Ekspertët shpjegojnë: Ja pse terroristët i lënë dokumentet në vendin e sulmit

Anis Amri

Dokumenti i identifikimit i gjetur në kamion ka çuar hetuesit gjermanë drejt identifikimit të kryesit të sulmit me kamion në Berlin, nga i cili sulm u vranë 12 veta dhe u lënduan shumë të tjerë.

Dhe siç shkruajnë mediat e huaja, në shikim të parë, kjo tingëllon e pabesueshme.

Pas kësaj lindin edhe pyetjet logjike dhe dyshuese: Si u gjend dokumenti i Amrit në kamion? Dokumenti ishte vendosur nga autoritetet gjermane? Dokumentet ranë aty pasi Amri kishte luftuar me shoferin e kamionit? Sulmuesi i vërtetë i kishte vendosur dokumentet e Amrit për të devijuar dyshimin?

Por ekspertët besojnë se mundësia më e mundshme që Amri dokumentet e tija t’i ketë lënë qëllimisht, sipas medieve gjermane.

Kjo pasi vlerësohet se një qasje e tillë nuk është e pazakontë për terroristët.

Tuniziani Mohamed Lahouaiej Bouhlel, i cili po e ngiste kamionin vdiq në Nisë, dhe qëllimisht e la një pasaportë në kamion.

Një nga vrasësit në Paris në natën e 13 nëntorit 2015, la dokumentet në makinë, ashtu sikurse njëri prej sulmuesve mbi revistën satirike Charlie Hebdo, në janar të të njëjtit vit.

Qëllimi i terroristëve: Ata duan për të hequr të gjitha dyshimet nga tjetri, dhe paraqesin veten si martirë.

“Terroristët janë narcisoid. Ata duan të jenë të dukshëm, të provojnë për të gjithë se ata kanë kryer sulmin”, ka shpjeguar Ahmed Mansour, një ekspert i terrorizmit.

Ish ushtarakët e FARK-ut: Ja e vërteta e dokumentarit për Kolonelin Ahmet Krasniqi

Para disa ditësh është transmetuar dokumentari për Kolonelin Ahmet Krasniqi. Transmetimi i tij shkaktoi debate dhe kishte reagime edhe nga familjarët e tij të cilët ishin kundër transmetimit të dokumentarit, pasi që sipas tyre ai nuk ishte i plotë.

Këshilli Koordinues i ushtarakëve të ish Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së Kosovës tregon ecurinë e përgatitjes së dokumentarit, dhe problemet për të përmbledhur gjithë materialin e gjiruar.

Ja komunikata e plotë

Bacë! Megjithatë ushtarët, ushtarakët, kolegët – nuk të harruan! Ti bëre historinë

Zonja dhe zotrinjë,

Në kohën e fundit jemi dëshmitarë të shkrimeve dhe reagimeve të shumta në lidhje me Filmin dokumentarë për Ministrin e parë të Mbrojtjes të Republikes së Kosovës, kol. Ahmet Krasniqi.

Para, por edhe pas emitimit të Filmit dokumentarë disa rrjete sociale por edhe disa gazeta, filluan me "blu dhe prodhu" informata dhe dezinformata, kështu që e shohim të arsyeshme të reagojmë,...

Ideja për pregaditjen, xhirimin dhe emitimin e një Filmi dokumentarë për Ahmet Krasniqi ishte e kahmotshme. Por, në mungesë të mjeteve materiale dhe jogadishmërisë së disa protagonistëve, nuk ishte i mundur realizimi i tij.
Një kronologji e shkurtër:

Që nga viti 2002, janë bërë përpjekje të pandërprera nga i ndjeri ish Zavendësministër i Mbrojtjes Agim Mehmeti, si dhe ushtaraket e Ministrisë së Mbrojtjes për;
• pregaditjen dhe realizimin e Filmit dokumentarë për Ministrin e Mbrojtjes, kol. Ahmet Krasniqi, dhe
• riatdhesimin-rivarrimin e kol. Ahmet Krasniqi nga Tirana ne Kosovë.

Me 17.06.2002 Zürich, zv. Ministri i Mbrojtjes Agim Mehmeti bënë kërkesen të ngritet Lapidari në Prishtinë për kol. Ahmet Krasniqi;
Me 20.06.2002 bëhet kërkese në institucionet e Republikës së Kosovës: Kryetarit Dr. Ibrahim Rugova, Kryetarit të Kuvendit Akademik Nexhat Daci dhe Kryeministrit Bajram Rexhepi.

Me 29.08.2002, bëhet kërkesa dhe propozimi familjarëve të Ahmet Krasniqit për ngritjen e Lapidarit, - përgjigjja ishte! "Kjo punë mos të bëhet, të mbetet pë një kohë tjetër"!!!
Në vazhdim po japim shkrimin origjinal të datës 19.09.2008të ish Zavendësministrit të Mbrojtjes zt. Agim Mehmeti për Ministrin e Mbrojtjes kol. Ahmet Krasniqi: "Informoj opinionin e gjërë Shqiptarë se në vitin 2002 kemi bërë kërkesën në lidhje me rivarrimin e kol. Ahmet Krasniqi në mënyrë institucionale në Kosovë. Kërkesa ka qenë e dërguar në adresë të institucioneve të Republikës së Kosovës dhe është evidentuar në Zyret e pranimit të Parlamentit dhe Qeverisë së Kosovës.
Fatkeqësisht deri sot nuk ka pas asnjë sinjal pozitiv apo refuzimnin të kësaj kërkese.

