Fati i një kishe jo të përfunduar serbe në qendër të Prishtinës, e cila nuk është përdorur kurrë, është bërë përsëri një temë e debatit ndërsa kryekomunari Shpend Ahmeti po bën fushatë për të ndaluar ndërtimin e paligjshëm.
Ahmeti, i cili u zotua se do të ndalonte ndërtimet “e egra” që janë kthyer në një problem të madh në qytet pasia i mori këtë detyrë në vitin 2013, thotë se fati i kishës “Sveti Spas” (“Krishti Shpëtimtari”) duhet të vendoset bashkë me fatin e ndërtimeve të tjera të paligjshme.
Drejtor i Urbanizmit në Komunën e Prishtinës, Liburn Aliu ka paralajmëruar se Kisha Ortodokse serbe “Shën Nikolla” që gjendet në kampusin e Universitetit të Prishtinës, duhet t’i nënshtrohet procesit të legalizimit që të mos rrënohet.
Ai në një konferencë për media tha se, deri më tani askush nuk ka aplikuar për legalizim.
“Në bazë të dokumentacioneve tona ajo pjesë është pa leje dhe nëse nuk aplikon askush për legalizim deri në qershor, rrjedhimisht nuk do të trajtohet në periudhën për legalizim, do të hyjë në listën e rrënimit”, ka deklaruar ai.
Në një emision të Radio Kosovës, kryeministri Hashim Thaçi, i pyetur për objektin e ngritur pa leje të kishës ortodokse serbe në ambientet e Universitetit të Prishtinës, e ka quajtur atë një vepër të shëmtuar.Ahmeti, i cili u zotua se do të ndalonte ndërtimet “e egra” që janë kthyer në një problem të madh në qytet pasia i mori këtë detyrë në vitin 2013, thotë se fati i kishës “Sveti Spas” (“Krishti Shpëtimtari”) duhet të vendoset bashkë me fatin e ndërtimeve të tjera të paligjshme.
Drejtor i Urbanizmit në Komunën e Prishtinës, Liburn Aliu ka paralajmëruar se Kisha Ortodokse serbe “Shën Nikolla” që gjendet në kampusin e Universitetit të Prishtinës, duhet t’i nënshtrohet procesit të legalizimit që të mos rrënohet.
Ai në një konferencë për media tha se, deri më tani askush nuk ka aplikuar për legalizim.
“Në bazë të dokumentacioneve tona ajo pjesë është pa leje dhe nëse nuk aplikon askush për legalizim deri në qershor, rrjedhimisht nuk do të trajtohet në periudhën për legalizim, do të hyjë në listën e rrënimit”, ka deklaruar ai.
Ai ka thënë se kjo kishë në fakt është monument i Sllobodan Millosheviqit.
Por kur është pyetur se cili duhet të jetë fati i saj, kryeministri ka dhënë një përgjigje diplomatike: “Kemi punë më të mëdha për të bërë, por do t’i vijë radha edhe asaj”, është shprehur ai.
Kisha ortodokse serbe u ndërtua ë truallin e Universitetit të Prishtinës në vitet e ’90-ta, në rrethana të pushtimit klasik të Kosovës nga Serbia.
Në gjykatën themelore në Prishtinë është caktuar gjyqtari i cili do të trajtojë padinë që Universiteti i Prishtinës ka ushtruar kundër Kishës Ortodokse Serbe që është ndërtuar para lufte brenda kampusit të këtij universiteti. Megjithatë deri më tash nuk është caktuar seanca e shqyrtimit gjyqësor.
Universiteti i Prishtinës ka paditur në shtator të vitit 2012 Kishën Ortodokse Serbe “Sveti Nikolla” në Prishtinë me pretendimin se kjo kishë është ndërtuar në hapësirën e cila i takon këtij universiteti dhe se kështu ajo në mënyrë jo-legjitime ka ndërhyrë në sistemin kadastral duke uzurpuar një sipërfaqe të përgjithshme prej 4.27 hektarë.
