Bota shpirtërore e Mexhit Mehmetit

Duke i lexuar veprat e Mexhit Mehmetit, do te verejme se aty do te gjejme boten shpirterore te tij, perjetimet, vuajtjet dhe gezimet, por edhe gjykimin e te keqijave qe e rrethojne

Mexhit Mehmeti eshte nje personalitet, i cili letersise sone i ka dhuruar disa dhjetera vepra letrare te zhanreve te ndryshme. Perveç drames, analizave, reportazheve e shkrimeve publicistike te shumta, Mexhit Mehmeti talentin e tij artistiko-letrar me se miri e ka shprehur permes poezise dhe prozes. Kur hapesira e te shprehurit iu eshte dukur e ngushte ne poezi, iu eshte rrekur prozes, e kur bindej se vetem permes disa vargjeve mund te shpaloste nje rrefim te tere jetesor, i qasej poezise. Duke i lexuar veprat e Mexhit Mehmetit, do te verejme se aty do te gjejme boten shpirterore te tij, perjetimet, vuajtjet dhe gezimet, por edhe gjykimin e te keqijave qe e rrethojne. Ne fakt, Mexhiti, si çdo autor tjeter me renome, ka copeza te jetes se tij dhe copeza te jetes se te tjereve, te shkrira ne nje personazh apo ne disa prej tyre. Vete jeta eshte roman, kishte shkruar dikush nje here dhe Mexhiti kishte menduar ne vete sikur vertet te ishte ashtu, njerezve nuk i mbetej gje tjeter veç te shkruanin perjetimet e tyre jetesore dhe secili prej nesh do behej shkrimtar. E secili nuk mund te behej shkrimtar, sepse nevojitej dhunti, talent, inspirim dhe mjeshtri e thurjes se vargut artist. Sa shpesh na shkuan ardhjet e u kthyen shkuarjet s’ ka të numëruar.Përsëritjet përherë po na bëjnë të vendnumërojmë. Unë nuk e dua as vrasësin as të vrarin.Alfabetin e lirisë dhe të gjuhës nuk e kam ndërruar, jam ai moçmi. Arti im në plot vargje kullon gjak. Më kot dihati të shkurtoj udhën, por udhë të tjera të pafund ma mbyllin udhën , shprehet poeti nga Presheva, Mexhid Mehmeti ....

   Shkruan Flori Bruqi


Jo rrallë të mëdhenjtë kanë etje për gjak, për luftë, për interesa të tyre. Ky fat tragjik po e ndjek vazhdimisht popullin tonë. Ende pa u tharë gjaku i ‘ 99- tës , Kosova sërish rrezikon të përgjaket për luftat e pakryera, për pjesët e betejave të pafituara. Ata që aktualisht bëjnë urdhërin e kësaj kohe, gjakun e kanë lëndë larëse nëpër fushat e betejave, shkruan poeti Mexhid Mehmeti në librin e tij, “ Trungu i pikëllimit”. Poezia tek unë shprehet Mexhidi, nuk di të flë, nuk di të hesht, se gjak më kullon shpirti, thotë autori i disa  veprave,



Në dramën e Kosovës , në dramën e popullit tim, ne vazhdimisht jetojmë me dhimbjet e Aborteve banale të historisë. Kosova po e jeton dramën më të rëndë shpirtërore, dramën e dështimit dhe të abortit historik. Njerëzit duhet të flasin, të flasim duhet të gjithë.Nuk di pse më shfaqet (njeri- ngrënësi i baladave, ajo fytyrë e pafytyrë në mes të epizodave të kinemasë sime.Sepse, shumë kemi jetuar me “lirinë” e të tjerëve, me lirinë e pa liri.Nën qiellin tonë jo rrallë, padrejtësia vret me egërsi. Nën prangat e huaja “drejtësia”është më e padrejta.I huaji nuk të lë kurrë të zhvillohesh e të ecjesh përpara.Shpirt, zemër, tokë, nuk bëra gabim që të desha, ai përqafim ishte i domosdoshëm, një urdhër i zemrës.Unë pyes, po i pyeturi s’ përgjigjet.Muret kudo në këtë nën qiell më kërcënojnë, andaj, sado që e dua lirinë, unë druaj nga ata që kanë në duar Urdhërin e tyre për historinë. Plani i Athisarit nuk më pëlqen, se fsheh asimilimin dhe zhbërjen e emrit të popullit tim, asimilimin e gjuhës, dhe simboleve, këto nuk janë shqetësime të vogla, shprehet poeti, por, unë kujtoj se Kosova është e mençur, se në Kosovë ka shqiptar e shqiptar.

