Shkruan Mimoza Legisi ,shkrimatre nga Durresi
Te rendisesh ne rreshtat e nje vepre gjithe pasurine e argjendte te nje populli te lashte sa vete toka.!
...... TE SILLESH RRETH NJE KALAJE SHUME SHEKULLORE DHE TE SHOHESH SE TE GJITHE PO MUNDOHEN TE LARGOJNE NGA NJE GURE DUKE I HEDHUR DIKUSH NE NJE VEND E DIKUSH NE NJE VEND TJETER SIPAS DESHIRES , KAPRICOVE DHE INTERESAVE TE TIJ , ESHTE SHUME E RENDE E NJE INDIVID OSE DISA NUK MUND TE BEJNE ASGJE POR E LOTOJNE RRETH E PQEQARK PA MUNDUR TE NDIHMOJNE NE QENDRIMIN E KESAJ FORTESE!
.....Keshtu ka ndodhur me te mirnjohurin , Autorin e shume veprave shkencore dhe te librit ne fjale ''Diademe letrare'' te Z.Flori Bruqi.
Te lexosh kete liber dhe te hysh ne brendesi te tij eshte sikur te hapesh nje thesar ku mund te gjesh gjera nga me te cmuarat te mbledhura sa andej-ketej , ku vlerat e tyre jane te pakrahasushme!
I nderuari Z. Flori, me sa duket ka studjuar per shume kohe me radhe ne zbulimet e tij per te punuar kete Veper dhe per te na e servirur ne lexuesve te mrekullueshme, te magjishme ashtu si vete kultura e ketij kombi te pavdekshem!
Shtepia botuese ''RUGOVA ART'' shikohet qarte se ka punuar me shume perkushtim per t'i dhene vlerat e duhura kesaj pune te madhe duke pasqyruar qe ne kopertinen e ketij libri krijimtarin e shume veprave te tjera te Z. Flori Bruqi qe jane plot 32 (tridhjete e dy) krijime te mrekullushme voluminoze si nga ana shkencore ashtu dhe nga ana artistike dhe padyshim profesjonale!
Te marresh ne duar punen e ketij Autori, studjuesi te madh te ketij kombi , profesori , doktori i shkences ,bisnesmeni te fuqishem etj . dhe ta lexosh ate, eshte sikur te ecesh pergjate vijes horizontale dhe te shohesh , te perballesh me mrekullite e dijes , magjine e te menduarit dhe me ne fund te nxjerrsh konkluzjonin e shume pikave te errta qe mund te kene pushtuar trurin tone.
Nuk mund te rri pa bere nje permbledhje te shkurter rreth kesaj vepre''magjike'' dhe te jua percjell dhe ju miqesis time duke hyre drejt dhe ne brendesi te librit ''DIADEME LETRARE'' ku per Z. Flori Bruqin pashmangshme ka qene hyrja e ketij libri duke i kushtuar nje rendesi dhe perkujdesje te vecante familjes se tij te shenjte ( ilustruar me foto) kryesisht Babait te tij Z. Maxhun Bruqi i cili i kushtoi gjithe jeten e tij ne dobi te vendit duke shkolluar shume breza nga dija e tij e cmuar, dhe jo me kot ne poezin detikuar te Jatit e ka titulluar '' ME ZEMER E SHPIRT PER ATDHEUN'' (me rastin e 84 vjetorit e te jatit)
E gjeti shkaben dy kreneshe ne themelin e shtepise tere bloze Gjithe jeten e tij me laps ne dore edukoi breznite e kohes Femijeve jua mesoi gjeografine e atdheut.................
....Hartat e Shqiperis Etnike ua mesoi tinezisht..........
Pra vargjet e sjella nga Z. Flori jane vertetesi e kohes se mundimshme dhe luftes per mbijetese qe nje popull ka kaluar brez pas brezi dhe lufta me e tmerrshme , me gjakderdhsja siq jemi te gjithe ne dijeni ndodhi ne vitin 1999 ku forcat serbomalazeze pushtuan Kosoven duke bere krimet me c'njerzore mbi kete popull te thjeshte dhe te dashur , duke i masakruar, perdhunuar, plaqkitur , gjymtuar dhe zhdukur ne menyrat me makabre.
Z. Flori e ka sqaruar qarte dhe dhimbshem pasojat qe solli kjo lufte pa harruar te permende ndihmesen e forcave te NATO-S dhe Shqiperise ( qe ne te vertet eshte gjysma e saj dhe ndihmesa nuk duhet te permendet) !
