Brahim (Ibish) AVDYLI:
FLATRAT E QIELLIT
1.
Kur
flatrat e qiellit
mbyllen
i ruhemi
mbrëmjes së vonë
i mbyllim
dyet dhe dritaret
me
errësirrën kah e zeza.
Atëherë
përpiqet Demoni
të ngjallë
kudo të Ligën
me
përpjekjet e pandalura
e të
dërgojë në falimentim
krijuesin
e madh të universit
me të
gjitha të mirat
e kësaj
bote.
2.
Qeni leh
me
lëvizjet e padushme
nëpër
natën e pabesë
kush e di
sa shpirtra të ligj
kalërojnë
nëpër
hapësirën e pafund
me të
pathënat e mbyllura
në
kujtesë...
3.
Kur biem
të flejmë
e lusim
Zotin e Madh
të ketë
mëshirë për ne
i mbyllim
enët e palara
vetëm me
një shtagë,
të fshirat
e mbrëmjes
i lëmë pa
nxjerrë
prej
shtëpisë...
dhe Zoti
me yjet na ruan!
4.
Kur hapen
flatrat e qiellit
me agun e
freskët
të
mëngjesit
përsëri
lindin shpresat
dhe yllit
i përfalemi
i
përfalemi Diellit
në
periudhën e pafundme
të I l i r i s ë!...
LEJLEKU I DHEMBJES SIME
Nga ditët
e para të jetës
vinë këta
lajmëtar
të ditëve
të mira,
dhembjen e
pashpjeguar
e godasin
me sqepin e parë
në mes të
moçaleve-
do të
përtërijnë kudo gjelbrimin
me gjuhën
e pafjalë të pranverës.
Kur toka e
përplasë nga kurrizi
vdekjen e
bardhë e të ftohtë
që dridhin
dhembjet e një kohe
vinë këta lajmëtarë
të parë
me krahët
e qiellit të zbresin
shpresat
tona të përlotura...
Lejlekë të
dhembjes sime
pranverat
m`i sjellni
të
vjerrura nën qafë,
merrni një
dhembje fëmijërore
e sillni
një buzagaz të freskët
me durimin
tuaj diellor,
ju
udhëtoni gjatë
për të
tejkaluar nga dhuna
dhe na
mësoni
të
kthehemi prapë me Lirinë!
ZOGJ TË PIKËLLUAR
1.
Ju shoh
përherë të pikëlluar
nëpër
fshatrat malore
rreth
kodrave tona
a bregut
të liçeneve
si fëmijë
të mitë, këputur prej zemre,
një lot u
vardiset
në bebëzat
e thara të shpirtit,
magmat e
zemrës
ndizen
flakë e gjëmojnë
shkrihet
murana e hekurt
e
shtatëqind rrufé me godasin
në harfën
time të këngës!...
2.
Jeta e
juaj
është
Bibël e dhembjeve fëmijërore
jeta e
juaj digjet përherë
metaforikisht
në
kuptimin e së bukurës
të
dhëmbshurës
të mallit
e
pikëllimit të pashuar,
mjellma të
shpirtit tim-
ju, bijë
të Sy-thit
të Adamit
me të cilin fillon jeta
nuk e di
në cilin
shekull të mallkuar jetoj
jam mijëra
vjet jete
para
lindjes së Bakut
dhe mbetem
me gojën e
tharë të pëshpëritjeve,
nuk mund
ta gjëj fillin e parë
jemi të
përgjumur pip në këmbë,
nuk e
vërejmë Diellin
në miliona
plagë shpirti
dhembja
lulëzon
prore e
ndej veten Josip
e dua të
shtrëngoj me zemër Klemestrën
ti më vjen
me sytë e përlotur
je Noema,
bijë e Sellës
Zotneshës
pellazge...
fëmijë të
braktisur përherë
zogj
mjellme
në të
gjithë shekujt!...
3.
