RIZA LAHI
Në anën tjetër të nr.2256040,
pas tingujve të njohur në gjithë botën të “Pod moskovnie vjeçerom”, erdhi një zë
vajzëror dhe me një shqipe të pastër më
njoftoi se “ Për fat të keq, ende nuk është bërë gjë për Shvedçikovin.Por…”
Po plas që të na vijë në vëndin tonë njëri nga poetët më të
mëdhej të njerëzimit të sotëm. Është
rusi Adolf Shvedçikov, 74 vjeç dhe shkruan poezi ( e kush shkruan poezi më
në këtë moshë? Mirëpo….dje unë zbulova një “Shvedçikov shqiptar” që është 2-3 vjet më I madh nga gjiganti rus
dhe, popo….shkruante poezi shumë të bukura, të mrekullueshme, por do të shkruajmë një herë tjetër, kur do t’ua
tregojmë dhe emrin dhe artin e tij …). Shvedçikov, ka shkruar dhe një poezi për
shqiptarët dhe kushedi se çfar mrekullirash poetike do t’i dhuronte miqësisë së
dy popujve tanë, po të na vinte!!! Unë që
kam përkthyer dhe botuar një cikël të tij dhe e kam mik, hmmm…nuk kam bërë asnjë
përpjekje praën ministrisë sonë të Turizmit…E vetmja gjë që kam bërë gjer tani
që të vijë, ja…”mos e sjell ambasada ruse?!”
Ky “Por” - i zërit të ëmblë të
atasheut kulturor të ambasadës ruse në Tiranë, që quhet Anna Rukova , kishte të
bënte vërtetë për një sihariq, që, hëhë, e kompensonte sadopak mungesën e “të
rejave” për ardhjen apo botimin e Shvedçikovit
në Shqipëri, për ditlindjen e të cilit kishte botuar një ditë më parë revista
kulturore “Obelisk”poezinë kushtuar
“Shkodrës dhe shkodranëve gazmorë”
“ Jeni të mirëpritur të na urdhëroni
sonte ….” i vajzës ruse të angazhuar me
kulturën, kishte të bënte me koncertin që do të jepte pa para në sallën e
Akademisë së Arteve një soprano e re nga Voronezhi. Ajo ka nisur të studiojë artin skenik që në moshën
4 vjeçe, dhe kishte marrë çmime nderi në konkurse vokale e shfaqje në Rusi,
Ukrainë, në vëndet skandinave dhe qark detiti Balltik.
Sopranoja e mrekullueshme Olga
Mitrofanova do të shoqërohej nga pianistja brilante shqiptare Klejda Tare.
Dy vajza të reja, pra, do të a
jepnin këngë të 60 – 70 viteve më parë.
Këngë të periudhës kur populli rus me 28 milion të vrarë, I vuri gjoksin I pari
bishës hitleriane, i theu hundët e I preu kokën me pas asaj në bashkëpunim me popullin anglez, amerikan të gjithë popujt e pushtuar që u përlanë
fytafyt për liri.
Nga tër miqtë që njoftova shpejteshpejt
për këtë koncert, njëri po më priste te
dera e Akademisë. Isha i sigurtë që do të vinte patjetër, edhe në spital të
ishte. Me këmishën e bardhë mbi xhaketë, me rrobe ngjyrëçelura ashikësh.hekurosur
e kërpitur, me flokët krehur e dallgëzuar me merak si për një ballo dashnorësh,
ja ku po priste ish mësuesi im i rusishtes në gjimnaz, shkodrani Fejzi Ceka, ndërsa
shiu nuk pushonte.
Ca më tej priste mysafirët Ana Rukova,
vajza me të cilën kisha folur në
telefon.
Fejzi Ceka I foli rusisht .
Vajza më falënderoi edhe një herë për “Obeliskun”
dhe na tregoi vëndin..
” Pah, more! Sa e bukur kenka!
Si e pat, more emrin? E? Anna?Eeeeeeejjjj, kur isha unë në
Rusi….papapapap…ishte njëra….U plaka, pasha zotin!”- dëgjova mërmërimën e
profesorit tim, tanimë 73 vjeçar.
