Flori Bruqi
Historia e botës është historia e ndryshimit në interpretimin teorik të marrëdhënieve ndërkombëtare. Ndryshimi i shpejte po hapë një rrugë në njohjen e shumë tendencave që po shfaqen, disa prej tyre në drejtime të kundërta të cilat mund të krijojnë ndryshime, ndërsa disa të tjera mund të mbesin po të njëjtat.
Ciklet e paradigmave të shumta janë ngulitur në histori dhe teoria evoluon gjithmonë, si një përpjekje për të qëndruar e sinkronizuar me historinë.
Ndërvarësia komplekse ndonjëherë ofron përshkrimin më të mirë të politikave ndërkombëtare, sidomos mbi çështjet e ekonomisë ndërkombëtare. Për dallim nga marrëdhëniet që zhvillojnë shtetet në nivelin e lartë zyrtar qeveritar, kanalet e një komunikimi të shumëfishtë i lidhin më shumë shoqëritë. Përveç çështjes së sigurisë, që dominon gjykimin e politikës së jashtme, çështjet në agjendën ndërkombëtare nuk kanë gjithmonë një prioritet të fiksuar. Dhe, megjithëse fuqia ushtarake shpeshherë shërben si instrumenti kryesor i artit të qeverisjes, mjetet e tjera ndonjëherë janë më efikase kur zhvillohen marrëveshje ndërmjet vendeve të lidhura ekonomikisht.
Kosova është fokusuar në perspektivën e re teorike të liberalëve që vlerëson rrugën nëpërmjet të cilës institucionet ndërkombëtare përkrahin ndryshimin global, bashkëpunimin, paqen dhe prosperitetin nëpërmjet programeve të përbashkëta reformuese.
Diplomacia e Kosovës ka marrë si detyrë parësore qëllimin ndaj të cilit të gjithë objektivat e tjerë të shtetit duhet të nënshtrohen (është promovimi i interesave kombëtare dhe sigurimi i fuqisë për të realizuar këtë qëllim).
Në marrëdhëniet ndërkombëtare shtetet nuk janë i vetmi akter i rëndësishëm. Siguria nuk është qëllimi kombëtar dominues dhe fuqia ushtarake nuk është i vetmi instrument domethënës i politikës së jashtme. Dhe, kjo teori imponon rrugë të tërthorta, në të cilat lidhjet ndërmjet akterëve transnacionalë i bëjnë ata vullnetarë ndaj veprimeve të tjetrit dhe nevojave të tjetrit, duke krijuar kështu një ndërvarësi dhe bashkëpunim.
Kosova në aktivitetet të cilat zhvillon ndërmjet palëve, grupeve dhe akterëve globalë, imponohet në ushtrimin e influencës për arritjen dhe mbrojtjen e qëllimeve dhe idealeve të saj. Dhe, kjo në një formë apo tjetër ndikon në gjithë rajonin dhe botën.
Kosova ka arritur të kultivojë marrëdhënie të mira me SHBA-në, gjë që është e një rëndësie të veçantë për ruajtjen e paqes dhe stabilitetit të vendit.
Duhet të jetë e qartë se proceset, si ndërtimi i partneritetit strategjik me Bashkimin Evropian dhe NATO-n, përfshirë vendosjen e marrëdhënieve kontraktuale me këto organizata, në rrugën drejt integrimeve euro-atlantike, janë rrugë të gjata dhe të komplikuara të cilat kërkojnë shumë angazhim pasi që - duke konsideruar ndryshimet e shpejta, që po ndodhin në mënyrë të qëndrueshme - është e rrezikshme të pranojmë që po ndodh transformimi më i madh në marrëdhëniet ndërkombëtare.
Ne shpesh presim që e ardhmja të sjell automatikisht ndryshime dhe më pas befasohemi kur zbulojmë se modelet nga e kaluara janë rishfaqur sërish.
Sidoqoftë, e ardhmja nuk është përcaktuar dhe titujt nuk janë tendenciozë. Kështu që ne mund t’i kalojmë rreziqet aktuale kërcënuese duke bërë zgjedhje te caktuara dhe etike, dhe kjo mund të arrihet vetëm me ide të cilat i kanë rezistuar kohës, të cilat gjithmonë kanë parashikuar ndryshime dhe mbijetesën e transformimit.
Në se nuk kemi imazh të përbashkët në zhvillimin dhe përmirësimin e diplomacisë së vendit, se për çfarë ia vlen të përpiqemi, shoqërisë do t’i mungojë si motivimi, ashtu edhe drejtimi.
Kosova deklaroi pavaresinë me 17 shkurt 2008. Menjëherë pas shpalljes së pavarësisë, u dërguan letra në drejtim të të gjitha qeverive të botës për njohjen e saj. Njohjet e para filluan menjëherë pas disa orësh, ndërsa më 18 shkurt 2008, Afganistani ishte shteti i parë që njohu Kosovën shtet të pavarur. Më 8 mars 2008, ministri i parë i jashtëm që e vizitoi Kosovën ishte Carl Bildt, Ministër i Jashtëm i Suedisë[1].
Deri tani 100 entitete sovrane, nga të cilët 98 nga 193 shtete anëtare të Kombeve të Bashkuara kanë njohur formalisht Republikën e Kosovës. Shumica e vendeve të Bashkimit Evropian gjithashtu e kanë njohur Kosovën (23 nga 28); Anëtarët e BE-së vendosin individualisht se a do ta njohin Kosovën, ndërsa BEja ka dërguar misionin EULEX për të siguruar paqe, mbikqyrje të jashtme. Njëzetekatër (24) anëtarë të NATOs nga njëzetetetë (28) gjithsej e kanë njohur Kosovën.
Shtetet anëtare të përhershme të Këshillit të Sigurimit, janë të ndara sa i përket pavarësisë së Kosovës. SHBA, Britania e Madhe dhe Franca, njohën pavarësinë e Kosovës, Rusia e ka kundërshtuar dhe konsideruar ilegal aktin e pavarësisë [2], ndërsa Republika Popullore e Kinës ka shprehur brengosjen e saj me këtë akt. Me 15 maj 2008, Rusia, Kina dhe India, lëshuan një deklaratë të përbashkët, në të cilën ftojnë për negociata të reja në mes të autoriteteve të Beogradit dhe Prishtinës[3].
Nga fqinjët e Kosovës, Republika e Shqipërisë, Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë dhe Mali i Zi e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë ka ngritur çështje e vijëzimit të kufirit mes saj dhe Kosovës, tani e diskutuar vetëm me Prishtinën kurse më parë vetëm me qeverinë e Beogradit. Komisioni i përbashkët i Ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë dhe Kosovës për Demarkacion të kufirit filloi operimet më 25 Mars 2008 në Shkup.[4] Qeveria e Serbisë si reagim kundër shteteve që kanë njohur Republikën e Kosovës ka thirrur në konsultime ambasadorët e vet nga shtetet që e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Por në korrik 2008, ambasadorët e saj në shtetet e BE-së u rikthyen[5]. Serbia akuzoi liderët kosovarë për tradhëti të lartë.
Ministri i Jashtëm i Serbisë Vuk Jeremiç, me 15 gusht 2008, zyrtarisht dërgoi një kërkesë në OKB, për të kërkuar mendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë rreth aktit të pavarësisë së Kosovës. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së në takimin e saj në shtator 2008[6] vendosi ta çojë çështjen në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë. GJND vendosi më 22 korrik 2010 se deklarata e pavarsisë së Kosovës nuk është në kundërshtim me të drejtën nderkombetare, me rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit.
Në 7 shtator 2011 në tabloidin serbë "Blic" thuhej se dy shtete kishin tërhequr njohjen e Republikës së Kosovës, sipas "Blic" Omani dhe Guinea-Bissau. Këtë lajm e mbështeti ditën tjetër edhe ministri i punëve të jashtme të Serbisë Vuk Jeremiç por shpejtë u zbulua se këto ishin informacione spekulative dhe mashtrime të diplomacisë serbe. Zëvëndëskryeministri i Parë i Kosovës Behgjet Pacolli ka pasur të një bisedë telefonike me presidentin e Guinea-Bissau, Malam Bacai Sanha, i cili i ka rikonfirmuar njohjen nga Guinea-Bissau. Republika e Kosovës më datë 30 janar 2011 ka marrë notë verbale nga Sulltanati i Omanit, me nr. të referencës 7102/700710/181/2011 dhe të nënshkruar nga lartmadhëria e Tij Sulltani Qaboos Bin Said dërguar presidentit të Republikës së Kosovës, Fatmir Sejdiu, ku thuhet se: “Njohim pozitën e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë drejt pavarësisë së Kosovës dhe Qeveria e Sulltanatit të Omanit e mirëpret anëtarësimin e Republikës së Kosovës në Kombet e Bashkuara dhe organizatat e tjera ku Kosova dëshiron të marrë pjesë”. Omani ka vendosur marrëdhënie diplomatike me Kosovën, ku ambasadori i Kosovës në Londër Muhamet Hamiti është akredituar si ambasador jo rezident në Oman. Më 20 shtator 2011 Kryeministri i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi dhe Ministri i Punëve të Jashtme, Enver Hoxhaj kanë marr konfirmimin nga Ministri i Punëve të Jashtme i Sulltanatit të Omanit, Yusuf bin Alawi bin Abdulla për njohjen e plotë të pavarësisë së Kosovës nga ky shtet.[7] PE miraton rezolutën për Kosovën, 5 vendet ta njohin Koosvën
Strasburg, 7 shkurt 2013 - Parlamenti Europian ka miratuar një rezolutë për Kosovën duke i i hapur kështu rrugën marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit mes BE dhe Kosovës. Në dokumentin për Kosovën të paraqitur nga eurodeputeja Urlike Lunaçek para komitetit për Politikë të Jashtme të PE-së, thuhet se Bashkimi Evropian mund të lidhë Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit me Kosovën, edhe pse pesë vende të BE-së nuk e kanë njohur pavarësinë e saj. Eurodeputetja deklaroi se nuk mund të pranohet ndarja e Kosovës. Projekt-rezoluta po ashtu u bën thirrje pesë anëtareve evropiane që të pranojnë shtetin e ri. Ndërkaq, dokumenti për Serbinë kërkon që këtij shteti t’i jepet sa më parë data e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian, me kusht që Beogradi të plotësojë kushtet themelore dhe të vazhdojë procesin e reformave. Njëri nga kushtet e BE-së për Serbinë, është Kosova. Autoritetet evropiane u kanë vënë kusht atyre serbe normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, nëse duan të avancojnë në procesin e integrimit .
