Pastrimi i situatës verbale

Sa më përket mua, kam maninë e çuditshme e të rrezikshme, në çdo lëndë, të filloj nga fillimi (d.m.th, nga fillimi im individual) atë që sapo ka filluar, të ribëj një rrugë të tërë, sikur kaq e kaq të tjerë të mos e kishin përshkuar ndërkaq. Kjo rrugë është ajo që na ofron apo na imponon gjuha.
Në çdo çështje dhe para çdo shqyrtimi bazë, unë vështroj te gjuha; e kam zakon të eci sipas mënyrës së kirurgëve që, së pari, pastrojnë duart dhe përgatisin fushën operatore. Është ajo që unë e quaj pastrimi i situatës verbale. Ju kërkoj ndjesë për këtë shprehje, që përqas fjalët dhe format e kuvendimit me duart e veglat e një kirurgu.

Mëtoj se duhet të bëjmë kujdes në takimet e para të një problemi me mendjen tonë. Duhet bërë kujdes me fjalët e para që shqiptojnë një çështje në mendjen tonë. Një çështje e re fillimisht është në gjendjen e fëmijërisë brenda nesh; ajo bëlbëzon: gjen veçse terma të huaja, krejt të ngarkuara me vlera dhe asociacione rastësore; ajo është e detyruar t’i huazojë.
Por, që këndej, ajo e sheh dhe e shtrembëron në mënyrë të pandjeshme nevojën tonë të vërtetë. Pa e ditur, ne heqim dorë nga problemi ynë zanafillor dhe besojmë, më në fund, se kemi zgjedhur një opinion krejt tonin, duke harruar se kjo zgjedhje është ushtruar veçse mbi një tërësi opinionesh që është vepra, pak a shumë e verbër, e pjesës tjetër të njerëzve dhe rastësisë.
Nddh po njëlloj me programe partish politike, ku asnjëri nuk është (dhe s’mund të jetë) ai që do t’i përgjigjej saktësisht ndjeshmërisë dhe interesave tona. Nëse ne do zgjidhnim njërin program, do bëheshim atëherë, pak nga pak, njerëzit që i duhen këtij programi dhe kësaj partie.

Paul VALERY

Ideja e poezisë shpesh i kundërvihet asaj të mendimit, sidomos të “mendimit abstrakt”. Thuhet “poezi dhe mendim abstrakt”, siç thuhet e mira dhe e keqja, vesi e virtyti, e ngrohta dhe e ftohta. Shumica, pa e vrarë shumë mendjen, besojnë se analizat dhe puna e intelektit, përpjekjet e vullnetit dhe saktësisë ku angazhohet mendja, janë të papajtueshme me atë naivitet burimor, atë pasuri shprehjeje, atë hir e atë fantazi që e dallojnë poezinë dhe që na bëjnë ta njohim qysh nga fjalët e saj të para. Nëse gjendet thellësi te vepra e një poeti, kjo thellësi duket se është e një natyre krejt të ndryshme nga ajo e një filozofi a shkencëtari. Ka nga ata që arrijnë deri aty, sa të mendojnë se edhe mendimi për artin e vet, rreptësia e arsyetimit të zbatuar në kulturën e trëndafilave, s’mund të bëjnë tjetër veçse ta dëmtojnë një poet, meqenëse objekti kryesor dhe më i hijshmi i dëshirës së tij duhet të jetë komunikimi i përshtypjes së një gjendjeje që po lind (e që po lind lumturisht) emocionin krijues që, përmjet habisë dhe endjes, më në fund të mund pafundësisht ta shpëtojë vjershën nga çdo përsiatje kritike e mëtejme.

1.
Është e mundur që ky opinion të përmbajë diçka të vërtetë, ndonëse thjeshtësia e tij më bën të dyshojë për origjinën e tij shkollore. Kam përshtypjen se ne e kemi mësuar dhe përqafuar këtë antitezë pa u menduar dhe se tani e gjykojmë krejt të ngulitur në mendjen tonë, në gjendjen e një kontrasti verbal, sikur ajo të përfaqësonte një marrëdhënie të pastër e reale mes dy nocioneve të mirëpërcaktuara. Duhet shtuar se personazhi përherë i ngutur për përfundim, të cilin ne e quajmë mendja jonë, ka një dobësi për thjeshtësinë e këtij lloji që ia japin të gjitha letërsitë, për të formuar disa kombinime e gjykime, për të shpalosur logjikën e vet, për të zhvilluar burimet e veta teorike, për të bërë, si përfundim, zanatin e tij mendor në mënyrë sa më të shkëlqyer që të jetë e mundur. Megjithëse ky kontrast klasik dhe i kristalizuar nga gjuha më është dukur gjithmonë shumë brutal, në të njëjtën kohë shumë i rehatshëm, për të mos më cytur në shqyrtimin nga sa më afër të vetë gjërave.

2.
Poezi, mendim abstrakt. Kjo thuhet menjëherë e menjëherë besojmë se kemi thënë diçka mjaftueshëm të qartë e mjaftueshëm të saktë për të bërë të mundur vajtjen më tej, pa qenë nevoja e kthimit prapa në përvojat tona; për të ndërtuar një teori a për të ngritur një diskutim duke e përdorur këtë kundërshti, kaq joshëse për nga thjeshtësia e saj, si pretekst, argument dhe lëndë. Dikush, madje, mund të ndërtojë një metafizikë të tërë – të paktën një “psikologji” ë tërë – mbi këtë bazë dhe të bëjë një sistem të jetës mendore, të njohjes, krijimit e prodhimit të veprave të mendjes, pasojë e pashmangshme e së cilës do ishte e njëjta zhangëllimë terminologjike, që i pat shërbyer për zanafillë...
Sa më përket mua, kam maninë e çuditshme e të rrezikshme, në çdo lëndë, të filloj nga fillimi (d.m.th, nga fillimi im individual) atë që sapo ka filluar, të ribëj një rrugë të tërë, sikur kaq e kaq të tjerë të mos e kishin përshkuar ndërkaq. Kjo rrugë është ajo që na ofron apo na imponon gjuha. Në çdo çështje dhe para çdo shqyrtimi bazë, unë vështroj te gjuha; e kam zakon të eci sipas mënyrës së kirurgëve që, së pari, pastrojnë duart dhe përgatisin fushën operatore. Është ajo që unë e quaj pastrimi i situatës verbale. Ju kërkoj ndjesë për këtë shprehje, që përqas fjalët dhe format e kuvendimit me duart e veglat e një kirurgu.
Mëtoj se duhet të bëjmë kujdes në takimet e para të një problemi me mendjen tonë. Duhet bërë kujdes me fjalët e para që shqiptojnë një çështje në mendjen tonë. Një çështje e re fillimisht është në gjendjen e fëmijërisë brenda nesh; ajo bëlbëzon: gjen veçse terma të huaja, krejt të ngarkuara me vlera dhe asociacione rastësore; ajo është e detyruar t’i huazojë. Por, që këndej, ajo e sheh dhe e shtrembëron në mënyrë të pandjeshme nevojën tonë të vërtetë. Pa e ditur, ne heqim dorë nga problemi ynë zanafillor dhe besojmë, më në fund, se kemi zgjedhur një opinion krejt tonin, duke harruar se kjo zgjedhje është ushtruar veçse mbi një tërësi opinionesh që është vepra, pak a shumë e verbër, e pjesës tjetër të njerëzve dhe rastësisë. Nddh po njëlloj me programe partish politike, ku asnjëri nuk është (dhe s’mund të jetë) ai që do t’i përgjigjej saktësisht ndjeshmërisë dhe interesave tona. Nëse ne do zgjidhnim njërin program, do bëheshim atëherë, pak nga pak, njerëzit që i duhen këtij programi dhe kësaj partie.

