Gjurmët e fosilizuara zbulojnë momentin kur dy specie antike njerëzore kryqëzuan rrugët

Më shumë se 1.5 milion vjet më parë, dy lloje të ndryshme të njerëzve të lashtë kryqëzuan rrugët në një breg liqeni. Këta pararendës të hershëm të Homo sapiens endeshin në një peizazh të mbushur me kafshë të egra, duke përfshirë lejlekët gjigantë maribu 2 metra të gjatë. Një zbulim mahnitës i gjurmëve të fosilizuara të shtypura në baltë ruajti momentin e papritur dhe të jashtëzakonshëm, duke sugjeruar se dy llojet e dallueshme hominin ishin në gjendje të jetonin si fqinjë që ndanin një habitat, dhe jo si konkurrentë që qëndronin në territorin e tyre. “Është e habitshme që do të kishit dy lloje të specieve hominin me përmasa të ngjashme, me trup të madh në të njëjtin peizazh,” tha Kevin Hatala, autori i parë i një studimi mbi gjurmët që u botua në revistën Science të enjten. “Ne i shohim ata në të njëjtin mjedis të kufirit të liqenit, duke kaluar brenda kësaj zone brenda disa orësh në disa ditë nga njëri-tjetri. Ata ndoshta do të kishin qenë të vetëdijshëm për ekzistencën e njëri-tjetrit. Ata e panë njëri-tjetrin dhe mund të kishin ndërvepruar”, shtoi Hatala, profesor i asociuar i biologjisë pranë Universitetit Chatham në Pittsburgh. Pjesa e parë e gjetjes ndodhi në korrik 2021 gjatë një gërmimi në Koobi Fora, në bregun lindor të liqenit Turkana në Kenia. Studiuesit gjetën 12 gjurmë hominin në një rresht, duke sugjeruar se ato ishin bërë nga i njëjti individ. Gërmimi u zhvillua në vitin 2022, kur Hatala dhe kolegët e tij zbuluan 11 gjurmë të tjera hominin të ngjashme me të parën në një rresht që sugjeronte se ato ishin bërë nga i njëjti individ, plus tri gjurmë të izoluara të këmbëve që ishin të orientuara në drejtim pingul. Studiuesit gjetën gjithashtu 94 gjurmë që u përkisnin zogjve dhe kafshëve të ngjashme me lopën dhe kalin. Gjurma më e madhe e shpendëve ishte 27 centimetra e gjerë dhe me gjasë i përket lejlekut gjigant Leptoptilos. Tri gjurmët e tjera pingul me pistën ishin të shpërndara nëpër vend. Hatala mendon se ato janë bërë nga tre individë të veçantë. Hatala dhe kolegët e tij nuk mund të datonin drejtpërdrejt gjurmët e këmbëve. Por Hatala tha se fosilet u gjetën më poshtë – dhe për këtë arsye ishin “pak më të vjetra” se – një shtresë hiri vullkanik në të njëjtin vend të njohur si Elomaling’a Tuff, i cili është datuar 1.52 milion vjet më parë sipas studimit. Megjithatë, studiuesit thanë se janë të bindur se gjurmët janë shtypur brenda disa orësh, pasi nuk ka çarje në sipërfaqen e gjurmëve të këmbëve, gjë që do të ndodhte nëse ato do të ekspozoheshin ndaj ajrit dhe do të thaheshin nën diell për një periudhë më të gjatë. Shkencëtarët thanë se të gjitha gjurmët ishin ruajtur në mënyrë të pacenuar nën shtresat e grumbulluara të sedimentit falë rërës së imët. Termi hominin i referohet specieve