Në Bruksel u zhvillua takimi i presidentëve të Kosovës dhe Serbisë Bruksel, 7 shkurt 2013 - Në kabinetin e shefes për Politikë të Jashtme të Bashkimit Evropian, Ketrin Eshton, të mërkurën është mbajtur takimi i presidentëve të Kosovës dhe Serbisë, Atifete Jahjaga dhe Tomisllav Nikoliq. Ky ishte takimi i parë ndërmjet liderëve të të dyja shteteve dhe, në masë të madhe, është parë si hap tutje për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre.
Në prag të tij, Eshton ka takuar ndarazi Nikolliqin dhe më pas Jahjagën. Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga, ka thënë se takimi me homologun nga Serbia, Tomisllav Nikolliq, ka qenë konstruktiv dhe në nivel të barabartë. Ajo ka bërë me dije se në takim i është dhënë mbështetje procesit të dialogut midis dy vendeve, i cili tashmë është në zhvillim e sipër. Dialogu është rruga e vetme për zgjidhjen e të gjitha çështjeve në mes të dy vendeve të pavarura, ka thënë Jahjaga gjatë një konference me gazetarë të mbajtur në Ambasadën e Republikës së Kosovës në Bruksel pas takimit. “Takimi i sotëm paraqet rrjedhë normale të të gjithë procesit dhe takim të nivelit më të lartë shtetëror. Shpreh falënderim për baroneshën Ashton për ndërmjetësimin dhe për harmonizimin e agjendës për takim. Po ashtu falënderoj edhe Shtetet e Bashkuara për mbështetjen”, ka thënë Jahjaga. Ajo ka deklaruar se, gjatë takimit, i ka bërë me dije presidentit serb se Kosova është shtet i pavarur, sovran dhe me integritet të plotë territorial. Sipas Jahjagës, statusi i Kosovës është mbyllur.
Fakte dhe statistika të njohjes së Republikës së Kosovës
Është njohur nga 99 nga gjithsej 193 shtete anëtare të OKB-së, apo nga 51.3% e tyre.
Është njohur nga 3 (nga gjithsej 5) shtete anëtare të përhershme të KS të OKB-së, apo nga 60% e tyre.
Është njohur nga 5 (nga gjithsej 10) shtete anëtare të përkohshme të KS të OKB-së, apo nga 50% e tyre. Vlen për kohën kur është shpallur pavarsia.
Është njohur nga 23 (nga gjithsej 28) shtete të Bashkimit Evropian, apo nga 82.14% e tyre.
Është njohur nga 24 (nga gjithsej 28) shtete të NATO-s, apo nga 85.71% e tyre.
Është njohur nga 36 (nga gjithsej 56) shtete të OSBE-s, apo nga 64.29% e tyre.
Është njohur nga 34 (nga gjithsej 47) shtete të Këshillit të Evropës, apo nga 72.34% e tyre.
Është njohur nga 31 (nga gjithsej 57) shtete të Kooperimit Islamike, apo nga 54.39% e tyre.
Është njohur nga 11 (nga gjithsej 22) shtete të Ligës Arabe, apo nga 50% e tyre.
Është njohur nga të gjitha vendet e G7.
Shtetet që e kanë njohur deri më tani Kosovën përbëjnë 72.53% të BPV-së botërore.[8]
Qëndrimi i shteteve rreth pavarësisë së Kosovës
Bashkimi Europian ka qenë pjesë integrale e përpjekjeve nderkombëtare për ndërtimin e një të ardhmeje të re për Kosovën që nga viti 1999.
Bashkimi Europian – shtetet anëtare dhe institucionet e tij, veçanërisht Komisioni Europian – luan një rol të rëndësishëm në rindërtimin dhe zhvillimin e Kosovës. Bashkimi Europian është donatori më i madh që ofron ndihmë për Kosovën dhe rajonin e Evropës Juglindore në tërësi dhe udhëheq përpjekjet e rindërtimit.
Kosova ka marrë mbi €2 miliardë ndihmë nga BE-ja që nga viti 1999. Ndërsa në fillim ishin të përqëndruara në aksione emergjente dhe ri-ndërtim, tani këto ndihma përqëndrohen kryesisht në mbikqyrjen e Kosovës në ndërtimin e institucioneve të qëndrueshme dhe zhvillimit stabël ekonomik për një të ardhme të sigurtë Europiane.
17 shtetet anëtare të BE-s vazhdojnë të kenë përfaqësitë e tyre në Kosovë dhe disa organizata jo-qeveritare nga shtetet e BE-së janë aktive në vend.
BE e ka përsëritur (së fundmi në Këshillin Europian në Dhjetor 2010) që Kosova ka një perspektivë të qartë europiane së bashku me të gjitha shtetet e Ballkanit. BE-ja mbetet e vendosur të luajë rolin udhëheqës në sigurimin e stabilitetit të Kosovës përmes misionit për sundimin e ligjit në kuadër të Politikës së Sigurimit dhe Mbrojtjes Europiane (ESDP), përmes Përfaqësuesit Special dhe gjithashtu kontributit për Zyrën Civile Ndërkombëtare (ICO). Komisioni Europian e përcjell Kosovën në përpjekjen e saj për reforma europiane dhe ofron ndihmë e rekomandime; kjo edhe për të arritur synimet që Këshilli ka caktuar në Partneritetin Europian për Kosovën.
Më 11 korrik 2008, Komisioni mbajti në Bruksel Konferencën e Donatorëve për Kosovën. Në Konferencë, Komisioni kërkoi nga donatorët (shtetet anëtare të BE, donatorët jashtë BE-së, dhe institucionet financiare ndërkombëtare) të kontribuojnë në zhvillimin socio-ekonomik të Kosovës dhe të ndihmojnë në mbulimin e mungesës të €1.4 miliard për periudhën 2009–2011. Shuma e kërkuar i tejkaloi €1.2 miliard, me kontributin total të BE-së (Komisionit + shteteve anëtare të BE) me mbi €800 millionë. Bashkimi Europian është prezent në Kosovë përmes:
Zyrës ndërlidhëse të Komisionit Europian në Kosovë
Përfaqësuesit Special të Bashkimit Europian (EUSR)
EULEX
Përfaqësive të shteteve anëtare të BE (Ambasadave dhe Zyrave ndërlidhëse)
Pas hyrjes në fuqi të Traktatit të Lisbonës, Zyra Ndërlidhëse e Komisionit Evropian së bashku me mandatin e PSBE janë bashkuar në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë. Para shkrirjes në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, Zyra Ndërlidhëse e Komisionit Evropian ka funksionuar që nga shtatori i vitit 2004, dhe PSBE që nga viti 2008.
Zyra e BE-së luan një rol esencial në përmbushjen e agjendës evropiane në Kosovë me qëllim që të promovojë Kosovën drejt përafrimit me Bashkimin Evropian. Duke qenë pjesë integrale e Shërbimit Evropian për Veprim të Jashtëm si dhe e përfaqësimit të Komisionit Evropian në Prishtinë, Zyra siguron se dialogu i përhershëm politik dhe teknik mbështetet nga institucionet në Bruksel.
PSBE ofron këshilla dhe mbështetje për Qeverinë e Kosovës në procesin politik, bënë bashkërendimin e të gjithë prezencës së BE-së në Kosovë; dhe i kontribuon zhvillimit dhe konsolidimit të respektimit të të drejtave njerëzore dhe lirive themelore në Kosovë. PSBE i raporton Këshillit të Bashkimit Evropian, një trup ndër-qeveritarë që i përfaqëson 27 shtetet anëtare të BE-së, përmes Përfaqësuesit të Lartë/Zëvendëspresidentes së Komisionit Evropian, Baroneshës Catherine Ashton.
Misioni i Bashkimit Europian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX) është misioni më i madh civil i ndërmarrë ndonjëherë nën platformën e Politikës së Sigurisë dhe Mbrojtjes Europiane. Qëllimi kryesor është të ndihmojë dhe përkrahë autoritetet e Kosovës në sundimin e ligjit, veçanërisht në polici, drejtësi dhe dogana. EULEX është një mision teknik i cili monitoron dhe këshillon ndërkohë që mban edhe disa funksione ekzekutive të kufizuara.
Baza ligjore e EULEX-it është Aksioni i Përbashkët i Këshillit 2008/124/CFSP i datës 4 shkurt 2008.
Historia e botës është historia e ndryshimit në interpretimin teorik të marrëdhënieve ndërkombëtare. Ndryshimi i shpejte po hapë një rrugë në njohjen e shumë tendencave që po shfaqen, disa prej tyre në drejtime të kundërta të cilat mund të krijojnë ndryshime, ndërsa disa të tjera mund të mbesin po të njëjtat.
Ciklet e paradigmave të shumta janë ngulitur në histori dhe teoria evoluon gjithmonë, si një përpjekje për të qëndruar e sinkronizuar me historinë.
Ndërvarësia komplekse ndonjëherë ofron përshkrimin më të mirë të politikave ndërkombëtare, sidomos mbi çështjet e ekonomisë ndërkombëtare. Për dallim nga marrëdhëniet që zhvillojnë shtetet në nivelin e lartë zyrtar qeveritar, kanalet e një komunikimi të shumëfishtë i lidhin më shumë shoqëritë. Përveç çështjes së sigurisë, që dominon gjykimin e politikës së jashtme, çështjet në agjendën ndërkombëtare nuk kanë gjithmonë një prioritet të fiksuar. Dhe, megjithëse fuqia ushtarake shpeshherë shërben si instrumenti kryesor i artit të qeverisjes, mjetet e tjera ndonjëherë janë më efikase kur zhvillohen marrëveshje ndërmjet vendeve të lidhura ekonomikisht.