BIRN ka parë se lënda i është caktuar një gjyqtari në Gjykatën Themelore në Prishtinë, por ende nuk ka shqyrtim të kësaj lënde.
Nuhi Paçarizi, përfaqësues ligjor i Universitetit të Prishtinës, thotë se janë disa pika kyçe në të cilat mbështet bazën ligjore një padi e tillë.
Ndër to potencohet vendimi i marrë më 12 Dhjetor 1975 kur Kuvendi i Komunës së Prishtinës kishte miratuar Planin Detal Urbanistik të Qendrës Universitare në Prishtinë dhe kishte përcaktuar kufijtë e këtij plani.
Sipas këtij vendimi kufinjtë e tokës ndërtimore të përcaktuar për UP-në janë: nga lindja ish-rruga “Ramiz Sadiku” , nga perëndimi ish-rruga “M.Tito”, nga veriu kompleksi banues dhe nga jugu ish-rruga “Sremi”.
BIRN ka parë se lënda i është caktuar një gjyqtari në Gjykatën Themelore në Prishtinë, por ende nuk ka shqyrtim të kësaj lënde.
Nuhi Paçarizi, përfaqësues ligjor i Universitetit të Prishtinës, thotë se janë disa pika kyçe në të cilat mbështet bazën ligjore një padi e tillë.
Ndër to potencohet vendimi i marrë më 12 Dhjetor 1975 kur Kuvendi i Komunës së Prishtinës kishte miratuar Planin Detal Urbanistik të Qendrës Universitare në Prishtinë dhe kishte përcaktuar kufijtë e këtij plani.
Sipas këtij vendimi kufinjtë e tokës ndërtimore të përcaktuar për UP-në janë: nga lindja ish-rruga “Ramiz Sadiku” , nga perëndimi ish-rruga “M.Tito”, nga veriu kompleksi banues dhe nga jugu ish-rruga “Sremi”.
“Ne fillimisht kemi kërkuar nga kadastra gjithë dokumentacionin, por për fat të keq kemi gjetur shumë pak" Nuhi Paçarizi
“Ne fillimisht kemi kërkuar nga kadastra gjithë dokumentacionin, por për fat të keq kemi gjetur shumë pak, sepse dokumentacioni gjendet në Serbi, por atë çfarë kemi gjetur ia kemi bashkangjitur padisë”, thotë avokati Paçarizi për Gazetën Jeta në Kosovë.
Padia thekson se si rezultat i suprimimit kundër kushtetues të Autonomisë së ish-Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës, autoritetet shtetërore të Republikës së Serbisë pushtuan tërë infrastrukturën e administratës publike.
Nga kjo pasoi largimi me dhunë i organeve drejtuese, stafit akademik e studentëve në Universitetin e Prishtinës, vazhdon padia, duke nënvizuar se ky është një fakt i njohur publik .
“Kisha Ortodokse Serbe pas viteve 1992-93 duke i shfrytëzuar këto rrethana në mënyrë të kundërligjshme e arbitrare ka ndërtuar një tempull fetar në pronën e UP-së duke uzurpuar një sipërfaqe e destinuar për objekt dhe oborr”, shkruhet në padinë e UP-së.
Në pjesën finale të padisë, UP ka kërkuar nga Gjykata Themelore e Prishtinës që të vërtetohet se UP-ja është pronarja e vetme e ngastrës në të cilën është ndërtuar kjo kishë dhe t’i dorëzohet në posedim duke e kthyer në gjendjen e mëparshme.
Njëri nga përfaqësuesit e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë, Igumani i Manastirit të Deçanit Sava Janjiq, i tha Gazetës Jeta në Kosovë se nuk kanë marrë njoftim zyrtar që UP-ja ka ngritur padi kundër kishës ortodokse dhe se një gjë të tillë e kanë mësuar vetëm nëpërmjet të mediave
Megjithatë Igumeni Sava Janjiç tha se avokati i tyre bashkë me përfaqësuesit e OSBE-së dhe përfaqësuesit tjerë ndërkombëtarë kanë analizuar këtë dokumentacion.
