‘Fest Flaka’ bashkon trevat shqiptare

Me mbrëmjen e “Fest Flakës” në Gjilan ka përfunduar programi i manifestimit “Flaka e Janarit”, i cili zyrtarisht do të mbyllet të hënën në mbrëmje, ku do të nderohen emrat që kontribuuan ndër vite në organizimin dhe shtrirjen e këtij aktiviteti shumëkulturor unik në trevat shqiptare. “Fest Flaka” ka tubuar në Gjilan artistë, artdashës dhe mysafirë të tjerë nga të gjitha trevat shqiptare. Qemajl Mustafa, kryetar i Gjilanit, ka thënë se “Fest Flaka” është natë e rëndësishme në këtë 20-vjetor, kurse, siç ka nënvizuar ai, gjatë gjithë mbrëmjeve të “Flakës së Janarit 2011” ka pasur ngjarje konkurruese dhe se komuna e Gjilanit ndihet krenare kur dëgjon nga mysafirët se ky manifestim është i një profili të veçantë kulturor, e nderon veprën e dëshmorëve dhe të shqiptarëve kudo. Siç ka thënë Mustafa, “Flaka e Janarit” është më shumë se një homazh për ata që më së shumti e deshën lirinë. Në kuadër të “Fest Flakës” fillimisht ka pasur një tablo–mozaik vallesh shqiptare, ku u paraqitën grupi i valltarëve të qytetit nën përkujdesjen artistike të Rexhep Çelikut. Formacioni orkestral i TAM, nën drejtimin e mjeshtrit Vladimir Hasimi, është paraqitur me valle për bilbil dhe orkestër, të përpunuar nga Agim Krajka. Në këtë mbrëmje janë paraqitur edhe shumë artistë. Pranvera Myftari nga Ansambli Artistik “Migjeni” i Tiranës është paraqitur me “Këngët e vendit tim”, Besiana Mehmedi – “Pyet Kosova”, Selami Kolonja – “Poçari”, Skënder Maliqi dhe Rexhep Jashari – “Këngë për Agim Ramadanin”, Shkurte Fejza – “Këngë për Adem Jasharin”, Enkelejda Arifi dhe Hysni Alushi, përcjellë nga Formacioni Orkestral i Ansamblit Shtetëror – Tiranë – “Vaj e mall për Çamërinë”, Kompleksi i burrave nga Ansambli Shtetëror i Këngëve dhe Valleve – Tiranë – “Djemtë e Lumës”, si dhe grupi i përzier i solistëve në përbërje të të cilëve ishin Fazile Ramdani, Burim Demiri, Arbëresha Hajdari – “Kur perëndon dielli. Këtë mbrëmje e kanë pasur me recitimet e tyre edhe dy aktoret Margarita Xhepa, që recitoi “Poçarin” dhe Tinka Kurti, që recitoi për Adem Jasharin. Në ekipin drejtues të “Fest Flakës” ishin Mehmetali Arifi, Adhurim Rasimi e Enkeljeda Arifi.

I.Musliu

AKADEMIK PROF.DR.SABRI HAMITI MERR ÇMIMIN LETRAR ,,AZEM SHKRELI,,

Akademik Sabri Hamiti ka marrë çmimin letrar për vepër jetësore “Azem Shkreli” për viti 2010, që e ndau Ministriae Kulturës. Ky është çmimi i dytë që merr akademik Hamiti pas atij të dhënë në Tiranë. Ndërsa, çmimi letrar për librin më të mirë të vitit 2010 në prozë iu dha Ardian Haxhajt, për romanin “Kujtimet e një çifuti’’; ai për poezi iu dha Ndue Ukajt, për veprën “Godo nuk vjen”; për kritikë, eseistikë më të mirë iu dha Anton Berishajt, për studimin “Letërsia per-formative”; kurse çmimi letrar për librin më të mirë të vitit 2010 për vepër të përkthyer iu dha Avdi Visokës, për veprën “Njeriu i revoltuar”, të Albert Kamy, përkthyer nga gjuha frënge. Lajmi është bërë i ditur nga MKRS-ja përmes postës elektronike. Në të thuhet se vendimi është marrë në pajtim me nenin 1 dhe 11 të Rregullores për Çmimin Kombëtar Letrar “Azem Shkreli dhe për çmimet vjetore letrare të MKRS-së. Ndërsa juria, e cila bëri përzgjedhjen e fituesve të sivjetmë të çmimeve letrare për 2010, është përbërë nga Ramadan Musliu, Nysret Krasniqi, Kujtim Rrahmani, Isak Ahmeti dhe Arsim Canolli. Edicioni i sivjetshëm i ndarjes së çmimeve letrare vjetore është përcjellë me largime dhe akuza nga autorë të njohur të letrave shqipe në drejtim të MKRS-së për anshmëri dhe joprofesionalizëm në ndarjen e çmimeve. Menjëherë pas bërjes publike të konkurrentëve nga gara për të marrë çmimin vjetor ishin tërhequr Rexhep Qosja, Bedri Hysaj, Agim Vinca e më vonë edhe Ag Apolloni. Propozuesi i Rexhep Qosjes ishte tërhequr pa dhënë ndonjë sqarim, përveçse ishte tërhequr sepse kishte konkurruar pa pyetur autorin. Bedri Hysaj kishte thënë se ka konkurrentë më të vjetër se ai për çmimin për vepër jetësore. Kurse Agim Vinca ishte tërhequr, siç është shprehur ai, pasi kishte marrë vesh se përbërja e jurisë përzgjedhëse, sipas tij, ishte partiake dhe joprofesionale për të ndarë çmimet letrare.

