Një studim i ri nga Universiteti i Harvardit në Shtetet e Bashkuara me titull “Strategjitë e Izolimit Social për të ulur infeksionin COVID-19” ngre shqetësime serioze, për kohën se kur përfundon pandemia e koronavirusit, rasteve e të infektuarve dhe të vdekurve, si dhe heqjes së kufizimeve në të cilat jetojmë aktualisht.
Shkencëtarët në hulumtimin e tyre, përmes përdorimit të të gjitha të dhënave në dispozicion për koronavirusin dhe evolucionin e tij, shohin se masat për trajtimin e sëmundjes nuk janë të njëjta, por përkundrazi ndryshojnë hera-herës sepse virusi ka shumë të panjohura, shkruajnë mediat e huaja.
Në fakt, përmes përdorimit të një modeli matematikor, shkencëtarët kanë arritur në përfundimin se ndërhyrjet nuk do të jenë të mjaftueshme për të hequr qafe COVID-19, deri në atë masë sa që sistemet shëndetësore kombëtare të mund të plotësojnë nevojat, në këtë rast SHBA.
Kjo do të thotë se masat e izolimit shoqëror që janë marrë mund të sigurojnë që epidemia të zvogëlohet gjatë verës së ardhshme, por gjithashtu mund të çojë në një ‘ringjallje të mprehtë’ të virusit vjeshtën e ardhshme. Dhe kjo situatë do të përsëritet deri në të paktën 2022, siç parashikojnë studiuesit.
Propozimi i tyre është rritja e kapacitetit të kujdesit spitalor, konkretisht Njësitë e Kujdesit Intensiv, që përveç zvogëlimit të kohëzgjatjes së epidemisë, do të sigurojë që pacientët me sëmundje serioze të mbahen gjallë.
Në veçanti, studimi thotë se një periudhë e vetme e izolimit shoqëror, karantina në të cilën jetojmë, nuk është e mjaftueshme për të parandaluar rënien e sistemit shëndetësor nga epidemia e koronavirusit në të ardhmen. Mbani në mend, kjo lë një pjesë të madhe të popullatës “të prekshme” ndaj sëmundjes në të ardhmen.
Nëse nuk përdoren strategji alternative, zgjidhja e vetme për të shpejtuar përfundimin e epidemisë është rritja e kapacitetit të sistemit shëndetësor, domethënë, më shumë shtretër dhe njësi në kujdesin intensiv. Në këtë mënyrë shumë njerëz do të sëmuren në secilën “valë”, por do të marrin kujdesin e nevojshëm.
Siç shpjegojnë shkencëtarët nëse izolimi zbatohet me kohë, pasi shanset për “ringjalljen” e virusit në të ardhmen mund të jenë të mëdha, nuk është njësoj sikur të mos kishim marrë masa që nga fillimi!
Një studim i ri nga Universiteti i Harvardit në Shtetet e Bashkuara me titull “Strategjitë e Izolimit Social për të ulur infeksionin COVID-19” ngre shqetësime serioze, për kohën se kur përfundon pandemia e koronavirusit, rasteve e të infektuarve dhe të vdekurve, si dhe heqjes së kufizimeve në të cilat jetojmë aktualisht.
Shkencëtarët në hulumtimin e tyre, përmes përdorimit të të gjitha të dhënave në dispozicion për koronavirusin dhe evolucionin e tij, shohin se masat për trajtimin e sëmundjes nuk janë të njëjta, por përkundrazi ndryshojnë hera-herës sepse virusi ka shumë të panjohura, shkruajnë mediat e huaja.
Në fakt, përmes përdorimit të një modeli matematikor, shkencëtarët kanë arritur në përfundimin se ndërhyrjet nuk do të jenë të mjaftueshme për të hequr qafe COVID-19, deri në atë masë sa që sistemet shëndetësore kombëtare të mund të plotësojnë nevojat, në këtë rast SHBA.
