Syle Mujaj :RRUGA E DERVISH SHAQES

/Fragment nga nje takim përkujtimi ne Lugano, 24. 07. 1992/
...





Kësaj rruge kaloi dhe Dervish Shaqa. Por me ardhjen e Rankoviqit në pushtet, presioni u shtua dhe një zhurme ne familjen Shaqa.
Kënga më sharkinë e tij qé kalonin nga oda ne ode, nga dasma ne dasme për pushtuesin serb u bè e padurueshme.
Kështu më datën 7.03. 1956 ne orët e vona të natës në një dasme dukagjinase ia behu “inspektori” T.S.Th.(Taf Sahit Thaqi) i cili ne prezencën e më se një qind krushqve i thotë Dervishit këto fjale: ”Nesër duhesh të vish ne stacionin e milicisë por dije mire se me i pas pesëqind shpirtra një s’ka me te mbete”?.
Për këtë fjale Shpendi thotë së i ka ndihmuar babës qete merrte arratinë po at nate se vërtet do t’i kishte shkuar koka të nesërmen.
Mbas gjysmës se natës m 8.03.1956, Dervish Shaqa së bashku më Demush Nezirin e Adem Ramën e lëshojnë dasmën dhe mbërrijnë në shqepin e Mic Sokolit mësues ne shkollën fillore “Bajram Curri”).
Ne këtë shtëpi behet përgatitja për kalim kufiri Ku Mici iu thotë se vështire është qe të kalohet Vokshi se nëse kalohet gjalle atëherë mund t’i bini sharkisë së kufitaret ne ketë kohe janë neper shtëpi për gjatë kufirit. kaluan kufirin ashtu si iu tha Mici. Gjate kohës prej njëzet e nënte vitesh disa here ka qene ne shtëpi, ka qene dhe për dasmën time thoshte Shpendi, por fshehtas dhe pa mustaqe. Shpendi e përshkroi dhe një rast ku mbas përfundimit te një koncerti disa persona sigurisht te lidhur me UDB—në Jugosllav.
e bastisen dhe e kërcuan me fjalët “se do te kthejmë ne Jugosllavi. Nga këto te dhëna dolën dhe disa pyetje për RTSH-në dhe Radio Kukasin
-Pse njëherë u lejua qe të këndohet për kohen e Rankoviqit (për vitet e dhunës së tmerrshme mbi shqiptarët) u lejua plot dhjet vite, e m nuk u dëgjuan kurrë.
Pse?
-Pse u ndalu Kënga për Xheladin Hanen, kur dihet se ketë e vrau UDB—ja.
-Si dhe pse u ndalu kënga për Rifat Berishën?
U reagua edhe për një shkrim të pa vërtete qe është shkruar pg3.S4P9Mtt Idriz Zeqiraj (qe nuk e dijë se kush është apo prej nga është) ku thotë “Se djali i Dervish Shaqes është i dënuar me shtatëmbdhetë vite burg ne Shqipëri”?
E vërteta është së Dervish Shaqa nuk ka djalë në Shqipëri.
Dervish Shaqa i la dy djem në Kosovë atëherë kur doli në Shqipëri, Shpendin dhe Aliun. Shpendi vërtete ka qene i dënuar me burg të Jugos1lavisë e jo te Shqipërisë, herën e parë ka qenë ne burgun e Pejës dy muaj në vitin 1984.
Kurse herën e dyte me 1988 i dënuar tetë vjet burg për një këngë.
Mbas këtyre përkujtimeve vazhdoi përsëri kënga e recituar nga masa; ”Kur ta kthyem o Kosovë shpinën qe u këndua se bashku, mbas kësaj kënge dy - tre vetë i thanë këto fjalë: Duhet të pranojmë vëllezër se ne jemi me te dobët se sa vëllezërit tanë ne Kosovë, atëherë së paku ti kryejmë detyrën tonë për Kosovën tonë.
Dervish Shaqa vdeku me 1985, por një pjesë e dëshirës tij u realizua drejt bashkimit të kombit tonë, pjesën tjetër po e vazhdojnë ne te gjithë se bashku ne harmoni ne dy shtyllat e forta; Shqipëri e Kosovë.
Besoj që sot nuk ka nevojë t’i themi njëri - tjetrit “më ndihmo vëlla”! Se të gjithë u ngopem më vrasje, burgje e kurbet u ngopmë më robëri
Sylë Mujaj

Dervish Shaqa,
si shenje perkujtimi, Lugono 1992
Syle Mujaj

ASFALTI I KOSOVËS MË I SHTRENJTË SE NË EVROPË

Investimet në përmirësimin e infrastrukturës rrugore ne Kosovës për kah intensitete janë rritur viteve të fundit, por kostoja e ndërtimit të rrugëve përfshirë edhe autostradat është shumë e lartë.