Akademik prof.dr.sci.Sabri Hamiti lindi më 10 maj 1950 në Dumnicë, Podujevë, nga baba Hamit Hamiti dhe nana Mehreme Duriqi. U rrit në familje bashkë me tri motra e dy vllezër.Në vitin 1957 Hyri në shkollën fillore në vendlindje.
Me 1968 mbaroi gjimnazin në Podujevë dhe u regjistrua në Fakultetin Filozofik të Prishtinës. Nisi botimet letrare në Bota e re e në gazeta e revista të tjera. Mori pjesë në demonstratat e studentëve në Prishtinë. I ndjekur nga policia, disa muaj jetoi duke u fshehur te të dashurit e tij.
Në vitin 1972 Diplomoi me sukses të shkëlqyeshëm në Universitetin e Prishtinës, në gjuhë e në letërsi shqipe. Botoi veprën e parë letrare te Rilindja e Prishtinës. Regjistroi studimet pasuniversitare me temë “Poetika e re shqipe” në Universitetin e Sorbonës, në Paris, mirëpo për mungesë parash u kthye në Prishtinë.
Në vitin 1973 u martua me Kumrije Rugovën, moshatare dhe mike e studimeve. Hyn në punë në shtëpinë botuese Rilindja të Prishtinës. Nis studimet pasuniversitare në Fakultetin Filozofik të Zagrebit, të cilat studime i kreu pas dy vitesh.
Në viin 1980 Për një vit akademik specializoi teorinë e formave letrare në École des Hautes Études en Sciences Sociales, në Paris. Mori Diplomën e Shkallës së Lartë për letërsi frënge e qytetërim frëng në Universitetin e Sorbonës në Paris.
Në viin 1987 Doktoroi me temë nga letërsia bashkëkohore shqipe në Universitetin e Prishtinës.
Në viin 1989 Hyn në lëvizjen për Pavarësinë e Kosovës, të prirë nga Ibrahim Rugova, mik i tij i studimeve. Më vonë, gjashtë herë me radhë (1992, 1998, 2001, 2004, 2007, 2010) u zgjodh deputet në Kuvendin e Kosovës, ndërsa nga viti 2006 është anëtar i Kryesisë së Kuvendit .
Në viin 1993 Zgjidhet profesor i letërsisë shqipe në Universitetin e Prishtinës. Po ashtu ligjërues në studimet postdiplomike të letërsisë.
Në viin 1995 Si anëtar i Komisionit Kombëtar punoi për njësimin e programeve shkollore të lëndëve nacionale dhe për hartimin e teksteve të përbashkëta për të gjitha shkollat shqipe.
Më 24 shtator 1998 persona të panjohur të Sigurimit të fshehtë serb i bëjnë atentat në shkallët e banesës së tij në Dardani të Prishtinës. E shpëtojnë mjekët shqiptarë me ndihmën e Zotit.
Në viin 2000 zgjidhet anëtar korrespondent i Akademisë të Shkencave e Arteve të Kosovës.
Në viin 2008 Zgjidhet anëtar i rregullt i Akademisë të Shkencave e Arteve të Kosovës.
Sabri Hamiti jeton e punon në Prishtinë.

LIBRAT 

Shqiptimi poetik si rebelim tematik e gjuhësor kundrejt letërsisë pararendëse shfaqet me figura të forta si Njeriu vdes i ri, madje në trajtë titulli. Më tutje kërkimi si vetënjohje duke krijuar variantet e Narcisit modern, si figurë themelore e letërsisë në shkallën e parë të shkrimit. Edhe më tutje figurat e kujtimeve personale, të shtrira në kohë dhe në botën e të tjerëve, që presin me thikën e harrimit; dhe ritëm, rimë, muzikë.
Trungu ilir, figurë kryesore e identitetit e sprovuar në Kohën moderne të rrethanave. Trungu ilir një libër kult, i dramatizuar në teatër dhe shfaqje e ndaluar nga cenzura. Leja e njohtimit 1985, libër binjak me të parin, kërkim i identitetit të rrezikuar nga jashtë, duke përfshirë një referencë të largët me fantazinë apo utopinë negative të Oruelit në 1984. Kujtimet e të ndodhurave i mbledh poema dramatike Kutia e zezë.
Kaosmos, shenjë a thirrje për frikën e torturën sistemore që prek individualitetin e universalitetin e njeriut. Dramatika e marshit barbar në ardhje e në shkuarje, ashtu dhe bukuria e jetës në rendin e përmbysur: parajsa, purgatori, ferri. Mandej ABC si katalog i dhembjeve etnike, me figurat që si shpërthyes të mprehët prekin në kohë e në hapësirë. Melankolia, së fundit është gjendje e figurë për pasojat që ka bota e ndiesive e kaluar nëpër botën e egërsive.



Romani i rinisë Njëqind vjet vetmi shtreson psikologjinë e vetmitarit që rritet ndërmjet mungesave e pengesave. Aty është jeta e tre brezave që i ngjajnë kaq shumë njëri tjetrit. Vetmia është shekullore: njëqind vjet, por kjo është figurë e pambarimit. Referenca reale shkon nga Lidhja e Prizrenit e këndej. Po shkrimi ndjek logjikën e vet, që nga legjenda e përralla për të përfunduar në një epilog baladik të njohjes dhe të vetënjohjes shqiptare.

Futa e Misioni, dy tekste dramatike që lidhen fort me ndodhjet në Kosovë në deceniet e fundit të shekullit XX. Një shkrim i rrezikshëm dhe i rrezikuar, që universalen don ta provojë me realen: situata për t’u identifikuar. Dy heronjtë tragjikë të dramave japin tipe të ndryshëm heronjsh shqiptarë: një herë hero i mashtruar, herën tjetër hero i flijuar. Dhe këtu mbetet të rindërtohet heroi veprues, si vizion apo si realitet i vendit, që do ta përmbyllë skemën e heronjve shqiptarë.

Sprovat për një poetikë, një trajtim e kërkim teorik i letërsisë shqipe i të gjitha periudhave, shfaqet që nga libri i parë Variante deri te libri i fundit Bioletra, për të krijuar një sistematikë të kërkimit e një sistem të të menduarit. Pra, letërsia apriori e kritika aposteriori. Nga poetika e autorëve te poetika e periudhave dhe tutje te poetika e letërsisë shqipe. Dhe në fund të fundit poetika personale në Bioletra, e shfaqur si një teori e shkrimit dhe e leximit letrar.

