2012-04-09

ISMAIL QEMALI, PAVARËSIA E SHQIPËRISË DHE GRUAJA SHQIPTARE



Nga Prof.Dr. Sabile Keçmezi-Basha


sabile_basha@hotmail.com

Një ndër periudhat që ndërruan kahet e historisë së popullit shqiptar, pa dyshim se është Lidhja Shqiptare e Prizrenit, e cila me programet e saja angazhohej për të siguruar autonomin e pavarësinë e Shqipërisë, dhe për të ruajtur tërësinë e trojeve shqiptare nga lakmuesit shovinist grabitqar. Këto dy detyra të mëdha të programit kombëtar të saj, ishin në bazë të programit që pati edhe Lëvizja Kombëtare Shqiptare, që u zhvillua pas Lidhjes Shqiptare të Prizrenit deri në kryengritjet e mëdha të viteve 1910-1912. Realizimi i këtij programi shqiptar, nuk do të ishte i plotë, sikurse të mendohej e të realizohej pa angazhimin e madh të intelektualëve, diplomatëve e luftëtarëve shqiptarë që iu printe i madhi patrioti- Ismail Qemal-Vlora, krahas të cilit kontribut të çmueshëm dhanë edhe: Isa Boletini, Luigj Gurakuqi, Bajram Curri, Idriz Seferi, Hasan Prishtina, Murat Toptani, Mehmet Deralla e shumë të tjerë. Të gjithë këta trima, të pajisur me botëkuptime përparimtare dhe me një përvojë të bujshme historike, i diskutonin shtruar problemet e Lëvizjes Kombëtare dhe për to bashkërisht merrnin vendime përkatëse në Kuvendet popullore.
Pavarësia e Shqipërisë dhe ngritja e flamurit në Vlorë është e lidhur ngushtë me emrin e Ismail Qemalit. Ismail Qemali, kjo figurë e ndritur e historisë kombëtare u lind me 24 janar të vitit 1844 në Vlorë, ku 68 vjet më vonë do të shpallë pavarësinë e atdheut. I ati, Mahmut Bej Vlora, ishte një patriot i shquar dhe mbante lidhje të ngushta me udhëheqës popullor, si me Zenel Gjolekën e Rrapo Hekalin dhe bashku me ta mori pjesë si organizator i kryengritjes së madhe të vitit 1874 kundër ushtrisë osmane. Pra, patrioti i madh u lind në një epokë nga më të rëndësishmet në historinë e Perandorisë osmane si pjesë e së cilës ishte e aneksuar edhe Shqipëria. Perandoria Osmane në këtë kohë kishte hyrë në fazën më të rrezikshme të rënies dhe të dekompozimit të saj. Duke e parë shkatërrimin e saj, klasa sunduese u angazhua për sjelljen e disa reformave, për të shpëtuar atë që mund të shpëtohet. Këto reforma ata u munduan t’i venin në jetë edhe në Shqipëri, ngase rrezikun e parandienin nga vendi i Skënderbeut. Pra, në këto rrethana shoqërore e politike u lind dhe u zhvillua si personalitet Ismail Qemali, dhe të tëra këto trazira historike lënë gjurmë të pashlyera në veprimtarin e mëvonshme.
Pas dështimit të kryengritjes, ata arrestuan krerët e saj dhe shumë fshatar, në mesin e tyre edhe baban e Ismailit të vogël. Pas kësaj, në shtëpinë e tyre erdhi urdhri që e tërë familja të internohej për në Stamboll, si: nëna Hedije Hanmi, vajzë nga një familje e njohur Alizoti nga Gjirokastra, i vëllai e motra dhe vet Ismail Qemali, që të tre fëmijë dhe gjyshja e tyre plakë. Kjo rrugë e gjatë që mori familja Vlora me 50 përcjellës të tjerë, ishte një rast sa i trishtueshëm aq edhe pikëllues për vet ata dhe familjen e tyre. Fëmijët duke mos ditur se çfarë po ndodhte dhe shkakun e udhëtimit, pandehnin në një aventurë thjesht fëmijërie. Por, ky imazh i aventurës nuk iu zgjati shumë e në rrugë e sipër, në një han në vendin e quajtur Jenigje, iu vdes gjyshja që ata shumë e kishin dashur. Me arritjen e tyre në Selanik, vdes edhe vëllai –Sylejmani që për të gjithë ishte një dhembje e madhe dhe e pa kompensueshme. Ditët për familjen Vlora ishin të vështira dhe plotë zymtësi. Në kujtimet e veta shumë më vonë, Ismail Qemali shkruan se “Edhe sot e kësaj dite, saherë vete në Selanik, gjithnjë e vizitojë varrin e tij të vogël prej mermeri në varrezat e Xhamisë Ortaj” rrëfehen me dhembshuri patrioti i madh.
Ishte kohë kur bota shqiptare ndodhej në udhëkryqin e historisë, e zhytur në pellgun e paditurisë e të robërisë. Nëna Hedije merr hapin më të madh dhe më të mirë në jetë. Ajo u angazhua që djali i saj së paku të kryente e të merrte një arsimim sa më të mirë që të bëhej “shqiptarë i plotë”, thoshte ajo, se vetëm njeriu i shkolluar është i zoti t’i dali zot atdheut të robëruar. Me ndihmën e nënës u angazhua që të mësonte sa më shumë gjuhë të huaja, si turqishten nga shkolla, e më vonë nga një refugjat italian mësoi edhe gjuhën italiane. Si dhe rilindësit tjerë të mëdhenj, Ismail Qemali Vlora, përhapjen më të shpejt të arsimit te shqiptaret e shihte si një levë të rëndësishme të përparimit të shpejt të Shqipërisë. Ai ngulte këmbë që me listën e kërkesave të Lëvizjes kombëtare vendin kryesor të zinin kërkesat për lulëzimin e gjuhës shqipe amtare për zhvillimin e arsimit kombëtar shqip. Ja, se si e formulonte ai këtë çështje në thirrjen drejtuar bashkatdhetarëve të vet “Për të shkuar përpara në udhën e qytetërimit e të përparimit, kemi nevojë për të ditur, për të fituar dituri kemi nevojë për mësim. Pra kemi nevojë të ngrehim në të gjithë Shqipërinë shkolla kombëtare për ta përhapur dhe për të lexuar kudo gjuhën shqipe. Kjo nevojë e shkollës është e para e reformave që kemi detyrë të kërkojmë. Kur një komb nuk mund të rritet në vete pa shkolla dhe pa mësim...” dhe nga këtu mund të kuptohet edhe porosia e madhe e Ismail Qemalit, e që përherë e mbëlton me kërkesë, bazë për harmoni kombëtare. Grindjet thoshte ai e grijnë Shqipërinë.
Një kohë të gjatë të jetës së vet Ismail Qemali e kaloi në Stamboll, ku kreu me sukses studimet në shkencat juridike. Punoi në Ministrinë e Punëve të Jashtme. Kreu detyra të ndryshme në Perandorin Osmane, ku pati rast të njihej më shumë njerëz të rëndësishëm në jetën politike të kohës, që më vonë i shërbeu për ngritjen e çështjes kombëtare shqiptare në nivele më të larta në shtetet perëndimore. Për 35 vjet, sa qëndroi në Perandorin Osmane, krahas detyrave zyrtare, veprimtaria e tij u mbëltua me aspiratat e Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Edhe pse jetoi e veproi jashtë atdheut, ai asnjëherë nuk pushoi së menduari dhe së punuari për kthimin e tij në atdhe. Më 1900, i plotësohet “dëshira e kamotshme”, arratiset nga Perandoria Osmane, dhe prej atij momenti u bë ideologu dhe udhëheqësi i shpirtit liridashës i popullit shqiptar në rrugën e historisë. Populli shqiptar, te ky trim i devotshëm gjeti jo vetëm ndjenjën e vetësakrificës, por edhe atdhetarin, diplomatin dhe organizatorin në luftën për pavarësi të Shqipërisë.

