Shkruan Flori Bruqi
Zef Pergega, është anëtar i rregulltë i Akademisë së Shkencave dhe Arteve Shqiptare-Amerikane në Nju Jork,Tiranë, Prishtinë dhe Shkup.
Është gazetar profesionist, nё shtypin e shkruar dhe atё viziv, shkrimtar profesionist dhe njё nga mё tё njohurit si enciklopedist i historisë sё shqiptarёve tё Amerikёs dhe rrënjёve tё tyre qё nё gjёnezё.
Pasqyruar nё botime historiko - letrar dhe shkencor si dhe mё shumё se i 30 dokumentarёve televiziv.
Analist dhe ekspert nё marrёdhёnjёt me publikun nё media tё shkruara e elektronike si nё Amerikё, Shqipёri , Kosovё e nё Mal tё Zi.
Pjesёmarrёs me tema shkencore nё “Shkodra nё Shekuj” si dhe nё Lezhё e nё Tiranё dhe mёse fundi, referues dhe organizator nё SHBA me tema mbi familjen e Katriotit nё Amerikё nga fundi i shek. 16-tё me dokumeta tё botuara pёr herё tё parё, mbi emigracionin e hershёm dhe protogositet Abat Doçi, Spiro Katundi 1876, Kolё Kristofori, 1884, Noli, Konica, Zef Oroshi, Gjon Sinishta etj. Autori i 38 librave, poetik, historik dhe artistik Zef Pergega ёshtё President i “Albanian-American - Institute” 2002 nё Amerikё. Botues i gazetës “Kaltёrisa” 1994 Shqipёri. Botues periodik i Buletinit “Shqiptari” nё Amerikё. Enciklopedisti i historisë sё Shqiptarёve tё Amerikёs.
Biografia dhe bibliografia kryesore e autorit Pergega ёshtё botuar nё “Leksikon Enciklopedik” botim i Akademisё se Shkencave Shqiptaro-Amerikane nё New - York 2020, me autor Flori Bruqi
Redaktor: ATSH Agjencia Telegrafike shqiptare e Lajmeve dhe gazeta “Koha Jonё” Tiranё. Gazetar ADTV Detroit. Anёtar i “Amnesty International”2004 etj. Mban dekoratën e lartё “Naim Frashёri” Shqipёri dhe “Pontifika” 2015 nga Shteti i Vatikanit, Itali si dhe vlersime e çmime tё tjera.
Zef Pergega njihet si një nga gazetaret profesionist, më të përkushtuarit për lirinë e shtypit dhe pavarësinë e tij nga shteti. Ai me kontributin e tij është një nga themeltaret e shtypit demokratik në Shqipëri dhe pjesëmarrës direkt nё demonstratat antikomuniste.
Pergega u lind nё Lezhё, mё 1957. Shkollёn fillore e kreu nё Rubik. Ka mbaruar studimet e mesme nё shkollën “7 Nendori” nё Tiranё dhe e larta për Gjuhë-Letërsi në Universitetin “Luigj Gurakuqi” Shkodër.
Gazetar në gazetën e parë të pavarur “Koha Jonё”qё nё krijimin e saj 1989 dhe mё pas gazetar,1998 -1999, duke qenё njё nga drejtuesit e këshillit botues tё saj dhe në ATSH, Angjensia Telegrafike Shtetёrore e lajmёve në Tiranë 1993-1998.
Nga viti 1991 -1993 ka qenё gazetar i jashtëm pёr gazetën “Rilindja Demokratike” Tiranё.
Është autor i disa studimeve historike, dokumentarëve dhe emisioneve televizive.
Më së shumti krijimtaria e tij dallohet për thellësinë e mendimit, mënyrën dhe stilin e kthjellët të rrëfimit me plot ujëvare metaforash dhe krojesh etnike të krahasimeve, duke na sjellë të formatuar, përtej baltosjes, historinë e shqiptarëve të Amerikës.
Gërshetimi letrar me fingot e artit me atë historik të kohës së shkuar, që fle nën jestekun e heshtjes dhe moshimit, është një nga tiparet dalluese të krijimtarisё të këtij autori.
