“E kuqja e demave” i Mira Meksit përfaqëson Shqipërin në këtë edicion të çmimit “Balkanika 2011”. Lajmi u bë i ditur dje në Panairin e Librit nga kryetari i Fondacionit “Balkanika” Nikolay Stojanov. Juria shqiptare e përbërë nga Jorgo Bulo, Ali Aliu, Preç Zogaj, Diana Çuli, Virgjil Muçi dhe Piro Misha shpalli emrin e Mira Meksit si shkrimtari që përfaqëson letërsinë shqipe për këtë çmim. Dominojnë këtë vit autoret femra. Në konkurrim janë: Asli Erdogan (Turqi), Aleksandar Prokopiev (Maqedoni), Zdravka Evtimova (Bullgari), Dejan Stojiljković (Serbi), Oma Stanescu (Rumani), Krisitos Ikonomu (Greqi).
Shkrimtari maqedonas Aleksandar Prokopiev, është shpallur fituesi i cmimit letrar “Ballkanika”, në edicionin e tij të 15-të, me vellimin me tregime “Përralla për të rritur”.
Në vlerësimet për këtë festival, kryetari i jurisë, profesori amerikan i historisë dhe letërsisë së Ballkanit, Andrew Wachtel, tha se romani i shkrimtares shqiptare Mira Meksi, “E kuqja e demave” i bëri një përshtypje të jashtëzakonshme jurisë, si një roman që e zhvendos letërsinë shqipe në drejtime të reja. Sipas autores, “E kuqja e demave” ishte prurja më e mirë në gjininë e romanit për jurinë.
“Ne nuk fituam ‘Ballkanikën’ si Shqipëri, por fituam vlerësimin më të lartë për gjininë e romanit ‘E kuqja e Demave’. Fitoi cmimin autori i vendit ku u zhvillua ky edicion i 15-të, pra maqedonasi, me një përmbledhje tregimesh për të rritur, një metafor e gjatë. Por, dua të them se është shumë i rëndësishëm ky aktivitet dhe ky vlerësim që ne morëm për romanin”, thotë shkrimtarja Mira Meksi.
Fatmir Toçi, anëtar nga Shqipëria i fondacionit ‘Ballkanika’, vlerëson se edhe këtë vit Shqipëria nuk arriti të marrë çmimin e parë, vetëm për shkak se përfaqësuesit e shteteve sllave votuan njëri-tjetrin.
“Ka ndodhur ajo që na ka ndodhur edhe në dy raste me dy autorë shqiptarë që me debate të komisionit vetëm për një votë ndoshta për arsye të një protagonizmi të pamotivuar të disa vendeve sllave autorët shqiptarë nuk vlerësohen. Kjo u dukë qartë edhe në vlerësimet që bëri kryetari i jurisë dhe organizatorët e këtij cmimi ‘Ballkanika’. Me sa jam i informuar unë është diskutuar për një mënyrë tjetër vlerësimi sepse po ndodh ajo që ndodh me Eurovizionin”, deklaron Fatmir Toçi, shtëpia botuese ‘Toena’.
“Ballkanika” është një ngjarje shumë e rëndësishme kulturore, që vitet e fundit po evidentohet si një lloj çmimi” NOBEL” në letërsinë ballkanike. Aktualisht, në Festivalin e Letërsisë Ballkanike marrin pjesë 7 vende. Vitin e ardhshëm këtij numri mund t’i shtohet edhe Kosova, por edhe disa vendet tjera të rajonit.
-----------------
Mira Meksi Datëlindja: 27.09.1960.Edukimi Studime te arsimit te mesem: gjimnazi “Q.Stafa” ( Tirane).Specializime Studime te larta per Filologji shqipe dhe frënge ( Universiteti i Tiranës); Punime përkthimi letrar: Kolegji i Përkthyesve Arles, France & Shtëpia e Përkth Tarazona, Spanjë; Studime: letërsi moderne hispano-amerikane ( Universiteti i Zaragosës, Punim letrar mbi Poezinë e sotme Aragonase nën drejtimin e prof& shkrimtares Ana Maria Navales.