Dy periudha të letërsisë shqipe: letërsia filobiblike e letërsia romantike, që rrokin katër shekujt e parë të kësaj letërsie. E para duke pasur karakteristikë zotëruese parashkrimin biblik, kurse e dyta duke e pasur për bazë temën e zgjimit nacional ashtu dhe shpërthimet individuale romantike. Të dyjat të lexuara nëpërmjet autorëve më të mëdhenj. E para me Buzukun, Budin, Bogdanin e Varibobën, e dyta nëpërmjet De Radës, Naimit, Serembes, Pashko Vasës, Samiut, Mjedjes, Çajupit. Vetëdija për dy doktrina letrare.

Letërsia e gjysmës së parë të shekullit XX, e shfaqur më parë si letërsi e modelit kritik, përballë modelit himnizues romantik. E vijuar me letërsinë moderne që zbulon e shfaq poetika e individualitete të fuqishme letrare. Zhvillim i hovshëm i të gjitha gjinive letrare duke krijuar një ambient e një vetëdije, ku krijohet dialogu i çuditshëm ndërmjet autorëve të mëdhenj si Faik Konica, Gjergj Fishta e Fan S. Noli në një anë dhe Lasgush Poradeci, Ernest Koliqi, Mitrush Kuteli e Migjeni në anën tjetër.

Interpretimi i veprave të zgjedhura të autorëve të zgjedhur të letërsisë bashkëkohore. Shkrim i një dialogu të mbrendshëm letrar, në të cilin autorët e veprat e zgjedhin lexuesin-interpretuesin po aq sa ai i zgjedh këto. Kjo dëshmon më tepër një sistematikë të shkrimit e të leximit se sa një sistem. Pra, loja e përhershme e kërkimit është që autorët: krijuesi e interpretuesi t’i shfaqen të hapur njëri tjetrit, për të gjetur bashkërisht universalen letrare në trajtë të poetikës.

Katër monografi letrare për autorët e njohur të letërsisë bashkëkohore shqipe: dy të hullisë së shkrimit tradicional, një të nismës moderne e një të shkrimit modern. Njëri i futur në kodifikimin moral dhe i rebeluar fort (Hivzi Sulejmani); tjetri i bërë popullor nëpërmjet humanitetit e moralitetit të letërsisë (Nazmi Rrahmani); një poet i nemun e i ndjekur nga talenti i vet (Bilal Xhaferri) dhe autori emblematik i letërsisë moderne shqipe në gjysmën e dytë të shekullit XX (Anton Pashku).

Poezia

Njeriu vdes i ri, 1972
Faqe e fund, 1973
Thikë harrimi, 1975
Trungu ilir, 1979
Leja e njohtimit 1985, 1985
Lind një fjalë, përzgjedhje, 1986
Kaosmos, 1990
ABC Albetare për fëmijë të rritur, 1994
Melankolia, 1999
Sympathia, 2004
Lulet e egra, 2006
Litota, 2007
Njëqind vjet vetmi, 1976
Futa, 1988
Misioni, 1997
La Mission, 2007, Paris, Editions l’Espace d’un instant
Variante, 1974
Teksti i dramatizuar, 1978
Kritika letrare, 1979
A-ZH, Romanet e Nazmi Rrahmanit, 1982
Arti i leximit, 1983
Njeriu kryengritës, 1987
Vetëdija letrare, 1989
Faik Konica: jam unë, 1991
Tema shqiptare, 1993
Poeti i nemun Bilal Xhaferri, 1996
Letra shqipe, 1996
Lasgushi qindvjeçar, 1999
Bioletra, 2000
Studime letrare, 2003
Shkollat letrare shqipe, 2004
Tematologjia, 2005
Presidenti Ibrahim Rugova (Memento për Rugovën), 2007
Letërsia moderne, Tiranë, 2009
Albanizma, 2009
Poetika shqipe, 2010
Letërsia e vjetër shqipe, 1995,
Letërsia moderne shqipe, 1998,
Letërsia romantike shqiptare, 2004


Vepra komplete, 2002


Vëllimi i parë: Poezi
Vëllimi i dytë: Poezi
Vëllimi i tretë: Poezi
Vëllimi i katërt: Roman
Vëllimi i pestë: Drama
Vëllimi i gjashtë: Kritika letrare
Vëllimi i shtatë: Letësia filobiblike, Letërsia romantike
Vëllimi i tetë: Letërsia moderne
Vëllimi i nëntë: Letërsia bashkëkohore
Vëllimi i dhjetë: Letërsia bashkëkohore
Sabri Hamiti: Shkollat letrare shqipe
Sabri Hamiti: Monumentet e kulturës së identitetit shqiptar
Sabri Hamiti: Fraza e pambaruar
Sabri Hamiti: Njeriu meditant, njeriu militant
Sabri Hamiti: Albanian literary schools (Përkthyer nga Dr. Muhamet Hamiti)
Sabri Hamiti: Les écoles littéraires albanaises (Përkthyer nga Dr. Halit Halimi)
Poezi të Sabri Hamitit në anglishte (Përkthyer nga Dr. Robert Elsie)

Mirënjohjet



Urdhri "Gjergj Kastrioti Skënderbeu"
Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit
Urdhri "Gjergj Kastrioti Skënderbeu"
Çmimi kombëtar "Azem Shkreli", për vepër jetësore në fushën e letërsisë nga Ministria e Kulturës e Kosovës, 2010
Çmimi i Madh për Letërsinë për vitin 2010 na Ministria e Kulturës e Shqipërisë për veprën letrare "Poetika shqipe".
Çmimi letrar "Azem Shkreli"(2010)
Dr. Ibrahim Rugova: Përurimi i veprës së madhe të Sabri Hamitit
Prof. dr. Ali Aliu: Revolta ëndërrimtare
Prof. dr. Zejnullah Rrahmani: Lexuesi duhet të mësojë notin për ta ndier shijen e paanësisë së detit të poezisë së Sabriut
Dr. Kujtim M. Shala: Sprova për një Poetikë
Dr. Kujtim M. Shala: TEMATOLOGJIA: THEMA E LOGOS
Drama "Misioni" e Sabri Hamitit në frëngjisht.

FLORI BRUQI

‘O PRITE AZEM GALICEN, O HEJ!’