3.
Çështjet e filozofisë e të estetikës janë errësuar gjithnjë e më tepër nga sasia, diversiteti, antikiteti i kërkimeve, rrahjet e mendimeve, zgjidhjet që janë prodhuar në rrethin e një fjalori shumë të kufizuar, ku çdo autor i shfrytëzon fjalët sipas prirjeve të veta, saqë tërësia e këtyre punimeve më jep përshtypjen e një lagjeje, në Botën e Poshtme, të rezervuar në mënyrë të veçantë për mendimtarët e thellë. Aty ka Danaida, Iksionë, Sizifë që punojnë përjetësisht për të mbushur fuçi pa fund, për të ngjitur shkëmbin që rrëzohet, d.m.th. për të ripërcaktuar të njëjtën duzinë fjalësh, kombinimet e të cilave përbëjnë thesarin e Njohjes Spekulative.
Më lejoni t’u shtoj këtyre konsideratave paraprake një vërejtje të fundit dhe një ilustrim. Ja vërejtja: ju keni vëzhguar, sigurisht, faktin e çuditshëm që një fjalë e caktuar, që është krejt e qartë kur ju e dëgjoni apo e përdorni në ligjërimin e përditshëm, e që nuk i jep shkas asnjë vështirësie kur ajo merr pjesë në shpejtësinë e një fjalie të zakontë, bëhet si me magji e kokolepsur, hyn në një qendrueshmëri të habitshme, i prish gjithë përpjekjet për përcaktim, sapo ju e nxirrni nga qarkullimi për ta shqyrtuar më vete dhe përpiqeni t’i gjeni një kuptim, pasi ia keni hequr funksionin e saj të çastit. Është pothuajse komike të pyesësh veten se ç’do të thotë tamam një term që e përdor çdo çast me kënaqësi të plotë. Për shembull: ndal fjalën kohë në fluturim e sipër. Kjo fjalë ishte absolutisht e tejpashme, e përpiktë, e ndershme dhe besnike në shërbimin e saj, për aq sa ajo luante rolin e vet në një fjalim, e që ishte shqiptuar nga dikush që donte të thoshte diçka. Por ja tek e shohim krejt të vetme, të rrëmbyer nga flatrat. Ajo hakmerret. Na bën të besojmë se ka më shumë kuptime sesa përdorime. Ishte veçse një mjet dhe ja tek u bë thelb, u bë objekt i një dëshirë të frikshme filozofike. Ajo shndërrohet në enigmë, në hon, në sfilitje të mendimit... Ndodh po kështu me fjalën jetë dhe me çdo fjalë tjetër.
Kjo dukuri, lehtësisht e vëzhgueshme, them se ka marrë një vlerë të madhe kritike.
Çdo fjalë, secila fjalë që na lejon të kapërcejmë aq shpejt hapësirën e një mendimi e të ndjekim shtysën e idesë që e ndërton vetë shprehjen e saj, më duket si një nga ato dërrasat e lehta që hedhim në një gropë a mbi një të çarë mali, për të mbajtur hapat e njeriut që ecën mbi të, por pa rënduar, që kalon pa u ndalur – e sidomos, që nuk argëtohet duke vallëzuar mbi dërrasën e hollë për të provuar qendrueshmërinë e saj!.. Përndryshe, ura e brishtë menjëherë lëkundet ose thyhet dhe gjithçka humb në thellësi. Këshillohuni me përvojën tuaj dhe do të shihni se ne i kuptojmë të tjerët dhe kuptojmë veten veçse falë shpejtësisë së kalimit tonë nëpërmjet fjalëve. Nuk duhet aspak të peshojmë mbi to, poqese nuk duam të shohim se si kuvendimi më i qartë shpërbëhet në enigma dhe iluzione.

4.
Por si i bëhet për të menduar – dua të them për të rimenduar, për të thelluar atë çka meriton të thellohet, – nëse e mbajmë ligjërimin si qenësisht të përkohshëm, siç është i përkohshëm kambiali bankar apo çeku, çka quajmë “vlerë” e të cilit kërkon harrimin e natyrës së tij të vërtetë, që është ajo e një cope letre në përgjithësi e pistë? Kjo letër ka kaluar nëpër njëqind duar... Dhe fjalët kanë kaluar nëpër njëqind gojë, nëpër njëqind fjali, nëpër aq e aq përdorime e shpërdorime, saqë përkujdesjet më të zgjedhura janë të domosdoshme për të shmangur një pështjellim tejet të madh në mendjet tona, midis asaj që ne mendojmë e rrekemi të mendojmë dhe asaj që fjalori, autorët dhe, në fund, gjithë raca njerëzore, qysh nga zanafilla e gjuhës, duan që ne të mendojmë.
Do kem kujdes të mos besoj tek ajo çka termat poezi dhe mendim abstrakt më sugjerojnë me t’u shqiptuar. Por do vështroj brenda vetes. Do kërkoj aty vështirësitë e mia të vërteta dhe vëzhgimet reale të gjendjeve të mia të vërteta, do gjej aty racionalen dhe irracionalen time; do shoh se mos kundërshtia e pohuar ekziston dhe në ç’mënyrë ekziston në gjendje të gjallë. Rrëfej se e kam zakon të dalloj në problemet e mendjes ato që do t’i kisha shpikur e që shprehin një nevojë realisht të ndier nga mendimi im, dhe të tjerat që janë probleme të tjetërkujt. Përmes këtyre të fundit (të themi 40 për 100) që më duket se nuk ekzistojnë, që janë veçse dukje problemesh: unë nuk i ndiej. Sa i përket atyre që mbeten, ka më shumë që më ngjan se janë shpallur keq... Nuk them se kam të drejtë. Them se po vështroj brenda vetes çka ndodh, kur përpiqem të zëvendësoj formulat verbale me vlera dhe domethënie joverbale, që janë të pavarura nga gjuha e përdorur. Gjej aty shtysa e imazhe naive, produkte të papërpunuara të nevojave dhe të eksperimenteve vetjake. Është vetë jeta ime që çuditet dhe është ajo që duhet të furnizojë, nëse mundet ta bëjë këtë, përgjigjet e mia, sepse vetëm në kundëveprimet e jetës sonë mund të qëndrojë gjithë forca, sikundër nevojshmëria, e së vërtetës sonë. Mendimi që rrjedh nga kjo jetë, nuk përdor disa fjalë, të cilat i duken të mira veçse për përdorim të jashtëm, as disa të tjera të cilave nuk u duket fundi, e që mundet veçse ta mashtrojnë për fuqinë dhe vlerën e tij të vërtetë.

5.
E, pra, kam vëzhguar te vetja gjendje të tilla, që mund t’i quaj poetike, meqë disa syresh kanë përfunduar së mbrami në vjersha. Ato janë prodhuar pa ndonjë shkak të dukshëm, duke nisur nga ndodhi të rastit; janë shtjelluar sipas natyrës së tyre dhe, për pasojë, e kam gjetur veten, për njëfarë kohe, të mënjanuar nga regjimi mendor më i udhakuar. Pastaj jam rikthyer në këtë regjim shkëmbimesh të zakonta mes jetës e mendimeve të mia, kur rrethi u mbyll. Por ndodhte që një vjershë qe bërë dhe që cikli, në kryerjen e tij, linte diçka pas vetes. Ky rreth i mbyllur është rrethi i një akti, që duket sikur ka ngritur dhe rimëkëmbur së jashtmi një fuqi të poezisë.
Herë të tjera kam vëzhguar se si një ndodhi jo më pak domethënëse shkaktonte – apo dukej se shkaktonte – një hulumtim krejt të ndryshëm, një shmangie të një natyre dhe rezultati krejt tjetër. Për shembull, një përqasje e beftë idesh, një analogji më kapte, siç bën të mprehtë veshin një kushtrim në mes të një pylli dhe i drejton potencialisht gjithë muskujt tanë, që ndihen të bashkërenduar, drejt ndonjë pike të hapësirës mes thellësisë së gjethurinave. Por këtë herë, në vend të një vjershe, çka kapej prej meje ishte një analizë e këtij ndijimi intelektual të menjëhershëm. Nuk ishin aspak vargje ato që shkëputeshin pak a shumë lehtësisht gjatë kësaj faze, por ndonjë parashtrim që ishte i destinuar të trupëzohej përmes zakoneve të mia të të menduarit, ndonjë formulë që, tash e tutje, duhet të shërbente si instrument për kërkime të mëtejshme.(Alket Çani )

