Metafora e lirisë në poezitë e Naim Kelmendit...

      Naim Sali Kelmendi 

Naim Kelmendi u lind me 10 shtator 1959 në Ruhot të Pejës, nga nëna Xufe dhe baba Salihu. Studioi në Fakultetin Filozofik të Prishtinës në Degën e Letërsisë dhe Gjuhës Shqipe. Shkruan poezi e prozë, por merret edhe me gazetari e me publicistikë, duke u dëshmuar edhe në këto fusha të shkrimit, sidomos me publikimet e tij, si te gazeta “Bota sot”, “Pavarësia”, “Pavarësia News” etj. Nga veprimtaria e tij poetike janë përkthyer poezi edhe në gjuhët evropiane, duke u prezantuar edhe në antologji të ndryshme, si dhe në shtypin e kohës. Naim Kelmendi ishte themelues dhe kryetar i klubit letrar “Faik Konica” në Zvicër, i cili për vite me radhë ka lënë gjurmë në jetën letrare të mërgatës sonë atje.


Drejtues dhe kryeredaktor i revistës “Top Kultura”, e cila botohej poashtu në Zvicër. Naim Kelmendi ishte themelues dhe kryeredaktor i gazetës “Pavarësia”, pastaj ish editor i gazetës “Pavarësia News”. Nga kritika jonë letrare e kohës, konsiderohet si një ndër poetët tanë më të dalluar në poezinë tonë moderne. Edhe në fushën e publicistikës sonë Naim Kelmendi dallohet dhe çmohet si një ndër publicistët tanë më në zë,sidomos për angazhimin dhe guximin e tij intelektual në mision të fjalës së shkruar.

Ishte edhe reporter lufte i gazetës kombëtare “Bota sot” në luftën e Koshares me 1999.

Që nga viti 2002, pas kthimit nga Zvicra, ku kishte jetuar dhe vepruar që nga fillimi i viteve nëntëdhjeta, tash jeton dhe vepron në Kosovë.

Për krijimtarinë letrare e publicistike të shkrimtarit Naim Kelmendi kanë shkruar.

Ramadan Musliu,Sali Bashota,Basri Çapriçi,Iljaz Prokshi,Flori Bruqi,Fatos Arapi,Azem Shkreli, Agim Vinca, Shyqri Galica, Abdullah Konushevci, Rushit Ramabaja,Skënder Buçpapaj, Arbër Ahmetaj, Januz Fetahaj, Elida Buçpapaj, Hasan Mujaj, Sejdi Berisha, Shefqet Dibrani, Shaban Cakolli, Ali D. Jasiqi, Sinan Gashi, Rrustem Geci, Avni Nezaj, Rexhep Elezaj, Nazmi Lukaj, Ndue Ukaj, Valdet Hysenaj etj.

Naim Kelmendi është njëri nga publicistët që, me penën e tij, i doli përballë krimit që mbiu në Kosovë menjëherë pas përfundimit të luftës, pjesëmarrës i së cilës ka qenë edhe vetë si reporter në Koshare.

Për këtë guxim të tij, për këtë përpjekje në funksion të ndërtimit të një shteti të mirëfilltë ligjor, për vizionin e tij për një Kosovë demokratike-ishte për një kohë të gjatë i kërcënuar nga grupet kriminale që u konvenonte anarkia, për ta shfrytëzuar këtë (anarkinë) për pasurim brenda nate.

Naim Kelmendi krejt çka mendoi për zhvillimet e pasluftës në Kosovë, e tha haptaz. Prandaj, vlera e shkrimeve të tij qëndron jo vetëm te ana cilësore e tyre, por edhe te guximi për t'i thënë me emrin e vërtetë të bardhës e bardhë dhe të zezës e zezë.

Në shënjestër të shkrimeve të Naim Kelmendit, ndër të tjera, ka qenë edhe politika e "re" e Beogradit dhe lëvizjet e saj të vazhdueshme për ta frenuar procesin e pavarësimit të Kosovës. Çdo lëvizje antiKosovë nga ana e kësaj politike, publicisti në fjalë bën përpjekje ta demaskojë në sytë e opinionit tonë.

Njëkohësisht, i analizon edhe politikat ndërkombëtare në raport me Kosovën dhe, sa herë sheh të meta në të, bën thirrje që ajo të mos bjerë viktimë e taktikave të reja të politikës së "re" të Kalimegdanit kundër pavarësisë së saj. Po ashtu, parashtron fakte të shumta në favor të pavarësisë së Kosovës, e cila edhe u realizua më 17 shkurt të këtij viti.

Shkrimet e përmbledhura në këtë libër janë të shkruara në gazetën "Bota sot", "Pavarësia", "Pavarësia news" etj. gjatë viteve të pasluftës. Në të janë përfshirë vetëm disa prej shkrimeve të tij të shumta të publikuara në këto gazeta. Me penën e tij, ishte njëri nga heronjtë e demokracisë.

Them hero për faktin se t'i identifikosh gjërat negative për një shoqëri dhe një komb, kur nata qe bërë kulçedër që i "hante" atdhetarët e Kosovës, është vërtet heroizëm. T'ua vësh gjoksin përpara grupeve kriminale, që gati sa s'e patën dërrmuar përpjekjen e Kosovës për pavarësi, ishte ana tjetër e atdhetarizmit të Naim Kelmendit, pas përfundimit të luftës.

Ana tjetër e atdhetarizmit të tij të treguar qysh në kushtrimin e parë për luftë kundër Serbisë. Shkrimet e tij do të shërbejnë për gjeneratat e ardhshme se si mbrohet Kosova edhe në liri. Se si liria e merr kuptimin e saj të vërtetë, do të shkruaj kështu për Naim Kelmendin, ish publicisti i mirënjohur -prof.Nazmi Lukaj.

Naim Kelmendi ka botuar
deri tash këta libra:
Shtreza në fjalë,1985
Nyja e Gordit,1992
Albanoi,1992
Pse ashtu Pandorë,1993
Çka të bëj me dhembjen, 1993
Satanai me fytyrë tjetër, 1994
Eklipsi i diellit, 1997
Përballje me vdekjen,1999
Shqiptari vdes duke kënduar,2000
Kohë për të folur gurët, 2001
Sipërfaqja e padukshme,2003
Vrasja e deputetit-monografi,2003
Beteja e Koshares…,publicistikë,2008
Pikëpamje dhe reagime,publicistikë,2008
Në një jetë pas Krishtit,2010
Esenca,2010
Shqiptari vdes duke kënduar(botim i dytë),2010


* Agim Vinca kështu do të shprehet për poezinë e Naim Kelmendit në vitin 1993:”Naim Kelmendi përpiqet t’i shprehë preokupimet e veta poetike me një gjuhë bashkëkohore poetike,të cilën në rastet më të mira e karakterizon ligjërimi eliptik dhe aplikimi funksional i figuracionit që mbështetet mbi botën materiale të trevës nga vjen poeti dhe sidomos mbi simbolikën dhe metaforikën e botës shtazore.Shikuar në përgjithësi ligjërimi poetik i Naim Kelmendit është mjaft homogjen dhe i nivelizuar”.

*Azem Shkreli poashtu në qasjen e tij ndaj poezisë së Naim Kelmendit, do të konstatojë: ”Në shumicën e vjershave,kurdo që frymëzimi është më i sinqertë,më i thellë e më i ardhur,kurdo që ai shfaqet so domosdo e brendshme e ligjërimit,lirika e tij nuk është vetëm e shkruar po e ndodhur.Ajo rrjedh e vetëvetishme e burimore dhe forma aty nuk është kërkim po nevojë e rrjedhës së shlirë të vargut e të mendimit...”.(1993).

* Basri Çapriçi dhe Sali Bashota mbase do të shpreheshin në këtë mënyrë për poezinë e Naim Kelmendi, gjithashtu në vitin 1993:” Në këtë vëllim të Naim Kelmendit nuk insistohet aq shumë nga mitologjia,edhe pse në konturat e ligjërimit,fillimisht procedohet lënda mitike dhe sidomos ajo e letërsisë orale.Mirëpo,këtu kemi një shkallëzim dhe përgjithësim poetik të temave dhe motiveve,të cilat bashkërenditen me dije e talent.
Domethënë,duke u nisur nga aktualitetti,historia,mitologjia e tjerë,poeti ndjek me vetëdije të plotë udhën vetanake të krijimit për të pasur ecje intensive në dialektikën e procedimit të fenomeneve dhe të gjërave ekzistuese.Gjithashtu në poezinë më të re të Naim Kelmendit insistohet në tipizimin e identitetit të subjektit lirik,i cili do të përballonte shprishjen,dhembjen.situatat tragjike.por jo edhe pësimin,humbjen…”.(1993).

*Fatos Arapi, me një rast për poezinë e Kelmendit do të thoshte:”Poezia e tij, prej kohe ka tërhequr vëmendjen e poetëve.Dhe kjo do të thotë shumë.Kjo do të thotë që fjala e tij poetike është kthyer në një vlerë estetike,që pasuron shpirtin e njeriut tonë…”.Te gazeta “Drita”-Shqipëri,(1994).

*Skënder Buçpapaj, në shkrimin që ka zënë vend te pasthënia e vëllimit poetik “Shqiptari vdes duke kënduar”,që i kushtohet legjendës së trimërisë shqiptare Adem Jasharit, do të shprehet kësisoj:”Nuk është e rastit që një letërsi të ketë një roman në gur (kujtoni “Kronikë në gur”) dhe një poemë në gur,këtë që i kushtohet Adem Jasharit,legjendës moderne të trimërisë shqiptare…Autori i poemës “Shqiptari vdes duke kënduar” është rigoroz në pikësim dhe shkrim…

Kështu,pra,dhimbja merr formën e statujës,të statujës që saherë poema lexohet,ajo del nga shkëmbi prej nga është marrë dhe sa herë poema kthehet në rrafshin e librave,ajo përsëri ktheht në shkëmbin prej nga ka dalë.Në këtë rafsh zbulohen marrëdhëniet e magjishme që poeti ka vendosur me bashkëkrijuesin e tij,pra me lexuesin,marrëdhënie të krijuara në heshtje,në mirëkuptim,si dhe të gurit me gurin,të cilat së bashku krijojnë edhe kështjellën,edhe bjeshkën,madje edhe Bjedeshkët e Nemuna,ku edhe i vendos një pjes të ngjarjeve krijimtaria e librit më të ri të Naim Kelmendit.

Ato krijojnë edhe kullën legjendare të Jasharajve të Drenicës,ku u përsërit nga Adem Jashari,epopeja e Oso Kukës,por edhe Kosharen po aq legjendare ku ngriti epopenë moderne Agim Ramadani,i cili ishte po aq sa luftëtar edhe poet,poet i ngjyrave dhe i fjalës…Naim Kelmendi ishte reporteti i Luftës së Kosovës,i gazetës “Bota sot”.

Nga vija e parë e frontit,në epopenë e madhërishme të Koshares,ai ishte krah për krah me luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës deri në ditën e shumëpritur të lirisë.Edhe reportazhet e para nga Kosova e lirë i përkasin penës së tij.Prandaj, frymëzimet e tij për heroikën moderne shqiptare janë nga më autentiket”.

*Arbër Ahmetaj, dërkaq për të njëjtën poemë, pra, për poemën “Shqiptari vdes duke kënduar”, në qasjen e tij të thukët, do të veçojë se, “ Është fat i madh sot të takosh një njeri që të rekomandon një libër të mirë.Jo se librat e mirë janë paksuar,por se është bërë shumë i vështirë seleksionimi i tyre në pafundësinë e botimeve kaotike në gjuhën shqipe.

Në bibliotekën simbolike të një mikut tim këtu në Zvicër,gjeta rastësisht librin me poezi të Naim Kelmendit “Shqiptari vdes duke kënduar”.Rutina e zakonshme e paragjumit më kërkonte që të lexoja disa faqe.Befas vërejta se librin e kisha mbaruar dhe nuk po mund të flija.

Pse më la zgjuar ai libër faqepaktë?Çfarë veçanësie ka poezia e Naim Kelmendit që të rrëmben e të detyron ta lexosh me një frymë?Pse pas leximit të tij ndjehet nevoja e një udhëtimi metaforik deri në rrënjët e qënies tënde,deri në fillesat e njeriut shqiptar dhe hapësirës së tij jetësore?...Poema,është ndoshta gjinia më defiçente në krijimtarinë shqipe.

E përdorur si formë poetike e propagandimit të ideve e ngjarjeve ditore përgjatë metodës së kapërcyer estetike të socrealizmit,ajo akoma nuk e ka gjetur shtratin e vet,nuk e ka gjetur krijuesin e vet,subjektet dhe heronjtë,mjetet e reja të realizimit artistik.i gjetur në këtë luginë artistike,përkohësisht pothuaj se të shterrptë,Naim Kelmendi me poemën “Shqiptari vdes duke kënduar”, ka dhënë ndoshta piketat e para të poemës shqipe me subjekt,teknikë,frymëzim dhe strukturë të re.

