1. Kush ishte Kozeta para se të largohej nga Shqipëria?
- Ishte një profesoreshë e gjuhës angleze, e gjuhës ruse, si edhe e gjuhës dhe letërsisë shqipe, e cila jepte mësimdhënie në dy shkolla të ndryshme. Ishte një poete që nga fëmijëria. Fituese e shumë çmimeve për talentin e saj. E ndjekur hap pas hapi që në vogëli nga shkrimtari dhe mësuesi i njohur i Vlorës Andrea Petromilo. Ishte një përkthyese shumë e respektueshme dhe e respektuar në të njëjtën kohë nga të tjerët. Një shembull i mirë për të gjith, në veçanti për studentët e Departamentit të Gjuhëve Sllave dhe Ballkanike, në Universitetin e Tiranës. Ishte një që ka qarë dhe ka bërë të qajnë nxënësit e saj me mungesën e saj, në kohën kur emigroi jasht vendit për dashuri.
Vëllai i Kozetës,z.Liro Nushi,
2. Sa vështirë është të përshtatesh emocionalisht, praktikisht dhe intelektualisht në një vend të huaj?
- Në të vërtetë si çdo fillim, të përballesh dhe të jesh i barabartë me të tjerët është shumë e vështirë. Megjithatë kush dëshiron të jetë i dobishëm për veten e vet dhe për të tjerët, duke vënë në dispozicion të gjitha forcat e tij, gjithmonë fiton. Gjëja e parë që duhet të mësosh është të respektosh traditat dhe kulturën e vendit që të ka mirëpritur dhe të regjistrosh me një shpejtësi të jashtëzakonshme në kujtesën tënde, gjuhën, mënyrën e të menduarit dhe të reaguarit të njerëzve të atij vendi në të cilin jeton. Mirësia e shpirtit nuk të bën të ndjehesh e huaj, por të lejon të realizosh ëndrrat e tua, duke u bërë e njohur dhe në të njëjtën kohë e rinjohur për atë që je në të vërtet.
3. Ju keni një CV të admirueshme në fushën e përkthimeve. Pse zgjodhët këtë profesion?
- Në të vërtet, më shumë se një profesion, është një pasion. Është ligji i zemrës ai që ka zgjedhur për mua. Mund të përkthej natë e ditë pa ndjerë lodhje, duke i dhuruar vetes sime kënaqësi pa fund, për vet faktin që bëj të flasin shqip autorët më të njohur të botës.
4. Si do ta përcaktonit përkthimin dhe kryesisht përkthimin letrar, duke patur parasysh pasurinë tuaj në këtë fushë?
- Një mrekulli, një dhuratë që më ka dhënë Zoti, për të ndriçuar shqiptarët.
5. Cila është letërsia juaj e preferuar?
- Letërsia ruse.
Nëna e Kozetës,z.Fotini Thano
Mendoni se gjuha evulon së bashku me përkthimin?
- Sigurisht. Është një gjë natyrale; është një ligj i natyrës.
Ju jeni partizane e ripërkthimit të veprave së bashku me kohën?
- Jo. Hera e parë ka të bëjë me zhvillimin e një eksperience shumë të rëndësishme.
Është një përqëndrim I plot në njohjen gjuhësore I lidhur fort si çelik me magjinë e shpirtit. Unë kam pasur fatin e madh të kem pranë meje Eshref Ymerin, njërin prej përkthyesve më të zot të Shqipëris, djalin emir, bujar e të nderuar të labërisë së Vlorës, një personazh që pothuajse gjatë gjithë jetës së tij i është përkushtuar përkthimit dhe redaktimit, për shumë shtëpi botuese, me shumë sukses.
Ka qenë një nder shumë I madh për mua, që e kam pasur profesor përkthimi dhe kujtoj se kur e kam pyetur: - “ Profesor, po kur do të fillojmë me përkthimin letrar?”
– Ai menjëherë më është përgjigjur: - “ Zonjusha Nushi, mund të kem nderin të lexoj gjithçka që keni përkthyer?”
- Unë mbeta pa fjalë. Kisha gati të përkthyera dy tregime të çehovit:
1. DASHURI PESHKU; 2. BRENGË. - Ai si ekspert që ishte , e dinte që brenda meje fshihej një pasion i madh dhe i vërtet për përkthimin?
– Po. Ai i imadhi Eshref Ymeri dinte të lexonte atë pasion të fortë që vlonte brenda shpirtit tim.
