DRENICA DHE BIJTË E SAJ

---

Atdhetar i shquar, tribun popullor që gëzonte autoritet. Udhëheqës i Kuvendit Popullor që u mbajt në Morinë të Drenicës në mars të vitit 1903, ku morën pjesë mbi 5000 burra të të gjitha viseve shqiptare. Aty u vendos dhe u lidh besa për të mos u nënshtruar para pushtuesit. Ahmet Delia ra heroikisht në Prekaz të Drenicës në shkurt të vitit 1913 në përleshje me forcat shoviniste të xhandarmerisë serbo-malazeze. Përleshja e përgjakshme që u bë në Prekaz ndërmjet bandave të xhandarmërisë serbe dhe bashkëluftëtarëve të Ahmet Delisë (shkurt 1913), shënoi fillimin e pakënaqësive të shqiptarëve (për padrejtësitë që Evropa i bëri ndaj tyre). Me këtë rast, botës së civilizuar, shqiptarët i treguan se nuk do t’i njohin as edhe një herë kongreset e ndryshme të cilat ndanë tokat tona sipas shijeve të shteteve grabitqare fqinje. Evropa, në fakt, nuk e dëgjoi zërin e shqiptarëve për një shekull të tërë lufte e përgjakje, dëbimi e dhunimi, burgosje e izolimi, djegie e masakrimi që Serbia i ushtroi mbi popullin tonë! Mirëpo, Prekazi që ndodhet në zemër të Kosovës, i tregoi botës se sëpata e Ahmet Delisë do të godasë pa mëshirë çdo marrëveshjeqë do të bëhet në dëm të shqiptarëve. Që nga rënia e Ahmet Delisë e deri të rënia e komandantit legjendar të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës Adem Jashari ka një lidhje. Kjo lidhje gati njëshekullore është ajo që e mbajti gjallë frymën tonë kombëtare. Tahir Meha duke i dëgjuar këto gjëra si: historirat dhe bëmat për Ahmet Delinë, për Shaqir Smakën, Azem Bejtën, Mehmet Delinë, Emin Latin, Bajram Zenën, pastaj për shumë trima të kohës si ata të Lidhjes së Prizrenit e deri tek Shaban Polluzha e Mehmet Gradica, kishte gjetur frymëzimin dhe qëllimin e rrugës së tij prej patrioti. Kishte gjetur rrugën e tij prej guximtari, që në momentin e duhur të jepte gjithçka prej vetes në shërbim të atdheut e të shoqërisë në përgjithësi, duke u bërë shembull i flijimit për brezat që do të pasojnë, gjithnjë drejt shtigjeve të lirisë së atdheut tonë të dashur.

DRENICA DHE BIJTË E SAJ

Në pjesën qendrore të Kosovës shtrihet krahina gjeografike dhe etnografike e Drenicës, e cila në antikën e largët, quhej Klapotnik. Në zemër të Drenicës shtrihet Prekazi-fshati i qëndresës dhe i rezistencës shekullore kundër pushtuesve të atdheut tonë.

U lind në Prekaz. Rrjedh nga një familje me traditë atdhetare. Ademi tërë jetën e vet ia kushtoi atdheut. Duke qenë në vazhdën e ngjarjeve së bashku me shokët e vet formuan celulat e para luftarake mbi bazën e të cilave më vonë u formua ose lindi Ushtria Çlirimtare e Kosovës. Ra me 7 mars 1998. Qeveria e Përkohshme e Kosovës, Adem Jasharin, në shenjë respekti për të gjitha ato që ai i bëri për lirinë e atdheut, e shpalli "Komandant Legjendar". Drenica shtrihet ndërmjet Fushë-Kosovës në lindje, Rrafshit të Dukagjinit në perëndim, Golashit dhe të maleve të Carralevës në jug dhe malit Mokna në veri. Ka një reliev kodrinorë-malor. Mali më i lart i saj është Qyqavica, me një lartësi mbidetare prej 1091 m. Drenica në gjirin e saj përfshinë mbi 90-të fshatra dhe përbëhet nga dy pjesë: nga Drenica e Epërme dhe nga ajo e Poshtme, të cilat administrohen nga dy prefektura: nga ajo e Skenderajt dhe nga ajo e Drenasit. Në Drenicën e Epërme ose të Kuqe, shtrihet Prekazi, vendlindja e Ahmet Delisë, e Tahir Mehës dhe e Adem Jasharit. Ky fshat njihet që nga kohërat e lashta. Të parët e Prekazit rrjedhin ose thirreshin si lozë e rrënjës së Prekave, pra: Prenë-Prenk-Prekë- Pre-ka-z. Edhe sot në Prekaz, duken qartë shenjat e dy varrezave të të parëve të Prekazit: ai i Prekës dhe i Lenës (shoqes së tij). Këto dy varreza gjenden në vendin e quajtur “Otava”, në një skaj të një are. Prekazin si emër të shkruar në letra për herë të parë e hasim në dokumentet turke në vitin 1435. Aty thuhet se është "një fshat me popullatë të paktë, por të pabindur e të rebeluar ndaj urdhrave të sulltani". Ky është Prekazi ku u lind dhe u rrit martiri i kombit Tahir Meha. Që nga rezistenca e Prekazasve, të cilëve u printe stërgjyshi i Adem Jasharit (Murat Jashari), kundër hordhive turke e deri më sot Prekazi e Drenica kanë dhënë shumë për shqiptarinë. Ndër ta edhe Ahmet Delia, bashkëpunëtor i Hasan Prishtinës dhe i Bajram Currit, që kishte bërë shumë për ta organizuar kryengritjen e përgjithshme për liri, pastaj atdhetari i devotshëm Shaqir Smaka nga Kastrioti i Skenderajt themeluesi i parë i çetave kaçake në Kosovë.

Atdhetar i devotshëm. Themelues dhe udhëheqës i parë i Çetave Kaçake të Kosovës 1909-1916. U lind në Kastriot të Drenicës, i respektuar dhe me ndikim në atë kohë. Ra me pushkë në dorë në Bajë të Drenicës me 1916 në përpjekje për lirinë e atdheut. Pas rënies së tij, Lëvizjes Kaçake të Kosovës i priu Azem Bejtë Galica. Pas vrasjes së Shaqir Smakës çetave kaçake u priu Azem Bejta, bashkë me të cilin ishin edhe shumë shokë, si: Mursel Delia, Emin Lati, Bajram Zena, Xheladin Luboveci, Mehmet Delia, Xhemë Ternavci, Bajram Delija, Fazli Berani, Adem Miftari, Beqir Lahu, Rifat Bajska, e shumë të tjerë. Të gjithë shokët e Azem Bejtës, Tahir Meha i dinte me emër e mbiemër. Ai madje na i tregonte shpeshherë edhe romuzet e asaj kohe, që i kishte dëgjuar nga gjyshi i tij. Tahiri, shpeshherë tregonte edhe për një xhandar Lutën: "Ky Luta kishte hapur fjalë se ku ta zinte Azem Bejtën do ta vriste me dorën e vetë! Azemit i vjen lajmi se xhandar Luta një natë ishte në një konak. Me t’u errur, Azemi bashkë me Bajram Zenë Mehën dhe futet brenda në konak ku ishte Lutë xhandari. Azemi u thotë të pranishëmve: «Mos lëvizni se jeni të rrethuar!» Azemi ulet, e ata ia sjellin përpara kafen dhe duhanin. Xhandar Lutës fillojnë t’i dridhen duar e këmbë. «Mbaje veten xhandar Luta!» – ia pret Azemi. «Ja ku erdha. Kam dëgjuar se je betuar që po sa të takohemi do të më vrasësh!» «Jo, ore Azem!» – fillon të betohet xhandar Luta. – «Të kanë gënjyer. Unë ty të respektoj!» Azemi ia zgjat kutinë e duhanit xhandar Lutës duke i thënë: «Na kutinë e duhanit. Mbështille një cigare. Ndize dhe pije! Kur ta harxhosh cigaren, do të bie me dhjetëshe në ballë,pra ke jetë vetëm deri sa të soset cigarja!» Xhandar Luta nuk e mbështillte dot, ngase i shqyheshin letrat e duhanit nga dridhjet e duarve. Azemi e urdhëron shokun e vet Bajramin, i cili ia mbështjell cigaren dhe ia ndez.” – e vazhdonte tregimin Tahiri duke e rrëfyer, ashtu siç e kishte dëgjuar nga Bajram Zena. "Po Lutë xhandari nuk po e pinte dot cigaren. Po i merrej fryma. Të gjithë filluan t’i luten Azemit që ta falte Lutën se kishte gabuar. Azemi kur e pa se xhandar Lutës vërtet po donte t'i dilte shpirti nga frika, e urdhëron që ta flakte petkun e xhandarmërisë së Serbisë. Ia bën një shenjë, duke ia prerë veshin me thikë, dhe e lëshon të ikte vetëm «në të linta» nga konaku!” «Mirë ia ka bërë! Kështu e duan spiunët, t'ua presësh veshin, në mënyrë që t’i njohë populli,» –thoshte në fund Tahiri dhe shkulej se qeshuri. Me tregime e ngjarje trimërish Tahiri ishte formësuar e mbushur me ide për ta përballuar jetën nën pushtim. Më vonë, pikërisht gjatë vitit 1945, sistemi sllavo-komunist me Titon dhe Rankoviqin në krye, vunë çizmen e dhunës në Kosovë, duke e shuar me gjak kryengritjen e Drenicës të udhëhequr nga Shaban Polluzha. Me këtë rast ata pushkatuan mbi dhjetë mijë shqiptarë pa gjyq. Pesëmijë të tjerë i vranë në mënyrën më mizore në Tivar të Malit të Zi. Vranë Ymer Berishën, dënuan grupin e Prekazit, që akuzohej se kishte prerë shtabin operativ çetnike-partizan në Prekaz, në kullën e Shesivar Alisë me 1945. Masakrat, vrasjet dhe dënimet me burg në Kosovë e në viset e tjera shqiptare, që shkaktuan shpërnguljen e dhunshme për në Turqi, nuk kishin të ndalur. Për t'ia prerë hovin këtij terrori të paparë filluan edhe lëvizjet e para politike në rrethana të reja, si ajo e grupit të Isa Zymberit, nipit të MurselDelisë dhe e disa atdhetarëve të tjerë që kishin për synim lirinë e popullit

