Nga Agim Basha
Nëse dikush,( ai, mund të jetë emigrant i thjeshtë,kryetar shoqate,grua,burrë,i ri,e re,krijues,poet,tregimtar,novelist,romancier,kritik teatri,regjisor, gazetar,intelektual,aktivist...etj,etj...) flet apo shtron problemin e mësimit të gjuhës shqipe,problemin e bashkimit dhe motivimit të komunitetit shqiptar ndaj kërkimit të të drejtave të tyre që ja u njeh ligji grek,për tu çuar në solidaritet me një mik,shok,të njohur,bashkëkombës e për plot probleme të natyrave të ndryshme,më e pakta që mund të ndodhë,ai,mund të injorohet,më e shumta mund të sulmohet,denigrohet,fyhet,përgojohet dhe anatemohet,si asnjeri dhe askurrë tjetër herë.
1-Tek vepra ‘’Hamleti’’ e Shekspirit,njëri prej personazheve Poloniusi,-(sipas F.Konicës,)i jep të birit këtë këshillë-‘’Rrobat e tua të jenë aq të kushtueshme,sa e ka fuqinë çanta jote,-por jo,rroba tepër të bukura,të shtrenjta,jo të shkëlqyera-se të veshurit shfaq solin,(soin...) e njeriut...’’-E,sikur se vlen për veshjen,kjo këshillë do të vlente edhe për sjelljen,edukatën,kulturën,debatin,polemikën,replikën etj..etj....As politikanëve,intelektualëve,krijuesve veçanërisht,nuk do tju lejohej tejkalimi i etikës,dhe ca më pak abuzimi me të drejtën e të shprehurit hapur në publik...Edhe më e pa tolerueshme do të ishte pastaj,rrëshqitja djallëzore,ikja e qëllimshme nga tema e debatit,nga diskutimi...Sikurse ndodh shpesh nëpër diskutime a debate,qofshin këto me natyrë problemore,sociale,shoqërore,ekonomike,kulturore,sportive a gjithfarëshe...-Mungesa e argumenteve,është gjithmonë motivi që e shtyn diskutimin ‘’në greminën’’ demonëve të shpifjes,fyerjes,anatemës,denigrimimit e përbaltjes morale...Si dikur,në emër të luftës së klasave,zgjuan ‘’dinozaurët ‘’e një kohe të egër,të cilën e ruajmë vetëm nëpër kujtimet e hidhura....Shumë syresh,i kanë ende si tatuazhe në ndërgjegjen e tyre.Të cilat,të përjetuara egërsisht,dhunshëm,shkaktojnë dhimbje,lëndojnë sa herë që preken e trazohen...
***
Nëse dikush,( ai, mund të jetë emigrant i thjeshtë,kryetar shoqate,grua,burrë,i ri,e re,krijues,poet,tregimtar,novelist,romancier,kritik teatri,regjisor, gazetar,intelektual,aktivist...etj,etj...) flet apo shtron problemin e mësimit të gjuhës shqipe,problemin e bashkimit dhe motivimit të komunitetit shqiptar ndaj kërkimit të të drejtave të tyre që ja u njeh ligji grek,për tu çuar në solidaritet me një mik,shok,të njohur,bashkëkombës e për plot probleme të natyrave të ndryshme,më e pakta që mund të ndodhë,ai,mund të injorohet,më e shumta mund të sulmohet,denigrohet,fyhet,përgojohet dhe anatemohet,si asnjeri dhe askurrë tjetër herë...Por,asnjëherë nuk do të ngjallë së paku ndonjë diskutim a debat,e le më tej nëse do të nxitë veprime konkrete,siç edhe logjikisht do të priteshin.Disa iniciativa,lëvizje,nisma individësh apo grupesh prej vitesh kanë mbetur ‘’ëndërra në sirtar’’,ose ‘’mollë e ndalueme’’ .Sepse ato,më shumë kanë ndezur debatin rreth personit,a individit që përpiqet të shqiptojë çështjen,se sa rreth problemit që ai/ajo ngre.