Qeveria e Kosovës ka propozuar që mandati i EULEX-it të përfundojë më 15 qershor të vitit 2014. Plani për tranzicionin e misionit EULEX parasheh tri faza, ku faza e parë duhet të fillojë në shtator të këtij viti deri në mars të vitit që do të vijë, faza e dytë do të jetë nga marsi deri në shtator të vitit tjetër, dhe faza e fundit nga shtatori deri më 15 qershor të vitit 2014, kur parashihet edhe përfundimi i mandatit të EULEX-it në Kosovë, me përjashtim të Taks-forcës Speciale.
Kështu tha sot zëvendëskryeministri i Kosovës, Haredin Kuçi në mbledhjen e qeverisë, duke thënë se fillimi i këtij tranzicioni do të fillojë si letërkëmbim në mes të Presidentes së Kosovës dhe baroneshës Ketrin Eshton, si një marrëveshje institucionale, e cila më pas do të miratohet në Kuvendin e Kosovës. “Faza e parë duhet të fillojë në shtator të këtij viti deri në mars të vitit që do të vijë; faza e dytë do të jetë nga marsi deri në shtator të vitit tjetër; dhe faza e fundit nga shtatori deri më 15 qershor të vitit 2014, kur parashihet edhe përfundimi i mandatit të EULEX-it në Kosovë, me përjashtim të Task-forcës Speciale.
Kuçi tha se kanë negociuar edhe me EULEX-in për këtë çështje dhe është dakorduar që të bëhet një letërkëmbim ndërmjet institucioneve të Kosovës dhe Brukselit. Sipas tij, pastaj kjo letër të miratohet në Kuvendin e Kosovës si formë e marrëveshjeve bilaterale.
“Në letër nuk do të përfshihet Rezoluta 1244, ndërsa data e përfundimit të mandatit të EULEX-it është caktuar 15 Qershori i 2014-së”, tha ai. Kuçi ka deklaruar se emërimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve të EULEX-it do të marrë edhe pëlqimin e Presidentit të Kosovës. Ndërsa personat zyrtarë të EULEX-it që mbajnë armë duhet të dërgojnë njoftimin edhe në Ministrinë e Punëve të Brendshme të Kosovës.
Këto janë, sipas tij, disa nga kushtet që thuhen në letër. Kuçi ka thënë se letra si draft-final do të dërgohet në Bruksel dhe në shtator do të procedohet në Kuvendin e Kosovës për miratim bashkë me ndryshimet kushtetuese që duhet të bëhen.
EULEX-i, në Kosovë edhe në bazë të 1244-shit
Asgjë nuk pritet të ndryshojë në aranzhimet për punën e misionit të BE-së në fushën e rendit dhe ligjit në Kosovë, EULEX, pas së hënës kur Kosova dhe Grupi Punues Ndërkombëtar (ICG) do të shpallin përmbylljen e fazës së mbikëqyrjes së pavarësisë së Kosovës.
Këtë e kanë thënë disa burime të BE-së në Bruksel, duke nënvizuar se “gjithçka do të vazhdohet sipas mekanizmave të deritashëm”.
Të njëjtat burime kanë thënë se bazë e qëndrimit të EULEX-it në Kosovë do të jetë edhe më tej edhe Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ndërsa shkëmbimi i letrave mes presidentes së Kosovës, Atifete Jahjaga, dhe përfaqësuese së lartë të BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Catherine Ashton, paraqet vetëm një bazë shtesë për këtë qëndrim.
EULEX-it i përfundon mandati në vitin 2014
Zëvendëskryeministri i Kosovës dhe ministri i Drejtësisë, Hajredin Kuçi ka ripërsëritur se me përmbylljen e pavarësisë mbikëqyrur, brenda këtij viti, mbaron edhe puna e ICO-së, ndërsa pas dy viteve edhe EULEX-it, në mënyrë që Kosova të mund të lëvizet me agjendën e integrimeve evropiane.
Këto komente, zëvendëskryeministri Kuçi i ka bërë gjatë raportimit para Komisionit për Integrime Evropiane të Kuvendit të Kosovës.
Kuçi duke folur për procesin e mbikëqyrjes së pavarësisë ka thënë se po vazhdojnë punët transformimin e kompetencave te institucionet e Kosovës.
Ndërsa faza e dytë, sipas tij, duhet të jetë e mbikëqyrjes pasi që është i bindur se, brenda këtij viti, pasi nuk është e mundur që e tëra të bartet te institucionet vendore.
