Orhan Pamuk,Nobelisti i botës së tretë,përfaqëson njerëzit e botës së tretë “jo me realizëm magjik të sheqerosur, por me demonët, prapësitë dhe tmerret e tyre, që i bëri ata më pak viktima dhe më shumë njerëzorë”.

Akademik Flori Bruqi,PHD.

Stambolli ka një virtyt të veçantë për të përmbledhur më të mirat e Perëndimit dhe Lindjes. Një nga qytetet e pakta që unë di të jetë në gjendje të mbajë shpirtin e tij të paprekur për kënaqësinë e vizitorëve, por që nga ana e tij hapet për erërat e reja që vijnë nga ai kufi natyror midis Evropës dhe Azisë.

Duhet të jetë diçka e një karakteri tipik për istanbulin, sepse Orhan Pamuk  i cili  vepron si një shkrimtar me të njëjtën kapacitet simbiotik që përfundon të jetë absolutisht i dobishëm për letërsinë e tij. Tregime që i drejtohen traditës muslimane me respekt, por me një aspekt të caktuar kritik. Padyshim një autor shumë i nevojshëm për të ngritur këtë aleancë qytetërimesh, nëse është e mundur në një botë të ndyrë.

Sido që të jetë, kur dialogu nuk mbaron së punuari, ndoshta monologu i brendshëm tek i cili mund të të çojë një letërsi e përkushtuar, por kritike si ajo e Orhanit, mund të të ndihmojë shumë. Dhe atë që ky autor me narracionin mund të cilësohet si i rastësishëm, i angazhimit mbi atë profesional, siç e ka njohur vetë ai. Kindshtë si të dëshirosh të jesh shkrimtar për të treguar perspektivën tënde mbi botën. Dhe kjo nuk është njësoj si të shkruash sepse diçka të detyron ta bësh atë nga brenda .

Orhan Pamuk konsiderohet si një prej shkrimtarëve më të njohur në Turqi. Në romanet e tij ai ngre ura mes traditave të orientit dhe ndikimeve nga Evropa e pasqaruar

Shkrimtari Orhan Pamuk

Kush ka një vitrinë libri në dhomën e pritjes me siguri që ka një apo disa libra të Orhan Pamukut. Libri 'Kështjella e bardhë' është një vepër e cila fillon si një roman avanturist:"Nga Venediku në Napoli udhëtimi jonë kaloi sikur të ishim dërguar me anijet turke. Ne ishim tre veta që po udhëtonim bashkë".

Burri, i cili flet këtu është një venecian i ri. Ai është marrë peng, dërgohet në Stamboll dhe i shitet një zotërieu otoman. Por skallvi arrin të bëj një karrierë në Stamboll sepse është i shkolluar. Duke punuas si mjek popullor ai shëron të sëmurët dhe shkëmben mendime intelektuale me zotërinë e tij; në fund nuk është më e qartë se kush është skllavi e kush zotëriu.

Aq sa duhet për librat e tij, po aq shumë Orhan Pamuk refuzohet nga qarqet nacionaliste. Ai nuk ka frikë nga kritika, ai përzihet gjithkund. Orhan Pamuk flet për tabutë: "Në këtë vend kishte më herët një numër të konsiderueshëm të qytetarëve jomyslimanë. Ata sot nuk ndodhen më këtu, a nuk duhet ne që të mos flasim për këtë? Më herët në këtë vend kanë jetuar 100 mijë armenë, ne duhet të kultivojmë një kulturë që na mundëson të flasim lirisht për këtë".

Për shkak të fjalive të tilla shpesh herë Pamuk është ndodhur me njërën këmbë në burg. Orhan Pamuk dhe politika. Por në radhë të parë Orhan Pamuk është shkrimtar, një shkrimtar i cili turqëve u flet nga shpirti, ai e përshkruan se si është këtu dhe si është para shkeujsh, këtu ku Evropa takohet me Azinë, ku përplasen ndikimet nga perëndimi dhe orienti: "200 vitet tona të fundit janë histori e urdhërave nga lart dhe e modernizimit të detyruar nga pushteti si dhe rezistenca ndaj tyre nga pjesa konservative e shoqërisë. Ne turqit jemi thelluar aq shumë në këtë dramatikë historike sa që nga ajo është krijuar një lojj i ri i romanit i cili është unikat. Ky është romani perëndimoro-lindor. Romani im 'Kështjella e bardhë' bën pjesë aty. Ajo çfarë sot bota e quan konflikt perëndim-lindje, bota turke e përjeton që 200 vjet pasi që ajo ndodhet në këtë pjesë, mes lindjes dhe perëndimit".