Kosova është fokusuar në perspektivën e re teorike të liberalëve që vlerëson rrugën nëpërmjet të cilës institucionet ndërkombëtare përkrahin ndryshimin global, bashkëpunimin, paqen dhe prosperitetin nëpërmjet programeve të përbashkëta reformuese.
Diplomacia e Kosovës ka marrë si detyrë parësore qëllimin ndaj të cilit të gjithë objektivat e tjerë të shtetit duhet të nënshtrohen (është promovimi i interesave kombëtare dhe sigurimi i fuqisë për të realizuar këtë qëllim).
Në marrëdhëniet ndërkombëtare shtetet nuk janë i vetmi akter i rëndësishëm. Siguria nuk është qëllimi kombëtar dominues dhe fuqia ushtarake nuk është i vetmi instrument domethënës i politikës së jashtme. Dhe, kjo teori imponon rrugë të tërthorta, në të cilat lidhjet ndërmjet akterëve transnacionalë i bëjnë ata vullnetarë ndaj veprimeve të tjetrit dhe nevojave të tjetrit, duke krijuar kështu një ndërvarësi dhe bashkëpunim.
Kosova në aktivitetet të cilat zhvillon ndërmjet palëve, grupeve dhe akterëve globalë, imponohet në ushtrimin e influencës për arritjen dhe mbrojtjen e qëllimeve dhe idealeve të saj. Dhe, kjo në një formë apo tjetër ndikon në gjithë rajonin dhe botën.
Kosova ka arritur të kultivojë marrëdhënie të mira me SHBA-në, gjë që është e një rëndësie të veçantë për ruajtjen e paqes dhe stabilitetit të vendit.
Duhet të jetë e qartë se proceset, si ndërtimi i partneritetit strategjik me Bashkimin Evropian dhe NATO-n, përfshirë vendosjen e marrëdhënieve kontraktuale me këto organizata, në rrugën drejt integrimeve euro-atlantike, janë rrugë të gjata dhe të komplikuara të cilat kërkojnë shumë angazhim pasi që - duke konsideruar ndryshimet e shpejta, që po ndodhin në mënyrë të qëndrueshme - është e rrezikshme të pranojmë që po ndodh transformimi më i madh në marrëdhëniet ndërkombëtare.
Ne shpesh presim që e ardhmja të sjell automatikisht ndryshime dhe më pas befasohemi kur zbulojmë se modelet nga e kaluara janë rishfaqur sërish.
Sidoqoftë, e ardhmja nuk është përcaktuar dhe titujt nuk janë tendenciozë. Kështu që ne mund t’i kalojmë rreziqet aktuale kërcënuese duke bërë zgjedhje te caktuara dhe etike, dhe kjo mund të arrihet vetëm me ide të cilat i kanë rezistuar kohës, të cilat gjithmonë kanë parashikuar ndryshime dhe mbijetesën e transformimit.
Në se nuk kemi imazh të përbashkët në zhvillimin dhe përmirësimin e diplomacisë së vendit, se për çfarë ia vlen të përpiqemi, shoqërisë do t’i mungojë si motivimi, ashtu edhe drejtimi.
Kosova deklaroi pavaresinë me 17 shkurt 2008. Menjëherë pas shpalljes së pavarësisë, u dërguan letra në drejtim të të gjitha qeverive të botës për njohjen e saj. Njohjet e para filluan menjëherë pas disa orësh, ndërsa më 18 shkurt 2008, Afganistani ishte shteti i parë që njohu Kosovën shtet të pavarur. Më 8 mars 2008, ministri i parë i jashtëm që e vizitoi Kosovën ishte Carl Bildt, Ministër i Jashtëm i Suedisë[1].
Deri tani 100 entitete sovrane, nga të cilët 98 nga 193 shtete anëtare të Kombeve të Bashkuara kanë njohur formalisht Republikën e Kosovës. Shumica e vendeve të Bashkimit Evropian gjithashtu e kanë njohur Kosovën (23 nga 28); Anëtarët e BE-së vendosin individualisht se a do ta njohin Kosovën, ndërsa BEja ka dërguar misionin EULEX për të siguruar paqe, mbikqyrje të jashtme. Njëzetekatër (24) anëtarë të NATOs nga njëzetetetë (28) gjithsej e kanë njohur Kosovën.
Shtetet anëtare të përhershme të Këshillit të Sigurimit, janë të ndara sa i përket pavarësisë së Kosovës. SHBA, Britania e Madhe dhe Franca, njohën pavarësinë e Kosovës, Rusia e ka kundërshtuar dhe konsideruar ilegal aktin e pavarësisë [2], ndërsa Republika Popullore e Kinës ka shprehur brengosjen e saj me këtë akt. Me 15 maj 2008, Rusia, Kina dhe India, lëshuan një deklaratë të përbashkët, në të cilën ftojnë për negociata të reja në mes të autoriteteve të Beogradit dhe Prishtinës[3].
Nga fqinjët e Kosovës, Republika e Shqipërisë, Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë dhe Mali i Zi e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Ish Republika Jugosllave e Maqedonisë ka ngritur çështje e vijëzimit të kufirit mes saj dhe Kosovës, tani e diskutuar vetëm me Prishtinën kurse më parë vetëm me qeverinë e Beogradit. Komisioni i përbashkët i Ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë dhe Kosovës për Demarkacion të kufirit filloi operimet më 25 Mars 2008 në Shkup.[4] Qeveria e Serbisë si reagim kundër shteteve që kanë njohur Republikën e Kosovës ka thirrur në konsultime ambasadorët e vet nga shtetet që e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Por në korrik 2008, ambasadorët e saj në shtetet e BE-së u rikthyen[5]. Serbia akuzoi liderët kosovarë për tradhëti të lartë.
Ministri i Jashtëm i Serbisë Vuk Jeremiç, me 15 gusht 2008, zyrtarisht dërgoi një kërkesë në OKB, për të kërkuar mendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë rreth aktit të pavarësisë së Kosovës. Asambleja e Përgjithshme e OKB-së në takimin e saj në shtator 2008[6] vendosi ta çojë çështjen në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë. GJND vendosi më 22 korrik 2010 se deklarata e pavarsisë së Kosovës nuk është në kundërshtim me të drejtën nderkombetare, me rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit.
Në 7 shtator 2011 në tabloidin serbë "Blic" thuhej se dy shtete kishin tërhequr njohjen e Republikës së Kosovës, sipas "Blic" Omani dhe Guinea-Bissau. Këtë lajm e mbështeti ditën tjetër edhe ministri i punëve të jashtme të Serbisë Vuk Jeremiç por shpejtë u zbulua se këto ishin informacione spekulative dhe mashtrime të diplomacisë serbe. Zëvëndëskryeministri i Parë i Kosovës Behgjet Pacolli ka pasur të një bisedë telefonike me presidentin e Guinea-Bissau, Malam Bacai Sanha, i cili i ka rikonfirmuar njohjen nga Guinea-Bissau. Republika e Kosovës më datë 30 janar 2011 ka marrë notë verbale nga Sulltanati i Omanit, me nr. të referencës 7102/700710/181/2011 dhe të nënshkruar nga lartmadhëria e Tij Sulltani Qaboos Bin Said dërguar presidentit të Republikës së Kosovës, Fatmir Sejdiu, ku thuhet se: “Njohim pozitën e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë drejt pavarësisë së Kosovës dhe Qeveria e Sulltanatit të Omanit e mirëpret anëtarësimin e Republikës së Kosovës në Kombet e Bashkuara dhe organizatat e tjera ku Kosova dëshiron të marrë pjesë”. Omani ka vendosur marrëdhënie diplomatike me Kosovën, ku ambasadori i Kosovës në Londër Muhamet Hamiti është akredituar si ambasador jo rezident në Oman. Më 20 shtator 2011 Kryeministri i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi dhe Ministri i Punëve të Jashtme, Enver Hoxhaj kanë marr konfirmimin nga Ministri i Punëve të Jashtme i Sulltanatit të Omanit, Yusuf bin Alawi bin Abdulla për njohjen e plotë të pavarësisë së Kosovës nga ky shtet.[7] PE miraton rezolutën për Kosovën, 5 vendet ta njohin Koosvën
Strasburg, 7 shkurt 2013 - Parlamenti Europian ka miratuar një rezolutë për Kosovën duke i i hapur kështu rrugën marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit mes BE dhe Kosovës. Në dokumentin për Kosovën të paraqitur nga eurodeputeja Urlike Lunaçek para komitetit për Politikë të Jashtme të PE-së, thuhet se Bashkimi Evropian mund të lidhë Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit me Kosovën, edhe pse pesë vende të BE-së nuk e kanë njohur pavarësinë e saj. Eurodeputetja deklaroi se nuk mund të pranohet ndarja e Kosovës. Projekt-rezoluta po ashtu u bën thirrje pesë anëtareve evropiane që të pranojnë shtetin e ri. Ndërkaq, dokumenti për Serbinë kërkon që këtij shteti t’i jepet sa më parë data e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian, me kusht që Beogradi të plotësojë kushtet themelore dhe të vazhdojë procesin e reformave. Njëri nga kushtet e BE-së për Serbinë, është Kosova. Autoritetet evropiane u kanë vënë kusht atyre serbe normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, nëse duan të avancojnë në procesin e integrimit .
Në Bruksel u zhvillua takimi i presidentëve të Kosovës dhe Serbisë Bruksel, 7 shkurt 2013 - Në kabinetin e shefes për Politikë të Jashtme të Bashkimit Evropian, Ketrin Eshton, të mërkurën është mbajtur takimi i presidentëve të Kosovës dhe Serbisë, Atifete Jahjaga dhe Tomisllav Nikoliq. Ky ishte takimi i parë ndërmjet liderëve të të dyja shteteve dhe, në masë të madhe, është parë si hap tutje për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet tyre.
