Këto ditë, në botim të SHB “MESHARI“ në Prishtinë doli nga shtypi libri më i ri i Bedri Tahirit “Gur i diellit shenjëtor”
Xhevahir CIRONGU
Tregimtari që gatuan vargun me baltën e vendlindjes, dhe ndez zjarr si gur stralli kur e lexon atë
Koha dhe shkrimtari
Ndjeva kënaqësi kur më erdhën me postën elektronike dorëshkrimet e dërguara nga shkrimtari galicas, Bedri Tahiri. Me shkrimet e tij isha njohur shumë herët, saqë kur i lexoja ato nëpër gazeta e libra, që i gjeja në bibliotekën e qytetit bregdetar të Durrësit, apo në faqet e internetit, kryesisht te “Fjala e lirë” apo “Zemra shqiptare”, gazeta elektronike që botohen në Londër, më dukej vetja sikur takoja vetë Bedriun. Komentet që radhiteshin nëpër shkrime të ndryshme, si nga unë, por edhe nga ai anasjelltas, bëheshin në bazë të gjykimit të të lexuarit të lëndës shkrimore. Vërtet ne ishim larg nga njëri- tjetrit gjeografikeisht, por shkrimet na kishin afruar aq shumë, saqë na dukej sikur ishim ulur në sofrën e bukës së krijuesit gazetaresk e letrar, dhe kuvendonim me njëri - tjetrin.
Por, erdhi një ditë me retë e bardha e kaltërsinë e qiellit, që brenda tyre kishin marrë me vete edhe ngrohtësinë e diellit, e ne u takuam edhe fizikisht në një kafene në qytetin e Durrësit. Ky takim qe pakëz si i çuditshëm, sepse që me atë prezantim të parë, rrjedha e bisedës kishte një njohje aq të thellë e kuptimplote, sa flatrat e fjalëve çelën petale të reja gëzimi në gonxhen e vjetër të njohjes nëpërmjet njohjes së shkrimeve e të librave që kishim lexuar e botuar. Një kafe të ëmbël, shumë fjalë u derdhën në atë bisedë që formuan lumin e vargut prozatorik, që më vonë ato do lartësonin malin e argjend libror me shkronjat e alfabetit të florinjtë të gjuhës sonë shqipe.
Shkrimtari galicas, tashmë është bërë autor i dashur për lexuesin tonë, nga më i thjeshti deri te akademiku, shkencëtari, filozofi, por edhe për shkrimtarin e poetin e vjetër apo të rinj qofshin ata, si në Kosovë edhe në Shqipëri, por e më gjerë, jashtë kufijve shetërorë. Stili i të shkruarit ka specifikat e tij.
Këto, te shkrimtari Bedri Tahiri janë shpalosur qysh herët brenda shpirtit e mënyrës së të menduarit; por edhe të krijuesit që me fjalën e vargun prozatoik i ka derdhur ato në shumë vëllime që kanë marrë dritën e jetës së tyre për te lexuesi.
Duke lexuar veprat e këtij shkrimtari, vetja të duket sikur udhëton nëpër shekuj, takohesh me të djeshmen, bisedon me të sotmen, por edhe të tregon rrugëtimin për të nesërmen! E them pa frikë, se në këtë platocion brezaresh të mbjellë me pemë frutore, shkrime e libra, edhe nga vetë shkrimtari Bedri Tahiri, ka qëndisur më së miri dashurinë për atdheun, që rrënjët i ka në baltën e tokës sonë të larë me gjakun e derdhur në shekuj të popullit tonë për liri e pavarësi.