Prandaj, edhe njëherë publikisht ripërsërisim kërkesën tonë subjekteve të Republikës së Kosovës si dhe Republikës së Shqipërisë për rivarrimin dhe vuarjen e drejtësisë në binar të duhur në rastin konkret, zbardhjen e krimit dhe dënimit meritorë të akterëve të këtij krimi".
Zonja dhe zotrinjë,

Vendosmëria, këmbëngulsia dhe pikësynimi i të gjithë akterëve; të afërmive të familjes Krasniqi, Shoqates Humanitare Sali Qekaj si financues në krye me z. Saim Tahiraj, Ushtarkëve të Ministrisë së Mbrojtjes bënë që Filmi dokumentar për Ahmet Krasniqi të përfundohet dhe emitohet.
Në Shtatorë të vitit 2015, pas vdekjes së ish Zavendësministrit të Mbrojtjes z. Agim Mehmeti, Këshilli Koordinues vendos të vazhdoj punën në drejtim të aktiviteteve të mëtutjeshme dhe, në fillim te vitit 2016, formohet Komisioni me qëllim të perfundimit dhe më pas emitimit të Filmit dokumentar deri me 21.09.2016.
Komisioni prej 12 anetaresh, me 16.01.2016 merr të gjitha kompetencat me agjend të përcaktuar të veprimit konkret, për pregaditjen, menaxhimin, mbikqyrjen e mbarvajtjeve të punëve dhe emitimin e filmit , duke i konkretizuar afatet.

Vlenë të ceket edhe kjo, se sidomos kah fundi i realizimit të xhirimit të filmit dokumentar, kishte pengesa nga individë, që filmi të mos shfaqet apo edhe te prolongohet,..!
Gjatë një pune shumë intenzive prej disa muajsh nga ana e regjisorit Fatos Lokaj, është pregaditë një bruto material me mbi 50 orë xhirim, material i cili është dasht të shkurtohet deri në një orë, gjë që nuk ka qenë fare lehtë.

Opinioni duhet të jetë në dijeni, se ishin të informuar familjarët, bashkëpuntorët, por edhe institucionet e Republikes se Kosoves se filmi është duke u realizua dhe se me 21.09.2016 ai duhej të shfaqej. Përveq se që kishte mëdyshje nga disa protagonist, që duhet të bëhet "diçka më e fuqishme", deri me kët datë askush nuk e kundërshtoi xhrimin e filmit.

Duke u bazuar në përvojen tonë të hidhur gjatë luftes së fundit çlirimtare në Kosovë, marrveshjeve të pa zbatuara dhe premtimeve boshe, pengimit të punes sonë nga komesarë politik dhe individ që luftonin për pushtet e jo shtet, e në përputhje me vendimet e mbledhjes së parë, në ishim konsekuent që Filmi, pas përfundimit te xhirimit, të shfaqet në Televizion Publik në mënyrë që opinioni të informohet me personalitetin e kol. Ahmet Krasniqit, punen dhe veprimtarin e tij në drejtim të çlirimit të vendit.
Ne, shokët, kolegët dhe bashkëpunëtorët e kolonelit Ahmet Krasniqi, të paanshëm politikisht, me një përgjegjësi të plotë morale dhe ushtarake, u munduam sadopak të pasqyrojmë realisht disa virtyte të strategut, atdhetarit dhe burrit të madhë të kombit, kolonel Ahmet Krasniqi.
I vlerësojmë lartë kritikat pozitive, kurse nga ato negative në të ardhmen do kemi konsideratë,...

Iu kërkojmë ndjes të gjithë atyre që kan pas të thonë diçka për kol. Ahmet Krasniqi, e që teknikisht nuk ishte e mundur. Shpresojmë se ky do jetë fillimi dhe në të ardhmen të përfshihen të gjithë.

Këshilli koordinues, duke mos hyrë në reagimet dhe replikat e ndryshme, u bën me dije TË GJITHËVE, atyre që dëshirojnë të bëjn me tutje në këtë drejtim, jemi te gatshëm të kontribojmë, bashkëpunojmë për vepren dhe jeten e kol. Ahmet Krasniqit.

Këshilli koordinues, faleminderon të gjithë protagonistët. Posaqerisht "Shoqaten humanitare Sali Qekaj", regjisorin Fatos Lokaj, skenaristin Skender Zogaj dhe TV Dugagjini.

Opinionit deshirojme tia bejme me dije se, pas përfundimit të filmit, inkontaktuam mediumet, TV-et, gati te gjitha. Mos reflektimi nga ana e tyre na asoconte;!!! " A THUA ÇKA KA MBRËNDA NE KUTINË E PANDORES". Megjithate ne si ushtarak, imagjinata kishim, e dinim se në "kutinë e pandores", nukë pritshim se do dalin gjera te pazakonta! Pritshim qe jeta dhe vepra e Ahmetit te jetë e pasqyruar te çdo qytetarë i Republikes së Kosoves.


Ndërsa institucioneve të Republikes së Kosoves, u mbetet që, jo vetëm të bëjnë filma dokumentar për njerzit e mëdhenjë siq ka qenë kol. Ahmet Krasniqi por, edhe ti përgjigjen pozitivisht kërkesave tona të shumta për riatdhesimin dhe kthimin e eshtrave të kolonelit tonë të paharruar në Kosovë, të cilen shumë e deshti.

Këshilli Koordinues i ushtarakëve të ish Ministrisë së Mbrojtjes së Republikës së Kosovës
Zvicër
23.12.2016

Kush është gazetarja shqiptare që u duartrokit nga Recep Tayyip Erdogani në Turqi

Erdogani duartroket gazetaren shqiptare në Turqi. Një ngjarje e rrallë, ndodhur dje, teksa presidenti shqiptar Bujar Nishani realizoi një vizitë zyrtare.

