Traktati i Paqes
Traktati i Versajës u quajt Traktati i i Paqes, ku u nënshkrua më 28 Qershor 1919 nga Franca, Britania, Belgjika dhe aleatët e tyre nga njëra anë dhe Gjermania në anën tjetër në mbarimin e Luftës së Parë Botërore. Shtetet e Bashkuara nuk e ratifikuan(miratuan) Traktatin e Versajës për shkak se ajo dukej se kushtet ishin shumë më të ashpra se sa të ishte më e udhës të negocohej një marrëveshje me Gjermaninë (Traktati i Berlinit i 1921).
Marrëveshja e Paqes detyronte Gjermaninë;
- Të shfuqizoji ligjin e rekrutimit në përgjithësi duke mos lejue për të patur një ushtri ma shumë se 100.000 ushtarë. - Gjermania nuk mund të ketë tanke, avionë apo nëndetëse. Duhet të ketë vetëm gjashtë anije lufte nën 10.000 ton, gjashtë anije të tipit kryqëzorë dhe 12 anije të tipit destrojerë.
- Te gjithë dëmet e luftës ju ngarkohej Gjermanisë për ta kompensuar si përgjegjëse e vetme e dëmeve të Luftës. Negociatori ekonomistë anglez John Maynard Keynes u largua nga bisedimet për të protestuar për kët pikë, sepse ai mendonte se do të penalizonte ma shumë se duhej Gjermaninë. (Shën. i im B.M.P - Gjermania i përfundoi dëmshpërblimet e Luftës së Parë Botërore në gjysmën e vitit 2010 - kjo përmbante për thesarin e Gjermanisë një nga fitore ma të madhe sepse do të mbushte thesari në dobi të saj)
Traktati përmban 440 pikë apo çështje). Gjermania kishte ndër çështje të tjera të lëshonte territore si;
- Alsace-Lorraine (Elsass-Lothringen) në Francë, - zona të gjera të Polonisë, - zonat më të vogla të Çekosllovakisë, - Belgjikë - Danimarkë - Dy shtete si Belgjika dhe Danimarka të realizohet lëshimi i territoreve të pushtuara nga Gjermania me anë të një referendumi. - Gjermania kishte për të dhënë 13,5% e territorit të saj (në 1914) që banojnë rreth shtatë milionë banorë. - Përveç territoreve të dëmtuarave të bëhen neutral prej viit 1920, dhe statusi i tyre përfundimtar duhet të zgjidhet pas një referendumi 15 vjet më vonë. - Së fundi, Gjermania duhet të realizojë procesin e çmilitarizimit të Rhinbred-it Perëndimore - Të bëhet ç’kolonizimi, pra të mos ketë ma koloni si: Tanzania, Namibia, Togo dhe Kamerunin në Afrikë, Papua Guinea e Re dhe - Qingdao (Tsingtao – qytetë bregdetar kinez) sëbashku me territore të tjera kineze koloniale në Azi. - E drejta e Vetëvendosjes Kombëtare nga popujt.
Konferenca e Versajës mbështeti idenë themelore të presidentit amerikan Vodrov Uillson(Woodrow Wilson) në lidhje me të drejtën e popujve për vetëvendosje kombëtare. Prandaj, shumë kufijtë u vendosën në bazë të referendumeve popullore, që ka të bëjë me pakica kombëtare, për shembull në Evropë. Në kthim, kufijtë janë tërhequr diku tjetër në kundërshtim të drejtpërdrejtë të shumicës rajonale si psh; erdhën tre milion gjermanë për të jetuar në ish Çekosllovakinë, dhe përafërsisht 1.500.000 gjermanë në zonën Danzig erdhën për të jetuar në Poloni. Të dy vendet kanë qenë të kontestuem në ardhshmërinë.
Përfundimi i punimeve të Konferencës së Versajës në dëm të Gjermanisë
Përfundimi i Traktatit të Paqes të Versajës ishte vlerësuar si tepër e padrejtë ndaj Gjermaninë prej delegacionit të SHBA, ndërsa Franca e konsideronte si Vendimet e saj ishte shumë e butë. Franca dëshironte dhe ëndërronte që Gjermania të copëzohej, të ndahej në një numër shtetesh të vogla, sikurse kishin qenë dikur.
Gjermani humbi kolonitë e saj, por ato nuk ishin me vlerë. Ato toka të pushtuara nga gjermanët në Evropë përbëjnë 10% të popullsisë, 13% e sipërfaqes së tokës dhe 15% e prodhimit. Perandoria gjermane ishte ende e paprekur. Në 1921 u be kompensimi për demet me vlerë deri në 138 miliard marka ari në principal dhe interesi do të paguhet deri në vitin 1963. Shuma ishte thjesht fiktive, dhe se përmbajtja aktuale ishte specifikuar në interes vjetor prej 5-6% e prodhimit kombëtar, që Gjermania ra dakord për ta paguar. Britania dhe Franca nuk kanë qenë në favor të interesave të tyre financiare, kur ata kishin regjistruar huazimet e shpenzimeve të mëdha të luftës me SHBA, pasi ata u përpoqën pa sukses për të marrë pafajësinë. Kompensimi i dëmeve nga ana e Gjermanisë ishte llogaritur me synim për të mbuluar këto borxhe. Në vitin 1931 i dha SHBA një vit shtyrje borxhit të Fuqive Perëndimore (moratorium Hoover) dhe në vitin 1932 u tërhoqën fuqitë perëndimore për t’i marrë borxhin Gjermanisë, duke mos paguar në të njëjtën kohë borxhet e tyre të luftës si aleatja SHBA.
Pasojat fatale të Traktatit të Versajës
Traktati i Versajës ka luajtur një rol të rëndësishëm nxitës në fillimin e daljes në skenë të Partisë Nacional - Socialiste (Partia e Punëtorëve Nacionaliste – Socialiste Gjermane) dhe është një nga shkaqet kryesore të shpërthimit të Luftës së Dytë Botërore. Marshalli francez Ferdinand Foch tha në verën e vitit mbi Vendimet e Trakktatit: ’’ "Kjo nuk është paqe. Ajo është një armëpushim 20 vjeçare!"
Floripress
