Një rrëfim për ditëlindjen e Lord Bajronit dhe burrat shqiptarë që e shoqëronin

Sot është datëlindja e George Gordon Byron (Lord Bajroni), që ndërlidhet me udhëtimin e tij të parë në Ballkan në Shqipëri. Nikolla Lena ka bërë një intervistë me Vasil Koço Pjetrin, një pasardhës të njërit prej shoqëruesve të Lordit anglez për në sarajet e Ali Pashës. Edhe ai quhej Vasil Gjik Pjetri, një nga trimat e rrallë që Aliu mbante në krah të tij.
Bajroni lindi më 22 janar 1788 në një familje aristokrate të varfëruar. Më 1801 e dërguan në Harrow, në shkollë, ku studioi gjuhët greke e latine, historinë dhe letërsinë angleze. Më 1805 Bajroni hyri në Universitetin Kembrixh (Cambridge). Kur ishte ende student, botoi vjershat e para lirike, “Orët e Ngeses”. Revista zyrtare e shkrimtarëve, “Edinburg Review”, i bëri një kritikë pa mëshire.

Poeti i ri iu përgjigj me satirën “Këngëtarë anglezë e skocezë”, në të cilën sulmoi ashpër letërsinë angleze të asaj kohe dhe gati gjithë poetët e njohur, sidomos ata të “shkollës së liqenit”.

“Shtegtimi i Çajlld Harolldit” është puna letrare më e madhja e Bajronit. Vetë autori thotë në dedikimin e këngës së katërt se është “më e gjata, më e menduara dhe më e kuptuara nga hartimet e mia”.

Populli i Shqipërisë së Jugut e mbajti për një kohë të gjatë në kujtesën e tij vizitën e poetit anglez në sarajet e Tepelenës, dhe i përmendnin fjalët që i tha Ali Pasha fisnikut anglez: E kuptoj që jeni vërtet nga derë e madhe, prej veshëve tuaj të vegjël, prej duarve të vogla të bardha dhe prej flokëve kaçurrela.

Më 1809, në korrik, njëzetenjëvjeçari u nis për udhëtimin e tij të parë nga skela e Falmouthit. Mori pas një shpurë shërbëtorësh, i shoqëruar prej shokut të tij të shkollës, Cam Hobhouse. Së pari zbriti në Lisbonë. Portugalia qe aleate e Anglisë në Luftën Gadishullore. Napoleoni e kishte zaptuar Evropën, por Anglia zotëronte detin. Udhëtimet ishin të rrezikshme, prandaj Bajroni vizitoi vetëm ato vise që nuk rrezikonin nga armiku.

Prej Lisbonës udhëtoi me kalë 640 kilometra dhe arriti në Kadiz. Nga ky port spanjoll një luftanije angleze e solli nëpër Mesdhe prej Gjibraltarit në Maltë dhe që aty në Prevezë, në Shqipëri. Nga Preveza, Bajroni dhe Cam Hobbouse shkuan në Janinë. Vizitorët e shquar nuk e gjetën Ali Pashën në kryeqytet, prandaj më 11 tetor e vazhduan udhëtimin 160 kilometra të tjera në veri. Më 17 u nisën në Libohovë dhe arritën në Qestorat e në Erind. Prej Erindit u nisën më 19 të tetorit në orën 15.30 dhe në orën 17.00 arrin në Tepelenë. Pas tri ditëve si mysafire të Ali Pashës, u kthyen po asaj udhe. Nga Janina u nisën për në Prevezë dhe së andejmi kaluan për në Greqi nën mbrojtjen e 35 shqiptarëve.

Këtu nis dhe historia e rrëfimit për Vasil Gjk Pjetrin, një nga shoqëruesit më në zë të Lord Bajronit. Një intervistë e kahershme kur Lena punonte si gazetar në Radio-Tirana, me një ushtarak të quajtur Vasil Pjetri, bëri rikthimin në datëlindjen e Lordit anglez.

Vasil Pjetri i riu, banonte te “Shallvaret” dhe sot nuk rron më. Ishte me profesion ushtarak, stërnip i Vasil Gjik Pjetrit, atij që shoqëroi Lord Bajronin në udhëtimin e tij të parë në Shqipëri në kohën e Ali Pashait. Vasil Gjik Pjetri i kohës së Aliut, ishte besniku i tij më i afërt.

Pjetri më tregoi për rrugëkalimin e lordit përmes Dhoksatit, motin e keq që prishi një urëkalim dhe angazhimin e popullatës vendase, kryesisht grave, për ta rindërtuar atë në kohë sa më të shpejtë. Ura u ndërtua me mjete rrethanore në një kohë rekord. Lordi me eskortën kaloi drejt Tepelenës ku u takua me Aliun.

Historia e vizitës së Lordit Bajron dhe shoqëruesve të tij dihet, por ajo e fshatrave Nokov-Dhoksat-Erind-Këllez ka nevojë për rikujtim: Janë një zinxhir fshatrash në krahinën e Lunxhërisë, një trevë e pasur me vlera arkeologjike dhe etnografike me kostume të veçanta, që shtrihet përgjatë malit të Lunxhit përballë Gjirokastrës. Gjetjet e shumta arkeologjike në fshatrat Këllez, Dhoksat, Erind e sidomos në qytetin e lashtë Antigone në jugperëndim të fshatit Saraqinishtë, dëshmojnë se Lunxhëria ka qenë një trevë e populluar që në agimin e historisë.

Lunxhëria bën pjesë në trevat e lashta shqiptare për të cilën konsulli frëng pranë Ali Pashës, François Pouqueville, thotë se “banohej nga shqiptarë të krishterë që përbënin një popullsi vendase të lashtë me prejardhje pellazgjike të vendosur aty para fiseve të vjetra helene”.