Nëpër sytë
e mi
ngjallet
pikurë e pavdekshme pikëllimi
më le të
çmedem
bukuria me
emër të rrejshëm,
kuptimësia
e së bukurës rilind
nga veza e
pa numër e dhembjes,
çuditërisht
ndjehem
në shekujt
e tanishëm
shihem i
ngrirë në piklën e bardhë të lotit
që pikë
ngadalë
nga
bebëzat e ngrira:
herë u
ngjanë fëmijve
që
shdërrohen në pulëbardha të lotëve
e
përplasen
me
dhembjen bregut të këngës;
e herë
prindërve, baballarëve
që
zvogëlohen në mjellma të vajit,
pastaj
rreshin me shi
duke më
përcjelur
në krojet
e pandalura të lotëve
deri në zhdukjen
e maleve!...
4.
Ndojëherë
shdërrohem
në mjellmë
për t`u
takuar me ëndërren time
në
thellësinë e ujit të zi
nga
shtërgata shekullore
vetëm për
një çast të shkurtër,
pastaj,
për t`u sjellur vërdallë
nëpër
shekuj vuajtjesh
mbi
dallgët e zemrës
dhe për të
lundruar nëpër kohë,
nuk kam ku
të ulem mbi valë
dhe të
marr frymë,
a mos kam
ardhur gabim
në këtë
strofull jete
sa çel e
mbyll sytë
ju notoni
nëpër liqenin e zemrës,
fëmijëria
e juaj e pikëlluar
është me
krahët ëngjëllorë
me krahët
e fluturimit
nëpër
dallgët e trazuara
deri sa
shpirti pëlcet!...
5.
Kështu
mbeteni
prore
zogj
mjellme
nëpër
vargjet e mia-
fëmijë të
braktisur përherë!...
ZOGU I NEMUR PREJ QIELLIT
Kudo nëpër
Evropë
vajton
përherë me pikëllim
e askush
nuk të kupton
ty, zog i
nemur prej qiellit.
Dhembjen
tënde e deshifroj
për të
vetmin vëlla të vogël,
e të lanë
mëtutje mbi tokë
të vajtosh
dhembjen tënde
pranë nesh
gjithmonë
shara të rri mbi qafë
ku peri
rrinte i vjerrur
derisa
thurje
qorapë të
leshta...
Kur të
dëgjoj më vjen të qaj
më
përloten sytë me lotë të tharrë
midis
bebëzave-
jam
shqiptar dhe ti e ke gjuhën time
mija
njerëz na kaplojnë anash
dhe nuk na
kuptojnë
se të dytë
jemi të dënuar,
në
livadhe, le të pëlcasë një gomar
sepse
asnjë fjalë nuk e njeh
as nga
gjenealogjia
as nga
mitologjia-
qielli ynë
është i pa skaj...
A e dinë,
o Gugu-Isuf,
se ilirët
qenë të parët në Evropë
prandaj
ti-
zog i
nemur prej qiellit
përherë vajton
në ilirisht!...
QYQJA E MALEVE TONA[1])
1.
Kush është
ai fatkeq
që i
ndëgjon
qyqet e
natës
tek
vajtojnë
nëpër
shpellat e maleve
edhe kur
duhet të flejnë,
tërë jetën
thonë
në një
degë të thatë
nëntë
vëllezërit e saj
edhe më të
voglin prej tyre
Ali
Bukurinë
e vetmja
motër i vajton!...
2.
Aq e bukur
është
sa të të
vie keq
që nuk i
ndalë lotët
ndër mija
vite,
të befason
kur e sheh
me kokën
shqiponjë
sytë të
rinjë dhe petakë
trupin
pedant
e lara-lara
gjer në bishtin
e gjatë.
Herë-herë
i quanin
qyqet e
varreve
duke i
numëruar varret
me miliona
dhembje
mbi troje...
3.