Pena e shkrimtarit Bedri Tahiri është e thjeshtë në mënyrën e stilit të të shkruarit
Këtu qëndron edhe madhështia stilistike e tij. Sepse, një shkrimtar që flet me gjuhën e thjeshtë të popullit, kur shkruan për historinë, për patriotizmin, për heronjtë e dëshmorët, por edhe për njerëzit e thjeshtë që sakrifikojnë çdo gjë për mirëqënie e përparim shoqëror, për çështjen tonë kombëtare, marrin vlera të pallogartshme, duke u kuptuar e vlerësohet nga masa e lexuesve nga gjithë shtresat shoqërore të popullit. Prandaj, them pa frikë, se autori Bedri Tahiri me mënyrën e vet të të shkruarit, ka krijuar emblemën e personalitetit të vet, si shkrimtar i kohës sonë që jetojmë në këtë dekadë të shekullit XXI- të. Kur lexon reportazhet e paraqitura në pjesën e dytë të këtij libri të titulluar “Gur i diellit shenjëtor” se si ngërthehesh duke marrë me vete historinë e popullit, së bashku me lirinë që tashmë të fituar edhe në Kosovën martire. Përshkrimet e reportazheve jepen me fakte konkrete, dëshmi të gjalla të së djeshmes e të sotmen, por tregojnë edhe për rrugëtimin për të nesërmen që ajo të jetë sa më e begatë.
Në gamën e shkrimeve të paraqitura në këtë vëllim të ri të autorit Bedri Tahiri, si në tregimet, ashtu edhe në reportazhet që përfshihen në gjerësi gjeografike në Kosovë e jashtë saj si dhe në gjetjen e një titulli mjaft domethënës që flet aq shumë “Gur i diellit shenjëtor” kanë oksigjenin e vlagun e tokës Arbërore.
Simbolika e gurit përfaqëson qëndresën e shqiptarit në shekuj për liri e pavarësi ndaj pushtuesve grabitqarë të trojeve tona shekullore. Kurse dielli është shpirti miqësor i shqiptarëve, edhe ndaj fqinjëve. Por, balta e tokës sonë që është më e ëmbël se mjalti, në shkrimet e autorit na jepet e gatuar me gjakun e derdhur në shekuj të shqiptarëve, saqë pema e lirisë i ka rrënjët aty, dhe mesazhi është i qartë: Për të mos u vyshkur kurrë kjo pemë në shekuj.
Prandaj, shkrimtari e tregimtari Bedri Tahiri, i ka bashkangjitur gurin, baltën e flamurin edhe në vargjet prozaike në këtë vëllim.
Shkrimtari Bedri Tahiri është vlerësues edhe ndaj fenomenit kohë. Ai rend pas kohës e historisë, të djeshmes, të sotmes dhe reflekton si një gur xehori edhe për mesazhet e së nesërmes. Të djeshmen kohë e rrok pas vetes, duke e kërkuar te gojdhënat e dokumentat shkresore. Të dyja këto i bashkangjit si dy gurë kalaje në kërkim të dinjitetit kombëtar nëpër shekuj që të na thotë të vërtetën historike. Kjo shprehet qartazi nga ky shkrimtar, duke zbuluar si një arkeolog në dritë të diellit faktet historike të qëndresës shqiptare nëpër shekuj në trojet e tyre.
Armiqtë e kombit tonë kanë bërë ç’është e mundur që të na rrëmbejnë si një shpend grabitçar jo vetëm tokat tona, por edhe gjuhën, zakonet, traditat deri te dinjitetin tonë. Shkrimtari galicas e jeton kohën nga ku ai vetë edhe është pjestar i kësaj të vërtete historike. Ai është aktiv i ngjarjeve dhe i historisë për të cilën merr penën e shkruan, si të shekullit XX-të, ashtu edhe të shekullit të ri, të XXI- it. Prandaj e themi pa frikë se Bedri Tahiri vlerëson kohën e të vërtetën historike me mesazhet që na i jep edhe në këtë vëllim të ri me titull: “Gur i diellit shenjëtor”.
Tregime me rrënjë te gjaku i shqiptarizmit
Edhe tregimet e paraqitura në këtë vëllim janë dëshmi i faktorit historik. Aty gjen figura historike që përshkruhen me aq fines, duke ngritur edhe më lartë atje në kupën qiellore, që rrezatojnë dritë yjesh nëpër historinë tonë kombëtare. Në boshtin e rrëfimit të tregimeve, autori na i përshkruan me një lirizëm gjuhe të thjeshtë, jo të sforcuar saqë, personazhet gjatë zhvillimit të ngjarjeve herë takohen e herë ikin diku për t’u takuar përsëri. Personazhet pozitive janë veshur me “Gurin e skalitur” të atdhedashurisë që i qëndrojnë deri në vdekje, sa bëhen pluhur e thërmija për të qëndruar të pavdekshëm në peidestalin e lirisë.