Njohje me poezinë e re shqipe

Nga Pandelis Bukalas, Kathimerini

Nëse arti është një nga ata pak emra kryesorë të një populli që përcaktojnë elementët e pasaportës së tij, arti i fjalës në veçanti, i kultivuar qoftë apo anonim, ndoshta mund të cilësohet si emri kryesor i tij, gjersa përbën një esencë të pasur përvojash, ndjenjash dhe perceptimesh. Letërsinë shqipe në prozë e identifikojmë, mbase në mënyrë përkufizuese, me shkrimet e Ismail Kadaresë, një sërë romanesh të të cilit janë përkthyer prej kohësh në greqisht. Kurse poezia shqipe është një vis i panjohur, i paeksploruar, ashtu si edhe gjuha shqipe; u bënë shumë vite qyshkur me mijëra shqiptarë mërguan në Greqi, jetojnë midis nesh, punojnë për ne, megjithatë gjuha e tyre vazhdon të mbetet e mbyllur, me një tingull të padëshirueshëm për veshët tanë – asnjë fjalë e saj, asnjë përshëndetje, nuk ka kaluar në gjuhën tonë.
U jam mirënjohës disa antologjive për ato pak, shumë pak gjëra që kam mësuar mbi poezinë shqipe, vargjet e parë të së cilës u shkruan në vitin 1592 nga prifti ortodoks Lekë Matrënga, në Sicili, ku, pas vdekjes së Gjergj Kastriotit, patën gjetur strehim një numër i madh shqiptarësh për t’i shpëtuar zemëratës otomane, kurse si stacion i rëndësishëm i saj vlerësohet viti 1836, kur De Rada, me disa vargje nga Pindari për epigraf, botoi «Këngët e Milosaos», ku, i frymëzuar nga lufta çlirimtare e grekëve, shpallte se «Erdhi dita e Arbërit, / doemos do vdesim / në shtrat, në mos rënçim / në prag të shtëpive tona». Për sa i përket poezisë popullore, një shije të mirë prej saj e jep vëllimi i vjetshëm «Dikush këndon përbri nesh: Antologji e poezisë popullore shqipe» (përkthyer nga Thoma Sterjo, me pasthënie të Ismail Kadaresë, shtëpia botuese «Roes», kurse poezia e minoritetit, me çastet e saj të mira e të këqija, zë vend në librat «Këngë popullore nga Epiri i Veriut» të Panajot S. Fotiot dhe Niko V. Litit (shtëpia botuese «Nefeli», 1995) dhe «Këngë popullore nga minoriteti grek» të Vasil Nikës (shtëpia botuese «Naim Frashëri», Tiranë, 1988). Një prezantim shumë të mirë me poezinë e kultivuar shqipe na e mundëson përmbledhja «Emos – Antologji e poezisë ballkanike» (botim i revistës «Anti», 2006), gjashtëdhjetë faqe të së cilës përmbajnë poezi nga poetët më të mëdhenj shqiptarë të shekujve XIX dhe XX (Jeronim De Rada, Naim Frashëri, Gjergj Fishta - që e kishte Palamasin poet të dashur, Fan Noli, Lasgush Poradeci – përkthyes i Majakovskit, Migjeni, Martin Camaj – vepra e të cilit ishte ndaluar deri në vitin 1990, Fatos Arapi, Dritëro Agolli, Ismail Kadare, Azem Shkreli, Ali Podrimja, Xhevahir Spahiu) në përkthimin e Andrea Zarballait, Pano Çukës dhe Thoma Sterjos.
Nëse vëllimi «Emos» përbënte «letrën rekomanduese» të themeluesve të poezisë shqipe, «Antologjia e poezisë bashkëkohore shqipe», e hartuar nga poeti Romeo Çollaku, është një njohje, qoftë edhe e shpejtë, me peisazhet e letërsisë së sotme të këtij vendi. Janë përzgjedhur, pra, me nga katër poezi secili, shtatëmbëdhjetë poetë, që janë lindur pas vitit 1964 dhe u shfaqën në skenën letrare pas vitit 1990. Dymbëdhjetë prej tyre janë burra (Arben Dedja, Arian Leka, Virion Graçi, Agron Tufa, Çelo Hoxha, Idlir Azizi, Ilir Belliu, Parid Teferiçi, Gentian Çoçoli, Romeo Çollaku, Alket Çani, Ervin Hatibi) dhe pesë gra (Luljeta Lleshanaku, Olimbi Velaj, Lindita Arapi, Linditë Ahmeti, Ledia Dushi). Shumë prej tyre kanë dhënë edhe vepër përkthimore, duke shqipëruar poetë të huaj, ndër të cilët edhe grekë (Seferis, Elitis, Ricos, por edhe Safo, poezi të së cilës ka përkthyer Linditë Ahmeti, që u lind në Prizren të Kosovës dhe jeton në Shkup, ku edhe ka studiuar greqishte të vjetër dhe latinisht).
Që të qëndrojmë tek një tipar (jo edhe aq) i jashtëm i poetëve të përzgjedhur, shumë prej tyre, jo vetëm kanë studiuar në vende të tjera, por ose e kanë kaluar një pjesë të jetës jashtë Shqipërisë ose vazhdojnë të jenë të vendosur në Itali, Angli, Bullgari, SH.B.A, Francë e Greqi, ku jeton autori i antologjisë, Romeo Çollaku, i cili, me punën e tij, vepron si mbartës me drejtim të dyfishtë, si hallkë lidhëse.
Megjithatë, në ndryshim me prozën e re shqipe, tek poezitë e përzgjedhura nuk spikatin gjurmë të shumta nga mërgimi vetjak apo ai masiv, që karakterizon Shqipërinë pas periudhës së Enver Hoxhës, dhe, në qoftë se jo e vetmja, padyshim referenca më e qartë mbi këtë temë shfaqet tek vargjet e mëposhtëm të Lindita Ahmetit: «vuajtja / është asimetria / në fytyrat e rregullta / të shqiptarëve të heshtur / të cilët i dalloj së largu / edhe pa i njohur / e i përshëndes në njërin / nga qytetet simetrike të europës». Nuk vihen re referenca retrospektive (qëndrime kritikë, satirikë, përçmues apo të tjetërllojshëm) mbi fatin e vendit nën sundimin e Hoxhës, kur dogma despotike e realizmit socialist kishte sjellë ose prodhimin masiv të vargjeve që ngrinin kultin e udhëheqësit (midis tyre edhe disa këngë «neopopullore» të pakicës greke, «këngë popullore për ndërtimin e socializmit», siç janë emërtuar në vëllimin e sipërpërmendur «Këngë popullore nga minoriteti grek», ku na bien në sy vargjet «Gjithë gëzim e gjithë hare / dorë për dore zënë / shkojmë përpara ku na prin / Enveri, Partia nënë» ose autocensurën dhe heshtjen ose protestën e tërthortë nëpërmjet vargjeve alegorikë. «Partia», thotë me hidhërim Romeo Çollaku në parathënie, «duke hedhur një nga një në erë të gjitha urat e komunikimit me botën e jashtme, i kishte prerë rrugën depërtimit në Shqipëri të gjithë atyre librave që do të dëmtonin interesat e saj, kryesisht poezisë bashkëkohore, e cila, për shijet e instrumenteve të censurës – e, në mënyrë të veçantë, për qëllimet e saj – ishte tepër e errët. Nga ana tjetër, ishte ndaluar qarkullimi i një pjese të madhe të letërsisë tradicionale shqiptare. Kështu, të veçuar sa nga rrymat europiane po aq edhe nga tradita, shumë letrarë të asaj kohe, donin s’donin, thurnin vargje të lumtur për udhëheqësin, për Partinë, për fitoret e vazhdueshme të socializmit dhe për të rinjtë që njiheshin vetëm në fabrika apo në fushat me grurë».
E çliruar nga regjimi mbytës, i cili e pat izoluar jashtë kontinentit të letrave europiane, poezia shqipe mëton të përshkojë sot distanca që nuk u përshkuan në kohën e tyre dhe në mënyrë fiziologjike. Duke iu gëzuar pikërisht lirisë së formës dhe asaj të përmbajtjes, si dhe duke synuar të rilidhet me botën e jashtme, duket se ajo nuk i ka për zemër «temat e mëdha», «ndjenjat e mëdha», qëndrimet gjëmimtare, dhe u bën bisht fjalëve të mëdha që, në kësi rastesh, lindin pothuajse detyrimisht. Ajo i bën bisht gjithashtu vetës së parë shumës, që u plagos keqazi gjatë diktaturës, dhe zgjedh vetën e parë njëjës duke rrëfyer zëulët sekuenca shpirtërore dhe jo duke sajuar ilustrime të gjera. Pjesa më e madhe e poetëve të përzgjedhur ndodhet ende ca më parë a ca më pas se gjysma e rrugës dhe nuk është çudi që poezia e tyre nuk e ka atë saktësinë e etërve. Sidoqoftë, si një gjest prezantues me një gjuhë të panjohur poetike dhe paçka se katër poezi nuk janë të mjaftueshme për të krijuar një ide të saktë mbi një shkrimtar, Antologjia e Romeo Çollakut i shërben me modesti qëllimit të saj. Veç gjithë të tjerave, na detyron të lëmë mënjanë stereotipet tona të dashura që ushqejmë për fqinjët dhe bashkëqytetarët tanë, për «vagabondët».