Fati i dheut-Atdheut,gjeografia e tij e përgjakur dhe e shkrumbuar,përbëjnë dekorin dhe dimensionin tragjik të poemës,përkundër vdekjes, e cila shndërrohet në një “këngë” metafizike.Në këtë kontrast ku vdekja e individit është këngë,ndërsa përgjakja e dheut-Atdheut është tragjedia që s’duhet të lejohet të zgjatet më tej,shpalosen edhe personazhet e prekshme si guri, njëkohësisht eterike, si ëndrra,të poemës.

Në atë hapësirë mes këngës së vdekjes dhe vdekjes tragjike,persiatja poetike ka vend boll për t’u livadhisur,në të gjitha përmasat e botës,shkon e vjen nga skaji në skaj i dheut-Atdheut,nga ora zero deri në çastin e papërjetuar akoma as nga ne as nga fëmijët tanë,shfaqen herë Gjergji i Mesjetës e herë Ademi i ditës së paradjeshme, herë Molla e Kuqe e herë Arta,Shkup e Shkodër zënë vend në pak faqe poeme…

Veç Poeti është aq i kthjellët dhe i vetëdijshëm se mobilizimi total i subjektit të revoltës kërkon një rishikim total të Un-it,një rishikim të biografisë së vet, ai duhet të armatoset me gjiçka të mundshme:Humbja nuk lejohet,pasi nuk bëhet fjalë për vdekjen personale,për vdekjen këngë,por për tragjedinë e vdekjes së dheut-Atdheut.

Ja sepse në këngën e tetë Uni, ndalet e pyet vetveten se cili është dhe i duhet një kohë bukur e gjatë,të paktën deri në fund të asaj kënge,për ta bindur vetveten për të kaluar në numër shumës,pra jo në “Unë”,por në “Ne”,që të thotë:”Ne jemi asht i vjetër para kanibalëve me thika në duar”.

”Dhe i them Hamzës…” te kënga e dhjetë poeti prek të djeshmen tonë,si padashje zbulon identitetin e Un-it në emër të të cilit flet,zbulon atë që e ka thënë haptas,në përkushtimin për legjendën e trimërisë shqiptare:ADEM JASHARIN.Bash në këtë këngë gjenden edhe nënshtresat më të ngjeshura,më të thella të vetëdijës,aty gjejmë betë apo betimet pagane të rrënjëve tona ilire.Heroi që ka vendosur të shndërrojë vdekjen në këngë,qysh më përpara është betuar në tre katër gjëra të shenjta,tek ngjyra e flamurit,tek fara dhe rrënjët e fisit,tek buka!...

Naim Kelmendi me poemën”Shqiptari vdes duke kënduar” paraqitet si poet formalist i kujdesshëm,plot tension,ai u grahë me vemendje metaforave që ato të mos i palohen me njëra-tjetrën,duke ruajtur kështu qartësinë dhe ritmin e ndezur të shkrimit.Ja ku e kemi një poemë që duhet lexuar,tash vijnë të tjerat…!”.



Poezin ga Naim Kelmendi nga libri i tij


Në një jetë pas Krishtit



Poezi


GJITHÇKA DHE ASGJË


Gjithçka jeton në mendjen time
gjatë kërkimit për ta arritur majën
fillon në mëngjes dhe ekziston
në secilën ëndërr deri te asgjëja

gjithçka nuk mbaron dikund
në mes, por në fund të zhgënjimit

nuk përfundon atje
në mesin e mjegullës
pa vdekur shpresa në kërkimin
e përjagur caqeve të jetës dhe mundimit

gjithçka dhe asgjë janë dy skaje
janë dy fije të frymëmarrjes
që nga ecja e deri te fundi i ecjes

gjithçka dhe asgjë vërehen përditë
e përnatë në secilën rrugë jete
nëpër secilin ndriqim që s’preket
sepse mund të të humbin para syve
si një hije e bukur prej hyjnije

gjithçka dhe asgjë janë të varura në krahët
e ëngjullit dhe s’mund të lagen nga shiu

gjithçka dhe asgjë janë shumësia e numrave
rreth e përreth kozmosit dhe kaosit
janë vetëm lidhje numrash të përjetshëm

gjithçka dhe asgjë janë hiri i mbetur i një feniksi
janë përtërirja, janë jeta e dikujt deri në vdekje

prandaj, gjithçka dhe asgjë janë një fiksion i bukur
kur mendon se të gjitha i ke, dhe asgjë s’është ytja

aty ku është gjithçkaja është asgjëja
dhe aty ku është asgjëja është gjithçkaja

nëse i ke të gjitha nuk ke asgjë
nëse nuk ke asgjë do t’i kesh të gjitha

asgjë është një numër i pallogaritshëm
dhe njëkohësisht një llogari bankare
që s’e ke hapur kurrë në ndonjë bankë

gjithçka është një llogari e madhe
që ke ëndërruar ta kesh në ndonjë bankë
amerikane, evropiane, në mars apo në hënë
dhe jeton sërish nën jehun e egër të asgjësë

kjo është gjithçka dhe asgjë
je e tëra dhe s’je asgjë prej gjëje

gjithçka mund të jetë një shumë e pagëlltitshme
ndërsa asgjë mund të mbetët një zero e akullt

në gjithçka mund të shëndrrohen buzët
e paputhura të një të dashure të shpirtit
në asgjë mund të përsëriten tëra përpjekjet
për t’i puthur ca buzë të dashura femre

gjithçka mund të jetë një kujtim prej hiri
asgjë mund të mbetem pas fund-fillimit
sepse gjithçka dhe asgjë janë realitet i mërzitshëm

mos u lodhni me gjithçkajen dhe asgjënë
lërini të qeta në rehatinë e mistershme të kaosit…

më në fund gjithçka fillon prej asgjëje
asgjë mund të fillojë prej gjithçkaje

Prishtinë, maj 2003

BALADA E KTHIMIT NË ATDHE

Tash u kthyem te burimi i etjes
për t’u dhënë kohëve emër e mbiemër
shpirtrat e mi të vegjël, loçkat e babit

kur ika nga kjo hapësirë
isha vetëm, endësha vetëm
vishkull në një andrrallë
që nuk shpjegohej n’gjuhë të huaja

kisha një qëllim të vetëm
që m’ bënte dritë rrugës, mugëtirës
të kthehesha patjetër te burim i etjes
e ta prekja me shikim gjeografinë
time të lirë, hirin e saj të flashkët

erdhëm lehtë fare, pahetueshëm
asgjë nuk e gjetëm në vendin e vet
dikend s’e njoha dikush s’më njihte më
s’e kuptoja vetveten as pasluftën
me emra të vrarësh nga rrënja e kombit

Prishtinë, nëntor 2005


QËNDRIMI VERTIKAL

Valët përbijnë
njëra-tjetrën

edhe dashuritë poashtu

po shkëmbit i mbesin
vetëm vrimat e plasat
e ca gjurmë t’ përplasjes

sa shumë duron
e s’luan nga vetvetja-

HIJA SHETITËSE E TJETRIT

Më tmerron Hija e tij
rrugëve të frymës sime

andej kah jeton
si bishë e plagosur
duke kërkuar shtegun

në vallen e djallit
është fije e pakëputur

rrugëve ma pështjellë
lëmshin me ngjyrë fute
dhe përgatit akt tjetër
për vrasjen e Laokoonti


KAOSI

Çdo gjë që u krijua
nga kaosi
mund të kthehet
sërish aty
për t’u vetëshkatërruar
sepse kaosit
nuk i besoj
mësa besës
së një lavireje…


PRAPË DEMONËT

Dje ishin kokë cerberësh
kryerrugës, kryejetës
nëntokës kaliruan me biografitë
e egra prapashpine

plehu i kohëve t’perënduara,
ende ua zbardhë rrugët
e idealit t’një plehurine

në kryejetë në kryerrugë
kanë dalë përsëri
të verdhë, të kuq,
soj i çuditshëm
helmin e gjuajnë kujdesshëm
në kohë tjetër në njeri
dhe prijnë me flamujt
e dufit të tmerrshëm

në krye të radhës
nën dardhë kokrrojnë

ULCINIUM

Në këtë qytet
dashurohet shqip
e s’të sheh as zoti-

vetëm se,
dashuritë tradhtojnë
sepse kanë gjak njeriu


RREZATIMI I DASHURISË

Rrezatimi vjen
nga shpirti i femrës
jo nga shtrati i saj

prandaj, e gjurmoj
deri në thellësi atë shpirt
që e dua deri në fund

duke më djegur thellësisht
ma shkurton ngapak jetë

sa më shumë që e dua
aq më thellë më vret e padukshmja

në mesrrugë furtunash
thërras në vetvete

m’duket se Erosi
paskësh qenë tradhtuar
aq shpesh nga rrezatimi i dashurisë

prandaj, i them, ik oh djall
kjo natë është mallkim
më shumë se dashuri

mëkat që s’ lahet
me një jetë…

Prishtinë, 26.4.2003

MBROTJA NGA OKTAPODËT

Nëpër teh kurrë s’i kanë rënë
rrugët i kanë pasur të shtruara
me lule gjithfare,

dhe sërish i shtrojnë drejtimet,
i gjejnë tëra hyrje-daljet
nuk shtyhen fytas me rribat

dalin andej kah vetëm ata dalin
hyjnë andej kah vetëm ata hyjnë

format i ndërrojnë sipas çastit,
sipas kohës dhe rastit, pamjet

e vetmja mbrojtje nga oktapodët
t’i rrish pip në këmbë historisë
dhe ta shkruash secilën faqe t’jetës
me gjuhën dhe gjakun e së vërtetës

E DUA…

E dua femrën të veshur
me ndriçimin e tejdukshëm
kur e shoh të zhveshur
nuk ngopem me zbrazësinë
e saj të pafundme
plot jetë të magjishme

kujtoj, është më mirë
kur e dua të veshur
me ndriqim të tejdukshëm

kur e dashuroj të zhveshur
s’ngopem me zbrazësinë e pafund
përplot epsh të magjishëm

e kërkoj, sërish ta dua, ta takoj
sikur t’i kisha një mijë jetë
do të përgjërohesha njëjshë

QYTETI NATËN

Mbushet ditën
zbrazet natën
shikimeve të heshtura

urave të ngritura

dashurive të rrënuara
ngjarjeve të tronditura

dhe kurrë nuk u dihet
fundi as fillimi
Gusht, 2003

BUNGAJË

A bën një ditë
së paku një ditë t’vetme
pa ulërimat e njeriut

pa vetëvrasjen
e tij të përditshme
n’zërin e ndërgjegjes

së paku një ditë
pa këtë ulërimë njerëzore
po sa bukur e shëmton vetvetja-

Prill, 2004

TRIPTIK PËR TRADHTINË

1.
M’u soll pas shpine si gjarpër
ma helmoi rrugën, ma ngulfati fatin

më helmoi saherë
në bardhësinë e fjalës

2.
Në fund kafshoi edhe bishtin
e vet nga xhelozia-

ngase unë arrita në cak i pari

3.
tradhtia tjetër ishte vetë lubia
m’i helmoi stinët dhe kohët e mia

tradhtia e tretë
pas meje kafshoi kokën e vet
por unë vuajta gjatë nëpër jetë-
Essen,dhjetor 2004

APOLOGJIA E GJËRAVE QË S’JANË

Në mbretërinë e Hadit
janë shpirtra kristal
ndriqojnë thekshëm
e shkumbëzojnë të zezën
nga e zeza e tyre tmerrshëm
të shtirur gjithë jetën si hije njeriu
kinse për t’u besuar
në ato që s’i kanë
tërë qenia e tyre e pakët
ndriqon në mbretërinë e Hadit
në ato që s’janë tjetër
veç spik i zi te kohët e asgjësë
është e vetmja pjesë e tyre
që u takon nga tragjedia e fatit

