2012-06-07

Nga Instituti “Goethe”, Dr.Ardian Klosi u pushua pas 8 vitesh punë

Ardian Klosi (9 korrik 1957, Tiranë - 26 prill 2012, Tiranë) ishte publicist, përkthyes, albanolog dhe aktivist i shoqërisë civile në Shqipëri.

U diplomua në fakultetin e Gjuhë - Letërsisë në 1981. Ka marrë doktoratën në vitin 1990. Nga viti 1993 - 1998 ka qëndruar në Gjermani. Në vitin 1998 u rikthye në Shqipëri si Drejtor i Përgjithshëm i Radio Televizionit Shqiptar, duke lënë pas ofertën si shef i katedrës së albanologjisë në universitetin e Mynihut. Ai erdhi në krye të këtij institucioni të lënë pas dore ato kohë, me një platformë perëndimore si në përmbajtjen e informacionit dhe programeve, ashtu edhe në teknologji.



 Idealizmi dhe korrektësia - sidomos në marrëdhëniet financiare - e bënë Klosin të padëshirueshëm për një lobim goxha të fuqishëm brenda RTSH, lobim ky i lidhur ngushtë edhe me pushtetin e kohës. Në këto kushte, intelektuali i ardhur nga Gjermania nuk arriti të vërë në zbatim ëndrrën dhe misionin për një radiotelevizion publik dhe modern. 


Pak muaj pasi mori detyrën, pikërisht në 23 mars 1999 ai u largua nga posti i drejtorit të përgjithshëm , duke bërë edhe një deklaratë publike ku denonconte aktorët politikë që jo vetëm nuk e lanë të punonte, por edhe që nuk kishin interes për jetësimin e një Radiotelevizioni të pavarur e publik. Ata që e thirrën me premtimin "për të bërë Shqipërinë" e braktisën në më pak se një vit... Ka botuar disa libra si në shqip, ashtu edhe në gjermanisht.

Në shqip: 1991: "Refleksione" me Edi Ramën, 1991: "Shqipëria zgjim i dhunshëm", 1993: "Quo vadis Shqipëri", 1997: "Shqipëria ē'mund të jetë" dhe në gjermanisht: 1993: "Mbijetesë shqiptare" (fotot Jutta Benzenberg), 1997: "Fjalor gjemranisht - shqip" (me W. Fiedler), si dhe mjaft tregime, ese, artikuj n[ shtypin shqiptar dhe të huaj.


I martuar me fotografen Jutta Benzenberg. Fundi i tij ishte mjaft i dhimbshem pasi me datë 26 prill 2012 kreu vetevrasje, pas një tentative në janar te vitit 2012 duke gëlltitur sasi të konsiderueshme farmaceutikësh. Ai do të kujtohet si një ndër penat më të mira shqiptare dhe shumë i ndjeshëm ndaj problematikave sociale në vend.

Përgatiti Flori Bruqi






Ardian Klosi


Institutit “Goethe” i nevojitet kohë, deri në dhënien e një përgjigjeje zyrtare lidhur me pushimin nga puna pa paralajmërim të Ardian Klosit. Përkthyesi, publicisti, njeriu i letrave në përgjithësi, i cili ndërroi jetë më datën 26 prill, mbajti për 8 vite pozicionin e drejtorit ekzekutiv pranë shoqatës kulturore gjermano-shqiptare “Robert Schwartz”, u pezullua krejt papritur në janar. Në ditët e para të fillimvitit ai bëri tentativën e parë të vetëvrasjes dhe u shtrua për 3-4 ditë në spital për kujdes mjekësor. Por, pas daljes që andej, u përball me librat dhe dokumentet e tij të paketuara nga ana e drejtoreshës së “Deutschzentrum Tirana” (Qendra e Gjermanishtes), Brigitta Grau-Günther, si dhe me lajmin se është i papunë. Të paktën kështu rrëfeu dje për gazetën “Panorama” mikja e tij e ngushtë që nga fëmijëria, Kozara Kati, ndërsa lajmi është konfirmuar tashmë dhe nga familjarët e të ndjerit, si dhe ish-kolegë. I vetmi që ende nuk po reagon lidhur me ngjarjen është instituti “Goethe” (Gëte) në Tiranë, që ndodhet në rrugën “Ismail Qemali”. Kërkesës sonë për të marrë një përgjigje lidhur me shkarkimin nga puna të Klosit, pa u lajmëruar më parë, duke shkelur kështu ligjin, punonjësit pranë institutit na thanë që t’u drejtojmë një shkresë zyrtare. Ne nuk u vonuam në dërgimin e shkresës dhe as institucioni me kthimin e saj. Veçse, ishte një përgjigje pa përgjigje. “Zonja Grau-Günther ndodhet aktualisht në një udhëtim pune dhe do të kthehet në Tiranë javën e ardhshme”, shkruhej në sqarimin e shkurtër që na erdhi nga instituti “Goethe”. Ndërkaq, në faqen zyrtare të institucionit “Goethe”, ku deri dje në mesditë ekzistonte eksperienca e punës së Klosit dhe kontributi i tij, diçka ndryshoi. Më saktë, pasdreke u hoq dritarja ku paraqitej aktiviteti i të ndjerit dhe kohëzgjatja në punë; që ishte nga viti 2004. Po ashtu, u bllokua edhe nekrologjia e Klosit, e cila ndodhej direkt në hapjen e parë të faqes zyrtare: http://www.goethe.de/ins/al/tir/kue/lit/sq9256502v.htm. Nekrologjia e tij u spostua në njërin prej linkeve të brendshëm të faqes zyrtare të institutit.

