Taxh Mahal mund të shkatërrohet brenda 5 viteve

 Taxh Mahal mund të shkatërrohet brenda 5 viteve të ardhshëm, pasi themelet e tij prej druri po kalben, paralajmërojnë historianë, ambientalistë dhe politikanë, të cilët po bëjnë një fushatë të madha propagande, me qëllim që të tërheqin vëmendjen e opinionit publik drejt asaj që e quajnë “krizë kërcënuese”.

Mauzole i famshëm i Indisë, 358-vjeçar, i cili tërheq 4 milion turistë në vit, kërcënohet nga ndotja e lumit Jamuna, një pjesë integrale e projektimit arkitektonik të Taxh Mahal.

Ky monument madhështor nuk është i vetmi që është përballur me probleme serioze mbijetese, pasi e gjithë zona mund të kthehet në shkretëtirë nëse niveli i lumit vazhdon të bjerë, siç po ndodh aktualisht.

Qeveria e Indisë ka ngritur një komitet të veçantë, në mënyrë që të merret me mirëmbajtjen e Taxh Mahal. Por projekti i mirëmbajtjes është vonuar që nga viti 2003, për shkak të mungesës së burimeve.

Taxh Mahalli njihet si një nga mrekullitë e botës dhe disa historianë perëndimorë kanë vënë në dukje që arkitektura e tij e bukur asnjëherë nuk është kaluar. Taxhi është monumenti më i bukur i ndërtuar prej Mogulëve, myslimanët e Indisë. Taxh Mahali është ndërtuar tërësisht prej mermeri të bardhë. Arkitektura e tij e bukur i kalon kufijtë e përshkrimit adekuat, veçanërisht gjatë lindjes dhe perëndimit të diellit. Taxhi duket sikur digjet nën dritën e hënës së plotë. Në një mëngjes me mjegull, vizitorët provojnë Taxhin sikur qëndron pezull nëse vrojtohet nëpërmjet lumit Jamuna.

Historia e ndërtimit

Taxh Mahalli u ndërtua nga perandori Shah Xhahan (i cili vdiq në vitin 1666 e.r.), në përkujtim të nuses dhe mbretëreshës së tij, Mumtaz Mahalit, në Agra, Indi. Është një “elegji prej mermeri” ose siç shprehen disa të tjerë, shprehja e një “ëndrre”. Taxh Mahali (që do të thotë Pallati i Kurorës) është një mauzole i cili përmban varrin e mbretëreshës Mumtaz Mahalit në dhomën e poshtme. Më vonë këtij mauzoleumi iu shtua edhe varri i Shah. Emri i vërtetë i mbretëreshës ishte Arxhumand Banu.

Taxh Mahalli u ndërtua për një periudhë kohore prej 22 vjetësh, duke punësuar 22,000 punëtorë. Ndërtimi i kësaj vepre mbaroi në vitin 1648 e.r. dhe kushtoi një shumë prej 32 milionë rupish. Dokumentet e ndërtimit tregojnë që mjeshtri i saj ishte Ustad ‘Isa, arkitekti me famë gjatë kohës së tij.

Dokumentet përmbajnë emrat e atyre që u punësuan dhe shpikja e materialit të ndërtimit dhe origjinës se tyre. Mjeshtra me përvojë nga Delhi, Kanaixh, Lahore dhe Multan u punësuan në ndërtimin e kësaj vepre.

Për më tepër, shumë mjeshtër myslimanë me famë të madhe nga Bagdadi, Shirazi, dhe Bukara punuan në shumë detyra të ndryshme.

Taxhi qëndron në një platformë katrore të ngritur me katër qoshet të këputura duke formuar kështu një oktogon të pabarabartë. Forma e arkitekturës përdor konceptin e ndërthurjes së arabeskave, në të cilën çdo element qëndron mbi veten e vet dhe njëkohësisht ndërthuret me ndërtesën qendrore. Për ndërtimin e kësaj ndërtese janë përdorur parimet e gjeometrisë vetë replikuese dhe një simetrikë e elementeve arkitekturore.

Kupola e tij qendrore është 58 këmbë në diametër dhe ngrihet në një lartësi prej 213 këmbësh. Kjo kupolë është rrethuar prej 4 kupolash të tjera. Katër minaret madhështore janë të larta 162.5 këmbë.

I gjithë mauzoleumi (brenda dhe jashtë) është i zbukuruar me vizatime lulesh dhe kaligrafi duke përdorur gurë të çmueshëm të llojeve të ndryshme. Qemerët kryesorë të daltuar me paragrafë nga Kur’ani i madhërueshëm dhe punime lulesh të llojeve të ndryshme i japin një bukuri mahnitëse këtij monumenti. Dhoma qendrore në formë kupole dhe katër dhomat e tjera përfshijnë shumë mure dhe panele të zbukurimit islamik.

Mauzoleumi është pjesë e një kompleksi të madh që përfshin një portë të madhe, një kopsht shumë të bukur, një xhami në krah të majtë, një dhomë pritjeje në krah të djathtë dhe disa ndërtesa të tjera madhështore. Taxhi ndodhet në skajin më të largët të këtij kompleksi dhe lumi Jamuna gjendet mbrapa kësaj ndërtese. Kopshti i madh përmban katër pishina reflektuese që e ndajnë atë në qendër. Çdonjëra prej këtyre pjesëve është më tej e ndarë në 4 pjesë të tjera dhe përsëri çdonjëra prej këtyre pjesëve është përsëri në 4 pjesë të tjera. Ashtu si Taxhi, edhe elementet e kopshtit shërbejnë si një arabeskë, duke qëndruar mbi veten e tyre dhe gjithashtu duke përberë të gjithë veprën.