Lunxhiotët si dhe fqinjët e viseve përreth në një pjesë të mirë ishin të detyruar të mërgonin jashtë vendit që kohët më të hershme, pasi treva e Lunxhërisë është një zonë me toka të pamjaftueshme e nuk ishte në gjendje t’i sigurojë bukën banorëve të saj. Këta njerëz të dalluar në fushën e ndërtimeve ujore, ishin gjithnjë në lëvizje për të gjetur punë në këtë fushë nëpër vise të ndryshme të Ballkanit, që ishin njëherësh vise të perandorisë osmane dhe sidomos në kryeqendrën e saj, Stamboll, ku ishin vendosur më tepër. Sikurse edhe shokët e tyre vllahë, edhe këta, të dalluar në mjeshtrinë e gjetjes së burimeve ujore prej ku furnizonin me këtë lëndë vendet e varfra dhe kudo, ishin të mirëpritur sepse kishin fituar emër të mirë, duke siguruar edhe monopolin e kësaj zeje të vështirë.

Shkolla popullore e ndërtuesve lunxhiontë e specializuar në fushën e ndërtimeve ujore, merrej më shumë me ndërtimin e çezmave, të banjove publike, ujësjellësve mbi harkada, cisternave të ujit, puseve, kanaleve ujitëse të bujqësisë etj. Në Perandorinë Osmane, lunxhiotët gëzonin privilegjin e kësaj mjeshtërie që e mbanin me ferman (dekret) sulltanor të trashëguar brez pas brezi, qoftë në Stamboll ashtu edhe në qytetet e tjera kryesore të Perandorisë.

Duke folur për këta mjeshtër të talentuar, Pouqueville citonte se ata të fshatrave Dhoksat, Këllez dhe Nokovë ishin më të dalluarit e kësaj zeje në këtë trevë. Të organizuar në grupe të vogla shëtitëse, këta ushtronin mjeshtërinë qysh nga kohët e antikitetit të vonë. Njoftimet e para historike mbi këtë mjeshtri të lashtë të ushtruar nga lunxhiotët janë nga letërsia osmane e shekulli XVII.

Funksionari i lartë i Perandorisë Osmane E. Çelebi, në veprën e tij madhore 10-vëllimëshe të titulluar “Udhëtime”, duke përshkruar një parakalim publik të organizuar në Stamboll rreth viteve ‘40 të shekullit XVII në mes grupeve pjesëmarrëse zejtare, përmend edhe shumë shqiptarë, ndër të cilët edhe ujësjellësit lunxhiotë, që parakalonin para sulltanit me kazma e lopata nëpër duar, që thërrisnin me zë të lartë: “Po e hapim këtu gropën, jo po e hapim atje”! Këta zejtarë, vazhdon ky studiues, që e zotërojnë këtë mjeshtëri, bëjnë gropa të thella 70-80 pashë ndër male dhe si e zbulojnë burimin e ujit e sjellin atë me anë të kanaleve nëpër qytete duke e lëvizur deri 4-5 ditë rrugë larg në këmbë. Çdo 100 hapa këta hapin nga një grykë si të pusit, prej ku me anë të velave prej pëlhure drejtuar kundër erës, fusin ajrin nën dhe ku punojnë shokët e tyre.

Këta e grumbullojnë ujin në një vend (rezervuar) prej ku me anë kanalesh duke e terezitur e çojnë atje ku duan. Këtë mjeshtri të çuditshme që vështirë e arrin mendja e njeriut e ushtron vetëm bashkësia e shqiptarëve, thuhet në dokumentet turke. Kjo është arsyeja që kjo zonë në rrethin e Gjirokastrës është kthyer në një atraksion turistik dhe pelegrinazhi për vizitorët kuriozë të historisë, arkitekturës dhe natyrës.

Por, të kthehemi tek rrëfimi me kuriozitete të Vasil Koço Pjetrit, njeriut që tregoi detaje për udhëtimin e Bajronit dhe të Dhoksatasve si mjeshtër të ndërtimit të urave dhe banesave.

Ishte vjeshtë, tetor, kur Lordi po udhëtonte drejt Tepelenës për te Aliu. Në Dhoksat kishte një përrua të rrëmbyer që në atë kohë kishte vërshuar dhe kishte prishur urën e vetme për të kaluar drejt Tepelenës. Lordi dhe shoqëruesit mbetën të izoluar pa ndihmë dhe mbështetje. Burrat e fshatrave përreth ishin të larguar me punë ndërtimesh jashtë fshatrave të tyre. Në fshat kishin mbetur vetëm gratë. Nata po afronte dhe udhëtimi bëhej i rrezikshëm për udhëtarët. Atëherë iu kërkua ndihmë grave të Dhoksatit për ndërtimin e një ure.

Ato, si dhe burrat e tyre ishin mjeshtër në ndërtim dhe u sajua një urë me mjete rrethanore ku Lordi me shoqëruesit e tij kaluan pa i zënë nata. Përroi që pengoi Bajronin quhet Grabovica dhe shpeshherë bëhet mjaft i rrëmbyeshëm edhe sot.

Lordi e takoi Ali Pashain dhe më vonë shkroi dhe këngën e dytë: “Shtegtimi Çajld Haroldit”, që e njohu Shqipërinë dhe shqiptarët në gjithë botën.

Pas vrasjes së Ali Pashë Tepelenës në 1822, trimat e tij dhe të afërmit u syrgjynosën apo u fshehën. Këtë fat pati dhe Vasil Gjik Pjetri, një nga trimat e çartur të tij.

Vasil Pjetri i “Shallvareve” tregoi edhe për vdekjen e Vasilit, paraardhës të tij. Një vdekje alla shqiptarçe. Midis Erindit dhe Nokovës, dy fshatra fqinj, gjendej një pyll. Erindiotët e prisnin dhe e dëmtonin atë aq shumë sa filloi fenomeni i erozioni. Vasili i ndaloi që të vazhdonin më tej dhe burrat u ndeshën për këtë në sheshin e Kishës së fshatit. Aty u vra dhe Vasili, shoqëruesi i Lord Bajronit. Historia vazhdon me ikje e shpërngulje deri në lagjen “Shallvare” të Tiranës.