Dinamizmi i vlerave kulturore shqiptare

Dr.sc.Ina K. Zhupa

Politologe

Vlerat kulturore sipas përkufizimit të R. William janë kritere të përgjithshme, me anë të së cilave anëtarët e të njëjtës kulturë përcaktojnë se ç’është e dëshirueshme ose e padëshirueshme, e mirë ose e keqe, e bukur ose e shëmtuar për ta. Dihet që në kohë disa vlera ndryshojnë dhe po ashtu disa të tjera qëndrojnë të pandryshuara. Nëse flasim për dinamikën e vlerave në shoqërinë shqiptare gjatë periudhës së tranzicionit duhet të bënim një ndarje sipas këndvështrimit tim në katër grupe. 1. Vlera që kanë një qëndrueshmëri edhe shekullore, këto përbëjnë edhe karakteristikat dalluese të shoqërisë tonë ndaj një tjetre. 2. Vlera që duke qenë se u ekstremizuan dhe morën forma detyruese nga shteti gjatë komunizmit dhe ne po i zhdukim sepse i barazojmë me komunizmin. 3. Vlera që po përqafohen nga një pjesë e popullsisë, sidomos të rinjtë, por që e kanë të vështirë akoma të bëhen të gjithë popullsisë për shkak të koncepteve të rrënjosura nga komunizmi. 4. Vlera të reja që na erdhën nga kultura perëndimore por që gjetën terren shumë shpejt edhe në kulturën tonë dhe u bënë edhe vlerat tona.
Konkretisht, nëse flasim për grupin e parë janë vlerat dalluese që kanë qëndruar në kulturën tonë dhe në totalitetin e vet nuk kanë pësuar ndryshime të theksuara. Mund të përmendim disa, duke e nisur me vlerën e besës, pra mbajtjen me çdo kusht të fjalës së dhënë. Faik Konica shkruan: “Standardi etik i shqiptarit është besa, pavarësisht nga rrethanat kur një shqiptar jep besën, ajo s’mund të shkelet dhe nuk ka nevojë për asnjë lloj marrëveshje të shkruar”. Askush nuk mund të mohojë që kjo është një vlerë dalluese e shoqërisë shqiptare. Pavarësisht ndryshimeve që kanë ndodhur në Shqipëri, shumica e anëtarëve të kulturës tonë e ruan këtë vlerë dhe e tregon atë si gjënë më të bukur të të qenit shqiptar.

Gjithashtu ne jemi një vend që karakterizohet nga toleranca fetare, një vlerë kjo e ngulitur më shumë gjatë rilindjes kombëtare. “Feja e shqiptarit është shqiptaria” është një nga shprehjet më emblematike që vjen pikërisht nga rilindja. Tek ne bashkëjetojnë shumë mirë katolik, ortodoks, mysliman dhe bektashinj. Festat e secilës festohen dhe nderohen në mënyrë të përbashkët nga e gjithë shoqëria. Po ashtu edhe mikpritja është një nga vlerat dalluese të shoqërisë tonë. Nëse miku vjen në shtëpi, çdo shqiptar e pret me nderimet dhe respektin më të madh. Këto janë ndër të tjera tre vlera të spikatura të shqiptarëve që janë ruajtur ndër shekuj.

Por siç e përmenda edhe në fillim disa vlera ndryshojnë dhe në Shqipëri ndryshimi më i madh i vlerave ndodhi me kalimin nga komunizmi në demokraci. Këto ndryshime që kanë pësuar vlerat tona i kam ndarë mes grupit të dytë, të tretë dhe të katërt. Në grupin e dytë fus vlera si solidariteti - ndjenja e komunitetit e cila fatkeqësisht duke qenë se ishte aplikuar me doza ekstreme dhe detyruese gjatë komunizmit, pothuaj u zhduk me ardhjen e demokracisë. Komunizmi i mëshoi fort ndjenjës së komunitetit, solidaritetit të njerëzve me njëri-tjetrin. I bëri njerëzit të bashkoheshin me hir e me pahir në kooperativa, të ndihmonin njëri-tjetrin në shkollë e në punë, të ndanin kohën e lirë së bashku në punë vullnetare etj. Konceptet tjetri, unë, ti nuk ekzistonin, ishin një, ne populli socialist për të cilën kishte shumë nevojë udhëheqja. Dhe për të arritur këtë qëllim ishte e domosdoshme forcimi dhe zhvillimi i solidaritetit dhe ndjenjës së komunitetit. Kështu njerëzit e shikonin njëri-tjetrin si familje dhe udhëheqësin e tyre si baba. Pikërisht ky keqpërdorim i ndjenjës së komunitetit, solidaritetit mes njerëzve, bëri që kjo vlerë të përbuzej totalisht me ardhjen e demokracisë.

Kush mund të mohojë që sot në Shqipëri nëse të ndodh diçka në rrugë dhe ke nevojë për një ndihmë nuk të afrohet askush. Nëse jeton në një pallat askush nuk shqetësohet për pastërtinë e shkallës apo të ambjenteve të tjera të përbashkëta. Që komshiun tënd nuk e njeh mirë, ose se njeh aspak se kush është dhe jo më të kesh si më përpara hyrje e dalje me të, të japësh dhe të marrësh gjëra e nëse ndodh një vdekje ti hapësh shtëpinë. Që fisin tënd përveç disa njerëzve shumë të afërt nuk e takon dhe ndoshta brezi i ri nuk njihen fare me njëri-tjetrin. E plot shembuj të tjerë që tregojnë se ndjenja e komuniteti - solidariteti nuk është më një vlerë kulturore e jona, sepse e mohuam si një gjë komuniste. Nuk ditëm dot ta moderonin dhe ta kthenim në masën që e kanë shumë shoqëri të tjera demokratike.

Në anën tjetër qëndron ajo që unë quaj grupi i tretë që lidhet me faktin se gjatë komunizmit janë rrënjosur në ndërgjegjen tonë disa koncepte, të cilat krijojnë paragjykime për disa vlera të reja. Si për shembull, një vlerë e shoqërisë amerikane është shpirti konkurrues, të rinjtë shqiptar, sidomos po e huazojnë këtë vlerë për ta bërë të tyren. Kjo vlerë lidhet me faktin që njerëzit të tentojnë të ecin përpara, të bëjnë karrierë, të hyjnë në konkurrim me të tjerët për të arritur atë që duan. Mirëpo shpesh herë kur shqiptarët sidomos ata që kanë një farë moshe shikojnë sjellje që demonstrojnë shpirtin e konkurrencës komentet janë të tipit: “Uahh çfarë karieristi ky!” Eh këta të rinjtë e sotëm mendjen e kanë çfarë të kenë më shumë për vete! E të tjera komente si këto. Kjo vjen ngaqë i është rrënjosur në ndërgjegje nga koha e komunizmit që të kërkojë postë drejtuese dhe të ecje përpara ishte turp, ishte shenja që je një njeri negativ, që mendon vetëm për veten dhe nuk i do të tjerët. Kishin rrënjosur ndjenjat e përulësisë tek njerëzit. Po ashtu atëherë postet, karrierën nuk është se e zgjidhje vetë apo i meritoje nga përpjekjet që kishe bërë për të ecur përpara. Këto gjëra vinin si rezultat i asaj që partia kishte menduar se ti i shërbeje më mirë për momentin. Sot ishe traktorist dhe nesër ishe drejtor pa bërë asgjë por edhe e kundërta. Këto koncepte bëjnë që sot të mos pranohet lehtësisht si vlerë e shoqërisë shpirti konkurrues.

Po ashtu është ajo që unë kam quajtur grupi i katërt dhe lidhet me vlerat e reja që kemi përthithur me lehtësi pas rënies së komunizmit. Shembulli më i qartë është vlera e lirisë e cila është adaptuar nga ne si një vlerë e re që e kemi bërë tonën pa asnjë lloj problemi. Aq shumë është e dëshiruar dhe e mirë për ne sa edhe kufinjtë i patëm të vështirë ti vendosnim. Çdo gjë e bërë në drejtim të shtimit dhe përforcimit të lirisë në vendin tonë vlerësohet dhe është e mirëpritur nga njerëzit. Përpjekjet më të mëdha të tanishme lidhen me faktin që veç të tjerave të realizohet plotësisht edhe liria e lëvizjes kjo duke u integruar në Bashkimin Evropian. Tanimë për ne liria përbën një vlerë të rëndësishme që duhet mbrojtur dhe kultivuar për të ardhmen.