TË JESH VETVETJA

Të jesh vetveteja vertikalisht
katërcipërisht vetëm vetvetja
në secilën rrugë të fundit e t’fillimit


edhe kur t’lëbyrën sytë
nga dritat vezulluese
të mashtrimit fatzi

edhe kur ta ndrydhin kujtesën e lshtë
edhe kur ta shtrydhin lëngun e t’pathënmes

edhe kur ta hedhin
mendimin në rrashtë
edhe kur ta dredhin

vetvetja të mbetesh
me atë qëndrimin vertikal
mos ia lako as edhe një hap
ecjes, siç e ka njerëzisht

e jotja, biografi,përjetësisht

të jesh vetvetja
në substancën tënde

që të mbron nga acari
i imoralitetit njerëzor
të mbron nga kutërbimi

i mendësive t’pamoralshme
në të gjitha kohët

pra,patjetër të jesh vetvetja
është vlerë që ruan bërthamën
në substancë të qenies

dhe në dritën e vetëdijës


SPEKTAKËL I HIJEVE

M’i kanë tradhtuar
të gjitha dashuritë
lakmitë e tyre të zeza
uritë e tmerrta
tradhtarë fatesh
cerberë e t’pabesë

orgjive dhe fundit të tyre
koha vdirret e pashpresë

ata,flamuj në gjysëm shtizë
vetë spiku i zi në kujtesë


ISHULLI I QENVE

Bëjnë banjo qençe në natyrë
dhe mbajnë higjienën personale
nën jehun kutërbues të shurrës

pastaj lehin thik përpara
e kafshojnë me t’pabesë mbrapa

vazhdojnë me avazin e vjetër
pas kudrave besnike t’lëna n’mëshirën e fatit

maninë e t’lehurit s’e ndalin
ditë as natë ndaj biografisë njerëzore
çarten egërsisë me sytë e kuq
si të komunizmit kundrejt kokave

në ishullin e tyre bëjnë jetën fare të lirë
e demokratike sipas doktrinës qençe-

sërish pëshurrin gjurmën e vet
nën jehun e t’lehurave nervoze
Shkurt,2000


NË NJË JETË PAS KRISHTIT

Gjeli zgjohet në mëngjes
dhe shikon mundësinë
e fillimit të një kënge…

nuk e kupton dot
trishtimin e të tjerëve
që vuajnë gjithandej,që vdesin
pa asfarë ndihme praën tyre…

hë po çdo bënte ai gjel
me aq fuqi te veten,pa e ditur asnjëherë
se kur dhe kush do t’ia pres kokën

në një jetë pas Krishtit
kemi vuajtur dhe ende vuajmë
njerëzoren e kryqëzuar në Golgotë

pse m’i shkaktuat gjithë këto vuajtje
përse ma bëtë tërë këtë përçmim
mor ç’keni fituar nga lavditë
e zeza t’urretjes djallëzore,

gjeli zgjohet si zakonisht
dhe unë zgjohem në oarën gjashtë
shikojmë mundësinë e fillimit
të një kënge që trandë shpirtin

pa i kuptuar udhët e mundimit njerëzor
nesër,pasnesër e përgjithmonë

në Librin e Zanafillës
është shkruar e vërteta e t’vërtetave
për ta mësuar,për ta thënë
për ta zbuluar,për ta ruajtur

nesër kujtojmë se vdesim të mirë
si ëngjëj të pafajshëm pas këngës
ende kullon plagë e gjallë degëve të kombit

prandaj në tërë një jetë pas Krishtit
kuptimi është tkurrur në kutinë e mendjes
mbi një qiparis thehen rrezet e diellit
dhe bie më pas një shi i shëndetshëm

zot-o,amen na ruaj kujtesën
dhe kuptimin për ta kuptuar
herët a vonë a ndonjëherë

se jemi dikund veç kuptimi
i diçkaje që lëviz përgjithmonë
në kërkim për të kuptuar,

se dashuria është i vetmi
bar shërues për shpirtrat
që s’urrejnë e që s’kanë mëkatnuar…

Prishtinë,2009


******************

ESENCA

Në esencën e gjërave

kërkoje veten

në margjinat e jetës

nuk jetohet ashtu vetëm

të kanë zbuar

deri në moskuptim

pastaj t’i bëjnë

të nëntëdhjetenëntat

prapa shpine e përanash

tash të duhet vetëm esenca

e asaj që është gjakuar

nga paraardhësi ynë

në një kuptim të jemi Një

me degët rreth një trungu

jo ti fryesh më një fyelli shurdhan

nëpër botë fillivetëm pa identitet

kthehu te esenca dhe kërko kuptimin

në lëkurën tënde të rrjepur

në gjeografinë e kombit

sepse mashtrimit i del vonë tymi

po një mik yti tash është sa njëqind

të dikujt tjetër,

aty ku duhet të jesh ti ende s’je

e mos më kallëxo përralla pa kripë

kur e lëqit vëllain tënd

pse sheh me sytë e Argusit

pastaj si mor si kënaqesh

me vetveten në kaq kuptim

po a ta kanë copëtuar gjeografinë etnike

shekujve dhe a s’po të dhemb kjo

kur në esencë nuk je ai që je


DUKE QENË VETVETJA

Duke qenë vetvetja jam mërguar

nga esenca e gjërave të dashura

jam mbyllur si eremit në jetën e pajetë

kam thirrur në njeri dhe s’më ka dëgjuar kush

askushët janë shtirur se kinse s’kanë dëgjuar

se kinse s’kanë parë asgjë përtej hundëve

duke qenë vetvetja kam rënë në dashuri

me të vërtetën e ditur e të hidhur pelin

ia kam vënë kokës fjalën në pritë

vetëm për t’ua thënë në sy t’palarat

vetëm për t’ua numëruar poshtërsitë

dhe, duke qenë vetvetja përjetësisht

gjak më kanë pikuar mendimi e fjala

dhe s’kam luajtur kurrë nga e thëna

veç plagët ulërinin idhshëm shpirtërisht



UNË ME KOHËN FLAS VET


Dikund në një sfond i vetmuar po vdiste

zëri i një fëmije-engjëll

për shkak të hipokrizisë së të mëdhenjve

vetëm për shkak të vdekjes

së ndërgjegjës në njeri

dhe për shkak të mosleximit

të librave filozofik mbi moralin

librat nuk shiten si dikur

në treg shkojnë flakë laviret

marihuana pederët dhe gratë mashtruese

a po frikësohesh nga e ardhmja e pakrijuar

e pyeta dikend atje në grumbull

para shitores ushqimore me çmime të lira

jo assesi, sepse jemi mësuar tashmë

me gjakderdhjen me terrorin me krizat me luftën

po fatin tim si ma ruajnë kaq shumë

këta, armiqtë që kurrë nuk flenë -

këtë herë heshtjen s’do ta lë të heshtë

unë me kohën flas vet për gjërat në mungesë

për tregun e fjalëve që shiten shtrenjtë

në emër të çështjes kombëtare

për shpirtin e lënë rrugëve të botës

përtej shtatë detëve,për biografinë

në pasqyrën e thyer në letrat e dashurisë

të vëllait Serembe, atij fatkeqit dashnor

ai sërish mendon të kthehet në vendin e krimit

qyqet do i vras mbi qiparis nëse më vajtojnë

këngë qyqesh, s’dua më këngë vajtimi

mbi një mendim më pret ky fati im, i miri

sepse e di pse jam dhe e di kush jam

andaj me kohën flas vet unë i-liri




MEDITIM

Keni masakruar shekujve

me gulfim gjaku me mizori

por, a e keni menduar një

se veç një farë shqiptari

t’mbetet dikund, ai do t’mbijë

zoti s’ka thënë se do zhduket

ashtu si mendon armiku i tij…

Prishtinë, dhjetor 2009



ÇAST VETMITAR

A thua

a do të kishte kuptim

kjo Mulhouse

pa një shqiptar

si unë,

edhe këtu flitet shqip

dhe pëlcet shqip mendimi

heshtja e vret heshtjen me përmallim

po ku u fshehët biografi

e gjurmëve, dilni

biografi e rrugëve të fatit tim

Mulhouse, korrik 2009


KUTIA E MENDJES

E di se jam

atje

këtu

gjithkund

ngapak

dhe ndoshta askund

e di që jam

ai që jam

në ecje

të pandalshme

për t’i kapur fijet e këputura

dikund ka ndodhur

pakuptimësia

dhe ka ardhur rënia

tash jam aty ku jam

sërish te kërkimi

në vetveten e humbur

caqeve të pakuptimësisë

në aureolë të jetës

më pret lavdia

atje në breg të fjalës

në breg të shkrimit

një horizont i bardhë

hapësirave të pajetuara



Shtutgart, 8 korrik 2009


NDJENJË

Unë ty të kërkova

apo ti mua më gjete

fati im i fshehur

kemi kaluar

rrugë të gjatë

e të përvuajtur

sërish u takuam bashkë

e u pamë me hënë të mirë

me hënën pesëmbëdhjetëshe

tash po ecim

me veten tonë secili

me nga një kryq mbi shpinë-



ATY KU S’ISHIM

Secili jeton të veten

pjesën e vet secili

e merr nga dega e tij

dhe ecjen dhe biografinë

e vuajtjes

prandaj uroj të kenë vreshtat rrush

e të bëjnë kumbullat kumbulla

plot degën fiku

dhe plot këngën plot dhembjen

koha e vargut

le të na e duan

së paku gjurmën

atë që bëmë njeherë

për të mirën e tjetrit

e vetëdijën e gjërave

dhe s’prish punë jetuam

sipas qëllimit të parë e të mirë

apo s’jetuam ashtu si e pamë ëndrrën

për ideale të larta, pse na e morën dardhën

në degën që s’arritem as ta prekim,

sepse ishte në pyetje atdheu,

i mi që më kërciste nervat

nëpër të vërtetën e thënë

i tyre që po ia shtrydhnin

tamblin e nënës,po ia hanin

deri në palcë kuptimin e tyre

sikur rendin etshëm zulutë

sepse pjesën e vet secili e merr

nga dega e tij,dhe shkon

i fryen ashtit dhe vetmisë

CIKËL ME POEZI NGA NAIM KELMENDI

Nga libri „ESENCA“, poezi, botoi „RUGOVA ART“, Prishtinë 2010


GJYKATË

Krishti do t’u kishte thënë,
fali oh zot se s’dinë çka bëjnë

këta nuk pendohen për të bërat e tyre
larashë të pistë në zhvatje në ecje
ngarendin si kojrrilat natën…

oh zot bejau gjykatën
këta të qajnë ditën
e të kafshojnë natën
pastaj dhe një përmendore ta ngritin
në vajtimin e tyre
sikur aq shumë më paskan dashur

Prishtinë, gusht 2010


ESENCA

Në esencën e gjërave
kërkoje veten

në margjinat e jetës
nuk jetohet ashtu vetëm

të kanë zbuar
deri në moskuptim

pastaj t’i bëjnë
të nëntëdhjetenëntat
prapa shpine e përanash

tash të duhet vetëm esenca
e asaj që është gjakuar
nga paraardhësi ynë

në një kuptim të jemi Një
me degët rreth një trungu

jo ti fryhesh më një fyelli shurdhan
nëpër botë fillivetëm pa identitet

kthehu te esenca dhe kërko kuptimin
në lëkurën tënde të rrjepur
në gjeografinë e kombit

sepse mashtrimit i del vonë tymi
po një mik yti tash është sa njëqind
të dikujt tjetër,

aty ku duhet të jesh ti ende s’je
e mos më kallëzo përralla pa kripë
kur e lëçit vëllain tënd
pse sheh me sytë e Argusit

pastaj si mor si kënaqesh
me vetveten në kaq kuptim

po a ta kanë copëtuar gjeografinë etnike
shekujve dhe a s’po të dhemb kjo
kur në esencë nuk je ai që je


TË JEMI, BRE…

Njëherë e një mot të gjymtuan
ku nis e ku soset kufiri yt etnik
na mbeten datat për t’i kujtuar
tragjeditë në radhën e shekujve

s’kin parë aso mendësie
kohët prapa dhe motet tjera
veç prej zotit të ka ardhur mbrojtja
e moszhdukjes nga faqja e dheut
dhe mori e të vajtoi më pas
Vaso Pasha…

2
i ndoqën i zbuan në dhera të huaja
shqiptarët,duke lënë prapa
veç heshtjen e vrarë në kujtim
një histori të tmerrshme trishtimi
që qante në rremb qyqesh

e kush nuk i përgjigjej masakrimit
me Kosovë, gjenocidit me Çamëri
masakroheshin tmerrshëm dy cepe
të etnisë sonë…

3
mbete aq pak Shqipëri
pa pjesët e një tërësie etnike
një Shqipëri micrrule

andej toka çame
gjak e lot dhe vrragët
e një gjame…
këndej toka dardane
gjithmonë fije e bukur shqipe
dhe n’lozen e një rrëfane…

4
për kujtesën e kohëve
ishte viti 1878 në Berlin
dhe Londra me 1919
mbamendje e dhembshme
dje e sot për mua e për ty…

5
e tash që jemi në Degën tonë
këtu që jemi - vetja
të jemi përgjithmonë
ata që duhet të jemi

nga aty ku nis e ku soset kufiri yt etnik…


KUJTESË

Mbase e di ku e kanë kufirin gjërat
atje ku t’i kanë marrë përdhunë
e të ndoqën, të zbuan…

me tesh e kotesh
dhe të masakruan
në hapësirat tua etnike
erdhën u katrrisën në degë
të legjendës në cep të mitit
rrejtën gjithë kohët për historinë
e vetes, ore s’ishin kurrë, as janë kurrë
as filli as pjesa as grimca e së vërtetës…

janë tharma e vrasjes e masakrimit në njeri
e mendimit të vrenjtur mbi etni, janë hija e zezë
e zbehtë që lëshon rrënjë në hapësirat e tjetrit
po sa jetët m’i ka borxh, sa kohët e mizorisë
sa këngët, sa legjendat e vrara në buzë të bulimit
sa dasmat e përgjakura, sa nuset e veja, sa fatet
e vrara në breg të blerimit, po sa jetët e shuara
sa kohët e pakrijuara në breg të mendimit…

mbase e di ku e kanë kufirin gjërat
atje ku t’i kanë marrë përdhunë
e të ndoqën të zbuan…
mendim i miri mbiftë
mbi esencën duke menduar njëjtë
si njerëzit si bimët si kohët…