Është shfaqur të martën në Kinemanë ABC premiera e filmit “Azem Galica” i regjisorit Halil Budakova me skenar të Zymber Kelmendit. Filmi bazohet në librin po me të njëjtin titull të krijuesit dhe publicistit, profesor Bedri Tahiri. Për rreth dy orë regjisori Budakova, i cili e interpreton edhe rolin e kryeheroit Galica, ka bërë të gjallë një nga heronjtë më popullorë të Kosovës, Azem Bejtë Galicën, i cili për 12 vjet luftoi pareshtur kundër pushtuesit serbë për çlirimin e Kosovës.

Më shfaqjen e premierës së filmit “Azem Galica”, kinematografia kosovare ka hyrë në një periudhë të re, pasi deri më sot askush nuk është kujtuar t’i përjetësojë nëpërmjet shiritit filmik heronjtë e Kosovës, të cilët nuk janë të paktë. Për Azemin dhe Shotën janë shkruar shumë libra dhe thënë shumë tregime, por filmi i shfaqur të martën përgjithmonë do t’i përjetësojë këta dy heronj-bashkëshortë që luftuan për Shqipërinë etnike. Për ta bërë filmin e tij, Budakova ka arritur të mbledhë kastën më të mirë të aktorëve kosovarë, duke angazhuar edhe aktorë nga Shqipëria. Pikërisht pas disa dekadave, Budakova e ka kthyer në rolin e Isa Boletinit, aktorin e njohur nga Shqipëria, Reshat Arbana. Filmi “Azem Galica” i kushtohet heroit kombëtar Azem Galica dhe luftës së tij dymbëdhjetëvjeçare për lirinë e Kosovës, ndërsa nuk ka lënë pa kujtuar edhe heronjtë, me të cilët Galica kishe bashkëpunuar gjatë luftës së tij, si Hasan Prishtina, Bajram Curri e shumë luftëtarë të tjerë drenicas, të cilat për më shumë se një dekadë i qëndruan besnikë prijësit të tyre, duke ndjekur amanetin e tij edhe pas vdekjes së tij. Në një konferencë për media, të mbajtur të martën, në orët e pasdites, me ç’rast është shfaqur edhe filmi, regjisori Budakova është shprehur ta ketë arritur qëllimin e tij, edhe përkundër vështirësive me të cilat është dashur të përballet në realizimin e një filmi të përmasave të tilla. Ai i ka falënderuar të gjithë sponsorët dhe bashkëpunëtorët që bënë të mundur realizimin e filmit. “Qëllimi im është pasqyruar i tëri në film për ta përjetësuar figurën e kryelegjendarit Azem Bejtë Galica”, ka thënë Budakova. Ai ka pohuar të ketë mbetur i kënaqur edhe sa i përket realizimit të skenave me efekte speciale. “Jam i kënaqur me realizimin e skenave të ndryshme, të cilat nuk janë edhe aq të lehta për t’u realizuar, duke pasur parasysh edhe kushtet në të cilat operojmë”, ka pohuar regjisori i filmit, Halil Budakova. Ndërsa Bedri Tahiri, autori i librit për Azem Galicën, mbi të cilën është ndërtuar edhe skenari i filmit, është shprehur të ketë mbetur i kënaqur me skenarin e filmit, edhe pse për ta treguar historinë e Azem Galicës nuk mjaftojë dy orë. Filmi do të shfaqet premierë edhe në Tiranë, në kinemanë “Imperila”, më 10 shkurt. Regjia Halil Budakova; skenari Zymber Kelmendi; rolet Halil Budakova, Reshat Arbana, Merita Budakova, Çun Lajçi, Enver Petrovci etj.

Isa VATOVCI

“Van Goghu Kosovar” i takon dy mediumeve

 Dramën  “Van Goghu Kosovar” të Dr.sci.Ilir Hivzi  Muharremit  e ka inskenuar në vitin 2007 aktori dhe regjisori Hazir Sh. Haziri. Drama është dhënë premierë në Teatrin Dodona, pastaj ka vazhduar në Maqedoni, Shqipëri dhe Mal të zi” thotë Muharremi. “Drama në vete përmban nuanca tragjike, dhe dramatike, poashtu është e ngjyrosur me absurd, ekspresionizëm dhe ekzistencializëm”.

Dr i shkencave të arteve dramatike Ilir Muharremi u lind më 1983 në Pejë. Shkollën fillore e kreu në Prishtinë, ndërsa shkollën e mesme të artit e përfundoi në Pejë. Ka diplomuar më 2004 në Fakultetin e Arteve Dramatike, drejtimi i aktrimit në klasën e profesorit Luan Daka. Prej asaj kohe ka qenë i angazhuar në shumë shfaqje teatrale si: “Sfida e madhe” e autorit prof.dr.Nebi Islami,“Nata e dymbëdhjetë” e William Shekspeare, “Duart e ndyta” e Zhan Pol Sartre, “Shkolla e grave” e Molierit, etj. Ndërsa, ka magjistruar dramaturgjinë. Drama me të cilën ka magjistruar Ilir Muharremi titullohet “Van Goghu Kosovar” . 

Ka doktoruar më 2010 me temën: “Ekspresionizmi, absurdi,ekzistencializmi dhe cmenduria: katër dramat shqiptare/shfaqjet”, në Fakultetin filologjik “Kiril i Metodij” në Shkup. 

Punon si asistent në Fakultetin e edukimit në Prishtinë. 

Dr.sci. Ilir Muharremi ka punuar edhe si gazetar në gazetat ditore: “Koha ditore” dhe “Lajm Ekskluzive”, në rubrikën e kulturës.

Është autor i dy librave me poezi: “Djalli në qytetin tim” 1996, “Dera e fundit e çmendurisë” 2003. 

Ky është libri i tretë i tij.

