Në kimi, alkool është çdo komponim organik në të cilin grupi hidroksil (-OH) shoqërohet me atom karboni nga një alkil ose grup alkilik. Formula e përgjithshme e një alkooli aciklik është CnH2n+1OH. Me fjalë tjera alkohol i referohet etanolit, lloj alkooli që është pjesë përbërëse e pijeve alkoolike.
Formula strukturale e grupit funksional. Atomi i oksigjenit
është i shoqëruar nga një atom karboni ose hidrogjeni.
Sipas mënyrës sistematike, emërtimi i alkooleve rrjedh nga emri i hidrokarburit përkatës, duke i'a shtuar shkronjat "OL" (Metan-ol) ose në bazë të radikalit, duke e shtuar fjalën alkool. Ndër alkoolet më të njohura janë : etanoli, metanoli, butanoli, propanoli etj, në bazë të numrave greko-latin.
Emri greko-latin + Nol = Alkooli
Të gjithë e dim se alkooli është qetësus për njeriun por nuk duhet të pihet shpesh pasi që të ndodhin çrregullimet mendore dhe ju merrni tronditje në tru.
| Nr | Emri greko-latin | Alkoolet |
|---|---|---|
| 1 | Meta | Metanol |
| 2 | Eta | Etanol |
| 3 | Propa | Propanol |
| 4 | Buta | Butanol |
| 5 | Penta | Pentanol |
| 6 | Heksa | Heksanol |
| 7 | Hepta | Heptanol |
| 8 | Okta | Oktanol |
| 9 | Nona | Nonanol |
| 10 | Deka | Dekanol |
Fjala alkool rrjedh nga fjala arabe (al-kohl ) që do të thotë “shumë i mirë“ ose “ai që djeg“. Alkooli është i vjetër sa edhe vet njerëzimi, sa që deri më sot për të janë shkruar histori të ndryshme. Rreshtat në vijim do të jenë vazhdimësi e tyre, mirëpo do të mundohemi që lexuesin së pari ta njoftojnë me komplikimet psikiatrike të cilat i sjell alkooli.
Veprimi i dëmshëm i alkoolit njihet që nga e kaluara. Në mes shkrimeve ndeshen edhe të tillë që e ndalojnë përdorimin e tij.
Organizata Botërore e Shëndetësisë thotë se: alkoolistët janë persona të cilët ekcesivisht kënaqen me pijet alkoolike, duke kaluar kështu në një gjendje të varur nga alkooli, me ç’rast i shfaqin fshehtësitë e tyre të brendshme si edhe problemet në shoqëri apo gjendjen e tyre sociale dhe ekonomike.
– Hapësira sociale në të cilën jeton, gjë e cila i jep alkoolizmit natyrë të sëmundjës sociale; dhe
– Faktori alkool, me veçoritë e tij farmakologjike.
Është me rëndësi të ceket se, nga kontakti i parë me pijen alkoolike e deri te alkoolizmi kuptim plotë (pasojat trupore, psikike dhe sociale), duhet një periudhë e caktuar kohore (perafërsisht 15 vite), sepse alkoolisti kalon nëpër fazat: paraalkoholike, prodromale, kritike dhe kronike.
Në praksën klinike, fazat alkoolike ndahen në fazën paratoksike dhe fazën toksike e cila njihet dhe manifestohet me humbjen e kontrollit, gjë që në popull njihet me termin “fenomeni i gotës së parë“ apo edhe “humbje e filmit“.
Komplikimet alkoolike trupore
Pamja e jashtme e personit, i cili ka pirë alkool prej shumë vitesh, është gjithnjë e dukshme dhe veçohet me fytyrë të enjtur, me paraqitje të theksuar të kapilarëve të gjakut nëpër fytyrë dhe hundë, lëkurë ngjyrë të kaltër-vjollce, pamje jo pedante të jashtme, neglizhencë higjienike, etj.
Komplikimet alkoolike neurologjike
Polineuriti, i cili çon në polineuropati, lind nga ndikimi direkt i alkoolit të dëmshëm në nerva, andaj si rrjedhojë vjen deri te çrregullimi i përthithjes dhe mungesës së vitaminës B. Simptomat e para të manifestimit të polineuropatisë paraqiten në formë të mpirjes, therjes, lodhjes, humbjes së fuqisë, rënies së imunitetit, dhimbjeve të muskujve, ndërsa në stadiumet e mëvonshme edhe deri te atrofimi i tyre.
Komplikimet alkoolike psikiatrike
1. Gjendja patologjike e dehjes – Rezulton pas marrjes në sasi shumë të vogël të pijeve alkoolike të cilat janë të pamjaftueshme të shkaktojnë intoksikim dhe gjendje të dehjes tek shumica e njerëzve, për dallim nga gjendja e dehur akute e cila rezulton pas marrjes së sasisë së madhe të alkoolit.