Në të shtatë tregimet, autori e sintetizon qartë këtë qëndrim dhe i qëndron besnik asaj deri në fund. Edhe në tregimet e mëparshme, në vëllimin me titull “Diferencimi” na paraqitet me të tilla tregime të sensit historik e patriotik. Ai nuk shkëputet dot nga kjo temë, sepse edhe vetë është i bashkangjitur deri në rrënjë gjaku me patriotizmin e dashurinë e pafundme ndaj atdheut. Fakti, që autori Bedri Tahiri ka marrë pjesë aktive edhe në luftën për çlirimin e Kosovës të vitit 1999-ës; derisa Kosova fitoi lirinë e Pavarësinë e saj ndaj pushtuesit shekullor sllav.
Kur lexon tregimet jetësore të Bedriut, por dhe ato të viteve më të hershme, të cilat gurgullojnë si ujë burimesh alpine, se si ndihesh e historia arbërore të shfaqet si një ekran i madh, dhe lexohen qartë me gjithë madhështinë e trimërinë e tyre.
Në krahasim me tregimet e vëllimit “Diferencimi” të botuar në vitin 2010, në këtë vëllim të ri, tregimet kanë një cilësi më të arrirë artistikisht në përpunimin e frazës. Në tregimet e vëllimit “Gur i diellit shenjëtor” ka linja të qarta, ku ndodhia e ngjarjeve, struktura, personazhet e ajo që është më e rëndësishme, boshti i tregimeve, janë shkrirë në një trup të vetëm: Historia e ngjarjeve, ndërtimi stilistik, krahasimet, figurat e gjuha letrare, kanë gjetje filozofike. Tregimi jetësor historik, në plan të parë të duket i thjeshtë, kur e shkruan atë. Por, është krejt ndryshe nga ajo ndërtesë e rrëfimit imagjinar të tregimit letraro- artistik. Pra, aty duhet një stil i vaçantë rrëfimi sa historik e letrar. Pra, brumi historik kërkon gatim letrar përgjatë rrëfimit artistikisht. Aty- këtu, në gamën e gjerë të tregimeve ka edhe ndonjë “lajthitje” jo të goditur letrare. Por, ato jënë të papërfillshme dhe nuk ndikojnë në strukturën e rrëfimit letrar.
Shkrimtari Bedri Tahiri, si njohës i historisë së ngjarjeve të djeshme e të sotme, ka ditur t’i ndërthurë mirë të dy këta elementë të rëndësishëm në tregimet e tij që na paraqitet në këtë vëllim me tregime e reportazhe. Ai është larguar nga disa frazat boshe, duke na sjellë reminishenca të reja shprehëse të fjalëve e frazave lerare.
Tregimi “Helmimi” jep detaje të qarta të mbijetesës së shqiptarëve të Kosovës nëpër shekuj ndaj një pushtuesi barbar që ka vrarë, djegur, plaçkitur, dëbuar nga vendlindja e tyre shkullore. Kështu, armiqtë e popullit tone, jo vëtëm me plumba e bajonetat e armëve, por nuk kanë kursyer edhe helmin e zi ndaj qëndrimit burrëror të shqiptarëve për t’i eleminuar fizikisht në mënyrë masive me anën e helmit të përdorur në ujë e ushqime, deri në asgjesimin e gjuhës shqipe. Edhe në tregimin “Arrestimi” detajet përshkruhen si një fill i vetëm, ku mënyra e të treguarit, së bashku me konfliktin, zbërthen dalngadalë dhe në fund fiton drejtësia ndaj pushtuesve e të pabesëve. Pra, aty mesazhi jepet në gjithë sfondin historik i qartë, se liria fitohet e nuk dhurohet.