Kjo do të thotë se masat e izolimit shoqëror që janë marrë mund të sigurojnë që epidemia të zvogëlohet gjatë verës së ardhshme, por gjithashtu mund të çojë në një ‘ringjallje të mprehtë’ të virusit vjeshtën e ardhshme. Dhe kjo situatë do të përsëritet deri në të paktën 2022, siç parashikojnë studiuesit.
Propozimi i tyre është rritja e kapacitetit të kujdesit spitalor, konkretisht Njësitë e Kujdesit Intensiv, që përveç zvogëlimit të kohëzgjatjes së epidemisë, do të sigurojë që pacientët me sëmundje serioze të mbahen gjallë.
Në veçanti, studimi thotë se një periudhë e vetme e izolimit shoqëror, karantina në të cilën jetojmë, nuk është e mjaftueshme për të parandaluar rënien e sistemit shëndetësor nga epidemia e koronavirusit në të ardhmen. Mbani në mend, kjo lë një pjesë të madhe të popullatës “të prekshme” ndaj sëmundjes në të ardhmen.
Nëse nuk përdoren strategji alternative, zgjidhja e vetme për të shpejtuar përfundimin e epidemisë është rritja e kapacitetit të sistemit shëndetësor, domethënë, më shumë shtretër dhe njësi në kujdesin intensiv. Në këtë mënyrë shumë njerëz do të sëmuren në secilën “valë”, por do të marrin kujdesin e nevojshëm.
Siç shpjegojnë shkencëtarët nëse izolimi zbatohet me kohë, pasi shanset për “ringjalljen” e virusit në të ardhmen mund të jenë të mëdha, nuk është njësoj sikur të mos kishim marrë masa që nga fillimi!
“Përfundimisht s’do jetë i kontrollueshëm”, shkencëtari i Harvardit flet pë koronavirusin: Mund të preket 70% e popullsisë globale
Epidemiologu i Universitetit të Harvardit, Marc Lipsitch, ka parashikuar që koronavirusi “përfundimisht nuk do të jetë i kontrollueshëm” dhe brenda një viti do të infektojë midis 40 dhe 70 për qind të njerëzimit, sipas “The Atlantic”.
Por shkencëtari këshillon që të mos krijohet panik, pasi nuk ka vend për shqetësime të mëdha. Sipas Lipsitch, shumë prej atyre njerëzve nuk do ta kenë infektimin në shkallë të rëndë dhe madje nuk do të tregojnë fare simptoma, gjë që tashmë është rasti për shumë njerëz që janë testuar pozitivë për virusin.
Kjo është pikërisht arsyeja pse ai nuk mendon se virusi mund të ndalet. Viruse si SARS, MERS dhe gripi i shpendëve përfundimisht u përmbajtën pjesërisht, sepse ishin më intensivë dhe kishin një shkallë më të lartë të vdekshmërisë.
Por për shkak se koronavirusi aktual, i njohur si COVID-19, mund të jetë asimptomatik, ose të paktën shumë i butë, ka një shans më të mirë që njerëzit me shumë mundësi do ta kalojnë në ditën e tyre si një grip normal. Megjithatë, lajmi i keq është se ky virus bëhet më i vështirë të gjurmohet dhe parandalohet nëse nuk shfaq simptoma.
Në atë kuptim është i ngjashëm me gripin, i cili gjithashtu mund të jetë vdekjeprurës, por shpesh kalon dhe personi i infektuar nuk ka nevojë as të kërkojë kujdes mjekësor. “The Atlantik” raportoi se Lipsitch nuk ka dalë vetëm në këtë parashikim. Ekziston një konsensus që shpërthimi përfundimisht do të shndërrohet në një sëmundje të re sezonale, e cila, sipas tij, një ditë mund ta shndërrojë “sezonin e ftohjes dhe të gripit” në “sezonin e ftohjes, gripit dhe COVID-19”.