ZEF PERGEGA ka botuar këto libra:
Deti dhe Peshku. Fabula. 1998
Vigan në Krisht e vatan. Monografi, kushtuar Mons. Dr. Zef Oroshit. 2003
Këmbana e mërgimtarit. Publicistikë në Amerikë. 2003
Simbolike nё Michigan Publicistikё 2004
Dheu i Atit. Poezi 2006
Sarajat. Vështrim historiko-letrar për kapedanët e Mirditës. 2008
Kallnori në Detroit. Poezi. 2009
Djepi i thyer. Vështrim historiko-letrar për vendlindjen. 2010
Ylberet e Shêjzave. Vështrim letraro-historik. 2010
Lerëni kohën të flasë. Poezi. 2011
Zjarri Shqip Regetin. Publicistikë në Amerikë. 2011
Zëri im Prishtinë. Publicistikë në Amerikë 2012
Ora e Rodit. Publicistikë në Amerikë. 2013
Prilli në Bronx. Tregime. 2013
Përtej lotit. Poezi të zgjedhura. 2013
Valёsi i Delfinёve. Fabula. 2013
Kristale Dukagjini. 2010 Vështrim letraro-historik kushtuar Dom Prek Ndevashaj.
Çamëri moj Çamëri. Vështrim historiko-letrar, kushtuar veprimtarisë sё komunitetit shqiptaro-amerikan pёr çёdhtjen çame dhe “Krahu i Shqiponjёs” 2014
100 Vjet shqiptar nё Amerikё. Publicistike kushtuar 100 vjetorit tё pavarësisë 2014
Dritё Franceskane - nё Malesi tё Madhe. Vështrim letraro-artistik, psikologjik dhe religjioz. 2014
“Shqiponjat fluturojnë lart” kushtuar vizitës sё Papa Franceskut nё Shqipёri dhe 40 martirёve tё fesë. 2015
“Vokacioni i Premtuar” 2016. Veprimtaria publicistike dhe letrare e 13 revistave qёё u botuan nё Amerikё 1960-1995. Kryesisht “Buletini Katolik” Prof. Gjon Sinishta.
“Malёsorёt” 2017. Vёshtrim etno-kulturor, kushtuar traditёs sё malёsorёve nё Mal tё Zi dhe nё Amerikё.
“Lisi i Tamlit” 2018. Vёshtrim etno-kulturor kushtuar femrës malёsore nё Mal tё Zi
“Akёmorti i ishullit mbi gjak” kushtuar pёrsekutimit tё shqiptarёve nё trevat e tyre nё Mal tё Zi, 2019
Shtebat: roman 2020
“Koha gëlltit flakё”, poezi, fabula, skica dhe analiza 2020
Dy Volume “Nanat lindin kapidana ” kushtuar Princeshave tё Mirditёs
“Princat e Sarajave tё Gjonmarkagjoni!” nё shtyp.
Dy Volume: “Shqiptarёt përtej Diellit” dhe “Atdheu nuk vret” Enciklopedi e shqiptarve tё Amerikёs, nё shtyp.
Libra tё tjerë tё shkruar:
“Abat Doçi njё djalë Shypnjie” kushtuar veprimtarisë sё Abatit tё Mirditёs, Prend Doçi , kryesisht nё Newfoundland tё Kanadasё 1876 -1883
“Bijtё e Pajtorёs” kushtuar veprimtarive fetare e patriotike nё Detroit.
“Mendja bletё nёn kёsulё tё mirditorit” kushtuar disa nga figurat endacake tё
Mirditёs, qё kanё lёnё gjurmё nё memorien e krahinës, pёr fjalët e urta qё lanë pas.
“Diçka gdhёnd me emrin tënd” kushtuar krijimtarisë poetike dhe letrare tё poetit tё ndjerё Ded Shkurti.
Akademik Profesor Zef Pergega nё Agjencionin " Floripress” vazhdimisht ka botuar shkrime publicistike dhe analiza politike, historike e kulturore, pёr Kosovёn dhe më gjërë.
Nё kёtё portal prestigjios dhe shumё i lexuar nё Amerikё, autori botoj 850 shkrime, lajme, analiza, skica, reportazhe, poezi, prozё e shkurtër, tregime e komente etj.
“Dheu i salvimit” Njё studim historik dhe religjioz nё trevat shqiptare nё Mal tё Zi.
“Doktor Theologu” krijimtari poetike dhe publicistike e Mons. Dr. Zef Oroshit!
Në mars të vitit 2002, Zef Pergega themeloi në Detroit “Albanian-American Institute” të cilin e drejton me objektivin e qartë, promovimin e vlerave kuturore të të dy popujve tanë.