Në prag të tij, Eshton ka takuar ndarazi Nikolliqin dhe më pas Jahjagën. Presidentja e Kosovës, Atifete Jahjaga, ka thënë se takimi me homologun nga Serbia, Tomisllav Nikolliq, ka qenë konstruktiv dhe në nivel të barabartë. Ajo ka bërë me dije se në takim i është dhënë mbështetje procesit të dialogut midis dy vendeve, i cili tashmë është në zhvillim e sipër. Dialogu është rruga e vetme për zgjidhjen e të gjitha çështjeve në mes të dy vendeve të pavarura, ka thënë Jahjaga gjatë një konference me gazetarë të mbajtur në Ambasadën e Republikës së Kosovës në Bruksel pas takimit. “Takimi i sotëm paraqet rrjedhë normale të të gjithë procesit dhe takim të nivelit më të lartë shtetëror. Shpreh falënderim për baroneshën Ashton për ndërmjetësimin dhe për harmonizimin e agjendës për takim. Po ashtu falënderoj edhe Shtetet e Bashkuara për mbështetjen”, ka thënë Jahjaga. Ajo ka deklaruar se, gjatë takimit, i ka bërë me dije presidentit serb se Kosova është shtet i pavarur, sovran dhe me integritet të plotë territorial. Sipas Jahjagës, statusi i Kosovës është mbyllur.
Fakte dhe statistika të njohjes së Republikës së Kosovës
Është njohur nga 99 nga gjithsej 193 shtete anëtare të OKB-së, apo nga 51.3% e tyre.
Është njohur nga 3 (nga gjithsej 5) shtete anëtare të përhershme të KS të OKB-së, apo nga 60% e tyre.
Është njohur nga 5 (nga gjithsej 10) shtete anëtare të përkohshme të KS të OKB-së, apo nga 50% e tyre. Vlen për kohën kur është shpallur pavarsia.
Është njohur nga 23 (nga gjithsej 28) shtete të Bashkimit Evropian, apo nga 82.14% e tyre.
Është njohur nga 24 (nga gjithsej 28) shtete të NATO-s, apo nga 85.71% e tyre.
Është njohur nga 36 (nga gjithsej 56) shtete të OSBE-s, apo nga 64.29% e tyre.
Është njohur nga 34 (nga gjithsej 47) shtete të Këshillit të Evropës, apo nga 72.34% e tyre.
Është njohur nga 31 (nga gjithsej 57) shtete të Kooperimit Islamike, apo nga 54.39% e tyre.
Është njohur nga 11 (nga gjithsej 22) shtete të Ligës Arabe, apo nga 50% e tyre.
Është njohur nga të gjitha vendet e G7.
Shtetet që e kanë njohur deri më tani Kosovën përbëjnë 72.53% të BPV-së botërore.[8]
Qëndrimi i shteteve rreth pavarësisë së Kosovës
Shtetet anëtare të Kombeve të Bashkuara që njohin Kosovën si shtet të pavarur
Radhitur sipas datës së njohjes së Republikës së Kosovës.
Shtetet që nuk janë anëtare të Kombeve të Bashkuara por që njohin Kosovën
Shteti | Shënime | ||
---|---|---|---|
1 | Republika e Kinës | Republika e Kinës, e cili ka marrëdhënie zyrtare diplomatike me 23 shtete përfshirë Vatikanin, e njohu Kosovën më 18 Shkurt 2008.[120] Një zëdhënës i Partisë Demokratike të Kosovës iu shmang deklarimit se Kosova do ta njohë Republikën e Kinës, duke thënë se Republika Popullore e Kinës është një shtet shumë i rëndësishëm me të cilin Kosova do të dëshironte të themelonte marrëdhënie diplomatike.[121][122][123] | |
2 | Urdhëri Sovran Ushtarak i Maltës[124] | Ministria e Punëve të Jashtme të Kosovës citon: "Pas njohjes formale të pavarësisë së Kosovës nga ky Rend para dy vjetësh, përfaqësuesit e lartë të këtij Rendi kanë deklaruar gatishmërinë e plotë të tyre që tash e tutje të ndihmojnë popullin e Kosovës në avancimin e zhvillimit të brendshëm, me theks të veçantë në sektorin e shëndetësisë dhe asistencës sociale." Urdhti i Maltës e ka njohur Kosovën formalisht dy vite më parë. Urdhëri Sovran Ushtarak i Maltës është subjekt i ligjit ndërkombëtarë dhe ka ambasada në më shum se 100 vende të botës. | |
- | Republika Turke e Qipros Veriore | Kryetari i Qipros Veriore Mehmet Ali Talat ka përshëndetur pavarësinë e Kosovës .[125] Vetëm Turqia ka marrëdhënie diplomatike me Qipron Veriore. |
Shtetet që pritet ta njohin Republikën e Kosovës
- Antigua dhe Barbuda
- Bahamas
- Bangladeshi
- Barbadosi
- Butan
- Bocvana
- Kepi i Gjelbër
- Kameruni
- Etiopia
- Egjipti
- Salvadori
- Guineja Ekuatoriale
- Grenada
- Guatemala
- Guajana
- Indonezia
- Iraku
- Kenia
- Libani
- Lesoto
- Libia
- Mongolia
- Mozambiku
- Nikaragua
- Paraguai
- Shën Vincenti dhe Grenadinet
- Sudani i Jugut
- Sudani
- Surinami
- Tanzania
- Tonga
- Togo
- Trinidad dhe Tobago
- Tunizia
- Turkmenistan
- Jemeni
- Zambia
- Eritrea
- Mauritius
- Sejshelli
- Ishujt Solomon
- Togo
- Madagaskari
- Tailanda
- Zimbabveja
- Singapori
- Jemeni
Shtetet që kundërshtojnë njohjen e Republikës së Kosovës
Serbia
- Rusia
- Sllovakia
- Spanja
- Rumania
- Azerbajxhani
- Bjellorusia
- Qiproja
- Gjeorgjia
- Moldavia
- Algjeria
- Argjentina
- Bolivia
- Vietnami
- Venezuela
- Uruguai
- Xhamajka
- Koreja e Veriut
- Laosi
- Namibia
- Siria
- Angola
- Kamboxhia
Shtetet neutral, pa qëndrim ose me pozicion të lëkundur për Kosovën
- Meksika
- Filipinet
- Maroku
- Izraeli
- Ekuadori
- India
- Republika e Kongos
- Irani
- Kili
- Afrika e Jugut
- Bosnja dhe Hercegovina
- Armenia
- Kuba
- Greqia
- Republika Popullore e Kinës
- Ukraina
- Republika Demokratike e Kongos
- Birmania
- Kazakistani
- Brazili
- Nepali
- Ruanda
- Taxhikistani
- Uzbekistani
- Kirgistani
- Sri Lanka
- Palestina, zyrtarisht shtet jo anëtar vëzhgues në OKB.
- Vatikani, zyrtarisht shtet jo anëtar vëzhgues në OKB.
Qëndrimi i Organizatave Qeveritare Ndërkombëtare
Organizata | Shënim | |
---|---|---|
1 | OKB | Rusia si anëtare e përhershme e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, kundërshton ashpër pavarësinë e Kosovës. Shanset e Kosovës për anëtarësim në këtë organizatë janë të zbehura. |
2 | BE | Shtetet deklarohen individualisht. Bashkimi Evropian me 18 shkurt u prononcua rreth deklaratës së Kuvendit të Kosovës.[126] Bashkimi Evropian po instalon misionin e vet në Kosovë me emrinEULEX. Ky mision përfshin përfaqësuesin special, 2000 policë dhe këshilltarë juridikë [127][128]. |
3 | Parlamenti Evropian | Parlamenti Evropian me 30 maj 2008, shpalli se e njeh Kosovën si shtet të pavarur. Ishte hera e parë që flamuri i Kosovës, u paraqit zyrtarisht në institucionet e Bashkimit EVropian [129][130]. |
4 | FMN | Me 15 korrik 2008, FMN ka lëshuar një deklaratë, ku njeh ndarjen e Kosovës nga Serbia. FMN ka marrë një kërkesë zyrtare nga Kosova për antarësim[131]. Fondi Monetar Ndërkombëtar ndihmon Kosovën teknikisht dhe monitoron zhvillimin ekonomik [132]. |
5 | NATO | NATO udhëheq KFOR-in i cili nën mandatin që i siguron Rezoluta 1244 e KS të OKB-së, ka nën kontroll sigurinë e Kosovës që nga qershori i vitit 1999[133] |
6 | OIC | Organizata e Konferencës Islamike me 57 shtetet e përkrahin pavarësinë e Kosovës. Në një deklaratë të 14 marsit 2008, Organizata motivon shtetet që individualisht ta njohin Republikën e Kosovës[134] Azerbejxhani, Egjipti, Indonezia dhe Sudani kanë kundërshtuar reptësisht pavarësinë e Kosovës[135].
Në seancën përmbyllëse të Ministerialit të Organizatës së Konferencës Islamike, mbajtur në Dushanbe, Taxhikistan, ku mori pjesë edhe zv/kryeministri dhe ministri i Punëve të Jashtme iShqipërisë, Ilir Meta, ministrat e punëve të jashtme të vendeve anëtare miratuan Rezolutën e re “mbi situatën në Kosovë”. Kjo rezolutë, e iniciuar nga Shqipëria dhe miratuar me unanimitet të plotë nga 57 shtetet anëtare të OKI-t, ka një rëndësi të jashtëzakonshme dhe përbën një sukses të madh për Kosovën dhe njohjen e saj të mëtejshme.[136]
|
7 | OSBE | Shtetet deklarohen individualisht për njohjen apo mosnjohjen e Kosovës[137] Kosova duhet të jetë multietnike është qëndrim i OSBE-së.[138] Serbia ka kërkuar që OSBE të mos e pranojë Kosovën[137] |
Bashkimi Europian – shtetet anëtare dhe institucionet e tij, veçanërisht Komisioni Europian – luan një rol të rëndësishëm në rindërtimin dhe zhvillimin e Kosovës. Bashkimi Europian është donatori më i madh që ofron ndihmë për Kosovën dhe rajonin e Evropës Juglindore në tërësi dhe udhëheq përpjekjet e rindërtimit.