Por ndikimi i koronavirusit nuk po ndodh vetëm në shëndetin e njerëzve në botë, por edhe në zhvillimin e ekonomik të vendeve. Shumë kompani që kanë mbyllur prodhimin e tyre në Kinë, kanë lënë të tjerë në vendet europiane dhe në SHBA pa produkte masive për të shitur, kryesisht kompanitë teknologjike, duke ulur parashikimet për fitimet e tyre. Tashmë kompani të mëdha si “Apple” kanë deklaruar se prurjet nuk do të jenë ato që ishin parashikuar në bilancet e mëparshme, duke shënuar rënie.
“Goldman Sachs” e uli perspektivën e rritjes ekonomike së SHBA-së për tremujorin e parë, pasi ekonomia e vendit merr një goditje nga shpërthimi i koronavirusit global. Banka e uli parashikimin e rritjes së PBB-së në SHBA në vetëm 1.2 për qind nga 1.4 për qind, duke parë një zvarritje nga epidemia. Kjo normë e rritjes është në mënyrë drastike më e ngadaltë se rritja e 2.1 për qind në tremujorin e katërt dhe 2.3 për qind për vitin e plotë 2019.
“Rreziqet zvogëlohen qartë kur shpërthimi i virusit të përmbahet”, tha Jan Hatzius, kryeekonomisti amerikan në “Goldman”, të hënën. Numri i rasteve të koronavirusit jashtë Kinës u rrit kohët e fundit, duke shkaktuar frikën e një ngadalësimi të zgjatur ekonomik global nga përhapja e virusit. Aksionet pësuan një shitje të shpejtë të hënën, me “Dow” që ra 800 pikë. Koreja e Jugut ngriti alarmin e koronavirusit në nivelin më të lartë gjatë fundjavës, me numrin më të fundit që e çoi totalin e infektuar në më shumë se 750, duke e bërë atë vendin me shumicën e rasteve jashtë territorit të Kinës.
“Prodhimi i ulët jashtë Kinës për shkak të ndërprerjeve të zinxhirit të furnizimit ka mbetur i papërfillshëm deri më tani dhe shumica e sektorëve kanë inventar të mjaftueshëm për të vazhduar prodhimin si normal deri në të paktën tremujorin e dytë”, tha Hatzius. Goldman parashikon se disa nga aktivitetet që kanë pësuar humbje do të kthehen në rritje tremujorin e dytë nëse virusi përmbahet.
“Kjo pandemi e ka kthyer botën tonë përmbys”, Flet doktori që ndihmoi në shfarosjen e lisë: Ja çfarë do të ndodhë me COVID-19
Larry Brilliant thotë se nuk ka një sferë kristali për të parë të ardhmen. Por 14 vjet më parë, Larry Brilliant, epidemiologu që ndihmoi në zhdukjen e lisë së dhenve, në një fjalim për TED Speech, e përshkroi se si do të dukej pandemia e radhës. Në atë kohë dukej shumë e tmerrshme për t’u marrë seriozisht.
“Një miliard njerëz do të sëmuren,” tha ai. “Ndërsa 165 milionë njerëz do të vdesin. Do të ketë një recesion global, depresion dhe kosto për ekonominë 1 deri në 3 trilion dollarë, do të jetë më keq sesa vdekja e 100 milionë njerëzve, sepse shumë më shumë njerëz do të humbnin punën dhe përfitimet e tyre të kujdesit shëndetësor, në mënyrë të tillë që pasojat janë pothuajse të paimagjinueshme”.
Brilliant është sot kreu i bordit të Ending Pandemics (Fundi i Pandemive) dhe po ndan përvojën me ata që janë në “vijën e zjarrit”. Jemi shumë larg nga 100 milionë viktimave nga koronavirusi, por megjithatë, kjo pandemi e ka kthyer botën tonë përmbys.
Brilliant ka qenë këshilltari teknik për filmin horror “Contagion”, tani një zgjedhje e mirë për ata që po rrinë të mbyllur në shtëpi. Përveçse ka punuar me Organizatën Botërore të Shëndetit në përpjekjen për t’i dhënë fund lisë, Brilliant, i cili tani është 75 vjeç, ka luftuar gripin, poliomielitin dhe verbërinë dhe dikur ka drejtuar krahun jofitimprurës të Google, Google.org.