Ndërsa në vendin tim shprehet poeti, Mexhit Mehmeti, dhimbjes i ka humbur kuptimi. Poezia e Mexhid Mehmetit, është poezi e fortë, poezi e gjakut tonë të fisëm. Shkrimtarët e Kosovës Lindore ( Bujanovc, Preshevë, Medvegje ) bëjnë punën e tyre prej poeti. Presheva është qytet i zemrës sime. Hireve të Preshevës shumë i shkon poezia. Poetët e talentuar të Luginës, si Jonuz Fetahu, Qerim Arifi, Feime Selimi, Dashnim Hebibi, Xhemë Karadaku, Nerimane Kamberi e të tjerë, janë të pagjumtët e kësaj peme të gjakut.Ata dhe vetëm ata shkruajnë dhe lexojnë plagët e tokës, zjarrin amë të dhimbjes. Unë s’di të nënshtrohem më thotë poeti, se i nënshtruar nuk bëj dot asgjë. Arti i Mexhit Mehmetit dashuron me forcë dheun dhe atdheun e tij : Mësimi i jetës, shtatë dhimbjet, fija e lëmshit, trungu i pikëllimit, duart e bukura, fjala e vullkanit, dhe qindëra poezi të tjera tregojnë fuqinë dhe angazhimin e tij prej poeti. Për lirinë kurrë nuk mund të bëjmë sa duhet, për vlerat e saj duhet të punojmë gjithë jetën, është mesazhi i poetit, Mexhid Mehmetit,të cilin e uroj për angazhimin e tij letrar e patriotik, me një Kosovë dëshirash!..

Mexhid Mehmeti lindi më 11 qershor 1948 në fshatin Zhunicë të Preshevës.Shkollën fillore dhe të mesmen i kreu në Preshevë, kurse Fakultetin Filozofik dega Gjuhë e Letërsi Shqipe i kreu në Universitetin e Prishtinës.Një kohë punoi në arsim profesor i gjuhës shqipe në Qendrën Arsimore “Skenderbeu” në Preshevë, në shkollën e mesme në Tërrnoc të Bujanocit, si dhe në shkollat fillore të Raincës, Corroticës dhe Preshevës, pastaj përkthyes në gazetën “Flaka e vëllazërimit” në Shkup, ndërsa nga viti 1985 e deri në përfundim të luftës në Kosovë, punoi gazetar në gazetën “Rilindja” dhe “Bujku”, në Prishtinë përkatësishtë korrespondent i saj nga Kosova Lindore.Pas luftës deri në shuarjen e së përditshmes “Rilindja” ishte gazetar dhe redaktor i rubrikës së kulturës, kurse tash është i papunë.Jeton dhe vepron në Fushë- Kosovë.Është anëtarë i kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës.







Mexhid Mehmeti me krijimtari letrare filloi të merret që nga bankat e shkollës fillore. Vjershën e parë e botoi në vitin 1965 në revisten “Zani i rinisë”.

Është shkrimtar me vlera të qëndrueshme letrare.Mexhidi ka një rezon të gjerë të krijimtarisë letrare, poezitë e tija janë të pasura me figura letrare, pra kanë figurshmëri poetike gjë, që i bënë shkrimet me një cilësi të lartë artistike.



Pos që shkroi poezi Mexhidi shkroi edhe tregime, novela, katër drama, poemën për fëmijë dhe dy romane.Për veprat letrare të shkrimtarit Mexhid Mehmeti kanë shkruar pozitivisht edhe Kritikët letrarë nga Kosova, Shqipëria dhe më gjerë.

Veprat letrare:

“Klithje e përmallim”(Poezi), 1977, “Lumja”(Tregime)-1982, të dyja botim të Klubit Letrar “Feniks” të Preshevës; “Frymëmarrje”(Poezi)-1984 “Flaka e vëllazërimit” Shkup, “Peizazh i ngrirë”(Poezi)-1994, “Rilindja”, Prishtinë; “Monstrumiada”(Tetralogji me dramat “Zibardhët”, “Monstrumiada”,”Ëndërroj për një ditë”, dhe “Vdekja e hijshme”)-1998, “Vatra”, Prishtinë; “Presheva”(Poemë)-1998, “Vatra”, Prishtinë; “Rikthim dhembjeje”(Poezi)-1998, “Vatra”, Prishtinë ; “Puthja vrastare”(Tregime)-2003, “Gazeta Rilindja”, Prishtinë; “Hija e korbit”(Vëllim me novelat: Hija e korbit dhe Zgafella e hutinit)-2005, KL “Lumi i Bardhë”, Mitrovicë; “Pikë në zemër”(Poezi)-2005, “Ura”, Prishtinë; “Pallati me yje”(Poemë për fëmijë)-2006, “Ura”, Prishtinë; “Shtatë ditë pas vdekjes”(Roman)-2006, “LSHK”, Prishtinë, “Furtuna”(Roman)-2007 “Ura”, Prishtinë dhe përmbledhjen me poezi "Përtej harimit", "Ura", Prishtinë, 2008.