HIMN PËR JETËN

Ata, që ishin dje, jetën panë dhe ikën
s’deshën asgjë më pak asgjë më shumë
nga zjarri i saj nga mundimi i përjetshëm
heshtur ranë ndër bimë dhe pushuan

një ditë, ja, ashtu, ikën dhe shkuan
vetëm pikëllim jete mbetën në ne…
por nga kurmi i tyre, s’e di, gjë
kohëve, ndonjë varg a i shkruam

dhe kambana patjetër se do bjerë
për çastin tonë në këtë udhë njeriu
një lot një dhembje në pikëllim dite
kohës kohë as ne tjetër nuk i duam

veç nga kurmi ynë, hirin
e shpërndarë nëpër caqe drite…

mbi çastin dhe orën që dikund ndalon
s’e di a kemi kohë për një çast tevona
të mendojmë pse erdhëm, pse shkuam
aq heshtur aq etshëm aq shpejtë

dhe kujt iu deshtë më shumë
jetës apo vdekjes, e jona…

Prishtinë, 2010


UNË ME UNË

Qëndroj në pikën zero dhe hedh vështrimin
rreth vetes së njësuar në numër
në numër të pallogaritshëm prej kohësh
vështroj dhe dëgjoj përreth gjithë oshtimat
e thirrjeve të zhurmshme të atyre që u nisen kaherë
te qëllimi i vetëm, qëllimi i aureolës së vetvetes
të jetës, të rrugës, të një qëllimi të vetëm
duke e arsyetuar qëllimi mjetin
në dorë të tyre që frikshëm honepsin…

e unë me unë ngarendi djathtas
nga e majta iku mu në mes të rrugës
nëse veç një këmbë andej më ka rrëshqitur
drejtohem në të djathtën
që në mëngjesin e hershëm të mendjes esëll
pastaj dikund kah mesdita mundohem të masë hijen
time të vetme mbi dhe se a më peshon sa trupi
i shëndosh sa mendja ime e përqendruar në gjërat
e llogaritshme për ekzistencën time dhe të familjes…

unë me unë ngarendi dhe majtas
dhe përshëndes në skaj të rrugës ndonjërin
nga ata që morën flamurin dhe turravrap u renditën majtas
dhe zunë vend në krye të rreshtit në krye të vendit si cung
pastaj eci unë me unë sikur t’mos isha fare mbi këtë dhe
sepse më mbetet vetëm hija e zbehur që më mjafton
të hahem më veten e tepruar duke medituar për çdo gjë
të tepërt për një mendje të zakonshme, të tepërt
për një kokë që s’lodhet për të arritur kohën…

unë me unë ngarendi mesit
dhe në mes të rrugës gjej hijen time drejtë
të shkarravitur ecejakeve të thikta dhe vragëve
që dhembin sa herë ma kujtojnë secilën kohë të emrit
tim dhe mbiemrit të babait tim Salihut e nënës sime Xufës,
asaj besnikes së përjetshme të jetës së jetuar ndershëm
prandaj, gjurmët dhembin dhe ofshamat më vijnë nga poshtë-lartë
por humbin në shumësinë e kaq fateve të pallogaritshme si unë…

vështrimin e hedh tek qëndroj në pikën Zero
rreth vetes së njësuar në numër të ditës të çastit
edhe pse grupin e gjakut e kam zero pozitiv e i bie
çdo grupit tjetër për secilën jetë njeriu që është në rrezik…

unë me unë mbytem në paturpësinë e imagjinatës
që më tërheq rreth jetës duke më thënë se jam një pikë
qoftë dhe një pikë në kaosin e gjërave që sillen rreth esencës
amen, sa mërdhijë disa shkallë nën zero atmosferë të ndjenjës
në ecje të thikta duke kërkuar caqeve të pakuptimta të jetës…

sërish ngarendi njëtrajtshëm çdokund
dhe jam përsëri vetvetja deri në fund
duke deshifruar kodet e vështira të jetës
nëpër ecjen vertikale hullive të vetvetes…

Prishtinë, 2010


7. VDIQ E DJESHMJA

Vdiq përgjithmonë e djeshmja jote
me veten mund të hahesh
ta pështysh në fytyrë
t’ia thuash të pathënat,krejt çka ke dashur
t’i thuash e s’ke mundur ta takosh Hijen tënde
në hapësirat e pa jetuara bukur
krejt çka të ka mbetur peng i djeshëm
një mur i trashë na ndanë nga mendësia e saj…

2
i ke parë duke kalëruar egër,mbi të djeshmen
dhe kanë rrejtur sërish përmbi orët e fatit
dhe ia kanë shkërdhyer nënën asaj buzëmbrëmjeje
asaj mesnate ia kanë bërë të nëntëdhjetenëntat
mor e kanë kurvëruar kurvat dje mbrëma të veten aq bukur
dhe kanë sharë mbi çështjen kombëtare antikombëtarët

3
e djeshmja vdiq sikur hapat e tu udhëve të kërkimit
duke takuar dikend që s’e ke dashur as ta shohësh…
ke dashur ta takosh dikend që s’ke mundur as ta arrish
ta kesh në celularin tënd e që të kanë thirrur të tjerët
pa asfarë rëndësie vetëm sa për ta rënduar kohën

4
pra përshëndetu me të djeshmen, ajo shkoi në vend
të vet dhe s’kthehet për miliona vjet kurrë më
nëse s’e ke arritur Mollën e Artë harroje veten përgjithmonë
je një i pafat i pandreqshëm,je veç një frymëmarrës udhëve tua
kah s’i bien askushi me veçantitë tua të tmerrshme për të qenë
ngjyra e ndërgjegjes dhe identitetit tënd që s’e vëren askushi

5
një mur i trashë na ndanë nga mendësia e saj
tash mendo ndryshe,nis një lojë dhe ndërroja ndryshe gishtat fyellit
mendo një tjetër melodi nëpër telat e këputur të heshtjes…
nga e kaluemja jote s’ka mbetur asgjë për ta plehëruar t’ardhmen
veç dihamat e epshit dhe seksi i orëve të mbrame
kanë dhënë shpirtin e vet mbi aktet e dëshpëruara
përfundimisht ndryshe mendoje jetën dhe veten tënde
kapërthurur numrave të quajtur Njerëz
dhe mos provo ta prishësh qetësinë publike
të dënon ligji sa të djegin edhe flokët

6
vdiq e djeshmja jote përgjithmonë
dhe hija e saj ka mbetur e mbaruar në hapësirat e padukshme
është shuar e gjitha nga vetja që ke pasur dhe duhet të pajtohesh
me ligjet e këtij kozmosi të tmerrshëm dhe kaq prefekt i ndrequr
sa të mos mundesh kurrë të dalësh nga kufizimi i mendjes
sado që parashikon larg e më larg të përtejmen dhe s’ka mundësi
të njihet e përtejmja,mund të supozohet dhe mund vetëm të jesh
e Sotmja sikur ishte e Djeshmja dhe të shuhet çdo gjë e jotja
kështu e ka fatin dhe krejt kozmosi sipas një parashikimi
bazuar në teori të pabesueshme që s’janë për t’iu besuar

7
dhe vdiq e djeshmja ne duart e krimit
në duart e lavireve rrodhen fatet e së djeshmes fatale
në imagjinatën e mendësive t’uritura shpresuan cerberët
dhe morën pjesën e Cezarit dhe pjesën tjetër të varfër e lanë
melodi e këputur udhët e mia të kërkimit në njeri në veten e tepruar
po endem po endem për ta mësuar tejpërtejen pa dobi

8
tash dua të ngulitem këtu mbi një mendim
duke i dëgjuar këto pika të ditës me shi të përjetshëm
fli i bëj me veten time në gjuhën e vargut që s’i bindet assesi pësimit
dhe besoj, naivisht i besoj të përkohshmes që do kalojë me dhembjen
e shpirtit për t’paarritshmen dhe të përjetshmes që vret zërin e t’përkohshmes
aq bukur me hipokrizinë e orëve në ecje pahetueshëm
drejt rrokullisjes nëpër horizontet e vizioneve t’pabanuara
pra, vdiq e djeshmja, bëjani varrin në mendim të bukur dhe me urti
rrugë tjetër s’ka për të arritur te kuptimi i humbur…

Tetor, 2010.


UNË JAM SHENJA

Njëjshëm e bëj ecjen
si përpara kur isha i vetëm

as ritmin e hapave s’e ndërrova
se asgjë s’ka ndodhur
përveç hijes sime të stërzgjatur
dhe që e urrej ndonjëherë
kur e shoh si zvarritet vetëm
udhëve të kërkimit e fati kërkund
as njeriu as humanja as zëri i t’vërtetës

unë prapë jam shenja
në kohë si një hu i ngulur në dinjitetin
që s’pjerdh kush në te mësa në një mut

shenja në hapësirë që jeton e ec
që orientohet me një tru
që flet me një gjuhë dhe që
fjalët avullohen në rrjedhën
kaotike të harresës e të vetëharresës
me vonë shkoj në WC-në publike
dhe kryej nevojën shqip si të gjithë
njerëzit, frymoj me të përgjithshmen

dhe të përveçmet e shënjojnë ditën dhe çastin e tyre
për interesin personal për identitetin e gjërave
që kurrë s’i kam njohur,
për hair na qoftë hapja e tregut të shitësve e stërshitësve
të ideve kombëtare…
unë strukem në lëkurën time e frikohem se s’më zë biografia
e gjërave që s’ndodhën as të martën sepse ishte e martë
të premten s’do të ndodhë asgjë
sepse në vikend mendimet dhe idetë e mëdha duan pak rrezitje
pak pushim pak ringjallje në bregun e qetësisë

pra, unë jam shenja
që eci që gjuaj në shënjestër të vetvetes
dhe prapë eci e eci derisa ta ha të tërin si kafshë - Naim Kelmendin

Shtator, 2010

SHQIPTARI VDES DUKE KËNDUAR


(Poemë kushtuar Adem Jasharit,legjendës së trimërisë shqiptare)


1.

Gjaku është e vetmja metaforë e kuqe

vdekjes i jep kuptim përjetësisë rrënjë

mbi imazhin e sakatosur të Dhe Atdheut

po kënga në momentet e vdekjes hijezezë

a s’është idealizëm shqiptar i shpirtdhembjes

së madhe shqiptare vurratave të historisë

aty ku dhemb Kosova a nuk derdhet gjaku

aty ku vritet Kosova a s’është gjasë e vjetër

vetëvdekja, dënimi me vdekje për veten

për hir të dritares në ardhmëri bardhësish

po vdekja shqiptarçe aty ku vdesin burrat

a s’është e vetmja fije e hollë që s’këputet

kur e kafshojmë dhembjen e dashurinë

me Kosovë të përcëlluar n’melodi vajtimi

dhe s’vajtojmë kur marrim vendim mbi veten

të biem flijim përmbi kthetrat e natës lubi



2.

Kur na e futën ujin përfundi e mishin e dhisë

në mes gjakut nuk flihet më në atë shtrat

përfundi na ruan një gjarpër që na kafshon

kur të dojë natën në mesnatë, ditën në mesditë

ta lëmë tokën nuk bën se është mëkat

ta lëmë kokën është jetë e përtejme pa fund

s’ka mbetur kohë për rruaza në pe,por koha

është kohë për luftë, kohë për kryqëzatë, kohë

për të marrë frym shqip dega e gjethit n’maje

kohë për Lulëkuqe Llapi e Drenicës etjes në zgjim

kohë për t’i rënë bririt në të katër anët e dheut

kohë për të filluar kohën e lidhur n’zingjir si qen

mor, kohë është për kohën që di të lind nga hiri

do ta ndjek për zotin në gur e në galinë

ka për t’u çuditur alemi e polemic kur i dal n’pritë

e prite i them tash këtë plumb shqiptari në ballë

që të merr në kokë e nuk i shkon krisma huq

robi e ka balsam vdekjen sesa jetën pa ajër t’lirë

prej se mbitë ju ushtri djajsh këtë gjuhë flas me ju

dembabaden përmes tytës i kemi ndarë me ju pleqëritë

me ty vetëm pushka vetëm plumbi sa t’ia këpus kohës

një hallkë nga jeta e robit e sat a lëvizë nga vendi

kohën zero e sa ta përkufizoj përgjithmonë këtë fund

3.

Një hije më del e më flet përmallshëm

krejt e papërkufizuar në është ëngjëll, në është

shfaqje e djallit s’e di por i flas, i rrëfehem, ajo

më pyet ndoshta nga shqetësimi i vet, përvuajtur

unë pranoj t’i përgjigjem pa dorëza, pa të keq

atdheu s’është leckë që vihet në bisht të sorrës

është për jetë që nuk hahet, nuk pihet, ka shije

të pashpjegueshme, aromë të pasosur, përkufizim

të qartë në fjalët e djegura, për çdo sakrificë rruge

ashpërsi krizash e akullnajë kur e ke larg e djeg

në eshtra, djeg në vargje përcëllon në këngë

kur e ke pranë fle në të si në gjirin e nënës

ia thith gjinjtë e s’ia shterr qumështin e bardhë

të rrit më ëndrra të përkund nëpër ninulla

të jep peshën e gurit ngjyrën e fjalës dhe emrin

me mbiemër dhe ta mban besën kur i flet në besë

e tam ban fjalën kur burrash i lidhesh për fjalë

edhe kur i vjen deri në fyt era e plehut është durimtar

nuk nxiton të anatemojë emra të përdhosë mbiemra, t’jep rast

të përmirësosh veten njëherë përveç kur më e rënda

nëse e tradhton mallkimit të tij as në varr s’i shpëton

4.