Orhan Pamuk para një viti është shpërblyer edhe me çmimin e paqës së librit të libarive gjermane ndërsa tani edhe me Çmimin Nobel për letërsi. Por ka diçka që ai ende e dëshiron nga zemra:"Përkundër gjuhës sime së parehatshme unë do të isha me dëshirë shkrimtari i parë turk që për këtë nuk do të duhet të shkoj në burg. Për këtë do të isha krenar".

NETËT E MURTAJËS

Çdo shkrimtar që respekton veten ka hetuar mundësitë e atyre që dikur ishin epidemi dhe tani, nëpër botën globale, janë gjithmonë pandemi. Për shkak të atyre sprovave të kohëve të largëta midis infeksioneve lokale, analizohet sot se çfarë shpërthen ky lloj viral që kërcënon të na çojë përpara. Nga më i vogli, ishulli Minguer në një planet të tërë u kthye në atë pikën e vogël ku gjithçka përqendrohet për mirë ose për keq...

Prill 1901. Një anije niset për në ishullin Minguer, perla e Mesdheut lindor. Në bord janë Princesha Pakize Sulltan, mbesa e Sulltan Abdülhamit II dhe bashkëshorti i saj i fundit, Dr. arriti në kontinent. Në rrugët e gjalla të kryeqytetit portual, askush nuk mund ta imagjinojë kërcënimin dhe as revolucionin që do të ndodhë.

Që në ditët tona, një historian na fton të shohim muajt më shqetësues që ndryshuan rrjedhën historike të këtij ishulli osman, të shënuar nga ekuilibri i brishtë mes të krishterëve dhe myslimanëve, në një histori që ndërthur historinë, letërsinë dhe legjendën.

Në këtë vepër të re Nobel, e destinuar të bëhet një nga klasikët më të mëdhenj të murtajës, Pamuk gërmohet në pandemitë e së kaluarës. Las noche de la peste është historia e mbijetesës dhe e luftës së disa protagonistëve që merren me ndalimet e karantinës dhe paqëndrueshmërisë politike: një histori epike emocionuese me një atmosferë mbytëse ku kryengritja dhe vrasja bashkëjetojnë me dëshirën për liri, dashuri dhe akte heroike.

Përmbledhje: Fatma, e shoqëruar nga xhuxhi Rexhep, djali i paligjshëm i burrit të saj të ndjerë, një mjek i dështuar, alkoolik dhe mendjehapur, ende jeton në shtëpinë ku ajo u transferua kur të dy vendosën të largoheshin nga Stambolli në fillim të revolucionit të vitit 1908 Fëmijët e tyre kanë vdekur, por ajo ka tre nipër e mbesa që e vizitojnë çdo verë.

Faruk, më i madhi, është një historian gruaja e të cilit është braktisur dhe që gjen në alkool një qetësues efektiv për mërzinë e tij; Nilgün, një grua e re ëndërrimtare dhe idealiste që dëshiron një revolucion shoqëror që nuk vjen dhe egërsia e së cilës do t'i sjellë asaj më shumë se një problem; dhe i riu Metin, një gjeni matematikor që dëshiron të emigrojë në Shtetet e Bashkuara për t'u pasuruar.Ajo që fillon si një aventurë e pafajshme dhe e papërmbajtur, së shpejti evolon në dashuri të pakufishme, dhe më vonë, kur Füsun zhduket, në një melankoli të thellë. Në mes të marramendjes që prodhojnë ndjenjat e tij, Kemalit nuk i duhet shumë kohë për të zbuluar efektin qetësues që kanë mbi të objektet që dikur kalonin nëpër duart e saj.

Kështu, sikur të ishte një terapi për sëmundjen që e mundon, Kemal merr të gjitha sendet personale të Füsun që i vihen në majë të gishtave. Muzeu i Pafajësisë është një katalog i trilluar në të cilin çdo objekt është një moment i asaj historie të madhe dashurie....Alsoshtë gjithashtu një turne udhëzues i ndryshimeve që kanë tronditur shoqërinë e Stambollit nga vitet XNUMX e deri më sot. Por mbi të gjitha, është një ekspozitë e talenteve nga një shkrimtar i cili, ashtu si personazhi i tij, ka kaluar vitet e fundit duke ndërtuar një muze kushtuar një prej historive më verbuese të dashurisë në letërsinë bashkëkohore.

SHTËPIA E HESHTJES

Një portret familjar dhe brezash për të rindërtuar vetë Stambollin. Motivet dhe rrethanat e disa personazheve që bëhen konfliktet më latente në kryeqytetin turk dhe lëvizjet e tyre mbrapsht nga tradita perëndimore në atë myslimane ...