“Në asnjë vend të botës gruaja nuk gëzon atë nderim që ka në vendin tim”.

Si çështjes së arsimit, ashtu edhe pozitës dhe emancipimit të gruas i jep vend meritor në shoqëri dhe familje. Si grua, shpesh thoshte atdhetari “qenia e saj është e lidhur ngushtë pas fuqisë së burrit, megjithëse në veprimet e hapëta publike ajo nuk del në shesh. Në çështjet e brendshme familjare dhe që kanë të bëjnë me vendin, ajo merr pjesë dhe mendimi i saj peshon. Po sikur vendi të jetë në rrezik qoftë nga ndonjë pushtues ose për shkak të ndonjë vepre të njëanshmërisë që qeverisë, gratë janë ato që ngrenë zërin të parat dhe nxisin burrat të mbrojnë vendin ose të ngrenë krye, andaj duke i ditur virtytet e tyre të larta rilindësi i ynë vjen në përfundim se “në asnjë vend të botës gruaja nuk gëzon atë nderim që ka në vendin tim”.

Heroizmi dhe harmonia skënderbegase

Ideja e autonomisë, apo e pavarësisë shqiptare nuk ishte e re. Epopeja çerekshekullore e heroit tonë kombëtar Skënderbeut, në të cilën u mbrojtën me plotë heroizëm trojet amtare duke i dhënë një kontribut të vyer për shpëtimin e Shqipërisë dhe të qytetërimit evropian.
Për Pavarësinë e Shqipërisë shkruante më vonë Ismail Qemali “nuk ishte thjesht ngritja e flamurit në Vlorë, por se Kuvendi Kombëtar sanksionoi juridikisht pavarësinë kombëtare, me një akt të nënshkruar nga përfaqësuesit e kombit”. Dhe për të arritur gjerë te kjo, ekzistonte një udhë e gjatë dhe shumë e vështirë. Karakteristikë e përgjithshme e mendimeve dhe e vendimeve të kuvendeve që iu paraprinin qëndrimeve të Lëvizjes ishte, mbizotërimi dhe mbrojtja e pikëpamjeve, se duke kaluar nëpër stadin e autonomisë do të realizohej më lehtë pavarësia. Më vonë, nga tetori i vitit 1912 deri në nëntor, mendimet dhe vendimet e kuvendeve dhe mbar Lëvizja Kombëtare në përputhje me kushtet e reja, që u krijuan me shpërthimin e luftërave ballkanike, kaluan përfundimisht nga platforma e autonomisë së Shqipërisë në atë të pavarësisë. Në ato rrethana, qarqet atdhetare shqiptare brenda dhe jashtë vendit ishin para një detyre shumë të vështirë.
Prandaj, vendosën që të organizohej sa më parë thirrja e Kuvendit Kombëtar që do të siguronte të drejtat kombëtare shqiptare.
Në fillim të nëntorit 1912, Ismail Qemali i shoqëruar nga Luigj Gurakuqi e disa patriot të tjerë, u nis nga Stambolli për në Bukuresht, për në mesin e kolonisë shqiptare që llogaritët si bazë më e fortë dhe më e përshtatshme për takimin. Të vendosur në hotelin “Kontinental”, në qendër të qytetit Bukuresht, ata zhvilluan një konsultim të gjithanshëm me përfaqësuesit e të gjitha shoqërive të Bukureshtit dhe të Konstancës.
Në fund të mbledhjes historike, nga gjiri i kolonive shqiptare u zgjodh delegacioni që të shkoi në Vlorë, ku do të shpallet Pavarësia e Shqipërisë dhe do të ngrihet Flamuri i Skënderbeut në vend të atij me gjysmëhënë.




Sabile Keçmezi-Basha u lind më 1954 në Koretin të Dardanës (Kamenicë). Shkollën fillore e kreu në vendlindje, kurse gjimnazin në Dardanë. Është femra e parë nga Kosova që mbaroi Fakultetin e Shkencave Politike në Universitetin e Beogradit më 1977. Ndërsa studimet pasuniversitare i vazhdoi në Universitetin e Prishtinës në Degën e Historisë. Magjistroi më 1980 dhe doktoroi më 1984, (ishte femra më e re që u bë doktorë e shkencave në Kosovë). Botoi një mori shkrimesh shkencore, publicistike, trajtesa, shqyrtime etj. Mori pjesë në tubime të ndryshme shkencore në Kosovë dhe jashtë. Ishte redaktore përgjegjëse për hapësirën etnike shqiptare në territorin e ish-Jugosllavisë në revistën “Bota shqiptare”, që botohej në Tiranë (1991-1993). Qysh nga fëmijëria shkruan poezi e prozë për të rritur dhe për fëmijë. Më 1987, në “Akordet e Kosovës”, u shpërblye me “Pendën e artë” për tekstin më të mirë të akordeve si dhe mori shumë mirënjohje dhe shpërblime për shkrimet e saja. Është anëtare e Kryesisë së Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës. Në vitin 2001-2004 ishte deputete e Parlamentit të Kosovës. Aktualisht merret me probleme të historisë më të re. Që nga viti 1978 punon në Institutin e Historisë së Kosovës. Jeton në Prishtinë.
Sabile Keçmezi-Basha është antare e Akademisë Evropiane të Arteve e cila është themeluar në vitin 2002, me seli në Luksemburg.

Angazhimet profesionale

Këshilltare shkencore 2005 – Instituti i Historisë- Prishtinë ;
Bashkëpunëtore e jashtme në Fakultetin e Edukimit – (Kosova dhe integrimet evropiane; Zgjidhja e konflikteve; Studime gjinore; Historia e shkencave)..

Fusha e interesimeve shkencore

Zhvillimet historiko-politike në Kosovë 1945-1990.
Të burgosurit politikë në sistemin ish-komunist në ish- Jugosllavi.
Transicionet post-komuniste dhe pas luftës së UÇK-së në Kosovë.
Gjenocidi serb në Kosovë 1998-1999.

Projektet shkencore dhe të tjera

Veprimtaria shqiptare ilegale në Kosovë 1947- 1968;
Marrëdhëniet kulturore midis Shqipërisë dhe Kosovës 1966-1981 ;
Masakrat serbe në rajonin e Prishtinës 1997-1999;
Diferencimet1. Pjesëmarrja në konferenca, simpoziume dhe tubime shkencore:

Pjesëmarrja ne Konferenca dhe simpoziume shkencore

•Akademi përkujtimore për 30-vjetorin e Demonstratave të vitit 1981, 22.04.2011. Dardanë (Kamenicë). “Jehona e Demonstratave në Anamoravë”
•Akademi përkujtimore për 30- vjetorin e Demonstratave të vitit 1981, 14.04.2011. Gjilan. “Demonstratat e vitit 1981”
•Demonstratat e vitit 1981, 25.03.2011. “Programi politik i Demonstratave 1981”
•Tryezë e rrumbullakët shkencore në Shkup (26 nëntor 2010), Angazhimi i gruas në pavarësinë e Shqipërisë. Tema: “Kontributi i gruas në shpalljen e Pavarësisë të Shqipërisë”.
•Veprimtaria politike e Komitetit Mbrojtja Kombëtare e Kosovës, simpozium shkencor i mbajtur me 7 nëntor 2010, Prishtinë. Tema: “Karakteri kombëtar e politik i programeve të Komitetit MKK”.
•10 years of Balkanology in Torun convergence and divergjence Within the Balkan keg Language-Culture-Literature-History, Torun, 204 december 2010, Tema: “Situata politike në Kosovë pas vitit 1944”
•E djathta shqiptare, Kukës, 18 shtator, 2010, “Lëvizja ilegale shqiptare në Mal të Zi, 1945-1990”
•Seminari XXIX Ndërkombëtar për Gjuhë, Letërsi dhe Kulturë Shqiptare, 16-27 korrik, 2010, “Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë 1945-1990”
•Akademi për Avdyl Durën, (fjalë rasti), “Jatakët që strehuan Avdyl Durën me shokë”, 28 qershor 2010, Kaçanik
•Simpoziumi Shkencor “Deklarata kushtetuese dhe Kushtetuta e Kaçanikut”, 2 korrik 2010, Prishtinë, Tema: “Suspendimi i autonomisë së Kosovës”
•Simpoziumi shkencor “Mitrovica gjatë viteve 1944-1999”. 4 qershor, 2010. Tema: Lëvizja ilegale atdhetare në Rajonin e Mitrovicës 1945-1990”
•Prizren, Kongresi II Ballkanik, 31 maj 2010. Tema: “Kosova pas Luftës Dytë Botërore”
•Simpoziumi shkencor “Mitrovica... Tema: Lëvizja ilegale atdhetare në Rajonin e Mitrovicës 1945-1990”
•Promovimi i librit Prof. Shani Hoxha, Qamil F. Hoxha “Drini”, Skenderaj, 2 tetor 2009. (fjalë rasti)
“E djathta shqiptare”, 26 korrrik, 2009. Shkup, “Hasan Bilalli dhe ndikimi i tij në NDSh”
Pavarësia e Kosovës, simpozium shkencor, IHK. 12 qershor 2009, tema “Pavarësia e Kosovës dhe veprimtaret ilegal të Lëvizjes Kombëtare”.
ULUSLARARASI 1. Balkanlarda Tarih ve Kultur Kongresi –Kongresi I Ndërkombëtar Ballkanik “Historia dhe Kultura e Ballkanit, 11-12. 05. 2009. Prishtinë. Tema: Karakteri kombëtar i Lëvizjes Ilegale Shqiptare në Kosovë 1945-1990.
“Demonstratat e gjashtëdhjetetetës”, 40 vjetori i tyre, (Konferencë shkencore), 24-25 nëntor 2008. Tema: Karakteri kombëtar i Programit të Demonstratave 1968”
Promovimi i veprave të Selatin Novosellës, Tri libra, Fjalë rasti “Ngjarjet që trandën ish-Jugosllavin” me 21 nëntor 2008
Fjalë rasti në 50 vjetorin e daljes së romanit “Gjarpinjtë e gjakut” të Adem Demaçit, 19 nëntor 2008
“Lidhja Shqiptare e Prizrenit”, 130 vjetori i saj, (Konferencë shkencore), 10-11 qershor 2008, Prishtinë. Tema: “LSHP në Programet e organizatave ilegale në Kosovë 1945-1990”
“Jeta dhe vepra e Akademik Ali Hadrit”, (Simpozium shkencor), IHK, 3 mars 2008. Tema: “Akademik Ali Hadri në mbrojtje të simboleve kombëtare”
“Pavarësia e Shqipërisë dhe sfidat e shtetit shqiptar gjatë shek. XX”, (Konferencë shkencore), IHSH. Tiranë 27 nëntor 2007.
“Idriz Seferi në Lëvizjen Kombëtare Shqiptare”, IHK, 15 tetor 2007, Tema “Trajtimi i figurës së I. Seferit në historiografin shqiptare”
Konferenca për paqen 14-17 dhjetor, 2006
“Probleme teorike dhe metodologjike të historiografisë shqiptare”, Prishtinë ,15 dhjetor 2006, Tema: “Çështje të përdorimit të nocioneve: ilegale, klandestine dhe e fshehtë”
Conference on inclusion in Higher Education, organizuar nga Canadian International Development Agency, 9-10 shkurt 2006, Prishtinë
“Veprimtaria dhe organizimi i organizatës ilegale “Besa Kombëtare” në Kosovë 1945-1947” simpoziumi shkencor “E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë etnike”, Klinë, dhjetor 2005
“Reagimi i forcave nacionaliste ndaj vendimeve të Kuvendit të Prizrenit (8-10 korrik 1945)”, "Kosova në luftën e Dytë Botërore" organizoi Instituti i Historisë- Prishtinë, shtator 2005.
“Kontributi i shkodranëve në Lëvizjen ilegale patriotike shqiptare në Kosovë 1945-1947”, "E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë etnike”, i mbajtur në Shkodër, qershor 2005..
“Proceset gjyqësore kundër organizuesve dhe pjesëmarrësve të Demonstratave të vitit 1981”, “Demonstratat e vitit 1981, kthesë vendimtare e Kosovës drejt lirisë”, IA, Prishtinë 2001
“Zhvillimi organizativ i Organizatës Nacional Demokratike Shqiptare (ONDSH) në Kosovë 1945-1947”, “Likuidimi i krerëve të NDSh-së në Kosovë”
“Katarza politike e shqiptarëve në tranzicion”, “Kosova sot e nesër”, Prizren 2000
“Fëmijëria dhe rinia e Shotë Galicës”, “Shotë Galica-heroin e kombit”, 1997
Kontributi kombëtar i Idriz Seferit”, “Jeta dhe vepra e Idriz Seferit”,1997
“Nënëmadhja që lindi Isa Boletinin”, “Isa Boletini dhe koha e tij”, 1996
“Demonstratat studentore ‘81”,“Dimensioni historik i demonstratave të vitit 1981”, 1996
“Qiriazët-familje patriotike dhe atdhetare”, “Familja Qiriazi- dhe kontributi i tyre kombëtar”, Shoqata e Pedagogëve të Kosovës, 1995.
“Roli i gruas në lëvizjen kombëtare shqiptare”, organizuar nga BI. “Feja, kultura dhe tradita islame ndër shqiptar”,1995
“Vazhdimësia patriotike e organizatave ilegale në Kosovë 1945-1989”, “50- vjet pas Luftës së Dytë Botërore-Kosova kërkon zgjidhje”,1994
“Aktet gjenocidale të UDB-së ndaj të burgosurve politik”, organizuar nga ASHAK “Gjenocidi dhe aktet gjenocidale...”, 1994
“Karakteri kombëtar i Shkollës së parë shqipe për vasha” i organizuar nga Forumi i Gruas Demokratike “100 Vjetori i shkollës shqipe të vashave në Prizren”, Prishtinë 1995
“Proceset e montuara politike ndaj shqiptarëve”, “Evropa dhe shqiptarët”, Prishtinë 1992.
“Gabimet e reja e të vjetra të pushtetit dhe kombinatorikat antishqiptare”, “Kuvendi i Prizrenit më 1945”, 1990
Zhvillimi historik i PKJ-së në Kosovë 1945-1948”, “Problemet e zhvillimit të Kosovës pas Luftës së Dytë Botërore”,1987
“Formimi dhe organizimi i PKJ-së në Kosovë”, “Kongresi themelues i PK të Serbisë ( 50- vjetori), Beograd 1985
“Zhvillimi i PKJ-së në Mitrovicë”, “Klasa punëtore e Mitrovicës, në revolucionin socialist dhe në ndërtimin socialist”, Mitrovicë 1978