“Kisha jonë në Kosovë është e gatshme të respektojë çdo vendim që do merret nga gjykata, por është e rëndësishme që gjykata të marrë në konsideratë të gjitha informatat relevante dhe dokumentacionin që ne posedojmë”, tha Janjiq.
I pyetur nëse e konsideron korrekt faktin që një kishë është ndërtuar në mes të kampusit të një universiteti, Igumani Sava Janjiç thotë se kjo nuk paraqet ndonjë problem.
Padia thekson se si rezultat i suprimimit kundër kushtetues të Autonomisë së ish-Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës, autoritetet shtetërore të Republikës së Serbisë pushtuan tërë infrastrukturën e administratës publike.
Nga kjo pasoi largimi me dhunë i organeve drejtuese, stafit akademik e studentëve në Universitetin e Prishtinës, vazhdon padia, duke nënvizuar se ky është një fakt i njohur publik .
“Kisha Ortodokse Serbe pas viteve 1992-93 duke i shfrytëzuar këto rrethana në mënyrë të kundërligjshme e arbitrare ka ndërtuar një tempull fetar në pronën e UP-së duke uzurpuar një sipërfaqe e destinuar për objekt dhe oborr”, shkruhet në padinë e UP-së.
Në pjesën finale të padisë, UP ka kërkuar nga Gjykata Themelore e Prishtinës që të vërtetohet se UP-ja është pronarja e vetme e ngastrës në të cilën është ndërtuar kjo kishë dhe t’i dorëzohet në posedim duke e kthyer në gjendjen e mëparshme.
Njëri nga përfaqësuesit e Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë, Igumani i Manastirit të Deçanit Sava Janjiq, i tha Gazetës Jeta në Kosovë se nuk kanë marrë njoftim zyrtar që UP-ja ka ngritur padi kundër kishës ortodokse dhe se një gjë të tillë e kanë mësuar vetëm nëpërmjet të mediave
Megjithatë Igumeni Sava Janjiç tha se avokati i tyre bashkë me përfaqësuesit e OSBE-së dhe përfaqësuesit tjerë ndërkombëtarë kanë analizuar këtë dokumentacion.
“Kisha jonë në Kosovë është e gatshme të respektojë çdo vendim që do merret nga gjykata, por është e rëndësishme që gjykata të marrë në konsideratë të gjitha informatat relevante dhe dokumentacionin që ne posedojmë”, tha Janjiq.
I pyetur nëse e konsideron korrekt faktin që një kishë është ndërtuar në mes të kampusit të një universiteti, Igumani Sava Janjiç thotë se kjo nuk paraqet ndonjë problem.
“Ekzistojnë dhjetëra universitete në mes të të cilave gjendet ndonjë kishë a faltore"Sava Janjiç
“Ekzistojnë dhjetëra universitete në mes të të cilave gjendet ndonjë kishë a faltore. Përderisa kjo ekziston në Europë nuk e di pse të mos mund të ekzistojë edhe në Kosovë”, thotë Janjiq.
Gazeta ka kontaktuar dhe Nikola Gaon zëdhënës i OSBE-së për të komentuar këtë çështje mirëpo ai nuk ka pranuar të deklarohet meqë lënda është në vazhdim e sipër dhe se dhënia e deklaratave në këtë moment do të ishte e papërshtatshme.
Lidhur me këtë lëndë të ndjeshme, ka folur Artan Qerkini jurist i specializuar për çështje pronësore, i cili nuk është i involvuar në këtë proces.
Avokati Qerkini konsideron se një padi e tillë ka një bazë të shëndoshë juridike dhe se i plotëson të gjitha kushtet ligjore që gjykata të marrë vendim që t’ia njeh UP-së pronësinë mbi atë pjesë të tokës.