Erdogani ka duartrokitur gazetaren shqiptare të Televizionit Publik Shqiptar, Jonela Sakajeva.

Jonela Sakajeva

Sot, gazetat e mëdha turke: “Hürriyet”, “Sabah”, “Ak?am”, zgjodhën të botojnë reagimin e saj në Ankara me titullin: “Duartrokitje për gazetaren mbesë dëshmori në Çanakale”…lufta e Çanakale vendosi themelet e Turqisë moderne.

”Çfarë ndikimi kanë shqiptarët e Turqisë në jetën politike dhe ekonomike në këtë vend?”, e ka pyetur Sakajeva Erdoganin, i cili ka dhënë përgjigjen raportuar edhe nga gazetat turke.

Nën emocione gazetarja rrëfen për ”Shuplaka”-n momentin e rrallë.

”Në këtë moment marr unë prapë mikrofonin dhe i them: ”Edhe unë zoti president kam një lidhje specifike me këtë vend. Unë jam stërmbesa e një dëshmori të rënë në luftën e Cannakkale (d.m.th dëshmor i atdheut). Ai shtang dhe duartroket. Më pas duartroket e gjithë salla. Më thotë ”Faleminderit” dhe ”Rahmet i pastë shpirti””, tregon gazetarja.

Përkthimi i shkrimeve në gazetat turke:

”Në konferencë për shtyp, pyetjes së gazetares shqiptare, Jonela Sakajeva, rreth gjendjes së bashkëatdhetarëve me rrënjë shqiptare në Turqi, presidenti Erdogan iu përgjigj: “Në lagjen ku u linda dhe rrita kam pasur shumë fqinj shqiptarë. U rritëm së bashku. Madje në duart e një gruaje shqiptare të cilën e thërrisnim motër Suat, shpirti iu preht në paqe, ka kaluar një pjesë e rritjes time. Pra aq shumë ishim të integruar me njëri-tjetrin. Nuk kemi kurrfarë shqetësimi bashkë, jemi mjaft mirë. Falë tyre në këtë vend, ata kurrë nuk janë bërë arsye përçarjeje. Pas kësaj Sakajeva tha: “Gjyshi im ka rënë dëshmor në Çanakala. Ka qenë komandant toge” fjalë pas së cilave Erdo?an tha: “Zoti i dhëntë paqe shpirtit të tij” dhe duartrokiti gazetaren.”

Burimi : http://www.dailymotion.com/video/x5616g8_erdogani-duartroket-gazetaren-shqiptare-jonela-sakajeva-shuplaka_news

NGA: ISMAIL BELAJ : Udhëzim për mbijetesën shqiptare

Librat me kujtime janë thesar a burim i mësimit të historisë, më mirë të themi, janë histori të personalizuara a të individualizuara. Kështu ndodh edhe në librin që kemi në shqyrtim të Zeqir Jahës, prirjet letrare-artistike të të cilit janë të dukshme. Kështu shtimungu psikologjik në të cilin i vë situatat tipike shqiptare të një mjedisi, sikundër është fshati Stagovë e Kaçanikut, mund të merret si prototip i një situacioni të përgjithshëm për të gjithë trevat shqiptare. Libri sikundër thekson redaktori i librit në shkrimin paliativ të prezantimit si hyrje: ,,…ofron gjithçka nga pak për Stagovën, kështu ai (Zequa) zë në gojë toponimin Stagovë”. Stagova përmendet qysh nga viti 1452 nëpër kohë (shekuj). Ai kujton luftërat e pareshtura të stagovarëve, me theks plojën e Grykës së Kaçanikut (1910) me udhëheqësin e Karadakut-Idriz Seferin, e deri të “Komandant Zefi”- Agim Bajrami-ushtar i UÇK-së.”

Vërehet një gjë interesante në prezantimin e Sabit Jahës, stagovar i lindur, në vlerësimin e ngrohtë dhe emotiv të librit në fjalë: ,,Stagovari Zeqir Jaha në ,,Kujtimet e mia”( tua, tona ) do të thoshte secili njeri, sapo të lexojë këtë libër doracak për Stagovën ( stagovarët në përgjithësi ),…”

Nga këndi historik i ngjarjeve,vlen të përmendet çasti i ndarjes së zonave të interesit, pas Luftës II Botërore. Për fatin tonë jo të mirë, edhe tragjik, shqiptarët u vunë në anën Lindore dhe kështu iu paracaktua fati i lig për të ardhmen.

Ç’është e vërteta, atëbotë, gjatë Luftës së Dytë Botërore, epilogu i të cilës nuk dihej ende: ,, Ishte viti 1914, Lufta ë Dytë Botërore, është akoma larg epilogut të saj dhe e ardhmja paraqitej me shumë të panjohura….”/Shih: Amik Kasoruho: Shqipëria ankthi dhe ëndrra”, Tiranë. 2012, UET PRESS f.15

Përse të përmendet ky fakt?- Për arsye të thjeshtë, se i njëjti fat vlente për të gjithë shqiptarët kudo, sepse, fatkeqësisht, pakti, qoftë i shkruar apo i pashkruar, kishte ngërthyer tërë trojet shqiptare, pra, edhe ato të Kosovës, që në fillim, ne, brezat e viteve’50, ‘60, ‘70 a ’80, e dimë këtë. Pra, ishte fjala për rreshtimin në sferën e interesit të Lindjes dhe besimi naiv në vëllazërinë me popujt sllavë, sikundër thekson autori i librit Zeqir Jaha, libri është: ,,Edhe si përceptim për të kaluarën time, po edhe për ngjarjet për të cilat kam qenë gjallë dhe isha pjesë e tyre” (f14).