Sot është data e lindjes së Lordit anglez që lidhet me burrat e vërtetë që e donin dhe e nderonin kombin e tyre. Sot ky zinxhir fshatrash të Lunxhërisë janë një perlë e bukurisë dhe e turizmit tonë, por të boshatisur deri diku nga jeta njerëzore.

Shaban I. Shkodra:"Takimi i parë, dhe ai i fundit me Kadriun"

"Kadri Zekën e njofta në klasën e V-të të shkollës fillore, ku së bashku e mbaruam fillore në Desivojcë dhe vitin e parë gjimnaz në Kamenicë , pastaj aji kaloi në Gjilan me vazhdua shkollimin. Kadriu ishte shok i mirë, i dashur , gjithëher i buzëqeshur . Në shtator të vitit 1977 e pimë nga një kafe ne kafenenë ʺAfërdita ʺ në Prishtinë. E lamë të shihemi prapë . Unë, në tetor të 1977 shkova në APJ , kur u ktheva nga APJ -a e kuptova se kishte emigrua në Zvicër. Kurrë nuk e kam marr me mend që kjo ishte kafeja e fundit me Kadriun. Jam krenar që kam pas një shok klase që me vepra ka shkrua faqe te reja të Historisë të populli tonë. Lavdi për jetë e mot Kadri Zekës dhe shokëve te tij të idealit!
foto-ja është e klasës VII-të, viti shkollor 1966/67 - Desivojcë".

Ky është rrëfimi i Shaban I. Shkodra, njv nga shokët e ngushtë të Kadri Zekës, e jy rrëfim më pas është publikuar në mediat sociale

Dimri i Madh i Vetmisë së Shkrimtarit

Nga Rudolf Marku

1.

Fjala vetmi është njëra ndër fjalët që shfaqet me intensitet të pavullnetshëm në krijimtarinë e Ismail Kadaresë, që në tituj poezish të hershme, në tituj librash dhe në rreshta esesh, poezish dhe në labirinthet e komplikuara të prozës së tij. Siç na e kujton vetë Ismail Kadare herë pas here, shkrimtari është njëri ndër njerëzit më të vetmuar të racës njerëzore. I ndryrë vullnetshëm në muret e burgut të dhomës, i rrethuar nga pirgje librash dhe letrash, shkrimtarit i duhet t’i kalojë orët e ditëve dhe të netëve para fletës së bardhë, a para shkëlqimit të akullt e të pashpirt të ekranit kompjuterik a të laptopit, duke shkruar, korrigjuar, duke ndërtuar botëra dhe fate njerëzore, më të vërteta se bota dhe fatet njerëzore që janë jashtë dritareve të shtëpisë, në rrugë të madhe… Vetmia e Shkrimtarit është njëri ndër subjektet më të rrahur e të diskutuar. Heminguej, në fjalën e mbajtjes me rastin e marrjes së “Nobelit”, i kujtoi Botës se “Writing, at it’s best, is a lonely Life. Një tjetër shkrimtar i njohur amerikan, John Steinbeck, bashkëkohës i Heminguejit, po ashtu i pëlqente të fliste për vetminë e Shkrimtarit, si për një Fatalitet a Nëmje. Për psikologët që janë të gatshëm t’i japin një shpjegim logjik çdo gjëje, ajo që supozohet si vetmi e shkrimtarit është përqendrimi, kontrolli mbi një botë të imagjinuar, kontroll të cilin nuk mund ta kemi kurrë në jetën reale…Vërtet?

Për shumë shkrimtarë të mëdhenj,Vetmia është Liria e tyre e vetme. Franc Kafka është njëri ndër shkrimtarët më të vetmuar të shekullit XX. Lev Tolstoy merrte arratinë në moshën 82-vjeçare, për të ecur i vetmuar rrugëve të fshatrave tërë baltë të Rusisë, për të vdekur në një stacion të braktisur trenash. Po ashtu edhe TS Elioti, dhe sidomos George Orwell dhe J.D.Salinger. Për shkrimtarët që njohën tmerrin e komunizmit, vetmia e krijuesit ishte dhe Atdheu i vetëm i tij. Në një bisedë me filozofin Isaiah Berlin, Pasternaku pat treguar se si në vitin 1935, me këmbënguljen e Andre Malraux, u mbajt në Paris Kongresi Antifashist i Intelektualëve të Majtë. Dhe po me këmbënguljen e Malraux pranë autoriteteve sovjetike, u ftua të merrte pjesë Pasternaku, jo nga pikëpamjet e tij, të cilat ishin tepër të dyshimta për sistemin sovjetik, se sa thjesht nga këmbëngulja e Malraux, i cili i këshillonte udhëheqësit komunistë se pjesëmarrja e Pasternakut do i bënte mirë imazhit të Stalinit…Në kongres merrnin pjesë shkrimtarë të njohur të Perëndimit, Dreiser, Gide, Aragon, Malraux, Auden, Forster, Rosamond Lehman. Mes kureshtjes së pjesëmarrësve e merr fjalën Pasternaku. Të gjithë janë të bindur se shkrimtari që vjen nga Moska do të flasë më me forcë kundër fashizmit. Për çudinë e shkrimtarëve perëndimorë, Pasternaku thotë: “E kuptoj se kjo është një mbledhje e shkrimtarëve për t’u organizuar në rezistencën kundër fashizmit. Sa për veten time, kam vetëm një gjë t’ju them: Mos u organizoni. Organizimi është Vdekja e Artit. Ajo që vlen është vetëm Pavarësia personale. Në vitet 1789, 1848, 1917, shkrimtarët nuk u organizuan as pro diçkaje dhe as kundër diçkaje. Ju lutem, mos u organizoni!”.