Së fundmi, mund të them që këto 4 grupe vlerash nuk janë gjë tjetër veçse ndarje e domosdoshme sipas meje për të kuptuar më mirë gjendjen aktuale të vlerave si rezultat i tranzicionit. Në një periudhë të mëvonshme vlerat e qëndrueshme dhe karakteristike shqiptare si besa, toleranca fetare, mikpritja, vlerat që u mohuan si rezultat i keqpërdorimit dhe ekstremizmit në komunizëm si solidariteti - ndjenja e komunitetit, vlera të reja që po futen me vështirësi për shkak të koncepteve të ngulitura në të shkuarën si shpirti konkurrues dhe vlera të reja që u pranuan dhe u bënë pjesë e jona me shpejtësi si liria do të sintetizohen në një kategori të vetme. Kjo kategori s’do të jetë asgjë më pak e asgjë më shumë sesa kategoria e vlerave kulturore të shoqërisë shqiptare, të cilat si gjithmonë do të përbëjnë në tërësinë e tyre kriteret drejtuese të jetës së shqiptarëve.

“Socializmi” i Çavezit, një ideologji ende e paqartë

Nga Michael Bowman 

Për vite me radhë, Presidenti venezuelian Hugo Çavez e ka prezantuar programin e tij për fuqizimin e kontrollit shtetëror mbi ekonominë si “Socializëm i Shekullit të 21”. Presidenti nuk jep shpjegime se si dallon versioni i tij i socializmit nga eksperimentet socialiste të shekullit të 20 në vende të tjera ose nga marksizmi klasik. Dhe siç duket, shumë venezuelianë të thjeshtë nuk e kanë fort të qartë se çfarë nënkupton termi “Socializëm i Shekullit të 21”. Po të pyesësh venezuelianët e thjeshtë të të japin një përkufizim për socializmin e shekullit të 21, shumë prej tyre nuk dinë si të shprehen: “Nuk di ndonjë fjalë të saktë. E di që më ka ndihmuar mua. Disa thonë se socializmi nënkupton ndihmë, përkrahje, pra këto gjëra” - thotë një banore e Venezuelës. Presidenti Çavez e përkufizon programin e tij me terma të përgjithshme: “Ky komb u përket të gjithëve. Është prona e të gjithëve. Kjo pronë duhet të shpërndahet në mënyrë të barabartë, në harmoni” - thotë ai. Ai i lidh bindjet e tij socialiste me krishtërimin, duke shtuar: “Krishti kujdesej për të varfrit, jo të pasurit. Krishti thoshte: Një gamilje e ka më të lehtë të kalojë nëpër vrimën e gjilpërës se sa e ka i pasuri të hyjë në parajsë. Të varfrit janë të bekuar”. Ndër venezuelianët që shprehen se e kanë të qartë kuptimin e socializmit të shekullit të 21, pjesa më e madhe japin një përkufizim në përputhje me bindjet e tyre politike: Presidenti Çavez është treguar qëllimisht i mjegullt në përkufizimin e termave, gjë që i jep mundësi ta formulojë konceptin në përshtatje me nevojat e momentit, siç shpjegon analisti politik Luis Vicente Leon, i cili thekson se venezuelasit nuk shpenzojnë shumë kohë duke analizuar terminologjinë politike, për sa kohë që u plotësohen nevojat. “Cilat janë prioritetet e venezuelasve? Ata duan të kenë ushqim, kujdes shëndetësor, ilaçe dhe shërbime. Nuk duan t’ia dinë si u plotësohen këto nevoja, thjesht duan t’u plotësohen”.- thotë ai. Përkrahësit e Çavezit nënvizojnë se socializmi i shekullit të 21 është në fillimet e tij.
Por ekonomisti Orlando Ochoa thotë se do të vijë dita kur koncepti do të demaskohet: “Socializmi i shekullit të 21 është një përpjekje për të ringjallur socializmin marksist të shekullit të 20, me financim nga paratë e naftës. Disa njerëz e shohin si humanizëm, bashkëpunim dhe investimeve sociale, në mënyrën se si e prezanton qeveria. Hendeku mes realitetit dhe perceptimit do të duhet të kapërcehet”.
Deri në atë kohë, qoftë me përkufizim apo jo, ky term mbetet fraza më e lakuar e politikës venezueliane.

UNMIK nuk ka ndonjë rol përveç ndonjë iniciative të vetëshpikur për ta arsyetuar qëndrimin e vet në Kosovë

Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) kanë kërkuar nga Kosova që sa më shpejt të formojë qeverinë e re dhe të ratifikojë demarkacionin me Malin e Zi, ka thënë sot zëvendës ambasadorja amerikane pranë Kombeve të Bashkuara Michele Sison.

Gjatë fjalimit në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara ku është prezantuar raporti më i ri tremujor për zhvillimet në Kosovë, zëvendës ambasadorja amerikane tha se Kosova duhet të bëjë hapa drejt ndërtimit të një shoqërie multi-etnike.

Ajo ka kërkuar zvogëlimin gradual të UNMIK-ut në Kosovë dhe në fund përfundimin e mandatit të këtij misioni, si dhe që raportet e Këshillit të Sigurimit nga tre muaj sa janë aktualisht të mbahen çdo gjashtë muaj.

Ambasadori i Britanisë së Madhe pranë Kombeve të Bashkuara, Matthew Rycroft, ka mbështetur kërkesën e SHBA-së dhe Kosovës që misioni i OKB-së në Kosovë, UNMIK, gradualisht t’i japë fund punës së tij, duke thënë se buxheti i rritur i UNMIK-ut nuk i përgjigjet gjendjes në terren.

Ai, gjatë diskutimit në seancën e rregullt të KS të OKB-së për raportin e gjendjes tremujore në Kosovë, tha se nuk ka nevojë për raporte tremujore në New York, pasi që dialogu politik zhvillohet në Bruksel.

Reduktimin e angazhimit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë e kanë mbështetur edhe përfaqësuesit e Francës dhe Japonisë.

Ambasadori i Rusisë pranë Kombeve të Bashkuara, Vasilij Nebenzja, ka kritikuar sot Prishtinën zyrtare se nuk është duke përmbushur marrëveshjet e Brukselit.

Gjatë fjalës së tij në Nju Jork, ku po mbahet seanca e rregullt e KS të OKB-së për gjendjen në Kosovë, diplomati rus tha se politikanët në Prishtinë po ndihen të mbrojtur dhe se nuk po përmbushin marrëveshjet e arritura në dialogun e zhvilluar në Bruksel.

Nebenzja ka thënë po ashtu se Rusia kërkon garanci për sigurinë e serbëve në Kosovë, ndërkohë që ka kundërshtuar kërkesën për përfundimin e misionit të UNMIK-ut, pasi sipas tij nuk ekziston asnjë arsye për këtë.

Ai ka paralajmëruar “për rrezikun nga radikalët islamikë dhe “dënoi fjalorin e NATO-s me të cilën kohë më parë paralajmëroi Prishtinën lidhur me aktivitetet ruse në Kosovë”.

Diplomati rus ka tërhequr vërejtjen për pasoja të mundshme të një politike të tillë, sidomos në Maqedoni dhe Mal të Zi.

Ambasadorja e Kosovës në Uashington, Vlora Çitaku i është kundërpërgjigjur akuzave të shefit të diplomacisë serbe Ivica Daçiq, duke thënë se Kosova është krenare me historinë e liderëve të saj, për dallim nga Serbia e cila në historinë e saj do të mbahet mend me Sllobodan Millosheviqin dhe Vojislav Sheshelin si kriminelët më të këqij në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.

“Jemi shumë krenarë që në politikën tonë kemi njerëz që kanë luftuar kundër Millosheviqit dhe Sheshelit, të cilët ishin kriminelët më të këqij në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore. Jemi krenarë për historinë e liderëve tanë. Ky nuk është vendi për të diskutuar se kush ka qenë i pari në Ballkan dhe kush ka ardhur në Ballkan, dhe se për gjëra të tilla historianët mund të pajtohen ose jo”, është shprehur Çitaku.

Ajo ia ka bërë me dije shefit të diplomacisë serbe se Kosova para shpalljes së pavarësinë, ka pasur popullatën e vet dhe kufijtë e përcaktuar, dhe se nuk ka pasur lëvizje secesioniste, por shpallja e pavarësisë së Kosovës është një zgjidhje konsensuale pas shpërbërjes së Jugosllavisë.

Çitaku ka thënë se ka pasur një propozim nga ish-presidenti Martti Ahtisari për shpalljen e pavarësisë së Kosovës, ligjshmëria e së cilës është konfirmuar edhe nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës, gjë e cila është bërë me vetë kërkesën e Serbisë.