Aktiviteti: 84-90 Përkthyese ( frengj-spanj) Shtëpia Botuese “8 Nentori” 90-93 Redaktore&përkthyese letr. Shtëpia Botuese “N.Frashëri” 94-2002 Bashkëthemeluese dhe Drejtore e Fondacionit të parë kulturor privat shqiptar “Velija” 95-2000 Anëtare e Bordit Ekzekutiv të Fondacion SOROS 96 dhe vazhdim: Themeluese dhe Drejtore e revistës letrare Mehr Licht. 98-2002 Kryetare e Bordit të Drejtorëve të VEVE Group 99-2002 Anëtare e Këshillit Drejtues të Radio Televizionit Publik Shqiptar. 2002-2010 Drejtore e Përgjithshme e TV ALSAT
Aktiviteti Letrar Ka përkthyer nga gjuha e huaj në shqip autorë si: Dumas, M. Yourcenar, M. Duras, Baudelaire,Lamartine, Rimbaud etj dhe Marquez, Borges, Neruda, Paz, Sabato, Allende, Javier Marias, Vargas Llosa, Saramago, Fuentes, Cela, Lorca, Bernardo Atxaga, etj
Ka përkthyer nga shqipja në frëngjisht dhe ne spanjisht: “ 30 vjet Poezi” të I. Kadare; Antologjia e Poezisë së sotme shqipe në spanjisht
Vepra origjinale dhe punime: Romanet: “Frosina e Janinës”; “Porfida –Ballo në Versailles”, “ E kuqja e demave”, “Mallkimi i Priftëreshave” në proces
“ Planeti i ngrirë”; “Fantazma me sy njeriu”.
Novelë: “ Ballo në Versailles” Përmbledhje me tregime: “ Mali i shpirtrave”; “Buzë të panjohura gruaje”; “Zonja plake e Parisit”.
Antologjia e Poezisë së sotme Aragonase.
Eseistikë: “ Guri Filozofal”.
Publicistike: Ne shtypin shqiptar dhe ate francez e spanjoll Letërsi për fëmijë: Katër përmbledhje me përralla dhe një novelë e ilustruar: “ Magjistrica e 12 pasqyrave”
Leximi i Ndaluar dhe Shkrimet e Fshehura
Cmime: 1995: Cmimi i tregimit të pabotuar të RFI, Paris 1996: Cmimi i Festivalit të Sain Quentin, Francë 2008 Cmimi i Përkthimit Letrar i Ministrisë së Kulturës së Shqipërisë 2009: Titulli i Nderit: “Personalitet Frankofon i Multilinguizmit 2009” dhënë nga Organizata Ndërkombëtare e Frankofonisë 2011 Urdhri COMENDADORA i Merites Civile i dhene nga Mbreti i Spanjes Huan Carlos I.
Vepra origjinale e M. Meksit është e përkthyer në gjuhët ballkanike ( maqedonisht, bullgarisht, serbo-kroatisht) dhe në frëngjisht, anglisht dhe italisht.
Mira Meksi eshte cilsuar si shkrimtarja me e mire femer nga kritika e librit si dhe eshte nderuar me mjaft cmime prestigjoze shqiptare dhe te huaja ku vlen per tu permendur cmimi perkthimi me i mire i vitit 2006 me romanin Kujtim Kurvash te Trishta nga Gabriel Garcia Marques dhene nga Ministria e Kultures
Mira Meksi eshte njohese e shkelqyer e gjuheve: frengjisht, spanjisht, anglisht, Italisht dhe Portugalisht
Mira Meksi eshte e martuar me Ilir Meksin dhe i biri i saj eshte Marin Meksi
Disa botime nga Mira Meksi:
Mira Meksi (Meksi, Mira) Albanian Buze Te Panjohura Gruaje by Mira Meksi Hardcover, Onufri, ISBN 9992730013 (99927-30-01-3) Frosina E Janines: Roman by Mira Meksi Hardcover, Onufri, ISBN 9992745010 (99927-45-01-0) Porfida: Ballo Ne Versaille Roman by Mira Meksi Hardcover, Botimet Ideart, ISBN 9994388711 (99943-887-1-1) Macedonian Frosina Od Janina: Roman by Mira Meksi Hardcover, Serembe, ISBN 998923874X (9989-2387-4-X).
Shkrimtari maqedonas Aleksandar Prokopiev, është shpallur fituesi i cmimit letrar “Ballkanika”, në edicionin e tij të 15-të, me vellimin me tregime “Përralla për të rritur”.
Në vlerësimet për këtë festival, kryetari i jurisë, profesori amerikan i historisë dhe letërsisë së Ballkanit, Andrew Wachtel, tha se romani i shkrimtares shqiptare Mira Meksi, “E kuqja e demave” i bëri një përshtypje të jashtëzakonshme jurisë, si një roman që e zhvendos letërsinë shqipe në drejtime të reja. Sipas autores, “E kuqja e demave” ishte prurja më e mirë në gjininë e romanit për jurinë.