Unë isha mes dëgjuesve në vitin 2006 kur ju mbajtët fjalimin tuaj në TED. Dëshira juaj ishte “Më ndihmoni të ndaloj pandemitë”. Nuk u plotësua dëshira juaj apo jo?
Jo, nuk më është plotësuar kurrë, megjithëse sistemet që unë kërkova sigurisht që janë krijuar dhe janë përdorur. Është shumë qesharake sepse kemi bërë një film, Contagion.
Ne të gjithë po e shohim atë film tani.
Njerëzit thonë se Contagion është parashikues. Ne thjesht iu referuam shkencës. I gjithë komuniteti epidemiologjik ka paralajmëruar për 10 ose 15 vitet e fundit se nuk kishte diskutim që do të kishim një pandemi të tillë. Ishte thjesht pyetja kur do të vinte. Është e vështirë t’i bësh njerëzit të dëgjojnë. Dua të them, Trump largoi admiralin në Këshillin e Sigurisë Kombëtare, i cili ishte personi i vetëm në atë nivel që ishte përgjegjës për mbrojtjen pandemike. Me të iku gjithë rezultati i punës, stafi dhe lidhjet. Dhe pastaj Trump shkurtoi fondet e [paralajmërim i hershëm] për vendet në mbarë botën.
Keni shpjeguar domethënien e koronavirusit të ri.
Novel do të thotë që është e re. Që nuk ka qenie njerëzore në botë që ka imunitet, sepse mund ta ketë pasur më parë. Kjo do të thotë se është i aftë të infektojë 7.8 miliardë vëllezërit dhe motrat tona.
Meqenëse është i ri, ne ende epo mësojmë për rreth tij. A besoni se nëse dikush që është prekur, dhe shërohet, mund të infektohet sërish?
Unë nuk shoh asgjë në këtë virus, edhe pse është i ri, që bie në kundërshtim me këtë. Ka raste kur njerëzit mendojnë se janë infektuar sërish, por ka më shumë të ngjarë që të jetë një gabim i testit sesa një rikthim i virusit. Por do të jenë dhjetëra miliona prej nesh ose qindra miliona prej nesh ose më shumë që do ta marrin këtë virus para se të përfundojë gjithçka, dhe me një numër të madh si ai, pothuajse çdo gjë që ju pyesni “A ndodh kjo?”, mund të ndodhë. Kjo nuk do të thotë se është me rëndësi shëndetësore publike ose epidemiologjike.
A është ky shpërthimi më i keq që keni parë ndonjëherë?
Është pandemia më e rrezikshme në jetën tonë.
Neve na kërkohet të bëjmë gjëra, sigurisht, që nuk na janë kërkuar kurrë – të qëndrojmë në shtëpi, të mbajmë disa metra distancë nga njerëzit e tjerë, të mos shkojmë në tubime në grup. A po marrim këshillat e duhura?
Epo, tani që po flasim, po pretendoj se jam në një seancë meditimi, por në të vërtetë jam gjysmë i karantinuar në Marin County. Po, kjo është këshillë shumë e mirë. Por, a morëm këshilla të mira nga presidenti i Shteteve të Bashkuara për 12 javët e para? Jo. Gjithë sa kemi marrë ishin gënjeshtra. Duke folur si një zyrtar i shëndetit publik, ky është akti më i papërgjegjshëm i një zyrtari të zgjedhur që kam parë ndonjëherë në jetën time. Por ajo që po dëgjoni tani [për të izoluar, mbyllur shkollat, anuluar eventet] është e drejtë. A do të na mbrojë plotësisht? A do ta bëjë botën të sigurt përgjithmonë? Jo.
Të ulim kurbën.
Duke e ngadalësuar ose ulur atë, ne nuk do të zvogëlojmë numrin e përgjithshëm të rasteve, ne do të shtyjmë shumë raste të reja, derisa të kemi një vaksinë – të cilën do ta bëjmë, sepse nuk ka asgjë në virologji që më bën të frikësohem se ne nuk do të shpikim një vaksinë në 12 deri në 18 muaj. Përfundimisht, do të arrijmë te unaza e artë e epidemiologut.
