Luan Morina
Tetë filmat e Harry Potter kanë inkasuar mbi 7 miliardë dollarë vetëm nga kinematë, derisa vlera e përgjithshme e kësaj franshize është mbi 21 miliardë dollarë. Për të qenë më i saktë, të hyrat e Harry Potter nga kinematë kanë qenë 7.7 miliardë dollarë, nga DVD shitjet 4.5 miliardë, dhe nga të drejtat televizive 1.3 miliardë dollarë.
Për t’u krenuar apo për t’u turpëruar është që asnjë cent nga këto nuk kanë ardhur nga kosovarët, pos neve që kemi blerë librat e kësaj serie.
Shfaqja në kinema e këtij filmi do të kushtonte shtrenjtë dhe kinemaja e vetme në kryeqytet, Kino ABC nuk do të kishte hesap të blinte këto të drejta. Të drejtat për t’u shfaqur në televizion zakonisht vonojnë dhe nuk janë as ato aq të lira, e për DVD mos të flasim.
Lëre individët, por as televizionet lokale nuk blejnë DVD origjinale. Ju që keni fatin të keni televizione lokale në vendbanimin tuaj mund ta konsideroni veten fatlum pasi nuk do t’ju mungojnë alternativat për programet televizive.
Falë internetit të pakontrolluar në vendin tonë, ju duhet dije minimale për kompjuter që të mund të shihni filmat dhe serialet e fundit. E nëse keni pak më shumë se njohurit fillestare për shkarkimin e filmave, diçka si titrimi apo e ngjashme, ju mund të përfundoni si kryeredaktor i televizioneve lokale. Shkarkoni, e hapni me Windows MediaPlayer, Full-Screen edhe shkoni në gjumë. Kjo është fakt dhe besoj që shumica e keni vërejtur këtë.
Shumica e televizioneve lokale po transmetojnë filmat më të fundit vetëm disa ditë pas shfaqjes në kinematë amerikane. Kjo është ‘përparim’ në krahasim me televizionet në mbarë botën, të cilat minimum duhet të presin 6 muaj pas shfaqjes në kinema që të mund të shfaqin filmin në televizion dhe atë si zakonisht në fillim janë ato me parapagim – PPV, pastaj ato të koduara në satelit dhe në kabllor, ato të lira në kabllor, dhe së fundmi kanalet kombëtare.
Zakonisht pas kanaleve kombëtare vijnë kanalet lokale, por tek ne ndodh e kundërta. Së pari televizioni lokal, pastaj ndoshta kinemaja, PPV, dhe diku pas dy-tri viteve ose më shumë kanalet kombëtare të cilat si zakonisht janë të ngulfatura me seriale turke dhe edicione informative. S’di sa ka kuptim për shembull të abonoheni në Digi Gold, kur të njëjtin film mund ta shihni në kanalet lokale.
S’kam nevojë të paragjykoj, por jam i sigurt që televizionet tona lokale nuk mund të përballojnë financiarisht transmetimin e filmave që po i shfaqin çdo ditë. Por, edhe në qoftë se do të konsistonin se kanë ndonjë leje për këta filma, atëherë koha e transmetimit që vjen disa ditë, ndoshta javë prej shfaqjes në kinema është absurde. Thjesht çdo arsyetim i tyre është absurd!
Kjo edhe një herë vë në pah “punën” e KPM-së e cila siç duket ekziston vetëm në letër. Është e vërtetë që kanë mungesë të bazës ligjore për disa fusha si digjitalizimi, IPTV, por televizionet lokale janë nën legjislaturën e tyre të plotë.
Duhet lavdëruar që kanë bërë punë të mirë në mbrojtjen e të drejtave autoriale me disa vendime të para 3-4 viteve por që nga atëherë asgjë. Nuk duhet të presin vetëm të ankohet dikush, por duhet të krijojnë një ambient audio-vizuel ku e drejta autoriale do të respektohej në maksimum.
Kjo ndoshta do të na mundësonte që një ditë të shohim filmat e fundit në kinematë tona, të mos shiten 3 DVD për 1 euro, dhe të kemi diçka origjinale në këtë vend. Edhe kjo do të rregullohet nëse dëshirojmë BE-në, por më mirë të niset të punohet në këtë drejtim qysh tani.