Për më tepër, ambasadorja Çitaku ka thënë se Kosova nuk është vend i përsosur, pasi ka shumë punë për të bërë në sundimin e ligjit, luftimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit, si dhe të krijojë kushte më të mira për qytetarët e saj.

“Këto janë sfida që i gjen kudo në shumicën e shteteve të Ballkanit Perëndimor. Kosova nuk është as në 30 vendet e para sa i përket azilkërkuesve, derisa Serbia është më përpara në listë. Vizitojeni Kosovën dhe do ta shihni me sytë e juaj se çfarë është Kosova”, ka porositur ajo.

****

Ambasadorja e Kosovës në Uashington, Vlora Çitaku përplasje me kryekriminelin serb Ivica Daçiqin: UÇK nuk është terroriste, UNMIK-u të largohet nga Kosova

 Ambasadorja e Kosovës në Uashington, Vlora Çitaku i është kundërpërgjigjur akuzave të shefit të diplomacisë serbe Ivica Daçiq, duke thënë se Kosova është krenare me historinë e liderëve të saj, për dallim nga Serbia e cila në historinë e saj do të mbahet mend me Sllobodan Millosheviqin dhe Vojislav Sheshelin si kriminelët më të këqij në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore.

“Jemi shumë krenarë që në politikën tonë kemi njerëz që kanë luftuar kundër Millosheviqit dhe Sheshelit, të cilët ishin kriminelët më të këqij në Evropë pas Luftës së Dytë Botërore. Jemi krenarë për historinë e liderëve tanë. Ky nuk është vendi për të diskutuar se kush ka qenë i pari në Ballkan dhe kush ka ardhur në Ballkan, dhe se për gjëra të tilla historianët mund të pajtohen ose jo”, është shprehur Çitaku.

Ajo ia ka bërë me dije shefit të diplomacisë serbe se Kosova para shpalljes së pavarësinë, ka pasur popullatën e vet dhe kufijtë e përcaktuar, dhe se nuk ka pasur lëvizje secesioniste, por shpallja e pavarësisë së Kosovës është një zgjidhje konsensuale pas shpërbërjes së Jugosllavisë.

Çitaku ka thënë se ka pasur një propozim nga ish-presidenti Martti Ahtisari për shpalljen e pavarësisë së Kosovës, ligjshmëria e së cilës është konfirmuar edhe nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës, gjë e cila është bërë me vetë kërkesën e Serbisë.

Për më tepër, ambasadorja Çitaku ka thënë se Kosova nuk është vend i përsosur, pasi ka shumë punë për të bërë në sundimin e ligjit, luftimin e krimit të organizuar dhe korrupsionit, si dhe të krijojë kushte më të mira për qytetarët e saj.

“Këto janë sfida që i gjen kudo në shumicën e shteteve të Ballkanit Perëndimor. Kosova nuk është as në 30 vendet e para sa i përket azilkërkuesve, derisa Serbia është më përpara në listë. Vizitojeni Kosovën dhe do ta shihni me sytë e juaj se çfarë është Kosova”, ka porositur ajo.

Britania e Madhe: Nuk ka nevojë për raporte tremujore për Kosovën

Ambasadori i Britanisë së Madhe pranë Kombeve të Bashkuara, Mathew Rycroft, ka mbështetur kërkesën e SHBA-ve dhe Kosovës që misioni i OKB-së në Kosovë gradualisht t’i japë fund punës së tij, duke thënë se buxheti i rritur i UNMIK-ut nuk i përgjigjet gjendjes në terren.

Ai gjatë diskutimit në seancën e rregullt të KS të OKB-së për raportin e gjendjes tremujore në Kosovë, tha se nuk ka nevojë për raporte tremujore në Nju Jork, pasi që dialogu politik zhvillohet në Bruksel.

Reduktimin e angazhimit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë e kanë mbështetur edhe përfaqësuesit e Francës dhe Japonisë.

Kina kërkon vazhdimin e punës së UNMIK-ut në Kosovë

Njeriu i dytë i misionit kinez pranë Kombeve të Bashkuara, Vu Haitao, ka kundërshtuar iniciativën për reduktimin ose përfundimin e punës së misionit UNMIK në Kosovë.

Ai gjatë fjalimit të tij në Nju Jork, në seancën e KS të OKB-së për raportin më të ri mbi zhvillimet në Kosovë, ka kundërshtuar kërkesat për dhënien fund të misionit ndërkombëtar, duke thënë se ai duhet të vazhdojë punën.

Kosova dhe SHBA kanë përsëritur edhe në këtë seancë kërkesën për reduktimin e UNMIK-ut, ose dhënien fund të punës së këtij misioni, pasi që është i panevojshëm, duke u nisur nga fakti se Kosova tashmë është shtet i pavarur.

SHBA: Kosova të formojë sa më shpejt Qeverinë

Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA) kanë kërkuar nga Kosova që sa më shpejt të formojë qeverinë e re dhe të ratifikojë demarkacionin me Malin e Zi, ka thënë sot zëvendës ambasadorja amerikane pranë Kombeve të Bashkuara Michele Sison.

Gjatë fjalimit në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara ku është prezantuar raporti më i ri tremujor për zhvillimet në Kosovë, zëvendës ambasadorja amerikane tha se Kosova duhet të bëjë hapa drejt ndërtimit të një shoqërie multi-etnike.

Ajo ka kërkuar zvogëlimin gradual të UNMIK-ut në Kosovë dhe në fund përfundimin e mandatit të këtij misioni, si dhe që raportet e Këshillit të Sigurimit nga tre muaj sa janë aktualisht të mbahen çdo gjashtë muaj.

***

Ambasadorja e Kosovës në Uashington, Vlora Çitaku deklaroi sot se Prishtina do të zbatojë të gjitha marrëveshjet e arritura në Bruksel, ndërsa tërhoqi vërejtjen se normalizimi i marrëdhënieve me Beogradin nuk mund të jetë i njëanshëm, pasi që Serbia ka treguar qëndrim jo konstruktiv duke shkaktuar pengesa.

“Kosova do të zbatojë të gjitha marrëveshjet e arritura në Bruksel, por gjatë muajve të kaluar jemi përballur me qëndrim jo konstruktiv nga fqinji verior. Serbia ka krijuar pengesa në forumet rajonale dhe ndërkombëtare. Kur flasim për normalizimin e marrëdhënieve, ajo nuk mund të jetë e njëanshme”, ka thënë Çitaku në seancën e KS të OKB-së në Nju Jork.

Çitaku: Serbia u kërkoi serbëve që ta refuzojnë regjistrimin e popullsisë

Ambasadorja e Kosovës në Uashington, Vlora Çitaku ka deklaruar se Qeveria e Serbisë ka bërë thirrje, madje edhe fushatë që serbët e Kosovës të mos marrin pjesë në regjistrim të popullsisë.

Ajo në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, ka thënë se është e vërtet që disa serb pas luftës kanë ikur pasluftës në Kosovë, siç kanë ikur nga Kroacia dhe vendet tjera ku kishte luftë, por nuk është reale të flitet për ikjen e serbëve me numra, duke u bazuar në regjistrimin e popullsisë serbe, kjo pasi Qeveria e Serbisë i ka bërë thirrje serbëve të Kosovës që të mos marrin pjesë në regjistrim të popullsisë.

“Numrat e votimit të serbëve në Kosovë dhe regjistrimi i serbëve në vendin tonë nuk përputhën”, ka thënë ajo.

UÇK nuk është terroriste, UNMIK-u të largohet nga Kosova

Ambasadorja e Kosovës në SHBA, Vlora Çitaku, gjatë seancës për Kosovën në Këshillin e Sigurimit të OKB-së, kërkoi nga OKB që t’i japë fund UNMIK-ut dhe t’i përqendrojë resurset e këtij misioni në vatra tjera krizash nëpër botë.

“Më 10 qershor 1999 Rezoluta 1244 u miratua ta zgjidhë gjendjen e rëndë humanitare në Kosovë dhe për ta mundësuar kthimin e refugjatëve shqiptarë të larguar me forcë nga forcat serbe”, tha Çitaku, duke kërkuar që UNMIK tani ta përfundojë misionin e vet në Kosovë meqë situata në vend, që nga atëherë, sipas saj, ka ndryshuar.

“UNMIK nuk ka ndonjë rol përveç ndonjë iniciative të vetëshpikur për ta arsyetuar qëndrimin e vet në Kosovë”, shtoi ajo.

Ajo ia ka bërë të ditur edhe një herë ministrit të Punëve të Jashtme të Serbisë, Ivica Daçiq, se Kosova tashmë është shtet i pavarur dhe sovran.