Është koha kur, bie fjala: ,,Qeveritarët sllavë, nga 3 deri më 4 prill 1913, kishin bërë regjistrimin e popullsisë’’. Regjistrimet kishin për qëllim vërtetimin e numrit të saktë të rinjve për rekrutim, zbulimin e numrit të njerëzve të dalë në mal, dhe për ndryshimin e mbiemrave, emrave të personave dhe emrave të vendbanimeve dhe kjo vlente për krejt trojet e Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi, Serbisë dhe Shqipërise” (f.127).

Në shkrimin hyrës bëhët fjalë për historikun e familjes. Kështu, emri Jahi Haziri u bë Jahir Haziroviç me prapashtesën ,,viç”. Kështu që, nga atëherë, pasardhësit e Jahi Hazirit, të cilëve ua ndërruan mbiemrin në Haziroviç, për mbiemër morën emrin e paraardhësit të tyre-Jahiut, përkatësisht-mbiemrin Jaha.

Duke përfshirë ngjarje e personazhe të shumë kohërave, autori, në përmbyllje a pasthënie, në trajtesën me titull: “Fundi i një filimi apo fillimi i një fundi ” Ne erdhëm në këtë botë; Jo thjeshtë të jemi sikurse mjegulla, që pasi të shkojë nuk lë gjurmë se ekzistoi.”

Më tej, autori shpjegon se nuk rrëfen thjeshtë ndodhinë e dikujt, por:...,,është një emocion që është përjetuar vërtet,…”

Ky botim i Zeqir Jahës është sa monografi për fshatin Stagovë të Kaçanikut, vendlindjen e tij, aq kronikë e periudhave të ndryshme kohore, histori. Mund të jetë plan, skicë për një roman a lloj tjetër më të gjerë artistik.

Pasi e lexova këtë vëllim të dhuruar nga kushëriri i autorit, Besnik Jaha, mora përshtypjen e mrekullueshme duke gjetur aty një pasqyrim të gjerë të përvojës së njeriut që ka përjetuar shumë ngjarje që, në (të atij brezi-vitet e ‘60-‘70 e tutje i kemi përjetuar vetë dhe, mençuria e autorit, sipas parimit:,, e shkruara mbetet-skripta manent”. Të krahasojmë këtë me pohimet e Nermin Vlora Falaskit e cila, duke dashur të shprehë miradinë për botimin e romanit të saj në Kosovë në shkrimin me titull: ,,Dy fjalë për këtë botim” , po shprehej: ,,Në të gdhirë, kur dita fillon t’ia heqë mbulesën natës, duke e ngjyrosur natën me shkallëzimet e ndryshme, të agimit dhe yjet zvogëlohen, zbehen për të ndriçuar horizonte të tjëra, pasosmëria shumëfishohet përtej gjithësisë, atje ku bukuria nuk shprehet me fjalë, dhe mendja e habitur kërkon shpjegime,…( Shih Nermin Vlora Falaski; E nesërmja e një kohe,f.7)

Këto meditime të N.V.Falaskit, me logjikën silogjistike, shkojnë më tutje:

,,Oh! Sa pyetje pa asnjë përgjigjje! Sa mendime e menidme që lidhen lart në qiell dhe si bumerang kthehen prapa, pa sjellë asnjë gjurmë ideje! Por mendimet, lypëse të së vërtetës, hidhen përsëri në trajektoren e vështirë të misterit”. Dhe Zeqir Jaha, po ashtu përmend gjendjen e vagullt të meditimit të pafund e qëllim:,, Ne erdhëm në këtë botë të jetojmë, jo thjeshtë të jemi sikurse mjegulla, që pasi te shkojë nuk lë gjurmë se ekzistoi”. (,,Kujtimet e mia”f.141).

Kjo është fjala e urtë:”similis simili gaudet (I ngjashmi i gëzohet të ngjashmit) apo, ndryshe, secili prej nesh e zbulon me mënyrën e tij të kënaqësisë e të besuarit në atë që lexon. Është prirje e përgjithshme e njeriut( autorit ) për filozofi.

Vetëdija(kulturore) për të lënë gjurmë: ,, para se të iki nga këtu” desha që po këtë gur ta lë pas, si gjurmë të një njeriu, që kur erdhi nga fundi, u kthye në fillim që ta rifilloj historinë dhe këshilla lexohet nga autori( Z.J): ,,Shkruaj që të jëtosh! Që të jetosh më shumë se një herë, dhe më shumë se një kohë” (f.142)

Mesazhi kryesor i vëllimit (152 faqesh) është i menduar si një himn mendimit dhe lavdi kulturës që u lihet pasardhësve të vet, nipave dhe mbesave.

Historiku i familjes, e kaluara e hidhur, pasqyrohen me ,,udhëtimin’’ e personazhit (autorit të librit) nëpër kohë dhe ky udhëtim nuk është vetëm virtual apo imagjinar, por libri ofron edhe të dhëna a fakte historike për fshatin Stagovë dhe fshatra të tjerë të Kaçanikut, që janë tipike trevë shqiptare, duke nxjerre disa të vërteta që lidhen edhe me personazhe të tjera sikundër është vëllai i autorit, Ibush Jaha, që nuk qe fati të jetonte gjatë e duke qenë, po ashtu intelektual, me formin mjek, meqë vdiq në moshën 29-vjaçare.