Qeveria e Kosovës është kritikuar shumë herë për koston e lartë të ndërtimit të rrugëve.

Ndërtimi i Autostradës Vermicë-Merdare Buxhetit të Kosovës i K kushtuar miliona euro kurse tash s fundmi ka filluar edhe ndërtimi i autostradës tjetër Prishtinë – Hani i Elezit e cila do të ketë kosto 600 milionë euro.

Por, një foto që po qarkullon në facebook tregon se sa i larët është çmimi i 1 kilometri asfalt në Kosovës për dallim me Gjermanin, Danimarkën, Kroacinë e Sllovenin.

PSE NJË DIPLOMAT BËHET SHKRIMTAR?

Fenomeni i diplomatit-shkrimtar është dokumentuar dhe studiuar në shumë vende të botës, por në Shqipëri ende nuk ka një traditë, qoftë dhe të trajtimit të këtij fenomeni. Duke parë këtë mungesë në fushën e botimeve, Qendra UET në bashkëpunim me UET- Press do të synojnë të paraqesin në një libër të gjithë ambasadorët krijues shqiptarë

Të gjithë mund të shkruajnë si burra dhe gra, natyrisht përveç analfabetëve. Mes tyre, pak kanë ambicie të ndajnë me të tjerëteksperiencat, kujtimet, ëndrrat, shpresat, ankthet etj., e aq më tepër t’i bëjnë ato publike.

Në pafundësinë e krijuesve ekziston dhe veçohet një mikroambient; ai i diplomatëve. Sigurisht që ky grup nuk ka monopolin e shoqërisë letrare, por për shembull, krahasuar me mjekët, avokatët, profesorët etj., janë pa dyshim më të përfaqësuar.

“Mendoni se kjo është thjesht një përshtypje?” – pyetJacques Rummelhardt, diplomat karriere në Francë, që ka shërbyer në vende të ndryshme, si Kanada, Nigeri, Spanjë, Belgjikë, Bullgari, Tajlandë, Zvicër etj, teksa shtjellon në një shkrim të tij fenomenin e diplomatëve-shkrimtarë. “Stendhal, Ivo Antic (Nobel 1961) janë shkrimtarë të njohur, por nuk kanë patur detyra të dorës së parë gjatë karrierave diplomatike. Por nuk ka ndodhur kështu për Paul Claudel, Paul Morand, Jean Giraudoux, Saint John Perse (Nobel 1960), fenomene në botën letrare franceze të gjysmës së parë të shekullit XX, njëkohësisht aktorë të rëndësishëm mes të cilëve dhe d’Orsay.

Ndërsa Gobineau ishte shkrimtar ekselent, por një diplomat mediokër. Rasti i diplomatëve-shkrimtarë është shumë i gjatë për të qenë i kufizuar vetëm në Francë. Të mendojmë për ambasadorët e çmimeve “Nobel” në letërsi: George Seferis (1963), Miguel Angel Asturias (1967), Pablo Neruda (1971), Octavio Paz (1990), pa përmendur ambasadorë të tjerë e shkrimtarë të mëdhenj si Carlos Fuentes o Guimarães Rosa; ky i fundit ishte mjek dhe u bë shkrimtar vetëm pasi kaloi konkursin në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Brazilit. Në të njëjtën periudhë, disa diplomatë që nuk u bënë ambasadorë, si Romain Gary o Czeslaw Milosz (Nobel 1980) njohën lavdinë e letërsisë”, – shkruan ai.

Edhe Shqipëria e ka njohur fenomenin e diplomatit krijues që me Pashko Vasën që shërbeu si sekretar në ambasadën e Britanisë së Madhe dhe guvernator në Liban për të vijuar me Fan Nolin e Faik Konicën, Eqerem Bej Vlorës etj, deri te modelet e sotme të shkrimtarit-ambasador si Besnik Mustafaj, Ylljet Aliçka, rast i tillë është dhe e shkrimtarit shqiptar nga Maqedonia, Luan Starova, edhe pse në diplomaci nuk shërbeu për vendin e origjinës.

Pse një diplomat bëhet shkrimtar?

“Mos ndoshta sepse ka shumë kohë të lirë dhe asgjë tjetër për të bërë- vijon, diplomati francez, Jacques Rummelhardt që i ka kushtuar një sërë shkrimesh dhe studimesh këtij fenomeni.

Nëse teza se një ambasador përveçse të firmosë s’ka punë të tjera të bëjë konfirmohet, atëherë shumë mirë ai (diplomati) mund të përqafonte të tjera mjete krijuese si piktura ose muzika, por në vend të tyre ka zgjedhur të shkruajë.