Mexhid Mehmeti është fitues i disa çmimeve letrare në poezi, si dhe të çmimit “Hivzi Sulejmani” të LSHK-së për prozën më të mirë të vitit 2006 me romanin “Shtatë ditë pas vdekjes”.

Mexhid Mehmeti, Roman Kissiov i Sabahudin Hadžialić, tetor 2010.., Tetovë

Mexhid Mehmeti shkrimtar me vlera të qëndrueshme artistike, është i prezentuar në shumë vepra historike, kritike, leksikone, antalogji e panorama letrare, albume, etj., në shqip e në gjuhë tjera, si për shembull në :Sevdije Ahmeti, Amedan Jani, Musa Gërguri:”Jeta e re”-Bibliografia 1949-1979, Prishtinë 1976, Hasan Hasani “Leksikoni i shkrimtarëve shqiptarë 1501-1990”, Prishtinë 1994, “Jeta e re”, numri jubilar 1949-1999, nr.4, Prishtinë, Demir Behluli:”Portrete shkrimtarësh”, Prishtinë 2002, Hasan Hasani “Leksikoni i shkrimtarëve shqiptar 1501-2001”, Prishtinë 2003, Ferdinand Laholli:”Antologji e poezisë moderne shqipe”, botoi “Doruntina”, Buckeburg 2002-2003, Nebi Islami “Historia dhe poetika e dramës shqiptare (1886-1996)”, ARTC, Prishtinë 2003, Hysen Këqiku “Psherëtimë për tokën”,  Panoramë letrare e krijuesve të Kosovë Juglindore, Gjilan 2004.



Mexhid Mehmeti shkrimtar, i takon Plejadës së ndritshme të kombit, e që punon pandërprerë në rritjen e kualitetit të shkrimit të tij. Si shkrimtar i kompletuar Mexhidi asnjëherë nuk e ndali rrugëtimin e tij krijues si në aspektin letrar, ashtu edhe me shkrime gazetareske, vështrime, kritika letrare etj., ku shpesh na gëzon edhe me botime të reja të çfarëdo zhanri qofshin.

Pra lirisht mund të themi se Mexhid Mehmeti posedon edhe më tutje kondicion krijues, dhe se llogaritet si shkrimtar i palodhshëm, dhe synimet e tija janë që atë që e boton të ketë vlera të mirfillta letrare.



Shkrimtari Mexhid Mehmeti, deri tash i radhiti nëntëmbëdhjetë vepra letrare dhe me sukses i preki të gjitha gjinitë letrare, pra kujtojmë se është në formë të mirë që shumë shpesh të na gëzojë me vepra të reja letrare, e që sigurisht se ka në dorëshkrim një mori veprash  voluminoze ku në të ardhmen presin ta shohin dritën e botimit.





Kujtojmë se shkrimtari Mexhid Mehmeti me sukses,  për të satën herë, forcoi bindjen te lexuesit dhe te kritikët letrarë se në shpirtin e tij ekziston dëshira  dhe dashuria e madhe për krijime të mirfillta e që deri më tash u promovua me sukses  me veprat e tija të botuara deri më tani, dhe s’do mend se këto suksese në krijimtari letrare  do t’i vazhdojë edhe në të ardhmen, ku me  shkrimet e tija do t’ia ngritë vlerën vendlindjes Preshevës,  vendit ku jeton dhe sigurisht edhe mbarë kulturës shqiptare në përgjithësi.

ENDACAKU I RRUGËVE

                        

(magjistrali)

            U rrita bonjak në gjirin e këtyre ditëve vjeshte

            N'gurra t'ftohta pas grigjes ujin e akullt kam pi

            Medet, kam ikur nga vetja në atë shtek kreshte

            Endem pa cak rrugëve që shikimin bën fli

            Xhemilen e kam dashuruar dikur n'ato bregore

            I humbur e i tretur i kalova ca agime të djerra

            Ditët i dogja në flakërimën e syve të mi prore

            Mallin e lidha n'shaminë e kujtimeve plot ferra

            Eshtrat e njomë tash si votrën i kam braktisë

            Hamall i mbrëmë mbeta rrugëve me t'vërtetën

            Më leni të vetmuar, njerëz, në poret e qetësisë

            Edhe pse jam kthyer vonë, e di se keni me folë

            Tash po t' më leni vetëm të ndeshem me jetën

            I plehur në lëkurën nyndë dëshirova një fjollë.