Nje permbledhje ne disa faqe Autori i ka kushtuar PSIKOLOGJIISE dhe kryesisht ndikimit te Frojdit tek shume shkrimtare dhe mesimeve thelbesore ku Z. Flori i ka renditur ne 16 pika te rendesishme qe vijne dhe ne formen e keshilles ku vlera e saj varet krejtesisht nga konteksti '' Ju nuk mund t'u rrefeni njerzve se cfar duhet te bejme. mund vetem t'u rrefeni parabola'' ka shkruar autori duke vazhduar me tej me ''GJUHESIN SHQIPTARE '' dhe kryesisht me mungesen e gjuhes shqipe ne harten e perditesuar te enciklopedise se kultures indo-evropjane .
Studjues te medhenj kombetar ,biologe etj. si duket kane hedhur mjaft drite ne zbulimet e tyre mbi prejardhjen dhe shqyrtimin e fjaleve te 103 gjuheve duke perfshire ketu dhe gjuhen tone shqipe si gjuhe indo-evropjane qe me sa duket kane nje ngjashmeri shume te madhe fjalet njera me tjetren .
Ne librin e Z. Flori shkruhet se : Edvin Zhark , ne librin e tij '' SHQIPTARET'' nxjerr lidhjet e qarta midis gjuhes shqipe dhe asaj pellazge gje qe eshte kundershtuar nga studjues te medhenje shqiptare kryesisht nga Z. Mancaku ku ne nje emisjon ka theksuar se: ''sdudjuesit e huaj gabohen rende kur thone se fjale dhe emra te huaj vendesh dhe qytetesh lidhen me gjuhen shqipe''... si prsh. studjuesit e huaj kane thene se fjale Athina eshte nenkuptimi i fjales shqip at- thene , ndersa Mancaku e kundershton hapur kete zbulim e shume zbulime te tjera.
...Z Flori Broqi , ne librin e tij shkruan se: studjuesi i pare i kohes sone qe i percaktoi shqiptaret e sotem si pasardhes te pellazgeve ka qene Johan fon Han i cili per gjate 40 viteve ka bere zbulime historike .
Po ashtu dhe studjuesi Arberesh Jeronim De Rada ka mbajtur te njejtin qendrim duke thene se toponimet pellazge mund te perkthehen vetem ne gjuhen shqipe, dhe se pellazget te detyruar te shperngulen ne drejtime dhe treva te ndryshme emertuan sipas ideve te tyre vendet ku ata qendruan duke filluar nga qytetet e ballkanit , apo dhe me larg prsh. Toskana e vetperkthyer ne gjuhen shqipe '' toske'' qe percakton tosket e shqiperis, ose krahinen e Matit e thene nga pellazget Matia...
Me tej autori me nje profesjonalizem te paarritshem na percjell zbulimet e studjuesve te huaj ku Norbert Nokli ka thene se Gjuha Shqipe eshte nje pasuri e pazbuluar dhe se i perket gjuhes indo-evropjane pa simoter gjuhe tjeter dhe Enuajd Shnajder , studjues francez ka shkruar ne librin e tij '' per pellazget dhe pasardhesit e tyre'' dhe ne vitin 1894 ka mbajtur nje leksjon te holle teknik ku ka percaktuar nga zbulimet e tij se gjuha shqipe paraqitet si '' tingellimi me i paster dhe me besnik i gjuhes pellazge''.
Z. Flori ka sjell te ilustruar me foto pemen dhe vendosjen e gjuheve indo-evropjane duke na e thjeshtesuar me nje tabelar renditor te ketyre gjuheve .
Zbulime te metejshme te mirnjohurit Flori Bruqi na sjell ne kete liber me titull ''DIADEME LETRARE'' Mesharin e Gjon Buzukut i vitit 1555 dhe qe eshte libri i pare ne gjuhen e bukur shqipe qe perbehej nga 220 faqe .Deri me sot prifti katolik Gjon Buzuku ngelet dhe autori i pare i letersis shqiptare .Z. Flori na mundeson disa rrjeshta nga ky liber qe natyrisht jane jo te shqiperuara si duhet por me nje vlere te papercaktuar per kulturen tone ..!