Kosova ka marrë mbi €2 miliardë ndihmë nga BE-ja që nga viti 1999. Ndërsa në fillim ishin të përqëndruara në aksione emergjente dhe ri-ndërtim, tani këto ndihma përqëndrohen kryesisht në mbikqyrjen e Kosovës në ndërtimin e institucioneve të qëndrueshme dhe zhvillimit stabël ekonomik për një të ardhme të sigurtë Europiane.
17 shtetet anëtare të BE-s vazhdojnë të kenë përfaqësitë e tyre në Kosovë dhe disa organizata jo-qeveritare nga shtetet e BE-së janë aktive në vend.
BE e ka përsëritur (së fundmi në Këshillin Europian në Dhjetor 2010) që Kosova ka një perspektivë të qartë europiane së bashku me të gjitha shtetet e Ballkanit. BE-ja mbetet e vendosur të luajë rolin udhëheqës në sigurimin e stabilitetit të Kosovës përmes misionit për sundimin e ligjit në kuadër të Politikës së Sigurimit dhe Mbrojtjes Europiane (ESDP), përmes Përfaqësuesit Special dhe gjithashtu kontributit për Zyrën Civile Ndërkombëtare (ICO). Komisioni Europian e përcjell Kosovën në përpjekjen e saj për reforma europiane dhe ofron ndihmë e rekomandime; kjo edhe për të arritur synimet që Këshilli ka caktuar në Partneritetin Europian për Kosovën.
Më 11 korrik 2008, Komisioni mbajti në Bruksel Konferencën e Donatorëve për Kosovën. Në Konferencë, Komisioni kërkoi nga donatorët (shtetet anëtare të BE, donatorët jashtë BE-së, dhe institucionet financiare ndërkombëtare) të kontribuojnë në zhvillimin socio-ekonomik të Kosovës dhe të ndihmojnë në mbulimin e mungesës të €1.4 miliard për periudhën 2009–2011. Shuma e kërkuar i tejkaloi €1.2 miliard, me kontributin total të BE-së (Komisionit + shteteve anëtare të BE) me mbi €800 millionë. Bashkimi Europian është prezent në Kosovë përmes:
Zyrës ndërlidhëse të Komisionit Europian në Kosovë
Përfaqësuesit Special të Bashkimit Europian (EUSR)
EULEX
Përfaqësive të shteteve anëtare të BE (Ambasadave dhe Zyrave ndërlidhëse)
Pas hyrjes në fuqi të Traktatit të Lisbonës, Zyra Ndërlidhëse e Komisionit Evropian së bashku me mandatin e PSBE janë bashkuar në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë. Para shkrirjes në Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, Zyra Ndërlidhëse e Komisionit Evropian ka funksionuar që nga shtatori i vitit 2004, dhe PSBE që nga viti 2008.
Zyra e BE-së luan një rol esencial në përmbushjen e agjendës evropiane në Kosovë me qëllim që të promovojë Kosovën drejt përafrimit me Bashkimin Evropian. Duke qenë pjesë integrale e Shërbimit Evropian për Veprim të Jashtëm si dhe e përfaqësimit të Komisionit Evropian në Prishtinë, Zyra siguron se dialogu i përhershëm politik dhe teknik mbështetet nga institucionet në Bruksel.
PSBE ofron këshilla dhe mbështetje për Qeverinë e Kosovës në procesin politik, bënë bashkërendimin e të gjithë prezencës së BE-së në Kosovë; dhe i kontribuon zhvillimit dhe konsolidimit të respektimit të të drejtave njerëzore dhe lirive themelore në Kosovë. PSBE i raporton Këshillit të Bashkimit Evropian, një trup ndër-qeveritarë që i përfaqëson 27 shtetet anëtare të BE-së, përmes Përfaqësuesit të Lartë/Zëvendëspresidentes së Komisionit Evropian, Baroneshës Catherine Ashton.
Misioni i Bashkimit Europian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX) është misioni më i madh civil i ndërmarrë ndonjëherë nën platformën e Politikës së Sigurisë dhe Mbrojtjes Europiane. Qëllimi kryesor është të ndihmojë dhe përkrahë autoritetet e Kosovës në sundimin e ligjit, veçanërisht në polici, drejtësi dhe dogana. EULEX është një mision teknik i cili monitoron dhe këshillon ndërkohë që mban edhe disa funksione ekzekutive të kufizuara.
Baza ligjore e EULEX-it është Aksioni i Përbashkët i Këshillit 2008/124/CFSP i datës 4 shkurt 2008.
Pranimi i “fusnotës” për përfaqësimin e Kosovës në forumet rajonale dhe ndërkombëtare nga Qeveria e Kosovës dhe kryeministri Hashim Thaçi nuk bën asgjë për të avancuar interesin primar të Kosovës, që është konsolidimi i shtetësisë së saj në arenën ndërkombëtare. Përkundrazi, ky është hap drejt institucionalizimit të statusit aktual të Kosovës, si shtet me njohje të pjesshme ndërkombëtare, me shtetësi të kontestuar nga Serbia, me mungesë njohjeje nga shumica dërrmuese e shteteve të botës, dhe pa anëtarësi në institucionin kryesor ndërkombëtar, Organizatën e Kombeve të Bashkuara (OKB).
Përveç avancimit të kandidaturës së saj në Bashkimin Evropian, Thaçi i ka bërë një favor të hatashëm Serbisë, duke konfirmuar edhe ndërkombëtarisht faktin se shtetësia e Kosovës është ligjërisht e kontestuar. Ky veprim, që kthen në lojë rezolutën tashmë të tejkaluar 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, mohon edhe suksesin e Kosovës në vendimin e dhënë nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë se pavarësia e Kosovës nuk bie ndesh me ligjin ndërkombëtar.
Vendimi i GjND-së në një mënyrë abrogoi Rezolutën 1244, jo në kuptimin formal të fjalës (pasi që këtë mund ta bëjë vetëm Këshilli i Sigurimit, ku Rusia gëzon fuqinë e vetos), por të paktën në peshën e saj juridike, pasi që një instancë e lartë e ligjit ndërkombëtar në një formë njohu të drejtën e Kosovës për pavarësi.
Me veprimin e saj, ndërkaq, Qeveria e Kosovës shkon në drejtim të formalizimit të statusit gjysmak dhe jo të plotë ndërkombëtar të Kosovës, i tillë çfarë është tani. Aq më tepër që Thaçi tashmë pranoi rolin e Serbisë në definimin e statusit të kontestuar ndërkombëtar të Kosovës, që është qëllimi kryesor i të ashtuquajturës “fusnotë”, pasi që insistimi që Rezoluta 1244 të jetë pjesë definuese e statusit të Kosovës në kontestimin e pavarësisë së saj është një nga boshtet themelore të politikës së jashtme serbe.
Duhet theksuar faktin se pavarësia e Kosovës është ende e pakonsoliduar, jo vetëm në aspektin e cenimeve të brendshme të sovranitetit të saj në veri, por edhe në aspektin ndërkombëtar të mosnjohjes së Kosovës si shtet nga OKB-ja. Kjo vazhdon të jetë sfidë e madhe për shtetin e ri dhe përderisa Kosova nuk arrin ta realizojë njohjen e plotë ndërkombëtare, Serbia do ta ketë në vazhdimësi derën hapur për kontestime të shtetësisë së Kosovës në forumet ndërkombëtare ku ajo është e pranishme. Imponimi i “fusnotës” paraqet sukses të Serbisë në këtë orvatje të degradimit të Kosovës në arenën ndërkombëtare.
Ajo që është më shqetësuese se pranimi i “fusnotës” nga Thaçi – pasi që dihet fare mirë se sa politikisht labil është Thaçi dhe sa kollaj ai u nënshtrohet kërkesave të “miqve” ndërkombëtarë, është vetë fakti se “fusnota” erdhi si imponim jo vetëm nga BE-ja, por u pranua vetëm pas vizitës në Kosovë të ndihmëssekretarit amerikan të Shtetit, Bill Burns.
Në një mënyrë, se insistimi për pranimin e “fusnotës” vjen edhe nga një vend sponsor i pavarësisë së Kosovës, është tregues ogurzi se edhe sponsorët kryesorë të pavarësisë së Kosovës, SHBA dhe katër vendet tjera të Quintit, tashmë kanë braktisur përpjekjet për ta shtyrë përpara njohjen e mëtejmë të Kosovës në arenën ndërkombëtare, duke konsideruar se konsolidimi ndërkombëtar i pavarësisë së Kosovës ka arritur një limit të patejkalueshëm.
Si pasojë, SHBA-të dhe shtetet tjera të Quintit mund të kenë vendosur që zgjidhja për Kosovën është që të akomodohet ndërkombëtarisht me statusin e saj aktual, siç bën, p.sh. Tajvani me shtetësinë e tij në vazhdimësi të kontestuar nga Kina, duke pranuar realitetin se njohja e plotë e pavarësisë së Kosovës nga bashkësia ndërkombëtare dhe anëtarësimi i Kosovës në OKB nuk janë opsione të mundshme tani për tani.
Se SHBA-të kanë pak interes për të lobuar nëpër botë për njohjen e Kosovës, tregon fakti se Washingtoni tashmë ka një agjendë të ngjeshur ndërkombëtare me çështjet që nga revolucionet në Lindje të Mesme deri tek Afganistani dhe Pakistani dhe rreziku i mundshëm i konfliktit me Iranin, ndaj kapitalin e vet të çmuar politik nuk do ta shpenzojë në presione ndaj shteteve për njohjen e Kosovës.