“Ne nuk fituam ‘Ballkanikën’ si Shqipëri, por fituam vlerësimin më të lartë për gjininë e romanit ‘E kuqja e Demave’. Fitoi cmimin autori i vendit ku u zhvillua ky edicion i 15-të, pra maqedonasi, me një përmbledhje tregimesh për të rritur, një metafor e gjatë. Por, dua të them se është shumë i rëndësishëm ky aktivitet dhe ky vlerësim që ne morëm për romanin”, thotë shkrimtarja Mira Meksi.
Fatmir Toçi, anëtar nga Shqipëria i fondacionit ‘Ballkanika’, vlerëson se edhe këtë vit Shqipëria nuk arriti të marrë çmimin e parë, vetëm për shkak se përfaqësuesit e shteteve sllave votuan njëri-tjetrin.
“Ka ndodhur ajo që na ka ndodhur edhe në dy raste me dy autorë shqiptarë që me debate të komisionit vetëm për një votë ndoshta për arsye të një protagonizmi të pamotivuar të disa vendeve sllave autorët shqiptarë nuk vlerësohen. Kjo u dukë qartë edhe në vlerësimet që bëri kryetari i jurisë dhe organizatorët e këtij cmimi ‘Ballkanika’. Me sa jam i informuar unë është diskutuar për një mënyrë tjetër vlerësimi sepse po ndodh ajo që ndodh me Eurovizionin”, deklaron Fatmir Toçi, shtëpia botuese ‘Toena’.
“Ballkanika” është një ngjarje shumë e rëndësishme kulturore, që vitet e fundit po evidentohet si një lloj çmimi” NOBEL” në letërsinë ballkanike. Aktualisht, në Festivalin e Letërsisë Ballkanike marrin pjesë 7 vende. Vitin e ardhshëm këtij numri mund t’i shtohet edhe Kosova, por edhe disa vendet tjera të rajonit.
-----------------
Mira Meksi Datëlindja: 27.09.1960.Edukimi Studime te arsimit te mesem: gjimnazi “Q.Stafa” ( Tirane).Specializime Studime te larta per Filologji shqipe dhe frënge ( Universiteti i Tiranës); Punime përkthimi letrar: Kolegji i Përkthyesve Arles, France & Shtëpia e Përkth Tarazona, Spanjë; Studime: letërsi moderne hispano-amerikane ( Universiteti i Zaragosës, Punim letrar mbi Poezinë e sotme Aragonase nën drejtimin e prof& shkrimtares Ana Maria Navales.
Aktiviteti: 84-90 Përkthyese ( frengj-spanj) Shtëpia Botuese “8 Nentori” 90-93 Redaktore&përkthyese letr. Shtëpia Botuese “N.Frashëri” 94-2002 Bashkëthemeluese dhe Drejtore e Fondacionit të parë kulturor privat shqiptar “Velija” 95-2000 Anëtare e Bordit Ekzekutiv të Fondacion SOROS 96 dhe vazhdim: Themeluese dhe Drejtore e revistës letrare Mehr Licht. 98-2002 Kryetare e Bordit të Drejtorëve të VEVE Group 99-2002 Anëtare e Këshillit Drejtues të Radio Televizionit Publik Shqiptar. 2002-2010 Drejtore e Përgjithshme e TV ALSAT
Aktiviteti Letrar Ka përkthyer nga gjuha e huaj në shqip autorë si: Dumas, M. Yourcenar, M. Duras, Baudelaire,Lamartine, Rimbaud etj dhe Marquez, Borges, Neruda, Paz, Sabato, Allende, Javier Marias, Vargas Llosa, Saramago, Fuentes, Cela, Lorca, Bernardo Atxaga, etj
Ka përkthyer nga shqipja në frëngjisht dhe ne spanjisht: “ 30 vjet Poezi” të I. Kadare; Antologjia e Poezisë së sotme shqipe në spanjisht
Vepra origjinale dhe punime: Romanet: “Frosina e Janinës”; “Porfida –Ballo në Versailles”, “ E kuqja e demave”, “Mallkimi i Priftëreshave” në proces
“ Planeti i ngrirë”; “Fantazma me sy njeriu”.
Novelë: “ Ballo në Versailles” Përmbledhje me tregime: “ Mali i shpirtrave”; “Buzë të panjohura gruaje”; “Zonja plake e Parisit”.
Antologjia e Poezisë së sotme Aragonase.
Eseistikë: “ Guri Filozofal”.