“Jo të gjithë ambasadorët bëhen shkrimtarë që arrijnë të botojnë dhe jo të gjithë diplomatët që botojnë janë ambasadorë. Aktiviteti letrar më i praktikuar në këtë profesion janë kujtimet. Ndonjëherë bëhet fjalë për dëshmi shumë interesante, mbi të gjitha nëse nuk i përkasin autorit. Aktualisht, në fakt nuk duket se spikat në plejadën e letërsisë botërore ndonjë diplomat shkrimtar… Në Francë, pas Rasinit dhe Volterit, opinionin dominues i shekullit XVIII ishte se nuk do të shkruhej më kurrë një tragjedi; dhe nuk ishte ‘zbuluar’ akoma Shekspiri. Për të kuptuar duhet të kemi parasysh dy faktorë alternativë dhe grumbullues: diplomatët e fshehin talentin e tyre prej shkrimtari. Nuk po them se shkrimtarët-shkrimtarë, shkruajnë keq. Por për fat të keq atyre u inkurajohet të mos jenë të kuptueshëm për publikun e gjerë por duhet të kenë stil.”- thotë Rummelhardt.

Por në lëmin e shkrimtarisë ngulmohet shumë në letërsinë fiction me origjinë diplomatike. Kujtimet edhe pse dikur më të parapëlqyerat ia kanë lënë vendin letërsisë. Diplomatët nuk më drojë për të shfaqur talentin prej shkrimtari.

Rummelhardt hedh tezën se një diplomat që të arrijë një numër të mirë botimesh, përpiqet të përqafojë atë letërsi që aktualisht shet më shumë: atë të fillit policesk.

Dy shembuj jep ai për këtë model diplomati-shkrimtar. “Holandezi Robert van Gluck që shkruan në gjuhën angleze me gjykatësin e tij kinez të shek VII ose Jean François Parot më intrigat e tij të Francës para revolucionit. Nga një rast në tjetrin, këto nuk janë dëshmi faktesh diplomatike por që mund të konsiderohen humusi nga ku piqen krijimet e tyre.”

Pavarësisht të gjithave ai nuk e vë në dyshim që personazhi i shkrimtarit diplomat do të mbijetojë. Siç analizon diplomati francez, zhvillimet e ardhshme do të bazohen patjetër mbi kultura teknologjike. “Wikileaks ose Valixhja e Ambasadorit Spanjoll na tregojnë që disa anë letrare gjejnë strehë në korrespondencën diplomatike madje sigurojnë rekorde shitjesh. Një tjetër rrugë për diplomatët është e hapur nga Agjencia Kombëtare e Sigurisë dhe dishepujt e saj. Përhapja në masë e sekreteve, manipulimeve të thashethemeve, konfidencave false do të jenë burim frymëzimi për letërsinë e bazuar te realiteti, autenticiteti. Epoka e dyshimit do të vihet dhe vetë në dyshim: John Le Carré i paraprin asaj. Diplomacia është kaq e lidhur zhvillime, mashtrime, drama dhe shpresa që do të vazhdojnë të furnizojnë një kontingjent të njerëzve të letrave. Për rrëfimin nevojiten tre elementë thotë i proverba: në fillim një histori e mirë, pastaj një histori e mirë dhe në fund një histori e mirë.”

Fenomeni i diplomatit-shkrimtar është dokumentuar dhe studiuar në shumë vende të botës, por në Shqipëri ende nuk ka një traditë qoftë dhe të trajtimit të këtij fenomeni. Duke parë këtë mungesë në fushën e botimeve Qendra UET, në bashkëpunim me UET Press do të synojnë të paraqesin në një libër të gjithë ambasadorët krijues shqiptarë. Iniciatorë dhe autorë të këtij Projekti janë Valbona Nathanaili dhe Ylljet Aliçka.

“Në këtë botim ne do përpiqemi të krijojmë traditën, ose të shtrojmë shinat e dokumentimit dhe paraqitjes të veprimtarisë së tyre, duke zgjedhur disa, mbi bazën edhe të dy parimeve të tjera: koha e shërbimit dhe gjeografia e vendit ku kanë qenë. Synimi është të jemi sa më përfshirës, sikundër edhe të identifikojmë dhe analizojmë rolin që kanë luajtur personazhe të tillë, shpesh i panjohur për publikun e gjerë.”

Për Mapo-Librin flasin autorët Valbona Nathanaili & Ylljet Aliçka

Ambasadorët tanë/ Pikëtakime të diplomacisë me krijimtarinë

UET Press, në bashkëpunim me UET Centre, brenda këtij viti do të nxjerrë librin “Ambasadorët tanë. Pikëtakime të diplomacisë me krijimtarinë“, që do të bëjë bashkë të gjithë ambasadorët krijues. Pse kjo temë kërkonte vëmendje për t’u bërë subjekt në një libër?