Per Z. Flori dhe per shume te tjere me dije dhe kulture, si shqiptare dhe te huaj, nuk eshte asnjeher e rendesishme se cfar mund te flasin dhe mendojne individe me mendje te djallzuar qe shpifin dhe shajne nga menyrat me ekstreme duke dalur jashte nje orbite njerzore sic eshte dhe shkrimtari serb Dobrica Qosiq i njohur si nacjonalist ekstem ku ne librin e tij ''KOHA E GJARPERINJVE'' Qosiqi e ka treguar veten si nje njeri me interesa personal te paqendrueshem dhe sipas shtypit beograd ka qendrime shoviniste...
Ne kete liber te nderuarit Flori Bruqi , thuhet se RTS-ja ben te ditur se shkrimtari serb Dobriqa Qosiq eshte zyrtarisht kandidat per cmimin Nobel per letersi dhe se Akademia serbe e Shkences nuk e ka mbeshtetur kete kandidatur dhe do mbeshtetet vetem ateher kur Qosiq te hyje ne rrethin e kandidateve serjoz per cmimin Nobel.
Flori Bruqi i njohur nga te gjithe si nje person me mendime dhe vepra demokratike ka kritikuar rende regjimin e atehershem te komunizmit duke denuar ashper dhe publikisht her pas here ligjet e qeverise se atehershme dhe gjykimin e padrejte e c'njerezor te shume e shume shqiptareve fatkeqe te denuar ne burgjet famekeqe te Shqiperise , te masakruar dhe denimet me masa ekstreme si ajo me pushkatim dhe me varje pas shume torturash te tmerrshme duke i imponuar nga c'do e drejte njezore vetem per faktin e mendimit te tyre te lire dhe deshires se madhe per te jetuar nje jete demogratike ashtu si tere rinia e ateheshme mbar boterore duke u quajtur si trathtare te kombit dhe nje nga keta ka qene dhe i riu kuksjan
Poeti u mureve te burgjeve Havzi Nela te cilin autori i kesaj vepre e ka emeruar si ''PELLUMBI I PAQES''. Havzi Nela u denua barbarisht nga regjimi komunist per agjitacion dhe propagande me denimin varje ne vitin 1988 pikerisht dy vite perpara rrezimit te diktatures.
Disa nga poezite e tij te dhimbjes shkruar neper burgje jane ruajtur me fanatizem nga shoqeria e tij , bashkvuajtes se Havziut te cilet kane dhene dhe deshmite , fjalet , mendimet , mallin per familjen sidomos per gruan e tij te shtrenjte Lavdia, qe dhe ajo vuante nje tjeter denim dhe e burgosur .
Disa nga vargjet e dhimbjes se poetit te burgjeve Havzi Nela jane;
Kur te mesoni se kam vdeke
Kur te thoni: Ndjese paste
.A e dini cfare kam hjeke.
Une poeti zemerzjarrte?
Vete vargjet e tije jane pasqyrim i vujtjes ekstreme te ketij poeti dhe shume fatkeq te tjere........
......Kur te pyesni: ''Ku e ka vorrin''?
... Kur t'kerkoni me e gjete
...Thoni: ''Ai e urren mizorin'
'....Thoni: ''Dheu s'ka me e trete''
... Jane mjaft te qarta vargjet te cilat kane shkuar nje me jeten e kushtezuar te fatkeqit Havzi Nela dhe se ai e parandjete vdekjen e tij ,por rrefimet e shokeve bashkvuajtes qe pasqyrohen ne kete liber kane thene se trimeria dhe zgjuarsia e kane shoqeruar ne c'do kohe pavarsisht nga torurat c'njerzore!
Duke lene pas te shkuaren por gjithmone duke e kujtuar ate si nje ''tablo te erret'' qe detyrimisht duhet t'i ndyshohen ngjyrat,
Autori Flori Bruqi na sjell nje pembledhje dhe kendveshtrime te disa shkrimtareve, poeteve te njohur por edhe te rinj te cilet disa prej tyre jane : Frrok Kristaj,Valdete Berisha ,Naim Kelmendi, e shume te tjere !
Shkrimtari i madh Z. Flori Bruqi me nje pasjon te paparashikueshem per te punuar ne krijimtarin e tij me shume vullnet , dhe gjithmone e ne cdo kohe duke qendruar afer lexuesve te tij me tema mjaft interesante , me artikuj te shumte shkencore me shume vlere te botuara ne shtypin e perditshem elektronik dhe te shkruar nuk mund te anashkalohet pa vene re puna e tij e madhe qe ka qene , eshte e do jete vetem ne dobi te te interesuarve per DIJE!
Mimoza Legisi
Durres,19/ 07/ 2014