Është një fenomen që më vërehet edhe tek kategoritë e më të shkolluarve,atyre që kanë më shumë influencë tek grupi a të tjerët,etj...!Këta,janë jo të paktë, më tepër nxisin debatin rreth karakterit,dinjitetit,moralit,biografisë,rrënjëve a fisit,(shterpë dhe pa bereqet,e cila, nuk ka lidhje fare me çështjen)se sa flasin për argumentet rrath problemit themelor...-Cilat janë interesat e tyre...që e bëjnë këtë gjë?-Zakonisht janë shumë interesa që pleksen e ngatërrohen me njera-tjetrën,saqë e ke të vështirë të kuptosh njërën si më të rëndësishmen e tyre!-Njëherë mund të jenë interesa financiarë,pasurie, egoizmi,fodullëku shqiptar,mjaft i lartë dhe i tepruar...sepse,zotnia na qenka i madhi fare i grupit,partisë,celulës,tavolinës,ahengut,i krijuesve në daçi,zoti vetë, po më dëgjuat,mua.........Dhe,atij nuk mund tja kalojë kush,nuk ka më të zgjuar se ai,më të mençur,më të zotin,dhe të parin në vendime dhe veprime,me një fjalë në të gjitha...e në gjithçka!Ose,ai mund të jetë botues gazete,(mund të ketë botuar 10 gazeta deri tani..por asnjë për prokopi,as për vete as për shoqëri..)reviste, periodiku apo almanaku letrar..Ska rëndësi se sa komunikon me komuitetin të cilit ja dedikon informacionet që përcjell në të...Nëse ti,kërkon ti prekësh në zemër këto kategori,sepse mendon se do tregojnë gatishmëri minimale së paku,dhe do të vihen në krye të nismës,ata mund të të injorojnë...të heshtin,të mos ndihen,nuk bëhen fare të gjallë...Me mendimin çju duhet atyre se çfarë bën a kërkon,ti....?!Por,në rast se i përmend emrat e tyre,këtu ndryshon puna.Këtu edhe deti vetë ‘’rreh dallgët në Hava’’.Këtu,nuk të fal kush,lum miku....Këtu gjërat bëhen serioze,dhe duhet të mbahet patjetër qëndrim.-Këtu,kthehet bota përmbys,’’puqet toka e qielli bashkë’’,’’Nuk le kusur,tjetri’’,deri sa të shpaguhet,Në një rast,(ka ndodhur këto vite në Greqi...dhe një rast i para pak ditëve,gjithashtu..),Dhe jam i sigurt edhe sote kësaj dite,se gjithçka është bërë për egoizëm kryetari,për tu bërë interesant...!Ndoshta,për të fituar një vend në hierarkinë e e lartë të ‘’vlerave’’të mohimit të gjithçkaje,sharjeve,poshtërimeve,etj,në emër të ‘’gjoja’’një kohe të re..Kohë e re,e mendësi e vjetër,veçse...!Nejse,diskutohej për linçime emrash për tu nobeluar nga Stokholmi,për çmimin e madh në letërsi...Do ti shmangem emrave,një shoqate krijuesish u mblodhën dhe u udhëzuan se duhej patjetër të kritikohej e qortohej vepra,por sidomos njërën prej tyre të I.Kadaresë...Pikërisht poemën-‘’Pashallarët e Kuq’’.Një vepër që ishte kritikuar e dënuar në mënyrën më të ashpër nga rregjimi i kohës...Për këtë shkrimtari i shquar,edhe ishte dënuar...Pikërisht,rreth 30 e ca vite më pas,do të duhej të rishqyrtohej...kjo vepër,qëndrimi ynë për të.Tani,në mënyrë krejt inverse...kokëposhtë.Këtë gjë,duhej ta bënin një grup shkrimtarësh...Të cilët,fatmirësisht e injoruan,dhe e dënuan aktin e ish-kryetarit të tyre.Cili ishte qëllimi i kësaj ndërmarrjeje të vështirë shkrimtarësh...?Të pengohej sidoqoftë shkrimtari i madh shqiptar,të laureohej për Nobelin e atij viti....!U shmang dëmi që mund ti bëhej,por nuk u anashkalua dot ideja për ti bërë keq dikujt...Qoftë edhe një shkrimtari që përfaqësonte Shqipërinë në botë.Atëherë ekzistonin tri shoqata shkrimtarësh e krijuesish...në Greqi.