Përse je ulur mbi atë gur i vetëm i menduar

në sy të vezullojnë pika lotësh e nuk ke zë

a s’është më mirë të bësh diçka konkrete

mundimi yt i brendshëm trishton në rrënjë

po çka po kapërthuresh në atë këngë, e çka

është ai vaj i burrit që nxjerr kënga flakë

e mbush trimëri odën e burrave e çan fushën

si të ishte fundosur anija në det, si të ikte

jeta e djegur nëpër gjurmë të humbura në humnerë

piskamash në orbitë të errët e thirravajesh

në trajta të paajër e zbrazëtive pa emër

ecejakeve pa një thirrje që vezullon rrugët

përmbi pamjet e vdekura e të burgosura keq

të rrahura tërë natën kokës që nuk bindet

të jetë kokë e dëgjueshme nën udhra asisoj

të djajve me ide nështruese e nënçmuse

duke u munduar të t’japin mësim e doktrinë

e shkencë të rreme mbi mitin e gënjeshtrës

dëshpërimin duke dashur të ta bëjnë mësim

e ti s’pranon as të parën herë as të dytën

as të tretën as kurr jehërë nënshtrimin

edhe nëse të vrasin s’pranon të të thyejnë

në ideal të shenjtë as ta thyesh rrugën e nisur

5.

Nuk e di se kujt i bëjnë përshtypje

këta lot zemre këto dhembje të tmerrshem

që s’i duron as zoti e s’mund t’i drynoj

por ja po e qaj këtë pamje të ftigshme

që na rrethon me armiq të rrezikshëm,

botën na e kanë bërë si një top leckash

që kah ta vërtitesh e shikon si ndizet

i del flaka etje, shuhet, digjet tjetërkund

përrmbyllet njëra krizë hapen varret

bëhet varr pas varri deri në çmenduri

u humbin edhe emrat pa i ditur ku i kanë

as eshtrat as letërnjoftimet as pa ditur

përse kanë lindur aq të pafat pse vdesin

pa asnjë mbrojtje në duar gjakpirësish

ndërsa atje në kancelaritë hijerënda

mbahet prapë mbledhje dhe shkojnë

e flasin të mëdhenjtë pështyma u thahet

fjalët bëjnë spektakël fjalët keq tradhëtojnë

të vërtetën e shenjtë fjalët bëhen kafshë

të egra dehjes me shampanjë me shikime

të dhelpërta me orekse të egra ujqërie

6.

Po unë ç’të bëj tjetër, kërkoj veten time

terësive të humbura të masakruara i gjej

veç gjurmët e gjakut për liri përgjëruar

këtu viti, këtu datë vdekja, këtu epoka

e shiut epoka e thatësirave e thirrjeve

për shpëtim në emër të zotit në emër

të së drejtës në jetë njeriu pa vrasje

pa shëmti të verbër e të prishur nervash

e të dalë arsyes së gjërave në vetvete

prandaj këtu i gjej të gjitha me emër

e mbiemër me datëlindje e fundshekull

duke kafshuar e keqja afër e duke hyrë

sikur shushunja në mes të ajrit të pastërt

pa vetëdijshëm kemi kopjuar diçka

pahetueshëm a s’po e sheh gjakun tim

të shprishur gjeografisë popullore copat

e ndara në duar të ndyra në gojë myku

përgjaket njëri cep shpopullohet tjetri

masakrojnë të parin e copëzojnë të dytin

andej ua vrasin zogjve këngën e parë

ajrin e lirë ua verbojnë gjith këndej

dikund tjetër s’i lënë as t’shohin ëndërr

fatin e tyre në udhë drejt diellit, heej

nxinin turr e turr barbarët, spijujtë, agjentët

çatalloheshin fytyrave mesjetave të zeza

e zinin viktimën e lidhnin me litar në fyt

e venin në kryqin e tyre dhe e kryqonin

antinjerëzisht pse thoshin se jeta jonë

sillet përgjithmonë rreth boshtit të lirisë

7.

Shqiptaria pi qumësht me etje në rrënjë Ilirie

në sofër shtrohet buka e kripa e zemra përplot

besë ora e saktë në dashuri brezash pa rrena

fjala e pathyer në emër të Atit e të Birit

e në emër të shpirtit vetëvdekja e trimit

në shtat e shtatëqind vafshin se Unë njëherë

kam vendosur ta bëj timen për dhe Kosove

ah këtij dheu i pëlciti mjaft zemra, iu bënë dëng

nervat e tij, duke ia zënë diellin mbi kokë kërkushi

me fatin e zi duke luajtur me gjakun e tij me lotin

me ofshama nënash me tragjedi nusesh e krushqish

nëpër ëndrra t’përflakshme përplot zbrazësirë

mot e përmot veç shkrumbi dhe fajtoret e mortit

vit e për vit burgjet prit e përrcjell shqiptarë

nënat, motrat e shtëpitë pëlcitur i ka trishtimi

para tytash, para fytyrsh gjelatësh, para thikash

më prit tash kalorësi i gjakut, çast i bukur

për t’ia shkrepur shqip nga damarët e plasur

8.

Po unë kush jam Unë që rri në këtë lëngatë të zezë

durimi a s’është i sëmurë e kush i beson brengës tij

ai tjetri t’i bën të nëntëdhjetenëntat e s’pendohet

ne ia pimë mëkatet me katran këtij Ballkani plak

po Unë mos qofsha bre burra në m’u rrudhtë syri

nga vdekja që s’do ta lë pa e përshtyrë në sy bote

atij askushi pezmin e mbledhur do ia derdh

në fytyrën e pistë le ta shënjtërojë pësimi, dhe

le të ikë prej kah kla ardhur me tërë atë Mesjetë

ose në mos ikt kam për ta varë si qenin e jo

me një vjershë porn ë Fushbetëjë do piqemi

do i masim pëllëmbët e shikimit e hapat e pezmit

dhe krismës shqipëtare do ia nxjerr me zë tymin

prej shkrumbit të durimit prej helmit dhe gjakut

le të burojnë kuq tëra të djegura vrragëve të fatit

mjaft ka zënë myk ndër ne ndeshtrasha dhe mjaft

e kanë ngrënë shpirtin tonë tradhtitë e askushëve

vend më s’u ka mbetur fjalëve veç pushka e ka fjalën

a ta lëviz pak gurin njëqindvjetësh Evropa sa t’shohë

se gjarpërinjtë do të dalin, sa kokat me helm, sa tmerri

ka për ta shëmtuar njeriun pranë tij, se ne prapë jemi

asht i vjetër para kanibalëve me thika në duar, gjëmës

me xhelatë të tërbuar e skenare krajlash për të na zhbërë

9.

Ejani t’ia këpusim dënimin, mjerimin

Sizifit me atë gur mbi shpinë keq e kan dënuar

perënditë e pezmit që dinë aq egër të dënojnë

i pafund mundimi i përjetshëm se tmerr i madh

të mos na qesin kodra pas bregut magjistarët

gënjeshtrat e kripura në filozofi mjerimi

kanë ditur të lëshojnë rrënjë në shpirt psikë

të vetëburgosur të vetëvrarë të vetevdekur

nga frika e mosvdekjes dhe bëhen torturë

e fjalëve të pathëna në pushin e vetvetës

pa mos ia thënë popullit të drejtën si qiriri

të vërtetën që digjej si pisha nëpër gropina shpirti

mor ejani t’ia këpusim prangat robërisë e shekullit

që ka ditur të na ndajë në Berlin e në Londër

t’ia themi me krismë gjaku se shqiptari nuk vdes

ashtu si ia gatuajnë zhdukjen kokat e barbarisë

mor ne s’jemi katandisur të gjithë bre, jemi këtu

qëkur nxeu ky diell, qëkur dimë për Shkup e për Shkodër

e patëm nga Molla e Kuqe gjer në Artë pamjen një me

Ilirinë

e ku keni parë ju ore armiqtë t’i trembni me britma

e gogolë

10.

Dhe i them Hamzëz t’ia dridhë pak telin

më pyet se cilën këkgë e dua cilën histori

po këndoj të gjitha bre burrë të tërat me radhë

krejt qka janë shqiptare dikah u del tymi

se ia kam dhënë besën vetes me një betim

betim të shënjtë tek ngjyra e flamirit tek fara

e fisit tek rrënja e lashtësisë tek buka e vatrës

se kush ia ka lakmi ecjes së ngadaltë të breshkës

s’e arrinë kurrë lirinë dhe s’del tej robërisë

breshkat dhe minjtë s’ia dalin kurrën e kurrës

të krijojnë mendësinë e qëllimit të tyre final

për të arritur përgjithmonë lirinë e qenies

ngase janë minjtë pa zemër e breshka pa mend

lëvizjes i duhet ngjyra e gjelbërt ecjes më alegro

ja si i kanë bërë vend njeriut tënd në humbella botës

herë në atë skaj herë në këtë skaj si vezët e qyqes

thirr andej e këndej thirr njëqind vjet në të shurrshër

kalë i Skëndërbeut a s’e ndanë në dysh hapësirën e erdhi

Gjergj e na mblodhi tok dhe të doli zot zogu i shqipes

11.

Në oda burrash është pjekur burrëria është djegur

teli i lahutës janë përrcëlluar këngët në trimëri

trimëri pas trimërie betejë pas beteje i kemi vrarë

i kemi ndjekur me turp i kemi mundur, pyetni vitet

epokat e shkruara me gjakun tim pse i hesht det-o

pse m’i mban kaq gjatë pezmet e derdhura në valë

që të vrasin që të mbysin me lemerinë e misterit tënd

ku je tash vuajtje e përvuajtur po zi na i ke rënë

e zi na i ke shkruar këto stinë e vite, po zi të është

derdhur përmbi kohë e kokë e trup trishtimi

i marrë ishte zjarri i tij dhe ngulfatja jote

dhe hovi yt i zi, revan pa kokë e pa sy

po a zhdoket një popull bre ç’të drejtë

i dhatë mendimit sadist e shpirtit të zi çetnik

urrejtje të zbrazni mbi mua sa uji i detit

s’kanë gjethe drunjtë sa paskësh urrejtje në ju

sëmundja anemike në shije bishe e nerv patologjik

u ku bërë hije brezave deri në çmenduri totale

detyrë nacionale për ta zhdukur një popull etnik

nga kjo çmenduri zoti u steb, bota bëri u dridh

panë e çka s’panë kohët n’kafshërim të një race

por ne prapë vumë ca gurë fjale atje në Kaçanik

12.

Fjalës do t’i japim ujë Rugove e ajër Llapi

në poret e dheut që është i yni, i lashtë

sa vet rruzimi sa vet drita e diellit

sa vet Drenica me përrballje me xhelatë

njëherë do ta mësojmë kohën t’kohojë shqip

prej Çamërie me Lidhje e Besë nga Prizreni

e s’do t’u falet asgjë as kokat e tyre prej kuçedre

kur s’ka dritë kur të vritet e drejta e saj ne jemi

kthetrat e shqiponjës ku thërrmohet epshi i territ

kur s’ka liri thashë, në shtëpinë tënde hyn

e del i mpirë ndjenjash e fjalësh dhe i tëpërt

të duket vetvetja ngase s’di ku ia kanë lidhur nyjën

cilës plagë i dhemb më shumë etja për dritën

terrinës njëqindvetshe duhet ndezur fitilaqen

ta shohim njëri-tjetrin ku ramë e ku shkelëm

në magji të zeza e në puse me ujë që s’ec e s’pihet

dritës në memorie t’ia nxjerrim për diell qëllimin

pa e pyetur kurrë veten a është herët a vonë

vonë është sa t’duash, herët është mjaft për tu nisur

rrugët në një pikë e në një drejtim e në një ditë

dhe do ta marrim ja hurin ja tirqit ja orët e liga

do të na e shtydhin lëngun e kujtesës me të zitë e ullirit

13.

Nesër keni për t’ia parë majen lisit e kokën e tij

si i pretë rrufetë e mnerta me urrejtje të serrta bishe

ata që ishin dje nuk janë sot jemi ne këtu mbi dhe

përsëri Ata që duhet të vdesin në vetëmbrojtje

njërin sy e mbajnë harur për Veri, tjetrin për Jug

ujkonjat na ndërsehen sërish në këtë fundshekull

me pabesi si gjithë jetën të pangopur në toka shqipesh

dheut të Kosovës i mbjellem te plisi i bardhë

këtë radhë po ia shkruajmë këtë histori të ashpër

gjurmën e vjetër me dy kobure të Isë Boletinit

do t’jemi çdokund aromë toke në vesën e mëngjesit

nesër, pra, në prehjen e barit, në paqe, në liri tonën

le të blerohen stinët dhe një libër le të lexojnë

për luftën e fundit, krimet e tyre makabër animalësh

me gjak shqipesh po bukur ia ngjyrosëm të ardhmen

po bukur i dolëm përballë ia gjetëm lulen e ballit

andaj s’duam lot duam histori Kosove e këngë ilirishte

ekzodet kurrë më të mos ekzodojnë nga dheu ç’është yni

jo ikjen po ardhjes t’ia mësoni kohën shqip tek burimi

14.