Këtu vlen të theksohet fjala e Jakov Milajt: ,,Thesari më i çmueshëm nuk përbëhet prej pasurisë së tokës e të nëntokës së tij dhe prej mundësive të zhvillimit ekonomik, por prej njerëzve që ai mban në gji, prej shpirtit që u jep gjallëri këtyre njerëzve, prej gjakut që rrjedh prej venave të tyre. Raca, sipas mendimit të të gjithë biologëve, përcakton prirjet shpirtërore të një populli, kanalizon dëshirat dhe mendimet, rregullon pa e kuptuar jetën individuale, qoftë në pjesën vetjake, qoftë në marrëdhënie me shoqi-shojnë.” / (shih: Raca Shqiptare f.11)

Se kjo trevë shquan për trimëri dëshmojnë edhe vargjet nga poezia popullore, historike:

-Na u nis pushka n’Kaçanik:

Kaçanikut I raft-I pika ,

nuk e ditjka ça a frika,

u vran’ me pushk’, jan’ therë me thika;

derisa ra kali n’not me gjak.

Kënga ,,Robt e gjallë nuk muj mej dhanë” na kujton një nga gjakderdhjet shumë të mëdha në Grykën e Kaçanikut me 11-13 maj 1910 në mes të ekspoditës së Durgut Pashës prej 70 000 ushtarësh dhe forcave shqiptare të Kosovës, në të cilën armiku la më se 600 ushtarë të vrarë e të plagosur. Kënga me disa tabllo na jep momente interesante të operacioneve luftarake e posaçërisht na kujton se bota femërore qe shumë aktive kësaj radhe:

Kaçaniku e paska lshue,

kur ka ba për me u farue,

duel Kosova burr e grue.

Këto të dhëna –fakte historike e bëjnë ktë libër të Zeqir Jahes me rëndësi njohëse, në të cilat historianët, etnologët mund ti marrin për bazë në studimet e tyre në të ardhmen.

Konferencë shkencore për Pjetër Budin, nismëtarin e vjershërimit shqip

Pjetër Budi, kjo figurë e shquar e letrave shqipe, u përkujtua në 450 vjetorin e lindjes. Ishte Qendra Shqiptare e Studimeve Letrare “Pjetër Budi”, që në bashkëpunim me Muzeun Historik Kombëtar organizuan një Konferencë Shkencore me këtë rast.

Vetëm pak ditë më parë Presidenti Nishani vlerësoi Pjetër Budin (pas vdekjes) këtë martirir të kombit dhe të kulturës me dekoratën ”Gjergj Kastrioti Skënderbeu”.

Konferencën Shkencore “450-vjetori i Pjetër Budit” e hapi akademik Gjovalin Shkurtaj, i cili më pas do të mbante dhe një fjalim të rëndësishëm rreth rolit të Budit në letrat shqipe.

Më pas drejtori i Muzeut Historik Kombëtar, Melsi Labi mbajti një fjalë ku tha se është në nderin tonë që në sallën UNESCO të Muzeut të flitet për Pjetër Budin. “Ndihem me fat t’u uroj mirëseardhjen në jubileun e 450-vjetorit të lindjes të këtij humanisti të madh. Ndaj kësaj figure ne mbetemi përherë të obliguar pasi ishte pikërisht vepra madhështore e tij që rrënjosi një botëkuptim laik për çështjen kombëtare shqiptare. Pjetër Budi mbetet një nga figurat më të shquara të botës shqiptare.

Ai u përket atyre klerikëve, që u dalluan për një veprimtari të dendur atdhetare dhe po ashtu ai ka ngulmuar që gjuha shqipe të futej mirë në praktikën fetare. Ndaj kjo na bën të jemi të vetëdijëshëm se vazhdojmë të kemi detyrim për të ndriçuar këto rrënjë të thella të ekzistencës sonë. Edhe pse jetoi pak, ai pati një veprimtari të ngjeshur. Ndaj Pjetër Budi bën pjesë tek shkrimtarët më të mëdhenj të letërsisë së vjetër shqipe, duke qenë nga autorët më autentik dhe më origjinalë të saj”, tha Melsi Labi në fjalën e tij.

Fjalimet do të vijonin me studiues të njohur si Behar Gjoka, Anton Nik Berisha, Valter Memishaj, Zeqirja Neziri e Merita Sauku Bruci, por dhe Dorian Koçi, Tonin Çobani, etj.
Pjetër Budi është një nga figurat më të shquara të botës shqiptare për kohën kur jetoi. Ai u përket atyre klerikëve, që u dalluan për një veprimtari të dendur atdhetare. Ishte organizator dhe udhëheqës i masave popullore në luftën për çlirim nga zgjedha osmane, përkthyes dhe krijues origjinal në fushën e letrave shqipe për të mbrojtur identitetin etnik e kulturor të popullit tonë. Budi gjatë shërbimit nëpër viset shqiptare u njoh me jetën e vështirë të popullit. Krahas karakterit njerëzor dhe pastoral në shërbim të grigjës së tij, Budi u brumos si njeri kryengritës dhe rebel.

Më 1622 Budi grumbulloi gjithë meshtarët vendas të Zadrimës, Shkodrës dhe Lezhës në një lidhje ku u vendos: – Të mos pranonin meshtarë të huaj nëpër tokat shqiptare, të cilët krahas shërbimeve fetare kryenin edhe punë të tjera në dobi të interesave të vendeve të tyre. Budi ka lënë pas 23 vjersha me mbi 2.300 vargje, prandaj me të drejtë ai mund të quhet nismëtari i parë i vjershërimit shqip. Pjetër Budi lindi në Guri i Bardhë më 1566, por kur ishte në moshën 56-vjeçare, në vitin 1622 e mbytën duke kaluar në lumin Drin.