Çfarë është kjo?
Kjo do të thotë, A, një pjesë e madhe e njerëzve e kanë marrë sëmundjen dhe janë bërë imunë. Dhe B, kemi një vaksinë. Kombinimi i A plus B është i mjaftueshëm për të krijuar imunitet në shkallë të gjerë, që është rreth 70 ose 80 për qind.
Shpresoj të arrijmë te një antiviral për Covid-19 që është kurativ, por përveç kësaj është edhe profilaktik. Është sigurisht e paprovuar dhe është sigurisht e diskutueshme, dhe sigurisht që shumë njerëz nuk do të pajtohen me mua. Por unë ofroj si provë dy punime në 2005, një në “Nature” dhe një në “Science”. Ata të dy bënë modelimin matematikor me gripin, për të parë nëse ngopja me vetëm Tamiflu e një zone rreth një rasti gripi mund të ndalonte shpërthimin. Dhe në të dy rastet, funksionoi. Unë gjithashtu ofroj si provë faktin që në një moment ne menduam se HIV / AIDS ishte i pashërueshëm dhe një dënim me vdekje. Pastaj, disa shkencëtarë zbuluan ilaçe antivirale dhe ne kemi mësuar se disa prej këtyre ilaçeve mund të jepen para ekspozimit dhe të parandalojnë sëmundjen. Për shkak të interesit të lartë për të mposhtur Covid-19, ne do të investojmë njohuritë shkencore, paratë dhe burimet për gjetjen e antiviralëve që kanë karakteristika profilaktike ose parandaluese.
Kur mund të dalim nga shtëpia pa frikë?
Nëse kjo do të ishte një ndeshje tenisi, unë do të thosha se tani ka përparësi virusi. Por ka vërtet një lajm të mirë nga Koreja e Jugut – ata kishin më pak se 100 raste sot. Kina kishte importuar sot më shumë raste sesa kishte nga transmetimi i vazhdueshëm nga Vuhani. Modeli kinez do të jetë shumë i vështirë për ne që ta ndjekim. Ne nuk do t’i bllokojmë njerëzit në apartamentet e tyre. Por modeli i Koresë së Jugut është ai që mund të ndjekim. Fatkeqësisht, ai model kërkon të bësh numrin proporcional të testeve që ata bënë – ata bënë një çerek milioni. Në fakt, deri në kohën kur Koreja e Jugut kishte bërë 200 000 teste, ne ndoshta kishim bërë më pak se 1 000….
A duhet të mbajmë maska?
Maska N95 është jashtëzakonisht e mirë. Poret në maskë janë tre mikronë të gjerë. Virusi është një mikron i gjerë. Kështu që ka njerëz që na thonë mire “kjo nuk do të funksionojë”. Por ju provoni të imagjinoni tre futbollistë të mëdhenj, të cilët po nxitojnë për të shkuar për drekë përmes të njëjtës derë – ata nuk do të hyjnë dot. Në të dhënat e fundit që pashë, maska siguronte mbrojtje 5-fish. Kjo është vërtet e mirë. Por ne na duhen spitalet dhe duhet t’i mbajmë profesionistët e shëndetit të aftë të vijnë në punë dhe të jenë të sigurt. Kështu që maskat duhet të shkojnë atje ku duhen më së shumti: te kujdesi për pacientët.
“Covid-19 mund të mundet, por do të zgjasë”
Një epidemiolog i shquar italian, Pierluigi Lopalco, Profesor i Higjienës në Piza, për shumë vite në Stokholm, ku ai koordinoi strategjitë e vaksinimit për Qendrën Europiane për parandalimin dhe kontrollin e sëmundjeve, ishte ndër të parët që kuptoi se çfarë do të bëhej koronavirusi.