Publicistike: Ne shtypin shqiptar dhe ate francez e spanjoll Letërsi për fëmijë: Katër përmbledhje me përralla dhe një novelë e ilustruar: “ Magjistrica e 12 pasqyrave”
Leximi i Ndaluar dhe Shkrimet e Fshehura
Cmime: 1995: Cmimi i tregimit të pabotuar të RFI, Paris 1996: Cmimi i Festivalit të Sain Quentin, Francë 2008 Cmimi i Përkthimit Letrar i Ministrisë së Kulturës së Shqipërisë 2009: Titulli i Nderit: “Personalitet Frankofon i Multilinguizmit 2009” dhënë nga Organizata Ndërkombëtare e Frankofonisë 2011 Urdhri COMENDADORA i Merites Civile i dhene nga Mbreti i Spanjes Huan Carlos I.
Vepra origjinale e M. Meksit është e përkthyer në gjuhët ballkanike ( maqedonisht, bullgarisht, serbo-kroatisht) dhe në frëngjisht, anglisht dhe italisht.
Mira Meksi eshte cilsuar si shkrimtarja me e mire femer nga kritika e librit si dhe eshte nderuar me mjaft cmime prestigjoze shqiptare dhe te huaja ku vlen per tu permendur cmimi perkthimi me i mire i vitit 2006 me romanin Kujtim Kurvash te Trishta nga Gabriel Garcia Marques dhene nga Ministria e Kultures
Mira Meksi eshte njohese e shkelqyer e gjuheve: frengjisht, spanjisht, anglisht, Italisht dhe Portugalisht
Mira Meksi eshte e martuar me Ilir Meksin dhe i biri i saj eshte Marin Meksi
Disa botime nga Mira Meksi:
Mira Meksi (Meksi, Mira) Albanian Buze Te Panjohura Gruaje by Mira Meksi Hardcover, Onufri, ISBN 9992730013 (99927-30-01-3) Frosina E Janines: Roman by Mira Meksi Hardcover, Onufri, ISBN 9992745010 (99927-45-01-0) Porfida: Ballo Ne Versaille Roman by Mira Meksi Hardcover, Botimet Ideart, ISBN 9994388711 (99943-887-1-1) Macedonian Frosina Od Janina: Roman by Mira Meksi Hardcover, Serembe, ISBN 998923874X (9989-2387-4-X).
E kuqja e demave
Në një qytet legjendash në Spanjë, murgjit “Luftëtarë kundër harresës së Ikonës” kanë vite që punojnë për deshifrimin e misterit që vesh të kuqen e fuqishme të ikonave të Onufrit. Brenda një realiteti të përndezur ndeshjesh me dema, rivalitetesh dhe tradhtish të gjakta, Mira Meksi përshkruan lojën pasionante të jetës ku ngërthehen fort dhe përleshen egërsisht Dashuria dhe Vdekja.
Sikundërse kemi vënë në dukje edhe në disa hapësira të tjera, e tërë krijimtaria e Mira Meksit lind dhe kristalizohet nën dritën e hapjes ndaj tjetrit, duke rrëfyer për tjetrin. Kjo hapje, ky përtejësim, në faqet e këtij romani jepet në formë më të qartë dhe më të shprehur se në çdo roman apo tregim të saj të mëparshëm. Ndërsa tek krijimtaria e mëparshme lexuesin e vërejmë të jepet si element strukturor i rrëfimit, porse në një trajtë fort të ndërfshehur, në faqet e këtij romani prania e tij jepet në formën më të hapur; ndryshe nga sa më parë, tek E kuqja e demave Meksi i drejtohet drejtpërsëdrejti dhe në emër lexuesit, madje, duke e shoqëruar këtë dialog me një ndriçim të fortë dhe mbresëlënës...
E kuqja e demave është një ikonë e madhe, një ikonë e gjallë, e mbrujtur me ngjyra të bollshme, me një vizualizëm ekspresionist dhe me një imazheri të prekshme surreale, por edhe me plot dritë-hije dhe me mister; porse, mbi të gjitha, është një ikonë vërtet e arrirë, në të gjitha kuptimet, ngjyresat dhe përftesat e këtij termi, për vetë ikonën, për natyrën dhe misterin e saj, një ikonë e përftuar nga soditja e ngulmët dhe misterike, nga bashkimi dhe shkrirja e dy universeve, e dy pafundësive, e pafundësisë së dritës hyjnore dhe asaj të shpirtit të soditësit.