Ai argumenton se në bazë të rregullores së UNMIK-ut 1999/24 të gjitha ligjet që janë nxjerrë pas 23 marsit të vitit 1989 e të cilat kanë pasur karakter diskriminues janë të pazbatueshme në Kosovë.
Sipas Qerkinit të pazbatueshme janë edhe të gjitha vendimet që janë produkt i atyre ligjeve e posaçërisht produktet e Ligjit mbi veprimin e Organeve Republikane në Rrethana të Posaçme i nxjerrë në vitin 1990 nga ana e Kuvendit të Serbisë.
Gazeta ka kontaktuar dhe Nikola Gaon zëdhënës i OSBE-së për të komentuar këtë çështje mirëpo ai nuk ka pranuar të deklarohet meqë lënda është në vazhdim e sipër dhe se dhënia e deklaratave në këtë moment do të ishte e papërshtatshme.
Lidhur me këtë lëndë të ndjeshme, ka folur Artan Qerkini jurist i specializuar për çështje pronësore, i cili nuk është i involvuar në këtë proces.
Avokati Qerkini konsideron se një padi e tillë ka një bazë të shëndoshë juridike dhe se i plotëson të gjitha kushtet ligjore që gjykata të marrë vendim që t’ia njeh UP-së pronësinë mbi atë pjesë të tokës.
Ai argumenton se në bazë të rregullores së UNMIK-ut 1999/24 të gjitha ligjet që janë nxjerrë pas 23 marsit të vitit 1989 e të cilat kanë pasur karakter diskriminues janë të pazbatueshme në Kosovë.
Sipas Qerkinit të pazbatueshme janë edhe të gjitha vendimet që janë produkt i atyre ligjeve e posaçërisht produktet e Ligjit mbi veprimin e Organeve Republikane në Rrethana të Posaçme i nxjerrë në vitin 1990 nga ana e Kuvendit të Serbisë.
“Para tjetërsimit prona ka qenë e Universitetit të Prishtinës. Artan Qerkini
“Para tjetërsimit prona ka qenë e Universitetit të Prishtinës. Organet e UP-së të cilat kanë vendosur ta bëjnë tjetërsimin e pronës nuk kanë qenë organe legjitime të cilat kanë pasur mundësi të marrin vendim të tillë sepse kanë vepruar në bazë të ligjeve diskriminuese.”- thotë Qerkini për Gazetën Jeta në Kosovë.
Kisha e papërfunduar Ortodokse e rrethuar nga fakultetet e ndryshme të UP-së dhe nga Biblioteka Kombëtare e Kosovës, nga popullsia shqiptare perceptohet si ilegale sepse ishte ndërtuar në kohën kur Kosova ishte nën masa të dhunshme dhe me autonomi të suprimuar nga Beogradi.
Në periudhën e pasluftës në një rast është tentuar dëmtimi i kësaj kishe me bombë dore prej sulmuesve të panjohur.
Më vonë ajo u vendos nën mbrojtjen e paqeruajtësve të NATO-s për disa vite rresht.
Së fundi është diskutuar jo formalisht nga politikanë e figura tjera publike për këtë kishë dhe një nga propozimet ka qenë edhe mundësia e shndërrimit të saj në Muze Memorial të vuajtjeve të popullit të Kosovës.
Konstruktimi i Kishës ortodokse serbe “Shën Nikolla” ka filluar në vitin 1995, por ndërtimi i saj është ndërprerë gjatë luftës në vitin 1999.
Në periudhën e pasluftës në një rast është tentuar dëmtimi i kësaj kishe me bombë dore prej sulmuesve të panjohur.
Më vonë ajo u vendos nën mbrojtjen e paqeruajtësve të NATO-s për disa vite rresht.
Së fundi është diskutuar jo formalisht nga politikanë e figura tjera publike për këtë kishë dhe një nga propozimet ka qenë edhe mundësia e shndërrimit të saj në Muze Memorial të vuajtjeve të popullit të Kosovës.