Ka bashkëpunuar ngusht me shtypin në diasporë dhe stacionet televizive të komunitetit, duke bërë shkrime në gjini të ndryshme dhe dokumentarë televiziv.
Është në bordin e gazetës shqiptaro-amerikane “Illyria” pёr disa vite dhe revistës “Trojet Tona” që botohen në New-York.
Në Detroit ёshtё një nga gazetarёt, që e ka pasqyruar jetën e komunitetit shqiptar në revistën “Zâni i Shna Ndout” dhe në emisionin shqip të “Radio Vatikanit”, gazetën “Dielli” “Bota Sot”, revistën “Albdreams. net” “Kuvendi” “Debati”, TvAD Detroit dhe “Floripress” e “Shqiptari” Prishtinё, gazetën “Koha Jonё” Tiranё etj.
Zef Pergega nё televizionin e shqiptarёve nё Detroit ACTV drejton programin “Ora Shqip” .
Prej 18 viteve bashkëpunon me revistën dhe drejton emisione shqip si bashkautor me Rrush Dragun ne “Albdreams televizion” .
Pergega ёshtё njё nga organizatorёt dhe drejtuesit mё tё spikatur i aktivitetёve nё diasporën e Amerikёs, nё ngjarje tё shënuara kulturore, patriotike e sidomos shkencore.
Dy sesione dhe akademi i përkasin çështjes Ҫame. Njihet njё nga nderuesit mё tё dalluar tё figurave kombёtare tё diasporës, duke organizuar pёr ta sesione shkencore, promovime e perkujtimore. Pergega ёshtё recensionist i disa veprave tё autorёve nё Amerikё, Mal tё Zi e Shqipёri.
Disa nga librat e tij “Sarajat”, “Vigan nё Krisht e Vatan”, “Shqiponjat fluturojnë fluturojnë lart” “Vokacioni i Premtuar” “Dritё Franceskane” dhe “Kristale Dukagjini” etj., janë në fondin e Bibliotekës së Kongresit Amerikan dhe në shumë biblioteka të botës së lirë përfshirë Bibliotekën e Vatikanit, të Bavarisë së Gjermanisë etj.
Shkrimet e tij janë botuar në shtypin botëror në disa gjuhë si anglisht, frëngjisht, gjermanisht, italisht etj.
Autori Pergega ёshtё nderuar me mirënjohjen “Nana Tereze” nga Misioni Franceskan nё Malёsi tё Madhe nё Mal tё Zi, shoqata Malёsia e Madhe “Nderi i Kombit”, Lidhja e Shkrimtareve dhe Artistёve nё Malёsi tё Madhe dhe nga katër shoqata nё Malesi tё Madhe përfaqësuar nga Muzeu i Malёsisё.
Disa nga studentet shqiptarë, të cilët kanë fituar titullin “Doktor shkencash” në universitetet e Michiganit, kanë pasur si referencë edhe studimet historike e letrare të Zef Pergeges.
Po ashtu disa autor tё huaj nё studimet nё librat e tyre i referohen librave tё Pergeges. Njёri prej tyre ёshtё Dalia Bathory nё librin “History of Communism in Eoropё” Vol IV-2013 “Zeta books”etj
Autori Pergega ka kryer specializime jashtё shtetit pёr gazetari si dhe ka marrё disa kreditë nё Universitetin Macomb County, nё Michigan pёr dokumentarin televiziv.
Publicisti Pergega, prej vitit 2004 është anëtar i organizatës botërore për liri dhe të drejta njerëzore “Amnesty International” dhe ka marrё pjesё nё qindra peticione dhe tё “Change. org”, drejtuar kongresi dhe senatit amerikan, pёr ndryshimin apo bërjen e ligjeve te reja ne mbështetje tё lirive dhe tё drejtave humane, pёr njerëzit e dhunuar kudo nё botё.
Gjithashtu ai ka marrё pjesё nё fushatat elektorale tё kongresisteve dhe senatorёve amerikanё, ka shkruar dhe botuar pёr disa nga këto figura qё kanё qenё dhe mbeten miq tё mёdhёnj tё çështjes shqiptare.
Zef Pergega nё librat e tij ka ka pёrcjellё dashurinë e shtetit amerikan pёr kombin shqiptar dhe dashurinë qё ka ky komb i vogël pёr kёtё shtet gjigant tё demokracisë.
