2012-04-25

Mbi terheqjen he orientimin seksual te adoleshenteve




Ndijimet seksualë janë pjesë natyrale e jetës njerëzore. Duke kaluar nga fëminia, nëpër adoleshencën dhe në fund në të rritur, njerëzit i zhvillojnë dhe i ndryshojnë ndijimet e tyre seksuale.
Gjatë viteve të adoleshencës, për arsye të ndryshimeve hormonale dhe fizike të pubërtetit, ndijimet seksuale zgjohen në një mënyrë krejt të re. Ndryshimet që ndodhin në pubertete përfshijnë si trupin ashtu edhe mëndjen e të riut. Adoleshentët habiten me ndijimet seksuale intensive që provojnë. Atyre u duhet kohë të kuptojnë kush janëaktualisht dhe kush janë duke u bërë. Në gjithë këtë proces të ndryshuari dhe të kuptuari të vetes bëjnë pjesë edhe ndjenjat, atraksioni dhe orientimi i tyre seksual
Termi orientim seksual ka të bëjë me gjininë (mashkull ose femër) ndaj të cilës një person tërhiqet seksualisht. Ka disa tipa të orientimit seksual. Konkretisht ato janë:
Heteroseksualë.

Njerëzit heteroseksualë janë ata që romantikisht dhe fizikisht tërhiqen nga njerëz të seksit të kundërt. Meshkujt heteroseksualë tërhiqen nga femrat dhe femrat heteroseksuale tërhiqen nga meshkujt. Heteroseksualët quhen edhe njerëz të "drejtë" për sa i përket orientimit seksual.

Homoseksualë.

Njerëzit homoseksualë janë ata që romantikishtdhe fizikisht tërhiqen nga njerëz me të njëjtin seks: Femrat që tërhiqen nga femra të tjera quhen lesbiane; meshkujt që tërhiqen nga meshkujt shpesh quhen gay. (termi gay disa herë përdoret për të përshkruar personat homoseksualë të të dy gjinive)

Biseksualë.

Njerëzit që janë biseksualë janë romantikisht dhe fizikisht të tërhequr nga persona të të dy sekseve.

Adoleshentët, djem dhe vajza, ndjejnëqë kanë mendime dhe tërheqie seksuale. Për disa prej tyre, këto ndijime dhe mendimemund të jenë aq shumë intensive, sa që mund të shkaktojnë konfuzion dhe shqetësim tek adoleshentët. Ky konfuzion dhe shqetësim, në mënyrë të veçantë, ndodh tek ata të rinj që kanë mendime romantike dhe seksuale për dikë që ka të njëjtën gjini."C'është kështu me mua?", " A mos jam unë gay?" dhe shumë pyetje të tjera si këto i shqetësojnë ata.

Të mendosh seksualisht për njerëz të gjinisë tënde ose të gjinisë tjetër është krejt e zakonëshme. Por tek adoleshentët këto ndjenja zhvillohen kur ata po kalojnë nëpër ndijime urgjente seksuale, ndaj këto janë shqetësuese dhe konfuzionuese. Por të imagjinosh seksualisht për njerëz me gjini të njëjtë ose të kundërt, nuk do të thotë domosdoshmërisht që adoleshenti i përshtatet një tipi të caktuar të orientimit seksual.

Disa adoleshentë, gjatë viteve që ata do të eksplorojnë seksualitetitn e tyre, provojnë eksperienca të ndryshme seksuale, përfshi edhe ato me persona të të njëjtit seks. Këto eksperimente, që adoleshentët i kanë qejf t'i kryejnë, nuk duan të thonë se adoleshenti ose adoleshentja është patjetër gay ose i drejtë.

A e zgjedhin orientimin seksual njerëzit?

Shumica e mjekëve, përfshi edhe organizatën prestigjioze American Academy of Pediatrics (AAP), besojnë se orientimi seksual është një miksturë komplekse e faktorëve biologjikë, psikologjikë dhe të ambjentit. Genet dhe faktorët hormonalë të lindur, mund të lozin rol lidhur me orientimin seksual, ndonse deri sot nuk është zbuluar një gen gay. Sipas mendimit të këtyre mjekëve dhe të Akademisë Amerikane të Pediatrisë në shumicën e rasteve, cilatdo që të jenë shkaqet, orientimi seksual nuk është një zgjedhje e thjeshtë që e bën personi.

Ka të tjerë që nuk janë dakort me këtë mendim. Ata besojnë se njerëzit mund ta zgjedhin personin nga i cili tërhiqen. Për ata, njerëzit që janë gay kanë zgjedhurtë tërhiqen nga njerëz me të njëjtën gjini.
Ka shumë opinione dhe stereotipi lidhur me orientimin seksual. Disa mendojnë gabim kur thonë se një djalë që ka dukje më "femërore" është një gay dhe një vajzë me dukje më "mashkullore" është lesbiane. Edhe në këtë rast, siç ndodh me shumicën e gjërave, të bësh përfundime duke u bazuar vetëm në dukjen e jashtme mund të çojë në konkluzione të gabuara.

Ka shumë mundësi që faktorët që përcaktojnë orientimin seksual të një personi të mos jënë akoma tërësisht të njohura. Por ajo që dihet me siguri është se njerëzit pamvarësisht orientimit të tyre seksual dëshërojnë të jenë të mirëkuptuar, të respektuar dhe të pranuar. Këtë ata e kërkojnë në mënyrë të veçantë nga familjet e tyre, por fatkeqësisht, kjo nuk është gjithmonë e lehtë në çdo familje.

Cdo të thotë të jesh gay për adoleshentët?