Punimet në revista shkencore dhe gazeta

•Lëvizjet ilegale atdhetare në Ballkan me thekës të veçantë në Kosovë, më 1945 e këndej, Revista “Rrënjët”(Le Radici), Romë, Itali, Anno 9, Numero 2, Maggio 2011.
•Formimi dhe veprimtaria e organizatës ilegale “Organizata për Bashkimin e Trojeve Shqiptare” (OBTSH), 1959, fejton në 6 vazhdime:
1.OBTSH-ja vazhdimësi e Lëvizjeve ilegale për çlirim dhe bashkim kombëtar, Epoka e Re, 19 maj 2011.
2.programi Politik i Organizatës, Epoka e Re, 20 maj 2011
3.Statuti i OBTSH-së, Epoka e Re, 21 maj 2011.
4.Dervish Shaqa në grupin ilegal të ardhur nga Shqipëria, Epoka e Re, 23 maj 2011.
5.Procesi gjyqësor ndaj anëtarëve të LRBSH-së dhe OBTSH-së, Epoka e Re, 24 maj 2011.
6.Veprimtaria e ilegales asnjëherë nuk u shua, Epoka e Re, 25 maj 2011.
•Demonstratat e studentëve të vitit 1981, Epoka e Re- 21 mars 2011-Fejton në 20 vazhdime:
1.Revolucionarët për liri... ,21.03.2011, Epoka e Re
2.Parullat që u përdorën gjatë demonstratave 1981, 22.03.11
3.Diferencimet ideopolitike pas demonstratave të marsit 1981, 23 mars 2011. E.R.
4.Izolimi-masë e preferuar e pushtetarëve, 24.03.2011. E.R.
5.Të dënuarit dhe të izoluarit, 25.03.2011. Epoka e Re
6.Të dënuarit dhe të izoluarit, 26.03.2011.Epoka e Re
7.Proceset gjyqësore për të mitur, 28.03.2011. Epoka e Re
8.Demonstratat studentore në shtypin e ilegales, 29.03.2011.
9.Populli mbushi rrugët dhe të gjitha qyteteve të Kosovës, 30.03.2011. Epoka e Re
10.Roli i patriotëve në demonstrata, 31.03.2011.Epoka e Re
11.Propaganda në Jugosllavi dhe në Kosovë, 1.04.2011.E e Re
12.Forma të ndryshme të dhunës për nënshtrimin e shqiptarëve, 2.04.2011. Epoka e Re.
13.Organizimi i punëtorëve tanë në Perëndim dhe çështja kombëtare, 4.04.2011. Epoka e Re.
14.Një historik i dhembshëm i një “Letre...” i të burgosurve politikë shqiptarë, 5.04.2011. Epoka e Re.
15.Një numër i tërë i gazetës “Qindresa Shqiptare” u kushtohet ngjarjeve në Kosovë, 6.04.2011. Epoka e Re.
16.Reagimi i mërgimtarëve shqiptarë, 7.04.2011. Epoka e Re.
17.Ndryshimet e papritura në udhëheqjen e Partisë Komuniste në Kosovë, 8.04.2011. Epoka e Re.
18.Demonstratat në SHBA, Kanada, Australi e Evropë, 9.04.2011. Epoka e Re.
19.Mërgimtarët tanë festonin ditën e pavarësisë, 11.04.2011.Epoka e Re.
20.Diferencimi famëkeq në bazë të së kaluarës historike, 12. 04.2011.Epoka e Re.
•Programi politik i Demonstratave të vitit 1981, Kosova sot, 2 prill 2011.
•Lidhja Shqiptare e Prizrenit në programet e organizatave ilegale shqiptare në Kosovë (1945-1990), Përmbledhje punimesh “Lidhja Shqiptare e Prizrenit 1878-1881, Prishtinë 2011
•Avdyl Dura dhe jatakët e tij,f 137,Gjurmime albanologjike, seria e shkencave historike, 39. 2009, 2010.
•Formimi dhe veprimtaria e Organizatës “Partia Revolucionare për Bashkimin e Trojeve Etnike me Shqipërinë” (1958), Kosova 2011.

•Kush ishte Avdyl Dura dhe jatakët e tij, “Vjetari” nr. 43-44, 2010
•Edhe një dokument (tepër sekret) i SPB-së (fejton), Epoka e Re, ( dy vazhdime)
1.Përcjellja e veprimtarëve të Lëvizjes Ilegale Shqiptare, 19.02.2011. Epoka e Re
2.Realizimi I qëllimeve të shqiptarëve,21.02.2011, Epoka e Re.
•Lëvizja ilegale atdhetare në Mitrovicë e Rrethinë 1945-1990, Epoka e Re, 12 shkurt 2011.
•Atdhetarët e dënuar për ndihmën e dhënë patriotit Avdyl Durës, “Kosova”, nr. 31/32, 2009
•Trajtimi i çështjes së gruas shqiptare në revistën ilegale “Kosovarja e Re” (1983-1984), organi informativ i BGK të LRSSHJ-së”, Gjurmime historike, IA, nr. 38-2008 (2010)
•Veprimtaria e të burgosurve politik në burgjet e ish-Jugosllavisë, Vjetari- Arkivi i Kosovës, nr. 41-42, 2009
•Hasan Bilalli, njëri nga themeluesit e Organizatës Nacional-Demokratike Shqiptare, “E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë etnike-(8), Prizren 2010, f. 467-475
•Kontributi atdhetar i vëllazërisë Çejku nga lidhja e Prizrenit e këndej”, “ E djathta shqiptare... “, Prizren-Ferizaj, 2010
•Disidentja e parë shqiptare- Musine Kokalari, Gazeta “Shqiptari”, Rumani, 1 janar 2010
•Disidentja e parë shqiptare- Musine Kokalari, Gazeta “Dielli”, Njujork, numri festiv i vitit të Ri-2010
•Një plejadë e tërë atdhetarësh e përfshirë në një monografi, www.zemrashqiptare.com , 2010
•Një proces i pazakontë gjyqësor për Hidajete Osmanin, “Epoka e Re”, 16 janar 2010

Fejtone te botuara:

•Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë 1945-1990, (dy vazhdime), Epoka e Re, 18-20 shtator 2010.
1.Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë 1945-1990, 18 shtator 2010.
2.Periodizimi i Lëvizjes ilegale shqiptare në Kosovë 1945-1990, 18 shtator 2010.
•Çështja e Kosovës te gazeta “Qindresa shqiptare” e Parisit, Zëri, 40 vazhdime, 1 qershor -16 korrik, 2010
1.“Shqipëria e lirë’” një çerdhe për të gjitha grupet politike, 1 qershor 2010,
2.Persekutimet e shqiptarëve të Kosovës në Jugosllavi, 2 qershor 2010.
3.Presionet dhe dhuna shtetërore jugosllave, 3 qershor 2010.
4.Shqiptarët ngritën zërin edhe në tubimet ndërkombëtare, 4 qershor 2010.
5.Njoftime të shumta nga dhuna e aplikuar ndaj popullatës shqiptare, 5 qershor 2010.
6.Protestë në OKB kundër ndjekjeve dhe gjyqeve në Kosovë, 7 qershor 2010.
7.Fushata e ndjekjeve ndaj udhëheqësve shqiptarë në Kosovë, 8 qershor 2010.
8.Maqedonia “Liberale” ndaj popullit shqiptar, 9 qershor 2010.
9.Shqiptarët pushohen nga puna, 10 qershor 2010.
10. Shtypje e vazhdueshme ndaj kosovarëve në Jugosllavi, 11 qershor, 2010,
11. Dënimi i 19 shqiptarëve në Gjykatën e Qarkut në Prishtinë, 12 qershor 2010
12. Dënimet në Trepçë, 14 qershor 2010.
13. Telegram kryetarit të Francës nga mërgata kosovare, 15 qershor 2010.
14. Inferioriteti i vazhdueshëm ekonomik, 16 qershor 2010.
15. Kushtrimi i parë që i jepej bashkësisë ndërkombëtare, 17 qershor 2010
16. Shkrimet për vrasjet e shqiptarëve në Jugosllavi, 18 qershor 2010.
17. Shkrimtari jugosllav flet për të burgosurit politikë shqiptarë, 19 qershor 2010.
18. Shtypi ndërkombëtar mbi ngjarjet e neveritshme ndaj shqiptarëve, 21 qershor 2010.
19. Emigrimi i 700 intelektualëve shqiptarë, 22 qershor, 2010.
20. Në Kosovë nuk kishte punë për shqiptarët, 23 qershor 2010.
21. Të burgosurit shqiptar bëjnë grevë urie në burgun e Shpuzës, 24 qershor 2010.
22. UDB-eja del në skenë të hapur, 25 qershor 2010.
23. Përkujtohen dëshmorët shqiptarë nga Maqedonia, 26 qershor 2010.
24. Dënimet e shqiptarëve nga Gjykata e Qarkut në Shkup, 28 qershor 2010.
25. Para tankut me kraharor të zhveshur, 29 qershor 2010.
26. Shfaqja e zemërimit kundër qeverisë së Beogradit, 30 qershor 2010.
27. Shqiptarët e mërgimit u treguan gati për çdo sakrificë, 1 korrik 2010.
28. Realiteti i pamohueshëm në Kosovë, 2 korrik 2010.
29. Qëndrimi i regjimit komunist kundrejt shqiptarëve, 3 korrik 2010.
30. Dëshmitë serbe pas rënies së Rankoviqit, 5 korrik 2010.
31. Vazhdimi i sensibilizimit të çështjes së Kosovës, 6 korrik 2010.
32. Ndryshimet e papritura në udhëheqësin politike në Kosovë, 7 korrik2010.
33. Historiku i terrorit serb anglisht, 8 korrik 2010.
34. Letra dërguar kryetarit të Parlamentit Evropian, 9 korrik 2010.
35. Shtypi i huaj për ngjarjet në Kosovë, 10 korrik 2010.
36. Vriten kundërshtarët edhe në Perëndim, 12 korrik 2010.
37. Propaganda serbe me avazin e vjetër, 13 korrik 2010.
38. “Thirrja” e Lidhjes Kosovare, 14 korrik 2010.
39. Kroati Aleksandër Tijaniq dëshmonte, 15 korrik 2010.
40. Arrestimi i ushtarakëve shqiptarë, 16 korrik 2010.