Valbona Nathanaili: Praktikat diplomatike të shumë shteteve në botë njohin emërimin e Ambasadorëve nga fusha e krijimtarisë. Sikundër edhe fenomenin e anasjelltë: duke qenë në shërbim, përfaqësuesit diplomatikë kanë trendin të shkruajnë rreth përvojave të tyre, shpesh në mënyrë artistike, ose të ndajnë me publikun kujtimet. Edhe vendi ynë nuk i ka shpëtuar këtij trendi. Në fakt është ambicie e madhe të synosh të paraqitësh në një libër të gjithë ambasadorët krijues shqiptarë. Në këtë botim ne do përpiqemi të krijojmë traditën, ose të shtrojmë shinat e dokumentimit dhe paraqitjes të veprimtarisë së tyre, duke zgjedhur disa, mbi bazën edhe të dy parimeve të tjera: koha e shërbimit dhe gjeografia e vendit ku kanë qenë. Synimi është të jemi sa më përfshirës, sikundër edhe të identifikojmë dhe analizojmë rolin që kanë luajtur personazhe të tillë, shpesh i panjohur për publikun e gjerë. Me këtë rast, dua të shpreh falënderimet për Ministrinë e Kulturës që mbështet shtypjen e librit.

A kemi ne raste mjaftueshëm të ambasadorit krijues, sa të mund ta konsiderojmë fenomen? Nëse po, është një trend i viteve të fundit?

Ylljet Aliçka:Jo, fjala është për një traditë gati-gati të institucionalizuar, pra më tepër se sa një çështje konjukturash, nevojash politike, ose emërimi politik, ajo ka evoluar ose është konsoliduar si një lloj rigjenerimi i trupit diplomatik, pra si çështje strukturore e diplomacisë së një vendi, ose edhe e parë thjesht si një praktikë e politikës kulturore.

Thënë ndryshe, më tepër si rregull, se sa si përjashtim. Cilido qoftë termi: diplomat-shkrimtar ose shkrimtar-diplomat, përqasja e këtyre dy profesioneve (apo vokacioneve) ka qenë objekt i gjerë debatesh në opinionet publike. Pavarësisht dallimeve (shkrimtari me të drejtën e emocionit, diplomati i imunizuar nga kjo ndjenjë, apo diplomati me prirjen për moderacion dhe kompromis, ndërsa letërsia veprimtari e lirë e shpirtit), përvoja botërore ka treguar se diplomati dhe shkrimtari mund të bashkëjetojnë harmonikisht, në një aliazh dy kokësh duke njohur e respektuar funksionet respektive, sepse ata kanë një detyrë të përbashkët: të dëshmojnë.

Po të kesh parasysh shembujt e marrë nga historia ky është një subjekt sa retrospektiv, aq dhe perspektiv, pasi dhe vet tipologjia e shkrimtarit diplomat është e gjerë, pra nuk ekziston një portret unik, më tepër kemi të bëjmë me një siluetë të retushuar. Mjaft të përmendim disa nga majat e letrave botërore: Shatobrian, Stendal, Sen Xhon Pers, Zhan Zhirodu, Pejrefit, Romën Gari, Pol Morand, Malaparte, Albert Cohen, Seferis,J akup Kadri, Karlos Lamas, Horge Eduards, Pablo Neruda, Migel Aanhel Asturias, Carlos Fuentes, Roberto Eceverria,, Gabriela Mistral, Octavio Paz, Hulio Casal, Mario Vargas Llosa….

Çfarë do të përmbajë ky botim?

Valbona Nathanaili:Synimi është të hulumtojmë në fushën e diplomacisë shqiptare dhe të identifikojmë kontributet e atij grupi përfaqësuesish të shtetit shqiptar në botë që kanë ditur të gërshetojnë diplomacinë me kulturën, detyrën me pasionin krijues, përgjegjësinë me përkushtimin ndaj fjalës së shkruar dhe t’i paraqesim në një dritë të re. Pse jo, të hapim një debat rishqyrtues dhe vlerësues të diplomacisë shqiptare ndër vite.