Konstruktimi i Kishës ortodokse serbe “Shën Nikolla” ka filluar në vitin 1995, por ndërtimi i saj është ndërprerë gjatë luftës në vitin 1999.
Drejtor i Urbanizmit në Komunën e Prishtinës, Liburn Aliu ka paralajmëruar se Kisha Ortodokse serbe "Shën Nikolla" që gjendet në kampusin e Universitetit të Prishtinës, duhet t’i nënshtrohet procesit të legalizimit që të mos rrënohet.
Ai në një konferencë për media tha se, deri më tani askush nuk ka aplikuar për legalizim.
“Në bazë të dokumentacioneve tona ajo pjesë është pa leje dhe nëse nuk aplikon askush për legalizim deri në qershor, rrjedhimisht nuk do të trajtohet në periudhën për legalizim, do të hyjë në listën e rrënimit”, ka deklaruar ai.
Qëndrimi i komunës është se “ky objekt do të trajtohet në të njëjtën mënyrë, sipas ligjit për legalizimin”.
Ferid Agani, ministri i Kosovës për Mjedisin dhe Planifikimin, thotë se çështja e fatit të kishës po diskutohet nga një komision i posaçëm, “një bord mbikëqyrës për zbatimin dhe monitorimin, që përfshin edhe përfaqësues të Kosovës dhe BE-së”.
Agani thotë se është një çështje e ndjeshme dhe “se duhet të trajtohet me kujdes, për të parandaluar tensione të mëtejshme mes serbëve dhe kosovarëve”.
Çështja do të diskutohet më 9 shkurt nga ana e komisionit, i udhëhequr nga ai dhe Përfaqësuesi Special i BE-së Samuel Zbogar, vuri në dukje ai.
Opsionet përfshijnë legalizimin e planimetrisë për kishën, ndërtimi i të cilës filloi në territorin e Universitetit të Prishtinës në vitet 1994-1995 dhe u ndal në vitin 1999, kur konflikti në Kosovë u përshkallëzua.
Mundësia tjetër do të ishte që kisha të shënohet në një listë objektesh që duhen shembur, nëse nuk paraqitet dokumentacioni i nevojshëm.
Kjo çështje ka ndezur debate mes dy grupeve kryesore etnike të Kosovës, duke qenë se pjesa më e madhe e popullsisë shqipëtare në vend e lidhin atë ndërtesë me regjimin e urryer të Sllobodan Millosheviçit.
Që kisha të legalizohez, Kisha Ortodokse Serbe duhet të paraqesë një kërkesë për legalizim të shoqëruar me dokumentet që vërtetojnë se ajo ka marrë lejen e Universitetit të Prishtinës, duke qenë se terreni i takon universitetit.
Dioqeza Ortodokse e Rashka-Prizren pretendon ajo ka dokumentacionin e plotë për ndërtimin e kishës.
Megjithatë, universiteti paraqiti kërkesë kundër Kishës Ortodokse Serbe në Kosovë në vitin 2012, duke e akuzuar kishën se ka marrë në mënyrë të paligjshme mbi rreth 4 hektarë tokë që i takojnë universitetit.
Gjatë epokës së Jugosllavisë, universiteti ishte një institucion dy gjuhësh, duke ushqyer si nevojat e shqiptarëve ashtu edhe të serbëve. Megjithatë, nën regjimin e Millosheviçit në vitet 1990, shqiptarët u nxorën me dhunë nga universiteti dhe mësimet mbaheshin vetëm në gjuhën serbe.
Që prej ndërhyrjes ushtarake të NATO-s në vitin 1999 dhe eksodin e mëvonshëm të pjesës më të madhe të serbëve nga Prishtina, universiteti ka funksionuar vetëm në gjuhën shqipe, ndërsa fakultetet në gjuhën serbe janë transferuar në gjysmën veriore të qytetit të Mitrovicës në Kosovë.