 Fatma, e shoqëruar nga xhuxhi Rexhep, djali i paligjshëm i burrit të saj të ndjerë, një mjek i dështuar, alkoolik dhe mendjehapur, ende jeton në shtëpinë ku ajo u transferua kur të dy vendosën të largoheshin nga Stambolli në fillim të revolucionit të vitit 1908 Fëmijët e tyre kanë vdekur, por ajo ka tre nipër e mbesa që e vizitojnë çdo verë.

Faruk, më i madhi, është një historian gruaja e të cilit është braktisur dhe që gjen në alkool një qetësues efektiv për mërzinë e tij; Nilgün, një grua e re ëndërrimtare dhe idealiste që dëshiron një revolucion shoqëror që nuk vjen dhe egërsia e së cilës do t'i sjellë asaj më shumë se një problem; dhe i riu Metin, një gjeni matematikor që dëshiron të emigrojë në Shtetet e Bashkuara për t'u pasuruar.Të gjithë ata, për arsye të ndryshme, duan që gjyshja ta shesë shtëpinë. Përmes kujtimeve të Fatmës dhe mendimeve të nipërve, Pamuk na ofron njëqind vitet e fundit të historisë së popullit turk deri në shpalljen e Evrenit, ndërsa fliste për kërkimin e rrënjëve, nevojën për ndryshime shoqërore dhe balancën e vështirë midis traditës dhe asaj perëndimore. ndikim.

EMRI IM ËSHTË ROJO

Për shumë të tjerë ky roman është vepra e madhe e Pamuk. Një zhanër policie që flirton me historikun, një mister, një vrasje dhe rrethanat e veçanta të një Perandorie Osmane me një sulltanat që zgjati deri në mesin e shekullit të XNUMX -të.

Një roman që mund të të kapë nga karakteri i tij enigmatik, por që të tërheq edhe nga historia e dashurisë që rrëshqet mes faqeve të tij. Shtojmë intensitetin e seksualitetit, interstikat e pushtetit dhe luftën kundër të pamundurës dhe përfundojmë duke shijuar një roman total

Përmbledhje: Sulltani u ka kërkuar artistëve më të njohur të vendit një libër të mrekullueshëm që feston lavditë e mbretërisë së tij. Detyra juaj do të jetë të ndriçoni atë punë në stilin evropian. Por meqenëse arti figurativ mund të konsiderohet një shkelje e Islamit, komisioni bëhet qartë një propozim i rrezikshëm.

Elita qeverisëse nuk duhet të dijë qëllimin ose natyrën e atij projekti dhe paniku shpërthen kur një nga miniaturistët zhduket. E vetmja çelës për zgjidhjen e misterit - ndoshta një krim? - qëndron në miniaturat e papërfunduara.

      Një figurë polemike, shkrimtari britanik me origjinë indiane, çmimi “Nobel” për letërsi 2001, lindi më 17 gusht 1932. Tashmë dihet botërisht që Sir Vidia Naipaul ishte një shkrimtar i përsosur i fjalisë angleze, një mjeshtër i stilit dhe tregimtar me një sy të ftohtë dhe të qartë për ironitë, tragjeditë dhe vuajtjet e njerëzimit. Ai ishte njëherazi një nga autorët bashkëkohorë më të mëdhenj anglishtfolës dhe, pa dyshim, një nga më të diskutuarit. Një udhëtar i palodhur, autor i mbi tridhjetë veprave, që ndërthurin prozën letrare, ese ose vëzhgime, shkrimtari britanik me origjinë indiane ishte mbi të gjitha piktori i çrrënjosjes dhe shoqërive post-koloniale. Sipas mënyrës së vet, e cila shkonte kundër ideve të mësuara. Seksizmi, homofobia, islamofobia ishin disa nga pozicionet e tij tejet kontradiktore në rrugëtimin e gjatë letrar

Krenar dhe gjaknxehtë, politikisht dhe ideologjikisht i paklasifikueshëm, vrasës i imperializmit të botës së tretë, të Perëndimit dhe të islamit, ai kishte nxitur edhe shumë armiqësi. Mirëpo, kjo nuk e pengoi Akademinë Suedeze që t’i akordonte çimin “Nobel” në letësi në vitin 2001. Akademia vlerësoi kryesisht një letërsi “të pakorruptueshme”, e cila “na dënon të shohim praninë e historisë së shtypur”.

“Unë jam shuma e librave të mi” – do të shprehej Naipaul gjatë marrjes së çmimit “Nobel”. Së pari, krijimtaria e tij u ndërtua mbi një plagë. Lindur në vitin 1932 në Inditë Britanike Perëndimore, në një familje emigrantësh indianë me shtatë fëmijë, V.S. Naipaul studioi për letërsi në universitetin e Oksfordit si student me bursë, përpara se të vendosej përgjithmonë në Angli në 1953. “U përpoqa të gjeja rrugën time, në një Angli që nuk më jepte asnjë vend dhe kishte idenë e vet, se çfarë ishte shkrimi”,  – shprehet ai.