***** ***
Ndodh që,kriza globale por më e theksuar këtu në greqi,të mbulojë dhe fshehë a fashitë shumë probleme që kanë njerëzit,shoqëria,komunitetet e huaja,këto të fundit mbeten më të ‘’dënuarat’’,poshtë kësaj peshe të rëndë kryqi...Mbeten si nën një shtresë korracore...Mbetet si dikush,që e ka zënë poshtë një mamuth gjigand,ndërsa ikën në panik, pas një zjarri të lemerishëm në pyllin ku qe strehuar...!Kështu ngjan edhe tani...si një gjol me ujë të kthjellët në sipërfaqe,por gjithë baltovinë dhe pisllëk që fsheh mistere në thellësi...Aty,flejnë krokodilët...Mos e trazoni ujin e qelbur të këtij gjoli të zi,se nervozohen,e egërsohen korkodilët e rrezikshëm...Dhe,ska zot ,që i kthen përsëri në llumin ku duan të qëndrojnë...Po të kujtosh mësimin e gjuhës shqipe,si njërin prej detyrimeve morale të inteligjencës,krijuesve,mësuesve e një sërë faktorëve të tjerë shoqërorë,ka syresh që nuk bien dakord me ty,(dhe s’ka asgjë të keqe...)me mendimin tënd,por më veçanërisht dy krijues a krijesa...(në daçi..),nuk ta falin kollaj...Në vend se të argumentojnë,përse gjuhën shqipe mund ta japin më mirë specialistët e gjuhës siç do të ishte e udhës,të diplomuar,mbrojnë tezën se atë,(gjuhën shqipe...) mund tua mësojë fëmijëve,cilido që ka dëshirën por jo edhe nivelin a kulturën e domosdoshme...A thua se,nuk jetojmë në ditët e lulëzimit të teknologjisë dhe shkencës...?!- Befas,mu kujtua se:-
“_Ka disa menyra per te vrare nje njeri: me pistolete, me shpate, me helm ose me vrasje morale. Ne fund te fundit eshte e njejta gje, me perjashtim qe kjo e fundit eshte me e egra.-kështu ka thënë dikur N.Bonaparti….-Edhe pse një gjeneral trim,që udhëhoqi një revolucion të tërë në francë,një burrë shteti që bëri përmbysje të mëdha, filozof,luftëtarë që nuk ja bënte ‘’syri tërr… në fushëbetejë,’’përsëri, e ka quajtur vrasjen që mund ti bëhet dikujt moralisht, si më të rëndën….Dhe vërtet,i është ruajtur gjithmonë…- Mesa duket,prandaj shumë syresh zgjedhin ti shmangen duelit në një mejdan të hapur,dhe të preferojnë këtë mënyrën e fundit,për të egzekutuar kundërshtarët,apo qortuesit e tyre.
e .Sikur se bënë dhe vazhdojnë sa here gjejnë rastin nja dy krijues...këtu në Greqi.I janë shmangur shumë mire deri tani terrenit.Qasjes në një debat të hapur,as që e shkojnë nëpër mend.Me justifikimin se janë ku e ku,dy krijuesë të mëdhenj,me vlera dhe të kërkuar,(nuk e thonë,çfarë fitimesh kanë korrur…) më shumë ata se librat që bëjnë….Nëse nuk do të kishin frikë,(dëshira e ethshme, nuk ju ka munguar kurrë….)frikë se ndoshta kanë lexuar disa libra,por,asnjëherë nuk kanë mundur të lexojnë kërkesat dhe dëshirat e publikut,lexuesve,bashkëqytetarëve të tyre,fundja komunitetit a grupit të vogël të cilit i përkasin….Frikë,ngaqë angazhimet e tyre nuk kanë konverguar asnjëherë me ato që kanë marrë përsipër publikisht…Frikë nga që të veshur me delirin e madhështisë së tyre të ‘’vogël’’,ku të shfaqen mes njerëzve,pa le më krijuesve…?!Pastaj,kanë një ‘’frikë të vogël’’ –Është e lehtë të jesh kryetar,drejtues,sekretar,shoqate,grupi,ekipi,shkolle a rryme letrare,por është shumë e vështirë të respektohesh për të arriturat e tua,në dobi të komunitetit …Bashkëpatriotët e gjonit-grigorit…na ftuan edhe ne të tjerëve,që ti bashkoheshim inisiativës së tij,për ,jo vetëm të lexojmë por edhe të abonohemi në këtë almanac letrar,sepse do të ishte I një cilësie të lartë,siç thane kumtuesit e atë-ditshëm….Por,ç’prej asaj kohe e gjer sotduket se edhe vetë komuniteti I minoritetit mban njëfarë distance me këtë periodic açpo almanac,në daçi…Gojët e’’liga’’nuk mbyllen me sharje e fyerje,sado të rënda qofshin ato,por me contribute reale ofruar komunitetit apo grupit…Ndërkaq,nuk e dimë I çfarë shkalle është shqetësimi I Gjin-gjonit..