Sipas saj, kjo është një histori e shkruar dhe ajo që ka bërë Serbia është parë para syve të gjithë botës dhe se çdo përpjekje për ndryshimin e kësaj historie do të dështojë.

Çitaku i është kundërpërgjigjur shefit të diplomacisë serbe Ivica Daçiq, se Ushtria Çlirimtare e Kosovës nuk është terroriste, por është ushtria më e suksesshme në histori.

“Lufta në Kosovë ka ndodhë para syve të botës, para syve të kësaj ode këtu dhe mu për këtë bota ka vendos të veprojë. Dhe çdo përpjekke për të rishkruar historinë do të dështoj. UÇK nuk është organizatë terroriste. Është lëvizja më e suksesshme në historinë. Sami Lushtaku e Ramush Haradinaj nuk kanë shkuar në Beograd për të luftuar. Ata kanë luftuar para derës së shtëpisë së tyre, në shtëpinë e tyre për të mbrojtur popullin e vet. Serbia duhet të përballet për të takuar jo vetëm për Kosovën, sepse e dini tashmë Kosova është e pavarur dhe kjo nuk mund të ndërroj. Serbia duhet të përballet me të kaluarën e saj për hirë të fëmijëve të saj. Mohimi i Kosovës si shtet, sepse jam shqiptar e jo kosovar, kjo nuk çon peshë. Këtë e kam dëgjuar shumë herë. Tash pse unë jam shqiptare, a i bie që unë të shkoj në Shqipëri. Kosova është e tërë gjithëve. Askush nuk mund të më thotë se pasi që jam shqiptare nuk mund të jetoj aty. Ne kemi jetuar me shekuj aty….. pavarësia e Kosovës e shpallur në shkurt të vitit 2008 është kompromis”, ka thënë ndër të tjerash Çitaku.

Ambasadorja Çitaku ka akuzuar Beogradin për obstruksion ndaj marrëveshjeve të arritura në kuadër të dialogut në Bruksel dhe ka përkujtuar se ish-presidentes s

Ndërsa Përfaqësuesi i Posaçëm i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së në Kosovë dhe Shefi i UNMIK-ut, Zahir Tanin, theksoi sot para anëtarëve të Këshillit të Sigurimit se tremujori i fundit ka qenë i dominuar nga mbajtja e zgjedhjeve të parakohshme në Kosovë dhe negociatat pasuese për krijimin e një qeverie të re.

Ivica Daçiq kërkon gjetjen e zgjidhjes afatgjate për Kosovën

Shefi i diplomacisë serbe, Ivica Daçiq, ka thënë sot në seancën e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, se në Kosovë “ekziston një paqëndrueshmëri e madhe politike” dhe se nuk ka përparim për formimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Ai në fjalimin e tij me rastin e prezantimit të raportit të rregullt për Kosovën, ka thënë se drejtësia në Kosovë “nuk është në gjendje ose nuk dëshiron” që të procedojë kryerësit e krimeve mbi serbët.

Duke folur rreth formimit të komunave me shumicë serbe, shefi i diplomacisë serbe theksoi se marrëveshja është nënshkruar para katër vitesh dhe ende nuk është duke u zbatuar.

“Nuk ka përparim për formimin e bashkësive të komunave serbe dhe drejtësisë”, ka thënë ai.

Sipas tij, Beogradi zyrtar do të përmbushë të gjitha kriteret e parapara me marrëveshjen e Brukselit lidhur me formimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe.

“Gjithmonë mund të gjejmë arsye për shtyrje. Serbia do të përmbushë gjithë atë që është paraparë me marrëveshjen e Brukselit”, është shprehur ai.

Daçiq ka kritikuar ashpër mos zbatimin e marrëveshjeve të Brukselit dhe lirimin e disa ish-pjesëtarëve të UÇK-së.

Ai po ashtu ka kritikuar raportin e UNMIK-ut, duke theksuar se ka lënë anash pjesën, e cila “ka të bëjë me presionet mbi serbët gjatë procesit zgjedhor”.

Daçiq ka thënë se në Kosovë janë kthyer 1,9 për qind e serbëve dhe nga sekretari i përgjithshëm i OKB-së dhe shefi i UNMIK-ut ka kërkuar që të dhënat për personat e zhvendosur të kthehen në raporte për Kosovën.

Për më tepër, kreu i diplomacisë serbe theksoi se Beogradi zyrtar dëshiron një zgjidhje afatgjate për “problemin e Kosovës”.

“Zgjidhja e pranueshme e dyanshme duhet të marrë parasysh të drejtat dhe interesat e serbëve dhe shqiptarëve”, ka thënë ai.

Ndryshe, në raportin më të ri të sekretarit të përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara, Antonio Guteresh, vlerësoi se dialogu Prishtinë-Beograd po has në vështirësi, duke potencuar se ende nuk ka arritje të mjaftueshme, përfshirë edhe formimi e asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Guteresh ka ftuar të dyja palët që të rinisin sa më parë dialogun, si mjet i vetëm për çuarjen përpara të proceseve.

Raporti për Kosovën përfshin periudhën prej datës 16 prill deri më 15 korrik të këtij viti.

Shefi i UNMIK-ut kërkon nga Kosova që të ecën përpara me seriozitet dhe përgjegjësi

Përfaqësuesi i Posaçëm i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së në Kosovë dhe Shefi i UNMIK-ut, Zahir Tanin, theksoi sot para anëtarëve të Këshillit të Sigurimit se tremujori i fundit ka qenë i dominuar nga mbajtja e zgjedhjeve të parakohshme në Kosovë dhe negociatat pasuese për krijimin e një qeverie të re.

Në raportimin e tij të rregullt për Kosovën, Tanin u shpreh se vakuumi i institucioneve funksionale ka sfiduar përparimin në prioritetet qeverisëse dhe shtoi se “gjatë kësaj periudhe u humbën mundësi të rëndësishme ekonomike dhe sociale”. Ai po ashtu theksoi se zgjedhjet “në përgjithësi ishin të lira, të drejta dhe garuese, përkundër kohës së shkurtër të përgatitjeve dhe fushatës”. Tha se u shqua zëri i shumë votuesve më të rinj, për të cilët shqetësim dominues ishin mundësitë ekonomike, zvogëlimi i korrupsionit dhe fuqizimi i sundimit të ligjit.

Ndjekja e kompromiseve të drejta, dhe shpesh të vështira e të dhimbshme, kërkon udhëheqje të fuqishme nga të gjitha palët

Duke folur për iniciativën e propozuar nga Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuqiç, për një dialog të brendshëm mbi Kosovën, Tanin nënvizoi se “ndjekja e kompromiseve të drejta, dhe shpesh të vështira e të dhimbshme, kërkon udhëheqje të fuqishme nga të gjitha palët”.

Ai theksoi se pajtimi politik duhet po ashtu të përcillet nga pajtimi shoqëror.

Tanin theksoi përpjekjet e UNMIK-ut për të mbështetur avancimin e raporteve në mes të bashkësive në terren. Në lidhje me këtë, ai theksoi tryezën e rrumbullakët të mbajtur në Gjenevë, në bashkëpunim me Komisionerin e Lartë për të Drejta të Njeriut, për ta kthyer vëmendjen tek shumë raste të pazgjidhura të personave të pagjetur në Kosovë.

“Iniciativa të tjera të udhëhequra nga OKB-ja për të forcuar marrëdhëniet në shoqëri përfshijnë Asamblenë e Parë të të Rinjve të Kosovës, ku morën pjesë mbi 140 liderë të rinj – 60 për qind prej të cilëve ishin vajza – që përfaqësonin të gjitha bashkësitë etnike në Kosovë”, tha Tanin.

Pas tre muajsh të fushatës elektorale dhe pasigurisë paszgjedhore, Tanin nënvizoi rëndësinë që Kosova të ecën përpara me seriozitet dhe përgjegjësi, dhe që bashkësia ndërkombëtare të bashkëpunojë për të siguruar mbështetje të vazhdueshme thelbësore.


Flori Bruqi

Lexoni emrat e aktivistëve të Vetëvendosjes që iu bashkuan gjenerealit Ramush Haradinajt

Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, kohë më parë përmes një njoftimi për media ka bërë të ditur se aktivistë të Vetëvendosjes iu janë bashkuar kësaj partie.

AAK thotë se Blerim Krasniqi, Valon Haxhijaj, Mentor Shala, Shemsedin Rraci, Granit Krasniqi, Avni Muriqi, Kadri Krasniqi, Rasim Krasniqi, janë anëtarët më të rinj të AAK’së, e që dikur ishin të Vetëvendosjes.