I biri i Ahmet Delisë, bashkëpjesëmarrës në rezistencën e njohur të Prekazit

me 1913. Luftëtar dhe burrë bujar. Më vonë i bashkangjitët çetës kaçake të Azem Bejtës, së cilës nuk iu nda për asnjë çast. Vdiq në një spital të Shkupit me 1931 nga një sëmundje jo e rëndë! Dyshohet se e kanë helmuar me të diktuar se ishte i biri i Ahmet Delisë. Atje është i varrosur, ngase xhandarmëria e Serbisë nuk kishte lejuar që ta sillnin kufomën në Kosovë,madje e kishin ruajtur ca kohë edhe varrin e tij!… Në kullat e shumë burrave të Prekazit, në të cilat kishin ngrënë bukë, kishin ndenjur e kuvenduar burrat e dheut si Hasan Prishtina, në kullën e Ahmet Delisë, ku kishin lidhur besën e madhe “për me dhanë rob e gjanë e mos me iu nënshtrua robnisë…”, pastaj në kullën e gjyshit të Tahirit dhe në kullën e Bajram Zenës, ku kishin ngrënë bukë me dhjetëra herë Azem Bejta me shokë, më vonë Shaban Polluzha e Mehmet Gradica, pastaj në kullën e Murat Jasharit etj., Tahiri ishte rritur duke i dëgjuar tregimet e vërteta, nga vetë pjesëmarrësit e tyre.

Në këtë kullë kanë ngrënë bukë Azem Bejta me shokë, Shaban Polluzha, Mehmet Gradica, Shaban Jashari e shumë e shumë të tjerë. Shumë nga këto kulla, të cilat janë historia jonë kombëtare, sot i mungojnë Drenicës dhe Kosovës. Pas vitit 1912 pushteti serb me dhunë filloi spastrimin etnik të popullatës shqiptare nga Kosova, duke ushtruar gjenocid për t’i dëbuar për në Turqi. Kështu kishin filluar edhe në Prekaz, kuhasën në rezistencë të vendosur të prekazasve të prirë nga Ahmet Delia. Nga xhandarmëria serbe aty mbetën të vrarë tetë veta. Sakrifica sublime e Ahmet Delisë dhe gjaku i tij, në atë kohë, shënojnë flijimin e parë në themelet e Kosovës. Që nga ajo ditë e deri më sot, për liri të tokave shqiptare ranë shumë dëshmorë. Pa dyshim, mbi gjakun e tyre, populli ynë do të shënojë emrin Liri dhe asgjë tjetër. Lufta për lirinë tonë kombëtare nuk pushoi, edhe pse ajo pati baticat dhe zbaticat e saj. Ajo gjeti mbështetje të fuqishme tek strategët tanë politikë të kohës e herë pas herë edhe te faktori ndërkombëtar. Figurat madhore, të cilat bënë çmos që zëri i shqiptarit të dëgjohej edhe në parlamentet e Evropës, si Abdyl Fërashëri, Ismail Qemali, Hasan Prishtina, Bajram Curri, Isa Boletini, Luigj Gurakuqi, Hoxhë Kadria etj.,
i bashkërenditën kërkesat, që u mbështetën edhe nga masat e gjera, për t'i treguar botës se lirinë do ta realizojmë edhe me çmimin e gjakut.

Atdhetar i përkushtuar, luftëtar i paepur, prijës i Lëvizjes Kaçake të Kosovës. Mbi dhjetë vite nuk e hoqi pushkën nga dora në përpjekje për liri të atdheut. Bashkëpunonte ngushtë me Hasan Prishtinën, Bajram Currin etj. Ra me 1924 në mbrojtje të Kosovës dhe të popullit tonë. Pas rënies së tij Lëvizjes Kaçake të Kosovës i priu Mehmet Delia i Radishevës se bashku me Shotën.

Qerime Halili, Radishevë, Shotë Galica, për asnjë çast nuk iu nda burrit dhe bashkëluftëtarit të saj, Azem Galicës. Ajo u bë shembull për botën femërore jo vetëm tek ne. Ajo së bashku me Mehmet Delinë bënë atentat mbi naçallnikun serb në Mitrovicë me 1920 dhe se bashku i prinë çetës së luftëtarëve pas vdekjes së Azemit. Më 1968, në Shqipëri, u shpall "Heroinë e Popullit Shqiptar".

TRADITA LUFTARAKE E FAMILJES MEHA

Emin Lati me të vëllain Mehën si të rinj kishin dhënë prova duke qenë kurdoherë pranë luftëtarëve të lirisë. Emini, kur ra Ahmet Delia ishte njëzetë vjeç. Në organizimin e lëvizjeve kaçake tanimë ai kishte një prëvojë të mirë. Azem Bejta Eminin e donte dhe i besonte shumë. Kur Azemi i kishte gratë në Shqipëri të shumtën e rasteve e dërgonte Eminin për t’ia sjellë në Kosovë. "Të gjithëve iu dua, thoshte Azemi, por Eminin e kam më për zemër. Jam i sigurt se ai më parë do të bjerë, se do të tërhiqet pa u vrarë së bashku me gratë e mia, po që se bie në ndonjë grackë të mundshme të xhandarmërisë serbe.” Vërtet Emini ishte i tillë. Ai mund edhe të vritej, por kurrë të dorëzohej. Ishte betuar se: “Një herë kam me e dhanë këtë shpirt. Mbasi që po u dashka me e dhanë, atëherë do ta jap për shqiptari dhe për shokët e mi!”

Bashkëluftëtar i pandarë i Azem Bejtës, atdhetar i devotshëm dhe pjesëmarrës i dhjetëra luftimeve e aksioneve kundër xhandarmërisë serbe. Si njëri ndër figurat kyçe të Lëvizjes Kaçake të Kosovës, ishte shumë i respektuar nga shokët. I ka shpëtuar gjithë asaj lufte e katrahure dhe ka vdekur në moshë të shtyrë pleqërie në Prekazin e tij të dashur. Azem Bejta, tanimë kishte bërë emër dhe përvojë si prijës i Lëvizjes Kaçake të Kosovës. Ai e rekrutoi Selim Dervinën nga fshati Kollë i Vushtrrisë në radhët e xhandarmërisë serbe si “çaush”, për të qenë në shërbim të çështjes, pra për ta njoftuar Azem Bejtën për planet që mund t’i bënte Serbia kundër kësaj lëvizjeje. Kjo zgjati për dy-tri vite. Pasi që xhandarmëria serbe e diktoi Selimin se po i nxirrte informatat jashtë, vendosi që ta përcillte. Një natë dimri, me gjasë të vitit 1920, Selim Dervinën e rrethojnë në shtëpinë e vet, meqë e kishin diktuar se brenda në shtëpi i kishte edhe bashkëluftëtarët e Azemit, Eminin Latin me të vëllain, Mehën. Kërcet pushka dhe lufta zgjat deri afër mëngjesit. Aty vritet Selim Dervina se bashku me nipin e vet, pastaj edhe i vëllai i Eminit, Mehë Lati si dhe dy luftëtarë të tjerë. Njëkohësisht, në atë përleshje, kishin mbetur të vrarë edhe 11 xhandarë serbë. Tahiri, që në rini kishte dëgjuar për ngjarje të tilla, për këta njerëz të mirë që kurrë nuk flisnin në veten e parë njëjës. Ata kurrë nuk thoshin se unë e bëra atë dhe këtë. Ata gjithmonë pohonin: “Shokët në krye me Azemin e bënë luftën për liri, ndërkaq ne u kemi ndihmuar duke ia bërë nga një argat atdheut!” Bujaria dhe urtësia filozofike e këtyre njerëzve të mirë e brumosi Tahirin edhe më me përkushtim për të qenë i gatshëm për sakrifica më sublime që mund të bëjë njeriu për atdheun e vet. Ai do të
tregojë edhe një interesim të madh edhe për Kryengritjen e Drenicës, të udhëhequr nga Shaban Polluzha, së cilës më vonë iu bashkëngjit edhe Mehmet Gradica.

Komandant i Kryengritjes së Drenicës, prijës dhe tribun popullor. Po ashtu komandant i njësitit vullnetar në luftën e Pazarit dhe të Kolashinit kundër çetnikëve serbë. Luftoi kundër nazi-fashizmit gjatë viteve 1941-1944 dhe kundër të gjithë pushtuesve te atdheut tonë. Duke i vërejtur tradhtitë e sllavo-komunistëve të Titos, organizoi kryengritjen popullore në Drenicë. Ra heroikisht në altarin e lirisë pas një lufte të ashpër dhe të pabarabartë me armikun, në shkurt të vitit 1945.

Toger Mehmet Gradica, komandant i Xhandarmërisë Shqiptare, udhëheqës i luftës për liri kombëtare. Bartës i pushtetit shqiptar gjatë viteve 1941-1943 në Drenicë (nën pushtimin Italian), pa dyshim atdhetar i devotshëm dhe trim i pakompromis. U vra në shkurt të vitit 1945 në kryengritjen e madhe të Drenicës se bashku me Shaban Polluzhën kundër hordhive partizane-çetnike të Serbisë, respektivisht Jugosllavisë. Historinë e Kryengritjes së Drenicës Tahiri e kishte dëgjuar nga babai i tij Nebihu, bashkëluftëtar i Shaban Polluzhës. Nebihu i tregonte për kasaphanat që ishin bërë kundër shqiptarëve pas shuarjes me gjak të kësaj kryengritjeje, për masakrat e tmerrshme që ishin bërë në prag të saj në tërë Kosovën e në veçanti në Drenicë, ku i kishin parë me sytë e tyre kufomat e shqiptarëve të hedhur në lumin Klina të Skenderajt!