Ngjarja rrëfen për një piktor 22-vjeçar, i cili përjeton momente të vështira jetësore gjatë periudhës së rinisë, gjë që i kushton shumë shtrenjtë në fazat e mëvonshme të jetës. Në luftë, ushtria serbe ia vret nënën, babanë dhe motrën. I tmerruar nga sa kishte parë duke ia masakruar familjen, ai kalon në skizofreni. Tërë ngjarja pasqyron jetën e tij prej skizofreni, nga e cila në fund nuk mund të shërohet, andaj si ‘strehë’ e gjen çmendinë. Ai krejt rastësisht zbulohet që është skizofren nga një fqinj që banonte përballë shtëpisë së tij, i cili, sapo dëgjon zhurmën e muzikës, afrohet dhe sheh djaloshin që thoshte me zë të lartë fjalë të pakuptimta. Gjatë gjithë dramës djaloshi e imagjinon vetveten si profesor i artit. Nga larg i vjen një shok dhe e fton që të marrë pjesë në një ekspozitë. Djaloshi 22-vjeçar fascinohet pas kësaj oferte. Nga çmenduria e tij dhe nga simpatia e madhe për Van Gogh-un, ai e pret edhe veshin e vet, për të shëmbëllyer piktorin e famshëm. Këtu fillojnë të vërehen shenjat e para të çmendurisë së tij. Gjatë gjithë dramës mbase nuk vërehet fare se është i çmendur, deri kur i shfaqen halucinacionet, gjendje kjo që e bind atë se çdo gjë që e shikon përreth është e vërtetë. Mirëpo, në fund, djaloshi bindet që disa gjëra nuk janë të vërteta. Ndaj dhe gjendja e tij mendore përkeqësohet edhe më shumë, si pasojë e së cilës ai detyrohet të shkojë në çmendinë, pasi përshëndetet me miqtë e tij më të ngushtë.

Dje në Institutin Albanologjik  të Prishtinës  u përurua vepra “Van Goghu kosovar” e autorit Dr.sci.Ilir Muharremi. Dramë kjo e inskenuar në vitin 2007 në skenën e teatrit “Dodona” nga Hazir Haziri


Drama ,  trajton një teme shumë të ndjeshme ku pasqyrohet jeta dhe fati i keq jetësor i një artisti.Ajo në vete përmban nuanca tragjike, dhe dramatike, të ndara në tetë skena.

Dramaturgu Profesor Haqif Mulliqi-recensent i librit, thotë që “Van Goghu kosovar” ka përkatësi të dyfishtë, duke i takuar dy mediumeve, funksionale, organike siç është letërsia dhe teatri “pikërisht drama.
Dramën  në fjalë e   e ka inskenuar në vitin 2007 aktori dhe regjisori Hazir Sh. Haziri e cila është dhënë si premierë  në Prishtinë në   Teatrin shqiptar " Dodona", pastaj ka vazhduar në Maqedoni, Shqipëri dhe Mal të zi” thotë Muharremi. “Drama në vete përmban nuanca tragjike, dhe dramatike, poashtu është e ngjyrosur me absurd, ekspresionizëm dhe ekzistencializëm”.

“Van Goghu Kosovar” mbase që në të lexuarit e parë të saj, na krijon mundësinë dhe hapësirën që ti përvishemi një qasje të këtillë. Te kjo vepër mund të hasim në këto dy elemente, pra me përkatësi të dyfishtë, ta lexojmë si letërsi por dhe të përpiqemi ti identifikojmë vlerat por edhe mundësit të vënies në skenë” tha Mulliqi.

Kjo sipas Mulliqit, është e rëndësishme për këtë vepër dhe për këtë autor, ngase është e çart që vet Muharremi, përpiqet që angazhimin e tij të krijuesit të dramës ta vejë aty ku qon tek një krijuesi tjetër që është regjisori i teatrit.

Për librin kanë folur edhe Mirsad Kuteli – letrar dhe redaktor i librit, Prof.dr.Atdhe Hykolli, Imer Toponica-kritik letrar, Besim Perjuci-letrar dhe Jetullah Halili-piktor.

Flori Bruqi

Drenusha Z. Hoxha - Engjejt vdesin ndryshe (roman)

Letersia si fushe e gjere po pasurohet dita dites andaj ne te po futen shkrimtare qe po i japin letersise shiqtare si asaj botorore fryma letrare nga me te ndryshmet .Ne fushen e letersise vjen rishtas shkrimtarja kosovare Drenusha Zajmi Hoxha me romanin e saj te pare engjejt vedesin ndryshe.



Drenusha Zajmi Hoxha vie nga qyteti i lashte i Prizrenit e lindur me 1970.Mesimin fillor e te mesem e morri ne vendlindejn e saj duke vazhduar studimet universitare ne Universitetin e Prishtines ne drejtesi ku u diplomua, u rrit ne nje familje te arsimuar ku letersia kishte baza te forta. Aktualisht eshte juriste dhe drejton nje biznes te sukseshem ne Kosove.



ENGJEJT VDESIN NDRYSHE

Ky roman sjell te lexuesit dicka te re te bukur tragjike te dhimbshme sjell ne te gjtha cepert e jetes ku cdo person jeta mund tia jap nje drejtim te tille ,pasqyron Forcen e gruas e cila me cdo force arrin qe ta rimkemb familjen e sa e mos te fundoset,te krijohet ne shtylla te forta.
Ndonjehere te duket sikurse jane persona te gjalle persoanzhet ne roman sa qe ke pershtypjen se kur te mbaron romani do ndjehesh i vetmuar ashtu ndjehem une pasi e lexova.

Eshte mjeshteri pa dyshim i autores romani i saj i pare kori sukses te madh duke i bere shume lexues te rrine neteve te vona zgjuar grate te rrine me roman ne punet e tyre, dikend te vajtone duke e lexuar grate amvise duke mos e lene asnje faqe te romanit e duke i lene pa bere puinet e shtepise.
Romani ka dhe fryme psikologjike ,e ben lexuesin ta ndjek ne cdo faqe sdo te le humbas asnje minut.

Romani Engjet vdesin ndryshe ka dale ne shitje ne Kosove perkatesisht ne Prishtine , pritet keto dite te dale dhe ne qendrat e tjera te Kosves ne Shqiperi pritet te dale ne nentore.