•Revista “Krahu i Shqiponjës” informatorë e denjë në botën e lirë për gjendjen në Kosovë, Kosova sot,
( fejton), 5 vazhdime, 15 maj 2010

1.“Krahu i shqiponjës”, tribun e mendimit të lirë, 15 maj 2010.
2. -------
3.Demonstratat e mërgatës shqiptare, 29 maj 2010.
4.Formimi i organizatës “Gjaku i kuq, hakmarrja e zezë”, 5 qershor 2010.
5.Poezia e shqiptarit nga Turqia, 12 qershor 2010.

•Përpjekjet e gazetës “Përpjekja kosovare” në mërgim, Epoka e Re, 26 prill 2010, (fejton), 18 vazhdime
1.Zëri i të gjithë shqiptarëve, 26 prill 2010
2.Trajtimi i popullsisë shqiptare në Jugosllavi, 27 prill 2010.
3.Shtypi i diasporës lëvdon Komitetin “Lidhja Kosovare”, 28 prill 2010
4.Informim i denjë për çdo gjë në Kosovë, 29 prill 2010.
5.Mërgimtarët kosovar dhe aktiviteti i tyre, 30 prill 2010.
6.Amnistitë që nuk i fitojnë shqiptarët, 3 maj 2010
7.“Radio Londra” i kushton vëmendje të madhe Ditës së Flamurit shqiptar, 4 maj 2010
8.Kurora e luleve mbi varrin e mësuesit Shaban Shala, shkak për arrestime, 5 maj 2010
9.Aktiviteti i “Lidhjes Kosovare” në arenën ndërkombëtare, 6 maj 2010
10. Propozimi i “Lidhjes Kosovare” në Kongresin e 14 të BFKEE, 7 maj 2010.
11. Shqiptarët nuk lejoheshin që të hynin në hotele e restorante, 8 maj 2010
12. Gjendja politike në ish-Jugosllavi, 10 maj 2010.
13. Jehona e shtypit për mbajtjen e kongresit, 11 maj 2010.
14. Pjesëmarrja në kongres, 12 maj 2010.
15. Gjashtëdhjetë vjetori i copëtimit të tokave shqiptare, 13 maj 2010.
16. Fjalimi i profesor Abaz Ermenjit, 14 maj 2010.
17. Kongresi miratoi Rezolutën e Lidhjes Kosovare, 15 maj 2010.
18.Urimet që arrite ngjatë punës së Kongresit, 17 maj 2010.

•Karakteri kombëtar e demokratik i programeve të Komitetit Mbrojtja Kombëtare e Kosovës (fejton), dy vazhdime (Zëri):
1.Një parim që shtrohet për herë të parë nga politikanët ballkanas, Zëri, 16 dhjetor 2010.
2.Orientimi politik i dhënë nga Hoxhë Kadria, (Zëri),17 dhjetor 2010.