Pjesëmarrës i Kryengritjes së Drenicës. Nebihu asnjëherë nuk iu nënshtrua pushtuesit serb. Ai e kundërshtoi atë në mënyrat më të ndryshme duke luftuar edhe me pushkë në dorë. As pas vitit 1945 e këtej nuk e pushoi veprimtarinë e tij për liri. Më 1981, në moshën 71 vjeçare, ra heroikisht së bashku me të birin Tahirin në një luftë të pabarabartë me pushtetin antishqiptar jugosllav. Për luftën e Shaban Polluzhës Nebihu i kishte folur shumë Tahirit. I kishte treguar se si kishin luftuar dhëmbë për dhëmbë me forcat e pushtuesit. Ai i kishte folur edhe për trimat dhe udhëheqësit e rrallë të asaj kohe, siç kishin qenë: Miftar Bajraktari, Gani Agë-Spahia, Jetullah Rezalla etj., të cilët kishin rënë heroikisht në fushën e nderit pa u tërhequr për as një çast nga vija e frontit.

U lind në Llaushë të Drenicës. Luftëtar dhe strateg i dalluar. Njeri me autoritet në popull, organizator dhe mbështetës i paluhatur i Shaban Polluzhës dhe i Kryengritjes gjithëpopullore të Drenicës kundër hordhive çetniko-partizane të Serbisë. Major me gradë ushtarake. Akademinë Ushtarake e kishte të kryer në Shqipëri (në kohën e mbretit Zog). Komandant i Shtabit të Përgjithshëm të Kryengritjes sëDrenicës. I vetmi që kishte kontaktuar me Misionin Anglez në malet e Qyqavicës në janar të vitit 1945. Ra në vijën e frontit në shkurtin e vitit 1945 së bashku me Shaban Polluzhën.

Ka lindur në Llaushë të Drenicës. Anëtar i Shtabit të Përgjithshëm të Kryengritjes së Drenicës. Luftëtar i paepur i lirisë, i cili nuk u nda prej Shaban Polluzhës për asnjë çast deri sa ra në shkurttë vitit 1945. Ishte strateg dhe diplomat dhe njohës i mirë i rrethanave politike të kohës. Pas Kryengritjes së Drenicës pushteti serb filloi me represaliet më çnjerëzore mbi shqiptarët. Dhuna, duke e shtrënguar rrethin e hekurt, në atë kohë ishte bërë institucion legal i Jugosllavisë së Titos kundër shqiptarëve. Nga Kryengritja e Drenicës shpëtuan pak udhëheqës, siç qe Ymer Fazlia i Radishevës, i cili kaloi në ilegalitet të thellë. Imeri ka bërë shumë për t'i sendërtuar aspiratat e popullit tonë.

Udhëheqës i vullnetarëve në luftën e Pazarit dhe të Kolashinit kundër çetnikëve. Komandant i Batalionit në luftën e Drenicës.Shpëton nga luftimet e ashpra në Kryengritjen e Drenicës, por vritet në pabesi më vonë, në prill të vitit 1947. Tahiri Meha, duke e kuptuar esencën e këtyre ngjarjeve, kultivonte një respekt të veçantë për ata trima të kohës. Padyshim se edhe ai kishte simpatitë e veçanta për ndonjërin nga personazhet e ngjarjeve. Kjo mbase edhe varej prej përshkrimeve me të bukura që i kishin bërë atij gjyshi dhe babai i tij. Siç duket më të veçanta i kishte ato kujtime, që ia kishte treguar Bajram Zena, me një bisedë të rrjedhshme dhe të qetë. Ai ia përshkruante ato me aq simpati dhe me aq kujdes, sa që luftëtarët e lirisë i ngjallte dhe i nxirrte si ne skenë, i bënte të dukshëm. Një simpati më vete Tahiri e mbante për Mehmet Delinë, që bashkëluftëtarët e tij e thërrisnin: "Mehmeti i Vogël", i cili kishte qenë shumë solidar me shokët. Ai ishte në gjendje që t’i printe çdo aksioni. Nuk kishte ndodhur kurrë të thoshte: "Shko ti”! Çdoherë thoshte: "Rri se po shkoj unë në aksion!” Këtë veti e posedojnë vetëm trimat e rrallë."Mehmet Delia me plot meritë i priu Lëvizjës Kaçake Të Kosovës pas rënies së Azemit", –i kishte thënë, Tahir Mehës, Bajram Zena.

Ose "Mehmeti i Vogël" – siç e thërrisnin shokët e çetës. Luftëtar i shquar që nga viti 1916. Bashkëluftëtar i Azem Bejtës dhe udhëheqës i Lëvizjes Kaçake të Kosovës që nga viti 1924-1927. Ishte strateg i shquar dhe shumë i afërt me shokët e çetës. Pas vitit 1927, përpjekjet e veta për liri të atdheut i vazhdoi në Shqipëri. Vritet në Bari të Italisë nga regjimi fashist si i zënë rob lufte, diku në maj të vitit 1945.
Eshtrat e tij ende prehen përtej Adriatikut, në Itali!...

Tribunët e lirisë ,ruajtën më gjelozi krenarinë kombëtare !...

Mr.sci.Kadri REXHA


NJË BORXH I KAMOTSHËM


 Emri i martirit Tahir Meha opinionit shqiptar dhe më gjerë iu bë i njohur me 13 maj 1981, datë që shënonte ditën e forcave të milicisë famëkeqe jugosllave. Asokohe Kosova vlonte nga demonstratat mbarë popullore që e kishin goditur për vdekje Jugosllavinë. Masat që kishte ndërmarrë pushtuesi kundër demonstruesve dhe diferencimet ishin të paefektshme. Zemërimi i Kosovës sa vinte e rritej. Ndaj, shteti, për ta frikësuar një popull të tërë, me qëllim nënshtrimi, e ngriti në ligj dhe aplikoi metodën e shfarosjes së familjeve të shquara shqiptare. Si fillim i fushatës u zgjodh Drenica kryengritëse dhe pikërisht Prekazi heroik. Pra, në datën e cekur më sipër, forca të shumta të milicisë dhe të ushtrisë e rrethojnë shumëfish kullën e Nebih Mehës mbi të cilën Serbia e derdhi tërë mllefin dhe urrejtjen shovene përmes zjarrit, hekurit dhe barotit. Tahir Meha me të atin plak, Nebihun, si dhe me mbarë familjen qëndruan dhe luftuan deri në flijim, duke e kthyer kullën e tyre në një kala të pamposhtur, në një mit modern. Menjëherë pas kësaj tragjedie të rëndë, shtypi dhe mjetet elektronike të Beogradit, si dhe ato të pushtetit vasal në Kosovë, Tahir Mehën e shpallën terrorist, ndërsa TV Shqiptar, Radio Tirana, gazetat:“Zëri i Popullit“,“Zëri i Kosovës“ dhe shtypi revolucionar i kohës,Tahir Mehën, fshatarin e përvuajtur të Prekazit, e ngritën në nivelin e heroit. Nga dita e rënies heroike e deri me sot, pothuajse një çerek shekulli, emri dhe vepra e Tahir Mehës, jo vetëm u mbajtën gjallë në zemrën e kombit shqiptar, por ata u bënë edhe gurrë e pashtershme frymëzimi dhe shembull i lartë vetëmohimi për rininë tonë liridashëse. Në ruajtjen e emrit, veprës dhe të kujtimit të Tahir Mehës rol të madh ka luajtur edhe muza popullore, vlerësuesja e pagabueshme e moralit të shpirtit kombëtar. Në këto dhjetë vitet e fundit, në shtypin shqiptar, emri i Tahir Mehës dhe i familjes së tij, është zënë në gojë sipërfaqësisht, sa për të thënë diçka, por a është e mjaftueshme vetëm kaq? Nxënësit, studentët dhe mbarë populli kërkojnë të dinë më tepër për rrënjët, jetën, edukimin dhe veprën e Tahir Mehës. Një punë të këtillë ia kemi borxh martirit që ra për të mos rënë Kosova në ditët e veta më të rënda. Prandaj libri monografik: ”Këtu i thonë Drenicë” për Tahir Mehën, që po i afrohet lexuesit, besoj se e lanë këtë borxh të kamotshëm, si ndaj heroit ashtu edhe ndaj lexuesit. Libri vjen nga autori Mehmet Bislimi, veprimtar i orëve të para, poet e publicist, militant si dhe bashkëfshatar i heroit. Pra, Mehmet Bislimi jo vetëm e ka njohur Tahir Mehën si një person të fshatit të lindjes së tij, por ai heroin e ka prekur nga afër, si në kohëra të mira ashtu edhe në kohëra të liga dhe, ndonëse jo moshatarë, të lidhur rreth një ideali, vazhdimisht së bashku i kanë qarë hallet e Kosovës së robëruar. Vlerë tjetër e këtij libri është puna dhe serioziteti i autorit për ta dhënë sa më besnikërisht figurën e Tahir Mehës. Libri për jetën dhe veprën e Tahir Mehës i autorit Mehmet Bislimi i plotëson të gjitha elementet që i duhenshkrimit të një monografie të mirëfilltë. Prandaj përgëzoj autorin për punën e tij.