Nuk kanë
mundësi
t`a
përkthejnë me lotë
hartën e
pakryer të Atdheut
të
shperndarë kudo
me lotët e
kristaltë
që
vardisen një nga një
në tokat
shqipe
si në
lulen e saj,
dhe kur e
ndëgjojmë qyqen
trupi na
rrënqethet
me
“ku-ku”-të e saj-
a janë nëntë vëllezërit
që i mori
vdekja
si në një
përrallë
apo qindra
kreshnikët
me plisa
të bardhë
që vdekja
ndër varre
i paloi
ku
shpeshherë qajnë!...
4.
Duket
sikur andej
u ngrit
Ali Bukuria
për besën
e dhënë
nëntë ditë
largë dhembjes
nga
dhembja e pa shpresë
mbi atin e
bardhë
të vetmen
motër
t`a marrë
në gjini,
nuk
dëshironte të shohë
atë
murtajë të dhimbëshme
që po na
godiste
në gemb të
historisë
dhe nuk
është e vërtetë
që të trishton
në gjumë
me emrin e
ligë
dhe lotët
që s`pushojnë
të
bukurisë që fluturon
nëpër
dhemje!...
5.
Ajo vajton
për
atdheun e humbur
e që lotët
e kristaltë
nuk mund
ta lidhin
hartën e vërtetë
prandaj
nuk janë
për t`i
gjuajtur me pushkë
në derë të
shtëpisë
me lotët
varg,
lotët e
kristaltë
janë
paralajmërim
tepër i
trishtë
që zbret
nga qielli,
të lënë në
derë
motin e
thatë!
6.
Mos na
provoftë Zoti
varret e
të vdekurve
t`i
numrojmë me sqep
as
vajtimin e bukur
tepër të
trishtë
t`a
kultivojmë ndër vargje!...
LOTI I QYQES
Mos e
dhashtë Zoti
të
mblidhen në konak
kokrrat e
kristalta
se të
pikon zemra
me rruzat
e dhembjes
që nuk
kane pushim,
vardisen
mbi një lule
me ngjyrë
të verdhë
deri në
pafundësi!...
Mos e
dhashtë Zoti
të të
rriten në votër
lotët e
qyqes!
LULJA E QYQES
E vetmja
lule
me ngjyrë
të verdhë
sa një
hënë e zbehtë
zbritur
mbi tokë,
nuk di si
e quanin
latinët me
emër-
qëndronte
mbi fije
të barit
të lartë...
Kokrrat e
lotëve
nën lule i
numëronim
të
vardisura pranë-
lule-bukur
dhe e mjerë
prore e
vetmuar,
lulja e
qyqes!...
PENG KUJTIMI
Ke mbetur
peng
kujtimi-
këmisha e
shqyer e lëkurës
nga asnjë
krijues
i jetës
sate
nuk qepet
e ti,
dënesë i vetëm
që bie më
poshtë se dhembja
e vargut
të gjurmëve
të çasteve
të bjerrura...
Kot
përplasesh
me durimin
e humbur
duke
numëruar
mija
goditjet
e pa
shpresë,
sytë e
qiellit
janë errur
në shtërgatë
të lotëve
të mallit...
Del nga
ajo plagë shpirti
dhe
dërgoje deri në fund
atë këngë
dhembjesh!...
FRYMA E FUNDIT
Toka e shqipes
është e shkelur dhimbshëm
nga të gjithë fqinjët
e shtrënguar do të pëlcasë
e shkelur me shkelmat e tankseve
të dhunës së përdalur...
Frymën e fundit e mbledhë
nëpër oqeanet e paskajshme të lotëve
me jetën e ndrydhur thekshëm
nëpër dhembjet e vdekjeve
pikën e fundit të durimit
nga fundi i asgjësë për ta nxjerrur
derisa vetëtinë e bubullinë jashtë saj
në minutat e mbetjes gjallë…
Atëherë e mbledhë veten
si mbiqenie
e shtrydhë së fundi zemrën
të lëshojë ulurimat e shpirtit-
këngën e zjarrtë të lirisë!...
