jones and Co.

^ "Will take one-and-a-half to two years for India to develop vaccine for COVID-19: Health Ministry". Economic Times. Marrë më mars 12, 2020.

^ Oltermann, Philip (15 mars 2020). "Trump 'offers large sums' for exclusive access to coronavirus vaccine". The Guardian.

^ Kertscher, Tom (23 janar 2020). "No, there is no vaccine for the Wuhan coronavirus". PolitiFact. Poynter Institute. Arkivuar nga origjinali origjinali më 7 shkurt 2020. Marrë më 7 shkurt 2020.
^ McDonald, Jessica (24 janar 2020). "Social Media Posts Spread Bogus Coronavirus Conspiracy Theory". FactCheck.org. Annenberg Public Policy Center. Arkivuar nga origjinali origjinali më 6 shkurt 2020. Marrë më 8 shkurt 2020.

Shqiptarë të Kosovës!

Armiku i jashtëm me ndihmën e armikut të brendshëm akoma synon t`ju mashtroj, manipuloj, t`ju konfirmoj duke kërkuar bashkëpunimin e juaj në planet e tyre.

Nuk mund të ekzistojë një jetë fisnike dhe e lartësuar pa njohur djajtë dhe demonët si dhe pa luftuar paprerë kundër tyre.

“Çka është turpi për rezilin?” – thotë gjyshi im. Rezilët e kuptojnë vetëm shkopin prapanicës, ata tallen me fjalët tona. 

Popullata e Kosovës, ata që i simpatizojnë dhe i votojnë këta kalbësira, janë bashkëfajtorë për humnerën të cilën vazhdojnë ta gërmihin për veten dhe familjen e vet, sepse fatin e vet ua kanë lënë në dorë mafiozëve dhe tradhtarëve më të fëlliqtë që kombet tjera botërore asnjëherë nuk e kanë përjetuar në historitë e tyre.

Aurel Dasareti

Ps: Kush e sheh të arsyeshme mund ta botoj këtë letër në gazetën, portalin e vet etj.

On Thursday, 26 March 2020, 08:18:03 pm GMT+1, PTC FLOMED <ptcflomed@yahoo.co.uk> wrote:

Detajet e marrëveshjes Kosovë – Serbi

Disa nga pikat kyçe të draft marrëveshjes së propozuar të “Traktit të miqësisë dhe fqinjësisë së mirë” ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.

Palët kanë rënë dakord me dokumentin zyrtar prej 22 pikash nën ndërmjetësimin e SHBA-ve,Rusisë dhe Francës!.

1. Palët në përfundim të miratimit të kësaj marrëveshje firmosin traktatin e miqësisës dhe fqinjësisë së mirë!

2. Të dyja shtetet e reja me kufinjtë e rinj njihen mes veti dhe bëhen anëtare të OKB-së në të njëjtën kohë.

3. Kufiri Perëndimorë mes  Kosovës dhe Sërbisë  është tërë vija gjatësore e Liqenit Ujman-Gazivod. 

Nga ana kosovare në linjën: Vitkovigje – Bërnjak – Rezallë – Kovaç – Zubin Potok.

Nga ana serbe pjesa mbi Zubin Potok deri në kufirin aktual.

4. Serbisë i kalon territori në linjën Zubin Potok – Zupçe – Zveçan – Zheronicë – Banjskë – Vuçe – Leposaviq – Zemanicë.

5. Mitrovica – bashkohet, merr statusin e “FREE CITY” me afat kohor prej 35 vjetësh jo më shumë se 99 vjet dhe përfshin rrethin me kufinjtë: Zemanicë – Dren – Ceraj – Maxhere – Stari Tërg – Bajgor – Kqik i Madh – Koshutovë – Zupçe. 

Administratori/Kryetari i qytetit është me Presidium: një serb, një shqiptarë dhe një i caktuar nga Këshilli i Sigurimit të OKB-së me mandat 5 vjeçarë.

 Qyteti ka edhe Kuvendin  e vet me 50 asambleistë, të ndarë përgjysëm dhe 5 të huaj të caktuar nga Administratori i huaj. 

Qyteti ka buxhetin, policinë, letërnjoftimet dhe pasaportat e veta, kurse ushtria NATO-së ruan sigurinë e vendit . Monedha që përdoret është Euro.

6. Bujanoci  merr statusin Special District  për 35 vjet jo më shumë se 99 vite me këtë linjë rrethore: Bozhinjevc – Zhuzeljic – Srpska Kuca – Davidovac – Ristovac – Karadnik – Rakovac – Ternoc i Madhe – Konçul – Lluçan – Nesalcë – Borovac – Somolice.

Qyteti ka Presidium prej 3 anëtarësh, Kuvendi me 30 anëtarë përgjysëm, 3 të huaj. 