 Mehmet Bislimi


NË VEND TË HYRJES


Në luftë për liri kombëtare nder shekuj, luftëtarët tanë u shquan duke bërë sakrificat më sublime, duke dhënë shembullin e sprovës së madhe në shërbim të atdheut. Ata me guximin, treguan shpirtin e tyre human dhe para vetës vunë çështjen e përgjithshme të kombit, duke u flijuar në altarin e lirisë. Populli ynë nëpër shekuj u përgjak, por krenarinë kombëtare e ruajti me fanatizëm. Ai edhe sot i ruan të gjalla kujtimet për bijtë e vet më të mirë, futur thellë në gjirin e historisë sonë të re e të vjetër. Heronjtë tanë, me aktin e tyre të guximshëm u bënë udhërrëfyes për brezin e ri. Ata mahnitën bashkëkombësit e vet në kohë dhe hapësirë, por edhe të tjerët me përkushtimin e tyre ndaj çështjes sonë të pazgjidhur. I tillë ishte edhe Tahir Meha, i cili me qëndresën e vet edhe sot i vë në dilemë shumë strateg të artit ushtarak, për shkak të rezistencës, që e bëri kundër një makinerie policoro-ushtarake të ish- Jugosllavisë. Tahir Meha e përgjaku 13 majin, ditën e organeve të shërbimit të sigurimit të Jugosllavisë, pjesëtarët e së cilës në Prekaz lanë kokën e vet, për më keq „famën“ e njësitit special rënë përtokë! Me 13 maj 1981 ndërmjet aparatit shtypës të atij pushteti dhe popullit shqiptar, krisi pushka e parë pas një pushimi më shumë se tridhjetëvjeçarë, pra që nga rënia e Ymer Berishës me 1949. Kjo pushkë foli shumë për ata që e kuptuan, duke i dhënë edhe rezultatet e saj të para për ata që punuan në këtë drejtim, frytet e së cilës po i prekim e përjetojmë ne sot. Megjithëse rrugët e lirisë në Kosovën e sotme, ende janë të padefinuara, të gjithë ata që ranë për këtë qëllim, popullin tonë e futën në rrugët e lavdishme, në rrugët e pakthimta drejt lirisë e cila do shtytje të fortë edhe më, për të mos e mohuar gjakun e dëshmorëve tanë e së bashku me ta edhe gjakun e Tahir e Nebih Mehës,
martirë të lirisë. Tahir Meha ne mesin e atyre qe ranë për atdhe, nuk kishte ndonjë emër të veçantë. Ai as që kishte punuar për të pasur emër-ngase ishte trashëgimtar i drejtpërdrejtë i familjes së Emin Latit-bashkëluftëtarit të denjë të Azem Bejtë-Galicës. Përkundrazi, ai e kishte për detyrë që ta ruante emrin e madh të Emin Latit-Mehës, duke e bërë atë edhe më të ndritur me aktin e rezistencës së tij. Tahir kishte dëgjuar shumë për luftërat e Azem Galicës nga gjyshi i tij dhe nga babai i tij, pastaj nga Bajram Zena, Xhemë Ternavci etj. Tahiri për luftën e kaçakëve kishte dëgjuar si të thuash nga dora e parë e bashkëluftëtarëve të Azem Galicës. Tahiri ishte brezi i tretë pas Eminit e Nebihut, që pushkën nuk ia ndanë pushtuesit serbosllav gjatë tërë shekullit të njëzetë. Kjo familje këtë e dëshmoi edhe në luftën e fundit që u zhvillua në Kosovë, me ç’rast ra dëshmor edhe i vëllai i Tahirit, Beqir Meha. Pa dyshim se në vitin 1981 ishin demonstratat e fuqishme të asaj pranvere që i dhanë grushtin vendimtar ish-Jugosllavisë e cila më nuk u ribë. Edhe atë ish-Jugosllavi Millosheviqiane që më pas qarqet shoviniste serbe tentuan ta mbajnë artificialisht të gjallë, Ushtria Çlirimtare e Kosovës e vrau me pushkën e lirisë. Tahiri, në mënyrë shembullore e njihte jetën e Kaçakut, ngase e kishte mësuar shumë mirë nga gjyshi i tij Emini. Atë e kërkonte pushtuesi për ta burgosur, ngase i kishte kthyer pushkën dhe nuk po i bindej, që të jetonte si rob. Rezistenca e Tahir Mehës është e lidhur pazgjidhshmërisht me përpjekjet e pareshtura të popullit tonë për liri. Akti i rënies së tij s’është asgjë më shumë se sa finalizim i këtij misioni i cili po bënte dritë në atë shtegrrugë të nisur kaherë. Tahiri me aktin e rezistencës së tij përshpejtoi lëvizjen e proceseve kombëtare duke qenë vet në rend të parë si shembulli më unikat. Pushka e Tahirit, është pushka e parë lajmëtare e cila u drejtua nga një atdhetar i thjeshtë i Prekazit kundër ish-Jugosllavisë titiste. Kjo pushkë përgjaku 13 majin e vitit 1981, duke e goditur pushtuesin jugosllav në shtat, në mënyrë që nga ky moment shqiptarët të mendojnë dhe tëveprojnë për t’i bashkuar mendjet dhe pushkët e tyre për të ecur përpara. Me këtë monografi për jetën dhe veprën e Tahir Mehës, nuk pretendoj se i kam thënë të gjitha, as që i kam mbyllur portat për një studim tjetër më shkencor e më të arrirë për Tahirin. Përkundrazi, mendoj se kam hapur porta për të trokitur në derën e kullës-legjendë të veprës së madhe të Tahir Mehës. E ndiej se e kam pasur borxh për ta shkruar këtë monografi, ngase veç të tjerash Tahir Mehën e kam njohur personalisht, që nga rinia ime e hershme. E kam shërbyer me dhjetëra herë me kafe e çaj në kullën tonë të dikurshme, kur ai me babë Nebihun dhe me të vëllain Beqirin na vizitonin shpesh. Kam dëgjuar sa e sa herë prej tij për domosdoshmërinë e rezistencës kundër këtij pushtuesi barbar. Kam dëgjuar prej tij sa e sa herë edhe romuze të këndshme, por edhe betimin që e kishte bërë që të mos dorëzohej i gjallë. Pamja e tij burrërore, veshja e tij pedante, natyra e butë e plot humor, pa dyshim edhe përsosmëria e tij në përdorimin e fjalës dhe armës ishin veçori dhe shkathtësi të veçanta që ai i posedonte. Ai e kishte edhe një të ndenjur të veçantë këmbëkryqi, tërë krenari me duart mbi gjunjë, me kafenë që e vinte në maje të gjurit, me revolen përpara dhe bombat për rreth saj. Ai kishte një dashuri të veçantë për armët, dhe të veçanta i gjente ato. "Si armët e Tahirit ma!" – thoshin bashkëmoshatarët e tij. Tahiri kishte një fytyrë të pastër me flokë të krehur me kujdes dhe të kthyer mbrapa. Kishte një zë të trashë burri dhe herë-herë kollitej, më tepër, për ta shprehur krenarinë e tij. Tahiri atë që e thoshte edhe e bënte. Ndaj e kisha si një barrë mbi supe që me duhej ta zbrazja në letër, e kisha si një borxh që me duhej ta përmbushja para personalitetit të tij. Ai sa herë na thoshte: “Djema, kur të luftoj unë do të shkruajnë gazetat!“ E ndiej për obligim që t'i falënderoj të gjithë ata që më ndihmuan duke kontribuar, me kujtimet, me të dhënat e tyre, që ishin të panjohura deri tani dhe me mendimet e tyre të vlefshme për të bërë një punë kaq të vogël e modeste, siç është ky libër imi, krahasuar me veprën e madhe të Tahir Mehës që e bëri për ne dhe për popullin shqiptar në përgjithësi.

AKADEMI PERKUJTIMORE PËR DESHMORËT NEBI DHE TAHIR MEHA

Halit Xh.Elshani Kosova është Shqiperi!



Mramë në në mjediset e një slle ne Skarberg të Brukselit u mbajtë një Akademi perkujtimore për 32 vjetorin e renjes heroike të Tahir dhe Nebi Meha.Moderatori i kësaj Akademije,Bekim Rexha e shpalli të hapur.Pas intonimit të himnit dhe një munut heshtje fjalen e muer kryetari I PDK-es për Shtetët e Beneluksit,z.Bedri Podrimqaku. Ai vuri në spikam kët datë dhe perkushtimin e mergimtarëve per ti evokue ato ditë te cilat tha nuk harrohen.Ai popull qe harron të kalurën,rrezikon egzistencën e historis se vet.



Një fjalë përshendetse e beri konzuli Ramadan Gashi në emer Ambasadës së Republikës se Kosovës këtu në Bruksel.Për jetën dhe veprimtarin e Tahir dhe Nebih Meha foli sekretari I kesaj partie si nikoqire.Në emer të nëndeges s Bryzhit foli Liridon Thaqi.


Një përshendetje e beri veprimtari Hasan Bala.Pastaj nemer të Shoqtave të dala nga lufta foli Halit Elshani: Të nderuar mërgimtar,të nderuar musafir,Zonja dhe zotri.Me lejoni qe n’emër të Shoqatave të dala nga Lufta,në krye më Shaban Shkupin,Rrezistencës Kombetare “Enver Hadri”të Shqiptarëve tê Kosovës n’emer të kryetarit Riza Budakova dhe ne emerin tim të falenderoj organizatorin e kësaj mramje përkujtimore,për 32 vjetorin e rënjën heroike ballë për ballë më armikun shekullor ,të luftës se pa barabartë,tê rrezistencës se armatosur të heronjeve: Nebih dhe Tahir Meha.Ata qe luftuën heroikisht,ata qe ia kthyën pushkën shkajut,aty ku u betue se do tua merr hak komandanti legjendar Adem Jashari .

Akademi përkujtimore ne Bruksel për 32 vjetorin e renjes heroike te Tahir dhe Nebih Meha


Në të vërtët, ata burra trima e nxorrën gjakun e vet dy fish, duke vrarë tre shkie polic të armatosur gjerë në dhemb dhe një kolaboracionisti shqiptar.Kështu at ditë feste, soldateska policore e paguën më gjak dhe u kthyën të turpëruar.Jehona e këtyre pushkëve ishte një paralajmrim, se ky popull liridashës nuk duron më roberi,poshtrim e gjakosje!Këtë rrezistencë e vazhduen UÇK-eja,guerila më e sukseshem e luftës per çlirim,siq thoshte Bernard Kushner në librin e vet:Luftetarët e Paqës.

http://www.youtube.com/watch?v=zrt6Rfvlc0E

Ky përvjetor tashma tradicional është shembull më i mirë i mergimtarëve për të përkujtuar at datë sa tragjike aq edhe krenare! Pra me lejoni t'ju uroj paralajmrimin me sublim tê historisê sonê të re,momentin i cili përmbledhë në vehte dhe shpërblen gjakun,mundin dhe sakrificën e tê gjithë atyre qe për mê shumë se njê shekull vuen njê gurë në themelët e ardhmerisê se pasardhsve tanê në Njiqindvjetorin e Pavaresis se Shqiperisë dhe pesë vjetorin e shpalljës se Pavresis se Republikes se Kosoves.Kjo është privilegjë dhe përgjegjesi.Le të jetê nê ndergjegjen e sejcilit për at qe e ka berë dhe për at qe është desht t'a bejë, sepse siq po shifet lufta na ka takuar të gjithve siq po na takon edhe paqeja ! Pra bashkarisht po e festojmë 32 vjetorin e kirzmes se pushkëve çlirimtare te Tahir dhe Nebi Mehajt. Rroft populli shqiptar,rroft bashkimi kombetar!Lavdi!Pas kësaj fjale në vazhdim u lexue Vendimi ku Shoqatat e dala nga Lufta dhe RKSH”Enver Hadri” ndan mirnjohje për kontribut Heronjeve:Tahir dhe Nebi Meha ,veprimtareve Izair Topojani dhe Shaban Shkupi.Mirnjohjet ua ndau atdhetari dhe veprimtari I çeshtjës kombetare z;Riza Budakova.