6. Sipas mendimit tuaj, çelësi i suksesit dhe i dinjitetit tuaj profesional është…?
- çelësi i suksesit tim profesional dhe i dinjitetit tim, ka të bëjë me dëshirën dhe vullnetin që më shtyjnë dhe më ndihmojnë të jem e dobishme për veten time, por mbi të gjitha për të tjerët, duke i dhuruar familjes sime dhe shoqërisë, atdheut ton, botës son, gëzimin drejt ndryshimit drejt së resë. Duke qenë dhe ndjerë unë, një qytetare e kësaj bote, unë jap maksimumin tim, në çdo sekondë të jetës sime, pa vënë asnjë lloj kufiri, duke u ndjerë e vlerësuar, e përkëdhelur dhe e adhuruar nga të gjithë ata që më rrethojnë.
7. Jeni nënë e dy fëmijëve të vegjël. Sa ju pengon ky fakt në angazhimin tuaj në fushën e përkthimit?
- Pengesë është një fjalë e madhe; Djali im I parë, Uilliami (Ëilliam) është 6 vjeç dhe djali im I dytë, çezare( Cesare), është 4 vjeç . Prania e tyre është fryti që ushqen forcën time të jashtme dhe të brendshme. Kurrësesi nuk janë pengesë për mua; përkundrazi janë burim dhe forcë energjie. Unë punoj gjatë natës me përkthimet. Gjatë ditës luaj dhe studioj me ta.
8. Po përditshmëria, sa e integruar është ajo me të përditshmen vjeneze?
- çdo ditë zgjohem me dëshirën për ta jetuar e përjetuar një jetë të tillë. Në punën time ditë për ditë kënaqem pa masë duke shijuar me ëndje muzikën klasike, letërsinë dhe artin. Të gjitha këto jetojnë me mua, duke qenë pjesë e pandashme e jetës sime.
9. Sa e pranishme është Shqipëria dhe traditat e saj tek ju, në familjen tuaj?
- Familja ime është krijuar falë dashurisë që kam marrë në Shqipëri, një dashuri që më ka lejuar dhe ndihmuar të rritem si në moshë ashtu edhe në intelekt, në sensin e përgjegjësis dhe të respektit reciprok. E tanishmja na stimulon të krijojmë vazhdimisht gjëra të reja duke i gërshetuar me vlerat historike që lidhen me Atdheun. Përkthimet me virtualitet më bëjnë të jem e pranishme atje ku kam lindur, ku jam rritur e ku jam pjekur deri në moshë të emigracionit.
10. Mendoni se shqiptarët kanë arritur të integrohen dhe të njehsohen me vendasit?
- Në përgjithësi, po. Edhe për italianët ekziston një kod nderi, identik me tonin; të kesh të drejta dhe t’i bësh gjërat siç duhet. Kushdo që dëshiron të integrohet është i lirë ta bëjë këtë gjë dhe nëse e bën është shumë i mirëpritur.
Tashmë në qarkullim libri poetik i autores Kozeta Nushi "Rizgjimi i ëndrrave"nga Shtëpia Botuese "Rugova Art"-Prishtine,2014
11. Shqipëria ka sot nevojë për njerëz të profilit tuaj. Cilët janë rrugët për t’i sjellë këto eksperienca këtu? A ka pengesa? Çfarë duhet të bëj shteti shqiptar?
- çdo mbështetje kulturale I sjell pasuri vendit. Mua do të më pëlqente që shteti im, shteti shqiptar të kthehej në një sponsor dhe të ndihmonte në botimin e librit tim:- NJË JETË E MBETUR ËNDËRR, - një metod komunikimi, që lejon t’ju bëhet e njohur shqiptarëve, se jeta duhet jetuar në maksimum, duke mbajtu gjallë atë ëndërr të fortë, që gjithsecili ka dhe rruan brenda vetes, pa u demoralizuar, duke shtuar e forcuar besimin derisa ajo ëndërr të bëhet një realitet i arritshëm. Do të doja që mbas publikimit të librit tim në gjuhën italiane, të arrij të publikoj në atdheun tim Shqipërin, në gjuhën e nënës ku shqiptimi I fjalëve është shum melodioz, shum i ëmbël, shumi bukur, shum me vler, është mbartës i një pasurie të veçantë.Pengesa nuk ka, duke qenë unë një bijë e atdheut tim. Me kursimet e mia do të arrij ta nxjerr në dritë, pa pretenduar asgjë.
12.Vini shpesh apo rrallë në Vlorë?