            1968

            RUBAIRA

            Këtu në këtë vend sa e sa herë më zuri drita

            duke thyer gishta e duke shkulur flokë

            mbi fletore t' bardhë plot vjersha e rubaira

            kushtuar vetit dhe “imtësirave n' tokë”

            *

            Vaji i parë në mua kishte shpërthyer

            dikur posa kisha dalur n'dritë si fëmijë

            atëherë s'besoj dikush t'më ketë fyer

            e pse qava ende as vet nuk e di

            *

            I këndshëm është fëmija e vogël

            kur nisën të ecën e të luaj si klysh

            kur e puth i vie erë pafajësie - tëmbël

            e kur të vritet themi: - e muarëm mësysh

            *

            Sa vjet i përcolle n'vdekje o lis

            o lis që sot je molisur e tharë

            me çerdhen e lejlekut n'maje si plis

            sa vjet i përcolle e sa rrebeshe ke parë?

            *

            Fjala pjell fjalën pa qenë shtatzënë

            e zëri i ri fillon e krenohet

            nis e çuditet si lindi pa nënë

            dikush e përqesh po ajo s'turpërohet

            *

            Heshtjen e kam si armë të fortë

            për dikë që premton e pa lidhje flet

            të shumtë janë njerëzit e tillë në botë

            po ashtu nuk dua të jem dhe vet

            *

            Sa mirë për ju që do të keni mundësi

            t'i grahni kalit me flatra si n'përrallë

            më tha plaku që deshi të jet i ri

            po s'mundi se koka ju soll vërdallë...

            1973

            KËNGA IME

            Kënga ime - shpirti im i dejur

            me verë me shi me të tokës puhi

            tek përkëdhel gruan nyndë

            që fle mbi bar mbi kadife mbi grurë

            mbi valë deti e re të bardha

            tek fle

            kënga ime -

            dallëndyshe që ikën në jug

            fluturim e fluturim pa kthim

           

            bari i tharë vdekje e ftohtë,

            gjak i ngrirë akull

            n'damarë e farë

            dhe ëndërr për të dashurën

            në gjumë tek e puth

            është kënga ime

            PËRJETIM NATE ME SHI

            Nuk pres askë

            në këtë natë të errët me shi

            flatrat e zogut të qullura me këngë

            në xham

            janë verbuar sytë e hënës

            veten e ndiej të vetmuar

            buzëkënga më shndërrohet në vaj

            e fletorja më fton

            po s'mund të shkruaj asgjë

            vetëm e përjetova

            një natë të errët e të trishtuar me shi

            PËLLUMBAT

            M'i leni në supe pëllumbat

            t'i kokërrojnë diejt e kokës sime

            mos m'i trazoni nga supet

            pëllumbat

            leni të fluturojnë në zemrën time

           

            se i ngjajnë dashurisë

            dhe erës së jugut

            ME ERËRAT BËHEM NJË

            Me erërat bëhem një

            në fluturim

            si jam

            veten nuk e njoh

            midis detit të tërbuar

            me erërat bëhem një

            maje reshë shkoj

            RRUGË E PADUKSHME

            Rruga deri te cilido yll

            është e gjatë

            e padukshme

            si rruga prej zemre në zemër

            PARANDJENJË

            Nuk e dëshirova ndarjen

            as zgjimin tim

           

            do të vijë një kohë

            kur oqeanet do shterren

            e nëndetëset do marrin frymë

            peshqit do ngriten në këmbë

            e yjtë do bisedojnë

            anatomia do hidhet n'harresë

            e qielli i ftohtë

            diell do kërkojë

            sytë e mi

            prej asaj dite

            nuk do ekzistojnë

            KLITHJE

            Diç e pakuptimtë

            po ndodh rreth meje

            e në trupin tim

            ethe të akullta

            e zjarmi e valë

            herë më ngrin

            herë më kall

            ËSHTË DIKU NJË QYTET

            Në atë qytet

            macet e zeza trupojnë

           