Ndonëse jemi në fazën e diskutimit të përmbajtjes së detajuar, synimi është të gërshetojmë veprimtarinë konkrete të ambasadorit në vendin e atashuar me veprimtarinë krijuese dhe sa e si kjo veprimtari, – nëse po -, e ka ndihmuar në promovimin e vendit tonë, të vlerave e kulturës, ose në zgjidhjen e çështjeve specifike. Pjesë e paraqitjes do jetë edhe vendi ku ka shërbyer, me veçoritë politike e shoqërore të periudhës kur Ambasadori ka qenë me shërbim. Detaje të tjerë që kërkojmë të bëjmë me dije lidhen edhe me faktin se sa parametrat striktë të diplomacisë i kanë penguar ose jo për të qenë pjesë e aktiviteteve të ndryshme kulturore; ose sa kanë ndikuar njohjet e rrjetet sociale që kanë pasur, falë krijimtarisë, në emërimin në postin e ambasadorit, pasi një pjesë e mirë nuk kanë qenë ambasadorë karriere; gjuhët e huaja që zotërojnë; librat që kanë shkruar; nëse fakti që kanë qenë shkrimtarë, autorë librash ose përkthyes i ka ndihmuar për të realizuar takime, pavarësisht rrethanave politike apo vështirësive politike, ose që në rrethana të tjera do kishte qenë e pamundur, për të qenë pjesë e rretheve intelektuale të vendit, për të ndikuar pozitivisht në qarqe vendimmarrjeje në të mirë të Shqipërisë etj. Pra, për secilin nga emrat e zgjedhur, do krijojmë një portofol të cilin do të përpiqemi t’ia paraqesim lexuesit shqiptar jo vetëm në një formatim të bukur, por mbi të gjitha në mënyrë korrekte. Sigurisht që do e kemi më të vështirë për ata personazhe që nuk jetojnë më, por mendoj se do arrijmë të gjejmë të gjitha burimet për të realizuar synimet tona.

Kujt i nevojitet një libër me subjekt të tillë? Kush është lexuesi që i drejtohet?

Ylljet Aliçka: Bilanci ose rasti shqiptar nuk mbetet pas traditës europiane, pasur parasysh historinë e shkurtër të shtetit shqiptar, por pranohet se në këtë drejtim ka një deficit komunikimi. Subjekti meriton trajtim shumëplanësh: atë historik, sociologjik, kulturor, madje dhe “gjenealogjik”. Për pasojë dhe një libër me subjekt të tillë mund të zgjojë interesin e të apasionuarve të fushave të mësipërme, dhe pse jo të një publiku të gjerë.

Çfarë zhanri mund të themi se do jetë, duke qenë se është një libër i pazakontë në botimet shqip?

Valbona Nathanaili:Botimi i librit plotëson një mungesë në bibliografinë shqip. Të gjitha “copëzat” e jetës dhe veprimtarisë së ambasadorëve tanë krijues janë një mundësi e mirë për të njohur, në mënyrë të tërthortë, jo vetëm historinë e vendit tonë, por edhe atë të vendeve të tjera, sikundër mund të shërbejnë edhe si një referencë e mirë për të njohur kontekstin politik e social të vendit. Nëse do më duhej të bëja katalogimin e librit, do thosha se është një ndërthurje e historisë me letërsinë, e politikës me shkencat sociale, një hapësirë ku priten vende e kultura të ndryshme.

Projekti

Është në kuadër të një thirrjeje për projekte, e hapur nga Ministria e Kulturës në fushën e artit dhe të kulturës. Projekti është fituar nga Qendra UET në bashkëpunim me UET-Press. Pika kryesore e projektit është botimi i librit. Universiteti Europian i Tiranës synon që, krahas promovimit të librit, të mbështesë edhe mbajtjen e një forumi me ambasadorë dhe ish-ambasadorë në fundvjeshtën e këtij viti. Mbetet e hapur thirrja për bashkëpunime me UET në mbajtjen e këtij forumi nga organizma të ndryshme, qeveritare e joqeveritare, si dhe janë të mirëpritura të gjitha propozimet, idetë e projekt-idetë që nxisin debat në këtë fushë...

PIKTORI SHQIPTAR DRITON SHOSHI : RUSËT MA VODHËN PIKTURËN DHE PO E SHESIN PËR 10 MIJË DOLLARË

Drilon Shoshi, një piktor shqiptar pretendon që rusët ia kanë vjedhur një pikturë.

"Me profesion jam piktor. Rastësisht kam hasur në një faqe ruse ku ata e kishin marr një nga pikturat me te preferuarat që e kam punuar dhe e kanë vendos në atë faqe. Gjithashtu e kanë vendosur edhe çmimin 10 000 dollarë, por pa dijen time”, thotë Drilon Shoshi.

Ai thotë se “a nuk është e turpshme nga ana e rusëve që të bëjnë këtë veprim”.

NJË DRITARE MË SHUMË PËR KOSOVËN

                         
                             Memli Krasniqi: Dritare e re që bota ta njoh më mirë Kosovën


Kosova dhe trashëgimia e saj kulturore do të mund të njihen edhe më shumë nga dita e sotme. Kjo, përmes një databaze që ka krijuar Muzeu i Kosovës.

Të gjithë qytetarët dhe vizitorët të cilët vinë për herë të parë në vendin tonë, përmes kësaj databaze do të mund të informohen me të dhënat se çka ofron Kosova për trashëgiminë kulturore.

Në këtë databazë, vizitorët do të informohen për vendet historike dhe monumentet e ndryshme fetare e kulturore. Informacione do të ketë gjithashtu edhe për traditat, zakonet dhe veshjet.

267 monumente, do të jenë të shfaqura në këtë faqe interneti.