në pemën familjare njerëzore që u shfaqën pas ndarjes nga paraardhësit e majmunëve të mëdhenj6-7 milionë vjet më parë. Ky grup përfshin specie të zhdukura si neandertalët 40 mijë vjet më parë dhe Australopithecus afarensis, i përfaqësuar nga skeleti Lucy në Etiopi – 3.2 milionë vjeç. Homo sapiens, specia jonë, është e vetmja e llojit të gjallë hominin, duke e bërë idenë e takimit me një specie tjetër nga e njëjta prejardhje veçanërisht tërheqëse për t’u imagjinuar. Studiuesit gjetën disa të dhëna se cilat grupe njerëzish të lashtë kaluan rrugët gjatë këtij takimi. Ekipi arriti në përfundimin se hominin që i përkisnin specieve Homo erectus dhe Paranthropus boisei me tru më të vogël bënë gjurmët. P. bosei bëri pistën e gjatë, ndërsa Homo erectus bëri tri gjurmët e tjera, sugjeroi studimi. Mbetjet skeletore të të dy specieve janë gjetur në vend. Megjithatë, nuk ishte menjëherë e qartë se gjurmët ishin bërë nga dy lloje të ndryshme. Hatala, i cili është ekspert në anatominë e këmbëve, përcaktoi se ato pasqyronin modele të ndryshme të ecjes, qëndrimit dhe lëvizjes vetëm pas imazheve dhe analizave të detajuara 3D. Nëpërmjet eksperimenteve në terren dhe në laborator, ai krahasoi gjurmët e këmbëve me ato nga njerëzit e gjallë, duke përfshirë 59 nga populli Daasanach në Etiopi, të cilët zakonisht nuk mbathin këpucë, si dhe gjurmë të tjera të fosilizuara të hominin dhe gjurmë nga shimpanzetë. Hatala zbuloi se pista me 12 gjurmë ishte bërë nga një individ, gjurmët e të cilit nuk binin brenda gamës së variacionit të parë në Homo sapiens, ndryshe nga tri gjurmët e shpërndara. “Homo erectus, nga qafa e poshtë, duken shumë të ngjashëm me njerëzit modernë dhe ata janë kandidati më i mirë për të qenë paraardhës direkt i yni. Ne supozojmë se ato gjurmë më të ngjashme me njeriun kanë më shumë gjasa Homo Erectus vetëm pasi pjesa tjetër e anatomisë së tyre është kaq njerëzore,” tha Hatala duke shtuar se Paranthropus boisei, duken krejt ndryshe. “Ata kanë nofulla shumë të mëdha, dhëmbë shumë të mëdhenj dhe lidhje të mëdha për muskujt e përtypjes. Duket sikur ata u përshtatën për të ngrënë një lloj diete shumë të ndryshme nga Homo erectus”. Këtu tregohet një gjurmë fosile e hipotezuar se është krijuar nga Homo erectus, një specie e njeriut të lashtë. Hatala dhe kolegët e tij shqyrtuan të dhënat e vjetra fosile nga vendi dhe gjetën prova se dy speciet mbivendosen në vend për një periudhë të konsiderueshme kohore ndoshta gjatë rrjedhës së 100.000 vjetëve. Gjurmët e këmbëve janë prova e parë fizike që specie të ndryshme hominin mbivendosen në të njëjtën kohë dhe hapësirë, duke iu shmangur grabitqarëve dhe duke gjetur ushqim në peizazhin e lashtë, sipas studimit. Homo erectus vazhdoi të lulëzojë për 1 milion vjet më shumë. Paranthropus boisei u zhduk brenda disa qindra-mijëra viteve për arsye ende të panjohura.