*****

Krijuesja Drenusha Zajmi-Hoxha ka marrë çmimin letrar “Hivzi Sulejmani”(2009) për prozën më të mirë, të botuar ndërmjet dy takimeve, me romanin “Engjëjt vdesin ndryshe”. Ndërsa çmimi letrar “Pjetër Bogdani”, për veprën më të mirë në të gjitha zhanret, të botuar mes dy takimeve, shkoi për prof. dr. Zymer Ujkan Nezirin, për veprën “Studime për folklorin II” dhe për prof. dr. Besim Rexhajn, për veprën “Dramaturgjia shqiptare 1948-2008”, në dy vëllime. Duke arsyetuar vendimin e jurisë për dhënien e çmimit “Hivzi Sulejmani” në përbërje Rexhep Qosja, Avdyl Kadolli dhe Ismajl Syla, veprës “Engjëjt vdesin ndryshme”, të Drenusha Zajmit-Hoxhës, Avdyl Kadolli është shprehur se romani, përveçqë është një prozë e realizuar artistikisht, ka edhe mjaft elemente që e bëjnë atë mjaft të realizuar.“Proza e Drenushës është e realizuar mjaft mirë artistikisht dhe bart më vete vlera të çmuara, gjë që edhe e kanë shtyrë jurinë të përcaktohet për këtë roman”, ka thënë Kadolli. Ndërsa, prof. dr. Isak Shema, duke arsyetuat dhënien e çmimit “Pjetër Bogdani”, nga juria e përbërë nga ai, Hydajet Hyseni dhe Rrustem Berisha, për veprat e Nezirit dhe Rexhajt, është shprehur se veprat e këtyre dy autorëve sjellin studime me rëndësi për letërsinë popullore, përkatësish për dramaturgjinë tonë. Kryetari i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, Adem Demaçi, duke uruar laureatët e sivjetmë të çmimeve letrare, është shprehur se është për të ardhur keq që krijuesit nga Kosova nuk shpërblehen në asnjë formë për krijimtarinë e tyre artistike e letrare. Ai ka thirrur institucionet tona shtetërore të bëjnë më shumë për krijuesit, duke kërkuar nga shkrimtarët dhe krijuesit e artit të vazhdojnë punën e tyre, me gjithë vështirësitë me të cilat përballen. “Jemi të dëshpëruar që nuk kemi mundësi materiale për t'i shpërblyer për punën e madhe shkrimtarët, por kaq janë mundësit딝, ka thënë Demaçi. Po në kuadër të këtij manifestimi është mbajtur edhe një orë letrare, me ç'rast krijuesit kanë lexuar krijimet e tyre dhe kanë prezantuar studime për probleme të ndryshme të letërsisë. Po ashtu, krijuesit kanë vizituar disa shkolla të kryeqytetit, duke mbajtur edhe orë letrare me nxënësit e këtyre shkollave.

Nesër përurohet drama “Van Goghu kosovar”

Në Institutin Albanologjik në Prishtinë , më 03.02.2011, e enjte do të përurohet vepra “Van Goghu kosovar” e autorit Ilir Muharremi. “Kë të dramë e ka inskenuar në vitin 2007 aktori dhe regjisori Hazir Sh. Haziri. Drama është dhënë premierë në Teatrin Dodona, pastaj ka vazhduar në Maqedoni, Shqipëri dhe Mal të zi” thotë Muharremi. “Drama në vete përmban nuanca tragjike, dhe dramatike, poashtu është e ngjyrosur me absurd, ekspresionizëm dhe ekzistencializëm”.

Ngjarja rrëfen për një piktor 22-vjeçar, i cili përjeton momente të vështira jetësore gjatë periudhës së rinisë, gjë që i kushton shumë shtrenjtë në fazat e mëvonshme të jetës. Në luftë, ushtria serbe ia vret nënën, babanë dhe motrën. I tmerruar nga sa kishte parë duke ia masakruar familjen, ai kalon në skizofreni. Tërë ngjarja pasqyron jetën e tij prej skizofreni, nga e cila në fund nuk mund të shërohet, andaj si ‘strehë’ e gjen çmendinë. Ai krejt rastësisht zbulohet që është skizofren nga një fqinj që banonte përballë shtëpisë së tij, i cili, sapo dëgjon zhurmën e muzikës, afrohet dhe sheh djaloshin që thoshte me zë të lartë fjalë të pakuptimta. Gjatë gjithë dramës djaloshi e imagjinon vetveten si profesor i artit. Nga larg i vjen një shok dhe e fton që të marrë pjesë në një ekspozitë. Djaloshi 22-vjeçar fascinohet pas kësaj oferte. Nga çmenduria e tij dhe nga simpatia e madhe për Van Gogh-un, ai e pret edhe veshin e vet, për të shëmbëllyer piktorin e famshëm. Këtu fillojnë të vërehen shenjat e para të çmendurisë së tij. Gjatë gjithë dramës mbase nuk vërehet fare se është i çmendur, deri kur i shfaqen halucinacionet, gjendje kjo që e bind atë se çdo gjë që e shikon përreth është e vërtetë. Mirëpo, në fund, djaloshi bindet që disa gjëra nuk janë të vërteta. Ndaj dhe gjendja e tij mendore përkeqësohet edhe më shumë, si pasojë e së cilës ai detyrohet të shkojë në çmendinë, pasi përshëndetet me miqtë e tij më të ngushtë.

Dr i shkencave të arteve dramatike Ilir Muharremi u lind më 1983 në Pejë. Shkollën fillore e kreu në Prishtinë, ndërsa shkollën e mesme të artit e përfundoi në Pejë. Ka diplomuar më 2004 në Fakultetin e Arteve Dramatike, drejtimi i aktrimit në klasën e profesorit Luan Daka. Prej asaj kohe ka qenë i angazhuar në shumë shfaqje teatrale si: “Sfida e madhe” e autorit prof.dr.Nebi Islami,“Nata e dymbëdhjetë” e William Shekspeare, “Duart e ndyta” e Zhan Pol Sartre, “Shkolla e grave” e Molierit, etj. Ndërsa, ka magjistruar dramaturgjinë. Drama me të cilën ka magjistruar Ilir Muharremi titullohet “Van Goghu Kosovar” . 