Reagojnë miqtë e dr.Ardian Klosit

Menjëherë pas lajmit të botuar , kanë qenë të shumta reagimet e miqve të dr.Ardian  Klosit. Disa prej tyre e dënuan menjëherë aktin e pushimit nga puna pa paralajmërim nga ana e institutit “Goethe” dhe disa zgjodhën të mos e besojnë. Se e tillë u dukej kjo ngjarje, si e pabesueshme. Të paktën kështu thotë miku i vjetër i Klosit, shkrimtari dhe publicisti Daut Gumeni: “Është vërtet i pabesueshëm një qëndrim i tillë ndaj një personaliteti të gjithanshëm, me përmasat e Ardian Klosit. Nëse është vërtet ai që përmendet motivi i shkarkimit të doktor Klosit nga drejtor Ekzekutiv i shoqatës kulturore shqiptaro-gjermane, me emrin e Robert Shvarcit të paharruar, atëherë vetëm për të menduar nuk bëhet dot fjalë… Po qe se vërtet e kanë shkarkuar doktor Klosin nga ajo detyrë, pasi paskan “menduar se do të vonohej shumë kohë”, ai model të menduari duket si shumë larg kohës së marrëdhënieve të shëndetshme kulturore të kohës sonë. Nëse Klosi ynë iku duke na lënë një zbrazëtirë, që kushedi sa kohë do të dojë të mbushet, me bekimin e një njeriu me talentet e tij, ata që e kanë pushuar me një motivim aq absurd, mbase janë bërë pa kohë për bekime apokaliptike”. Shumë spontan dhe aspak i kursyer për një opinion origjinal u tregua Artan Lame. Duke e krahasuar popullin gjerman me automjetet, publicisti dhe koleksionisti Lame thotë: “Gjermanët nuk janë njerëz, por makina. Kur u prishen makinat, i hedhin. Dhe për gjermanët nuk është turp të të hedhin, nëse je prishur, nëse nuk u hyn më në punë. Nuk kuptojnë ata nga ndjeshmëria njerëzore. Nëse u thua se je sëmurë, të thonë se nuk ke punë këtu dhe ik në spital. Dhe nuk duan që t’ia dinë. Ashtu e kanë natyrën ata, dhe nuk ke ç’u bën. Mos u çudisni fare”. Si aktivist i të drejtave dhe lirive të njeriut, por i njohur më së shumti si ambientalist, Lavdosh Ferruni, një tjetër mik i kauzave të përbashkëta me Klosin, reagon i indinjuar. “Cilido intelektual shqiptar, por dhe gjerman që e njeh Shqipërinë, kur bëhet fjalë për njohjen e kulturës gjermane në Shqipëri nuk mund të mos e lidhë atë me veprimtarinë dhe autoritetin e Ardian Klosit. Tri dekada energji e derdhur për kulturën Gjermane nuk mund të hidhen poshtë në 3 ditë largim nga puna, pas një drame personale të tij”, thotë Ferruni. Sipas tij, Klosi edhe udhëtimet e tij në natyrë i bënte me miq gjermanë, duke shkëmbyer kulturën për mbrojtjen e mjedisit shqiptar, që e ndjente thellë në shpirt. “Tek vizitonte me kolegët gjermanë kanionet e lumit të Tiranës, ai nuk mund të mos shkruante për masakrën me Rrugën e Arbrit të monumentit natyror te shkallët e Tujanit. Me 2 kolegë gjermanë, ai planifikoi dhe udhëtimin e tij të fundit, nga Dardha në Përmet, të cilin e priti me shumë dashuri, por këtu nuk mundi të vazhdojë më tej. Sot, diçka madhore i mungon kulturës gjermane, në raport me qytetarin e mirë shqiptar, Ardian Klosi”, thekson Ferruni.