NGA: DR. RRUSTEM BERISHA : Rrëfimet me fantazi të dy vajzave

Kopertina e librit Fatmire Duraku: Tregime për fëmijë, “Dea dhe kërriçi i vetmuar”

Ky libër i shkruar me stilin e qartë narrativ paraqet botën e fëmijëve në shtrirje të zbulimit të fshehtësive, duke u mbështetur në mundësitë e gjera të fantazisë brenda rrethit ku shkollohen dhe jetojnë ata. Fatmire Duraku autore e një numri të konsiderueshëm veprash, e ka treguar përvojën krijuese dhe dhuntinë e saj që u japin këtyre dy rrëfimeve cilësi kualitative të artit.

Dy rrëfime janë pak, por janë befasuese për kah ngjarjet që përshkruajnë dhe me rolin që marrin vajzat për të vepruar si shpëtimtare dhe humaniste në ambientet ku jetojnë bimë, shtazë, shpezë. Ato veprojnë në reliev interesant malor e ujor mbi të cilin ushtron ndikimin e tij kozmosi me kohën e bukur dhe me rrebeshet e ashpra.

Të gjitha këto e bëjnë një skenë që na rri para sysh gjatë leximit të librit.

Përshkrimet e këtyre pamjeve bëhen të afërta me dnjenjat e pastra të të rejave të padjallëzuara, Doruntinës dhe Deas. Ato edhe pse të vogla e me pak fuqi, veprat e shpëtimit i kryejnë me sukses, qofshin si shpëtimtare të vërteta apo vetëm ëndërrimtare.

Autorja krijon rrjedhën logjike të tregimeve në mënyrë spontane, pa pompozitet, dhe i bën bashkë lexues e protagonistë me përjetime, në çastet e disponimit të mirë apo edhe në momentet që duken të vështira.

Autorja me rrëfimet e saj dëfton se kah e deri ku arrijnë kureshtjet dhe dëshirat e fëmijëve, çka mund të bëjnë ata për t’ i dalë zot punës së tyre në mbrojtjen e të dobëtëve, të nëpërkëmburve. Kështu këta tipa të fëmijëve na paraqiten me karakter të fortë, të qëndrueshëm dhe të gatshëm për sakrifica.

Për fëmijët tema tërheqëse janë përrallat, ëndrrat, dhe hapësirat e natyrës ose protagonistët e formuar me fantazi, që mbajnë një superioritet krahas atyre që njohim e dimë siç janë: forca, aftësia, fuqia, pamja më e zmadhuar, pra të paraqiturit ndryshe nga ato që janë reale. Fëmijët me këto mundësi të të menduarit bëhen pjesë dhe krijues të historive të tregimeve të ndryshme, të cilat u bëjnë shoqëri për këtë moshë, deri kur futën në radhën e të rriturve.

Ata konstruktojnë ngjarje, i ndryshojnë gjerat sipas mënyrës së tyre të të menduarit apo me anë të fantazisë dhe, nuk u vejnë kufizime paraqitjeve dhe veprimeve edhe kur i trajtojnë në shkallë të pamundur, paskajshmërisht. Ata nuk mërziten për zmadhime, teprime e zvogëlime. Bota e tyre e të menduarit dhe e ndjeshmërisë është e veçantë dhe e pacenueshme.

Natyra për fëmijët është njëra ndër objektet që u jep kënaqësi dhe ua nxit të fantazuarit.

Ata krijojnë vetë qenie të çuditshme, pamje të çuditshme, mundësi e forcë të pakufizuar kur u duhet për të zgjedhur situata të vështira. Në këtë drejtim, fëmijët janë luftarakë dhe me çdo kusht duan t’ i mposhtin armiqtë dhe pengesat. Ata nuk i duan as kufizimet që ua imponojnë të rriturit, sidomos gjyshërit dhe prindërit. Fëmijët kanë unin dhe botën e tyre të mëvetësishme.

Autorja këto i ka shkruar në tregimet e saj, në dy tërësi të mira artistike: në “Fshehtësitë e pyllit” dhe “Dea dhe kërriçi i vetmuar.”

Në “Fshehtësitë e pyllit” takojmë Tinën (Doruntinën) duke lozur me qenin e saj. Aty afër ka një pyll, por porosia e gjyshes që të mos futet brenda tij se në të banon gruaja keqbërëse ia shtojnë kureshtjen dhe e vejnë në dilemë. Derisa po e lodhte loja me qenin, atë e zë gjumi. Tabunë e gjyshes për pyllin e then me ëndërr. Natyrisht, as ëndrra nuk i del e lehtë, por pasi tejkalon përipetitë dhe bashkërisht me banorët e malit dalin fitues, e ndien kënaqësinë si shpërblim.

Në pyll takohet me zogj, lepuj, drenusha, hutina, pëllumba dhe në kuvendin që mbajnë i rrëfen secili brengat e tij, por tregojnë se aty mbahen dhunshëm dhe duan liri. Lirinë mund ta sigurojnë me tri kokrra gështenje që si të vetme i jep në vit një gështenjë në pyll. Ato si mrekullibërëse mund t’ u sjellin fatin e mirë këtyre banorëve, sidomos hutini që i ishte bërë padrejtësi. Vendosen t’i gjejnë gështenjat, por ato mbante në dorë gruaja shpirtligë.