Ka doktoruar më 2010 me temën: “Ekspresionizmi, absurdi,ekzistencializmi dhe cmenduria: katër dramat shqiptare/shfaqjet”, në Fakultetin filologjik “Kiril i Metodij” në Shkup. 

Punon si asistent në Fakultetin e edukimit në Prishtinë. 

Dr.sci. Ilir Muharremi ka punuar edhe si gazetar në gazetat ditore: “Koha ditore” dhe “Lajm Ekskluzive”, në rubrikën e kulturës.

Është autor i dy librave me poezi: “Djalli në qytetin tim” 1996, “Dera e fundit e çmendurisë” 2003. 

Ky është libri i tretë i tij.

Flori Bruqi

Kirurgu serb nuk beson në trafikim organesh...

Akuzat për trafik organesh, mjeku serb: Është i pamundur transplanti në Kosovë

Në lidhje me akuzat e Dick Martit, për transplant organesh në Kosovë, ka folur mjeku serb Goran Kronja, ku ka deklaruar se Kosova dhe Shqipëria nuk kanë pasur mundësi për të bërë transplante organesh.  Në një intervistë për uebsajtin “Svedok” mjeku i shquar i cili ka qenë shef i ekipit për transplantimin e organeve në Akademinë Mjekësore Ushtarake ka deklaruar se nuk beson që serbëve të rrëmbyer në Kosovë t`u jenë marrë organet. “Jo, një mundësi e tillë nuk ekziston as teorikisht, sepse bëhet fjalë për një kriminalitet të organizuar me përmasa shumë të mëdha, sepse këtë nuk mund ta bëjnë vetëm dy tre njerëz” theksoi Kronja. Sipas tij njerëzit nga Kosova, kushdo qofshin ata, mund të kenë qenë vetëm ndërmjetës dhe se marrja e organeve nga qytetarët e rrëmbyer, do të ishte e mundur vetëm në bashkëpunim me shtetin. “Mendoj se në Kosovë organet nuk janë marrë. Jam i bindur se kjo histori nuk ekziston. Nëse një gjë e tillë është bërë në Kosovë, atëherë mund të ketë qenë e mundur, që ata fatkeqë, janë dërguar diku. Të gjitha ato që fliten tani për marrjen jo legale të organeve, “nuk pinë ujë”, gjithçka qëndron në “këmbë që lëkunden”. Mund të ketë patur krime, se janë rrëmbyer dhe u janë nxjerrë organe, se janë masakruar. Por kurrsesi nuk është e mundur që të jenë përdorur si material për transplant”- ka theksuar Kronja. -------------------------------------------

Kirurgu i pergjithshem dhe vaskular prof. dr. Goran Kronja,63 (02/01/1948) (Prof. dr sc. med. Goran Kronja - Professor, General & Vascular Surgery ), deri para kater viteve, kur ka dale ne pension, ka qene shef i ekipit per transplantimin e organeve ne Akademine Mjeksore Ushtarake (VMA-Vojna Medicinska Akademija- Akedemija Mjeksore Ushtarake), thote (perseri) se nuk beson qe serbeve te rrembyer ne Kosove dhe Metohi tu jene marre organe. Per here te pare ka folur per sajtin "Svedok" (Deshmitari), kur me rastin e publikimit te librit "Gjuetia", ai eshte shprehur: "Jo, nje mundesi e tille nuk ekziston as teorikisht, sepse behet fjale per nje kriminalitet te organizuar me permasa shume te medha, sepse kete nuk mund ta bejne vetem dy tre njerez". Prof. dr. Goran Kronja, i cili ne vitin 1996, ka bere me shume se 200 transplante veshkash, thote se njerezit nga Kosova , kushdo qofshin ata, mund te kene qene vetem ndermjetes.


 Marrja e organeve nga qytetaret e rrembyer, do te ishte e mundur vetem ne bashkepunim me shtetin. Nese nje gje e tille eshte bere me te vertete, atehere kjo do te thote se shteti ka marre pjese ne njefare menyre. Ka shume aktore qe nje gje e tille te mos "dale ne drite", dhe vertete qe nuk ka dale gje ne drite. Vetem shteti mund te qendroje pas kesaj dhe kjo veshtire se arrin deri ne veshet e publikut. Mendoj se ne Kosove  organet nuk jane marre. Jam i bindur se kjo histori nuk ekziston.

Nese nje gje e tille eshte bere ne Kosove , atehere mund te kete qene e mundur, qe ata fatkeqe, jane derguar diku. Te gjitha ato qe fliten tani per marrjen jo legale te organeve, "nuk pine uje", gjithcka qendron ne "kembe qe lekunden".

Mund te kete patur krime, se jane rrembyer dhe u jane nxjerre organe, se jane masakruar. Por kurrsesi nuk eshte e mundur qe te jene perdorur si material per transplant"- thote prof. dr. Goran Kronja. "Svedok": Kjo do te thote se ne "shtepine e verdhe" nuk jane nxjerre organe?

 Goran Kronja: Keto jane budallalleqe. Ku jane materialet qe e vertetojne kete?

Kjo per te cilen dyshohet se eshte bere ne Kosove dhe ne Shqiperi, sipas tipit i perket transplantimit kadaverik. I vetmi shpjegim logjik eshte qe njeriut te gjalle ti jene marre organet dhe pastaj njeriu te jete lene te vdese. Nese eshte e sakte, nga pikepamja ime, ky eshte nje aktivitet prej perbindeshi.

Atehere ky eshte krimi me i rende i luftes ne shekullin e 20-te. Por ama, nese kjo nuk eshte bere, atehere eshte edhe mendimi perbindesh ne anen tjeter. Truri i atij qe mendon keshtu, duke u bazuar ne tregues te pavertete dhe te pasigurt, eshte gjithashtu nje perbindesh.

"Svedok": Perse thoni se nuk besoni qe atyre fatkeqeve te rrembyer ne Kosove dhe Metohi tu jene nxjerre organet? -Goran Kronja: Sepse procedura e marrjes se organeve eshte shume e sofistikuar dhe e nderlikuar. Nuk jam i sigurt se kuadrot mjekesore kosovare te jene te pergatitur profesionalisht ta bejne nje gje te tille, dhe per me shume te kene edhe logjistiken e nevojshme. Sepse, per marrjen e organit, krahas te tjerave, jane te nevojshme kushtet sterile dhe mbeshtetja e mire laboratorike si dhe tretesira shume te shtrenjta.