(jo i sivëllezërve folklorikë të qyqes…por krijuesit e almanakut,dhe jo në fonotekën e librit,porn ë fondin e kulturës kombëtare të pretenduar…!)Përveç titullit ‘’mjeshtër I madh’’të cilin e mbajnë të dy,(kanë ndjesinë se e kanë fituar sëbashku..ngaqë janë aq të lidhur mes tyre..)që të dy edhe Gjini,edhe(Gjoni…) Jovani,do të kishin hedhur mbi vete edhe ndonjë titull tjetër akademik,si psh.doktor a profesorë…Megjithëse,sot këta tituj në Shqipëri,një pjesë i shtyjnë me këmbë…Ka,shumë syresh të tillë,edhe nëpër europë.Personalitete që detyrohen ti kthejnë titujt,e grabitur padrejtësisht.Po Mihua,çmund të na kthejë,në këtë moshë të shtyrë…Duke menduar sulmin e pabesë dhe plotësisht tinzar të dy poetëve të mësipërm ndaj meje,sepse më vjen ndërmend një sentence e cila thotë pak a shumë:’’Hipokrizia është homazhi që vesi I bën virtytit…’’-Vetëm se këta të dy arrijnë të jenë hipokrizia dhe vesi….Kaq është fuqia e tyre,edhe pse do të kishin oreks për më tepër.Mihua,vazhdon të hedhë gurin e të fshehë dorën…E ka cilësi karakteri,tashmë…Sikurse edhe Jovani,që vazhdon të lehë pabesisht…Sa shumë janë shtuar qentë këto kohët e fundit…?!Lehin dhe vetëm lehin,se kuptojnë të gjorët se tymi,vetëm ecën edhe më lart…!E dija se sëbashku,nxirrnin një periodic,në të vërtetë është almanac,(një vepër që shpiegon gjeografinë e shtrirjes letrare)fshehtazi,asnjëherë nuk e kam pare të ekspozuar diku,njësoj si ata tregtarët e drogës e kokainës. Nuk e ksha menduar se do të kombinoheshin kaq bukur,edhe në punë të liga…Në shpifje dhe marrëzi.Nëse e arësyetoj sidoqoftë Mihon,mosha,vuajtjet,burgjet,punët e rënda nëpër guroret e tmerrshme shqiptaree sigurt është transformimi shpirtërordeformimi I tij…Mbetem në pozitë të vështirë për Gjonin..(Jovanin..)…I cili,skishte përse të tregonte sidomos një urrejtje kaq të pashoqe,madje,në mënyrë edhe më të poshtër dhe të pabesë,sepse ai,e shndërron në luftë fetare,të shenjtë.(Më I përmbajtur është treguar gjini…në këtë pike..)Sikur të ketë një përplasje mes kulturave të Orientit dhe Oksidentit…A thua se unë përfaqësoj ‘’Kuranin’’ dhe ‘’Gjoni-grigori’’të përfaqësonte këtu,Biblën vetë.Kjo është edhe më e rrezikshme,dhe më detyron që ti rikthehem këtij debati.Që në fakt,është një akuzë e qëllimshme..Që nëpër blogje të justifikojë qëndrimin e tij keqdashës,më e pakta,dhe ogurzi nëse ka qenë vërtet I ndërgjegjshëm në momentin e rrebelimit të tij…Nuk e di ende,se çfarë ka qëmtuar tek unë Gjoni-grigori,cilën shenjë,a ndjenjë fetare-muslimane,(se kështu më karakterizon..),e që e beson se unë shkruaja si një ‘’Xhihadist’’siç më etiketojnë,plot dëshirë e zjarrmi…Nuk mundohen hiç të sjellin një argument në shërbim të asaj që ngrenë,plot dalldi…Sidomos kur thonë plot vetëkënaqësi,madhështi,arrogance,e pse jo dhe delir se,janë mbajtësit e një peshe të madhe të kulturës në emigracion….Ku vallë..?!-Në Greqi,atje ku jetojnë…?-Nuk e di se sa e besojnë edhe vetë atë që thonë…!-Gjini,vetëm për një gjë çmohet midis krijuesve…Ka mbledhur rreth vetes,gjithë të pakënaqurit e klubit tjetër dhe I drejton plot arrogance,kundër pjesës tjetër të krijuesve.Me ata katër a pesë vetë që është arratisur qysh atëherë prej këtij klubi,dhe ndonjë dështak,tjetër që e ka gjetur rrugës,dhe me mashtrime nga më të paskrupulltat që u bën më të rinjve…Ndërsa,për stoli kanë afruar edhe disa krijues e poetë të mire,(etika nuk ma lejon ti përmend emrat e tyre të nderuar në këto radhë turpëruese…)të cilët i mbajnë si stoli,për të mos u dalluar qartë ligësia, dhe punët e vogla që bëjnë.. Kjo është mënyra nëpërmjet së cilës,këta ‘’kodoshë’’ bëjnë’’ karrierë’’…në krijimtari.