Policia është e përzier prej 3 anëtarësh, buxheti financohet nga Serbia, Kosova dhe BE proporcionalisht. 

Monedhat e lejuara janë Euro  dhe Dinari serb. 

Letërnjoftimet dhe Pasaportat janë me simbole të BE-së, por qytetarët zgjedhin edhe një tjetër në mes Serbisë dhe Kosovës si dokumente të dyta. 

Qyteti merr edhe statusin e “FREE TAX ZONE”.

7. Presheva hyn tërësisht në Kosovë me këtë linjë kufitare: 

Slavujevc – Ljanik – Svinjishte – Sebrat – Kustice – Klenike – Trejak – Bogdanovac – Somolicë – Letovicë.

8. Baza ushtarake “JUG” në Cepotin  bëhet bazë e SHBA-ve, por e përzier, e cila do të ketë rreth 1700 ushtarë, prej tyre 50 për qind serb dhe 50 për qind shqiptarë me status civil mbikqyrës dhe këshillues.

9. Korridori 10 për 15 vite është i mbrojtur nga NATO dhe lëvizin lirshëm gjitha palët.

10. Serbia me financim të BE-së ndërton Korridorin e ri që ndjek linjën Davidovac – Ristovac – Krsevice – Klinoc – Sv.Petka – Klenike – Starac dhe del në Pelince (MKD).

11. Medvegja si qytet mbetet nën Serbi me ca fshatra. 

Në Kosovë kalojnë : Vrapce, Svirce, Sijarina, Stara Banja, Marovc, Tupalle, Kapiti. Janë në negocim me Banjën e Sijarines dhe Retkocerin.

12. Palët nuk kanë pretendime për reparacione lufte.

13. Trepça  merr Statusin Special , me krijimin e Konzorciumit të përbashkët nga kapitali amerikan – francez – rus – kinez, për 99 vite në shfrytëzim. 

Nga kontributet 15% i ndahen Mitrovicës, 35% për Serbinë dhe 50% për Buxhetin e Kosovës.

14. Ujmani/Gazivoda bëhet pronë e përbashkët serbo-shqiptare me administrim sipas konventave ndërkombëtare.

 Investimet dhe administrimi teknik i jepet një Kompanie angleze dhe gjermane për 99 vite.

15. Elektroenergjetika ndahet në proporcion 75% për Kosovën dhe 25% për Serbinë, për shkak të DAB-eve dhe Interkonjeksioneve. 

Administrimi amerikan, austriak dhe gjerman. Modalitetet tjera akoma të pazgjidhura.

16. Patriarkana e Pejës dhe Kisha e Deçanit marrin status Ekstraterritorial (EX-PATRIA). Kisha e Prizrenit dhe Manastiri i Graçanicës merr status Ekstraterritorial në territor të Kosovës. 

Kishat e tjera mbesin pa status. Formohet Asociacioni i Komunave Serbe në Kosovë pa fuqi ekzekutive, por vetëm si Këshill Nacional  për të adresuar problemet në qeveri.

17. Të gjitha pikat kufitare mes dy shteteve do të jenë Pika kufitare të integruara  me një kalim.

18. Serbia merr statusin shtet anëtarë i BE-së brenda vitit 2021-2022, kurse Kosova brenda vitit 2030.

19. Serbia përfiton  një Plan Marshall me investime prej 3.5 miliardë euro për infrastrukturë moderne dhe investime strategjike. Kosova përfiton nga ky Plan Marshall  investiv prej 1.2 miliardë euro.

20. Të dyja shtetet brenda 10 viteve obligohen të heqin nga tekstet shkollore terminologjitë raciste dhe denigruese për njëri- tjetrin.

21. Njihen pensionet dhe sigurimet ndërmjet dy palëve, qytetarët pavarësisht gezojnë të drejtat respektive në të dyja shtetet.

22. Kjo marrëveshje garantohet nga Këshilli i Sigurimit i OKB-së, BE-ja dhe NATO-ja.

Në negocim janë edhe tri çështje tjera:

1. Serbia kërkon që të njoh Kosovën në emrin e saj kishtarë si Kosova e Metohija për nevoja të saj lokale, kurse në OKB do ta njoh si Kosovo, pra don ta regjistroj me dy emra.

2. Asnjë shtet nuk ka drejtë të bashkohet me shtetin tjetër, apo territorin tjetër për 99 vjet(zgjidhet kriza në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Maqedoni).

3. Palët obligohen që të kenë votë unanime në OKB për çështjet e caktuara (për çështjet teknikisht ende të hapura).


4.Parlamentet e të dyja shteteve e bëjnë ratifikimin dhe i ndryshojnë Kushtetutat e tyre.


F.B.