Bruksel,12.05.13
Halit Xh. Elshani

KRYEVEPRA E KADARESË, QË NUK IA PËRMËND ASKUSH

RIZA LAHI

Në një artikull botuar në “Tirana Observer” në gushtin e 2009, me titull “ Bohemi I Tironës përballë shtresës së tmerrëshme të “politikanë profesionsitë”, kemi vënë në dukje se e tër kjo shtresë ka folur me një zë dy herë: në mbrojtje të Kosovës dhe duke sharë Sllobodanin,e para, dhe per të hequr qafe Edvin Ramën nga politika. Dihet që këtë të fundit e futi në vorbullën e politikës , ai që për habinë masive të popullit shqiptar, pat thënë , si qe prezantuar me emër dhe mbiemër, si të ishte para zyrës së rekrutimit, pat thënë “ Unë jam…Prapa më vjen prapa historia “ .
Kur “Edvini “- PS , nuk fitoi në garën zgjedhjeve të vitit 2009, ne na pat lënë syhapur edhe diçka tjetër. Edhe përpara se të valaviste me forcën maksimale flamrin e fitores zoti Berisha, I kampit tjetër, tre - katër nga të kampit të tij, I patën kërkuar kryetarit që të dorëzonte menjëherë, me një frymë, tëkfëk,çelësat e zyrës së Kryetarit të Partisë.
Me çmotive?
E kush mund të hyjë në zermën e tjetrit! Ata caste, emri I njërit prej këtyre “socialsitëve të zellshëm” na kujtoi një sokëllimë të tij të dikurëshme prej fshatari luftëtar - “ t’ua kthejmë kokat në kafka”.
Sot është pikërisht ky “idividum”, që e ka emrin nga epopeja skënderbejane dhe mbiemrin nga epopeja sulltanore, , që është renditur për të kërkuar vota prej atyre shqiptarëve , që dikur donte t’u thyente “kafkat” …
Gjithsesi, në vazhdën e analizës së kësaj shtrese “kollarexhinjësh” ja, le të japim diçka nga artikulli që.përmendëm më lart.
“Na është krijiar përshtypja që Edi Rama... ndërmori një sulm të madh kundër shtresës së tmerrëshme të “politikanëve profesionistë”. Ca nga ata, ta zëmë të partisë që e vuri në krye, a i kemi parë se me sa zell duan t’ia këndojnë ”kolufruthin”, që të kujtojnë ata burrat që, kur e shikojnë nusen që po lëngon, mendojnë për të gjetur një tjetër, sapo të vdesë ajo.
E çfarë tjetër nuk pret njeri nga kjo shtresë kur, në traditën tonë, shokun e plagosur të së njëjtës llogoreje, e marrim në shpinë, i japim ujë, bukë dhe frymë nga fryma e jonë a, së paku, i vëmë një nënkrese para se ta braktisim.
Sigursht që unë nuk jam ndonjë fans i Edi Ramës; as më njeh e as e njoh, as bëj pjesë në partinë e tij e as në ndonjërën nga partitë...mirëpo, kur shikoj se si janë hedhur të gjithë “profesionistët” kundër tij, siç hidhet një kope ujërish mbi një ujk që i është thyer këmba dhe duan ta shqyejnë, më shtie në mendime se , ja çfarë e gjeti një artist idealist, bohem tirone, që dikush e mori nga mënga një ditë dhe e futi në strofullën e djajve të “politikanëve profesionistë”... Edi Rama rezistoi sa mundi. Me çfar kish lexuar, me çfar i thosh mëndja e intuita prej artisti, si edhe përvoja e vet individuale e filluar me rrahje të tmerrëshme rrugëve të qeta të kryeqytetit e deri te endjet nëpër Paris.
Ndryshe nga “profesionsitët” me zyra, poste, vetura, vula por pa asnjë anëtar, ai u kujtoi të gjithëve se nuk ishte politikan. Dhe kjo tregoi thelbin e furisë së vet për t’i dhënë atdheut të tij një dhuratë nga më të çmuarat, siç duan me shpirt artistët në mbarë botën – të hiqte nga skena këtë shtresë të tmerrëshme që i kanë kthyer partitë shqiptare në NGO, që nuk i heqin kryetarët asnjëherë dhe ua mbajnë vulat në sirtarët e shtëpisë gratë e tyre. Mirëpo...”
Po…Ku hyn Ismail Kadareja, xhanëm? Kryevepra e tij?
Ja, edhe pak!
Jo pak nga e ashtuquajtura “shtresa e politikanëve profesionistë” I ndanë një hendek I qartë dhe I madh nga populli I tyre. Shumë prej tyre kanë degjeneruar deri në atë masë, sa janë sikur të mos I ketë lindur një nënë shqiptare, por barku I ndonjë shtrige të ngjizur me djallin.
Kemi , ta zëmë , të “djathtë” që nuk kanë lënë gjë pa thënë për Berishën, more deri agjent sërb e shkuar agjentit e kanë bërë dhe, kur ai u ka zgjatur një kockë, goxha kockë, xhanëm jo të vockël, si ta zëmë , ndonjë vënd ambasadori, atasheu, ministri etj, jo vetëm kanë rënë skllukë në prehrin e “agjentit” , por edhe I dalin në mbrojtje me metodat e mësuara tanimë prej “politikani profesionist”, si të ishin Juda që qante duke parë Krishtin e spiunuar nga ai teksa e arrestonin. Ndonjërin nga ata që drejton parti që zoti e din se sa dhjetra ka, jo vetëm që nuk e shikon më njeri të shajë Berishën por e shikojmë se e paska bërë Berisha ambassador. Biles jo vetëm atë, por edhe djalin e tij! Allahalaaaahhhh!!!!!Njëri ambassador në perëndim të “Tironës “, e tjertri ambassador në lindje të saj.
Një tjetër qejfmbetur se nuk u fut në listë, uuuuu, mua jo? Baaahhhh!!!Mirë, mirë! do të vete të flë me mullixhiun…pardon…do të konkuroj I pavarur…jojo, jo krejt si ai
“ eshtrathyesi”, siç e kishte llagapin njëri prej sulltanëve osmanë që shkruante vjersha të bukura.
Për “Këngën e “Xhuvelërisë” “, ja, e kam në shtëpi një libër…
Mbase fytyra më pa makiazh e politikës “profesioniste” shqiptare, e kësaj shtrese përgjithësisht të pacipë, të padinjitet; kësaj turme burracakësh të pa din e iman, që dijnë vetëm të mburren para popullit të tyre e të rrijnë si pulë para çfardo mesatari të institucioneve ndërkombëtare të vendosur në Tiranë; që mjelin fisërisht çfar u del përpara e çfar ka mbetur nga kjo copë Shqipërie mjerë, sikur ajo ka mbetur vetëm në dorë të këtyre – “politikanëve profesionistë”; është vetë Fatos Nano., Pasi I bë 4 – 5 herë kryeministër, copash u bë, gati duke tundur këmbët si kalaman, për t’u bërë president. Ta ulë veten burri deri në atë farë feje, qoftë edhe për karrigen e presidentit?
Po…Kadareja dhe kryevepra e tij, çfar hyn, xhanëm?
Le ta lëmë për pastaj!
Unë e besoj plotësisht thënien se, “ unë hap menjëherë 100 mijë vënde pune!”. Pse? Sepse, nja të marrë bashkinë apo mnistrinë, ky premtonjës do të zevëndësojë gjithkënd atje, deri dhe te roja që “ka votuar për partinë time” që do të thotë t’u lësh fëmijët pa bukë të 100 mijëve të sapo zevëndësuar.
Ja, se ç ‘vjen nga mëndja e këtyre përbindëshish të serës “politikanë profesionistë”.
Këta njerëz I kemi para se si kapardisen për t’i dhënë mënd një populli filozof siç janë shqiptarët.
Adhurimi prej plebeu që kanë disa njerëz ndaj kësaj shtrese, ka bërë të vijnë drejt tyre me sy të adhuruar edhe poetë. Sigurisht që këta poetë, humbin shumë duke u vënë nën hyqmin e politikës me cilësinë e pajës së tyre private – atë të poetit. Xhengis Khani , ky thyerës i vërtetë krenash, kishte një njeri që e mbante pranë , që e linte të fliste gjithçka dhe që pranonte prej ti çdo të sharë. Ky ishte një poet.
Të tillë kompetenca kanë patur poetët edhe nga sulltanët e gjeneralët otomanë.
Poetët tanë Besnik Mustafaj dhe Preç Zogaj, dakord, kanë humbur nga poezia e tyre e kohës kur nuk e kishin hedhur atë bukuroshe në tregun e politikës, por ata erdh koha, një ditë, dhe rebeluan. Një poet, sa të ketë pa I ngordhur ai I shkretë nervi poetic, edhe rebelon. “Poeti edhe mëkaton, por nuk din të gënjejë”, thotë një aforizëm jo fort e njohur. Mirëpo poeti tjetër, në vënd që të interseohej se përse e kishin ndjerë veten të poshtëruar këta dy poetë – ish ministra, e pranoi karrigen e ministrit në një ministri me katër valenca dhe me shumë probleme financiare. Kur mund të mos e pranonte së paku,. për hir të dinjitetit të poeziv të tija dhe të emrit thuajse hyjnor “poet”. Pranimi I ofertave të politikanëve nga poetët pikërisht se ata janë poetë, ne na lë përshtypjen e dikujt që ka hedhur bijën e tij në tregun e prostitutave.
Po…kryevepra e Kadaresë, more, cila qënka? Që edhe nuk e përmendkërka askush?
Ja, edhe pak.
Një gazetar britanik shkruante me një dozë humori të lehtë për një tipar prej fshatarakësh trima që paskërkan shqiptarët. Pra…: “ Në Shqipëri, në dy veta, njëri është nishanxhi I mbaruar; në çdo dhjetë vetë, njëri është lider I lindur”.
E…janë mbledhur një turmë “liderësh të lindur”, që pranojnë çdo pafytyrësi, çdo poshtërim, çdo zvetënim, që janë gati të shesin edhe “gozhdat e Krishtit” për një karrige.
Këtyre, se fundja, edhe këta janë bij të Shqipërisë, të këtij populli; edhe ata kënë njerëz e halle e gëzime shoqërore përqark; kësaj shtrese të “politikanëve profesionistë” I hyn më shumë se kurkujt në punë kryevepra e shkrimtarit, poetit dhe përkthyesit tonë të madh - Kadaresë. Kjo shtresë që me diletantizmin e saj dhe etjen e frikëshme për karrige e për t’u rrethuar nga “yesmenë”, duhet të jetë , besojmë, e ndërgjegjëshme se, shprehjen që e kemi ndeshur të thonë disa të huaj për vëndin tonë si “devil’s land”, e kemi kryesisht “peshqesh “ prej tyre; sigurisht edhe nga “lumpenët” që shtohen përditë nga polarizimi I tmerrshëm I pasurisë e korrupsioni galopant. Shtresa që I duket vetja se ka lindur t’I japë mënd popullit shqiptar para kamerave, tribunave, në shtyp, në takime shokësh, etj, duke ndënjur më shumë me këmbë në zyra e makina, ndryshon shumë nga populli I tyre , që vazhdon të jetë pafund I mrekullueshëm. Kjo mrekulli e popullit tonë ka shtangur kushedi se sa të huaj të tromaksur fillimisht nga djallëzirat e “politikanëve profesionistë”; I ka shtangur dhe më pas, I ka bërë të bien në dashuri të sinqertë me popullin shqiptar.
Kapardisjet, dinakëritë, lajkat dhe intrigat e “profesionistëve “ tanë të sëmurë nga makutëria për famë, pasuri dhe servilë, që do t’ua kishin zili edhe Ali Pashë Tepelena me Esat pashë Toptanin. Ata janë krejt të ndryshme nga zemra e bardhë, ndjenja e humorit , mirësia, bujaria, dinjiteti, burrëria e fjalës së dhënë dhe miqësia pa interes që populli shqiptar, I ka në gen.
Po…Cila , pra, është kryevepra e Kadaresë? Cili roman është? Cila novelë? Cili përkthim? Cila esse?
Oh, asnjëra nga ata. Shkrimtari ynë i madh është ende I fortë, vital, e do të shkruajë gjëra ende më të bukura.
Por kurr më si kryevepra e tij.
Që e ka vulosur përjetë.
Që e dijnë të gjithë dhe që nuk ia përmend askush, kur duhet ta shpallnim nëpër planet dhe ta kishim të shkruajtur diku pranë dokumentit të indentifikimit tonë.
Shkrimtari ynë i madh ka refuzuar më shumë se dy herë ofertën e sigurt të karriges së presidentit të vëndit.