- Mendimi im I parë është të vij çdo ditë në Vlorën time, për t’iu kënaqur bukurisë së saj magjike, detit të saj të mrekullueshëm, diellit që përkëdhel atë. Duke mos mundur të jem çdo ditë në atdhe, kërkoj të thurr ngjarje të bukura, duke ftuar shumë Italian, të marrin pjesë bashkë me mua, duke jetuar së bashku një pjesëz nga historia e tyre si një përrallë të mrekullueshme.
13. A ka ndryshuar Vlora sipas jush? Cili është gjykimi juaj?
- Vlora është gjithmonë në ndryshim. Ka shumë gjëra të reja. Edhe mikpritja e Vlorës është gjithmonë e më interesante, më e bukur, më tërheqëse. Unë shikoj një Mbret të vërtet dhe një Mbretëresh të vërtet në çdo banor të Vlorës sa herë që kthehem në origjinë.
14.A mendoni se për çdo vlonjat kudo ku jeton, ka ardhur koha të bëjë diçka për Vlorën? A keni menduar ndonjëherë për ndonjë angazhimin tuaj konkret?
- Ne të lindurit në Vlorë, mbetemi gjithmonë shumë të lidhur me qytetin tonë. Dhe nuk e vë në dyshim se të gjith qytetarët vlonjat, kudo që jetojnë, bëjnë gjithmonë diçka të mirë për qytetin e tyre.
Konkretisht jam duke bërë diçka. Po shkruaj librin tim të parë në italisht, në të cilin flas për Vlorën, për banorët e saj si dhe për Albanian Excellence. Është një nder I madh për mua të prezantohem përpara një lexuesi Italian dhe një lezxuesi shqiptar, me gjërat më të bukura që përfaqësojnë qytetin tim. Libri patjetër do të jetë I përkthyer edhe në gjuhën shqipe. Forca e artit është një forcë e madhe. Qëllimi që I kam vënë vetes për të shkruar këtë libër ka të bëjë me sjelljen e sa më shumë turistëve në Vlorë. Në fakt dua që libri im të prezantohet si një yll komet, duke sjellë bashkë me të shumë turist në Vlorë, për bukurinë e jashtëzakonshme që ka. Nuk bëhet shaka me Vlorën time. Është një parajsë tokësore. Ka forcën magjike të një ylberi, për të kënaqur pa përjashtim, të gjithë. Një tjetër gjë që dua të bëj është t’i jap e-mail-in tim të gjith qytetarëve të Vlorës, duke I ftuar të jenë pjesë e librave të mi, të shkruar në italisht dhe në shqip. Së shpejti do të jenë të përkthyer nga një mikja ime e shtrenjtë edhe në frëngjisht. Kjo është një premierë e parakohshme… le t’I japim kohë kohës. Sidoqoftë, kushdo që dëshiron të tregojë diçka speciale nga jeta e vet dhe do të jetë pjesë e librave të mi, mund të shkruaj dhe të dërgoj në postën timë elektronike.
15. çfarë nismash mendoni se mund t’i shërbejnë qytetarëve apo dhe vetë qyteti të Vlorës?
- Inisiativat kulturore shërbejnë gjithmonë.Dhe për fat traditat tona janë shumë të pasura.Vlora është një qytet që ka dhënë shumë për vendin e vet, gjatë gjithë kohërave. Pothuajse të gjithë profesorët e mi, në Universitetin e Tiranës kanë qenë nga Vlora. Ata, të cilët nuk ishin nga Vlora, kishin gratë e tyre nga Vlora. Duket se se qytetarët e Vlorës, kanë hedhur themelet e kulturës së vendit tonë. Mund të harrohet I madhi Ismail Qemali?
16. Si e konsideroni inisiativën e Albanian Excellence për prezantimin e historive të suksesit? Mendoni se ajo do të kontribojë në shfrytëzimin e potencialeve intelektuale të këtij qyteti, por që jetojnë jashtë Shqipërsië?
- Është një inisiativë që i bën të lumtur të gjith. E gjith kjo të bën të reflektosh shum. Është një gjë shum e bukur dhe shum umane të mos ndjehesh e abandonuar, e harruar, nga njerëzit e qytetit tënd. Mua do të më pëlqente të tregoja dhe të lexoja se çdonjëri nga ne, përfaqëson një thesar të fshehur për qytetarët e Vlorës, duke ju dhënë forcë, shpresë, kënaqësi, krenari, ëndrra, besim për një jetë më të mirë.
Të gjithë qytetarët e Vlorës e meritojnë një gjë të tillë.
