2020-04-04

Roberto Saviano: Pandemia po ndihmon ekonominë kriminale


Roberto Saviano 

Në një shkrim të së përditshmes La Repubblica, Roberto Saviano del krejtësisht kundër rrymës. 

Ai flet për mafian Covid 19 dhe organizatat kriminale në të gjithë botën. Madje, detajon edhe mafiat që kanë pësuar humbje dhe pozitat e tyre dhe kanë gjeneruar ide të reja për të hyrë në treg.

Organizatat kriminale janë si bursat, ata gjithmonë parashikojnë direktivat e tyre.

 Natyra e tregjeve të aksioneve nuk është të fotografojnë krizën, por ta parashikojnë atë, mafiozët ‘I hedhin sytë’ tek biznesi përpara se të përcaktojnë nevojat e tregut. 
Çfarë bëjnë klanet, strukturat më të mira të organizuara të kapitalizmit bashkëkohor, në kohën e koronavirusit?



-Është pothuajse e pamundur ta kuptojmë tani, por mund të kuptojmë mjaftueshëm nga shenjat. Nga vëzhgimi i këtyre ditëve del se mafia nuk kishte më shumë informacion se të tjerët.

Mafia gjithashtu tallej me këtë situatë, si gjithë të tjerët, nga regjimi komunist kinez i cili së pari nënvlerësoi, pastaj fshehu dhe…kur e pa se ishte e pamundur të fshihej, komunikoi zyrtarisht përhapjen e virusit.

As mafia e Hong-Kongut nuk i kishte parashikuar këto kohë, por më pas e orientoi biznesin e saj në funksion të pandemisë. Tani ajo që po ndodh nga Meksika në Kosovë, nga Italia në Iran është se mafia po shkon drejt spekulimeve të mëdha.

Emergjencat publike rrisin potencialin e fitimit për shumë kompani, jo vetëm për organizatat kriminale, por këto të fundit në veçanti kanë një avantazh të dyfishtë: biznesin dhe heshtjen. 

Çfarëdolloj emergjence monopolizon vëmendjen e mediave: mekanizmat kriminalë nuk zënë më hapësirën e tyre (tashmë të vogël) në lajme, qëllimi i mbijetesës tani mbizotëron gjithçka. Ndërsa në vende si Italia, makina gjyqësore e komprometuar tashmë ngadalësohet në një formë përfundimtare.

Pandemia është vendi ideal për mafian dhe arsyeja është e thjeshtë: -Nëse jeni i uritur, po kërkoni bukë, nuk ka rëndësi se nga cila furrë e ka origjinën dhe kujt i shpërndan; nëse keni nevojë për një ilaç, ju paguani, nuk pyesni se kush po jua shet, ju thjesht e doni me patjetër atë. Vetëm në kohë paqeje dhe mirëqenieje zgjedhja është e mundur.Thjesht shikoni investimet e mafias për të kuptuar se sa mund të fitojnë nga kjo pandemi.

Ku kanë investuar në dekadat e fundit?

Ata kanë investuar në kompanitë shumëfunksionale si pastrimi, dezinfektimi, riciklimin e mbeturinave, transport, agjenci funerale, shpërndarja e vajit dhe ushqimit.

Atëherë, si do të fitojnë?

Mafia e di se çfarë keni dhe se çfarë do t’ju duhet, ndaj ata do t’ua ofrojnë atë, por…me kushtet e tyre. Gjithmonë ka qenë kështu! Me kalimin e viteve, mafiozët kanë arritur të depërtojnë në majën e sektorit të shëndetësisë, siç dëshmohet nga rasti i Carlo Chiriaco, i cili në të njëjtën kohë ka qënë drejtor i “ASL” i Pavisë dhe ndërmjetësues i Ndranghetës në kujdesin shëndetësor në Lombardi. Biznesi i vërtetë kriminal nuk është ai i vjedhjes së maskave të destinuara për rishitje.

Turqia, India, Rusia, Kazakistani, Ukraina, Rumania kanë ndaluar ose ulur eksportet e maskave; 19 milion ekzemplarë (përfshirë Fpp2, Fpp3 dhe maskat kirurgjikale) janë bllokuar jashtë vendit, në vendet e prodhimit ose në ato që kalojnë nëpër Itali.

1-Kush do të negociojë për zhbllokimin dhe kalimin, sipas mendimit tuaj?

2-Dhe çfarë do të ndodhë kur ushqimi ose benzina fillon të ketë një shpërndarje më të ngadaltë?

3-Kush do të jetë në gjendje të shmangë ndalimet dhe të dhurojë mallra pa ndërprerje?

Mafia.

Kjo është arsyeja pse ne po e diskutojmë atë në këto momente nuk duhet të krijojmë alarm për mundësinë e gjetjes së ushqimit.



Bizneset që shesin nevojat themelore në nivelin e shitjes me pakicë duhet të sigurohen duke bërë punësime të reja, duke rritur pagat, por secila mbyllje favorizon vetëm organizatat kriminale.

Sot më shumë se kurrë, politika është thirrur të marrë vendime që do të përcaktojnë jetën e vendit tonë në dekadat në vazhdim. Është në stanjacionin e urgjencës ku ne do të shohim fuqinë e organizatave kriminale, jo në këto faza të hershme, në të cilat jemi çuar të shohim vetëm heroizmin dhe ‘vetë-mohimin’ e individëve dhe ndërhyrjen e një shteti që lëviz për t’u përgjigjur krizës duke marë fytyrën e shpëtimtarit (do të jetë vetëm pasi ta gjejmë veten duke analizuar të metat, shkurtimet e financimeve në shëndësi, gjendjen e shkatërruar në të cilën ndodhen shumë spitale publike, e sesi pagat iu rezervohen studiuesve).