E kjo databazë, përpos informacioneve, sipas ministrit të Kulturës, Rinisë dhe Sporteve Memli Krasniqi do ta njoh Kosovën me të gjitha vendet e botës.

 Memli Krasniqi: Dritare e re që bota ta njoh më mirë Kosovën

“Kosova në vitet e veta si shtet në forma të ndryshme i ka prezantuar vlerat e veta para botës. Nga sot ne po hapim edhe një dritare të re që bota ta njoh më mirë Kosovën, vendin tonë ashtu edhe siç është. Shumë njerëz që vinë për herë të parë në Kosovë, e dini që thonë se kanë pritur diçka tjetër por që shohin një vend shumë më të mirë që u lenë mbresa që nuk i kanë pritur.

Databaza e trashëgimisë kulturore që sot po lansohet edhe për publikun, përveç një mundësi informimi për monumentet tona historike, kulturore, fetare dhe të tjera, për traditat, zakonet, zejet, veshjet dhe shumë gjëra të tjera, është dhe një mundësi më shumë që qytetarët jo vetëm të Kosovës por edhe nga mbarë bota, ta njohin më mirë trashëgiminë tonë kulturore, të larmishme, por edhe të vizitojnë në të ardhmen këto monumente që do të prezantohen këtu”, ka thënë Krasniqi.

Përpos Ministrisë së Kulturës, funksionimin e kësaj databaze e ka mundësuar edhe ambasada e Britanisë në Kosovës. Jan Cliff, ambasadori i kësaj të fundit, e ka vlerësuar ndër të tjera edhe si ndryshim përshtypjesh për Kosovën.



             Jan Cliff: Kosova ka një dritare për atë se çka ofron trashëgimia kulturore

“Mendoj që gjëja më e madhe për hapin që ne kemi marrë për Bazën e të dhënave është se Kosova tani, siç tha dhe ministri, ka një dritare për atë se çka ofron Kosova sa i përket trashëgimisë kulturore. Kam pasur vizitor nga Britania e Madhe këtu dhe ata janë të mahnitur me atë çka shohin sa i përket objekteve historike, dhe më një përzierje të tille të objekteve historike, objekteve fetare të ndryshme dhe kjo vërtetë ndihmon në ndryshimin e perceptimit për Kosovën. Kjo bazë e të dhënave si një lloj dritare publike për atë se çka ka të ofroje Kosova është vërtetë me rëndësi”, ka thënë Cliff.

Projekti i kësaj databaze është i shfaqur në tri gjuhë, në atë shqipe, angleze dhe serbe. Databaza përfshin tri kategori të trashëgimisë, atë arkitekturale, arkeologjike dhe trashëgiminë e luajtshme.

Databaza për qasje më të lehtë të qytetarëve është e ndarë në bazë të regjioneve të cilave u përkasin monumente, si ajo e Prishtinës, Prizrenit, Pejës, Gjakovës, Gjilanit dhe Ferizajt. E të interesuarit për të dhënat e trashëgimisë së Kosovës mund të qasen në këtë webfaqe, www.trashëgimia.org

LIBRAT QË NUK LEXOHEN DERI NË FUND

Jordan Elenberg ka treguar një mënyrë që llogaritë se cilat libra njerëzit nuk kanë arritur ti lexojnë të plotë duke përdorur të dhënat për kapitujt më popullorë në punime

Blerja e një libri është interesante, për ti treguar botës se ju jeni intelektualë dhe nuk e kaloni ditën vetëm në internet. Megjithatë, për të përfunduar një libër është një sfidë. Duket se disa libra janë të vështirë për ti lexuar deri në fund.

Dr Jordan Elenberg ka treguar një mënyrë që llogaritë se cilat libra njerëzit nuk kanë arritur ti lexojnë të plotë duke përdorur të dhënat për kapitujt më popullorë në punimet. Dr Elenberg Hawking quan këtë indeks. Është një dremitje për Stephen Hawking dhe "Brief History of Time," një libër që të gjithëve u pëlqen për të lexuar, por pak prej tyre ta përfundojnë.

Në listën e Elenberg jane gjetur dhe libra nga Sheryl Sandberg, "Lean in". Si dhe "hokingovata", ky libër është joshës për të blerë, por jo për lexim.

"Thinking, fast and slow“ nga shkrimtari Daniel Kahneman gjithashtu është libër i vështirë të lexohet sipas Elenberg.

"Capital in the twenty-first century“, nga Thomas Piketi gjendet gjithashtu në këtë listë pavarësisht nga të gjitha veprimet e mësipërme.

FLORA PECI : Kërkoj të mbjell gjethe dafine, mbi tra!

LAPIDAR DASHURIE

Aty u takuam,rastësia na bashkoi

te lisi i gjatë ti më pushtove atë natë.