Në një intervistë në “La Repubblica” ai tha se beson që kjo është situatë e njëjtë me gripin spanjoll të vitit 1918 dhe thotë se nëse qeveritë nuk do të kishin marrë masa izolimi dhe nuk do të kishte kujdes intensiv, mund të ishim në një situatë ku pandemia do të kishte marrë mbase 100 milionë jetë. Profesori beson se Covid-19 mund të mundet, por do të zgjasë.
Profesor, le të fillojmë me pyetjen më të njohur në këtë periudhë: kur do të ndodhë kulmi?
“Dy, tre ditë pasi të vëzhgojmë kurbën duke u ulur vazhdimisht mund të themi se ka pasur një kulm. Nuk ka kuptim që sot të jemi në gjendje të bëjmë parashikime: modelet e parashikimit në Covid-19 janë sot si parashikimi i motit. Ata punojnë në 24 orë, ato janë të mira në 48 por tashmë pas 72 orësh nuk janë më të besueshme. Variantet e përfshira janë aq shumë sa e bëjnë të pamundur të bësh një parashikim përtej të menjëhershmes. Kush e bën atë ose ka një sferë kristali, ose llogaritje që unë nuk i njoh.
A do të zgjasë?
“Jo pak. Mbi këtë duhet të jemi shumë të qartë me njerëzit. Kam dëgjuar gjithashtu gjëra të jashtëzakonshme për t’u thënë atyre që janë përgjegjës për rolin: Ministri i Sporteve tha që kampionati i futbollit mund të rifillojë në fillim të majit”, me dyer të hapura apo pas dyerve të mbyllura. “Por për çfarë po flasim? Para tetorit mendoj se do të jetë e pamundur të kthehen njerëzit në stadium. Parashikimi im është që masat kufizuese do të zgjasin të paktën deri në verë: mund dhe duhet të ketë një zbutje të masave, ne do të kthehemi në punë, për të dalë jashtë, por gjithçka do të duhet të bëhet me shumë qetësi dhe me kujdes”.
Por atëherë e gjithë kjo përpjekje është e kotë?
“Përkundrazi, po na shpëton. Numrat thonë se tashmë ka pasur një ngadalësim dhe në këto orë unë imagjinoj se do të shohim një tjetër. Ka kështjella, dhe unë mendoj mbi të gjitha Lombardinë, të cilat ende nuk janë pushtuar. Milano është një rast që padyshim na shqetëson shumë: nëse virusi thyen brigjet e qyteteve metropolitane, qendrat urbane me një dendësi të lartë të popullsisë, bëhet një problem edhe më i rëndësishëm”.
A po thoni që nuk e dimë se kur do të përfundojë?
“Unë po them se problemi nuk është kur, por si përfundon. Ne duhet të shpresojmë që kulmi nuk është aty dhe se e gjithë kjo do të zgjasë sa më gjatë. Mundet vetëm në këtë mënyrë, duke shtrirë epideminë në kohë, që ne do të jemi në gjendje të jemi të sigurt për të kuruar dhe të shërojmë sa më shumë njerëz të jetë e mundur. Sepse duhet të jemi të qartë edhe për këtë: ne mund ta shërojmë Covid-19”.
Duket se jo…
“Fatkeqësisht, numri i viktimave është shumë i lartë. Sepse virusi shkakton pneumoni të rëndë që mund të jetë vdekjeprurëse për njerëzit e brishtë. Por kurohet. Duhen mjekë dhe reparte të disponueshme. Infektimi është kaq i shpejtë sa mund të mos ketë më kohë. Ngadalësimi i shpejtësisë së transmetimit është një ushtrim në demokraci: të gjithë duhet të kujdesemi për veten, sepse, le të jemi të qartë, kjo është spanjollja e vitit 2020. Covid duket shumë si ndikimi që bëri midis viteve 1918 dhe 1920 gripi spanjoll, me 500 milionë të sëmurë dhe 50-100 milionë vdekje. Do të ishte kështu edhe sot nëse nuk do të kishim kujdes intensiv dhe nëse nuk do të merrnim masa drastike për të kufizuar infeksionin, si ato që morëm. Gjithçka do të zgjaste një muaj dhe do të linim pas 100 milionë vdekje. Ne kurrë nuk mund të pranojmë një tmerr si ky”.
