Vdiç veprimtari i cështjes kombëtare,juristi Isa Muhamet Demukaj

 Juristet e diplomuar: Isa Demukaj, Esat Mushkolaj, Zeqir Ramosaj, Pashë Kuçi, Njazi Hylaj,  Xhevdet Lataj me në krye me koordinatorin e tyre duke parë Sali Çekajt kushtua nevojës që kishte komuna e Deçanit për këtë profil kudrash të gjithë edhe pse u ofruan vende,  kushte më të mira për punë  në anë të ndryshme të Rrafshit të Dukagjinit  dhe të Kosovës këta juristë janë foto i qëndruan besnik qytetareve dhe komunës së Deçanit, ku shumica prej tyre punonin në Gjykatën komunale, organizata punuese dhe ente dhe institucione të tjera në komunën së Deçanit.

Qysh në ditët e para të punës të gjithë  me në krye me aktivistin e  palodhshëm Sali Çekajt  në nivel të komunës  formuan shoqatën  komunale të juristeve, ku në gjirin e saj për një kohë të shkurtër arritjen të tubohen mbi tetëdhjetë jurist të diplomuar, të cilët rregullisht mbajtën kontakte të përhershme në mes veti dhe mbledhje  në të cilat i  hartuan  planet  e punës çdo  jurist ishte i obliguar të ecte në vendin ku punoni dhe jetonte. Shumica prej këtyre juristeve dhe kuadrot e profileve të tjera në Gjykatën komunale në Deçan filluan të ballafaqohen  me juristet e nacionalitetit serbo-malazez, të cilët edhe pse  ishin pakicë gjithnjë ishin mësuar  të dominojnë dhe komandojnë në të gjitha institucionet komunale. Mirëpo, grupi i vyeshëm i juristeve shqiptarë me në krye me kryetari e tyre Sali Çekajt nuk ua vuan shumë veshin.

Ish Shoqata e juristeve në komunën e Deçanit e mirënjohur për aktivitet të ngjeshur qysh në muajin  tetor të viti 1990 në mbledhjen e fshehtë, të cilën e mbajtën në fshati Irzniq  morën qëndrim  të prerë që menjëherë të fillohet aktivitetin  e  ngjeshur për hartimin e statutit dhe të rregullores të komunës së Deçanit në frymën e kushtetutës së Kaçanikut, e cila do të harmonizohet në bazë të  dispozitat,  të  “Kushtetutë t e Republikës së Kosovës”, e cila ato ditë ishte shpallur në Kaçanikun e rezistencës së madhe të Lëvizjes kombëtare shqiptare. Në këtë mbledhje u përkrah iniciativa që në grupin  punues për hartimin e statutit dhe të rregullores për komunën e Deçanit të angazhohen  Rrustem Bruçi dhe Hamdi Alaj, kurse Sali Çeku dhe Esat Mushkolaj, kryetar dhe sekretar të shoqatës së juristeve të punojnë në koordinimin e punës rreth fillimit të  hartimin të kushtetutës dhe rregullores së kuvendi të komunës së Deçanit. Esat Mushkolaj, si sekretar i shoqatës së juristeve ishte i ngarkuar që t’i koordinoj punët e grupit punonjës rreth hartimit të statutit dhe rregullores. Pas shumë konsullatave grupet  punues  u murrën vesh në mes veti  për ndarjen e punëve në  hartimin e statutit dhe rregullores për kuvendin e komunës së Deçanit. Në këtë mënyrë për t’i ikur rrezikut anëtaret e grupit punonjës arritjen marrëveshjen në mes veti  për t’i  ndarë punët në hartimin e statutit dhe të rregullores  dhe në fund  të kontaktojnë me kryetarin Sali Çekajt dhe sekretarin e kuvendit të komunës së Deçanit Zeqir Ramosaj.

Isa Demkaj
FOTO GALERI

Kështu pjesën kryesore të këtyre dy dokumenteve me rëndësi të madhe juridike i cili kishte të bëjë  me të drejtat dhe lirit e qytetareve shqiptare u ngarkuan që ta  hartojnë  juristet : Isa Demukaj dhe Xhevdet Lataj. Për pjesën e dytë, e cila kishte të bëjë me organizimin e ri të kuvendit të komunës  së Deçanit u angazhuan që të punojnë edhe Pashë Kuçi dhe Njazi Hylaj, kurse pjesën e tretë e cila kishte të bëjë me raportet ekonomike të komunës së Deçanit u caktua të punoi, sekretari i komunës së Deçanit  Zeqir Ramosaj.