Pak ditë më parë AAK-së i ishte bashkuar edhe Xhevat Sefaj.

“Jemi të zhgënjyer me demokracinë e propaguar të VV-së dhe kemi fituar besim në vizionin e Ramush Haradinajt dhe të AAK-së, ishte arsyetimi për aderimin e tyre”, thuhet në komunikatën e kësaj partie.

Ata këtë vendim e kanë bërë publik sot në Gllogjan, me rastin përvjetorit të rënjës së vëllezërve Qerimaj dhe Rexhep Kadriaj.

Afrimi dhe distanca mes Vetëvendosjes dhe LDK-së

Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) dhe Lëvizja Vetëvendosje (LVV) asnjëherë nuk e përjashtuan formimin e një koalicioni mes tyre, pas zgjedhjeve të 11 qershorit. Por, pasi zyrtarë të lartë nga të dy partitë konfirmuan gatishmërinë për të biseduar me njëra-tjetrën, një kusht i LDK-së ka zbehur këtë afrim.

Prishtinë, 20 qershor 2017 – Disa ditë pasi u rrëzua Qeveria e Kosovës, në fund të muajit maj, kandidati për kryeministër nga Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK), Avdullah Hoti, deklaroi se partia e tij asesi nuk do të krijonte koalicion me Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), Por, Hoti nuk e përjashtoi mundësinë e krijimit të një koalicioni me Lëvizjen Vetëvendosje.
“Është në të mirën e të gjithëve që PDK të mbetet në opozitë dhe ju sigurojë që do mbetet për një kohë të gjatë”, kishte thënë Hoti, në një deklaratë për media, derisa nuk kishte vënë vija të kuqe për VV-në.
Në zgjedhjet parlamentare të 11 qershorit, derisa janë numëruar mbi 99 për qind të votave – por ende nuk janë certifikuar rezultatet – LDK doli parti e tretë, dhe arriti të marrë rreth 25 për qind të votave, raporton Insajderi.
Partia e udhëhequr nga Isa Mustafa mbeti prapa Vetëvendosjes që fitojë mbi 27 për qind të votave dhe koalicion PDK-AAK-NISMA, i cili arriti të fitojë mbi 33 për qind të votave.
Pas 11 qershorit, LDK-ja ripërsëriti qëndrimin e saj.
“Koalicioni përsërit qëndrimin e palëkundur se nuk do të jetë pjesë e një koalicioni, në të cilën është PDK-ja”, thuhej në një komunikatë për media të LDK-së, një ditë pas ditës së zgjedhjeve parlamentare.

Teksa koalicioni fitues i zgjedhjeve, PDK-AAK-NISMA deklaronte se i ka dyert e hapura për secilën parti, ishte Lëvizja Vetëvendosje ajo e cila i bëri ofertë publike LDK-së që të formonin koalicion bashkë. Madje, VV i bëri thirrje edhe partive që tashmë ishin në koalicione parazgjedhore, si NISMA dhe AAK, që t’i bashkangjiteshin këtij fronti.
Përmes një konference, kandidati i Vetëvendosjes për kryeministër, Albin Kurti deklaroi se bashkimi i VV-së me LDK-në dhe partitë e tjera të vogla do të linte në opozitë partinë e Kadri Veselit.
“Ne ftojmë të gjitha subjektet politike të koalicionit LDK, AKR, Alternativa, si dhe të gjithë ata deputetë të koalicionit PDK, AAK dhe NISMA që janë kundër vazhdimit të regjimit të vjetër, pra kundër pushtetit të klanit ‘pronto’ që të na bashkohen në tryezë për të diskutuar për situatën e re politike në vend pas këtyre zgjedhjeve si dhe për programin politik të një Qeverie të re, të drejtuar nga Lëvizja Vetëvendosje”, tha Kurti.
Meqenëse LDK-ja nuk ishte deklaruar ende për kushtet e saj për partitë e tjera, u krijua ideja e afrimit mes partisë së Isa Mustafës e asaj të Visar Ymerit.
Tri ditë pas zgjedhjeve të 11 qershorit, anëtari i Kryesisë së LDK-së, Muharrem Sfarqa, deklaroi se partia në të cilën është nuk ka përjashtuar koalicionin me Lëvizjen Vetëvendosje. Por, ai ripërsëriti qëndrimin e partisë rreth “vijës së kuqe” për PDK-në.
“Ky koalicion nuk mund të bëhet në mes të disa individëve, por në kryesinë e LDK-së”, kishte deklaruar Sfarqa, në një intervistë për televizionin Tribuna Channel.
Disa ditë më vonë, të marten e 20 qershorit, themeluesi i Lëvizjes Vetëvendosje, Albin Kurti krijoi një tjetër moment afrimi me LDK-në. Kandidati për kryeministër nga VV-ja sugjeroi LDK-në që të bashkohej në koalicion me partinë e tij.
Sipas Kurtit, mbetja në opozitë e LDK-së duke mos bashkëpunuar me VV-në do të thoshte heqje dorë nga synimi për largimin e, siç thotë ai, Klanit Pronto nga pushteti.
“Që Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) të mbetet në opozitë, ky nuk është opcion. Mbetja në opozitë e LDK-së dhe mosbashkëpunimi me LV-në, do të thotë thjesht se LDK-ja po heq dorë nga synimi për largimin e Klanit Pronto nga pushteti”, deklaroi sot Kurti.
E vetëm disa orë pas këtij deklarimi të Kurtit, kryetari i Lidhjes Demorkatike të Kosovës (LDK) e zbehu afrimin që po ndodhte mes dy partive, LDK-së së tij dhe VV-së. Isa mustafa deklaroi po ashtu, të martën, se LDK nuk heq dorë nga pozita e kryeministrit, përndryshe qëndron në opozitë.
“Ne mund të bisedojmë por me të gjithë do të bisedojmë vec me kusht që LDK ta ketë kryeministrin e vetë. Jo me PDK-në, me PDK-në as me kryeministër, as pa kryeministër. Me të tjerët mund të bisedojmë por që LDK të drejtor qeverisjen e vendit”, ka thënë Mustafa në emisionin Rubikon të KTV-së.
Kushti i LDK-së do të thoshte privim nga e drejta për të udhëhequr me vendin, për VV-në, synim ky që zyrtarët e lartë të VV-së e kanë bërë të qartë që pas 11 qershorit.
Kandidati i VV-së për kryeministër, Albin Kurti ka deklaruar se “VV është fituesja më e madhe e këtyre zgjedhjeve”, dhe sipas tij kjo parti meriton të udhëheq me vendin.

DEPUTETJA E PARTISË DEMOKRATIKE TË KOSOVËS BLERTA DELIU-KODRA: TURP PËR VETËVENDOSJEN QË PËRBUZ LUFTËN E UÇK-SË

Deputetja e Partisë Demokratike të Kosovës, Blerta Deliu-Kodra ka reaguar pas deklaratave të zyrtarëve të Vetëvendosjes lidhur me komandantët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Përmes një reagimi në Facebook, deputetja Deliu-Kodra ka thënë se populli i Kosovës nuk e toleron ofendimin e luftës çlirimtare, nga ata që nuk e dinë nga shkohet në Prekaz, Gllogjan, Koshare, Malishevë, Pashtrik, Izbicë, Mejë.

Shkrimi i plotë i  Deputetës së PDK-së ,z.  Blerta Deliu-Kodrës në Facebook:

Asnjë gjuhë e urrejtjes, dhe as mllefi i ambicieve të sëmura politike nuk mund ta dëmtojnë Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës. 

Toka e këtij vendi, malet dhe zemrat e njerëzve e ndjejnë më së miri lavdinë dhe heroizmin e secilit ushtar të UÇK-së. 

Ne jemi krenar me luftën që kemi bërë për ti dal zot vendit dhe për ta larguar Serbinë nga Kosova, duke marrë edhe përkrahjen e miqve ndërkombëtarë për luftën tonë të drejtë. Nëse dikujt i është prishur rehatia nga lufta e jonë, i kërkojmë falje.

 Por ky popull dhe historia e tij nuk e durojnë kurrë përbuzjen dhe fyerjen e vlerës kryesore të saj, UÇK-në. Aq më tepër nga ata që nuk e dinë nga shkohet në Prekaz, Abri, Rezallë, Gllogjan, Koshare, Malishevë, Pashtrik, Izbicë, Mejë. 

Lavdi e përhershme luftës dhe veprës së secilit ushtar. 

Turp për ata që shkelin mbi këtë lavdi për heroizma të rremë dhe ambicie të sëmura politike.