Nё librat e tij duket qartё ndihma e madhe qё ka dhёnё Amerika pёr demokracinë e Shqipёrisё pёr rrëzimin e diktaturës sё egër komuniste dhe instalimin e demokracisë.
Gjithashtu pa Amerikёn nuk do tё kishim as shtetin e ri tё Kosovёs. Pergega ka shprehur i motivuar, jo vetëm me shkrime, por edhe nё libat e tij, njërin prej tё cilëve ia kushtuar Kosovёs martire, njё dashuri tё pakufishme pёr kёtё tokё shqiptare.
Mё 13 shtator 2015 Shteti e Vatikanit e dekoroi Zef Pergegen me medaljen “Pontifica” .
Kjo medalje u jepet njerëzve qё shquhen ne pasqyrimin dhe vërtetësinë historike nё botime, qё kanё nё themel filozofinë kristiane dhe harmoninë e mes besimeve.
Ka shkruar libra, duke bёrё punё tё renda nё Amerikё.
Rrjedh nga njё familje tё njohura dhe me tradita dhe intelektuale nё rrethin e Lezhёs dhe mё tej. Nё familjen e tij janë tre gazetar dhe njё botues shkencor.
Gjyshi i tij Pjeter Pergega ka qenё kryeplak i fshatit dhe i burgosur e i interrnuar nga austriaket pёr njё vit mbasi kundershtoi mbledhjen e armёve.
Dy nga trungu i tij, Ndue Pergega, bajraktar nё Kryezi, vëllai i tij Geg Pergega dhe kryeplaku i fshatit Bёrzanё, Mark Ndue Pali, komandant i forcave antikomuniste te drejtuara nga kapidani i Mirdites Dr. Mark Gjonmarku, u vranё nga pushteti komunist.
Njё nga dajat e tij Nikoll Gjok Mella, ka marrё pjesё me parinё e Mirditёs nё shpalljen e pavarёsisё sё Shqipёrisё nё Vlorё mё 1912, si dhe nё kuvendet e Veriut e direkt nё luftё pёr pavarёsinё e vendit. Babai i tij Ndue Pergega, kreu stidimet e larta pёr telekomunikacion nё Itali gjatё vitёve 1939- 1943 dhe nё fillimet e para eksponet i “Ballit Kombёtar”. U bugos nga nazi-fashistёt!
Zef Pergega, përveç mё se 150 intervistave dhe programeve nё radio e televizion me figura te ndyshme shqiptare e pёrsonalitete amerikane, ka realizuar mbi 30 dokumetarё televiz, gjatё periudhёs 1995- 2020!
“Shtatё breza njё bajrak njё flamur”
“Vrasja e vetvetёs”
“Pse erdhën spanjollёt”
“Plumba para Kafёs sё Madhe”
“Ata qё erdhën pёr herё tё parё”
“Njё jetё e humbur nё Detroit”
“Meshtari i bashkimit, Dom Prek Ndrevashaj
“Bijtё e Pajtorёs”
“Hervo, heroina Ҫame”
“Njerёz tё besimit”
“Zёri i shollës shqipe nё mërgim”
“Juncajt union”
“Flamuri, gjuha shqiptari”
“Mediat nё Detroit”
“Ora ship e shqiptarve nё Detroit”
“Ambasadori amerikan ne Detroit”
“Shqiptarёt dhe makinat e vjetra amerikane”
“Shenjtorja...Nana Tereze”
“Ҫështja Haradinaj”
“Ҫёshtja Ivezaj”
“Humanizmi malësor”
“Kardinali”
“Si dikur nё Rapshё tё Hotit”
“Xhamia e parё nё Amerikё!”
“Koja histori e humanizëm”
“Festivali 4 korrik!”
“Nё Teqen tonё Bektashiane”
“100 Vjet shqiptar nё Amerikё”
“Shqiptarёt nё Detroit pёr termetin nё Shqipёri!”
“Malesorёt pёr Malёsinё”
“Insomia” etj.