Pavarësia personale realizohet përmes Vetmisë. Realiteti shqiptar duket se ka qenë herët, shumë herët, kundër pranisë së Shkrimtarit a Intelektualit. E gjithë jeta e Faik Konicës është një arratisje, një ikje e vazhdueshme, një vetmi ecjesh dhe largimesh. Migjeni është njëri ndër vetmitarët e mëdhenj, po ashtu Fishta dhe Mjeda, dy poetë të mëdhenj që e kaluan jetën e tyre si famullitarë katundesh shqiptare. Një vetmitar i madh është Jeronim de Rada. Lasgushi jetoi gjithë jetën në një arratisje të vetimponuar në Poradec, ashtu si dhe Martin Camaj në Mynih dhe Ernest Koliqi në Itali. Të vetmuar, tmerrësisht të vetmuar kanë qenë gjithë jetën e tyre eruditi dhe përkthyesi i shquar, Petro Zheji, Frederik Reshpja dhe Ndoc Gjetja, skulptori i talentuar, Janosh Paço dhe piktori Abdurrahim Buza, ashtu siç janë të vetmuar sot Fatos Arapi, Zija Çela, Fatos Kongoli, Preç Zogaj,Visar Zhiti, Nasi Lera dhe Bardhyl Londo, po të përmendësh vetëm disa sysh. Duket se vetmia e shkrimtarit shqiptar ka qenë gjithnjë në proporcion të drejtë me talentin e vet dhe me Famën e vet. Sa më i talentuar dhe sa më i njohur, aq edhe më i vetmuar!



2.

Krijimtaria e Ismail Kadaresë e ka merituar prej vitesh çmimin “Nobel”, dhe kjo nuk përbën më asnjë sekret për njohësitë e mirë të letërsisë. Padyshim, Ismail Kadare është njëri ndër shkrimtarët më autoritarë ndër të gjallët në botë. Vepra e tij i ka folur dhe vazhdon t’i flasë me një zë sa origjinal, aq dhe të fuqishëm njeriut të sotëm modern, i cili shpeshherë ndodhet përballë udhëkryqesh të vështira dhe çoroditëse zgjedhjesh. Dhe i ka folur dhe vazhdon t’i flasë nga një vend dhe nga një gadishull të mbushur me tragjedi njerëzore, që shpeshherë paraqiten jo si vendet më të zhvilluara të Europës, dhe u ka folur sidomos nga një vend që paragjykohet- me dashje dhe padashje- në mediat e botës, duke u bërë pre e ca stereotipeve të mendësisë së klasit të katërt. Dhe në krijimin e këtyre stereotipeve kemi kontribuar dhe vazhdojmë të kontribuojmë dhe ne me një zell të frikshëm…Ai ka ditur dhe vazhdon të dijë që t’i flasë lexuesit në botë dhe lexuesit të vendit të vet me të njëjtin autoritet.

Por kjo nuk e bën Ismail Kadarenë që të mos jetë shkrimtari më i vetmuar i letrave shqipe. Vetmia duket se është, më tepër se fizike, një gjendje shpirtërore. Sidomos kur vjen fjala për shkrimtarët. Çfarë e bën të vetmuar Ismail Kadarenë? Keqkuptimi me vendin e vet dhe me bashkëkombësit e vet. Ajo që ai do ta quante Mosmarrëveshja. Ligësia agresive me të cilën ai ka qenë dhe vazhdon të jetë i rrethuar (ne që duam të flasim keq për Nënë Terezën dhe për Skënderbeun, si mund ta kursejmë Kadarenë?); injoranca rrënqethëse e një lexuesi të palexuar, që shtiret sikur ka lexuar; kritiku letrar, pa shije, katundar, gjykatës; kolegët ziliqarë dhe mediokër, të cilët e detyronin Dhimitër Paskon (Kutelin) të thoshte se letërsia shqipe është një Fushë me gjarpërinj, sepse kur shkruan keq, të shajnë si i patalentuar, ndërsa kur shkruan mirë, nuk ta falin se shkruan më mirë; sekretarët e djeshëm të Partisë dhe Sekretarët e sotëm të Partive; shtirja dhe agresivitetit i shpifjeve dhe i gërmimeve arkeologjike të liga në jetën personale të shkrimtarit; gëzimi pervers i dëshirës së liliputëve për të rrëzuar njeriun e madh, dhe mbi të gjitha, ay trishtim i madh i shkrimtarit se kombi të cilit i përket dhe të cilin e artikulon, shkon me hapa pas në kohë, i kaptuar nga skleroza historike dhe nga pamundësia për të njohur vetveten, se ndjenja vetëshkatërruese e kombit sa vjen e bëhet gjithnjë e më e fuqishme, se Testamentet e shkrimtarit duket sikur bien në veshë të shurdhët. Shenjë e keqe kjo, kur Kombi mbyll veshët përpara Profetit të vet!

Kam lexuar ditët e fundit “Vjedhja e ëndrrës mbretërore” dhe “E penguara”. Do të mjaftonin vetëm këta dy libra dhe asnjë nga librat e tjerë të autorit, që emri i Kadaresë të ketë po atë shkëlqim që ka edhe sot. Dhe njerëzit e ligj duan të na mbushin mendjen se Kadare, pas viteve ’90 nuk ka krijuar vepra aq të fuqishme sa ato të parat! Duke harruar se në Letërsi ka poetë që janë Poetë kur shkruajnë poezi; ka prozatorë që janë prozatorë kur shkruajnë prozë. Por ka dhe poetë dhe prozatorë që janë poetë dhe prozatorë të shquar, madje edhe kur nuk shkruajnë.

Në fund të fundit, Vetmia e Kadaresë na kujton gjithnjë atë thënien e Poetit se Talenti i Madh nuk të lë të jetosh. Por nuk të lë as edhe të Vdesësh!

Banda serbo-shqiptare terrorizon Italinë me Audi

dë shqiptaro-serbe po terrorizon Italinë verilindore.