RIZA LAHI
Antar i Shoqatës Botërore të Poetëve

Përurime të veprave të At Gjergj Fishtës në Prishtinë

Ditën e mërkurë,  në Institutin Albanologjik në Prishtinë më 15.05.2013 në ora 12:00 ,përurohen dhjetë vëllime të Kompletit  të plotë të veprave  "Fishta vepra"(I-X) të shkrimtarit tonë të mirënjohur At Gjergj Fishta, botim i Shtëpisë Botuese "Fishta", nga Lezha.

Gjergj Fishta lindi më 23 tetor 1871 në qytetin e Lezhës.Në famulli u regjistrua me emrin Zef. Më 1886 ai vazhdon studimet për filozofi dhe teologji në Bosnje.Sipas rregullave franceskane ai e ndërron emrin në Gjergj, emër të cilin ai e mbajti deri në fund të jetës së tij.Gjergj Fishta kreu studimet e larta për filozofi e teologji.

Ai e filloi veprimtarinë studimore në Gomsiqe ku, siç rezulton, shkoi i nxitur edhe nga interesa hulumtuese, shkencore.Në këtë zonë, ai njohu "shpirtin e racës", mënyrën tradicionalisht shqiptare të jetesës, gojëdhënat, doket, zakonet, normat juridike etj., të cilat do t’i shfrytëzonte mjeshtërisht për veprat e tij. Ai dhe Shtjefën Gjeçovi bënë që Kisha e Gomsiqes të shndërrohej në një institut të vërtetë hulumtimi shkencor.Fishta njihet në historinë shqiptare si letrar edhe si politikan.Në vitin 1902 ai u bë drejtor i të gjitha shkollave franceskane në Shkodër dhe është i pari që futi gjuhën shqipe si gjuhë mësimi.


Por Gjergj Fishtën e shikojmë edhe si nënkryetar parlamenti dhe si deputet të Prefekturës së Shkodrës.Më 1908 Fishta kryesoi komisionin për hartimin e alfabetit, të cilin Kongresi i Manastirit e miratoi si alfabet të vetëm të shqipes.

Shkencëtari i gjuhësisë, Gjergj Fishta, dha një kontribut të çmuar për krijimin e gjuhës shqipe të njësuar. Ai ishte i bindur se gjuhët nuk krijohen nga bashkimi apo shkrirja e dialekteve, por nga zgjedhja e një dialekti. "Alfabeti shqiptar i asaj kohe është gati i përkryer, thotë Kadareja, dhe po ju kujtoj se kryetari i komisionit të Manastirit të alfabetit shqip ka qenë Gjergj Fishta. Pra nuk ka qenë një njeri nga Jugu, po ka qenë një nga shkrimtarët më të shquar nga Veriu".

Fishta është një personalitet profetik i kulturës shqiptare, jo vetëm si shkrimtar, por edhe si kritik, historian, filozof, etj. Për disa studiues, Fishta filozof është quajtur më së shumti si një përfaqësues i filozofisë kristiane. Të tjerë, përkundrazi, kanë vënë në dukje faktin se ai është ndikuar po aq nga Platoni e filozofë të tjerë të lashtë, nga idealizmi gjerman i Hegelit etj.Nuk ishte vetëm njeri me vullnet politik, por politikan, madje edhe politolog.

Ai, në stilin e Makiavelit të disa shekujve para tij, vrojtoi sjelljen e klasës politike të fillimit të shek. XX dhe fshikulloi, siç dinte ai, mediokritetin e qeverive të kohës, politikat e mbrapshta etj.

 Një mendimtar si ai, aktiv në politikë e diplomaci (deputet i Shkodrës, anëtar i Parlamentit të parë Shqiptar dhe nënkryetar i tij, përfaqësues në konferenca ndërkombëtare etj.), nuk mund të mos ishte edhe politolog.Fishta ka arsye të cilësohet edhe si një ndër pararendësit e sociologjisë shqiptare. Fishta ka trajtuar një problematikë e cila është, gjithsesi, në fokus të sociologjisë bashkëkohore: të sociologjisë religjoze, të kulturës, artit e komunikimit, të moralit e të edukimit, të sociologjisë së familjes (kompleksi i marrëdhënieve familjare, martesa, familja, divorci etj.).

Pra mund të pohoet se ai ka vendosur një gur themeli në godinën sociologjike shqiptare.Me "Lahuta e Malcis", Fishta është quajtur "Homeri i shqiptarëve". Por Fishta ishte edhe një eksplorator i madh, që ka bërë të njohur jetën e popujve që ka takuar dhe, në këtë vështrim, ai është quajtur si një ndër etnologët e parë. Me të njëjtën logjikë Fishta ishte një ndër etnologët e parë shqiptarë.

 Ai ishte edhe psikolog apo etnopsikolog, në kuptimin që kanë marrë në kohën tonë këto fjalë.Më 1919, ai merr pjesë në delegacionin shqiptar në konferencën e Parisit nga ku mban edhe një fjalim mbi shqiptarët dhe të drejtat e tyre. Është graduar dhe dekoruar nga shumë shtete të Evropës, dhe ka marrë pjesë në shumë konferenca të ndryshme politiko-shoqërore.

Veprimtaria e tij letrare është shumë e gjerë, duke renditur këtu: satirën, lirikën, dramën, dhe përkthime. Është nderuar me disa çmime e tituj, u bë anëtar i Akademisë Italiane, si dhe u propozua për çmimin Nobel.

Nga Flori Bruqi:Gjergj Fishta:Jeta dhe vepra(1871-1940)

http://floripress.blogspot.com/2011/04/nga-flori-bruqigjergj-fishtajeta-dhe.html

ENGET E BULKTHIT

Show Details

 
Vullnet Mato
 
KËNGËT E BULKTHIT
 
Bulkthi këndon gjithë natën cërr-cërr-cërr,
ëndrrat e njerëzve shoqëron me muzikë.
Këngëtari i netëve ka zgjedhur ditën të flerë,
se nuk dëshiron t’i dëgjojë jetës kakofonitë.
 
Bulkthi sfidon zhurmat qysh në errësim,
me ninullat që ndjellin gjumin e ëmbël,
duke përkundur orët e natës gjer në agim,
me tingujt drithërues të violinës së zemrës.
 
Kur s’kam gjumë, dëgjoj këngët bulkthore,
dhe frymëzohem nga ritmika e vargut të tij,
nga thekset e rregullta të notave muzikore,
që shpërndan për shpirtrat e fjetur në qetësi.
 
Si bulkth ditor, rrekem të shpreh tingujt e mi,
mes dyndjes shurdhuese të pseudoartit poetik,
ku disa me zhurma vargjesh, krijojnë kakofoni,
pa mësuar as teknikën e bulkthit në tingujt fonetik...
 