Pikërisht kjo befasi, këto lëvizje plot zigzage, larg çdo skeme kanonike, të cilat i hasim të pranishme edhe tek hapësira ikonografike, janë gjithë sa na mbajnë gjithhershëm në suspense në tërë rrëfimtarinë e Mira Meksit, duke na shtyrë vazhdimisht drejt leximit të saj. Madje, më tepër sesa një herë.
Mira Meksi ka mbaruar studimet e larta për filologji frënge dhe hispanike. Është e njohur si përkthyese e Dumas-së, Yourcenar-it, Duras-it, Borges-it, Marquez-it, Paz-it, Cortazar-it, Neruda-s, etj dhe si autore romanesh, përmbledhjesh me tregime e librash për të rinj dhe fëmijë. Mira Meksi është kryeredaktore e revistës letrare “Mehr Licht!”.
“Porfida, një ballo në Versajë”, romani i shkrimtares Mira Meksi botohet në Francë nga një prej shtëpive botuese më eminente atje, “Editions Baudelaire”. I botuar në versionin shqip nga “Ideart”, romani i shkrimtares shqiptare ka zgjuar interes nga shtëpia botuese franceze, e cila ka matur edhe suksesin që ky roman ka pasur në shtëpi. Një këndvështrim i ndryshëm i kohës së diktaturës ku ka dritë jeshile në fund të tunelit nuk ka qenë pa peshë në motivimet e botimit të këtij romani.
Romani është përkthyer në frëngjisht nga Alketa Spahiu, por që i parë tërësisht nga autorja, ka vlerën autentike të origjinalit shqip. Botuesi i “Ideart”, Arian Leka, na rrëfen se si u arrit deri në këtë projekt kaq ambicioz në botimin e plotë të “Porfidës” nga një prej shtëpive botuese më prestigjioze në Francë, ku minimalisht botohen rreth 5 mijë tituj në muaj. "Është nga edicionet e suksesshme franceze të shtëpisë botuese “Baudelaire” me qendrën në Lion, e cila ka botuar librin “Porfida” të autores sonë Mira Meksi, që nuk është një surprizë për ne, pasi dhe në Shqipëri ka njohur suksesin maksimal. Ka njohur botime, ka njohur ribotime, ka njohur tekste, ka hapur polemika, ka ngjallur polemika mbi atë se si autorja e sheh botën shqiptare, mbi atë që bota shqiptare i ofron botës së huaj, lexuesit të huaj", - rrëfen Arian Leka, botues i “Ideart”.
Romani i cili ka njohur botime dhe ribotime por edhe polemika në shtypin shqiptar sjell një Shqipëri totalitare, të mbyllur në vetvete, e cila ngjan si një çmendinë; ndërkohë që çmendina e vërtetë që mban brenda elementët më të rrezikshëm për stabilitetin politik të vendit, kthehet në një paradhomë të çuditshme që përgatit rininë e botës së lirë, në hullinë e një parfumi.
Mira Meksi përshkruan në sfond historik absurditetin e diktaturës dhe qëndresën ndaj çdo lloj tjetërsimi, në sajë të kulturës dhe përvetësimit të shkrimeve kabalistike.
Në 1995, Mira Meksi ka fituar çmimin e “Radio France International” mbi tregimin e pabotuar në kuadrin e frankofonisë me tregimin "Gërshërët", si edhe çmimin e festivalit të Saint Quentin (Sen Kentinit). Në 1998 merr pjesë në aktivitetin e organizuar në Francë, “Bukuroshet e huaja”, kushtuar letërsisë shqiptare të kohës, si shkrimtare përfaqësuese. Në 1996 botohet në Francë antologjia e tregimit të shkurtër “Filli i Arianës”, ku përfshihet edhe krijimtaria e Mira Meksit. Ndërkaq përkthyesja Alketa Spahiu mban titullin doktor i universitetit Paris-Sorbonë në letërsi të krahasuar dhe si studiuese dhe kritike e krijimtarisë së Ismail Kadaresë merr pjesë në konferenca shkencore ndërkombëtare. Libri i saj studimor, “Kadare: Stil dhe strukturë ose epika në stil”, del së shpejti në Paris.
“Në vigjilje të këtij fundmijëvjeçari, Shqipëria totalitare, e mbyllur në vetvete, ngjan si një çmendinë; ndërkohë që çmendina e vërtetë që mban brenda elementët më të rrezikshëm për stabilitetin politik të vendit, kthehet në një paradhomë të çuditshme që përgatit rininë e botës së lirë, në hullinë e një parfumi”, - shkruhet në pasthënien e librit mbi kopertinë.
FLORI BRUQI
No comments:
Post a Comment