Franca dënon sulmin në kanalin e Ibër- Lepencit në veri

Ministria e Jashtme e Francës ka dënuar sulmin e mbrëmshëm në veri të Kosovës, ku u dëmtua infrastruktura kritike e vendit. Në njoftimin në faqen zyrtare të kësaj ministrie, thuhet se Franca shpreh solidaritet me Kosovën, ndërsa shpreh edhe gatishmëri për të ofruar ndihmë. “Franca dënon sulmin në një infrastrukturë kritike në Kosovë që ndodhi të premten në mbrëmje. Ky sulm mund të kishte pasoja të konsiderueshme, veçanërisht në furnizimin me ujë dhe energji elektrike në Kosovë”, thuhet në deklaratën e kësaj ministrie. Franca kërkon që të hidhet dritë mbi këtë sulm e autorët e aktit të dalin para drejtësisë. “Franca mirëpret reagimin e shpejtë dhe efektiv të KFOR-it dhe EULEX-it, si dhe koordinimin e mirë ndërmjet këtyre misioneve ndërkombëtare dhe Kosovës”.

Krejt çka ndodhi në veri, flasin dr.Xhelal Sveçla dhe kolonel Gazmend Hoxha

Ministri i Punëve të Brendshme Xhelal Sveçla ka dhënë detaje për angazhimin e institucioneve të vendit dhe aksionin e policisë pas sulmit terrorist në Zubin Potok, ku në kanalin e ujit Ibër-Lepenc ndodhi një shpërthim i fuqishëm, duke rrezikuar infrastrukturën vitale për qytetarët e vendit. Pas hetimeve intensive, sot në dhjetë lokacione në veri janë arrestuar tetë persona të dyshuar për përfshirje në veprime kriminale e terroriste. Ministri Sveçla theksoi se aksioni ka rezultuar me konfiskimin e një arsenali të armëve dhe municionit, eksplozivit, pajisjeve të ndryshme përfshirë emblema e qindra uniforma e pajisje ushtarake të cilat do të shërbejnë si dëshmi relevante që ndërlidhen me akte kriminale. “Ky sulm terrorist nuk është vetëm një sulm terrorist i rëndomtë por është një sulm i organizuar apo planifikuar mirë nga grupe apo organizata që janë profesionistë në kryerjen e sulmeve të tilla terroriste e të cilat shkaktojnë dëm të mëdha ndaj infrastrukturës kritike. Synimi i tyre ka qenë të maksimalizohet dëmtimi në dëm të shtetit të Kosovës dhe qytetarëve të saj. Pas hetimeve intensive të hetuesve policor sot në orët e mëngjesit sot në dhjetë lokacione në veri të vendit janë realizuar kontrolle me ç’rast janë arrestuar dhe shoqëruar në stacioni policore tetë persona të dyshuar mbi dyshimin për përfshirje në veprimet kriminale e terroriste. Kontrolli i realizuar në bashkëpunim dhe koordinim me organet e drejtësisë dhe Agjencinë Kosovare të Intelegjencës ka rezultuar me konfiskimin e një arsenali të armëve dhe municionit, eksplozivit, pajisjeve të ndryshme përfshirë emblema e qindra uniforma, e pajisje ushtarake të cilat do të shërbejnë si dëshmi relevante që lidhen me aktet kriminale”, tha Sveçla. Ministri i MPB-së, Sveçla tha se institucionet e Kosovës do të parandalojnë aktet e tilla terroriste në të ardhmen dhe të zbardhet ky rast dhe përgjegjësitë të marrin dënimin e merituar. “Kjo dëshmon që qeveria e Kosovës me institucionet e saj nuk do të ndalet derisa të gjithë këta kriminelë e terroristë të arrestohen e të përballen me drejtësinë…Policia e Kosovës do të vazhdojë me masat shtesë në shkallë vendi e po ashtu edhe në veri të vendit, me qëllim të parandalimit të sulmeve të tilla terroriste, ruajtjes së sigurisë publike dhe ofrimit të sigurisë