Ashtu siç imiton shkenca format natyrore të zogjve,
të arrijë përsosmërinë e fluturimit në aerodinamikë,
imitimi i bulkthit me rimat dhe ritmin e vargjeve,
të shpie te ëmbëlsia e bilbilit, në ligjërimin poetik.
 
Jo më kot Bitëllsat e famshëm u vetëquajtën bulktha,
dhe gjetën veten te këta karkaleca këngëtarë netësh.
Duke përsosur ritmin dhe rimën deri në tonet eulëta 
ata mbeten të pavdekshëm në tinguj për gjithë jetën...  
 
Thënë më shkoqur, poezia është këngë me shkrim,
kur nuk arrin të prekë zemrën, mbetet te thembra. 
E shkruar ndryshe tingëllon vetëm si belbëzim, 
sepse vetëm ç’del nga zemra, hyn nëpër zemra...

KUR DO TË PARAKALOJË FOLKU NËPËR TIRANË?

“Shqiponjat” e Tiranës fluturojnë në katër qytete Turke brënda katër ditëve 

Më në fund shoferi, Kastrioti, frenoi në sheshin përballë xhamisë nga më të bukurat e  Turqisë,  “Selimie”, vepra më e përkryer e dalë nga  imagjinata dhe fuqia organizuese e Arkitekt Sinanit, ndërtuar viteve 1569 – 1575.

Kemi qënë disa herë në festivalet e mrekullueshme folklorike që organizon vëndi ku nëpër zyrat shtetërore nuk mbahet fotografia e presidentit actual, por e Mustafa Kemal Ataturkut, por është hera e parë që do të stacionohemi në kryeqytetin e osmanëve të  Mesjetës.

Ederneja ka një pasuri përrallore arkeologjike, por, veç kësaj, këtu ka gati 700 vjet që organizohet mundja “Kërkpinar” ( “40 burimet”, që lindën, sipas legjendës, nga beteja 72 orëshe e dy mundësave me trupat e lyera me vaj dhe që u gjëndën në agun e ditës dhe natës së tretë, që të dy, pa frymë dhe mbi tapet).

Në programin e këtyre 5 ditëve janë parashikuar pritje nga katër kryetarë bashkie, por n e do të na prisnin  edhe dy “kajmekamë”, pra afërisht “prefektë”- funksionarë të lartë të emëruar e jot ë zgjedhur si kryebashkiakët .

Ne kur u nisëm as na tha rruga e mbarë askush, as nga Ministria e Turizmit…., apo Bashkia e Tiranës apo i ndonjë minibashki. Me siguri nuk ka për t’u ndjerë sërish askush nga këta institucione edhe kur të kthejmë.

Është e vetmja pasuri që na ka mbetur me bollëk folklori dhe kultura e trashëguar. 

Na ka zënë goja lesh për këtë trajtim të dorës së fundit që i bëhet kësaj pasurie nga entet shtetërore.  

Nga Tirana janë tre asnamble që janë ftuar nga Turqia për festivalet e tyre folklorike – “Shqiponjat”, “Kaltërsia” e Kamzës dhe një që paska  Bashkia e Tiranës.

Kemi parë nga fëmijët tanë që qanin nga entuziazmi kur buçisnin altoporlantet “Arnautlluk” dhe pasoheshin nga duartokitje të pafund dhe palat e flamurit shqiptar valaviteshin më të bukur se kurrë; kemi parë e shqiptarë për nga orgjina të përmallohen si fëmijë prej vërshimit nga Tirana të fëmijëve me kostumet tona kombëtare – për fat të keq, në atdhe nuk do ta dijë as roja I një minibashkie, ministrie apo media se çfar kontributesh japin këta fëmijë, që u pritën në katë ditë prej katër prefektëve dhe u durtrokitën pafund nëpër rrugët a sheshet turke.

Ky është një trishtim që e kemi vënë në dukje disa herë, pa as një efekt.

A do të vijë ndonjë herë dita që në rrugët e Tiranës sonë të kalojnë në “defile” artistë të folkut nga bota dhe populli ynë të duartokisë, siç duartrokasin sot militantët e tmerrshëm të partive.

                        12 VJECARJA  KRYETARE E BASHKISË

“ Booo….I harxhuam të gjitha dhuratat. Kam vetëm një kukull me veshje tirane dhe një dhuratë ca më të madhe, që na duhet për kryetarin e bashkisë së Edënesë, kur ta takojmë.

Tani do të takojmë kryetarin e Uzunkopru - së.

Fytyra e presidentit të ansamblit shqiponjat, pilotit tanimë veteran, Eqerem Tuga, është ca e shqetësuar.

Organizatori i festivalit, i shuënjohuri Cengiz Veznliki, nuk na kishte shkruar se do të priteshim edhe nga dy “kajmekamë” me të cilët, sikurse dhe me kryetarët e bashkive, do të shkëmbeheshin dhurata. Pupuuuu…Shyqyr që u nodh kjo kukulla.

Me “Shqiponjat” e vogla, këtë radhë janë katër pilotë profesionistë – që të gjithë tanimë veteranë. Jemi në Turqi dhe nuk marrim pjesë në festën tonë të aviacionit , që bëhet me 24 prillin e çdo viti dhe nga e cila kemi kaq kujtime të mbyllura në shpirt.

Në këtë “katërshe” pilotësh është  Gjeneral Brigade, ish komandanti i Forcave Ajrore Shqiptare për disa vjet, Astrit Jaupi; është piloti i njohur i linjave ndërkombëtare Myzafer Zaho dhe ne të dy, me Eqeremin.

Kukulla …nuk kishte dhuratë më të bukur për kryebashikaken e vogël Bashak Topçu, që simbolisht do të drejtonte bashkinë e qytetit të saj ditën kombëtare të fëmijëve të Turqisë, përcaktuar kjo nga Ataturku I përjetshëm I Turqisë.

“ Kryebashkiakja e vogël Topçu, vjen nga bota e prërrallave dhe e kukullave, bota më e pastër në botë. Le ta mbajë mbi tavolinën e punës për hallet e njerëzve përfaqësuesen e botës së mrekullueshme të përrallave, këtë kukull”.

E ku kishte dhuratë më të bukur për vajzën 12 vjeçe se kjo kukull nga bota e fëmijëve të Tiranës? 

Vajza 12 vjeçare nuk ishte as bija e ndonjë bizesmeni apo politikani. Duhet ta shënojmë që të gjithë këtë fakt që vjen spontanisht dhe nga Turqia. Nëna e vajzës së përzgjedhur nga të gjithë fëmijët e të gjitha shkollave të qytetit punonte infermiere dhe babai, mësues.

 “ Mua më kanë zgjedhur mësuesit e shkollës sime, por e ka aprovuar drejtori” përkthen nga turqishtja gjeneral Astriti vajzën. Nëna e saj nuk di t’i përgjigjet menjëherë pyetjes se a e ndjente ajo veten më mirë me vajzën e saj të rrethuar nga kukullat dhe lodrat e fëmijnisë apo nga hallet, telashet, por dhe vëmëndja e nderet e të qënit të saj rrethuar nga hallet e jetës së përditëshme.

Por ne na ka çuditur në Turqi edhe një fakt tjetër që na bëri të skuqeshim në heshtjen tonë të gjithëve.

Këtë fakt e prekëm në qytetin e vogël Hafsa…

                  “BALLKAN – DER “ DHE DY RIVALËT E NJË KARRIGEJE

 Gafurr Hoxha  këmbënguli që ne të vizitonim për sado pak minuta zyrën e shoqatës së tyre që quhet “Ballkan – der” dhe ku ai ishte sekretar. Gafurri është nga Buqliza , ka kryer shkollën e lartë në Rep. e Turqisë dhe ka lidhur jetën me një vajzë turke.

Shoqata në fjalë ndihmon studentët e huaj që studiojnë në Turqi; I ndimon me të gjitha format dhe kapacitetet e saja, megjithëse është e re, vetëm një vjeçare. Në krye të saj ndodhet biznesmeni bosnjak Kenan Yakar. Në  të bëjnë pjesë 42 veta , kryeesisht të përfshirë edhe në botën e biznesit . Ata përfaqësojnë  nacionalitetet që studiojnë në universitetet e vëndit njërin prej universiteteve turke,  pikërisht në Edërne, ishte hapur më në fund fakulteti i gjuhës shqipe. Pedagogët janë nga Maqedonia, Kosova apo edhe nga Shqpëria. Siç na thanë  dy pedagogë atje, njëri nga Maqedonia dhe tjetri nga Kosova, thuajse që të gjithë studentët që ndodhen të regjistruar sot , janë turq.  

Në “Ballkan – der” përfaqësoheshin 900 studentët kosovarë; studentë bosnjakë, grekë, maqedonë, malazez, bullgarë…

Kjo zyrë ishte vizituar edhe nga Kryeministri dhe kryemyftiu i Malit të Zi, Valiu dhe  Kryebashkiaku i Edërnesë, guvernatori I Hafsasë…

Me grupin e  vogël ku na shpuri plot hare të vizitonim zyrën Gafurri dinamik dhe që e kish marrë malli shumë për atdheun, ishte edhe një burrë I gjatë, I pashëm dhe që qeshte gjith mirësi me sytë e  tij të zgjuar. Ai quhej Ajdemir Jillderim dhe ishte nga Korça me origjinë. Fliste shqip mirë. ( Përkthyesi ynë Emre, na tha me pikëllim se, I vetmi njeri që fliste shqip në familjen e tij, gjyshja e dashur, kishte vdekur një vit më parë).

Ajdemiri kishte konkuruar me kryetarin actual të bashkisë së qytetit me emrin Hafsa; ai e kishte mundur me ca diferenca të vogla.

Sapo na kishte pritur kryebashikaku I Hafsasë, ai burrë i imrë; kishte pritur përfaqësues nga të gjithë ansamblet e huaj të ftuar prej mikut tonë të vjetër tanimë Cengiz Veznliki dhe kishim shkëmbyer dhurata. Ai shihte I mrekulluar njërën nga dhuratat tona – variantin shqip të lirikave të dashurisë së 18 sulltanëve osmanë që e ka botuar në Tiranë shtëpia botuese “ADA”.