Nga ana tjetër, BE-ja është e pafuqishme për të ndërmarrë ndonjë hap rreth kësaj pasi që ka pesë anëtarë të saj që nuk e pranojnë Kosovën, që e detyron vetë BE-në që të ketë një qasje neutrale ndaj statusit të Kosovës, çka po reflekton negativisht në tërë procesin e negociatave me Serbinë.
Aq më keq që Kosova ballafaqohet me ketë problem në një moment të pavolitshëm historik – influenca e SHBA-ve në botë akoma vuan nga dëmi i politikave dhe intervenimeve unilaterale të administratës së Bush-it, ndërkohë që kriza ekonomike botërore ka vënë nën hije shtetet perëndimore duke nxjerrë në plan të parë vendet me zhvillim të hovshëm si Kina, Brazili dhe India, asnjëra nga të cilat nuk e njohin pavarësinë e Kosovës.
Aq më tepër që Kosova asnjëherë nuk ka arritur që problemin e pavarësisë së saj ta shtrojë si një problem të vetëvendosjes, duke e bërë pavarësinë e Kosovës të interpretohet në një pjesë të qarqeve diplomatike të Jugut global si një projekt perëndimor apo amerikan të ndërmarrë për ta ndëshkuar në mënyrë arrogante Serbinë.
Imazhi i kriminalizuar dhe i korruptuar i qeverisë së Hashim Thaçit dhe suitës së tij në pushtet, kombinuar me kapacitetet e ulta të politikbërjes së pavarur, gjithashtu nuk i bën gjërat më të lehta për vendin.
Kosova, në një mënyrë, ka provuar dhe po zbulon kufijtë e influencës amerikane dhe asaj perëndimore, fakt të cilin po e provon edhe imponimi i “fusnotës”, që është simptomë e krejt kësaj. Kosova njihet gjithsej nga 88 nga 192 shtete anëtare të OKB-së. Në vitin 2011, Kosova u njoh nga 12 shtete, kurse në vitin 2010 vetëm nga 8. Kosovën nuk e njohin shumica e shteteve të Amerikës latine, shumica e shteteve të Afrikës, shumica e shteteve të Azisë, shumica e shteteve të Lindjes së Mesme, përfshirë fuqitë regjionale të rajoneve përkatëse që (përveç Rusisë) përfshin Brazilin, Indinë, Pakistanin, Iranin, Kinën, Egjiptin dhe Afrikën e Jugut.
Paradoksalisht, Kosova paraqitet në një formë si e kundërta e Palestinës – përderisa Palestina gëzon mbështetje të gjerë në OKB, ndërkohë që shpalljen unilaterale të shtetësisë së saj e kundërshtojnë në radhë të parë SHBA-të dhe disa aleatë të saj, SHBA-ja është një nga sponsorët kryesorë të shtetësisë së Kosovës ndërkohë që kauza e vendit për pavarësi gëzon fare pak mbështetje në OKB.
Si vend i vogël dhe i varfër, dhe me një qeveri të korruptuar dhe me kredibilitet të ulët ndërkombëtar, Kosovës i mbeten pak opsione për të vepruar në plan afatshkurtër për konsolidimin e pavarësisë së saj në planin ndërkombëtar. Mirëpo, në plan afatgjatë, Kosova duhet t’i rimendojë orientimet e veta strategjike.
Në njërën anë, Kosova duhet të anashkalojë pengesat e BE-së duke thelluar marrëdhëniet bilaterale me shtetet mbështetëse të Kosovës, sidomos në nivel ekonomik dhe tregtar. Në anën tjetër, Kosova duhet të synojë partnerë të rinj nëpër botë, për të shkuar përtej euro- dhe amerikano-centrizmit të ngushtë në vizionin e saj për politikën e jashtme, duke shfrytëzuar çdo levë dhe mundësi për ta konsoliduar bazën ndërkombëtare të shtetësisë së saj, me synim që Kosova sa më parë të aplikojë për anëtarësim në OKB.
Rruga për në BE, dhe rruga kundër fusnotave, kalon medoemos nëpër OKB.
Shënim: Një burim i mirë i të dhenave për njohjet e Kosovës është websajti kosovothanksyou.net.
Vendimi i GjND-së në një mënyrë abrogoi Rezolutën 1244, jo në kuptimin formal të fjalës (pasi që këtë mund ta bëjë vetëm Këshilli i Sigurimit, ku Rusia gëzon fuqinë e vetos), por të paktën në peshën e saj juridike, pasi që një instancë e lartë e ligjit ndërkombëtar në një formë njohu të drejtën e Kosovës për pavarësi.
Me veprimin e saj, ndërkaq, Qeveria e Kosovës shkon në drejtim të formalizimit të statusit gjysmak dhe jo të plotë ndërkombëtar të Kosovës, i tillë çfarë është tani. Aq më tepër që Thaçi tashmë pranoi rolin e Serbisë në definimin e statusit të kontestuar ndërkombëtar të Kosovës, që është qëllimi kryesor i të ashtuquajturës “fusnotë”, pasi që insistimi që Rezoluta 1244 të jetë pjesë definuese e statusit të Kosovës në kontestimin e pavarësisë së saj është një nga boshtet themelore të politikës së jashtme serbe.
Duhet theksuar faktin se pavarësia e Kosovës është ende e pakonsoliduar, jo vetëm në aspektin e cenimeve të brendshme të sovranitetit të saj në veri, por edhe në aspektin ndërkombëtar të mosnjohjes së Kosovës si shtet nga OKB-ja. Kjo vazhdon të jetë sfidë e madhe për shtetin e ri dhe përderisa Kosova nuk arrin ta realizojë njohjen e plotë ndërkombëtare, Serbia do ta ketë në vazhdimësi derën hapur për kontestime të shtetësisë së Kosovës në forumet ndërkombëtare ku ajo është e pranishme. Imponimi i “fusnotës” paraqet sukses të Serbisë në këtë orvatje të degradimit të Kosovës në arenën ndërkombëtare.
Ajo që është më shqetësuese se pranimi i “fusnotës” nga Thaçi – pasi që dihet fare mirë se sa politikisht labil është Thaçi dhe sa kollaj ai u nënshtrohet kërkesave të “miqve” ndërkombëtarë, është vetë fakti se “fusnota” erdhi si imponim jo vetëm nga BE-ja, por u pranua vetëm pas vizitës në Kosovë të ndihmëssekretarit amerikan të Shtetit, Bill Burns.
Në një mënyrë, se insistimi për pranimin e “fusnotës” vjen edhe nga një vend sponsor i pavarësisë së Kosovës, është tregues ogurzi se edhe sponsorët kryesorë të pavarësisë së Kosovës, SHBA dhe katër vendet tjera të Quintit, tashmë kanë braktisur përpjekjet për ta shtyrë përpara njohjen e mëtejmë të Kosovës në arenën ndërkombëtare, duke konsideruar se konsolidimi ndërkombëtar i pavarësisë së Kosovës ka arritur një limit të patejkalueshëm.
Si pasojë, SHBA-të dhe shtetet tjera të Quintit mund të kenë vendosur që zgjidhja për Kosovën është që të akomodohet ndërkombëtarisht me statusin e saj aktual, siç bën, p.sh. Tajvani me shtetësinë e tij në vazhdimësi të kontestuar nga Kina, duke pranuar realitetin se njohja e plotë e pavarësisë së Kosovës nga bashkësia ndërkombëtare dhe anëtarësimi i Kosovës në OKB nuk janë opsione të mundshme tani për tani.
Se SHBA-të kanë pak interes për të lobuar nëpër botë për njohjen e Kosovës, tregon fakti se Washingtoni tashmë ka një agjendë të ngjeshur ndërkombëtare me çështjet që nga revolucionet në Lindje të Mesme deri tek Afganistani dhe Pakistani dhe rreziku i mundshëm i konfliktit me Iranin, ndaj kapitalin e vet të çmuar politik nuk do ta shpenzojë në presione ndaj shteteve për njohjen e Kosovës.
Nga ana tjetër, BE-ja është e pafuqishme për të ndërmarrë ndonjë hap rreth kësaj pasi që ka pesë anëtarë të saj që nuk e pranojnë Kosovën, që e detyron vetë BE-në që të ketë një qasje neutrale ndaj statusit të Kosovës, çka po reflekton negativisht në tërë procesin e negociatave me Serbinë.
Aq më keq që Kosova ballafaqohet me ketë problem në një moment të pavolitshëm historik – influenca e SHBA-ve në botë akoma vuan nga dëmi i politikave dhe intervenimeve unilaterale të administratës së Bush-it, ndërkohë që kriza ekonomike botërore ka vënë nën hije shtetet perëndimore duke nxjerrë në plan të parë vendet me zhvillim të hovshëm si Kina, Brazili dhe India, asnjëra nga të cilat nuk e njohin pavarësinë e Kosovës.
Aq më tepër që Kosova asnjëherë nuk ka arritur që problemin e pavarësisë së saj ta shtrojë si një problem të vetëvendosjes, duke e bërë pavarësinë e Kosovës të interpretohet në një pjesë të qarqeve diplomatike të Jugut global si një projekt perëndimor apo amerikan të ndërmarrë për ta ndëshkuar në mënyrë arrogante Serbinë.
Imazhi i kriminalizuar dhe i korruptuar i qeverisë së Hashim Thaçit dhe suitës së tij në pushtet, kombinuar me kapacitetet e ulta të politikbërjes së pavarur, gjithashtu nuk i bën gjërat më të lehta për vendin.
Kosova, në një mënyrë, ka provuar dhe po zbulon kufijtë e influencës amerikane dhe asaj perëndimore, fakt të cilin po e provon edhe imponimi i “fusnotës”, që është simptomë e krejt kësaj. Kosova njihet gjithsej nga 88 nga 192 shtete anëtare të OKB-së. Në vitin 2011, Kosova u njoh nga 12 shtete, kurse në vitin 2010 vetëm nga 8. Kosovën nuk e njohin shumica e shteteve të Amerikës latine, shumica e shteteve të Afrikës, shumica e shteteve të Azisë, shumica e shteteve të Lindjes së Mesme, përfshirë fuqitë regjionale të rajoneve përkatëse që (përveç Rusisë) përfshin Brazilin, Indinë, Pakistanin, Iranin, Kinën, Egjiptin dhe Afrikën e Jugut.