Interesant paraqitet edhe tregimi “Një thëllëzë për nipin”. Një gjetje e bukur me temë shqërore. Këtu qëndron edhe thyerja e “Tradicionales historike” e Bedriut në rrugëtimin e të shkruarit në gjininë e tregimit. Ai merr guximin e shkëputet nga të qënurit të tij “Traditë”, dhe na tregon me figurë letrare dashurinë njrëzore deri në familjet tona. Pa dashurinë njerëzore s’mund të jemi të lirë, sepse kush ka lirinë me vete, ka përparimin e zhvillimin shoqëror në çdo aspekt të jetës. kujdes, si në stilin e të shkruarit, ashtu edhe me frazat e gëdhendura mjeshtërisht nga autori. Faktet historike, vendi ku zhvillohen ngjarjet, heronjtë e fjala
Figurat letrare, dhe gjuha stilistike e goditur jepen edhe në tregimet: “Shterani”, “Shpirtplagomë”, “Tjetërsimi”, “Diellori”.
Në tregimin “Diellori” është punuar me e tyre, guri e dielli, idealet e liria, janë të vendosura në të pavdekshmin Atdhe! Ja si shkruan autori në mbyllje të tregimit:
“Ah, po, ai Guri kishte vlerё tё madhe. Azem Galica vetё e emёroi ashtu, Diellor, dhe i porositi mjeshtёrit ta vendosnin nё ballё tё kullёs sё re, pak mbi derёn e hyrjes. Tri ditё rresht, me daltё e me çekan, kishte punuar nё tё, kryeustai…’’
Edhe autori Bedri Tahiri në vëllimin me titull “Gur i diellit shenjëtor” na e sjell të gjallë historinë e djeshme, të sotme, së bashku me mezazhet për të nesërmen, me rrënjë te gjaku i heronjve e dëshmorëve të atdheut tonë, Shqipëri!
Bedriu piktakohet me zgjimin e ëndrrës së madhe, Shqipëri!
Duke udhëtuar së lexuari oazin e botimeve të publicistit e shkrimtarit drenicas, Bedri Tahiri, të cilat na plotësojnë në një farë mënyre atë boshllëk që na kanë lënë kohërat e errëta për të mësuar të vërtetat historike të popullit tonë. Reportazhet e shkruara prej tij, janë një dëshmi e gjallë si të kohës së djeshme, por edhe të sotmes, duke i shtjelluar ngjarjet historike, e na i jep si shkëmb ato të pathyeshme nëpër shekuj. Ai zbulon të vërtetat historike të popullit shqiptar, sepse armiqtë janë munduar të fshehin midis të tjerave edhe historinë e vërtetë të qëndresës për liri e përparim të popullit tonë.
Në vëllimin “Gur i diellit shenjëtor”, udhëtimet që bën autori nëpër vendet historike kudondodhen tokat shqiptare, të befason për risitë e reja që paraqet nëpër reportazhet që shkruan. Aty gjen vendet historike, emrat e heronjve, të dëshmorëve, të njerëzve që jetojnë sot që japin kontributet e tyre për të mirën e Kombit, për ata burra e gra që dikush i ka lënë nën hije të historisë; dhe autori u bën vlerësimet me përkushtim kontributeve të tyre, deri aty në vlerësimin maksimal, duke i kujtuar e shkruar në monografitë historike.
Gama e shkrimeve të këtij shkrimtari është mjaft e gjerë. Edhe në këtë vëllim të ri, në pjesën e dytë, jepen para lexuesit reportazhet me titull: “Bardhësi në Peshkopi”, “Një manifestim i qëlluar që la për t’u dëshiruar”, “Marshim i madhërishëm mbarëkombëtar”, “Hasan Prishtina në Shkupin e tij të dashur”, “Tahir Meha luftoi me revolen e Azem Galicës”, “Lasgush Poradeci i frymëzuar prej Azem Galicës”, “Gjurmë kreshnikësh në Drenicë”.
E veçanta e këtij autori, është qëndrimi patriotik e atdhetar ndaj padrejtësive që janë bërë në kurriz të popullit shqiptar nga shtetet fqinje shoviniste, duke i coptuar trojet tona shekullore. Ai kërkon që kjo padrejtësi shekullore, të kthehet në drejtësi në kohën e sotme moderne që jetojmë; edhe për popullin liridashës, mikpritës, e paqësor shqiptar. Shqiptari nëpër shekuj, për vete e popujt e tjerë, ka mbjellë paqen e lirinë, e kurrë urrejtjen. Prandaj, është një thirrje e brendshme dhe e ligjshme e autorit që piktakohet me padrejtësitë historike, dhe zgjohet me ëndrrën e madhe për të nesërmen, Shqipëri!