Tre persona, në bordin e një Audi Rs4, në gjendje për të kapur 300 kilometra në orë, po shkaktojnë panik në rrugë duke lëvizur me shpejtësi të madhe, duke lënë pas një viktimë.

Tre banditët, të armatosur dhe të rrezikshëm, e kanë grabitur makinën me ngjyrë të verdhë dhe 560 kuaj fuqi.

Makina ka targa zvicerane dhe është vjedhur në Milano më 26 dhjetor.

Ajo është filmuar duke lëvizur me 150 kilometra në orë në krahun e kundërt në një autostradë, duke provokuar kështu një të vdekur.

Viktima është një 58-vjeçare, e quajtur Alexadrova Belova, e cila po ngiste një Opel Astra.

Për të shmangur makinën e banditëve, ajo goditi një furgon dhe ngeci e bllokuar brenda në kabinë.

Banda ka hapur edhe zjarr ndaj policisë, kur u pikasën nga blutë italianë.

Aq mbërthyer po e mban opinionin publik kjo çështje, sa në FB është hapur një faqe e posaçme, dedikuar ‘Audit të verdhë’.

L'Audi gialla sfreccia in autostrada

Ja si është transformuar Edi Rama

Një nga politikanët, i cili ka pësuar një transformim rrënjësor në shfaqjet e tij publike, është padyshim Edi Rama, sot Kryeministër.

Një njeri pasionant, i cili ra në sy jo vetëm për qëndrimet e tij të forta, por edhe për “lookun” e tij ekstravagant si në këtë intervistë të vitit 1998 në emisionin “E diela debat”.

Më tej si kryetar bashkie ai ka habitur jo pak me batutat dhe sjelljen jo formale. Por në mandatin e tij të dytë ai shfaqet gjithnjë e më shumë larg veshjeve shumëngjyrëshe pasi ngjyrat ia hodhi përsipër kryeqytetit.

Marrja e drejtimit të partisë socialiste, e solli Ramën me një imazh publik gjithnjë e më të kujdesshëm.

Pjesë e imazhit të tij publik ishte edhe shfaqja në fushatën e 2009-tës për një mandat të tretë me bashkëshorten Linda, vajzën Rea dhe djalin e vetëm në atë kohë Gregorin.

Tashmë kryeministri Edi Rama është edhe babai i Zahos, fotot me të cilin janë të rralla, por ai nuk ka munguar ta prezantojë në disa raste./Opinion

Kjo është një foto e rrallë e kryeministrit Edi Rama me gruan e tij të parë, aktoren Matilda Makoçi.

Fotoja është postuar në FB nga gazetari Edmond Arizaj me këtë postim: “Matilda Makoci thjesht perfekte ne gezimin e saj. Edi Rama, 24 vjec, me pakqeshjen e njohur nenvleresuese-mospelqyese-ironike (Realisht nje cift te rinjsh mjaft simpatik)…

Dhe: Nese ndonje portal e ndan mendjen ta publikoje kete, i lutem thjesht mos ta paraqese si zbulim te tijin, sepse “zbulimi” i vertete i ketij materiali ka dashur mbi dy jave pune. Nese nuk do ta bejne, atehere le t’i pergjigjen pyetjes: Cfare po shohin ne kete moment Makoci dhe Ra

Djaloshi bullafiq nga Koreja e Veriut u bë diktatori më i rrezikshëm në botë

Për 50 vite me radhë, bota është rritur me kërcënimet e vendit më të rrezikshëm në botë. Lideri Suprem, Kim Jong Un, u rrit në një vend të mbyllur siç është Korea e Veriut.

Kim Jong Un u lind më 8 Janar të vitit 1982,1983 ose 1984.

Prindërit e tij kanë jetuar e vepruar në Korenë e Veriut. Kim gjithashtu ka pasur një vëlla më të vjetër i cili u quajt Kim Joung Chul, por ka edhe një motër më të re, Kim Yo Jong.

Viti i lindjes i saktë i Jong Un-it është viti 1982, por për shkak të 100 vjetorit të Kim Il Sung dhe 70 vjetorit të Jong Il, prindërit vendosën t’ia ndërronin vitin e lindjes.

Jong Un me nënën e tij, në shtëpinë ku ka jetuar si fëmijë.

Kim Jong Un si fëmijë u shkollua në Zvicër, përcjell Gazeta Express.

Thuhet se ai ishte një nxënës i qetë, i marrshëm, por edhe nganjëherë kishte sens të humorit.

Jong Un pasion e ka pasur basketbollin dhe e ka idollizuar Micheal Jordan.

Gjatë kohës kur ishte në Zvicër për shkollim, dhoma e tij ishte e mbuluar me postera të Micheal Jordan. Edhe pse ai ishte nën mesataren për të qenë një basketbollist, ai ishte një lojtar shumë i mirë.

Pas përfundimit të shkollës fillore në Zvicër, ai u kthye në shtëpinë e tij ku i’u bashkua shkollës ushtarake.

Shumë të rinjë nga Korea e Veriut e quajnë Kimg Jong Un si “Lideri i Madhërishëm” .

Pasi që vdiq babai i tij, i cili gjithashtu ishte Liber Suprem i Koresë së Veriut, Kim mori titullin e tij.

Në fund të dhjetorit të vitit 2013, Jong Un ekzekutoi vëllaun e babait të tij me arsyetimin se ai nuk i’u bind rregullave të tij.

Ai më pas u martua me një nxitëse të tifozëve dhe tani ka dy fëmijë me të.

Kim Jong Un e vazhdoj kërcënimet drejt Koresë së Jugut. Në vitin 2013, Korea e Veriut ka kryer testin nuklear të 3-të, përcjell në shqip Gazeta Express.

Në Janar të këtij viti, Kim ka testuar bombën e hidrogjenit dhe thonë se janë të gatshëm ta përdorin kundër Perëndimit.

Sipas zyrtarëve të Kores së Veriut kjo bombë hidrogjeni është me e fuqishme se  një armë bërthamore.