Paradoksalisht, Kosova paraqitet në një formë si e kundërta e Palestinës – përderisa Palestina gëzon mbështetje të gjerë në OKB, ndërkohë që shpalljen unilaterale të shtetësisë së saj e kundërshtojnë në radhë të parë SHBA-të dhe disa aleatë të saj, SHBA-ja është një nga sponsorët kryesorë të shtetësisë së Kosovës ndërkohë që kauza e vendit për pavarësi gëzon fare pak mbështetje në OKB.
Si vend i vogël dhe i varfër, dhe me një qeveri të korruptuar dhe me kredibilitet të ulët ndërkombëtar, Kosovës i mbeten pak opsione për të vepruar në plan afatshkurtër për konsolidimin e pavarësisë së saj në planin ndërkombëtar. Mirëpo, në plan afatgjatë, Kosova duhet t’i rimendojë orientimet e veta strategjike.
Në njërën anë, Kosova duhet të anashkalojë pengesat e BE-së duke thelluar marrëdhëniet bilaterale me shtetet mbështetëse të Kosovës, sidomos në nivel ekonomik dhe tregtar. Në anën tjetër, Kosova duhet të synojë partnerë të rinj nëpër botë, për të shkuar përtej euro- dhe amerikano-centrizmit të ngushtë në vizionin e saj për politikën e jashtme, duke shfrytëzuar çdo levë dhe mundësi për ta konsoliduar bazën ndërkombëtare të shtetësisë së saj, me synim që Kosova sa më parë të aplikojë për anëtarësim në OKB.
Rruga për në BE, dhe rruga kundër fusnotave, kalon medoemos nëpër OKB.
Shënim: Një burim i mirë i të dhenave për njohjet e Kosovës është websajti kosovothanksyou.net.
Referencat
- ^ Minister for Foreign Affairs Carl Bildt to visit Kosovo and Macedonia
- ^ Kosovo breakaway illegal, says Putin | World news | The Guardian
- ^ Russia, India, China urge resumption of Kosovo talks_English_Xinhua
- ^ http://www.makfax.com.mk/look/novina/article.tpl?IdLanguage=1&IdPublication=2&NrArticle=106226&NrIssue=617&NrSection=10 - Macedonian-Kosovar border demarcation panel starts work - 2008-03-25
- ^ B92 - Info - Govt. to return ambassadors
- ^ http://blic.co.yu/politika.php?id=52984
- ^ Rikonfirmohet njohja nga Sulltanati i Omanit - Lajmet - Ministria e Punëve të Jashtme - Kosova
- ^ Recognition Information and Statistics - Who Recognized Kosova? The Kosovar people thank you - Who Recognized Kosovo and Who Recognizes Kosovo
- ^ International Herald Tribune: Afghanistan recognizes Kosovo's independence, 18. shkurt 2008
- ^ [1], 17 shkurt 2008
- ^ of Prime Minister of Albania Mr. Sali Berisha on Recognition of Independence of Kosova, 18. shkurt 2008
- ^ [2]
- ^ U.S. Recognises Kosovo as Independent State. U.S. Department of State (2008-02-18). Vizituar në 18. Shkurt 2008.
- ^ France recognizes Kosovo's independence, proposes diplomatic ties
- ^ Turkey recognizes Kosovo, Serbia recalls its ambassador - (Anglisht)
- ^ [http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=20601081&sid=a_UU2yDnnGsw&refer=australia Australia Joins U.S., U.K. in Recognizing Kosovo's Independence ], 19. februar 2008 - (Anglisht)
- ^ Senegali njeh pavarësinë e Kosovës
- ^ Nettavisen: Venter på verden, 18. shkurt 2008
- ^ Germany Recognizes Independent Kosovo
- ^ Latvia recognises the independence of Kosovo - (Anglisht)
- ^
Estonian government recognizes Kosovo independence, 18. shkurt 2008 - (Anglisht) - ^ Estonia recognises Republic of Kosovo. Estonian Ministry of Foreign Affairs, 21. shkurt 2008 - (Anglisht)
- ^ Italy recognizes Kosovo as independent state - (Anglisht)
- ^ Denmark recognises Kosovo (English). Ministry of Foreign Affairs of Denmark (21. Shkurt 2008). Vizituar në 21. Shkurt 2008.
- ^ Le Luxembourg reconnaît formellement le Kosovo (French). Le Gouvernement du Grande-Duché de Luxembourg (21. Shkurt 2008). Vizituar në 21. Shkurt 2008.
- ^ Perú decide reconocer independencia de Kósovoe. Peruvian Ministry of External Relations (22. Shkurt 2008). Vizituar në 22. Shkurt 2008.
- ^ Сърбия изтегли посланиците си от Белгия и Перу - (Rusisht)
- ^ Belgium recognizes Kosovo's independence
- ^ Poland recognizes Kosovo's independence - (Anglisht)
- ^ Switzerland recognizes Kosovo independence
- ^ Swiss recognize independent Kosovo
- ^ Swiss recognize independent Kosovo
- ^ Austria moves forward with recognition of Kosovo -(Anglisht)
- ^ Ireland recognizes Kosovo's independence - (Anglisht)
- ^ Ireland recognises Kosovo independence - (Anglisht)
- ^ Ireland recognizes Kosovo's independence - (Anglisht)
- ^ recognises the Republic of Kosovo
- ^ title=Nederland erkent onafhankelijkheid Kosovo
- ^ Íslensk stjórnvöld viðurkenna formlega sjálfstæði Kósóvó (Icelandic). Iceland Foreign ministry (5. Mars 2008). Vizituar në 5. Mars 2008.
- ^ Slovenia Recognizes Kosovo. Slovenian Press Agency (5. Mars 2008). Vizituar në 5. Mars 2008.
- ^ Finland recognises Kosovo 7.3.2008 at 11:31 - (Anglisht)
- ^ http://www.turkishpress.com/news.asp?id=220866&s=&i=&t=Japan_recognises_Kosovo%7Ctitle=Japan recognises Kosovo
- ^ MOFA: Statement by Foreign Minister Masahiko Koumura on the Recognition of the Republic of Kosovo
- ^ http://www.cbc.ca/world/story/2008/03/18/canada-kosovo.html%7Ctitle=Canada to recognize independent Kosovo
- ^ http://www.president-ksgov.net/?id=5,67,67,67,a,714 Principata e Monakos njohu Republikën e Kosovës
- ^ http://www.mfa.gov.hu/kum/en/bal/actualities/spokesman_statements/Kosovo_recognition_080319.htm%7Ctitle="Hungary recognizes Kosovo’s Independence"
- ^ Medienmitteilungen - Information und Kommunikation der Regierung - Landesverwaltung Liechtenstein
- ^ http://www.mofat.go.kr/webmodule/htsboard/template/read/engboardread.jsp?typeID=12&boardid=302&seqno=306110&c=TITLE&t=&pagenum=1&tableName=TYPE_ENGLISH&pc=undefined&dc=&wc=&lu=&vu |title=Recognition of the Republic of Kosovo
- ^ http://www.regjeringen.no/en/dep/ud/press/News/2008/norway_kosovo.html?id=505130%7Ctitle=Norway recognises Kosovo as an independent state
- ^ "BREAKING NEWS: Republic of the Marshall Islands has recognized Kosovo", New Kosova Report, 17 April 2008. Link accessed 2008-04-17.
- ^ "Republika e Naurusë ka njohur Republikën e Kosovës", Radio Televizioni i Kosovës, 23 April 2008. Link accessed 2008-04-23.
- ^ "Burkina Faso e njohu Kosovën", KosovaPress, 24 April 2008. Link accessed 2008-04-24.
- ^ Seimas nutarė pripažinti Kosovo Respublikos nepriklausomybę (Seimas recognizes Republic of Kosovo's independence) (Lithuanian). Parliament (Seimas) official proceedings (6. Maj 2008). Vizituar në 6. Maj 2008.
- ^ "Congresso di Stato: San Marino riconosce il Kosovo", Radio Televisione della Repubblica di San Marino, San Marino: San Marino RTV, 2008-05-06. Korrigjuar më 2008-05-12.
- ^ The Czech Republic has recognized independence of Kosovo. Ministry of Foreign Affairs of the Czech Republic (21. Maj 2008). Vizituar në 21. Maj 2008.
- ^ http://www.liberianobserver.com/news/fullstory.php/aid/11910/Liberia_Recognizes_Kosovo.html
- ^ http://www.kosovothanksyou.com/files/KosovaGovernment_SierraLeoneRecognized.pdf
- ^ http://www.cancilleria.gov.co/WebContentManager/Repositorys/site0/06AGO08KOSOVO.pdf
- ^ Presidente e Republikës së Kosovës - Atifete Jahjaga
- ^ Press Releases
- ^ "Samoa njeh pavarësinë e Kosovës" telegrafi.com 15 September 2008 Link accessed 15/09/08
- ^ "Samoa recognizes indepedent Kosovo" newkosovareport.com 15 September 2008 Link accessed 15/09/08
- ^ http://www.mne.gov.pt/mne/pt/noticias/200810072015.htm%7Cpublisher=Ministério dos Negócios Estrangeriros Comunicado de Imprensa - Kosovo|language=Portuguese
- ^ http://ultimahora.publico.clix.pt/noticia.aspx?id=1345232&idCanal=12 Publico
- ^ « Lajme - Telegrafi
- ^ http://www.newkosovareport.com/20080218606/Politics/Macedonia-Kosovo-s-independence-is-acceptable.html
- ^ « Lajme - Telegrafi
- ^ Malajzia njeh Republikën e Kosovës (Albanian). Ministry of Foreign Affaires of the Republic of Kosovo (31. Tetor 2008). Vizituar në 31. Tetor 2008.