Shkrimtari galicas, Bedri Tahiri, pulson fuqishëm te guri e balta e vendlindjes. Aty ai merr oksigjenin e shkrimeve, që s’do ndalet kurrë së shkruari me penën e tij të hollë aq fisnike, për të na dhënë vepra të tjera më të arrira sa patriotike e artistike
Durrës, shtator 2013
Xhevahir CIRONGU
Tregimtari që gatuan vargun me baltën e vendlindjes, dhe ndez zjarr si gur stralli kur e lexon atë
Koha dhe shkrimtari
Ndjeva kënaqësi kur më erdhën me postën elektronike dorëshkrimet e dërguara nga shkrimtari galicas, Bedri Tahiri. Me shkrimet e tij isha njohur shumë herët, saqë kur i lexoja ato nëpër gazeta e libra, që i gjeja në bibliotekën e qytetit bregdetar të Durrësit, apo në faqet e internetit, kryesisht te “Fjala e lirë” apo “Zemra shqiptare”, gazeta elektronike që botohen në Londër, më dukej vetja sikur takoja vetë Bedriun. Komentet që radhiteshin nëpër shkrime të ndryshme, si nga unë, por edhe nga ai anasjelltas, bëheshin në bazë të gjykimit të të lexuarit të lëndës shkrimore. Vërtet ne ishim larg nga njëri- tjetrit gjeografikeisht, por shkrimet na kishin afruar aq shumë, saqë na dukej sikur ishim ulur në sofrën e bukës së krijuesit gazetaresk e letrar, dhe kuvendonim me njëri - tjetrin.
Por, erdhi një ditë me retë e bardha e kaltërsinë e qiellit, që brenda tyre kishin marrë me vete edhe ngrohtësinë e diellit, e ne u takuam edhe fizikisht në një kafene në qytetin e Durrësit. Ky takim qe pakëz si i çuditshëm, sepse që me atë prezantim të parë, rrjedha e bisedës kishte një njohje aq të thellë e kuptimplote, sa flatrat e fjalëve çelën petale të reja gëzimi në gonxhen e vjetër të njohjes nëpërmjet njohjes së shkrimeve e të librave që kishim lexuar e botuar. Një kafe të ëmbël, shumë fjalë u derdhën në atë bisedë që formuan lumin e vargut prozatorik, që më vonë ato do lartësonin malin e argjend libror me shkronjat e alfabetit të florinjtë të gjuhës sonë shqipe.
Shkrimtari galicas, tashmë është bërë autor i dashur për lexuesin tonë, nga më i thjeshti deri te akademiku, shkencëtari, filozofi, por edhe për shkrimtarin e poetin e vjetër apo të rinj qofshin ata, si në Kosovë edhe në Shqipëri, por e më gjerë, jashtë kufijve shetërorë. Stili i të shkruarit ka specifikat e tij.
Këto, te shkrimtari Bedri Tahiri janë shpalosur qysh herët brenda shpirtit e mënyrës së të menduarit; por edhe të krijuesit që me fjalën e vargun prozatoik i ka derdhur ato në shumë vëllime që kanë marrë dritën e jetës së tyre për te lexuesi.
Duke lexuar veprat e këtij shkrimtari, vetja të duket sikur udhëton nëpër shekuj, takohesh me të djeshmen, bisedon me të sotmen, por edhe të tregon rrugëtimin për të nesërmen! E them pa frikë, se në këtë platocion brezaresh të mbjellë me pemë frutore, shkrime e libra, edhe nga vetë shkrimtari Bedri Tahiri, ka qëndisur më së miri dashurinë për atdheun, që rrënjët i ka në baltën e tokës sonë të larë me gjakun e derdhur në shekuj të popullit tonë për liri e pavarësi.