Në tokën arbërore Gjaku i arbrit shihet vadave

luleve e pranverave në secilën stinë cicërrimash

atyre që e tradhtojnë vetëm anatemën e përjetshme

të vdesësh kur duhet të vdesësh nuk është vdekje

përjetësisë i duhen emra, ideale, zëra, etje, atdhetarë

e atdhetarizmës kënga në gojë mu aty para vdekjes

një zë kushtrim për t’i zgjuar edhe të vdekurit në varre

e dredhim nga një duhan kaçkakësh me babën Shaban

derisa rreh dora, rrah gjoksi, pëlcet pezmi nëpër damarë

është ora jonë e shenjtë, idealja, jetën ia lëmë peng

tëra të ardhmeve se u duhej lavdia këngëve tona

librave të historisë, vargjeve, ugareve të përjetësisë

u duhej një udhë tjetër një shteg në ajrin pa dhunë

përsë ne jemi përse është e jona përse është gjaku ynë

gjakimit tij përgjërimi për jetën e lirë të bimëve tona

në Golgotë kryqëzimit na kanë helmuar dritëshikimin

kanë pirë gjakun tonë e kanë derdhur si ujë burimi

e tash kush ia rrah më mirë telin se lufta që erdhi

plumb për plumb e ballë për ballë e zjarr për zjarr

p one nga luftëtarët ende i kemi të përcëlluar sytë

me luftën lozim si me macë se fat tjetër nuk kemi

15.

Pushkën top, babë, syri s’na lëviz as këmba

sa të kemi luftë me bisha të gjallë jo se jo

të vdekur s’na falin të bëjnë copë të shqyejnë

deri në frymën e fundit pingul jemi para egërsisë

të nesërmet s’vdesin kurrë, babë, vijnë më mijëra

marrin bekim në këtë gjurmë në këto plagë gjaku

e shkrimi ku janë drynuar egër vitet e burgosura

sot s’është luftë është dasmë e madhe e kremtë

e shpirtit të shtypur që pëlcet përtej stuhive

le ta dëgjojë Evropa pëlcimën e t’i mërrolet

ndopak vetullat mbi syrin e dhisë e në shikim

të akullt e t’i ndizte pak bishti, pak hija e turbullt

e pak hidhërimi i saj kur ai masakrojnë paqen

kur i përgjaken popujt kur s’ka vend për robër

e të ikur, kur s’ka kah ua mbyll derën urive

për drejtësi njerëzorë për liri kombëtare

mor, ejani se na ranë e t’ia shkrepim shqip

një jetë që e kemi rritur e pjekur për këtë ditë

16.

Ore, ata vrasin magjet e miellit e brumin e bukës

njerëzoren me shpirtra mizore ia vrasin zogjtë

ditës me diell degës në pemë të bleruar

ia përgjakin tëra dritaret e kthyera kah e diela

e paqtë në pushim hyjnor me urdhër të zotit

mor, cili guxon të na prek në këtë tokë hyjnore

e të mos ua lëmë kokën si qenve në tyta armësh

bandës së tëbuar turr pas gjakut të shqiptarit

ishin çdoherë janë e do t’jenë armiq të kohës

në verë në pranverë në vjeshtë e në dimër

në krejt çka shihet e fluturon qiellit të vet paqësor

e shohin egër paqen plot llahtar kohën plot kaos

ecjen e zezë nga secila gjeneratë deri në pikën zero

lumturohen në pikën zero shkallë në minus në zemra

që ndjejnë zi ngjyrimit me të zezën e tjetrit si përherë

s’ua gjen për be të bardhën në asnjë shtegdalje

është dritë e tyre nata që i ka zbukuruar me shëmtim

17.

Trishtimi i tepërt për të vjellur nga pamja

e tyre nga mendja e sëmurë me paranojë shpirti

ka për të ckurruar gjak ora e shëmtuar viti 1998

viti 1999, e kanë për të vdekur e kanë për të ndodhur

vdekje përplot lavdi e kanë për ta ngrënë tradhëtitë

vetë njeriun e turpit që do t’ia ha si kob jetën e tij

do t’ia vulosë fundin e tmerrshëm, humbjen e madhe

për të mos u ngritur kurrë më përmbi lirinë njerëzore

mbi lirinë e bimëvë mbi lirinë e fjalëve mbi të menduar

ka për të dalur guximi nga nëntoka nga epika

arbërore, kanë për të shprepur orët me trimëri burrash

trimëri trimash e trimëri shqiptare që pëlcet si kripa

shenjën (UÇK) do ta kenë në uniforma e në djepa

në LAVDI kombëtare në male në shtigje në thepa

aty ku bien zogjtë e shqipes përjetësive të shenjta

18.

Pamjes do t’i kërleshen leshrat e kokës e trupit

ata që s’i kanë ditur gjërat kanë për t’i mësuar

ata që s’i kanë njohur kanë për t’i parë me sy

e për të mos besuar se paskësh kaq mizorë

e mizori të egra prehistorike e paranjerëzore

ata që s’kanë besuar do ta shohin të vetetën

përplot sy të nxjerrur, koka të prera, njerëz të vrarë

nëna të therrura me shtatëzëni e pleq e plaka

bërë për shëmtim të zotit nga duart e krimit

pastaj vijnë nga perëndimi vijnë nga Evropa

plot epsh mëmëdhetar ngritet flamuri i Arbrit

betohen një nga një para tij para atdheut

lidhen besë për besë për Vdekje o Liri, dhe

ua shohim syrin në shënjestër, gishtin në këmbëz

madhështinë shqipëtare në urtinë e hershme të Gjergjit

kushtrimit i del fjala e nga jehona e saj nxihen malet

toka ua ka të madhërishme pamjet, koha të përflakur

ua nxjerr shikimin e pangopur mbi kokat barbarësh

19.

Hyjnë e dalin e hyjnë tepër mjerueshëm

me syte e kaosit në të gjitha rrugët e përtëritjes

lakmi e zezë i ndez i verbon keq i vampiros

pranverat në sytë e tyre s’janë për të qenë stinë

me kaltërim e me lule e me dashuri njeriu

për atë qiell të kaltërt mbi kokë e mbi tokë

për pak diell mbi qiell për pak shtrojë pa gërmadhë

askund s’ua gjen shembullin për mendësi lubie

për rast të veçantë me sëmundje të pashëruar në farë

të egër në shpirt të egër në gjakra vrerë e helmët

urive të tyre s’u del as planeti s’ngopen me shqiptarë

i duan tri pjesë të botës detet për mish popujsh

burra armiku mbetet armik i përjetshëm brezave

asnjërit s’i zihet besë për ne janë ata që ishin, ata

që janë histori mizore, urrejtje e çmenduri mbi etni


20.

Kosovës mos m’i dërgo më letra nga mërgimi

nga të katër anët e globit anëve të errta të zbrazëtisë

kjo tokë ju do brenda balsam i tëra plagëve të saj

kur t’i gjendemi pranë kur t’ju ka gjelbërim dhembja

për t’ dalë zot në orë të liga tek ia vrasin zigjtë

tek ia bëjnë gërmadhë pamjet e rrugët e një qëllimi

tek i mbushen fushvdekjet me kufoma e fushbetejat

t’i jemi pranë dhimbjeve të lindjes në ara në male

e mos t’i thuhet për të flakës së shpirtit të mos digjet

dhimbjeve të harbuara kur ia përgjakin epikën, këngët

kasapët e përkryer për t’i prerë dhe pipat e fundit

e për ta zhbërë nëse munden me pemë e frymorë

me teshë e koteshë duke e ndjekur me tmerr deri në themel

veç gurëve të themelit që s’i lëkund kurrë as ia merr

nga rrënjët e trrollit etnik e nëpër farë e fortë epike


21.

Ah, shqiptarë plisbardhë e mi zemërdjegurit

të tmerrshëm, ah, mbi supe vitet e robërisë

kudo gjurmë dhëmbësh fashistë të një bishe karpatesh

që s’e di kurrë ku është kufiri i mizorive të çmendura

ngjarje tragjike e kanë kripur kohën mizore e shpirtgur

anë e kënd globit të shpërndarë tragjikisht pikë e pesë

brenda e jashtë të ndarë në mes veti nëpër rrathë ferri

ah tmerri im përplasja ime e tmerrshme në ty

në therrtore therren në fyt arsyet e pastra e kombëtarët

i lënë kokat për dhe të atdheut e flamur shqipeje

pse jo unë ka çdo të drejtë ta lë kokën për tokën

për zotynë kjo racë është patalogjikisht e pashëruar

t’u biam, ta ndjekim deri te një farë të djallit

e mallkim u paçin të ardhmet e tyre deri në një

u shofshin brezat e tyre barbarë e çdi gjë qe e kanë

mësuar antinjerëzisht zoti ua mbuloftë me shëmtim

edhe në fund të globit po të jetë mbirë far shkjau

mos u mashtrone bre se nuk ka kund shkja të mirë

ka vetëm shkije vampirë kudo racë e fëlliqur, mjerim

ka toka kah e shkelin, mjerim kanë pamjet kah i djegin

22.

Pa u ndarë mirë dita e nata krimbohen të papritura

nga vrimat do të dalin veç krimba me krimbërinë e vet

na vërshojnë të etur për pushtet e jo për shtet, medet

po verbim u ka mania për sundim farë e pakuptim

tragjedinë s’e shohin e kanë mësim të huaj lakminë

e prishur për kurtha pas shpine për hile e shërbime

kobëzeza në emër të djallit kur hapet kutia e Pandorës

janë zaptues të egër fronesh të pista e grabitës

me koka përbindëshe pa e parë përbindëshin tjetër

përbindshëm të sulur mbi shqiptarë-heeej burra more

po e lëshuam një këmbë dhe` Kosove këtë plagë të madhe

më mirë t’i biem not detit e të dalë ku të dalë

por jo pa u zhdukur në njeri të fundit e në shqiptar

të fundit pa mbetur shqiptaria pa gjak pa farë

s’e lëmë Kosovën në gojët mesjetare në ujqëri karpatesh

është shenjti me ne është NJERIU që vjen andej

atlantikut i dërguari i zotit në mrojtje të drejtash

është miku ynë më i miri në ditët e vështira

dhe s’kemi për t’i mbetur borxh për miqësi të shtrenjta

dhe s’kemi për t’ia harruar kurrë dorën e zgjatur

në këto orë të liga përfytjes me vampirë e shtriga

23.

Erdhën t’i fryejnë prapë të zezës mbi mua

vetevrasje të bukur u kishte rruga e ardhjes

me mite në maje shtize me lutje për krime

me bekim tek historitë e tyre primitive

tek rrenat që e kanë shkencë nacionale

dikush më ta prit t’i shohim deri ku e kanë

unë i thashë le t’i shohë zoti le t’i gjykojë e drejta

le t’i shohë njerëzimi se si turren radhë me radhë

me kokë gongone plot shëmtim për t’u trishtuar kuptimi

se si përkryhen urrejtjve pas tokave të huaja si yshten

tek Molla e Kuqe ishte kufiri yne deri tek Arta në Jug

por këtë herë të ka mashtruar keq mëkata e gjakut helm

të ka verbuar sysh historia e krimit tash në Kosovë

fundi yt do të jetë turp fund i përjetshëm

para shek XXI s’u desht shpjegim t’i jipja njerëzimit

që s’iu ngopën kokat me tragjeditë tona me tokat

që s’janë tuajat këtë radhë do t’ia korrni të kotat

mendimit mizor me barbari mesjetash tek fara katile



24.

Nëna, motra, fëmijë me fëmijërë të këputur

trishtuar ju ka kaosi, traumat e rënda të këtij fundi

me lotët tuaj do bëheshin riga shiu për një shekull

uh, po ç’tmerre keni parë po ç’dhembje keni ndjerë

para syve të ju pushkatohen më të dashurit, të zënit

rob në duart e kanibalëve sadistë e antinjerëz

ata s’kanë gjak njeriu, janë krijesa shpirt djalli

vijnë nga terri monstruoz i historisë makabre

të mësuar brez pas brezi të pinë gjak shqiptari

ju që vdiqët padashje në illim e në mess ë jetës së ëmbël

me sy të nxjerrur me koka të prera me gjymtyrë copa

ç’faj i patët kohës e zotit që lindët shqiptarë e pse

jetuat shqiptarçe pse vdiqët me pasthirrma shqipe në gojë

ç’faj i patëm lindjes duke ia bartur jetës qefinin

shtigjeve kah kemi stisur ndjekjeve gjysmë të vdekur

25.