për të gjithë qytetarëve pa asnjë dallim”, potencoi Sveçla. Drejtori i Policisë së Kosovës, Gamzend Hoxha në këtë konferencë për media të jashtëzkonshme tha se kanë konfiskuar mbi 200 uniforma ushtarake, 6 zolla, 3 granata dore, 2 armë AK47, 1 revole, municion të kalibrave të ndryshëm, fitila ndezës për inicim të lëndëve plasëse, helmeta ushtarake, maska, thika, para dhe pajisje të tjera. “Si rezultat i zbatimit të këtyre kontrolleve janë sekuestruar prova të shumta materiale që mund të ndërlidhen me këto raste apo edhe me raste të tjetra që janë duke u trajtuar nga Policia e Kosovës. Si në vijim, janë sekuestruar mbi 200 uniforma ushtarake, 6 raket hedhës dore apo zolla, 3 granata dore, 2 armë AK47, 1 revole, municion të kalibrave të ndryshëm, pjesë të armëve, fitila ndezës për inicim të lëndëve plasëse, helmeta ushtarake, maska, thika, të holla në euro dhe dinarë dhe pajisje të tjera. Pom ashtu në një rast tjetër të dnarë sot në Zveçan, policia ka gjetur të fshehura nëj sasi të konsiderushme të armatimit”, theksoi Hoxha. Drejtori i PK-së ka thënë po ashtu se shumica e personave tek të cilët sot është kryer kontrolli në pronën e tyre, janë persona të dyshimtë të lidhur me mbrojtjen civile dhe që nga Qeveria e Republikës në vitin që vitin që shkoi është shpallur organizatë terroriste. “Shumica e personave të cilët sot është kryer kontrolli në pronën e tyre, janë persona të dyshimtë të lidhur me mbrojtjen civile dhe që nga qeveria e Republikës në vitin që vitin që shkoi është shpallur organizatë terroriste. Mund të ketë implikime dhe lidhje po ashtu edhe me terroristin Radoiqiq”, theksoi Hoxha. Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla ka thënë po ashtu se shumica absolute e prodhimeve të arsenalit janë serbe. “Një pjesë e tyre janë edhe pjesë e strukturave tashmë të njohura si mbrojtja civile apo Brigada e Veriut. Ata janë të mbështetur, të financuar, të trajnuar dhe të shtyrë nga Serbia me qëllim të destabilizimit të Republikës së Kosovës…Sipas disa vlerësimeve një pjesë e arsenalit të cilët në vazhdimësi zbulohen janë pjesë e arsenalit të sjelljes më herët. Patjetër që ka edhe sjellje të reja… Në ndajmë pjesën më të madhe të kufirit të shtetit tonë me Republikën e Serbisë, një pjesë e këtij kufiri është vështirë e kontrollueshme. Sa më shumë armë, sa më shumë pajisje, jashtëzakonisht uniforma të sillen që në një moment të caktuar të ketë një rezistencë të organizuar ashtu siç kishim në rastin e sulmit terrorist në Banjskë. Shumica absolute e prodhimeve janë serbe. Një pjesë e madhe e tyre janë ekskluzivisht ushtarake të cilat nuk gjenden lehtë as në tregun e zi e mos të flasim për treg legal. Eksplozivi i përdorur mbrëmë është material i cili pothuajse është i pamundur të gjendet përveçse nëse nuk është i furnizuar drejtpërdrejtë nga magazinat e ushtrisë”, tha ai. Një shpërthim i fuqishëm mbrëmë në Varagë të Zubin Potok, ka dëmtuar kanalin e ujit Ibër-Lepenc. Kryeministri i vendit, Albin Kurti këtë sulm në veri të Kosovës e ka quajtur kriminal dhe terrorist dhe vjen nga bandat e orkestruara nga Serbia. Sulmin e kanë denuar edhe bashkësia ndërkombëtare dhe kanë kërkuar sjelljen e autorëve përgjegjës para drejtësisë.