Shkojnë nëpër ambasada….!Po.Sepse,plotësojnë kështu programin e punës së këtij institucioni…!Dhe,nuk janë pranuar se janë vërtet krijuesit më të mire sot në greqi,për komunitetin shqiptar.Krijuesit e mire,përgjithësisht janë njerëz të angazhuar…edhe letërsinë ashtu e bëjnë.Një letërsi që motivon,shtyn përpara,nxit,stimulon,zhvillon inisiativat dhe veprimin. Brenda komunitetit në e për të cilin prodhohet kjo letërsi...Më përtej këtij rrethi të kufizuar sidoqoftë,nuk kam qëmtuar, të shkojnë…Mbase,kanë dëshirë që ndërsa jetojnë e punojnë mjerueshëm në greqi,mezi dalin nga rrethinat e Athinës,(dalin madje si dikur ilegalisht,nga rrethimet fashiste, komunistët,dhe kjo dalje i dedikohet miqve të tyre,që sa here vijnë në athinë,marrin me vete edhe librat e atyre.. Pra,ndoshta dëshirojnë të jenë në qendër në krijimtarinë e Tiranës…Nuk di ndonjë rast që, këta krijues të kenë qenë në qendër,promotori i ndonjë lëvizjeje me dobi për komunitetin…Përkundrazi,edhe kur ka qenë puna kanë orientuar gabim,duke dhënë opinione nëpër media,një opinion përgjithësisht mediokër.Por,çfarë angazhimi kanë pasur këto ekipe krijuesish në veprimtarinë e tyre në greqi.fjala vjen:Sa janë angazhuar në atë që ka të bëjë me sferën e integrimeve sociale të komunitetit në vendin ku jetojnë…Megjithëse,pyetja duhet të shtrohet ndryshe në këtë rast.A e kanë kuptimin këta njerëz së pari për këtë integrim…?!-E tregoi rasti i një programi të përbashkët mes dy shoqatave krijuesish greke dhe kjo e gjin-gjonit…(miho-grigor..)në rastin e promovimit të dy poetëve bashkëkohës fqinjë,A.Z.Çajupi dhe A.Valaoritis një poet grek.Kryetari I liter-art,kishte një pregatitje vajtuese,dhe më vajtuese ishte edhe pjesëmarrja e komunitetit krijues e art-bërës në atë veprimtari…E,si mund të vinte dikush në këtë aktivitet,kur mbi veprimtarinë dinin vetëm disa persona të ftuar me portokoll.(E rëndësishme të theksohet se në atë veprimtari,ishte përkthimi brilant i një aktivisti të angazhuar..F.Zaçe,por edhe grupi I aktorëve shqiptarë që interpretuanpjesë…që ja ‘’ngriti supet aktivitetit’’se të ishte për gjin-gjonin, ja kishin arritur një pregatitjeje të mjerueshme.Gjoni-mungonte fare në veprimtari,a mbase nuk e përfilli…!!!! Dinin vetëm biografinë që bëhet nëpër klasa të shkollës tetëvjeçare,për poetin A.Z.Çajupi,edhe pse, poet kombëtar.Nuk sollën asnjë risi,a ndonjë të dhënë të re mbi këtë autor.Një tregues i seriozitetit të pregatitjes së aktivitetit...Nuk po përmend edhe nivelin mediokër të referatit të një figure publike që promovoi atë ditë.Por,le të kthehemi sërish tek objekti i radhëve:Periodiku i tyre,në fakt është thjesht një almanac letrar,ndërsa e’’ shesin’’ si revistë letrare,(nuk e di nëse e besojnë dhe vetë,se sa i kanë sheshuar diferencat mes këtyre dy titujve(revistë-almanak..)