A bëri qeveria gjithçka që duhej?
“Sipas mendimit tim, është sjellë shumë mirë. Bëri zgjedhje të drejta dhe të guximshme para të tjerëve. Ne duhet ta pranojmë këtë. Sidoqoftë, unë do të doja t’ju jap disa këshilla: komunikimi i është besuar plotësisht buletinit të orës 6 të mbrëmjes së Mbrojtjes Civile. Por ky është një buletin lufte, janë shifra të jashtëzakonshme që nuk bëjnë asgjë tjetër përveç se i frikësojnë njerëzit edhe më shumë. Është një gabim. Unë mendoj se, në vend të kësaj, duhet të tregoni se çfarë po bëni, që të shpjegoni pse kemi zgjedhur këto masa dhe ku duam të shkojmë. Italianët janë njerëz inteligjentë, ata po e demonstrojnë këtë edhe në këtë rast, por duhet ta kuptojnë”.
Ende ka shumë njerëz në rrugë!
“Është e vërtetë. Por jo vetëm që duhet të ndëshkohet. Por gjithashtu të shpjegohet. Dhe mos kini frikë ta bëni atë: vitet e fundit kam punuar kryesisht në programe vaksinimi. Unë i kam parë dhe dëgjuar në të gjitha ngjyrat: komplote, lëvizje, jo vaksina. Ne jemi një vend i filozofëve dhe poeteve. Madje edhe shkencëtarët nganjëherë janë më të apasionuar pas historisë së biologjisë sesa vetë biologjisë. Por njeriu duhet të jetë i durueshëm dhe të mos humbasë kurrë shpresën. Dhe nëse keni nevojë të dilni, kur të ktheheni, lani duart shumë mirë me sapun dhe ujë të nxehtë”.
Ka shumë diskutime për nevojën e tamponëve për të gjithë !
“Bërja e tamponëve për të gjithë është e kotë. Por është e nevojshme, përkundrazi, ta bëjmë atë test për të gjithë simptomatikët dhe ata që janë në kontakt me pozitivët”. Veriu po vuan. Ne kurrë nuk do t’i harrojmë imazhet që vijnë nga Bergamo, nga Brescia. Ka shumë frikë për Jugun, ku ju keni zgjedhur të shkoni për të luftuar. Cila është situata?
“Rritja është më e ulët se ajo që ndodhi në Veri. Por epidemia është pranë. Ne kemi kohë për të organizuar më mirë rrjetin spitalor. Po bëhet një punë të shkëlqyeshme”.
Bëtë zgjedhjen më të papritur: pranuat ftesën e presidentit të rajonit të Pulias, Michele Emiliano dhe u kthyet në shtëpi, ku lindët dhe nga ku ishit larguar për shumë vite, për të bërë koordinimin shkencor të Forcës kundër koronavirusit. Pse zgjodhët të ktheheni në Puglia?
“Presidenti i rajonit, Michele Emiliano më thirri. Ai më tha: bashkatdhetarët tuaj kanë nevojë për ju. Koordinimi shkencor është i nevojshëm. Si t’i thosha jo?”.
Del parashikimi, kur përfundon epidemia
Ashtu si qepenat ulen dhe dritat fiken, e gjithë bota duket sikur ka “ulur perden” dhe “është mbyllur”, nga pandemia e rrezikshme e COVID-19.
Në vendet që dikur shihje ngutjen e qytetarëve dhe ritmin e jetës së përditshme, sot sheh “qytete fantazmë”.
Vendet po aplikojnë kufizime masive në jetën tonë, nga mbylljet e shkollave deri tek ndalimet për udhëtime dhe madje daljet me orar nga shtëpia, si në Shqipëri.