Pena e shkrimtarit Bedri Tahiri është e thjeshtë në mënyrën e stilit të të shkruarit
Këtu qëndron edhe madhështia stilistike e tij. Sepse, një shkrimtar që flet me gjuhën e thjeshtë të popullit, kur shkruan për historinë, për patriotizmin, për heronjtë e dëshmorët, por edhe për njerëzit e thjeshtë që sakrifikojnë çdo gjë për mirëqënie e përparim shoqëror, për çështjen tonë kombëtare, marrin vlera të pallogartshme, duke u kuptuar e vlerësohet nga masa e lexuesve nga gjithë shtresat shoqërore të popullit. Prandaj, them pa frikë, se autori Bedri Tahiri me mënyrën e vet të të shkruarit, ka krijuar emblemën e personalitetit të vet, si shkrimtar i kohës sonë që jetojmë në këtë dekadë të shekullit XXI- të. Kur lexon reportazhet e paraqitura në pjesën e dytë të këtij libri të titulluar “Gur i diellit shenjëtor” se si ngërthehesh duke marrë me vete historinë e popullit, së bashku me lirinë që tashmë të fituar edhe në Kosovën martire. Përshkrimet e reportazheve jepen me fakte konkrete, dëshmi të gjalla të së djeshmes e të sotmen, por tregojnë edhe për rrugëtimin për të nesërmen që ajo të jetë sa më e begatë.
Në gamën e shkrimeve të paraqitura në këtë vëllim të ri të autorit Bedri Tahiri, si në tregimet, ashtu edhe në reportazhet që përfshihen në gjerësi gjeografike në Kosovë e jashtë saj si dhe në gjetjen e një titulli mjaft domethënës që flet aq shumë “Gur i diellit shenjëtor” kanë oksigjenin e vlagun e tokës Arbërore.
Simbolika e gurit përfaqëson qëndresën e shqiptarit në shekuj për liri e pavarësi ndaj pushtuesve grabitqarë të trojeve tona shekullore. Kurse dielli është shpirti miqësor i shqiptarëve, edhe ndaj fqinjëve. Por, balta e tokës sonë që është më e ëmbël se mjalti, në shkrimet e autorit na jepet e gatuar me gjakun e derdhur në shekuj të shqiptarëve, saqë pema e lirisë i ka rrënjët aty, dhe mesazhi është i qartë: Për të mos u vyshkur kurrë kjo pemë në shekuj.
Prandaj, shkrimtari e tregimtari Bedri Tahiri, i ka bashkangjitur gurin, baltën e flamurin edhe në vargjet prozaike në këtë vëllim.
Shkrimtari Bedri Tahiri është vlerësues edhe ndaj fenomenit kohë. Ai rend pas kohës e historisë, të djeshmes, të sotmes dhe reflekton si një gur xehori edhe për mesazhet e së nesërmes. Të djeshmen kohë e rrok pas vetes, duke e kërkuar te gojdhënat e dokumentat shkresore. Të dyja këto i bashkangjit si dy gurë kalaje në kërkim të dinjitetit kombëtar nëpër shekuj që të na thotë të vërtetën historike. Kjo shprehet qartazi nga ky shkrimtar, duke zbuluar si një arkeolog në dritë të diellit faktet historike të qëndresës shqiptare nëpër shekuj në trojet e tyre.
Armiqtë e kombit tonë kanë bërë ç’është e mundur që të na rrëmbejnë si një shpend grabitçar jo vetëm tokat tona, por edhe gjuhën, zakonet, traditat deri te dinjitetin tonë. Shkrimtari galicas e jeton kohën nga ku ai vetë edhe është pjestar i kësaj të vërtete historike. Ai është aktiv i ngjarjeve dhe i historisë për të cilën merr penën e shkruan, si të shekullit XX-të, ashtu edhe të shekullit të ri, të XXI- it. Prandaj e themi pa frikë se Bedri Tahiri vlerëson kohën e të vërtetën historike me mesazhet që na i jep edhe në këtë vëllim të ri me titull: “Gur i diellit shenjëtor”.