Adoleshentët që janë gay ose lesbiane, ndjejnë sikur shoqëria prêt qëgjithkush të jetë i drejtë. Kjo është arsyeja pse adoleshtët gay dhe lesbiane ndjehen ndryshe nga shokët e tyre, kur të tjerët për rreth, që janë heteroseksualë, fillojnë të bisedojnë për ndjenjat romantike, për takimet dhe për seksin.

Homoseksualët ndjejnë sikur pretendojnë për gjëra që nuk duhet t'i kërkojnë. Ata ndjejnë se duhet ta refuzojnë atë çka janë dhe duhet të fshehin një pjesë të rëndësishme të vetes së tyre.
Këto ndijime plus frika e paragjykimit prej të tjerëve, i detyron adoleshentët homoseksualë ta mbajnë sekret orientimin e tyre seksual, madje edhe prej shokëve dhe familjes që duhet të ishin mbështetës për ta.

Fëmijët dhe adoleshentët që dihen ose dyshohen se janë gay shpesh konfrontohen me njerëz që kanë stereotipi, paragjykime dhe madje deri urrejtje për homoseksualitetin.
Disa adoleshentë gay ose lesbiane, e dinë se fare pak (në mos asnjë) shokë dhe antarë të familjes i pranojnë e i mbështetin lidhur me orientimin e tyre seksual. Ambienti ynë shoqëror është akoma shumë larg asaj që quhet "homoseksualët dolën sheshit". Në shoqëri më të emancipuara shumë adoleshentë gay, lesbiane dhe biseksualë që janë hapur tek shokët dhe familja, janë pranuar prej tyre dhe prej komunitetit. Ata ndjehen mirë për tërheqjen dhe orientimin e tyre homoseksual dhe nuk ndjehen në ankth për këtë.

Por nuk është kështu kudo e për të gjithë. Ka akoma, kudo në botë, homoseksualë që ndjejnëse duhet të fshihen, se janë të flakur ose të frikësuar se mund të flaken, të diskriminuar ose që ndaj tyre ushtrohet violencëdhe janë në rrezik të madh të përballën me probleme emocionale si ankthi dhe depresioni.

Disa adoleshentë gay të pambështetur shpesh janë në rrezik për të lënë shkollën, të jetojnë në rrugë, të përdorin alkolin dhe drogat, madje në disa raste tentojnë të dëmtojnë veten.
Këto vështirësi ndodhin më jo direkt pse ata janë gay,por sepse gay-të dhe lesbianetkanë më shumë gjasa të keqkuptohen, janë shoqërisht të izoluar dhe të keq trajtuar për arsye të orientimit të tyre seksual.

Natyrisht, në shumë shoqëri të hapura kjo nuk ndodh me të gjithë adoleshentët homoseksualë. Në këto shoqëri adoleshentët gay dhe lesbiane, si të gjithë adoleshentët e tjerë, nuk kanë më vështirësi gjatë viteve të adoleshencës.

Të rinjtë kanë nevojë të bisesojnë

Pamvarësisht orientimit seksual që ka një adoleshent, ai e ka të vështirë të mësohet me seksualitetin dhe marrëdhëniet e tij seksuale.Ata ndjejnë nevojën të bisedojnë me dikë për këto ndjenja konfuze që vinë bashkë me rritjen e tyre. Ata mund të bisedojnë me prindin, një antar tjetër të familjes, një shok të ngushtë, ose psikologun e shkollës. Por adoleshenti nuk e ka të lehtë të hapet në bisedë për këto probleme, veçanërisht e kanë të vështirë homoseksualët. Ja pse ata shpesh i besojnë dikujt që e ndjejnë të afërt edhe pse nuk janë të sigurtë për mënyrën se si ky person do të reagojë. Nga këto biseda ata diçka do të përfitojnë.

Në shumë vënde ka grupe të organizuara të rinjsh që merren me të tilla çështje dhe ofrojnë mundësi që të rinjtë të bisedojnë me njerëz që i kuptojnë. Psikologët, psikiatrat, mjekët e familjes dhe këshillues të mësuar për këtë punë, i ndihmojnë adoleshentët. Atabashkëpunojnë në mënyrë konfidenciale dhe private me adoleshentët që provojnë ndjenja të vështira gjatë zhvillimit të seksualitetit të tyre. Këta ekspertë i ndihmojnë adoleshentët të gjejnë mënyrën si të sillen ndaj presionit të shokëve dhe për çdo shqetësimi tjetër që mund të ndeshin. Ata ndihmojnë edhe prindërit e këtyre të rinjve, që të kapërcejnë çdo ndjenjë të komplikuar që mund të kenë, kur të mësojnë për seksualitetin e fëmijve të tyre.

Të gjithë adoleshentët qofshin ata gay, të drejtë, biseksualë ose jo të sigurtë për seksualitetin e tyre, kanë pyetje lidhur me arritjen e maturitetit fizik dhe për shëndetin e tyre seksual. (p.sh. si të evitojnë sëmundjet infektive seksuale). Këto janë çështje të vështira për këdo, por veçanërisht për adoleshentët gay dhe lesbiane. Atyre u duhet të gjejnë patjetër një person të ditur që të mund t'i besojnë.

Sot për sot, në kushtet tona vetëm prindërit janë ata që duhet t'indihmojnë adoleshentët e tyre. Që ta bëjnë këtë detyrë të rëndësishme, prindërit duhet të mësojnë e të bëhen më të ditur për problemet e seksualitetit dhe të mësojnë të ndjehen më konfortë kur bisedojnë për këto probleme me fëmijët. Prindërit duhet t'i ndihmojnë adoleshentët e tyrepër t'i çuar tek doktori ose ndonjë punonjës tjetër i shëndetësisë që do t'u japë këshilla shëndetësore të përgjegjëshme për homoseksualitetin.

Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...