Është një reagim i pashembullt global për një sëmundje. Por kur do të përfundojë dhe kur do të jemi në gjendje të vazhdojmë me jetën tonë të dikurshme, që edhe pse ka pak javë që “ka ndalur”, na duket shumë e largët tashmë?
Kryeministri Boris Johnson ka thënë se ai beson që Mbretëria e Bashkuar mund të “ndërrojë drejtimin e valës” së shpërthimit brenda 12 javëve të ardhshme dhe vendi mund ta shporrë koronavirusin.
BBC shkruan se edhe nëse numri i të prekurve nga virusi fillon të bjerë në tre muajt e ardhshëm, atëherë do të jemi akoma shumë larg përfundimit.
Mund të duhet një kohë e gjatë që të jemi jashtë saj përfundimisht, ndoshta vite.
Është e qartë se strategjia aktuale e izolimit të pjesës më të madhe të shoqërisë nuk është e qëndrueshme në planin afatgjatë. Dëmi social dhe ekonomik do të ishte katastrofik.
Ajo që vendet kanë nevojë është një “strategji dalje” – një mënyrë për të hequr kufizimet dhe për t’u rikthyer në normalitet.
Por koronavirusi nuk do të zhduket.
Nëse hiqen kufizimet që frenojnë përhapjen e virusit, atëherë rastet e të infektuarve në mënyrë të pashmangshme do të rriten.
“Ne kemi një problem të madh në atë që është strategjia e daljes dhe si do të dalim nga kjo”, thotë Mark Woolhouse, një profesor i epidemiologjisë së sëmundjeve infektive në Universitetin e Edinburgh.
Hulumtimi për vaksinat po zhvillohet me një shpejtësi të paparë, por nuk ka garanci se do të jetë i suksesshëm dhe do të kërkojë imunizim në një shkallë globale.
Supozimi më i mirë është që një vaksinë mund të jetë akoma 12-18 muaj larg nëse gjithçka shkon mirë. Kjo është një kohë e gjatë për të pritur kur tani po përballemi me kufizime të pashembullta shoqërore dhe të papara ndonjëherë gjatë kohës së paqes.
“Të presësh një vaksinë nuk duhet të quhet me emrin strategji, kjo nuk është një strategji,” i tha BBC-së Profesor Woolhouse.
Imuniteti natyror – të paktën dy vjet larg
Strategjia afatshkurtër e Mbretërisë së Bashkuar është që të pakësojë rastet e të infektuarve sa më shumë që të jetë e mundur për të parandaluar mbingarkimin e spitaleve, kur të mbarojnë shtretërit e kujdesit intensiv, atëherë shifrat e vdekjeve do rriten.
Sapo të ulet numri i rasteve, mund të hiqen disa masa kufizuese për një farë kohe, derisa rastet e te prekurve të rriten dhe të nevojitet një tjetër fazë kufizimesh.
Por kjo mund të jetë e pasigurt. Këshilltari kryesor shkencor i Mbretërisë së Bashkuar, Sir Patrick Vallance, tha se “vendosja e afateve absolute nuk është e mundur”.
Kjo, pa dashje, të çojë në infektimin e gjithnjë e më shumë njerëzve.
Por kjo mund të zgjasë me vite, sipas Prof Neil Ferguson nga Imperial College London:
“Ne po flasim për uljen e infektimit në një nivel ku, shpresojmë se, vetëm një pjesë shumë e vogël e vendit do të preket. Pra, përfundimisht, nëse do ta mendonim këtë për dy vjet plus, mbase një pjesë e mjaftueshme e vendit në atë pikë mund të ishte infektuar për të dhënë njëfarë shkalle të mbrojtjes së komunitetit”. Tre janë deri tani mënyrat më të mundshme për të shpëtuar nga ky lëmsh: Vaksinimi i popullatës; mundësia që një numër i mjaftueshëm njerëzit të krijojnë imunitet përmes infektimit ose ndryshimi i përhershëm i sjelljes në një shoqëri, dhe kjo e fundit, është mjaft e vështirë.
Flori Bruqi