            NË DHOMËN TIME

            Në dhomën time

            ngjyrë mali

            zog i metaltë

            vendnumëron

            lulja kot zgjohet

            mbi shpatullat e tij

            puthja mungon

            ASGJË E JASHTËZAKONSHME

            Asgjë e jashtëzakonshme

            në udhëkryqin pa semaforë

            ku me kohë rrimë unë e ti

            tash për tash heshtim

            erërat luajnë me flokët tu

            e unë midis rrugës

            merrem me fjalët heshtake

           

            të tillë jemi

            në udhëkryq

            asgjë e jashtëzakonshme

        

            KUJTIM PRANVEROR

            Qerpikët magji

            shndërrohen n'lule

            e aromë stine

            muzgu shtrinë hijet

            nisin lojën e përqafimeve

            shtegu i kujtimeve

            ndrit largësitë

            që nuk arrihen

            ASAJ QË NUK U BË GRUAJA IME

            Për bukurinë e vetmisë sate

            do të të ngre mbi retë e bardha

            me gishta do t'i shlyej rrudhat nga balli

            gjakun do ta përtrij ndër dej

            e do të të kthej në moshë vashërie

            që sërish të të shoh

            buzë një luleje

            METAFORË E ZBRAZUR

            Cili është ai

            Që mjeshtëron në Pullaz

            Në Kohë të Pakohë

            Në Natë të Panatë?

            Ollukut të Çatisë

            Lotët e Botës rrjedhin

            Nën Strehë kush leh?

            Apo: Kalë i Trojës

            Hingëllon përsëri

            O Zot ai Bajloz i zi

            Streha Gjak p-i-k-o-n...

            Nga metafora del Motra

            E niset kah Votra

            Pranë Verës

            Plagët e Gjergjit

            Rrjedhin në Fushë Mejdan

            Për Vatan

            1987

           

            SI T'IA BËJMË HISTORISË

            Ktheva në Krujë

            Në Fronin Tënd

            Sy më sy u shikuam

            - Ç't'i bëjmë Historisë

            Pyeta gjakun në mur

            Të vëmë ku duhet një gur

            Në Kasollën tonë diku

            Bëre një sy gjumë

            Bukë hëngre e ujë pive

            Stërgjyshit tim

            Besën ia dhe

            Atë natë të errët e të vonë

            Nën një flamur

            Të lindim e të vdesim gjithmonë

            Të shikoj në sy

            E marr përgjigje

            Nga heshtja jote

            Krujë,

            31 janar 1993

            

            TË GJETUR

            Në këtë Baltë të gjetur  jemi

            Thoshte Pjaka me emër sllav

            Që dinte të zallahiste ende po albanski

            Po që s'e mohonte gjakun arbëror

            Një gluhë zallahitim

            Gojë katër milionë

            Dasmat Vdekjet njëlloj i bëjmë

            Kemi të njëjtat Zakone

            Këtu në Baltën tonë

            "Treqind Trima e dyqind Çupa"

            Këngë e moçme jehon qindra vjet

            Në Tas Karakurd Qyshki...të Ukrainës

            Tre mijë kilometra larg Dheut të vet

            Treqind e sa vjet medet

            Vaj i shkëputur këlthet

            Prejardhjen pa drojë shqipton

            Jeni të gjetur apo ju gjetëm

            Atlantida më s'është sekret

            Gjaku i shprishur shekujve rrjedh

            1993

            BALADË SHQIPTARE

                        Shumë gjak të shqiptarëve

                        O Tivar ti ke pi

                        I vrave pas shpine

                        E me pabesi

                                    (popullore)

            1.

            As Deti i Kuq nuk është i kuq

            I kuq është Deti i Tivarit

            As Deti i Zi nuk është i zi

            I zi është Deti i Tivarit

            2.

            Lulëkuqet e Kosovës

            Rrënjët në Tivar i kanë

            Ditë e natë atje

            Historia qan

            Gjeografinë e shpirtit

            Me lot shpërlan

            3.

            Vetëm në Tivar

            Det të Kuq e të Zi ka

            Vetëm në Tivar

            Deti s'i ngjan detit

            Qielli s'i ngjan qiellit

            Rëra rërës guri gurit

            Dheu dheut dielli diellit

            Ujëloti i shndërruar në gjak

            1993

            KROI I IDRIZ SEFERIT

            I le nam

            Karadakut

            Me Emrin tënd

            Karadaku i gurtë

            U mblodh e u shtrydh

            Të të falë një Krua

            Për atë Emër

            1993

            SI ARRITE NË VLORË

            Kushedi Durmish Presheva

            Si arrite në Vlorë

            Me Isën apo vetëm

            More Udhë

            Krahë të Ismailit

            Shtylla nën Flamur

            1993