Tregime me rrënjë te gjaku i shqiptarizmit
Edhe tregimet e paraqitura në këtë vëllim janë dëshmi i faktorit historik. Aty gjen figura historike që përshkruhen me aq fines, duke ngritur edhe më lartë atje në kupën qiellore, që rrezatojnë dritë yjesh nëpër historinë tonë kombëtare. Në boshtin e rrëfimit të tregimeve, autori na i përshkruan me një lirizëm gjuhe të thjeshtë, jo të sforcuar saqë, personazhet gjatë zhvillimit të ngjarjeve herë takohen e herë ikin diku për t’u takuar përsëri. Personazhet pozitive janë veshur me “Gurin e skalitur” të atdhedashurisë që i qëndrojnë deri në vdekje, sa bëhen pluhur e thërmija për të qëndruar të pavdekshëm në peidestalin e lirisë.
Në të shtatë tregimet, autori e sintetizon qartë këtë qëndrim dhe i qëndron besnik asaj deri në fund. Edhe në tregimet e mëparshme, në vëllimin me titull “Diferencimi” na paraqitet me të tilla tregime të sensit historik e patriotik. Ai nuk shkëputet dot nga kjo temë, sepse edhe vetë është i bashkangjitur deri në rrënjë gjaku me patriotizmin e dashurinë e pafundme ndaj atdheut. Fakti, që autori Bedri Tahiri ka marrë pjesë aktive edhe në luftën për çlirimin e Kosovës të vitit 1999-ës; derisa Kosova fitoi lirinë e Pavarësinë e saj ndaj pushtuesit shekullor sllav.
Kur lexon tregimet jetësore të Bedriut, por dhe ato të viteve më të hershme, të cilat gurgullojnë si ujë burimesh alpine, se si ndihesh e historia arbërore të shfaqet si një ekran i madh, dhe lexohen qartë me gjithë madhështinë e trimërinë e tyre.
Në krahasim me tregimet e vëllimit “Diferencimi” të botuar në vitin 2010, në këtë vëllim të ri, tregimet kanë një cilësi më të arrirë artistikisht në përpunimin e frazës. Në tregimet e vëllimit “Gur i diellit shenjëtor” ka linja të qarta, ku ndodhia e ngjarjeve, struktura, personazhet e ajo që është më e rëndësishme, boshti i tregimeve, janë shkrirë në një trup të vetëm: Historia e ngjarjeve, ndërtimi stilistik, krahasimet, figurat e gjuha letrare, kanë gjetje filozofike. Tregimi jetësor historik, në plan të parë të duket i thjeshtë, kur e shkruan atë. Por, është krejt ndryshe nga ajo ndërtesë e rrëfimit imagjinar të tregimit letraro- artistik. Pra, aty duhet një stil i vaçantë rrëfimi sa historik e letrar. Pra, brumi historik kërkon gatim letrar përgjatë rrëfimit artistikisht. Aty- këtu, në gamën e gjerë të tregimeve ka edhe ndonjë “lajthitje” jo të goditur letrare. Por, ato jënë të papërfillshme dhe nuk ndikojnë në strukturën e rrëfimit letrar.
Shkrimtari Bedri Tahiri, si njohës i historisë së ngjarjeve të djeshme e të sotme, ka ditur t’i ndërthurë mirë të dy këta elementë të rëndësishëm në tregimet e tij që na paraqitet në këtë vëllim me tregime e reportazhe. Ai është larguar nga disa frazat boshe, duke na sjellë reminishenca të reja shprehëse të fjalëve e frazave lerare.
Tregimi “Helmimi” jep detaje të qarta të mbijetesës së shqiptarëve të Kosovës nëpër shekuj ndaj një pushtuesi barbar që ka vrarë, djegur, plaçkitur, dëbuar nga vendlindja e tyre shkullore. Kështu, armiqtë e popullit tone, jo vëtëm me plumba e bajonetat e armëve, por nuk kanë kursyer edhe helmin e zi ndaj qëndrimit burrëror të shqiptarëve për t’i eleminuar fizikisht në mënyrë masive me anën e helmit të përdorur në ujë e ushqime, deri në asgjesimin e gjuhës shqipe. Edhe në tregimin “Arrestimi” detajet përshkruhen si një fill i vetëm, ku mënyra e të treguarit, së bashku me konfliktin, zbërthen dalngadalë dhe në fund fiton drejtësia ndaj pushtuesve e të pabesëve. Pra, aty mesazhi jepet në gjithë sfondin historik i qartë, se liria fitohet e nuk dhurohet.