Po…edhe ky Ajdemiri ynë ishte po kaq burrë I mirë. Madje ky…përfaqësonte studentët shqiptarë në “Ballkan – der”, interesat dhe përkujdesjet ndaj tyre. Ai krenohej I ngazëllyer se kishte dy shtetësi dhe se , pasaportën shqiptare ia kishte dhënë në dorë kryeministri shqiptar I kohës kur ia kishin dhënë pasaportën, z Sali Berisha, në vitin 1994.

Sigurisht që duhej të kishte ndonjë mllef, ndonjë inat, ndonjë kunj mes të dy “lufttarëve”, fitmtarit dhe të mundurit me gjak korçarësh.

“Jojo! Ne u ndamë shumë miqësht kur ai fitoi zgjedhjet. Është njeri I mirë dhe burrë I mirë. Ai ndihmon dhe interesohet edhe për shoqatën tonë. Si? A jemi sharë a ofenduar me njëritjetrin? Bah! C’është kjo?! A ka hequr njerëz nga puna ai sapo zuri postin e kryebashkiakut? Jo, asnjë. Te ne nuk heqin njerëz nga puna për bindje politike”…

Po në atdheun tonë?

Ka sa t ë duash që pashpirtësisht heqin njerëz nga puna se I përkasin “partisë” tjetër, duke I zëvëndësuar ata me militiantë apo votonjës së partisë së fitimtarit, gjë që me shumë dorëza e bënin në kohën e Rankoviçit, Titos e Sllobodanit vetëm serbët ndaj shqiptarëve….

Një fakt I tillë na bëri të skuqeshim. Jo vetëm bashkëatdhetarin tonë Ajdemir, kur e pyetëm, por e kofirmuam dhe në ndonjë rast tjetër, kur ai u paraqit, që në Turqi nuk vihen re, se nuk ka, raste që të hiqen njerëz nga puna dhe të mbushen  vandet me militantë “ që do të votojnë më pas për partinë time”. Besoj që e kemi përjetuar të gjithë këmbënguljen e “kryetarëve” të partive që “partia” e tij , “çifligu “ I tij, të marrë,  së paku një zëvëndës ministër, një drejtori ministrie, pa le një apo dy ministry. Nuk është puan në këtë rast se po kënaq epshet e dikujt për t’u bërë ministër, ambassador apo atashe; kjo është gjysma e së keqes. Tmerri është se pas allishverishit për të marrë këtë post, vjen heqja massive e punonjësve të më parshëm atje, deri edhe te roja, gjë që, jo vetëm Ajdemiri, e pritën pyetjen time me të ngritur të supeve plot habi.

               KATËR DITË, KATËR “DEFILE”

“Defile”…do të thotë parakalim në këmbë nëpër rrugët e qytetit ..Parakalojnë të gjithë asnamblet me flamujt e vet kombëtar dhe vesjet e veta nacionale; duke kënduar, hedhur valle, duke valavitur flamuj – sigurisht edhe flamuj turq, që organizatorët ua dhurojnë papërjashtim të gjithë ansamblistave.

Rrugët e qytetit janë rrehuar nga njerëz të gëzuar, entuziastë dhe që borohorasin e duartrokisin sit ë jenë mitingashë  të Tiranës.

Vallë kur do të vijë ajo ditë që nëpër rrugët e Tiranës, Korçës, Shkodrës, Durrësit, të bëhen të tilla “defile” dhe populli të shikojë bukurinë dhe magjinë e folklorit, që e ka me aq bollëk, sa e shpërdoron, me po aq bollëk.

Pas “Defilesë”, nis shfaqja. Në tribunë apo skene, ngjien njëri pas tjetrit ansamblet. Ja, sonte shfaqja është në rrugë.Janë afruar shqiptarë si të jenë bletë që ndjejnë erën e mjaltit.. Grupi I parë është ansambli vëndas. Mes valltarëve të mrekulleushëm turq, ja ku është edhe Abdullahi. Ku djalosh gazmor, ka lëshuar shtat tanimë dhe më tregon më pas se ka humbur 15 kile. Përpara ishte sa i gjatë dhe i gjërë, hidhte valle pa u lodhur aspak dhe hante, po ashtu, pa u lodhur aspak. Tani qe bërë valltar elegant dhe I palodhur nën përkujdesjen e instruktorëve të valleve të ansamblit të tij.

Turqit demonstruan një pjesë me motive cigane, kur rracizmi dhe abuzimi me fondet e tyre tanimë ka marrë përmasa evropiane. Mes këtij kontigjenti artisësh që u ngritën në skenë,  nuk më zë syri një turk me konstrukt bodiguardi, që bënte pirueta në majë të gishtrinjve të këmbëve. Kushedi se sa artistë të këtij ansambli nuk patën shans të ngjiteshin në tribunë – rinia turke I frekuenton në mënyrë massive ansamblet e folkut.

Ansambli ukrainas…Ai nuk e demonstroi  floririn e saj të vogël, një këngë që e egzekutojnë 3 ariste dhe mësuesja e tyre që hyn në mënyrë të mahnitësshme me zërin e katërt në linjën që këndojnë tre zërat e tjerë. Këtë këngë ukraniset ua  “dhurojnë” kryetarëve të bashkidë apo kajmekamëve, gjatë takimeve, “live”.

Turqit e pëlqejnë shumë shëkmbimine  dhuratave, dijnë t’I përgatisin dhe t’I dhurojnë plot elegancë, mirësi dhe lezet.

Myzafer Zaho, që ka bredhur nëpër qiejt e Evropës me aeroplanin shqiptarë të linjave ndërkombëtare, vështron ngado me mahnitje dhe në fytyrën e tij i endet një buzëqeshje e lehtë nostalgjike dhe mirësie të pafund.

“Mr Lahi…Kush ka në buzë një gjysëm buzëqeshje që I endet pa e patur mëndjen, në vetminë e tij, ndërsa ecën apo mediton, ai njeri është më I pasur se pasaniku më I madh në Hungari apo në Tiranë…” – është pëshpërima e papritur e drejtueses së ansamblit hungarez, që ndodhet këta cast pranë meje ndërsa vajzat e  saja kanë mbaruar programin e disa pjesëve moderne. Myzafer Zaho nuk e ka ndjerë këtë mërmërimë që hungarezja sikur ia ka pëshpëritur vetvetes.

Gafurri , bulqizaku që po mbron titullin shkencor për psikollog, rri tër kohës vetëm me grupine  atdheut, ndërsa, Ajdemiri, që për një dhjetë – dymbëdhjetë përqindësh mund të a kishte pritur në zyrën e kryebashkiakut, kishte sjellë me motorçiletën e  tij nga një dhuratë për të gjithë të rriturit e ansamblit “Shqiponja”, përfshirë dhe dy shoferët.

      “Arnautluuuuuuuuuuk”.

Ngjiten në  skenë “Shqiponjat”.

Duartrokitjet e qytetarëve ordinerë janë frenetike. Në turqi egziston përcaktimi “arnaut piper”, që bën fjalë për piperin më djegës që përdoret në guzhina apo “arnaut kalldrëm”, që, siç spiegon Gjeneral Astriti, cilësohet jo vetëm një lloj kalldrëmi i fortë dhe që nuk ka zog nanet ta prishë, por edhe përdoret si figurë për njerëz të vendosur, të përkushtur deri në çfardo sacrifice e që duket sikur “nuk hanë pyka, por çajnë vetëm përpara”. Vetë fjala “arnavuuud” është fjalë arabe dhe ka kuptimin e njeriut që nuk njeh zmbrapsje.  Dikur, në kohën e osmanëve, rruga për në Qabe ruhej vetëm nga mercenarë arnautë. Gjatë luftës ruso – turke shkran një s tudiues ushatrak, kështjellat turke binin e dorëzoheshin njëra pas tjetrës, me përjashtim të njërës, mbrotëst e së cilës, u vranë që të gjithë me armë në dorë. Ata ishin që të gjithë “arnautë”, që në gjuhën arabe don të thotë “I pastepshëm, I pazmbrapshëm”.

Koreografia e Aida Xhamallatit … Kjo vajzë e re vazhdimisht është në kërkim të repertorit të ansamblit dhe, këtë radhë, ka sjellë valle të reja dhe ndonjë nga më të bukrat që janë prezantuar “Shqiponjat”. Fëmjët janë të përkushtuar, me passion..

Ngado ndjehet dora e shokut tonë Eqeremit, bashkësortes së tij Violetës dhe daullexhiut e pasionantit kokëkrisur dibran Muhamet Melani. Ky përbën edhe stafin që ka përgatitur këta vaklltarë aq bukur, sa bën një një sqimtar si Cengiz Veznliki më pëshpërin në vesh: “ Kaq mirë nuk e kam parë asnjeherë Shqipërinë. Të gjithë ansamblet kanë ardhur dhe japin shfaqje të shkëlqyera, por ju ua kaloni të gjithëve këtuyre ansambleve të shkëlqyer….”

   ..Ka ardhur radha e pantonimave të shpejtësisë se një artisti bullgar që shoqërohet nga një këngëtar I mrekulleushëm, që këndn këngë amerikane, me zë të lartë e të çjerrur koë pas kohe, por me të një çjerrë të kontrolluar me shumë kujdes.

Ndërkohë…Cengizin tonë e rrethojnë fëmijët si ai të qe një ari që bletët duan ta ngacmojnë të gjitha. Ai qeshën dhe mbrohet. I don fëmijët shumë. Ka qënë tër jetën me fëmijë. Disa fëmijë të tij të  dikurshëm, tani janë bërë deri dhe kryetar bashkishë. Ai ka mbetur në gjënë më të bukur, në artin e tij, në botën e tij të veçantë…E ku ka më bukur se sat ë të sulen fëmiëjt për të lozur me ty si të ishin bletë që luajnë me ariun “murru”,megjithëse koka jote është e mbushur me thinja dhe kushedi se çfara halle të jetës ata caste rrijnë sus dhe  gëzohen botës së fëmijëve?

                                                          RIZA LAHI