•Kontributi atdhetar i Hyrije Hanës, (fejton) 16 vazhdime
1.Gratë shqiptare për çështjen kombëtare, 15 dhjetor 2010 (Epoka e Re)
2.Edhe gratë shqiptare në burgjet jugosllave, 16 dhjetor 2010
3.Formimi i Komitetit të grave në Prizren, 17 dhjetor, 2010
4.Aktive në pajtimin e gjaqeve, 18 dhjetor 2010
5.Kush ishte Hyrije Hana, 20 dhjetor 2010
6.Takimi pas tetë vjetësh me vëllanë, 21 dhjetor 2010
7.Kush ishte Xheladin Hana, 22 dhjetor 2010
8.Formimi i organizatës “Komiteti Revolucionar për Bashkimin e Kosovës me Shqipërinë”,23 dhjetor 2010
9.Aktakuza e Prokurorisë Publike të Qarkut-Prishtinë, 24 dhjetor 2010.
10. Dëshmitë e dhëna para gjyqtarit, 25 dhjetor 2010
11. Deklarata e Fadil Hoxhës dhënë për shoqen Hyrije Hana, 27 dhjetor 2010.
12. Deklarata e Xhevdet Hamzës dhënë për Hyrije Hanën,28 dhjetor 2010
13. Ja se si votuan porotët për amnistinë e Hyrije Hanës, 29 dhjetor 2010.
14. Dënimi i tretë i Hyrije Hanës, 4 janar 2011-01-09
15. Pas daljes nga burgu në burg, 5 janar 2011.
16. Edhe pas vitit 1981, bastiset shtëpia e Dadës, 6 janar, 2011.
•Trajtimi i të burgosurve politikë shqiptarë në burgjet jugosllave, (Fejton), Epoka e Re, 1-2 dhjetor 2009
•Trajtimi i çështjes së gruas shqiptare në revistën ilegale “Kosovarja e re” (1983-1984), Fejton ( në 7 vazhdime), “Epka e Re, 24 -31 tetor, 2009, Prishtinë
“Historia nuk bëhet me gënjeshtra” (vështrim –reagim për shkrimet e ASHAM), Infopres, 23 shtator 2009.
Kontributi atdhetar i vëllazërisë Çejku nga lidhja e Prizrenit e këndej”, “ E djathta shqiptare... “, Prizren-Ferizaj, 2009
Rezistenca atdhetare e Avdyl Durës dhe jatakëve të tij”, “E djathta shqiptare...” Prizren-Ferizaj, 2009
Pavarësia e Kosovës dhe veprimtarët ilegal të Lëvizjes Kombëtare, Epoka e Re, 23 korrik 2009.
Hajdar Shala-“ILIRI”, jeta e tij ishte Kosova e lirë, (R. Basha, “Kosova ishte jeta e tij”, 2009), Epoka e Re, 27 qershor 2009.
Studim i rëndësishëm për historiografinë shqiptare, (H. Gjergji: “Myslim Peza dhe Mbreti Zog”, Kosova sot, 21 qershor 2009
Informimi i denjë i çështjes kombëtare në diasporë nëpërmjet gazetës “Lajmëtari i Lirisë”, Epoka e Re, (fejton),1 -19 qershor 2009
“Diferencimet ideopolitike ndaj intelektualëve shqiptar në Kosovë 1945-1989”, Revista “Vjetari”, 2008, A.K. Prishtinë
“Serbia duhet të dënohet për veprat e saja”, Epoka e Re, 2 shtator 2009
"Historia e një organizate politike” (Prezantim i denjë i një organizate atdhetare ilegale në një monografi),Lajm, 12 mars 2009
“Akademik Ali Hadri në mbrojtje të simboleve kombëtare”, (Ali Hadri, jeta dhe vepra), Prishtinë , 2009
“Pararoja”-organ interno i grupit “MLK”, “Epoka e Re”, (dy vazhdime),31 janar-7 shkurt, 2009
“Dënimet e shqiptarëve në ish-Jugosllavi (1945-1990), “Zëri”, 24 janar 2009
“Nënëlokja e madhe që rriti trimat e kombit”, Epoka e Re, 17 janar 2009
Situata politike në Kosovë pas Kuvendit të Prizrenit (1945) (Political situation in Kosova after the assambley of Prizren (1945). Gjurmime albanologjike, Seria e shkencave historike, nr. 37 , 2007, Prishtinë 2008, f. 53-74
“Propaganda dhe dezinformimi, metoda të organizuara shtetërore jugosllave ndaj shqiptarëve”, “Epoka e Re”, 20.12.2008
“Dëshmi rrëqethëse të një atdhetari”, “Epoka e Re”, 13 dhjetor 2008
“Karakteri kombëtar i programit të demonstratave 1968”, “Epoka e Re”, 29 nëntor 2008
“Karakteri historik i romanit Gjarpinjtë e gjakut”, Epoka e Re”, 22.11.2008
“Organizimi dhe veprimtaria e organizatës Nacional Demokratike Shqiptare në Anamoravë, 1945-1947”, “Kosova”,IHP. nr. 29-30, 2007/2008
“Përndjekjet e anëtarëve të lëvizjes atdhetare në ish-Jugosllavi gjatë viteve 1945-1952”, Epoka e Re”,8 nëntor 2008
“Edhe gratë shqiptare në burgjet jugosllave”, “Epoka e Re”, 18 tetor 2008
Rrugë e vështirë deri te “demonstratat e vitit 1968”, “Lajm”, (fejton), 6 tetor 2008-3 nëntor 2008 (25 vazhdime)
“Grupi i të dënuarve, që mbajtën lidhjet e ilegales ndërmjet Avdyl Durës dhe Riza Gogës”, (2 vazhdime), “Epoka e Re”,27 shtator 2008
“Organizimi dhe veprimtaria ilegale atdhetare edhe në repartet ushtarake jugosllave”, “Fokusi: (fejton), 26 shtator- 3, 10 dhe 17 tetor 2008
“Dëshmi të organizimit ilegal (më 1957) të organizatës që mëtonte bashkim kombëtar”, (6 vazhdime)“Zëri”, 25.09. 2008- 1.10.2008
“Për një Shqipëri Etnike”, “Epoka e Re”, 13 shtator 2008
“Veprimtaria atdhetare e Ali Nimanajt”, “Epika e Re”, 6 shtator 2008
“Mësuesit e Llapit në NDSh”, “Kosova sot”,5 korrik 2008.
“Lidhja Shqiptare e Prizrenit në Programet e Organizatave ilegale në Kosovë (1945-1990”, “Zëri”, 28 qershor-5 korrik 2008
“Pavarësia e Shqipërisë, pikë referimi për veprimtarinë ilegale në Kosovë (1945-1990)“, ( “Pavarësia e Shqipërisë dhe sfidat e shtetit shqiptar gjatë shek. XX”), Përmbledhje studimesh, Tiranë, 2008
“Procesi gjyqësor ndaj anëtarëve të grupit të dytë të Organizatës ilegale “Grupi i Lidhjes së Prizrenit”, (fejton),“Fokus”, 6,13 qershor 2008
•“Procesi gjyqësor ndaj grupit ilegal”Grupi i Lidhjes së Prizrenit” më 1950” (fejton në 3 vazhdime), “Zëri”, 3-5 qershor 2008.
•“Të dhëna të mangëta për të burgosurit politikë shqiptarë në dokumentet statistikore (1945-1990), “Epoka e Re”, 24 maj 2008
•“Karikatura- si formë e rezistencës në ilegalen shqiptare”, “Lajm”, 24 maj 2008
•“Omer Çerkezi dhe qëndresa e tij për çështjen kombëtare”, “Epoka e Re”, 17 maj 2008
•“Angazhimi i grave në jetën politike e vendimmarrëse në Kosovë”, “Epoka e Re”, 10 maj 2008
•“Procesi “model” i Gjykatës Ushtarake në Mitrovicë, më 1945”, (2), “Epoka e Re”. 3 maj 2008
•“ Procesi “model” i Gjykatës Ushtarake në Mitrovicë, më 1945 (1)”, “Epoka e Re”, 26 prill 2008,
•“Gratë në Parlamentin shqiptar gjatë historisë”, “Paqja”, Viti III, nr. 17, 19 prill 2008, Prishtinë
•“Akademik Ali Hadri në mbrojtje të simboleve kombëtare”, “Epoka e Re”, 12 prill 2008
•“Atdhetarët e dënuar që strehuan Avdyl Durën me shokë”, “Shkëndija”, nr. 1. 2008
“Hasan Bilalli në mbrojtje të trojeve shqiptare”, gazeta “Epoka e Re”, (fejton), 22-29 mars 2008
“Pagëzimi, pseudonimet dhe rezistenca”, gazeta “Lajm”, 16 shkurt 2008
“Pavarësia e Shqipërisë, si pikë referimi për ilegalen shqiptare në Kosovë 1945-1990”, gazeta “Zëri”, (fejton), 22-25 shkurt 2008.
“Anteu kthehet çdo janar”, “Lajm”, (vështrim për librin e Selatin Novosellës”, 19 janar 2008
“Ndryshimet kushtetuese dhe Kushtetuta e vitit 1974”, “Epoka e Re”, 19 janar 2008