Zana e spërkati me ujë që bën çudira atë grua të ligë. Drenusha e shtyri e hodhi në ujë dhe ajo u bë grua e mire sa s’ ka. Hutini më i diskriminuari, u shndërrua në princ kalorësiak, madje mori Tinën për krahu që t’ udhëtonin së bashku me kalë.

Në këtë çast gjyshja e thirri Tinën. Ajo u zgjua. Ëndrra përfundoi, por kishte realizuar diçka të këndshme në shpirtin e Tinës.

Tregimi i dytë: “Dea dhe kërriçi i vetmuar” ka zhvillim më ndryshe. Këtu thurjen e tregimit, pjesën reale dhe pjesën e fantazuar i krijon vetë Dea pa ndihmën e ëndrrës.

E bën ajo një histori të një dite në të kthyer nga shkolla me të cilën e bën të çuditet e ëma.

Madje, aq shumë e larg bredh me fantazi sa e ëma dron se të bijës i ka ndodhur ndonjë e keqe apo është e sëmurë.

Dea vjen nga shkolla dhe hyn në shtëpi me gjysmë fryme. Nënës, e cila nxiton ta mësojë lodhjen e saj, ia thotë një histori që e kishte krijuar vetë plot me befasi e ndodhi të pabesueshme. Një zë i vjen në vesh, kërkon nga ajo që të niset në një udhëtim deri te një lis i madh mbi kurorën e të cilit rrinë qielli. Atje ka vijë ujë që rrjedh pastër kristal.

Rrënjët e lisit janë burimi i ujit. Ndonjë rrënjë të madhe e ka të zbuluar, ndërkaq brendia e tij është një pallat i vërtetë. Aty zhvillohet historia e kërriçit. Aty shfaqen bukuritë e livadhit me lule, këngët e vijës së ujit, zukama e bletëve, paraqitja e Hutinit pikalosh. Dukej tërë një botë e krijuar për njëmijë kënaqësi. Të gjithë flasin me gjuhën e Deas.

Edhe gurët e Çmuar flasin me vajzën. Më së keqi ndihej kërriçi, të cilin këtu e kishin strehuar pas një rrebeshe shiu. Kishte ikur e tretur shumë herë, por kësaj radhe prej frikës së njerëzve që i kishin vra e marrë shpezë e bagëti dhe dërguar te kasapi ishte dhënë pas një apatie të frikshme. Kërriçi me lotët bënte t’ i dhimbej, si thotë populli, gurit e drurit. Dea, me pëlqimin e banorëve të atjeshëm, e merr kërriçin e sjell në shtëpi. Nëna e beson këtë histori vetëm kur të del me të bijën në oborr dhe e sheh shtazën e vogël.

Është për t’ u besuar se kjo histori u trillua nga Dea me qëllim që të arsyetohej pse e solli kërriçin në shtëpi. Asaj i duhej një arsyetim. Mendja e saj udhëtoi me një barkë fantazie, po themi, dhe përfundoi aty kur duhej të tregohej mëshira për kërriçin.

Protagonistet Tina e Dea janë ndërtuar nga autorja si dy vajza të urta, por shumë energjike në realizimin e qëllimit të tyre për t’ u dhënë ndihmën atyre që rrojnë në pikëllim e mjerim. Ato kështu janë dy protagoniste që autorja i shquan me trimëri në veprimet që ndërmarrin. I shquan zemërgjera e bamirëse, madje të guximshme në shkallë sakrifice.
Leximi i këtyre tregimeve, pa dyshim, do të ndikojë në ndjenjat dhe mendjet e moshatarëve, do të ndikojë të ecin pas shembullit të bamirëseve, të shprehin dashuri për rrethin e njerëzit që kanë afër. Më në fund, shpresojmë me arsye, do të ndikohet të krijohet nga këta shembuj një brez shembullor fëmijësh e të rinjsh.

Përshkrimet që u bën autorja livadheve, maleve, ylberit, ujërave (vija- lumenj apo liqene), lojërave e valleve, janë dekore që do ngelin në kujtesën e fëmijëve. Stili narrative i pasur, me rrjedhë të prajshme e me figura të bukura shpërndan kënaqësi të posaçme. Sidomos është personifikimi ajo figurë, e cila tërë natyrën dhe pasuritë e saj, si edhe kozmosin, t’i bën të afërme dhe të dashura me të folur e me sjellje të njeriut. Ato janë një shesh i madh ku bredhin kujtimet e përkushtimit dhe punës së Fatmire Durakut.

Njerëzit e të gjitha moshave ëndërrojnë dhe fantazojnë, por këto dy procese ndikojnë tek fëmijët ashtu si ndikon diçka që është reale, konkrete. Këto dy procese i bartin fëmijët në udhëtime të pabesueshme, u qesin përpara pengesa apo i shpien në çaste gëzime e hareje, i shpien në botën që është e panjohur dhe e stolisur me mrekulli etj. Dhe, vetëm fëmijët me fantazinë e tyre bëhen zotërues të asaj bote.

Fatmire Duraku, sikurse kanë bërë shumë shkrimtarë, duke krijuar Lizat e tyre me botën e çuditshme, Kësulëkuqet simpatike, i ka zgjedhur dy protagoniste dhe i ka vendosur

në barkën e fantazisë që t’i bien anë e skaj një hapësire relievore të vendit tonë, për t’ u sjellë moshatarëve të tyre tregime me kujtime të këndshme, për t’ u folur të vegjëlve e të rinjve për fenomene, bukuri, prova të rënda të veprimeve që, fundin e kanë gëzim.