Kjo është hera e parë që shteti diktatorial ka testuar me sukses një bombë me hidrogjen, e cila është tentim testimi i katërt që nga viti 2006. /Përktheu: Morena Kokollari – GazetaExpress/.

Vargjet anonime: Kadare, ç’kujton në të ri për Geraldinën

Ekskluzivisht nga shkrimtari Ismail Kadare, vargjet e panjohura, anonime, për mbretëreshën Geraldinë dhe një bisedë e shkurtër reflektuese mbi familjen mbretërore dhe raportet e saj me shqiptarët. Fundviti 2015 kaloi në heshtje të plotë 100-vjetorin e lindjes së mbretëreshës Geraldinë, ndërsa në Shqipëri ende kjo grua identifikohet me paragjykimet e historisë

Fundviti 2015 kaloi në heshtje të plotë 100-vjetorin e lindjes së mbretëreshës Geraldinë. Në Shqipëri ende kjo grua identifikohet me paragjykimet e historisë, ndërsa ka një jetë shqiptare, bashkë me ditët më dramatike të saj.

Pa zhurmën e historisë në këtë vend, befasisht disa vargje anonime, vijnë përmendesh në memorie nga shkrimtari Ismail Kadare. Një poezi e rrallë, gati epike e kënduar nga jugu të cilën ndalim ta shënojmë, memorizojmë si një totem i fundit për të kuptuar gjithë peshën e një gruaje që linte vendin e saj Hungarinë, për t’u gjendur në ditët më të vështira në krah të një shqiptari mbret, Ahmet Zogut. Eskluzivisht vargjet dhe një bisedë e shkurtër reflektuese mbi familjen mbretërore dhe raportet e saj me shqiptarët, e veçanërisht në ndalesën përballë Geraldinës.

Vargjet që na citon Kadare janë:

Manxhare leshura tëndë,

Ke ikur ke lënë vëndë,

Kaluar apo në këmbë?

Kaluar se s’dija vëndë.

Fajin ta pati jot ëmë,

Të dha në derë të rëndë

Këtë dedikim të rrallë shkrimtari tregon se i është kushtuar mbretëreshës sonë, Geraldinës, gruas së Ahmet Zogut, mendohet e kënduar në të gjitha krahinat e Vlorës, Labërisë. Me kohën kjo këngë është harruar. Është mbresë e rrallë, këto vargje nga një shqiptar anonim që Kadare na e thotë përmendesh, qysh prej sa kohësh dëgjuar nga të parët, ndoshta qysh nga martesa e mbretit Zog. E mban mend që në tëri, duke e tërhequr vargu i rëndë, i fortë për një grua të huaj që i donte shqiptarët dhe Shqipërinë, e lidhur pas një dashurie plot pasione. Por si duket është dhe një paralajmërim ogurzi, se çfarë do të tërhiqte pas vetes gruaja e Mbretit shqiptar, në kohët e vështira. Në dasma këndohet për nusen, për fatin dramatik të lënies së vendlindjes dhe të familjes, për kalimin te një jetë e re, te burri, te një vend i huaj dhe te zakone të tjera (kaluar se s’dija vëndë). Si duket fjala “manxhare” në jug ka simbolikën e nuses, që shkëputet nga një mjedis, sikur të shkohet në një botë tjetër.

“Vështroni çfarë epiteti, nuk kanë thënë derë të madhe, por “derë të rëndë”, një pamje më tragjike që i ka të gjitha dramat brenda. Janë vargje antologjike”, thotë Kadare.

Biseda shkon jo vetëm për periudhën, por më tepër në personalitetin e mbretit, Ahmet Zogut, raportin kontradiktor, mohues, anatemues që ka pasur gjithherë me shqiptarët.

“Nuk i kuptoj shqiptarët, ka qenë koha më e artë për Shqipërinë; Zogu ishte timid- i civilizuar, e donte perëndimin, prandaj edhe u martua me Geraldinën, një nga gratë më të njohura në Evropë që respektohet”. Shkrimtarin e ka prekur akti i saj: ikja lehonë, dhe përsëri duke shprehur dëshirën për t’u varrosur këtu. Kjo shpreh shumë. Ishte një grua sakrifikuese…po ne, s’dimë të vlerësojmë, jemi bardhezi. Duhen të thuhen “të mirat” dhe “të këqijat”, ndërsa ndalemi sërish vetëm në dramatiken e vargjeve, shqiptarët e kanë “skanuar” jetën e një gruaje të huaj në Shqipëri, jo vetëm për historinë.

“Vjersha për mbretëreshën nuk më hiqet nga mendja”, – e thotë Kadare, sërish përmendesh vargun, sërish duke mbetur në të fundit…tragjiken e saj: fajin ta pati jot ëmë, të dha në derë të rëndë.

Kujtojmë se disa javë më parë, në shenjë të 100-vjetorit të lindjes së Mbretëreshës Geraldinë në ambasadën e Shqipërisë në Paris, u promovua libri i fundit i shkrimtares franceze, Josephinë Dedet “Geraldina, mbretëresha e shqiptarëve”. Në këtë mbrëmje ka qenë e pranishme edhe vetë autorja e librit, e cila ka folur mbi qasjen e saj në këtë libër, duke përfshirë jetën e saj në Hungari, e më pas edhe në cilësinë e mbretëreshës në Shqipëri.

“Ata u dashuruan me shikim të parë. Ajo gjithmonë fliste për të me një dashuri e pasion të thellë. Ata patën një jetë të vështirë në ekzil, por dashuria i ndihmoi për t’ia dalë me kurajë e guxim”, ka thënë Dedet.

Violeta Murati



Letërkëmbimi me Mustafa Krujën, Geraldina: I due të gjithë shqiptarët me nji zemër nane, çfarë mundem me dhurue

Është një letërkëmbim i shkurtër, në emigrim midis Mustafa Krujës dhe familjes mbretërore, nisur nga një letër urimi në ditëlindjen e mbretëreshës Geraldinë e në të tjera letra për problemet familjare, situatën në Shqipëri, si po iknin shqiptarët nga Shqipëria e ndihma në Paris…Këto letra janë në vëllimin e tretë “Kuvend letrash me miqtë”, që përfshijnë periudhën kohore: 5 gusht 1956 – 26 nëntor 1958.