Lindi një dashuri,yjet na kishin lakmi

lisi krenohej me dashurinë tonë

me fjalët e ëmbla që u gdhendën aty

po lisi plak sikur më pëshpëriste

të kem kujdes nga ti.

Gurgullima e ujëvarës gumëzhinte

e humbte pëshpëritjen e lisit

zemrat tona rrahnin në një

yjet shndrisnin e ne të lumtur

agun e prisnim.

Atëherë yjet humbën shkëqimin

atëherë më ujëvara nuk gumëzhinte

atëherë edhe lisi heshtte

atëherë kur me tjetrën vazhdove

dashurinë që mua ma premtove.

Por s'të pranoi lisi plak

ujëvara e yjet e natës

u trishtuan nga lotët e mi

nga hiri i dashurisë që mbet nga ti.

Aty kam ngritur lapidarin e dashurisë

ai është i përjetshëm,atë e vizitoj

kur aty qëndroj,ujëvara më bën shoqëri.

lisi plak hesht me dhembshuri

"Të thashë moj bijë se nuk është ai për ty".

E lexoj fjalën e gravuar në lis

e kuptoj gjuhën e tij

lapidar aty unë ngrita

aty nuk erdhe më ti

aty më nuk vjen asnjë njeri.

SHTËPIA IME

Sot, ajri s’më mbush me frymë.

S’ka asnjë invalid t’më tërheq zvarrë,

Njerëzit janë strukur hijeve,

S’e dallojnë zemrën time të vrarë.

Sot, gëzimi im iku larg...

Në male dertesh si emigrant...

Rruga ku ec është e zbrazur

Dhe zemra ime rënkon në heshtje...!

Sot, lulet janë vyshkur,

Balta e vjetër ngrihet barrikadë,

Kërkoj pak qetësi shtëpia ime,

Kërkoj të mbjell gjethe dafine, mbi tra!

KURRIZ I RËNDUAR

Plagë vitesh rëndojnë e renkojnë,

në kurrizin tim barrë e rëndë,

therje dhimbjesh të dashurisë,

ti i vulose me ndjenjën e tradhëtisë.

Kurrrizi im e dëgjoi arsyen ,

u shkund nga vuajtjet

e vitet e amullisë,

shpirti filloi të qeshë

me duar drejt ardhmërisë.

Mos dil aty se nuk të shoh,

nuk thur më ëndrra në kthetrat tua,

mos shkel në shtigjet e mia,

mos thuaj se perëndoi tradhëtia jote,

jo-tek unë perëndoi qe sa mote.

Jam e ngopur tani me hare,

unë thith nektarin e lumturisë,

buzëqeshem dhe them...

athua e çmendur isha,

kur nuk shihja dredhitë e ferrit,

tingujt e dinakërisë

shushurimën e fjalëve boshe

aromën e parfumit të tjetrës

përqafimin tënd të hekurt?

Jo,jo,nuk të ndjej më,

je një bosh i boshit në ndjenjat e mia

ik dhe mos u kthe

se ti nuk e di ç'është dashuria.

Nuk lotoj më as nuk të ëndërroj,

pranverën e jetës tani po e shijoj.

EJA NË ËNDRRËN TIME

Eja,mos prit

në ëndërr hyn në heshtje

e di se nuk do më vish më kurrë,

ke harruar që ekzistova

që lot derdha për ty,

buzëtharë të luta të më flasësh,

të më tregosh se nuk kthehesh më.

Dheee...

eja në ëndrrën time,

të ledhatoj me flokët e mi,

ta largoj tërë njelmtësinë e lotit,

e ta mbush nga buzët tua me ëmbëlsi.

Rri me mua vetëm një ëndërr,

tjerat i imagjinoj vetë

eja tek unë vetëm një natë,

e më mban ajo pastaj për sa net.

Eja të pëshpëris në ledhatim,

të tregoj se ende jetoj me ëmbëlsinë tënde...

kur i mbyll sytë,

ë flej me ty.

Eja të thërret ëndrra,

që mëngjesi të më zbardh me ty

ik pastaj me agun,

por mos ma merr ëndrrën

vetëm aty do të jemi bashkë,

unë dhe ti....

eja...

Përgatiti :Flori Bruqi

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

FLORA, POETJA QË LUAN ME LIMËN E SHPIRTIT, NDJENJAVE

Flora  Peci është një poete që në raport me vargun e saj është e drejtpërdrejtë, krejtësisht e huazuar në tipizimet natyrale të ekzistencës, jetës, furtunave jetësore drejt ciklopizmit të metrikës me një ngjeshje të figurave mbizotëruese të hiperbolës, epiteteve, metaforave, simbolit, personifikimit që tejçojnë një tipar idealist të poezisë me protagoniste kryesore Florën, poete

Adriana Istrefi

Poezia është një ligjërim në një mënyrë të veçantë organizimi tingullor,ku në parimet themelore të kësaj ligjshmërie është dhe ritmika e ndërsa vargu si renditje tingullore i nënshtrohet tërësisht një theksimi tonik në vëllimin poetik të Flora Pecit.