POEZI NGA ZEF PERGEGA
Me nje shpate me nje perkrenare
Mbi dy brinat e dhise
Fryme e pare legjendare
Shqipja e lire e Arberise
Ne flamur dy krenare
Gjergj Kastriori mbi Olimp te shqiptarise
Me nje trup me nje zemer e me nje shpirt
Qyteterimit te lashte
Qirinj ndezur i beri drite
Skender dhe nje Be
Be shqiptari per mbi Dhe
Nga nje grusht me fise
Ne toke te Lezhes ndeze nje Beselishje
Shtet, atdhe me keshtjella
Ne tingellime te kenges se kembanave
Pas mbeti nje ide kombetare
Le nder ne, ne vise shqiptare
Ne Amerike mberriti zani
Longfellow poeti
Thuri vargjet trimit e vargjet mbretit
At Fan Noli kishen e pagezoi
Ne Boston me emrin tend te Shen Gjergjit
Ne Detroit ne grigjen e shqiptareve
Bashke me shenjtoren Nana Tereze
Eshte dhurate e shenjte prej malesoreve
Jemi krenar se jemi shqiptar
Zemermbushur plot me shprese.
Me nje shpate me nje perkrenare
Mbi dy brinat e dhise
Fryme e pare legjendare
Shqipja e lire e Arberise
Ne flamur dy krenare
Gjergj Kastriori mbi Olimp te shqiptarise
Me nje trup me nje zemer e me nje shpirt
Qyteterimit te lashte
Qirinj ndezur i beri drite
Skender dhe nje Be
Be shqiptari per mbi Dhe
Nga nje grusht me fise
Ne toke te Lezhes ndeze nje Beselishje
Shtet, atdhe me keshtjella
Ne tingellime te kenges se kembanave
Pas mbeti nje ide kombetare
Le nder ne, ne vise shqiptare
Ne Amerike mberriti zani
Longfellow poeti
Thuri vargjet trimit e vargjet mbretit
At Fan Noli kishen e pagezoi
Ne Boston me emrin tend te Shen Gjergjit
Ne Detroit ne grigjen e shqiptareve
Bashke me shenjtoren Nana Tereze
Eshte dhurate e shenjte prej malesoreve
Jemi krenar se jemi shqiptar
Zemermbushur plot me shprese.
Loti i qirinjte u be lumi i femijerise
Sapo e degjuan nje emer
Sapo e pane me zhgun
Nje gjymtyre korpi
Hedhur mrizeve te kombit
Konopin e bardhe te maste dheun fat lum
Thirren me nje ze per Lajmin e Mire
Zanat, shtojzovallet, Oret, mitet e legjendat
Ninulla dhe virgjeresha
Ne grigjen e fjales u veshen murgesha
Kockat ia hodhen, lahuten neper stalla baglat
Pa e ditur se ato jane tela qe mbajne peshen e vargut
E gjakun ia shkelen me qizme partizani
Nje zgaverr e zeze si sy i vdekur vatani
Prej lart Ati Fishte u kthye ne oste shpirti
Loti i qirinje u be lumi i femijerise
E vete Zoti e mbushi me varka detin e lirise
Qe armiku te mos i vrase me heronjet
Te miret vete me mos i kalojme ne lakun e urrejtjes
Fluturimin lart si sy i shqipes
Jo per te shqyer njeri-tjetrin
Besen e lidhur e kemi amanet prej Gjergj Fishtes.
Mesuesi
Mes thonjeve te piste te shtetit
Dhe yndyres ne mjekerr
Si pete e thate lakrori
I gjore, mbas dore i shkreti?!
Atij qe i vune kater
U be deputet
Mes dhembeve te ujkut shtet
Nje koc
Atij qe i vune kater
U be bos
Per dijen e padijes se tyre
U shkri si qiriu
Driten e grabiti injoranti me diplome “Kristali”
Ai ne kete Dhe vec mbeti njeriu!
Nje mik iku nga kjo jete
Nje mik i yni nderroi jete
Nuk u tha ne televozor
As lajm nuk perberi ne gazete
E kishte gdhend fjalen me dalten hyjnore
Qe ecja jonte te ishte krahe lehte!
Njoftimin e zi e lexova ne facebook
69 komente, ne retinen e miqeve,
Dhimbje, dhimbje…
Ne krye te krese se njeriut
Prapanicat, beli, gjokset e Luana vollces
200 mije klikime!
Ne vendin tim e ne vendin tend
Portat celen hidrocentralet
Ne kete dimer te lahen foshnjat
Jo mekataret qe mbysin djepat
E trumcaket e moderatoreve
Krujane sqepat!