…si nata me ditën mes njeri-tjetrit.Megjithëse,’’festën’’ me të ftuar e bëri në sallën e ambasadës,stafi i saj.Të vetmen gjë të mbarë që bëri në atë promovim drejtuesi gjon i almanakut,ishte se i bëri bashkë bashkëpatriotët e tij,minoritarë…Ndërsa në promovime veprash,nuk i kanë ardhur kurrë gjonit-grigorit..patriotët e tij…Disa raste në token shqiptare,siç i pëlqen të shprehen gjithë ‘’pordhë’’Gjini e gjoni,këta dy shpendë pendëzinj…Njëri si drejtor,e tjetri si k/redaktor,por pa administratë.Shyqyr,që kanë titujt për stoli.E kjo iu jep të drejtën të shajnë e ofendojnë të tjerët,sa here kanë rastin nëpër blogje dhe site…Që atë mbrëmje promovuese.që ma lane në dorë duke kërkuar shpërblimin me të drejtë, sipas çmimit,të cilin e morën në moment,atë veprën e ‘’famshme’’të tyre,nuk e mora vesh kurrë se ku del dhe shitet ai almanac letrar…-Në një shkrim të para do kohëve,nga që kisha bërë një qortim shoqëror këtyre krijesave folklorike(Gjini e gjoni..a nuk janë krijim folkloric..i popullit tonë?!)nuk mora përgjigjen që kërkonte pyetja ime,në shkrim,madje as sot nuk e kam marrë atë përgjigje…,dhe po I pyes përsëri-A i dhatë shkollës dhe nxënësve ndonjë kopje prej almanakut tuaj letrar,’’mor shokë’’…?-A organizuat si krijues ndonjë fushatë promovuese të mësimit të gjuhës shqipe,në ndihmë të prindërve dhe fëmijëve….?!-A inkurajuat ju,stafet pedagogjike,a mësimdhënësit,a promovuat diçka prej punës së tyre të nderuar,siç kini bërë përherë me librat tuaj...?!Të future në spiralen e intrigës,jo detyrimisht vetë subjekti I kësaj intrige është një vlerë kulturore që mund ti ofrohet shoqërisë,kulturës a kombit…Inspirues të flaktë të idesë se po ofrojnë shumë në lëmitë e kulturës,desha t ip yes publikisht-Përmes zërit të fuqishëm të shoqatës suaj të shkrimtarëve,(e pretenduar si e vetme..në greqi…pavarësisht edhe klubit dinjitoz të krijuesve ‘’Drita’’pavarësisht një grupimi tjetër të pavarur krijuesish me integritet,që ofrojnë vërtet vlera për komunitetin..)pra,a e ngritët ndonjëherë problemin shqetësues të rracizmit,të kanosjeve dhe dhunës…(ju i fryni zjarrit të tij, duke më shpallur luftë të shenjtë...)..?!A ju bashkuat zërit të fuqishëm të shumë organizmave qeveritarë e joqeveritare në vend,në këtë luftë shqetësuese për shoqërinë sot..në këtë periudhë të përshkallëzimit të dhunës e ekstremizmave në vend…?!A u shqetësuat ju,për proceset e integrimit të komuniteteve në vend…?!A kini kuptuar gjësendi se duhet ti bashkoheni organizmave vendase dhe të huaja që kontribuojnë në këtë aspect…?!-Na jepni një shpresë se,përtej folklorizmit tuaj jeni edhe një sfidë,që mbështesni lëvizjet shoqërore për zhvillim e progress,në përkrahje të emigrantëve,të gjuhës e kulturës së tyre,të dinjitetit e personalitetit të tyre njerëzor..! Në përfundim të këtyre radhëve do kujtoja një thënje të famshme të gruas së Çezarit:Nuk mjafton vetëm të jesh I ndershëm,duhet patjetër edhe(Të duket..) ta tregosh atë …(ndershërinë…)-E cila mund të përkthehet:Nuk mjafton vetëm thjesht të jesh krijues i librave të mirë,kjo,mirësia le të shprehet,shfaqet e duket në shërbim të njerëzve,grupit,komunitetit…nëpërmjet ideve që ti sjell,projekteve,ndihmës,dhe sidomos në kulturën dhe sjelljen në komunitet….Erërat që fryjnë,janë të forta dhe i grisin shumë shpejt maskat prej’’dinosaurësh letre…’’