2. Kompliket e gjendjes së dehur apo reaksionet patologjike gjatë gjendjes së dehur, përgjasojnë me rastet e parafolura, megjithatë reaksionet ndodhin pas marrjes në sasi të mëdha të pijeve alkoolike tek personat të cilët me vite të tëra përdorin alkool.
3. Dipsomanija ose pseudo dipsomania paraqet dukuri patologjike të përdorimit të alkoolit. Karakterizohet me pamundësi të largimit nga pirja e alkoolit dhe me afinitet për pirje. Gjendja fillon me pirje të pandërprerë prej disa ditë dhe vazhdon deri në 2-3 javë. Të dyja këto raste paraqiten me përcjellje të ndryshimeve dhe atë me gjendje kriminogjene, që është e pazakontë nga vështrimi i mjekësisë ligjore.
4. Krizat konvulzive alkoolike paraqiten kryesisht gjatë fazës alkoolike të toksimanisë dhe në gjendjet akute të intoksikimit. Alkooli po ashtu mund të provokojë dhe vështirësojë sulmet epileptike tek personat që vuajnë nga kjo sëmundje. Krizat konvulzive tek personat me alkool shfaqen si rezultat i mungesës së vitaminës B e posaçërisht piridoksinës. Po ashtu, produktet e dëmshme të prodhuara nga metabolizmi i alkoolit, çojnë deri te dëmtimi i sistemit nervor qendror dhe ndihmojnë manifestimet epileptike. Mendohet që këto dëmtime janë reverzibile dhe se për këtë arsye sulmet ndalojnë në abstinencë. Për këtë arsye, këshillohet që në hapat e parë të përdorimit të alkoolit tejmase, të ndërpritet apo t’i nënshtrohet tretmanit shërues.
Përveç duhanit një ves tjetër i dëmshëm është edhe alkooli. Edhe ky ves është shkaktar i një vargu sëmundjesh duke filluar që nga aparati tretës, mëlçia, pankreasi e deri në dëmtime të pariparueshme të sistemit nervor qendror. Në mëlçi alkooli i konsumuar shkakton dëmtime të qelizave hepatike, dëmtim që përparon në kohë dhe që varet nga doza e konsumuar dhe nga veçoritë fiziologjike të individit. Është vërtetuar se sasia e rrezikshme është ajo prej 20-40 g alkool etilik, ndërsa përdorimi 100-150g alkool në ditë, çon brenda një periudhe 10-vjeçare në cirrozë. Nga ana tjetër është vërtetuar edhe shkencërisht se për shkak të fiziologjisë femrat dëmtohen shumë më shpejt se meshkujt për të njëjtën sasi alkooli të konsumuar. Njerëzit që pinë me vite nuk ndjejnë asgjë papritur një ditë gjenden para një fakti të hidhur, mëlçia e tyre ka marrë fund, është kthyer në një mëlçi cirrotike, ose kanë shqetësime të lehta që nuk ja vënë veshin, por bukur mirë ata bëjnë puthjen e parë me vdekjen.
Edhe pankreasi pëson dëmtime nga alkooli. Përdorimi i zgjatur i alkoolit e dëmton në mënyrë kronike pankreasin deri në atë shkallë sa ai nuk arrin të tajit sasinë e duhur të enzimave për të kryer të plotë procesin e tretjes së ushqimeve. Është vërtetuar se konsumimi i 20-50g alkool etilik (rreth 100 ml raki) në ditë shkakton dëmtime, ndërsa pirja e 100g alkool etilik ose mbi dy dopio raki (200ml) apo 2 litra birrë për një periudhë 6-12 vjet jep në mënyrë të sigurt dëmtime të pankreasit. Konsumimi për një kohë të shkurtër i një sasie të madhe pijesh alkoolike rrezikon për pankreasit akut që mund të çojë deri në rrezikimin e jetës. Alkooli shkakton gjithashtu dehje, atëherë sistemi nervor qendror nuk arrin të kontrollojë veprimet e vullnetshme, apo të pavullnetshme të personit në fjalë. Por, dëmi më i madh vjen nga përdorimi afatgjatë. Është vërtetuar se për çdo 1 litër alkool të konsumuar, vdesin 1.000-2.000 qeliza të trurit. Kështu që përdoruesit kronikë të alkoolit, me kohë e çojnë vetveten drejt demencës (skizofreni, marrëzi), degjenerimit mendor (matufosjes) etj. Pra, alkooli dëmton pa përjashtim të gjitha organet e trurit.
No comments:
Post a Comment