Ai, në prezantimin e tij para Komisionit, ka thënë se Ministria e Drejtësisë ka përpiluar një plan të brendshëm të veprimit, i cili i adreson sfidat e dala nga Raporti i fundit i Progresit dhe masat të cilat janë vlerësuar si hapa të nevojshëm për mënjanimin e sfidave. Sipas tij, Ministria e Drejtësisë gjithashtu ka ndërmarrë edhe aktivitete të shumta, të cilat identifikohen në takimet e rregullta të Bordit të Përbashkët Bashkërendues për Sundim të Ligjit, takimet e rregullta me EULEX-in, KGjK-në, KP-në, ICO-në, Ambasadën Amerikane dhe të vendeve të tjera bashkëpunëtore.
Kuçi duket të jetë ndjerë i anashkaluar nga presidentja e Kosovës në përpilimin e listës së emrave të të burgosurve, të cilët, çdo vit, përfitojnë nga amnistia.
Ndërsa, deputetja nga radhët e LDK-së, Vjosa Osmani është interesuan për funksionimin e gjykatave në veri. Për këtë interesim të saj, ministri Kuçi ka thënë se mos funksionimi i gjykatave, në veçanti i Gjykatës së Qarkut në veri, Leposaviç, Zveçan e Zubin Potok ndikon edhe në shkeljen e lirive të njeriut pasi që ka njerëz në burgun e Mitrovicës që mbahen në paraburgim në mungesë të shqyrtimeve edhe më gjatë se sa parashihet me ligj.
“Këshilli Gjyqësor dhe prokuroria ka emëruar gjyqtaret kompetent për këtë dhe përfshihen edhe gjyqtaret serb në Kosovë. Pra janë të gatshëm personeli kurdo që të sigurohen kushtet e sigurisë”, ka thënë Kuçi i cili ka premtuar se do të angazhohet që sistemi të jetë unik në të gjithë Kosovën, të ketë ligje të aplikueshme dhe të njëjta në gjithë Kosovën, si dhe të ketë hierarki të emërimit të gjykatësve dhe prokuroreve nga Këshilli Gjyqësor dhe Prokurorial i Kosovës. Ndërsa, sa i përket ligji për dëshmitaret e mbrojtur, Kuçi ka thënë se do të hyjë në fuqi në shtator të këtij viti.
Përgjegjësitë e EULEX-it fillojnë të barten te kosovarët në qershor
Republika e Kosovës si partner i barabartë i BE-së u zotua përmes Zëvendëskryeministrit Kuçi dhe Ministrit Rexhepi, se është e gatshme t’i kryejë obligimet në përputhje me kriteret e BE-së.
Institucionet e Kosovës, pas transformimit të këtyre përgjegjësive do t’i marrin obligimet për secilin dikaster, duke përfshirë këtu drejtësinë, policinë dhe doganat.
Në takimin me përfaqësuesit e BE-së, Kosova edhe një herë shprehu konsideratën dhe u zotua që të angazhohet në fushën e rendit dhe ligjit t’i plotësojë të gjeturat nga Raporti i Progresit për këtë vit dhe të rrisë angazhimin për studimin e fizibilitetit që do të lansohet për herë të parë këtë vit nga BE-ja. Poashtu, edhe një herë përfaqësuesit e BE-së siguruan që liberalizimi i vizave dhe udhërrëfyesi për të do të jetë një prioritet i veçantë për ta dhe se po punohet me intensitet të madh për ta lansuar këtë sa më shpejtë.
U diskutua edhe për nevojën imediate për shtrirjen e rendit dhe ligjit në veri të Kosovës dhe nevojën për një angazhim më të madh të misionit të EULEX-it në veri.
Përveç tjerash, u realizua edhe përcaktimi i detyrave për IBM (Menagjimin e Integruar të Kufinjve) dhe bashkëbiseduesit u pajtuan që të gjitha aktivitetet të koordinohen në Bordin e përbashkët për sundim të ligjit, me pjesëmarrjen e Qeverisë së Republikës së Kosovës, EULEX-it dhe Zyrës se BE-së, njofton MD-ja.
EULEX-i ruan neutralitetin ndaj statusit
Misioni i EULEX-it thotë se roli i këtij misioni ndaj statusit të Kosovës mbetet i pandryshuar. Kjo deklaratë vjen një ditë pasi shefja e delegacionit të Kosovës, Edita Tahiri, tha se EULEX-i më nuk ka status neutral, sepse siç tha ka filluar të zbatojë ligjet e Kosovës.
Zëdhënësja e EULEX-it, Irina Gudeljeviç, tha se roli i këtij misioni mbetet i pandryshuar.
“Qëndrimi ynë në çështjen e statusit mbetet i pandryshuar. EULEX-i është mision teknik dhe jo politik dhe me vetë këtë nuk është përfshirë në çështjet e lidhura me statusin. Ne nuk kemi qëndrim lidhur me çështjet e statusit”, tha Gudeleviç. Ajo tha se çështjet që kanë të bëjnë me ligjet që i zbaton misioni i BE-së në Kosovë janë çështje për të cilët vendosin gjyqtarët e pavarur. “Pavarësia e gjyqësorit është e një rëndësie kyçe në çdo shoqëri demokratike. Më e rëndësishme është që të gjithë pavarësisht përkatësisë etnike të kenë qasje të lirë dhe fer në sundimin e ligjit”, tha ajo për mediet serbe.