Pamëshirshëm qindvjetshavë ke shkelur mbi mua

ke bërë çka s’bëhet, ke stepur edhe zotin atje lart

Uh po armik i egër ke qenë e ke mbetur për jetë po ai

që kur ke ardhur e zure vend përeth tokave të mija

atëherë e sot ke mbetur barabar në tëra ecjet e tua

ku je vuajtje e përvauajtur po zi na i ke rënë epokës

po zi na i ke shkruar këto stinë e vite me të zezën

i zi na është derdhur pqrmbi koka e shpirt trishtimi

Ah, falë të qofsha zoti ynë, ku rendin kështu spijujt

tradhtarët, antinjerëzit, antindërkombëtarët, kurrë s’u falet

shiten lirë për ndonjë shërbim si kuaj pa shërbim

dëgjojani tash gjëmen krismës në këtë zgjim Kosove

është gjaku që ia shkruan historinë Ilirit e Ilirianës

është jehona e tij që pëlcet tek ndërgjegjet e botës

dhe vijnë radhë më radhë shqiptarët dhe i prijnë

luftës dhe epokës tek rrënja e lashtë ia bekojnë tytën

pastaj vijnë kremtet dhen shqip çelin sërish lulet e

bari rritet sërish dhe shpendët përsëri shihen sndej

e shumohen prej vezës së vet e bashkë me njerëzit

ecin lumenjt e stinët e mungojnë vetëm të rënët

s’mungojnë në asnjë çast emrat tanë mësa kohët tona

i yni i bie cep më cep pa drojë duke prekur zgjimin

duke mos besuar se nga hiri i vet Ringjallet Kosova

********
Nga Flori Bruqi:


Prometheu shqiptar – Adem Jashari

Heroi biblik e zotëroi nga fillimi deri në fundin e vet Betejën e pasmbrapsur të heroizmit -shqip.

Në çastin kur bishat e çmendura arritën ta vrasin më të mirin(o zot sa keq ata u sollën me koka të prera,njerëz të vrarë,pleq e plaka,nëna të therura me shtatëzani!)diçka e thellë, e tillë u shkrep në truallin dhe shpirtin që kërkonte vetëm gjak arbëror.Fillimisht në këtë truall lindi poeti ynë,i cili, ka gjëra të përbashkëta me vargjet fishtjane , mbase të ndërtuara në mënyrën më pikante te poema “Shqiptari vdes duke kënduar”…



Por, poeti i ditëve tona, është poet modern ,i fuqishëm, që e bëri të flasë shqip – heroizmin e babë Shabanit, bacë Ademit , Hamzës, Agim Ramadanit .

Homerit shumë i pëlqente zotërimi.Deri në momentin kur dueli hyjnor-ishte i pa-kryer,poeti i verbër e kishte dashtë shumë Akilin e kishte vlerësuar atë si një zotërues,krejt ashtu siç e synonte dhe ai vetë botën…
Bota i pranon dy a më shumë zotërues.Ne nuk e dijmë se si e ka”parë” Homeri duelin Hektor-Akil,ashtu i verbër ashtu me errësirën e padepërtueshme dhe të përjetshme nëpër sy,ashtu i pamundur,por e ka ndjerë e ka dëgjuar nga shembja e”thelbit” të tij.
Akili ka qenë një rast-hata,një kohë hata,një njeri – hata,një vrasës dhe një fitues – hata.

Ka qenë momenti që poeti ka kuptuar se ai, Akili, nuk është zotëruesi,por sunduesi,e vetmja gjë e përjetshme që nuk ju ka pëlqyer poetëve.Zotëruesi i baladës është nga Ruhoti i Pejës, është shqiptar,ka të botuara 17 vepra letrare .
Ai është si zogu që ka hyrë edhe vetë në balada lufte,sepse edhe ky ishte njeri i Baladave. Ai u ngrit me vargun e tij për t’i denuar ata – mizorët,që u sulën pabesisht – pas shpine , me elaborate,histori të tmerrshme , për t’i zhbërë me rrënjë nga faqja e dheut-Njerëzit Legjenda -,Adem Jasharin ,…Drenicën,Deçanin,Rugovën,Logjen e Llapin,…Isa Boletinin, Agim Ramadanin, që pikturën dhe poezinë dardane e la ta shkruajë në kohë paqje…,që kurrë për së gjalli s’e arrijti….

Poeti shqiptar ka emër dhe mbiemër, ai është Naim Kelmendi ,që këto ditë,ribotoi në Shtëpinë Botuese “Rugova Art” poemën –Legjendë ,me titull “Shqiptari vdes duke kënduar”…


Dhembja e çdo vargu , e shkruar nga poeti ynë pulson në çdo strukturë të brendshme , që shtrihet gjatë leximit në thelbin racional, ndërsa dhembjet ai i vë në shtratin e poemës nacionale …Pozicioni i çdo fjale,shenje,është i paracaktuar.

Poema për Adem Jasharin,e ka strukturën fishtjane.

Ajo është fabulë,prandaj e ka strukturën e poemës në gur.Duke e lexuar baladën kushtuar Adem Jasharit me titull”Shqiptari vdes duke kënduar”,e cila është botuar para 11 vjetëve , në numrat e gazetës” Bota sot”( 15 mars 1999 dhe 31 mars 1999)që më vonë është botuar si libër poetik(viti 2000 dhe ribotuar sivjet me disa plotësime ) me kapitujt II dhe III : “Poezi nga lufta”(5 poezi), të shkruara në frontin e Kosharës ,pra gjatë luftës ,me vjershat : Shqiptarët në luftë, Histori e gjallë, Vargje në mes plumbash, Fundi, Ora e fundit);kapitulli i tretë me titull “Kapërcimi i ujërave të turbullta”(13 poezi të shkruara gjatë luftës:Shqiptarët,Hyrje në atdheun e djegur,Zabullimë,Shkëlqim i zi,Misteri,Rendi i shurdhmemecëve,Fjalë e drejtë,Pështjellim,Tregim i moçëm,A pritet vdekja në shtrat,Krimet,Kapërcimi i ujërave të turbullta,Mundja e përbindshave )janë eksponent i shkëlqyer në ndihmë të argumentit për ndryshimin semantik të kësaj tradite të të menduarit.

Dihet se, shkrimtarët dhe të gjithë krijuesit e artit të vërtetë janë subjekte të faktorëve të ndryshëm jetësor.

Lexuesi pasi ta ketë lexuar librin”Shqiptari vdes duke kënduar”,gjithsesi do të bindet se Naim Kelmendi është poet modern.Lexuesi I mirëfilltë kur I lexon 47 baladat e Naim Kelmendit, do t’a ndjejë veten si në një shfaqje filmike,ku përsonazhet si Adem Jashari,Hamza Jashari,Shaban Jashari,Isa Boletini,Oso Kuka,Agim Ramadani,Kosharja legjendare,lëvizin si në ekranin e filmit duke na dhënë një art skenik në heshtje,apo një vallëzim të zjarrtë,që herë-herë është i akullt, me përplotë akrobacione të kryera skenike të një kalibri protonizmian,rrymë kjo e krijuar nga shkrimtari ynë i mirënjohur Shefqet Dibrani.

Sekreti dhe talenti estetik i homerianit tone shqiptar i përket një fuqije tjetër: asaj të njohurive të shkëlqyera të kodeve të shkruara dhe të pashkruara të gjinisë së poemave të gjata,asaj të përvetësimit të plotë të gjitha elementeve të poezisë (e veçanta është se askund nuk përdorën shenjat e pikësimit),asaj të zotësisë së tij profesionale për t’i kthyer këto njohuri në instrumente diplomatike,që ndihmojnë drejtëpërsedrejti në kryerjen sa më të përsosur të plotësimit të” shkyer” të hartës arbërore nga Evropa plakë.

Le të përqendrohemi në disa prej këtyre elementeve si dhe në mënyrën se si efektet e tyre kanë ndikuar kaq pozitivisht në poemën që gjejmë në librin e posabotuar ”Shqiptari vdes duke kënduar”….

Që në rreshtin e parë të poemës (prej 30 baladave) kushtuar AdemJasharit,legjendës së trimërisë shqiptare,është një rrëfim fishtjan ,i gjallë,i shfaqur me një sugjestivitet, i cili të tërheq më shumë kënaqësi drejt fundit.

Vini re fjalitë e para:

Gjaku është e vetmja metaforë e kuqe
Vdekjes i jep kuptim përjetësisë rrënjë
Mbi imazhin e sakatosur të Dhe Atdheut
Si dhe vargjet :
“aty ku dhemb Kosova a nuk derdhet gjaku
aty ky vritet Kosova a s’është gjasë e vjetër”
(balada 1,faqe 11)
Ose:
…..
përmbyllet njëra krizë hapen të tjerat
ngërdheshën dhëmbët hapen varret
bëhet varr pa varri deri në çmenduri
u humbin edhe emrat pa ditur ku i kanë
as eshtrat as letërnjoftimet as pa ditur
përse kanë lindur aq të pafat e pse vdesin
pa asnjë mbrojtje në duar gjakëpirësish
ndërsa atje në kancelaritë hijerënda
mbahet prapë mbledhje dhe shkojnë
e flasin të mëdhenjtë pështyma u thahet
fjalët bëjnë spektakël fjalët keq tradhtojnë
të vërtetën e shenjtë fjalët bëhen kafshë
të egra dehjes me shampanjë me shikime
të dhelpërta me orekse të egra ujqërie.
(balada 5,faqe 11).

Pra, poeti Kelmendi ,zotëron lirshmërinë narrative,paraqitjen dinamike.

Duke fokusuar aspektin psikologjik të ndodhisë apo gjendjes,ai përqendrohet pikërisht në rrëfimin e këtij aspekti.
Kjo i ka dhënë atij mundësinë të mos bjerë në komente apo analiza psikologjike,por që gjendjen psikologjike e manifeston brenda tejksit apo nënteksit në strukturën tekstore:
….
pahetueshëm a s’po e sheh gjakun tim
të shprishur gjeografisë popullore copat
e ndara në duar të ndyra në gojë myku
përgjaket njeri cep shpopullohet tjetri
masakrojnë të parin e copëzojnë të dytin
andej u vrasin zogjve këngën e parë
….
(balada 6,faqe 16).

Ose:
…
fjala e pathyer në emër të Atit e të Birit
e në emër të shpirtit vetëvdekja e trimit
në shtat e shtatqind vafshin se Unë njëherë
kam vendosur të bëj timen për dhe Kosove
ah, këtij dheu i pëlciti mjaft zemra,…
(balada 7,faqe 17).

Tek analizojmë poezitë i identifikojmë argumentet,gjendjet dhe, falë pastërtisë së jashtëzakonshme të baladave të Naim Kelmendit,nuk e kemi të vështirë t’i kuptojmë shtresat e niveleve filozofike dhe psikologjike,që gjenden pothuaja në çdo varg të këtyre baladave-Legjendë!

Në secilin varg të librit” Shqiptari vdes duke kënduar”,gjejmë domethënie të dyta e nganjëherë të treta për t’i analizuar në detaje.

Është interesante se, çdo varg është i regjistruar si me kamerë , me imtësi funksionale ,sikur veprime e gjeste të aktorëve , trillët e zogjve , instiktet e kanibalëve sadistë,që…”skanë gjak njeriu,janë krijesa shpirt djalli,vijnë nga terri monstruoz i historisë makabre,të mësuar brez pas brezi të pinë gjak shqiptari”( balada 24,faqe 34).

Naim Kelmendi e di mirë se me çfarë cilësish duhet t’i veshë protogonistët dhe në ç’fushëbetejë duhet t’ i vendosë ato figura.
Ai është shumë i kujdesshëm se kush janë,ç’qëllime kanë dhe ku e kur humbin apo fitojnë.
Personazhet e Naim Kelmendit janë të besueshëm sepse vetë ai si autor është i besueshëm.Ai u lejon atyre gjuhën që ata zakonisht përdorin,vetitë dhe vesët që kanë.

Naim Kelmendi është dhe do të jetë i suksshëm në poezinë moderne shqipe,sepse,nga njëra anë,ai e njeh mirë njeriun,vuajtjen dhe psikologjinë e tij,shoqërinë së cilës ai i përket, si dhe jetën në përgjithësi.
Nga ana tjetër,ai ka triumfuar në artin e krijimtarisë edhe më dy vepra tjera “Në një jetë pas krishtit”(Rugova art,2010) dhe “Esenca”(Rugova art,2010).

Naimi zotëron mirë të gjitha sekretet e zanatit të tij si një poet i madh bashkëkohor.
Suksese autorit!

Prishtinë,19.11.2010.


(Recension i lexuar në promovimet e librave të Naim Kelmendit ,në Institutin albanologjik të Prishtinës,më datën 19.11.2010,ora 13:00,që është edituar në TV News etj., si dhe në shumë web faqe interneti shqiptar )


******

Intervistë me shkrimtarin dhe poetin Naim Kelmendin

Kelmendi: Dimension tjetër i kuptimësisë poetike

Këto ditë është botuar libri “Në një jetë pas Krishtit”, i poetit Naim Kelmendi. Në intervistën ekskluzive për “Kosova Info” ai tregon shumëçka për krijimtarinë e tij dhe shpreh shqetësimet për lexueshmërinë e letërsisë kohëve të fundit.
Kosova Info: – Zotëri Kelmendi, sapo keni botuar vëllimin me poezi, “Në një jetë pas Krishtit”, çka nënkupton për ju ky titull.
N. Kelmendi: Së pari ju falënderoj për intervistën. Mund të them se, ky është një libër i ri poetik, pas disa librave të tjerë të botuara vite me radhë, ngase pos poezisë unë merrem edhe me publicistikë e me fusha tjera të gjinive letrare, por poezinë e kam kryesisht vokacion timin krijues. Mund të them se, ky titull ka ardhur për librin më të ri si dimension tjetër i kuptimësisë poetike, do të thotë duke u bazuar në aktin e gozhdimit të Krishtit, ashtu si e njeh njerëzimi, mirëpo mbase ky motiv edhe e ka pikënisjen në këtë akt, por përgjithësohet dhe merr konotacion tjetër, më të përgjithësuar, duke dashur që ta zbërthej atë kuptimësinë e mëkatit njerëzor, dhe besoj se këtë zbërthim dhe këtë kuptimësi, e thotë më së miri vet poezia brenda librit.
Kosova Info: Çfarë motivesh përmbajnë poezitë në librin tuaj?