Cila është për ne, Flora Peci poete?

Flora është poezi dhe vargu i saj është poezi. Shprehuria tingullore dhe veçoritë e tingujve me një kombinim të tyre të jep mundësinë të kuptosh qëllimisht përftesat stilistikore si një lidhje alternative,jo e zakonshme dhe ky efekt të krijon një simbolizëm tingullor. Poetja që luan me limën e shpirtit ndjenjave, boshtit humerik të dhembjeve, intonativitetit si një përcaktim për çdo kuptimësi fjale duke shquar midis tyre,ndjeshmërinë e lartë që është shoqëruese e idealit të poezive si përbërje motivesh dhe konceptesh. Skematika e poezive lipsen drejt një gjetje ndryshe,gjetje themelore për të krijuar poezinë si mëshirim i gjuhës së shpirtit ndaj emotiviteti përbën një harpë logjike të ngulitur në parafytyrimin se kemi të bëjmë me një poete që luan me motivet e ekzistencës, me ngjyrimet vargatike. Flora është një poete që në raport me vargun e saj është e drejtpërdrejtë, krejtësisht e huazuar në tipizimet natyrale të ekzistencës,jetës, furtunave jetësore drejt ciklopizmit të metrikës me një ngjeshje të figurave mbizotëruese të hiperbolës, epiteteve, metaforave, simbolit, personifikimit që tejçojnë një tipar idealist të poezisë me protagoniste kryesore Florën, poete.

Shpërthime të fuqishme dhe tronditëse, shpërthime gjuhësore që brendësojnë shqetësime të thella ndaj problemit me luftën e ndjenjës, luftën atdhetare, luftën e çlirimit të vetvetes duke të dhënë në miniaturë vetë poezinë si një ushqim ndaj paragjykimeve njerëzore si ide paralele me vetë figuracionin e këtij vëllimi dhe ndërtimit krejtësisht të natyrshëm me tendosjen e botëkuptimit dhe forcës shprehëse. Tiparet dalluese të poezisë:

1. Ekspresiviteti në këtë vëllim poetik mbështetet në përshtypjet zotëruese dhe trajtimit të temave sipas një këndvështrimi tejet real dhe të prekshëm për lexuesin.

2. Njësitë e vogla sintaksore të cilat të japin mundësinë e realizimit të bashkimit të fjalëve me njëra-tjetrën dhe si aftësi, togfjalëshat e lirë janë të pranishme në këtë vëllim poetik të cilët mund të zbërthehen lehtë për të funksionuar si gjymtyra të vetme në poezi.

3. Idetë qendrore që shoqërohen paralelisht me përjetimet vetjake, ndjenjat, mendimet janë një proces që zhvillohen brenda vargut duke të dhënë shtojca psikologjike të kalimeve vargatike në deduksion-induksion. 4. Kuptimet e përcaktuara si një kuotim në fjalitë përbërëse të vargut përshkruhen me portretizim moral të rrëfyer në metodën artistike në një drejtim më të gjerë dhe realist sesi Flora tenton të mbërthejë poezinë për t’i dhënë tipare estetike .

Duke u përfshirë në poezinë e Pecit do të kuptojmë sesa lehtë vjen ritmika dhe niveli ideo-artistik në poezi, por që në brendësi fshehin veçori të një atmosfere poetike duke të krijuar një skenë shqetësimesh,kahesh dhe polesh sesi lind poezia e ndjenjave duke u përngjarë hera- herës se “pika kulmore” në poezi ka një “rrëfimtar” të brendshëm që të shoqëron gjatë leximit. Kjo tentativë që risjell Flora Peci në këtë vëllim poetik është një dukje e qartë se kemi të bëjmë me një poete që kërkon të zbulojë anët më të errëta dhe më të paqta të njeriut,ndjesitë dhe ndjenjat më të thella me një subjektivizëm që sërish në tentativë lë shijen e një poezie përjetuese. Flora Peci e lidh poezinë midis pikave kyçe të të jetuarit me botëpërjetimet e saj. E dukshme le të mbetet drejtimi dhe imagjinata se deri ku do të shkojë kjo mbërritje; në fund të një tuneli,drejt një drite të bëshme,drejt perëndimit apo do të mbesë pjesë e shpirtit të vetë Florës? ... Kjo mbetet për t’u dëshmuar pas leximit të këtij vëllimi poetik për të kuptuar Florën si poete dhe Florën si pjesë e ekzistencës njerëzore.

(Autorja Adriana Istrefi është poete dhe kritike letrare nga Durrësi)