“Formimi i Komitetit të NDSh-së në Burgun r Mitrovicës së Sremit më 1946”, “E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë Etnike- (6), Prizren- Burim (Istog), 2007
•“Likuidimi i Hasan Alisë-Remnikut dhe grupit të tij”, revista “Kosova”, nr. 27. IH. Prishtinë, 2006.
•“Kontributi atdhetar i fisit Çejku nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit e tutje”, “Zëri”, 8 dhjetor 2007
•“Reagimet e forcave nacionaliste në Kosovë ndaj vendimeve të Kuvendit të Prizrenit, 1945”, “Studime historike”, ASHSH, Instituti i Historisë, Tiranë 2007 (1-2)
•“Pozita e Kosovës pas Plenumit të Brioneve (1966)”, “Epoka e Re”,24 nëntor 2007
•“Një libër i rëndësishëm për historiografin shqiptare”, “Zëri”, 17 nëntor 2007, (vështrim për librin e Dr. Valentina Dukës “Historia e Shqipërisë, 1912-2000), Tiranë 2007.
•“Dënimi i jatakëve që strehuan Avdyl Durën me shokë”, “Epoka e Re”, 17 nëntor 2007
•“Grupi i fundit i të dënuarve për strehim të Hasan Remnikut me shokë”, “Epoka e Re”, e shtunë, 29 shtator 2007
“Edhe me pushkatim dënoheshin shqiptaret”, “Epoka e Re”, e shtunë,15 shtator 2007
“Kosova në trajtimin e organizatave e grupeve ilegale në Shqipëri (1945-1948), fejton në 6 vazhdime. Gazeta “Zëri”, 1-7 shtator 2007
“Proces gjyqësor ndaj jatakëve të fshatit Kabash”, “Epoka e Re”, e shtunë, 18 gusht 2007
“Jo-ja e madhe e atdhetarit të Anamoravës- Ramiz Cerrnicës”, “Epoka e Re”, 30 qershor 2007
“Grupi i të dënuarve shqiptarë që deshën të kalonin kufirin”, “Epoka e Re”, 26 maj 2007.
“Komiteti i NDSh-së në Burgun e Mitrovicës së Sremit”, “Koha ditore”, 12 maj 2007
•“Atdhetarët që u dënuan për ndihmën e dhënë patriotit Avdyl Durës me shokë”, “Epoka e Re”, 12 maj 2007
• "Jeta dhe vepra e Prof. Ymer Berishës", "E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë etnike- (5)", Prizren- Orosh, 2007
“Tentimi shkombëtarizues i shqiptarëve”, Epoka e Re, 21 prill 2007
“Grupi i parë i jatakëve të dënuar për strehimin e Hasan Remnikut”, Epoka e Re, 14 prill 2007
“Procesi i Prizrenit”, “Shkëndija” nr. 3. 2007
“Grupi i fundit i ONDSH-së që u dënua në Gjilan”, “Epoka e Re”, 17 mars 2007
“Përpjekjet për balancë gjinor në dokumentet ndërkombëtare gjatë historisë”, “Epoka e Re”, 24 shkurt 2007
“Anëtarja e devotshme e NDSh-së”, “Koha ditore”, 17 shkurt 2007
•“Një vepër e anatemuar historiko-demografike (koautorësh)”, “Epoka e Re”, 17 shkurt 2007, gazeta “Zëri”, 17 shkurt 2007
•“Disidentja e parë shqiptare- Musine Kokalari”, “Epoka e Re”, 10 shkurt , 2007
•“Reagimi i ilegales për ardhjen e fundit të Titos në Kosovë”, “Epoka e Re”, e shtunë, 27 janar 2007
•“Trajtimi i nocioneve: ilegale, klandestine dhe e fshehtë”, Zëri, 6 janar 2007 (e shtune)
•“Formimi dhe veprimtaria e organizatës ilegale patriotike shqiptare “Besa kombëtare” në Kosovë”, “E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë etnike- 4, Prizren-Klinë, 2006
•Kontributi i shkodranëve në Lëvizjen ilegale patriotike Shqiptare në Kosovë (1945-1947), “E djathta shqiptare në mbrojtje të Shqipërisë etnike-3”, Prizren-Shkodër, 2006
•“Revista “ Drita e lirisë” dhe kontributi i saj në ilegalen shqiptare”, revista “Kosova”, 2005
•"Ymer Berisha, emër i shquar i ilegales së Kosovës", "Koha ditore", 12 gusht 2006
•“Zanafilla e shtypit shqiptar”, “Bota sot”, 9 korrik 2006
•“Demonstratat studentore ’81- kthesë e madhe në historinë më të re të Kosovës”, (fejton), Epoka e Re, 8-10 maj 2006
•“Liria”- gazetë ilegale me fizionomi të re dhe me qëndrime të qarta”, (fejton), Epoka e Re, 15 prill- 3 maj 2006
•“Rëndësi e tejkohshme e një dëshmie”, “Koha ditore”, 8 prill 2006
•“Diferencimet ideo-politike në Kosovë 1981-1990”, (fejton), Koha ditore ( 12 vazhdime), dhjetor-janar 2006
•“Gazeta “Zëri i Kosovës” dhe angazhimi i saj për ngritjen e ndërgjegjes dhe unitetit kombëtar”, “Gjurmime albanologjike-seria e shkencave historike”, Prishtinë 2005
•Reagimet e forcave nacionaliste në Kosovë ndaj vendimeve të Kuvendit të Prizrenit (1945), (fejton), gazeta “Zëri”, 27-29 tetor 2005, “Bota sot” (fejton), 8-12 nëntor 2005
• “Sylejman Vuçitërna, figurë historike për mburrje”, “Koha ditore” 21 janar 2006
•“Një jetë në shërbim të kombit”, “Koha ditore”, 8 tetor 2005.
•“Fëmijëria dhe rinia e Shotë Galicës”. “Shotë Galica Heroin e kombit”, Prishtinë , 2003
•“Kontributi atdhetar i familjes Seferi në luftë për çlirim kombëtar”, “Jeta dhe vepra e Idriz Seferit”, Prishtinë 2003
•“Katarza historike dhe etapa transitore në Kosovë”, “Rilindja”, Prishtinë, 12 shkurt 2000
•“Muri makaber në mes shqiptarëve”, “Bujku” (fejton),10-19 qershor 1998
•“Portreti i nënës së Isa Boletinit”, “ Isa Boletini dhe koha e tij” Prishtinë, 1998
•“Gjendja organizative e PKJ-së në Mitrovicë dhe rrethinë më 1945-1948”, “Klasa punëtore e Mitrovicës dhe rrethinës në lëvizjen punëtore – komuniste, revolucionin socialist dhe ndërtimin socialist”, Mitrovicë, 1979.
•“ Gjendja organizative e PKJ-së në Kosovë 1945-1948”, “Kosova”,nr 1l, 1982.
•“Struktura kombëtare dhe sociale e anëtarëve të PKJ-së në Kosovë 1945-1948”, “Kosova”, nr. 12, 1983.
•“Gjendja organizative e PKJ-së në Kosovë 1948-1952”, “Kosova”, Nr. 13-14, 1985.
•"Konferenca IV krahinore e PK të Serbisë për Kosovë e Metohi”,“Kosova”, nr. 16, 1987.
•“Trajtimi i çështjes kombëtare në dokumentet partiake me aksent të posaçëm në ato të Kosovës”, “Përparimi”, nr. 3,1988.
•“Proceset e montuara politike ndaj shqiptarëve”, “Bota shqiptare”,Nr. 4. Tiranë, 1991.
•“Zhvillimi i kulturës në Kosovë” “Bota shqiptare”, nr. 10, 1993, Tiranë.
•“Karakteri kombëtar i Shkollës së parë shqipe për vasha” “100 Vjetori i shkollës shqipe të vashave në Prizren”, Prishtinë, 1993.
•“Roli i gruas në lëvizjen kombëtare shqiptare” “Feja, kultura dhe tradita islame ndër shqiptarë”, Prishtinë, 1995.
•“Aktet gjenocidale të UDB-es ndaj anëtarëve të organizatave ilegale shqiptare në Kosovë pas vitit 1945” “Gjenocidi dhe aktet gjenocidal të pushtetit serb ndaj shqiptarëve nga kriza lindore e këndej”,ASHAK, Prishtinë, 1995.
•“Format dhe mënyrat e shtypjes me qëllim të shpërnguljes dhe asimilimit”, “Dëbimet e shqiptarëve dhe kolonizimi i Kosovës 1877-1995”, Prishtinë, 1997.
•“Eksodi masiv, pasojë e shtypjes dhe e terrorit serb”, “Dëbimet e shqiptarëve dhe kolonizimi i Kosovës 1877-1995”, Prishtinë,1997.
•“Mbyllja e institucioneve të arsimit, shkencës, kulturës dhe të shëndetësisë”, “Dëbimet e shqiptarëve dhe kolonizimi i Kosovës 1877-195”,Prishtinë, 1997.
•“Formimi dhe veprimtaria e ONDSH-së në Kosovë 1945-1947”,“Kosova”, nr. 18, Prishtinë, 1997.