 Deri para pak kohesh tek ne, qe jemi me te furnizuar nga ana materiale dhe logjistike se sa Kosova , vetem Akademia Mjekesore Ushtarake (VMA-Beograd) ka patur laboratorin e duhur per berjen e atyre tretesirave. Pervec kesaj, qe te merrni nje organ, ai duhet te jete i nje cilesie te caktuar. Sepse, nese transplantoni nje veshke te semure tek nje organ tjeter, nuk keni bere asgje. Perkundrazi.


 Dhe e treta, nuk mund te merret organi, dhe doktori qe do ta transplantoje te mos kete mundesi ta shohe cilesine e atij organi. "Svedok": Nga kush perbehet ekipi per transplant?

Goran Kronja: Ne rastin e transplantit, ose edhe marrjen e organit, merr pjese grupi i kirurgeve vaskulare, kirurge subspecialiste per organe te caktuara, si edhe specialiste te tjere. Zakonish ekipi perbehet nga tre deri kater kirurge. "Svedok": Nje faktor me shume rendesi ne rastin e transplanteve, sikurse thone specialistet, eshte edhe koha. Per sa kohe duhet te transplantohet veshka dhe per sa melcia?

Goran Kronja: Ka shume faktore, por koha ka shume rendesi. Gjate gjithe kohes se transplantit, mjeket ne te vertete bejne nje gare te vazhdueshme me kohen. Fillimisht merret nje pjese e gjendrave dhe nje gjender limfatike e dhuruesit ne menyre qe te percaktohet kodi i imunitetit, dhe sipas kesaj te gjendet i semuri qe do ta marre ate organ. Kjo eshte edhe nje arsye me teper per te cilen jam i mendimit se ne Kosove  dhe ne Shqiperi nuk mund te behet, sepse nuk jane te afte as teknikisht dhe as i kane mjetet per ta bere nje gje te tille.

 Tek transplantimi kadaverik, konservimi i organit, i cili eshte eksplantuar, fillon qe ne trup. Instalohen kanila qe te hedhin jashte tretesiren per konservim, ftohen organet qekurse jane ne trup. Organi qe eksplantohet duhet nxjerre ne nje menyre te tille qe nuk duhet demtuar as nga pikepamja biokimike.

Atehere behet i ashtuquajturi bernxh - organet e nxjerra pastrohen ne tavoline mire e mire, mbushen me konservues dhe futen ne nje kontejner steril per tu ngrire. Madje edhe manipulimi me kontejnerin duhet te jete steril. Gjate kesaj kohe ne menyre paralele behet procesi i marrjes se recipientit, ose marresit te organit.

Veshka duhet transplantuar gjate 24 oreve, ndersa melcia deri ne dhjete ore. Kur punoja ne Akademine Mjekesore Ushtarake, veshka "hidhej" per 45 minuta deri ne nje ore. "Svedok": A mundet qe veshken per transplant ta marre nje kirurg apo urolog disi i mire?

Goran Kronja: Cfare do te thote nje kirurg apo urolog? Nuk eshte problemi vetem ta nxjerresh veshken, por ta konservosh, ta perpunosh, ta besh gati per transplant. Eshte me rendesi edhe si eshte gjendja shendetsore e njeriut te cilit i merret organi. Eshte i njohur i ashtuquajturi "sindromi i Bombeit". Atje, nje nder tete te semure, te cileve u eshte bere transplant, vdes menjehere ose semuret rende, e per pasoje vdes pak pas operacionit.

 Une kam bere 200 transplante dhe nuk kam patur as edhe nje rast te tille. E tere procedura, eshte kaq e nderlikuar dhe e lidhur me profesionalizmin dhe mbeshtetjen materialo-logjistike, saqe - ne Kosove  ne Shqiperi nje gje e tille eshte thuajse e pamundur te behet.

Nese me te vertete eshte bere, atehere behet fjale per nje kriminalitet te organizuar me permasa te gjera. "Svedok": Shtypi ka shkruar se, ne kohe kritike, ne Kosove dhe ne veri te Shqiperise, jane hapur disa spitale ilegale. Goran Kronja: Spitalet per kete qellim duhet te jene ta pajisura shume mire. Megjithate, e vetmja mundesi, shume reale dhe e njohur, kur behet fjale per tregtine e organeve eshte kjo. Ne bote ekziston nje kerkese e madhe per organe, ne menyre te vecante per veshka.

 Ekzistojne ndermjetes qe shpallin neper sajte dhe ofrojne sherbime per shitje organesh. Kur shfaqet nje njeri ekzistencialisht i kercenuar, duke besuar se nga shitja e organit mund te fitojne pare te madhe, i paguajne bileten dhe e dergojne ne nje nga qendrat per transplant ne shtetet fqinje. Per shembull ne Itali ekzistojne disa sanatoriume te pajisur ne menyre fantastike nga ana kadrovike dhe materiale.

 "Svedok": Po. Sipas kesaj recete, serbet nga Kosova , jane mbyllur ne burgje te fshehta ne Kosove
 apo Shqiperi dhe nuk jane derguar neper sematoriume? Goran Kronja: Ata, do te duhej te ishin deshmitaret. Nese jane deshmitaret ku jane ata? Nese nuk ka deshmitare, atehere i kane vrare. Ku jane?

 Ne Kosove e Metohi? Kush eshte ai qe per shembull ne Itali, France apo ne Bullgari, e vret nje njeri e pastaj e kthen ne Kosove ? Kush eshte ky perbindesh? Atehere varret do te duhej te ishin neper keta shtete, ose ata fatkeqe i kane hedhur ne det. E gjitha kjo eshte nje fantazi monstruoze mbi bazen e supozimeve. Nuk ka asnje fakt. Por nga ana tjeter, pare edhe praktikisht, eshte edhe shume pak e logjikshme.

http://www.youtube.com/watch?v=Y9HGzG0beBg