“Ose do bëhet multiplanetare, ose do zhduket”, paralajmërimi i Elon Musk për të ardhmen e njerëzimit

                        Akademik Prof.dr.Fori Bruqi,PHD.

CEO i SpaceX, Elon Musk deklaroi se e ardhmja e njerëzimit ka dy zgjidhje: Ose do bëhet multiplanetare, ose do mbetet e kufizuar në një planet dhe do të zhduket. 

Zt.Elon  Musk e bëri këtë deklaratë gjatë një interviste në konferencën D11 të All Thing D në maj 2013. 

 Citimi i saktë ishte: “Nëse mendoni për të ardhmen e njerëzimit, ajo do të dyfishohet thelbësisht në dy drejtime, e gjithë jeta siç e njohim ne. 

Ose do të bëhet multiplanetare, ose do të kufizohet në një planet, deri në ndonjë ngjarje eventuale të zhdukjes”.

 Kjo deklaratë tani ka filluar të qarkullojë përsëri në rrjete sociale. 

 Për shembull, më 21 nëntor 2024, një përdorues në X postoi deklaratën e Elion  Musk në lidhje me njerëzimin. 

 Miliarderi Musk  e ripostoi duke shtuar: “Këto janë dy rrugët”. 

 Pra, është e vërtetë që  Elon Musk tha këto fjalë gjatë konferencës D11 të All Thing D në Terranea Resort në Rancho Palos Verdes, Kaliforni.

 Gazetarët e teknologjisë Walt Mossberg dhe Kara Swisher moderuan diskutimin, shkruan yahoonews, përcjell Agjencioni "Floripress" nga Prishtina .

 Pak çaste më vonë, ai vuri në dukje se fjalët e tij nuk nënkuptonin se ai besonte se raca njerëzore ishte “në rrezik për një vdekje të afërt”.

 

 WALT MOSSBERG: Ju thatë disa minuta më parë se kishte tre gjëra për të cilat, e dini, të interesuar. 

Njëra ishte interneti, një ishte vetura elektrike dhe tjetra ishte hapësira. 

Pra, pse? MUSK: Po, pra, nëse mendoni për të ardhmen e njerëzimit, ajo do të dyfishohet thelbësisht në dy drejtime, e gjithë jeta siç e njohim ne. Ose do të bëhet shumëplanetare, ose do të kufizohet në një planet, deri në ndonjë ngjarje eventuale të zhdukjes. 

 KARA SWISHER: Epo, nëse e thua kështu, le të shkojmë në Mars. 

 MUSK: Dhe meqë ra fjala, jam optimist për jetën në Tokë. Nuk është sikur jam, mendoj se jemi në rrezik të një vdekjeje të afërt.

MOSSBERG: Por ju jeni i bindur se do të ketë një ngjarje zhdukjeje? 

 MUSK: Epo, dua të them se kjo është mjaft e qartë nga të dhënat fosile. 

 MUSK: Thjesht mendoj, e dini, ne duam të kemi një të ardhme, në fund të fundit, ku njerëzimi është atje jashtë duke eksploruar yjet. Ne jemi një qytetërim hapësinor. 

Dhe gjërat për të cilat lexojmë në librat fantashkencë dhe i shohim në filma bëhen të vërteta. Ne nuk duam që kjo të jetë gjithmonë një trillim i së ardhmes. Pra, nëse nuk e përmirësojmë teknologjinë hapësinore çdo vit, nuk do të arrijmë kurrë atje. 

Dhe kështu, qëllimi me SpaceX është të bëjmë sa më shumë përmirësime të jetë e mundur dhe shpresojmë se do të shohim njerëz të zbresin në Mars gjatë jetës sonë. Kjo do të ishte vërtet e mrekullueshme.Satelitët es.

ÇFARË ËSHTË STARLINK DHE SI FUNKSIONON?

 

Starlink u vendosën në orbitë me lartësi të ulët rreth Tokës për të bërë lidhjen midis satelitëve dhe tokës sa më shpejt të jetë e mundur. Megjithatë, nevojiten një numër i madh satelitësh në lartësi të ulët për të mbuluar të gjithë botën. Starlink mendohet se ka vendosur rreth 3000 satelitë në hapësirë ​​që nga viti 2018. 

Chris Hall thotë se 10,000 ose 12,000 satelitë mund të përdoren në fazën përfundimtare. “Përdorimi i satelitëve zgjidh problemin e sigurimit të lidhjes me internetin në zona të largëta në shkretëtira dhe male. 

Kjo e bën të panevojshme nevojën për të ndërtuar sasi masive të infrastrukturës si kabllot dhe shtyllat për të arritur këto zona”, u shpreh Hall. 96 % e familjeve në Mbretërinë e Bashkuar dhe 90 përqind e familjeve të BE-së dhe SHBA-së tashmë kanë qasje në internet me shpejtësi të lartë. 

Kompania thotë se tani ka 400,000 abonentë në 36 vendet që mbulon kryesisht në Amerikën e Veriut, Evropë dhe Ishujt e Azisë Juglindore. Këto përfshijnë si familjet ashtu edhe bizneset.”