Kontribute të tjera

•“Një ndër viktimat e para të komunizmit në Kosovë”, “Zëri”, 10 tetor 2009
•“Ngjarjet që ndryshuan kahet e historisë”, (Vështrim mbi trilogjin’ “Demonstratat e gjashtëdhjetetetës”, “Kosova sot”, 30 nëntor 2008.
•“Kur gënjen Jeremiqi”, “Infopres”, (Vështrim), 29 nëntor 2008
•“Llogaridhënia”, vështrim, “Kosova sot”, 8 nëntor 2008
•“Metamorfoza politike e Serbisë’”, “Infopres”, 11 tetor 2008
•“Loja e Serbisë dhe politika e blerjes së kohës”, “Infopres”, 20.09.2008
•“Instituti i Historisë në kohë robërie dhe në kohë lirie”, “Epoka e Re”.30 gusht 2008
•“Politika recidive e manipulimeve të presidentit Tadiq”, “Infopres”, 21 janar 2008, (vështrim)
•“Pavarësia e Shqipërisë-pavarësia e Kosovës”, “Infopres”, 22 dhjetor 2007, (vështrim)
•“Kosova, modeli i Hong Kongut, statusit neutral, Ishujve Alland...!”, “Infopres”, 24 nëntor 2007, (vështrim)
•“ Gratë në fushatë”, Infopres, 16 nëntor 2007, (vështrim)
•“Katarza historike e politikës së Beogradit”, “Infopres”, (Editorial), e premte, 9 nëntor 2007
•“Avni Rrustemi dhe përkrahja e pavarësisë së Kosovës”, “Infopres”, (Editorial), e premte, 2.11.2007
•“Gjithsesi, historia duhet të rishkruhet”, “Infopres”, (Editorial), e merkur,18 tetor 2007
•“Të nxitojmë pak, që të mos vonohemi shumë”, “Infopres”, (Editorial), e enjte 4 tetor 20007
•“Mos ta harrojmë të kaluarën!”, “Infopres”, (Editorial), e premte 21.9.2007.
•“Sprovat e qëndresës shqiptare nëpër vite”, (Mehmet Hajrizi “Sprova të çlirimit”, Prishtinë, 2004), Epoka e Re, 31 mars 2007
•“Trakti i ilegales i cili sensibilizoi popullatën shqiptare në Kosovë”, Epoka e Re, 27 dhjetor 2006
•“Nënë Hatixhja- grua trime e Mulla Idrizit”, Shkëndija, dhjetor 2006
•“Marie Shllaku, shkodrania që u flijua për Kosovën”, Koha ditore, 9 dhjetor 2006
•“Trakti i ilegales që hyri në histori”, Koha ditore, 30 shtator 2006
•“Biografi e atdhetarit, biografi e një kohe”, vështrim i librit të S. Alidema “Meteor lirie”, Tiranë 2006. “Koha ditore”, 20 maj 2006
• “Gabimet e vjetra dhe të rejat të pushtetit jugosllav ndaj shqiptarëve”, “Zëri”, qershor 1985.
•“Gjykimet politike ndaj demonstratave të vitit 1981”,“Bujku”, prill 1996.
•“Ndikimi i PKJ-së në ngritjen arsimore të masave të gjëra në Kosovë”, “Fjala”, mars 1986.
•Vladimir Miliq, “Socialni portret partije”, “Kosova”, nr. 12-13, 1985.
•“Kontribut i madh për gratë” “Rilindja”, tetor 1985.
•Blerim Shala “Kosovo, krv i suze”,”Zëri”,1989.
•“Aksioni i armëve e shkak për shpërnguljen e shqiptarëve”, “Rilindja”, tetor. 1989.
•“Maskat ranë, loja mori fund”, “Shkëndija”,nëntor 1990.
•“Përball stuhive dhe furtunave”, “Kosovarja”,mars 1990.
•“Toka e kuqe”, “Kosovarja”,maj 1991.
•“Pandeli Sotiri - mësues i parë i shkollës shqipe”, ”Shkëndija” 8 mars 1993.
•“Shpërngulja e shqiptarëve pasojë e politikës diskriminuese”, “Bujku”,24 maj 1993.
•“Një rivlerësim i ri i LNÇ-së në Shqipëri” (Reginald Hibert, “Fitorja e hidhur”,Tiranë, 1993),”Bujku”,30, prill 1993.
•“Një libër me një porosi të madhe” (Dr. Paskal Milo, Shqipëria dhe Jugosllavia 1918-1997),”Bujku”, 25 nëntor, 1993.
•“Qiriazët-familje patriotike dhe atdhetare”,“Shkëndija”,mars 1995.
•“Pesha e Historisë dhe jona”,”Bujku”,11 gusht 1995.
•“Konferenca e Katërt Botërore e Gruas - shans për afirmimin e çështjes shqiptare”, Bujku, 14 shtator 1995.
•“Kushe Mici dhe shkolla e saj në Shkodër”,”Shkëndija”,prill 1996.
•“Karakteri kombëtar, demokratik e përparimtar i demonstratave studentore të vitit 1981”,”Bujku”,16 mars 1996.
•“IB-eja në Kosovë”,fejton”Rilindja”,(7 vazhdime),24-30 prill 1985.
•“Gruaja shqiptare në shërbim të çështjes kombëtare” (fejton 5 vazhdime),”Bujku” 24-28 janar 1996.
•“Nënëmadhja që lindi Isa Boletinin” (fejton 3 vazhdime), ”Bujku”10-12 dhjetor 1996.
•“Një surprizë e këndshme për gratë” (Julija Mertus,Të drejtat egrave, të drejtat e njeriut),”Bujku”,maj 1996.
•“Një histori e dalë nga anatemomi”, (Samim Visoka, Shqipëria e vërtetë, nëna Kosovë 1938-1943),”Bujku”,25 mars 1996.
•“Tryeza e rrumbullakët ”Dimensioni historik i demonstratave të vitit 1981”, “Kosova”,nr. 18, 1997.
•“Spastrimi i intelektualëve dhe i patriotëve”,“Bujku”,25 mars 1997.
•Pesë biografi në Edicionin “Në flakën e revolucionit”, Prishtinë, 1979-1984.
•“Gjurmët e autonomitetit”, Rilindja, 21 prill 1986, Prishtinë.
•“Çështja shqiptare në Konferencat e paqes”, “Bota Shqiptare”, nr. 10, 1994, Tiranë.


Botime të veçanta

•“Kosova në shtypin e mërgatës shqiptare (1945-1990), III , (Qindresa Shqiptare; Krahu i Shqiponjës; Kosovarja e Re )”, Libri Shkollor, Prishtinë 2011
•“Kosova në shtypin e mërgatës shqiptare (1945-1990) II (Lajmëtari i Lirisë;Përpjekja Kosovare)”, Libri Shkollor, Prishtinë 2011
•“Të burgosurit politikë shqiptar në Kosovë 1945-1990”, Logos-A, Shkup, Prishtinë, Tiranë, 2010, 600 f.
•“Shtypi ilegal shqiptar në Kosovë (1945-1999), I ”, Prishtinë, 2009.
•“Zhvillimi historik i PKJ-LKJ-së në Kosovë më 1945-1966”, Prishtinë, 1987
•“Lëvizja ilegale patriotike shqiptare në Kosovë më 1945-1948”, Prishtinë 1998,
•“Lëvizja patriotike shqiptare në Kosovë 1945-1947”, (ribotim) , Shkodër 1999
•“Organizatat dhe grupet ilegale në Kosovë 1981-1989”, Prishtinë 2003

b) Botime letrare:

•Metaforë iberike, (poezi), LSHK, 2011
•Kujtesën e ka kapur skleroza (poezi), LSHK, 2011
•Nusja e gurtë (poezi), “Rilindja” 1989
•Kohë epileptike (poezi), “Jeta e Re” 1996
•Dy lule ka mami (poezi), “Pioneri” 1993
•Ëndrrat e trishta (poezi), “Rilindja” 2000
•Hadi (dramë), SHSHK 2005
•Nata pa kornizë (roman), LSHK 2008
•Malli për Itakën (poezi), LSHK 2008
•Anatomia Iubirii (poezi), Bukuresht 2009
•Kodi i pritjes (poezi), LSHK, Prishtinë 2010

c) Monografitë e pa botuara shkencore:

•“Lëvizja atdhetare në Anamoravë 1945-1958”
•“Drejt ekuilibrimeve gjinore” (në koautorësi)
•“Gruaja shqiptare për çështjen kombëtare”
•“Kontributi atdhetar i Hyrije Hanës”
•“Formimi, organizimi dhe zbulimi i ONDSH-es në Prizren, 1945”

ç) Librat e pa botuar letrar:

•“Lëkura e grisur” (poezi)
•Letrat për Martinën (roman)

'Anëtare në shoqatat profesionale dhe asociacione të tjera:

Shoqata e Shkrimtarëve të Kosovës
Shoqata e Shkrimtarëve për fëmijë
Shoqata e Historianëve të Kosovës
Shoqata e Politikologëve të Kosovës
Shoqata e Intelektualëve të Anamoravës
Shoqata e Intelektualëve të Anamoravës



Punon dhe jeton:

Instituti i Historisë- Prishtinë. Lagja “Arbëria”, Prishtinë

Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...