Teatër i dhembjes së pafund
1.
Gjakova
është vendi i dashur i fëmijësisë
me të
gjitha dhembjet e ndarjes së pakthim
dhe nuk
kam kohë të ndalem me therrjet
nëpër
mushkëritë e djegura të mendimeve-
është botë
e veçantë e përplasjeve të mëdha
mbrenda
zemrës tërmetet prore rrënojnë
prap një
vistër i përtërirjeve ngritet me diell,
mbrenda
një çasti shprehen të gjitha stinët
e nuk
ndalen bubullimat e mëdha të dheut tim
duke i
ndjekur vetëtimat e përdalura të brejtjes.
Gjakova është
vend i shpalljes së dhembjes
marr frymë
thellë në damarët e qenies sime
e lëshoj
rëndë në përkushtimin e vargut
me një
pikë loti bebëzavë të heshtjes!...
2.
Dita dhe
nata nuk e kanë të njëjtin kuptim
e keqja
dhe e mira mbeten prore në dyluftim,
i mbledhi vetë
cuklat e fijeve të këputura
të gjëj
fillet e dhembjes që piketon gjak-
gjak,
gjakova dhe gjaku që nuk ndalet kurrë
për një
ditë të bukur ulur këmbëkryq nën bli
me plisin
e bardhë të një plaku të ndjenjave
gjithmonë
e shoh të ulur në pikëtakimet tona
të asaj
malësie që i jep shpirt e madhëri,
gjak i kuq
është prore gjaku i shenjtë i lirisë
që në tërë
Gjakovën bulëzon në çdo gemb të ri,
edhe
fëmijët që vinë të shëndetshëm pas këngës
duke qarë
thekshëm me lotë të përzier gjaku
e m`i
ngrisin mua flokët peshë deri në vdekje
nëpër
muranat e shumta të dëshmorëve...
3.
A e dini
ju sa herë jam rrëzuar nëpër metropole
duke
qajtur me lot kalldrëmin e rinisë në Gjakovë,
ka mbetur në
kujtesë kinoja dhe teatri i gjallë
që lozin
tragjikomedinë e dhembjes së pandalur-
do të
rrëzohem prap në Paradeplacin e Cyrihut[2])
në
Rapersvil, në Stutgard, Mynhen dhe gjetiu
trotuareve
të pagjetura përmallshëm nëpër ëndërra;
liria
është ndjenjë që çel sythin e përmbajteve
me
pranverën rritet e me dimrat e shumtë zbehet,
rreth e
rreth zgjerohen në pafundësi këngët e saj
që si
fëmijë të rritur dhimbshëm më rrënqethin,
prore i
kam kënduar, por çuditërisht më janë zhdukur
dikund në
ndërdije ka mbetur ia zë i qartë kënge
se Gjakova
është teatër i shpalljes së dramave
e i
dhembjes së pafund të përkryer të burrërisë!
DORË MBI ZEMËR
Kur e vendos dorën mbi zemër
sikur të gjithë e kuptojnë,
i përkulen asaj që e rrah jetën
deri sa marrin frymë.
E madhe është bota për barkushet e vogla
që përbirohet nëpër aureolat e saj
si nëpër një çips të jetës
dhe pikëshënon universin,
mendja e di që qeniet jetojmë
atë copë të vogël të orës sonë,
kur ngutet sëmuret del nga takti
jeta e humb kuptimin e vet
me të rrahurat e saj,
por, kur dua të rrespektoj
shtëpitë e Zotit
e vendos dorën mbi zemër
dhe kaloj pranë tyre-
janë ata që i dua më shumë,
kam gjuhë të përbashkët
aq sa e kemi të shkruar
në letrën e padushme...
Zemra do ta rrah jetën deri në fund
dhe kur bota do të ndalet
e lëshojmë frymen e fundit
kthehemi të shtrirë
kah bota e tjetër!...