- ^ Malaysia Recognises Kosovo Independence kosovothanksyou.com 30 October 2008
- ^ Malaysia Recognises Kosovo Independence balkaninsight.com 31 October 2008
- ^ tehran times : Micronesia recognizes independence of Kosovo: foreign ministry
- ^ B92 - Info - Micronesia recognizes Kosovo
- ^ Micronesia recognizes Kosovo independence | Politics
- ^ Comunicado de prensa sobre reconocimiento de la República de Kosovo. Ministry of Foreign Affairs, Panama (16. Janar 2009). Vizituar në 16. Janar 2009.
- ^ Maldives extends full diplomatic recognition to the Republic of Kosovo. Ministry of Foreign Affairs, Republic of Maldives (19. Shkurt 2009). Vizituar në 19. Shkurt 2009.
- ^ "Presidenti i Republikës së Palausë, z. Toribiong i dërgoi Presidentit Sejdiu letrën e njohjes" president-ksgov.net 09 March 2009 Link retrieved 09 March 2009 (Albanian)
- ^ Gambia njeh pavarësinë e Kosovës. Ministria e Punëve të Jashtmee=Albanian (7. Prill 2009). Vizituar në 7. Prill 2009.
- ^ Arabia Saudite njeh pavarësinë e Kosovës. RTK (20. Prill 2009). Vizituar në 20. Prill 2009.
- ^ "Comores recognizes Kosovo", Kosova New Report, 2009-05-18. Korrigjuar më 2009-05-18.
- ^ "BAHRAIN RECOGNIZES KOSOVO", Bahrain News Agency, 2009-05-19. Korrigjuar më 2009-05-19.
- ^ Jordan confirms the recognition of Kosovo. The Kosovo Times (8. Korrik 2009). Vizituar në 8. Korrik 2009.
- ^ Dominican Republic recognizes Kosovo. New Kosova Report (11. Korrik 2009). Vizituar në 11. Korrik 2009.
- ^ New Zealand recognizes Kosovo independence | Politics
- ^ http://www.ks-gov.net/MPJ/?page=1,4,404 Republika e Malavit njohu Kosovën, shtet të pavarur dhe Sovran
- ^ Republika Islamike e Mauritanisë njohu Republikën e Kosovës (Albanian). Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo (13. Janar 2010). Vizituar në 13. Janar 2010.
- ^ Njohja e Republikës së Kosovës nga Mbretëria e Swazilandit - Lajmet - Ministria e Punëve të Jashtme - Kosova
- ^ Zëri • INFO - Ditari - Politikë - Kosovën e ka njohur Republika e Vanuatus
- ^ Republika e Xhibutit njohu Republikën e Kosovës (Albanian). Koha (8. Maj 2010). Vizituar në 8. Maj 2010.
- ^ Republika e Somails njohu Republikën e Kosovës (Albanian) (19. Maj 2010). Vizituar në 19. Maj 2010.
- ^ Hondurasi njeh Republikën e Kosovës - Lajmet - Ministria e Punëve të Jashtme - Kosova
- ^ Republika e Kiribati njohu Republikën e Kosovës (Albanian). Telegrafi (23. Tetor 2010). Vizituar në 23. Tetor 2010.
- ^ Tuvalu njohu Republikën e Kosovës (English). Minsitia e Punëve të Jashtme (19. Nëntor 2010). Vizituar në 18. Nëntor 2010.
- ^ Katari njohu Republikën e Kosovës - Lajmet - Ministria e Punëve të Jashtme - Kosova
- ^ Guiné-Bissau njohu Republikën e Kosovës (Shqip). Minsitia e Punëve të Jashtme (14. Janar 2011). Vizituar në 14. Janar 2010.
- ^ Republika e Kosovës vendos marrëdhënie diplomatike me Sulltanatin e Omanit (Shqip). Minsitia e Punëve të Jashtme (4. Shkurt 2011). Vizituar në 4. Shkurt 2010.
- ^ Principata e Andorrës njeh pavarësinë e Kosovës (Eng). Minsitia e Punëve të Jashtme (8. Qershor 2011). Vizituar në 8. Qershor 2010.
- ^ Njohja e 77-të për Kosovën vjen nga Afrika Qendrore (Shqip). Telegrafi (22. Korrik 2011). Vizituar në 22. Korrik 2010.
- ^ a b Kosova njihet nga Guinea Conacry dhe Republika e Nigerit (Shqip). Zëri (16. Gusht 2011). Vizituar në 16. Gusht 2010.
- ^ Republika e Beninit shteti i 80 që njeh pavarësinë e Kosovës (Shqip). Ministria Punëve të Jashtme (18. Gusht 2011). Vizituar në 18. Gusht 2010.
- ^ Santa Lucia shteti i 81 anëtar i OKB-së që e njeh Republikën e Kosovës (Shqip). Ministria Punëve të Jashtme (19. Gusht 2011). Vizituar në 19. Gusht 2011.
- ^ Konfirmohet njohja e Kosovës nga Republika e Gabonit (Shqip). Ministria e Jashtme (13. Tetor 2011). Vizituar në 15. Shtator 2011.
- ^ Nigeria e njohu Kosovën (Shqip). Gazeta Express (12. Shtator 2011). Vizituar në 12. Shtator 2011.
- ^ Bregu i Flidishtë njeh Kosovën (Shqip). IndeksiOnline (21. Shtator 2011). Vizituar në 21. Shtator 2011.
- ^ KUVAJTI NJEH KOSOVËN (Shqip). KTV (11. Tetor 2011). Vizituar në 11. Tetor 2011.
- ^ Republika e Ugandës njohu pavarësinë e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës
- ^ Republika e Ganës, shteti i 86 që njeh pavarësinë e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës
- ^ Gjatë vizitës në Haiti, Ministrit Hoxhaj i konfirmohet njohja nga ky shtet, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës
- ^ Nota verbale, Zëvëdës Kryeministri i Parë i Kosovës
- ^ Brunei Darussalam njohu pavarësinë e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës, 25.04.2012
- ^ Çadi njeh Republikën e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës, 01.05.2012
- ^ Papua Guinea e Re konfirmon zyrtarisht njohjen e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës, 28.10.2012
- ^ Vendimi i njohjes u publikua nga kryministri i Papua Guineas së Re, Peter O'Neill, më datë 3 tetor, por letra kryministrit Thaçi ka mbërritur më datë 28 tetor 2012.
- ^ Republika e Burundit njeh Republikën e Kosovës, Zëvendëskryeministri i parë i Republikës së Kosovës, 28.10.2012
- ^ Nota Verbale, Zëvendëskryeministri i parë i Republikës së Kosovës (në frengjisht)
- ^ Timori Lindor njeh pavarësinë e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Republikës së Kosovës, 09.11.2012
- ^ Saint Kitts dhe Nevis njeh pavarësinë e Kosovës, Diplomacia e Kosovës, 14.11.2012
- ^ Republika e Fixhit njeh Republikën e Kosovës si shtet sovran, Diplomacia e Kosovës, 19.11.2012
- ^ Dominika njeh pavarësinë e Kosovës, Ministria e Punëve të Jashtme e Kosovës
- ^ [3], Ministria e Punëve të Jashtme e Pakistanit
- ^ http://www.mofa.gov.tw/webapp/content.asp?cuItem=30377&mp=6%7Ctitle=MOFA Statements|publisher=Ministry of Foreign Affairs, Republic of China
- ^ http://www.voafanti.com/gate/big5/www.voanews.com/chinese/w2008-02-20-voa57.cfm%7Ctitle=Newly independent Kosovo would like to establish relation with Mainland China
- ^ "Taiwan recognises Kosovo independence", Tiraspol Times, 2008-02-18. Korrigjuar më 2008-02-20.
- ^ "The Government of Taiwan Congratulates Kosovo on Gaining Independence", Ministry of Foreign Affairs of the Republic of China, 2008-02-18. Korrigjuar më 2008-02-18.
- ^ Zëvendësministri Selimi priti përfaqësuesit e Rendit të Kalorësve të Maltës, Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Kosovo
- ^ President Talat’s Message on Kosovo’s Declaration of Independence, Presidency of Northern Cyprus, February 18 2008
- ^ EUobserver.com / Foreign Affairs / EU fudges Kosovo independence recognition
- ^ http://www.euractiv.com/en/enlargement/serbia-russia-fury-kosovo-independence-draws-near/article-170333%7Ctitle=Serbia, Russia fury as Kosovo independence draws near
- ^ EUobserver.com / Foreign Affairs / EU Kosovo mission to start Saturday morning
- ^ Kosovo Delegation Appears In European Parliament With “Independent Kosovo” Flag : e Yugoslavia
- ^ http://www.blic.co.yu/news.php?id=2236
- ^ IMF recognizes Kosovo, begins to weigh membership | Reuters
- ^ Transcript of a Press Briefing by Masood Ahmed, Director, External Relations Department, International Monetary Fund
- ^ http://www.nato.int/docu/pr/2008/p08-025e.html%7Ctitle=Official NATO Statement as of 18-2-2008
- ^ http://www.nasdaq.com/aspxcontent/NewsStory.aspx?cpath=20080218\ACQDJON200802181117DOWJONESDJONLINE000296.htm&selected=9999&selecteddisplaysymbol=9999&StoryTargetFrame=_top&mkt=WORLD&chk=unchecked&lang=&link=&headlinereturnpage=http://www.international.nanasdaq.com: Islamic Bloc Backs Kosovo Independence
- ^ Turkey lobbying for stronger Muslim support for Kosovo
- ^ OKI rezolutë për Kosovën; Meta: Shtim njohjesh « Lajme - Telegrafi
- ^ a b http://www.mfa.gov.yu/Bilteni/Engleski/b190208_e.html#N19
- ^ http://www.osce.org/item/29762.html%7Ctitle=OSCE Press Release: Kosovo must remain multi-ethnic 19-2-2008