Zumë vënd
dy radhë përball skenës dhe unë, sapo
matesha ta pyesja profesorin për ndonjë “store d’amore” me ndonjë vajzë ruse,
ndonjë që I përngjiste kësaj bukuroshes së ambasadës që , ishalla të na sjellë Shvedçikovin, kur …”Shshshssttt, se
filloi”.
Gjuha imë është e varfër të
shprehë mrekullinë e interpretimit të këngëve
nga sopranoja Olga Mitrofanova . Jo vetëm ishin këngë nga më populloret e rusëve
të periudhës kur u kënduan, por disa nga ato janë të njohura edhe tek ne,
madje, ndonjëra, këndohet edhe në dasmat tona. Në dasmat tona krahas këngëve
determinuese tonat, a e keni vënë re që këndohet edhe ndonjë këngë greke, sërbe, italiane dhe, popo,
edhe ndonjë ruse. Si kjo “Katjusha”, “Krillat”, “Moska ime”
Profesori në krah bënte me saktësi
dhe letaz zërin e dytë, ndërsa Olga
Mitrofanova shoqëruar mrekullisht nga shqiptarja Klejda Tare . Fejzi Ceka ende
I bie fiziarmonikës, siçi I binte kur na jepte rusisht në gjimnaz dhe papushim
“me shoqninë”.
“Nji kyt kangë e kam …edhe
njate….Papapapa….”. Profesori duartroket me furi. E tër salla. Edhe unë, fort.
Për më tepër, uou…ja një këngë për pilotët. .”Ne fluturojmë në qiell me
aeroplanë – pastaj , poshtë, na presin vajzat”.
Kjo këngë më sjell ndër mënd
rininë time; një jetë në ajër me shokët e mi të mrekullueshëm, që janë mplakur
të gjithë , si unë, por që kur takohemi, dukemi të rinj e plot pasione. Brezi
im I përket shkollës shqiptare të aviacionit, por këtë këngë e kemi dëgjuar nga
veteranët tanë që I përgatiti shkolla ruse e pilotëve.
Që të gjitha këngët e kënduara nga artistja e re, kanë patur
kompozitorin dhe poetin e saj; që të gjithë qenë përmendur në fletpalosjen e
shfaqes. Janë këngë me të cilat në gojë janë vrarë njerz në front përballë
hitlerianëve apo janë kënduar kur njerëzit nuk kishin bukë dhe luftonin në
rrethim.
Do të qe gjë e bukur dhe
dinjitoze sikur edhe ne të organizojmë koncerte me këngë shqiptare të kësaj
periudhe, që I këndonin djalëria shqiptare që kish rrokur armët për liri.
Pas shfaqes, si takojmë atashenë
e bukur ruse e cila na premton për mundësinë e përgatitjes së një CD me kësi këngësh
e për të na i dhuruar, krah më krah, dalim me professor Fejziun dhe shiu ka
pushuar.
Profesori nis të mërmërijë tani një këngë melankolike partizane
që është kënduar me kitarrë. E këndon me zërin e tij melodioz, të saktë; është
I njëti zë që mërmërinte zërin e dytë lehtë rrëzë veshit tim, këngët e dives ruse këndonte live në shoqërinë e pianistes së
ëmbël.
Ps
Në shfaqe nuk u pa as edhe një
kamer të ndonjë stacioni televiziv, që të kishte mundësi të kënaqeshin më shumë
njerëz të vëndit tonë, sikur u kënaqëm e tër salla dhe unë me professor Fejziun.
Por as edhe ndonjë përfaqësues I minsitrisë që mbulon në të njëjtën kohë dhe me
një ministër, edhe turizmin, edhe kulturën, edhe rininë, edhe sportet e vëndit
tonë…Kot nuk thonë, kur ka nuse shumë, mbetë shtëpia pa ujë. E si të
mos vinte qoftë edhe dikush, për “lezet”, nga kjo ministri me kaq shumë
valenca? Të vijë një këngëtare kaq e madhe, nga një vënd kaq I madh, me një
periudhë kohe historie të përbashkët goxha dhe të këndojë për një tematikë kaq
të madhe dhe…askush për të thënë një fjalëz përshëndetjeje? Vallahi- bilahi,
mua më duket e çuditëshme, or miku im që të mërzita e ta cava kryetin duke më
lexuar deri në fund. Po ty?