Këto tri grupe të cilat vazhdimisht ishin në kontakte  të përhershëm në mes veti   benë fjalë rreth unitetit që duhet  përfill në hartimin e statutit dhe të rregullores së komunës së Deçanit në frymën e kushtetutës së Kaçanikut. Në fund i tërë materiali e  shkruara  nga anëtaret e grupeve punonjëse janë dërguar atë botë në shqyrtim në shoqate komunale të juristeve, me kusht që aty të merret qëndrimi përfundimtar. Pas një diskutimi rreth materialeve të shkruara shoqata e juristeve të komunës së Deçanit merret qëndrim përfundimtar, dhe  si version u propozua që statute dhe rregullorja e shkruara  në frymën e kushtetutës së Kaçanikut  t’i dërgohen në shqyrtim  dhe miratim kuvendit të komunës së Deçanit.

Pash Kuqi

FOTO GALERI

Duke u nisur nga parimi si bashkësi territoriale themelore e mbështetur në pushtetin dhe vetëqeverisjen në bazë të nenit tetëdhjetë e nëntë të kushtetutës së Kosovës, kuvendi i komunës së Deçanit  në mbledhjen e mbajtur në muajin tetor të vitit 1990 miratoi  vendimin  për aprovimin e statutit dhe rregullores të  kuvendit të komunës së Deçanit. Në nenin një të paragrafit  të statutit të ri të komunës shkruan së : “ komuna e Deçanit prej këtij momenti është në përbërje të Republikës  së Kosovës, ku në nenin tetë thuhet së  komuna  ka vulën e vetë me tekst në gjuhen shqip dhe serbo-kroate me këtë përmbajtje: “ Republika e Kosovës, kuvendi i komunës së Deçanit me skemën karakteristike për Republikën e Kosovës, kurse në nenin  njëqind e njëzet e shtatë  të statutit theksohet:” ky statut dhe rregullore për kuvendin e komunës së Deçanit hynë në fuqi ditën e shpalljes në gazetën zyrtare të Republikës së Kosovës.

Burgosja e hartuesve të statutit dhe rregullores  të kuvendit të komunës së Deçanit

j

FOTO GALERI

Pas shpalljes në gazetën zyrtare me tetë nëntor të vitit 1990 nga pushteti i egër serb filloi ndjekjet  dhe burgosjet e hartuesve të statusit dhe rregullores të kuvendit të komunës së Deçanit hartuara në frymën e Kushtetutës së Kaçanikut: Esat Mushkolaj, Xhevdet  Lataj, Zeqir Ramosaj, Isa Demukaj, Pashë Kuçi dhe Njazi Hylaj, të cilët u dërguan për hetime në burgun e Qarkut në Pejë, të cilët mbahen nën  hetime deri me trembëdhjetë  mars të vitit 1991 kur edhe dërgohen në Gjykatën e Gjyqit të Çarkut  në Pejë si anëtar të kolegjit, hartuesit e statutit dhe rregullores të kuvendit të komunës së Deçanit të akuzuan për vepër penale të cenimit  të tërësisë territoriale nga neni njëqind e gjashtëmbëdhjetë alineja dy  lidhur me nenin njëqind e tridhjetë e tetë dhe tetëmbëdhjetë  alineja tre të ligjit të RSFJ : Juristet  “Esat Mushkolaj, dënohet me katër vjet e gjashtë muaj burg, Xhevedet Lataj katër vjet, Isa Demukaj me dy vjet e gjashtë muaj, Pashë Kuçi me tri vjet dhe Nezir Hylaj  me dy vjet burg. Të dënuarit në mbrojtjet e tyre  deklaruan se me vetëdije me  të lartë kombëtare dhe pa kurrfarë frike kanë punuar në hartimin e statutit dhe të rregullores të kuvendit të komunës së  Deçanit,  të cilën e kanë shkruar në frymën e kushtetutës së Kaçanikut, ku e konsideruan veten së kanë veprua në mënyrë legale dhe në fryme të ligjshëm dhe me  punën e tyre kanë shpreh një mendim të lirë i cili është i garantuar me aktet ndërkombëtare të drejtësisë dhe të kushtetutës së RSFJ.                           

Zeqir Ramosaj

FOTO GALERI

Xhevdet Lataj

Shoqata e Juristëve të Komunës së Deçanit, në bashkëpunim me Zyrën e Kryetarit, Bashkim Ramosaj, organizon Mbledhje komemorative me rastin e shkuarjes në amshim të intelektualit, veprimtarit, gjyqtarit të Gjykatës së Deçanit, Isa Demukaj.

Mbledhja komemorative do mbahet sot më 20 shkurt 2022,

(e diel), në Sallën e Kuvendit komunal të Deçanit, duke filluar nga ora 13.00!

Isa Demukaj.

Is