Por ne nuk duhet të mendojmë vetëm për dimensionin italian të fenomenit kriminal: aeroportet dhe kompanitë transportuese të Evropës Lindore dhe Amerikës së Jugut që shpesh përdoren për trafik droge, tani përgatiten të mirëpresin mallrat e reja të kërkuara nga tregu i urgjencës.

Si e dimë?

Aftësia e mafies ka qenë gjithmonë në gjendje të zbatojë skemat tregtare fituese për produktet më të lira.

Po tregu i ilaçeve në kohën e epidemisë?

Emergjenca ka favorizuar shenjat dhe bandat në tregun me shumicë: në këtë kohë kontrollet në portet ndërkombëtare janë ulur, ngarkesat po kalojnë më lehtë. Në pakicë, pati një rritje fillestare pak para bllokimit, kur njerëzit bënin rezerva droge ashtu si me ushqimin. Jashtë kafeneve në Amsterdam kishte rradhë shumë të gjata (ndonjëherë më të gjata se në supermarkete).

Marijuana e Nju Jorkut e operuar nga tregtarët e drogës ka pasur një rritje eksponenciale të shpërndarjes në orët kur u njoftua izolimi i vendit. ‘Pushers’-at kanë mbushur depot e tyre, të gatshëm për t’i shitur ato kur çmimet janë rritur shumë; ndërkohë shitën mallrat më pak cilësore që kishin në magazinë, duke arritur ta vendosnin atë me një çmim shumë më të lartë se sa tregu do ta lejonte normalisht.

Në Itali, klanet mafioze kanë humbur vendet e tyre ku shinin dhe janë vendosur para supermarketeve dhe farmacive, të cilat kanë zëvendësuar shkollat dhe parqet, tashmë të mbyllura.

Ata u përpoqën të rritnin furnizimet në shtëpi, duke u përzier në radhët e qytetarëve që bredhin në qytete, por kontrollet e rritura në rrugë dhe ndalimi i udhëtimeve e bënë këtë metodë të vështirë dhe të rrezikshme. Në fakt, ekziston një element i ri në këtë situatë.

Deri më tani mafiat kanë qenë gjithmonë në gjendje të mbështeten në marrëveshjet që kanë, madje edhe në rrethana emergjente, lëvizje të materialeve, automjeteve, njerëzve: nga tërmetet, përmbytjet, etj. Për herë të parë ata mund të lidhen me izolimin, në mos transportin e njerëzve, me palëvizshmërinë. Pyetja nuk është nëse ata do të përfitojnë nga kjo, por si.

Si do të jenë në gjendje të përfitojnë nga radhët e pafund për të hyrë në supermarket, vështirësinë (për të mos përmendur pamundësinë) e blerjeve në internet, maska dhe dezinfektues të padisponueshëm kur humbje pune kur këtij vendi tashmë i është shtuar papunësia?

Po të vëzhgojmë epideminë e fundit, ku krimi i organizuar bëhet më i pasur, duhet të kthehemi në vitin 1884, kur Napoli u shkatërrua nga kolera.

Më shumë se 50% e vdekjeve janë regjistruar në Napoli. Kështu që një masakër e tillë të mos ndodhte përsëri, Parlamenti Italian miratoi një ligj për rehabilitimin e qytetit të Napolit dhe ndau 100 milion për veprat e reklamimit. Të gjithë përfituan nga ai rehabilitim: kontraktues të korruptuar dhe të paskrupullt, firma që fituan tenderët dhe më pas kryejnë punë jo të plota ose të bëra keq, aleatë politikë të familjeve Kamorra.

Të gjithë përveç qytetit të Napolit. Raporti i Komisionit të Hetimit nga Giuseppe Saredo i vitit 1900 fliste tashmë për një punë të “Kamorrës së lartë”. Ishte një spekulim i tillë i qartë që historiani Pasquale Villari e përshkroi kështu: “Kolera është më e mirë se sa shëndeti”.

Aty ku koronavirusi nuk do të shkojë, mafia do të shkojë.

Një shtet që brenda dy javësh ka filluar së pari të izolohet, pastaj të shkojë për poshtë dhe të drejtojë ekonominë, dhe pastaj të mundohet sërish të ngrihet në këmbë, është lehtësisht preh e çdo forme të organizuar, parimi i autoritetit i të cilit ajo fitohet përmes dhunës dhe parave të paguara menjëherë.

Evropa gjithashtu ka rezultuar plotësisht e papërgatitur. Mafiat nuk respektojnë kufijtë, nuk kanë frikë nga pezullimi i Shengenit, përkundrazi, nga mbyllja hermetike e kufijve përfitojnë..

Kjo Evropë ka tradhtuar plotësisht pritjet dhe ëndrrat e baballarëve themelues. Në urgjencën e parë, ne gjendemi në një situatë kur xhelozitë kombëtare na pengojnë mundësinë e të pasurit një platformë të përbashkët për vlerësimin e pandemisë. Evropa sot gjithashtu duket se e kthen shpinën drejt sensit të përbashkët dhe mënyrës së vetme që duhet të shpëtojmë jetët tona; të ndajmë gjithçka.

Kjo Evropë, siç është, me siguri do të përfundojë me koronavirus, sepse pas kaq shumë vuajtjesh, pas frikës, pas pamundësisë që qenia njerëzore duhet të jetë i plotësuar, mbase do të lindë diçka ndryshe.

Tani është koha e urgjencës, e domosdoshme është të mbijetoni. Saktësisht në të njëjtën kohë kur epidemia, fitimet kriminale dhe interesat lëvizin: njohja e tyre është pjesë e mbijetesës.

Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...