Dëshmia e Kozara Katit, mikes së ngushtë të Klosit

“Danin e hoqën nga puna në janar, direkt pas tentativës për vetëvrasje”



Kozara Kati


Ishte mikja e fëmijërisë dhe e kauzave të përbashkëta, Kozara Kati, ajo që denoncoi e para pezullimin e menjëhershëm nga puna të Ardian Klosit, sapo instituti “Goethe” u informua mbi tentativën e vetëvrasjes. “Më tha që nuk kishte më as zyrë dhe as rrogë. E kishin përzënë nga puna. Dani punonte aty si drejtor Ekzekutiv i shoqatës kulturore shqiptaro-gjermane “Robert Schwartz”. E hoqën nga puna në momentin më të vështirë të jetës së tij. Pasi kishte humbur nënën e tij, me të cilën ishte shumë i lidhur dhe ndërkohë kishte tentuar t’i jepte fund jetës. Pra, bëhet fjalë për në janar, pas tentativës së parë për vetëvrasje. Dani ishte në spital duke u kuruar kur një funksionare e re pranë institutit “Goethe” i kishte bërë gati librat dhe të gjithë dokumentacionin. Kur pas daljes nga spitali Dani u paraqit sërish në punë, u përball me shkarkimin. Motivi që i kishte dhënë zonja në fjalë kishte qenë: Menduam se nuk do të vije për një kohë të gjatë në punë. Nuk na shkoi në mendje se do të ktheheshe shpejt…”. Më pas, Kati bëri publik edhe emrin e zonjës që e kishte pushuar nga puna: “Nuk dua të gabohem, por me sa më kujtohet, quhet Brigitta Grau-Günther”.

Daut Gumeni

“Është vërtet i pabesueshëm një qëndrim i tillë ndaj një personaliteti të gjithanshëm, me përmasat e Ardian Klosit. Nëse Klosi ynë iku duke na lënë një zbrazëtirë, që kushedi sa kohë do të dojë të mbushet, me bekimin e një njeriu me talentet e tij, ata që e kanë pushuar me një motivim aq absurd, mbase janë bërë pa kohë për bekime apokaliptike”.

Artan Lame

“Gjermanët nuk janë njerëz, por makina. Kur u prishen makinat, i hedhin. Dhe për gjermanët nuk është turp të të hedhin, nëse je prishur, nëse nuk u hyn më në punë. Nuk kuptojnë ata nga ndjeshmëria njerëzore. Nëse u thua se je sëmurë, të thonë se nuk ke punë këtu dhe ik në spital. Dhe nuk duan që t’ia dinë. Ashtu e kanë natyrën ata dhe nuk ke ç’u bën.
Mos u çudisni fare…”.

Lavdosh Ferruni

“Cilido intelektual shqiptar, por dhe gjerman që e njeh Shqipërinë, kur bëhet fjalë për njohjen e kulturës gjermane në Shqipëri, nuk mund të mos e lidhë atë me veprimtarinë dhe autoritetin e Ardian Klosit. Tri dekada energji e derdhur për kulturën Gjermane nuk mund të hidhen poshtë në 3 ditë largim nga puna, pas një drame personale të tij”.

Deputetët nderojnë publicistin

Kuvendi, një minutë heshtje për Klosin

Kuvendi i Shqipërisë ka mbajtur dje një minutë heshtje në nderim të kujtimit të Ardian Klosit, me kërkesë të deputetes socialiste, Valentina Leskaj. Shqipëria, u shpreh Leskaj, ka humbur jo vetëm një ndër intelektualët e shquar të botës shqiptare, por edhe një nga kontributorët e ditëve të para për demokraci. “Ditë më parë u nda nga jeta në mënyrë tragjike një ndër intelektualët e shquar të botës shqiptare, Ardian Klosi. Shqipëria humbi një prej personaliteteve që u shqua si historian, përkthyes, publicist. Ardian Klosi njihet si një nga kontribuuesit e ditëve të para për demokraci, përfshirë edhe kontributin e tij në gazetën e parë opozitare, në cilësinë e anëtarit të këshillit botues të saj. Ai mbetet një kontributor i vijës së parë të shoqërisë civile në mbrojtje të vlerave të demokracisë, të drejtave të njeriut, të mjedisit e të kulturës shqiptare. Për këto arsye i kërkoj Parlamentit të mbajë një minutë heshtje në nderim të kujtimit të tij”, tha Leskaj. Propozim që u miratua menjëherë nga parlamentarët e tjerë dhe e nderuan me disa çaste heshtjeje. Publicisti, shkrimtari, përkthyesi dhe aktivisti i shoqërisë civile, Ardian Klosi, u nda nga jeta më 26 prill 2012, duke zgjedhur vetëflijimin.


Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...