N. Kelmendi: Mund të them se poezitë janë nga motivet më të ndryshme. Poezia moderne mbase shkapërderdhet apo shpërndahet nëpër një sërë motivesh, e po ashtu edhe poezitë e këtij libri, janë nga më të ndryshmet, personale, intime,lirika të dashurisë,lirika të atdhedashurisë, të jetës urbane, moderne, e motive të tjera, kështu që, këto janë edhe motivet që e përbëjnë poezinë time më të re, më konkretisht të vëllimit poetik “Në një jetë pas Krishtit”..
Kosova Info: Ku jeni inspiruar më shumë për t’i shkruar këto poezi?

N. Kelmendi: Si të ta them? Është në praktikën e jetës krijuese të poetëve dhe shkrimtarëve, që inspirimi mbase e ka çdoherë një pikënisje, niset dikund, dhe pastaj vjen deri te krijimi i poezisë. Inspirimet janë nga më të ndryshmet, nga përditshmëria e jetës, nga jeta personale e poetit, kështu do të thotë se, secila e ka atë pikënisjen e vet si inspirim, pastaj merr formën e krijimit, por unë mund të them, që për t’u kryer një poezi, nuk mjafton vetëm një inspirim apo një krijim i një poezie, mbase arti është diç më shumë, është një përvojë më e madhe, është një punë më e mundimshme, sepse është në natyrën e artit, është në natyrën e poezisë kjo, dhe mirë është që është kështu, ngase ia vlen që të sfilitesh dhe të vuash për krijimin, sepse poezia është një vlerë shpirtërore, dhe kur e kemi parasysh këtë, si vlerë, mendoj që ajo duhet të punohet, të rikrijohet. Tek unë përjeton faza të ndryshme të krijimit. Përjeton versione të ndryshme të krijimit dhe derisa merret forma përfundimtare, për ta bindur veten se vërtetë ia vlen, që të botohet në libër.
Kosova Info: Kur do të munden lexuesit ta kenë në duar librin “Në një jetë pas Krishtit”?

N. Kelmendi: Libri “Në një jetë pas Krishtit”, këto ditë ka dalur nga botimi, pra nga shtypi, ai së shpejti do të shpërndahet nëpër pikat e shitjes të kryeqytetit, mbase edhe në qytetet e ndryshme, aty ku gjendet libri,nëpër libraritë në Kosovë. Këtë libër e ka botuar shtëpia botuese “Rugova Art”, e cila ka një traditë botimi më se dyvjeçare, të cilën e udhëheq unë, pra unë jam krijuesi dhe drejtuesi i saj. Në radhën e botimeve të tjera, që kanë dalë këtyre viteve, nga gjini të ndryshme letrare, qoftë ato në prozë, poetike, pastaj publicistike e të fushave të tjera, dhe më në fund arrita që të botoj edhe veprat e mia. Kjo është ajo më e reja, nga kjo shtëpi botuese. Vëllimin poetik “Në një jetë pas Krishtit”, mendoj që edhe lexuesi do ta ketë së shpejti në duar, dhe si zakonisht, krijuesi pret reagimet e lexuesit, qofshin ato publike apo të formave tjera, kështu që ato janë të pritshme.
Kosova Info: E dijmë se jeni autor i shumë veprave të botuara, që ju keni shkruar edhe disa libra të tjerë, mund të na thoni se, cili ka qenë më i suksesshmi, sipas jush, apo cili prej tyre është pëlqyer më shumë nga lexuesit?

N. Kelmendi: Thënë të drejtën, botimet e mia datojnë që herët, që në vitet e tetëdhjeta, e që mund të thuhet që jam edhe përfaqësues i poezisë së viteve të tetëdhjeta, atëherë kur kam filluar botimin e veprave poetike. Mbase të shkruaj kam filluar që herët. Mirëpo, thënë të drejtën, kritika letrare, disa nga veprat e mia poetike, i ka veçuar në kohë, si vlera poetike. Mbase janë edhe mjaftë emra të njohur të letërsisë sonë të re moderne, që kanë shkruar për veprat e mia, qoftë këndej në Kosovë qoftë andej në Shqipëri. Mund të them se me mendimin e kritikës çdoherë jam i kënaqur, jam katërcipërisht i pajtuar, ngase kritika letrare nëpër kohë, secilën vepër që e ka marrë me theks të kritikës, e ka çmuar dhe vlerësuar pozitivisht, dhe kjo më gëzon si fakt. Unë, do të thoja që janë një sërë veprash poetike, siç bie fjala “Shtreza në fjalë”, e botuar më 1985, ka qenë fillimi i botimit të veprave të mia poetike, domëthënë kjo është vepra ime e parë poetike, që është pranuar atëbotë në konkursin letrar, me shifër, jo me emër dhe mbiemër, në konkurrencën e 33 dorëshkrimeve të edicionit botues “Zëri”. Atëbotë kjo vepër është pranuar si vëllim poetik në konkurrencën e 33 dorëshkrimeve dhe më vonë doli si botim i librit, me titullin “Shtreza në fjalë”, dhe besoj që kjo ka pasur atë vlerën e vet, si krijim poetik, që ka sjellë një frymë të re në poezinë shqipe të kohës. Dhe pastaj do të veçoja edhe veprat tjera si, “Pse ashtu Pandorë”, po ashtu vepër poetike,botuar më 1993, pastaj do veçoja, “Përballje me vdekjen”,botuar më 1999, apo poemën e gjatë, një ndër poemat e para të kësaj natyre, kushtuar legjendës së trimërisë shqiptare Adem Jasharit e titulluar “Shqiptari vdes duke kënduar”, së bashku me poezitë shkruar gjatë kohës së luftës çlirimtare,kur raportoja si reporter lugte, nga beteja e Koshares, e botuar në vitin 2000 dhe ndonjë tjetër, sipër shembull vëllimin tjetër poëtik, “Kohë për të folur gurët”, e botuar në vitin 2001, apo atë, “Sipërfaqja e padukshme”,botuar më 2003 etj. Thënë të drejtën, veprat poetike janë, siç është thënë edhe nga shumë autorë klasikë, apo e kanë thënë edhe të tjerët, disi nuk mund t’i dalloj, t’i ndajë, janë sikur fëmijët kur lindin, do të thotë, secila të duket më e mirë se tjetra, secila e ka atë pjesën e vet tek krijuesi, të vuajtjes së krijuesit, sepse, është një prurje, është një lindje që poeti e sjell. Dhe kështu këto janë ato që do t’i veçoja.
Kosova Info: Të gjitha këto vepra, të gjitha këto vargje, në zhanre të ndryshme, me tema të ndryshme, sa e vështirë ka qenë për t’i shkruar të gjitha këto?

N. Kelmendi: Nuk do të thoja se është aq e vështirë, ngaqë është vërtetuar në kohë, mbase edhe nga koha antike, mbase edhe nga ajo klasikja dhe më herët, se poeti lind, do të thotë është një lindje, është një prirje e lindur e të shkruarit, qoftë në fushën e poezisë qoftë edhe në fushat tjera. Nuk do të thosha që është e vështirë por është procesi ai që i ka vështirësitë e veta, i ka format e veta të krijimit. Në këtë drejtim, do të thosha se, janë ato vështirësitë e procesit krijues, por mbase të kësaj natyre, do të thoja që edhe vështirësitë janë të pranueshme, janë të mira, ngase kur ajo sendërtohet me frytin dhe merr atë formën e krijimit përfundimtar, për të ardhur si vlerë, ndjehem i çliruar, ndjehem aq i gëzuar, për shkak të prurjes poetike, sa që më duket si një çlirim estetik dhe një kënaqësi estetike.Kjo ecën kështu gjithmonë dhe nuk ndryshon.
Kosova Info: Çka mendoni ju për shkrimet letrare që bëhen sot në trojet shqiptare?
N. Kelmendi: Ndoshta mund të flas për një pjesë të kësaj letërsie, që krijohet në Kosovë, viteve të fundit, jo për tërësinë e krijimit, ngase jo edhe aq e njoh edhe letërsinë që krijohet në Shqipëri, ngase mungojnë kontaktet, pastaj mungon edhe pikëpamja e duhur për ta vlerësuar atë. Mund të ketë në Kosovë, po mendoj në poezinë tonë të re, postmoderne si po i themi, ka prurje të mira, ndoshta s’do t’i veçoja me emra, por mendoj që këto prurje duhet shkuar më tutje, ngase sikur nuk e tejkalojnë atë letërsinë që është krijuar në një periudhë kohe pak më përpara, mbase edhe e kam gabim, por mendoj që ka pasur prurje më të mira dhe më të vlerta tek poezia e viteve të tetëdhjeta,nëntëdhjeta etj, me disa përfaqësues, apo te poezia e viteve të shtatëdhjeta, po flas në tërësi edhe në Kosovë edhe në Shqipëri. Nga ajo letërsi mbase e kemi të argumentuar, që kemi prurje tejet të vlefshme, dhe sikur këto viteve të fundit, me disa emra, që ndoshta mund të jenë të paktë, për shkak se mendoj që është dashur të jenë më të shumtë. Këto prurje letrare sikur nuk i tejkalojnë gjithmonë ato vlera të krijuara më parë. Ka dhe vlera letrare të konsideruara që janë denjësisht përfaqësuese të postmodernes.
Kosova Info: Thatë që në vitet e tetëdhjeta ka pasur vepra të mira letrare nga disa shkrimtarë të mirë, mund t’i përmendni disa prej tyre qe kanë sjellur shkrime të mira letrare në duart e lexuesit?

N. Kelmendi: Por, tash te letërsia që është shkruar në Kosovë, unë do të mund të cekja disa prurje poetike të autorëve të gjeneratës, që përfaqësohet me disa poetë të njohur, që poezisë sonë i kanë sjelluë vlera të njëmendëta, duke mbetur kështu përfaqësues të një fryme të re të kësaj poezie që është krijuar në Kosovë, apo edhe në Shqipëri. Nuk do t’i marr në theks të fjalës me emër, por janë disa nga këta, që do të thotë e përbëjnë një përfaqësim të kësaj poezi, që është krijuar në atë kohë.

Kosova Info: Çfarë mendoni ju për lexuesit sot?

N. Kelmendi: Mund të them që degradimi i leximit nuk është rrjedhojë e sotshme, kjo është pak e mëhershme, pra mund të kthehemi pak në retrospektivë, mund të datojë që në vitet e nëntëdhjeta dhe deri sot. Pra, kështu lexueshmëria ka pasur një rënie të theksuar, do të thotë nuk lexohet sa duhet, por unë mendoj që kjo do të vie në shprehje gradualisht, por jo me hapa të shpejtë.
Kosova Info: Çka mendoni ju, kush ka qenë shtytës, që të bie interesimi për të lexuar?
N. Kelmendi: Në Kosovë janë rrethanat ato, çofshin ato politike, në periudhën e paraluftës, mirëpo ja që pasojat e tyre kanë ardhur edhe në kohën e pasluftës, meqenëse sot ndoshta edhe format tjera të medieve elektronike, e kanë bërë të veten. Por, prapë se prapë unë mund të them se, megjithatë libri si libër mbetet vlerë e pazëvendësueshme, sepse vlera e librit nuk zëvendësohet me mediet tjera.
Kosova Info: Dhe, cili do të ishte mesazhi juaj për lexuesit e librit?

N. Kelmendi: Këshilla ime e vetme është që të lexohet më shumë, mbase leximi sjellë dituri, libri është dituri. Dhe, këto dy sfera mund të ndahen, ngase nga libri mësohet dhe fitohet dituria, kurse nga mediet tjera mund të ketë informacione, por nuk mund të ketë dije, ajo nuk është dije. Esencialisht është një dallim shumë i madh.

Kosova Info: Siç e dimë, në kohën e luftës çlirimtare, juve keni qenë reporter lufte, duke raportuar për një gazetë nga vijat e frontit, çka do të thotë kjo për juve, si poet?

N.Kelmendi: Ju falënderoj për këtë pyetje. Mbase ma përkujtuat një nga periudhat më të mira, të përvojës sime gazetareske. Ishte një nga kohët më të mira, tek raportoja nga frontet e luftës së Koshares, atëbotë kur bëhej një luftë e madhe nga UÇK-ja, për çlirimin e Kosovës nga pushtuesi serb. Dhe, kjo, edhe me ndihmën e forcës ushtarake të NATO-s, mbase u arrit me qershorin e vitit 1999, me çlirimin definitiv të Kosovës.

Kosova Info: Zotëri Kelmendi ju faleminderit shumë.

N. Kelmendi: Faleminderit edhe prej jush.

Intervistoi: Abaz KRASNIQI