***

Madhnisë së Saj, Mbretneshës Gjeraldina të Shqipnisë,

Cannes

Sa ma shumë largohemi, aq ma shumë mendojmë për ju të gjithë. Në këtë ditë të gëzueshme të ditlindjes Suej pranoni urimet tona shumë të ngrohta.

Mustafa

Haxhire



Telegram i 5 gushtit 1956,

ora 23:00, nga Transatlantiku K. Kolombi

Cannes, 6 shtatuer 1956

Shkëlqesi,

Telegrafin t’uej, për ditëlindjen t’eme e mora, ju falënderoj me gjithë zêmër. Nuk dijshe ku të mundesha me u përgjegj, kështu prita letrën e juej, qi ka qenë për të gjithë ne nji gëzim. Aqë mirë e përshkrueni vendin ku jeni, sa më duket se vetë isha me ju.

Nuk shkon ditë qi nuk përmendeni ju, dhashtë Zoti qi të shifemi prapë! M’u bâ qejfi qi djalin e keni gjetë shëndosh; pa e njoftun i jepni pra të falat e mija. Haxhires i puth syt.

Nuk mujta me ju dhanë përgjegje mâ shpejt për arsye se deri tani kam qenë në klinikë për operacionin e dhambit edhe sinusitit. Jam hala shum e dobët dhe kam dhimbje. Mbreti, me shëndet shyqyr Zotit, ka qenë mirë, por gjithnji mendon se më hiku shkëlqesia edhe s’kam me ke të flas !

Princesha Maxhide asht hala në klinikë, por shkon shumë ma mirë.

Tue ju urue shëndet të plotë, edhe tue pritë kohë mbas kohe letrën prej jush, po ju dërgoj me Lekën dhe Mbretin të falat t’ona mâ të përzemërta.

Geraldine



Cannes, 8 shtatuer 1956

Shkëlqesi !

Letrën t’uej “gentile” e mora me gëzim. U gëzuem qi mbërritët shëndosh edhe mirë afër djalit t’uej.

Princ. Maxhide, shyqyr Zotit, shkon shumë mâ mirë edhe Gerry ka dalë prej klinike.

Zoti Ministri na mungon shumë në mes të nesh, ju dhe Haxhire. Kur të mërziteni, na bâni nji shenj, se ju thrrasim prapë këtu.

Unë dhe Myzejeni ju dërgojmë të falat mâ të përzemërta ju dhe djalit t’uej, Haxhiren e marrim ngryk me mall.

Senija



Cannes, 22 nëndur 1956

Excellence,

Dëshirojsha me ju shkrue shum ma përpara, vonesa i detyrohet dëshirës t’eme me ju dërgue nji letër në gjuhën shqipe, në stilin t’em dhe jo në frëngjisht. Si e shifni, po të marr mundim me shkrue gjuhën t’onë t’ ëmbël, gjâ e cila ju kënaq, jam e sigurt.

Tragjedija e Hungarisë më ka tronditë pa masë dhe më ka lodhun shumë. Ditët i kaloj tue i u përgjigjun telefonit, telegramave e letravet të njerzve qi tregojnë sympatinë e tyne. Duhet me bamë qi Franca të marrë pjesë me diftue ndihmë morale e medicale !

Shum kohë marr për me kërkue nji shtëpi, pse më 1 mars duhet qi të lajmë kët vilën e mirë. Natën ndigjojmë gjithë stacionet e radios.

Zotit lavdi, morali i Mbretit asht nalt dhe optimizma e tij na jep shpresë. Ka qenë mirë, me shëndet dhe lus Zotin të vazhdojmë kështu. Koha asht hala shum e bukur këtu. Madame A. Sula ka qenë për disa ditë këtu, evenimentet e Proche Orientit e kapën në Romë, po zoti Ministri Sula asht mirë në Cairo. Lekës i erdhi leja, speciale për me hyë në Kalnur në Sandhurst, në Inglí dhe jam tani shumë ma e qetë.

Princeshat janë të gjitha mirë dhe ju çojnë urimet e tyne ma të përzemërta. Pr. Maxhide ka fitue 52 kilo dhe asht këtu me nji muze.

Shpresoj Hadjire ka marrë librin e vogël qi i kam çue e qi vazhdon mirë tue qenë e kënaqun. Mbreti dhe unë ju çojmë urimet t’ona ma të përzemërta.

Edhe unë pres nji letër të gjatë prej Jush. Sigurisht edhe atje evenimentet e Kontinentit t’onë bajnë përshtypje?!

Geraldine



Cannes, 18 – III – 1957

Villa Clément Bayard

Ave. Jean de Noailles

I dashun Zoti Ministër,

Më duket se ka kalue nji kohë e gjatë që nuk kemi lajme prej jush. Koha kalon gjithmonë shpejt e në shtëpinë time më duket se mungon deri diku mundimi moral për të mbajtë një letërkëmbim të rregullt. Dimri këtu ka qenë shumë i butë, por po aq i ashpër me Mbretin. Me gjithë kujdesin tonë ai pat marrë nji grip shumë të keq qi e ka mundue shumë e, në të vërtetë e ka marrë veten vetëm tashti. Kisha shkue tek Leka më 15 janar në Londër. Kisha ba ndërmend me ndejtë nja dhjetë ditë, por të tretën ditë u detyrova të marr aeroplanin e të kthehesha shpejt tek Mbreti. Mezi gjeta kohë t’a vejsha Lekën në kontakt me familjet angleze qi njifsha e me ndonji personalitet zyrtar. Duhet t’ju them se jam shumë e prekun nga mirësjellja e përsosun e këtyne miqve për të pritë Lekën në shtëpitë e tyne.