NGA: MILAZIM F. KADRIU : Libër që ofron mundësi të mëdha interpretimi të kategorive stilistike postmoderne

Kopertina e libritMr. Fatmir Halimi ”Prej modernes kah postmodernia” , botoi Shtëpia botuese "ProkultPress", Prishtinw,2016

Sado të jenë të veçanta rrjedhat letrare, ato kanë në vete edhe diçka nga e kaluara, e largët ose e afërt. Ato nuk janë objekte që të mund t’i matësh me saktësi, siç ndodh kur mat një objekt me mjetet matëse. Asnjë rrymë letrare nuk është shfaqur e pastër dhe nuk është shfaqur në të njëjtën mënyrë në letërsi të ndryshme. Në shumë raste nuk është shfaqur e njëjtë as brenda një letërsie e as brenda krijimtarisë së një shkrimtari.

Nw librin më të ri kritiku letrar Fatmir Halimi “Prej modernes kah postmodernia” thotë se mendimi mbi letërsinë postmoderne është shumë më i vonë, se sa praktika e shkrimit të letërsisë që është shumë më e hershme. Sipas tij, autor pinjoll i letërsisë postmoderne është Borhesi me tregimet e tij të botuara në vitet e 60 – ta, ndërkaq si romansier i letërsisë botërore postmoderne është shkrimtari italian Umberto Eko me romanin “ Emri i trëndafilit “ , 1980. E kur është fjala për postmodernen në letërsinë shqipe ndër shkrimtarët kryesor, Halimi përmend shkrimtarët Zejnullah Rrahmani, Anton Pashku, Rexhep Qosja, ndërsa në Shqipëri Aurel Plasari e ndonjë tjetër.

Halimi në shqyrtimin e tij merr vepra të autorëve shqiptarë, vepra këto që si thotë ai i kalojnë kufijtë e letërsisë moderne dhe i takojnë asaj postmoderne.

Libri është rezultat i komunikimit të tij të vazhdueshëm me lexuesin për gati një decenie, duke filluar nga viti 2008 e deri më sot. Në këtë libër janë të përmbledhura idetë dhe studimet e tij shkencore të botuara nëpër revistat kulturore, gazetat tona periodike e ditore si dhe në portalet e ndryshme që dalin sot në trevat tona.
"Prej modernes kah postmodernia" është e ndarë në dy pjesë modernia dhe postmodernia.

Pjesa e parë modernia, lëndë trajtimi ka periudhën moderne, format modelet dhe gjinitë letrare që u zhvilluan, kurse për model ka shkrimtarët Gjergj Fishtën, Migjenin dhe Lasgush Poradecin e model të shkrimit të tyre ka marrë “Lahutën e Malcis”, “Vargjet e lira” dhe “Vallja e Yjeve”. Të gjitha këto të shtjelluara në pjesën e parë.
Kurse pjesa e dytë, postmodernia trajton mendimet e para rreth këtij diskursi kritik, kohën kur filloi të përdoret për herë të parë termi postmodern, mendimet e kritikëve të huaj dhe të atyre shqiptarë që janë duke u marrë me këtë fushë të re të kritikës së letërsisë. Model të shkrimtarit postmodern tek ne ka marrë për interpretim doajeni e letërsisë sonë Zejnullah Rrahmanin, kurse për trajtim veprën "Sheshi i Unazës", që edhe nga të tjerët është cilësuar si kryevepra e autorit. Po për këtë model të shkrimit postmodern kam trajtuar edhe romanin "Dashuri e Humbur" të autores së re në letrat shqipe Behare Rexhepi. Prandaj sipas autorit këto dy vepra na ofrojnë mundësi të mëdha interpretimi të kategorive stilistike postmoderne.

Halimi në librin e tij “Prej Modernes kah Postmodernia’ sjell një analizë bindëse për veprat e autorëve që ka marrë në shqyrtim për të cilat mendon se i takojnë postmodernizmit ngase e tejkalojnë atë që deri tani konsiderohej si letërsi moderne. Pra shkojnë përtej kufijve të letërsisë moderne dhe pikërisht për këtë autori thotë se janë vepra postmoderne.

Halimi në këtë studim merr në shqyrtim edhe veprën Epi kombëtar i shqiptarëve “Lahuta e Malcis” që ai e cilëson si vepër monumentale, ku mbi bazën e këtyre janë krijuar shumë vepra të tjera arti, e sidomos të artit letrar, ku kësaj kategorie i bashkëngjiten veprat si, Kanuni i Lekë Dukagjinit, Historia e Skënderbeut , etj. Këto vepra quhen monumentale pasi që nga ato mund të krijohen , apo të dalin edhe shumë vepra të tjera të artit

Ndërkaq për veprat “Vallja e Yjeve” të Lazgush Porodecit dhe “Vargjet e lira” të Migjenit thotë se këto dy vepra për shumë çka janë të veçanta në poezinë moderne shqipe, pasi që sjellin risi të paparë deri atëherë në letërsinë tonë. Këtë ai e mbështet tek tiparet veçuese të veprës

Halimi të gjitha veprat që ka marr në shqyrtim dhe na i sjell në librin e tij u ka bërë një analizë të thellë dhe bindëse ku lexuesit i argumenton se ato e kalojnë atë që quhet letërsi moderne, pra shkojnë më tej dhe i takojnë letërsisë postmoderne.

Mendojmë se ky libër i Fatmir Halimit do ta pasuroj kritiken tonë letrare shqipe dhe do të shërbej për studime të më tejme në fushën e diskursit kritik nga gjeneratat e ardhshme.