Romanet e para: “Masazhisti mistik, “Vuajtja e Elvirës”, “Rruga Migel”, apo libri i tij i famshëm “Një shtëpi për z. Biswas”, i cili përshkruan vështirësinë e emigrantëve indianë të Karaibeve për t’u integruar në shoqëri, duke ruajtur rrënjët e tyre, menjëherë e shtyn në krye të letrave britanike.

Nëse çështja e origjinës dhe identitetit është në zemër të letërsisë së tij, është më mirë të shkëputeni prej saj dhe të refuzoni çdo përkatësi. Gjatë udhëtimeve në Indi, Afrikë apo Azi, ai do të krijonte një portret të pakompromis të shoqërive të dala nga perandoritë e lashta, në pamundësi për të çliruar veten nga sundimi i tyre i mëparshëm, përpara se të sulmonte islamin të akuzuar se dëshiron të asgjësojnë çdo kulturë tjetër. Pozicionet e tij ultra konservatore si disa nga deklaratat e tij maçiste dhe homofobike e kishin shndërruar në vendin e tij një personazh demoniak. Romanet dhe tregimet e shkurtra përbëjnë pjesën më të madhe të krijimtarisë së tij, njëherazi ai boton edhe tregime dokumentare. Naipaul është një shkrimtar me të vërtetë kozmopolit, të cilin ai e shpjegon me mungesën e rrënjëve të tij: varfëria kulturore dhe shpirtërore e Trinidadit e prek atë, India është bërë e huaj për të dhe është e pamundur që ai t’i përmbahet vlerave tradicionale të ish-fuqisë koloniale britanike.

Në tregimet e udhëtimit dhe dokumentarët, Naipaul rrëfen përshtypjet për Indinë, atdheun e prindërve, për shembull, në: “India: një milion revolta” (1990) dhe gjithashtu jep një analizë kritike të fondamentalizmit mysliman në vendet joarabe si: Indonezia, Irani, Malajzia dhe Pakistani në “Perëndimi i islamit” (1981) dhe në “Deri në fund të besimit” (1998).

I dënuar të kërkonte në vlerat universale thelbin e qenies dhe, përmes saj, identitetin e tij, shkrimtari-filozof kishte vizituar Indinë, Afrikën, Amerikën, vendet muslimane të Azisë. Ky kërkim identiteti, qoftë individual apo kolektiv, ka frymëzuar pjesën më të madhe të veprave të tij, punime nga të cilat ai krijon identitetin e vet. “Unë jam shuma e librave të mi”, – deklaroi ai në fjalimin e marrjes së çmimit “Nobel”. Kjo pyetje rikthehej vazhdimisht në secilin prej shkrimeve të tij. “Librat e mi prehen mbi njëri-tjetrin. Ata kanë lindur nga njëri-tjetri. Pak rëndësi ka se cili nga librat e mi përmban një qelizë që është krijuar nga të gjitha qelizat e mëparshme”, –  shprehet autori.

“Ai ishte një gjigant në gjithçka që arriti dhe vdiq i rrethuar nga ata që e donin, pasi kishte jetuar një jetë të mbushur me kreativitet të mrekullueshëm dhe iniciativë”, – u shpreh zonja Naipaul, gjatë ceremonisë së varrimit në 

11 .08. 2018.

Naipaul e shihte veten si një vëzhgues i vetmuar, pa shtet; i shpenguar nga ideologjia, politika dhe iluzioni. Nga ana tjetër, për përkrahësit e tij, ai i kishte të paktë shokët.

Për shkrimtarin turk Orhan Pamuk, Naipaul përfaqësonte njerëzit e botës së tretë “jo me realizëm magjik të sheqerosur, por me demonët, prapësitë dhe tmerret e tyre, që i bëri ata më pak viktima dhe më shumë njerëzorë”.

Për kundërshtarët e tij, në thelb Naipaul ishte politik, duke dëshmuar kundër botës postkoloniale me shkrime të shkëlqyera, por të mbrojtura nga kritika në saje të të qenit “njëri prej tyre”.

V.S. Naipaul mori disa çmime letrare, përfshi çmimin “Booker” më 1971 dhe çmimin “T.S. Eliot” për “Krijimtarinë” më 1986. “Doctor honoris causa” në kolegjin “St Andrew”, në universitetin “Kolumbia”, Kemnbrixh, të Londrës dhe në Oksford, në vitin 1990, mbretëresha Elisabeth, i dha titullin “Sir”.