Ai ka ba nji përparim të madh në akademinë ushtarake të Sandhurstit dhe komandanti i përgjithshëm i akademisë i ka shkruejtë Mbretit nji letër plot lavdërime për te. Natyrisht fillimi asht veçanërisht i vështirë përsa i përket stërvitjes fizike, por ajo nuk i ban veçse mirë e ai asht dakord. Pati fatin e keq të thyente kaviljen në nji stërvitje, por duket se po e përballon mrekullisht.

Atmosfera politike nuk po kthjellohet e mbas pafuqisë të diftueme nga Kombet e Bashkueme, përballë tragjedisë së vendit tonë, unë nuk lexoj ma gazetat. Me u vendosë në Shtetet e Bashkueme, siç e dini, ka qenë dëshira jonë për nji kohë të gjatë, por mjetet financiare na mungojnë për me ushqye ende nji projekt të tillë. Zoti i Madh ka dëshirue që ne të qëndrojmë në Evropën tonë të mirë e të hershme dhe unë përulem me mirënjohje që vullneti i Tij i mirë të plotësohet…

Këtu gjithshka asht ashtu si e keni lanë. Për lajmet nga Shqipnia preferoj ma mirë me ju lanë nji Kolonel.Nuk më pëlqen me u tërheqë në thashetheme. Un i due të gjithë me nji zemër nane, asht e vetmja gja që mundem me ju dhurue.

Shpresoj që kurajozja ime Haxhire të jetë mirë. Me kujtimet e mira të gjithë neve ju dërgoj urimet më të mira të mijat për ju të tre.

Geraldine



1 gusht 1957

Excellence,

Kët pjesën tjetër po e shkruej të diktueme prej Mbretit. Nji dënim për popujt e robnuem nën nji formë “diabolique” po përgatitet në Europën centrale edhe ne Balkan. Tue i marrë parasysh interesat e nalta të vendit t’onë nji memorandum i paraqita Nato-s, Ambasadës Inglize, t’Amerikës, të Francës, t’Italisë.

2-3 muej ma përpara tue i pa gjasat paç ba do démarcha verbale, prej të cilëve paç përgjegjen qi nuk besohet se nji gja e tillë mund të bahet. Do t’ishte mirë, tashma qi ka rrahë çeshtja edhe në shtyp, t’u bante prej emigratës shqiptare qi ndodhet atje démarcha kolektive në Departamentin e Shtetit, burimi i vetëm qi mund të na shpëtojë prej zgjedhjes slave. Këtë çështje po va laj edhe në gjykimin tuej e nuk po i shkruej tjetër kujt.

Shpresoj se Shqiptarët, tue i marrë para sysh qi nuk asht çeshtje partizanije, qi humbën kohë kot tue i ngatrrue njenën me tjetrin, po asht çeshtje atdhetarije, do të mundin të bajnë nji hap, si detyrë qi e kanë kundrejt atdheut.

Geraldine



Cannes, 24 shtator 1957

Villa Clément Bayard

Ave. Jean de Noailles

I dashun Zoti Ministër

Më duket se koha asht zgjatë shumë, pa nji letër të gjatë me lajme nga ana e juej. Edhe unë kam lanë mbas dore letër këmbimin tim, kam qenë gjithë kohën n’ankth për shëndetin e Mbretit. N’ato rrethana nuk kam pasë mend për asgja tjetër. Tashti, falemnderës Zotit, gjithshka shkon mirë përsëri. Ne jemi gjithmonë në këte vilë edhe se pronari ka dashtë qi të hikshim, por ne nuk gjetëm asgja deri tash. Leka i jonë asht ende në manevra në malet e Uellsit e do të jetë këtu, me ndihmën e të Madhit Zot, në të II-ën e këtij mueji për pesë javë pushime. Dhurata ma e mirë qi kam marrë për këte datlindje ka qenë nji letër e mbrritun nga Z. J. Amery, në të cilën më thotë se ka vizitue Sandhurstin si sekretar shteti në War Office, e qi Komandanti dhe instruktorët i kanë folë me termat ma të nalta për Lekën, qi duket se asht ma i njoftuni n’Akademi e unë jam mjaft krenare për te. Kemi ndigjue shumë mjerime, tortura e guxim këta muejt e fundit, refugjatët e vendit tonë të shkretë kalojnë fshehtas kufinin e vijnë edhe në kambë këtu nga Bari apo Trieste. Faleminderit Zotit, autoritetet franceze jane shume mikpritës dhe u japin atyne letrat, ne i çojmë me biletat e trenit e ndonji lek në xhep për Paris. Ata kanë fillue me ardhë kaq shumë, sa vërtetë duhet me pasë nji komitet! Në Paris, deri tash, kanë gjetë të gjithë punë.

Në shtëpi gjithshka asht siç ka qenë. Shpresoj të kem lajme së shpejti prej jush, ashtu si prej birit tuej dhe Haxhires, së cilës i shkojnë mendimet e mija ma të mira.

Urimet ma të mira edhe për shëndetin tuej.

Geraldine



Cannes, 25 nandor 1957

Shkëlqesi,

Morëm vesh se keni festue 70-vjetorin e lindjes suej. Mbreti dhe unë ju dërgojnë urimet ma të mira për shëndet të plotë, që të mund të vazhdoni të punoni ma së miri për Atdheun.

Asht e randë kur festohen ditlindjet tue i ba ballë nji realiteti t’ashpër të gjatësisë së mërgimit tonë e të ndamjes së pafund prej të dashunve tonë qi nuk i shohim. Por, faleminderit Zotit, Zoti i Madh na jep gjithmonë mbështetjen e moralit e të shpirtit njerëzor: Shpresën ! Mbreti mbetet gjithmonë optimist, Zoti plotësoftë dëshirat!

Me mendimet tona më të mira dhe urimet tona më të ngrohta.

Geraldine