Doganat, pjesërisht drejtësia, pa mbikëqyrje të EULEX-it
Transferimi i kompetencave nga misioni i EUELX-it tek institucionet vendëse është radhitur si një ndër prioritetet e shumta të Ministrisë së Drejtësisë, që pritet të realizohet brenda këtij viti....
“Kemi paraparë tri faza që kanë të bëjnë në veçanti me policinë, me doganat dhe me drejtësinë. Sa u përket doganave, unë jam i bindur se do të pavarësohen qind për qind brenda këtij viti”, ka paralajmëruar Kuçi. Sipas tij, transferimi i kompetencave nga EUELX-i do të bëhet edhe tek institucionet e drejtësisë.
“Po ashtu, sa i përket drejtësisë, besoj se institucionet e drejtësisë në nivelin komunal dhe të qarkut do të pavarësohen në tërësi këtë vit dhe do të mbetet vetëm në Gjykatën Supreme dhe në Gjykatën e Apelit të Odës së veçantë”.
Kuçi është shprehur optimist se me kompetenca më të mëdha do të punojë edhe Policia e Kosovës.
“Jam shumë i bindur se EULEX-i do të tërhiqet nga Policia e Kosovës dhe do të vijë vetëm në Qendër me njësitë të specializuara të tyre. Kjo nënkupton që së paku gjysma e stafit të EULEX-it të shkoj brenda këtij viti”.
Ai ka shpjeguar se misioni i EULEX-it do të vazhdojë të ketë kompetenca për sa u përket krimeve të luftës.
“Në drejtësi aty ku ka kompetenca ekzekutive EULEX-i, me përjashtim të krimeve të luftës, duhet që t’i ndaj me ne”, ka deklaruar Kuçi.
“Në fazën e parë të jemi bashkëkryesues. Në fazën e dytë ne t’i marrim kompetencat e plota, ndërsa në fazën e tretë ata të jenë mbikëqyrës. Ky është një transicion që do të përcillet bash me transicionin e pavarësisë së mbikëqyrur”, është shprehur ministri Kuçi.
Ndërsa duke folur për procesin e liberalizimit të vizave ai është shprehur i bindur se ky proces do të fillojë më 19 janar, sikurse qe paralajmëruar, por e ka vlerësuar si proces të gjatë i cili varet nga puna e institucioneve të vendit.
I pari i Ministrisë së Drejtësisë, gjithashtu ka paralajmëruar se dikasteri të cilin e drejton ai do të jetë përgjegjës për sponsorizimin dhe ndryshimin e ligjeve bazike për Republikën e Kosovës, të cilat dalin si rezultat i strategjisë dalëse të misionit të EULEX-it.
MD-ja, sipas Kuçit, do të harmonizojë legjislacionin primar dhe atë sekondar që rrjedh nga përfundimi i mbikëqyrjes ndërkombëtare të Republikës së Kosovës.
“Si rrjedhojë, Ministria e Drejtësisë do të hartojë e më pas Kuvendi i Kosovës do të duhet që të miratojë disa ndryshime të ligjeve bazë për të siguruar funksionimin e shtetit dhe të institucioneve të Republikës së Kosovës pas përfundimit të pavarësisë së mbikëqyrur”, ka bërë me dije Kuçi. Veç tjerash, Ministria e Drejtësisë siç ka theksuar ministri Kuçi do të kujdeset që Ligji për konfiskimin e pasurisë së fituar në mënyrë të kundërligjshme, Kodi i Procedurës Penale dhe Ligji për Ekzekutimin e sanksioneve penale të përfundojnë së hartuari në 6-mujorin e parë të këtij viti. Derisa Kodi Civil, Ligji për Avokaturën Shtetërore dhe Ligji për themelimin e Akademisë së Drejtësisë, do të jenë prioritetet fondamentale në fushën e hartimit të legjislacionit për këtë vit, Kuçi ka folur edhe për funksionimin e plotë i Agjencisë së Administrimit të Pasurisë së Konfiskuar dhe të Sekuestruar. Kurse ka theksuar se do rritet numri e shqiptimit të masave dhe dënimeve alternative dhe inkurajimi i gjyqtarëve dhe prokurorëve për shqiptimin e masave dhe dënimeve alternative. Ministri Kuçi ka paraqitur edhe shumë prioritete të Ministrisë së Drejtësie të cilat ai synon që t’i realizoj gjatë këtij viti.