Interesant paraqitet edhe tregimi “Një thëllëzë për nipin”. Një gjetje e bukur me temë shqërore. Këtu qëndron edhe thyerja e “Tradicionales historike” e Bedriut në rrugëtimin e të shkruarit në gjininë e tregimit. Ai merr guximin e shkëputet nga të qënurit të tij “Traditë”, dhe na tregon me figurë letrare dashurinë njrëzore deri në familjet tona. Pa dashurinë njerëzore s’mund të jemi të lirë, sepse kush ka lirinë me vete, ka përparimin e zhvillimin shoqëror në çdo aspekt të jetës. kujdes, si në stilin e të shkruarit, ashtu edhe me frazat e gëdhendura mjeshtërisht nga autori. Faktet historike, vendi ku zhvillohen ngjarjet, heronjtë e fjala
Figurat letrare, dhe gjuha stilistike e goditur jepen edhe në tregimet: “Shterani”, “Shpirtplagomë”, “Tjetërsimi”, “Diellori”.
Në tregimin “Diellori” është punuar me e tyre, guri e dielli, idealet e liria, janë të vendosura në të pavdekshmin Atdhe! Ja si shkruan autori në mbyllje të tregimit:
“Ah, po, ai Guri kishte vlerё tё madhe. Azem Galica vetё e emёroi ashtu, Diellor, dhe i porositi mjeshtёrit ta vendosnin nё ballё tё kullёs sё re, pak mbi derёn e hyrjes. Tri ditё rresht, me daltё e me çekan, kishte punuar nё tё, kryeustai…’’
Edhe autori Bedri Tahiri në vëllimin me titull “Gur i diellit shenjëtor” na e sjell të gjallë historinë e djeshme, të sotme, së bashku me mezazhet për të nesërmen, me rrënjë te gjaku i heronjve e dëshmorëve të atdheut tonë, Shqipëri!
Bedriu piktakohet me zgjimin e ëndrrës së madhe, Shqipëri!
Duke udhëtuar së lexuari oazin e botimeve të publicistit e shkrimtarit drenicas, Bedri Tahiri, të cilat na plotësojnë në një farë mënyre atë boshllëk që na kanë lënë kohërat e errëta për të mësuar të vërtetat historike të popullit tonë. Reportazhet e shkruara prej tij, janë një dëshmi e gjallë si të kohës së djeshme, por edhe të sotmes, duke i shtjelluar ngjarjet historike, e na i jep si shkëmb ato të pathyeshme nëpër shekuj. Ai zbulon të vërtetat historike të popullit shqiptar, sepse armiqtë janë munduar të fshehin midis të tjerave edhe historinë e vërtetë të qëndresës për liri e përparim të popullit tonë.
Në vëllimin “Gur i diellit shenjëtor”, udhëtimet që bën autori nëpër vendet historike kudondodhen tokat shqiptare, të befason për risitë e reja që paraqet nëpër reportazhet që shkruan. Aty gjen vendet historike, emrat e heronjve, të dëshmorëve, të njerëzve që jetojnë sot që japin kontributet e tyre për të mirën e Kombit, për ata burra e gra që dikush i ka lënë nën hije të historisë; dhe autori u bën vlerësimet me përkushtim kontributeve të tyre, deri aty në vlerësimin maksimal, duke i kujtuar e shkruar në monografitë historike.
Gama e shkrimeve të këtij shkrimtari është mjaft e gjerë. Edhe në këtë vëllim të ri, në pjesën e dytë, jepen para lexuesit reportazhet me titull: “Bardhësi në Peshkopi”, “Një manifestim i qëlluar që la për t’u dëshiruar”, “Marshim i madhërishëm mbarëkombëtar”, “Hasan Prishtina në Shkupin e tij të dashur”, “Tahir Meha luftoi me revolen e Azem Galicës”, “Lasgush Poradeci i frymëzuar prej Azem Galicës”, “Gjurmë kreshnikësh në Drenicë”.
E veçanta e këtij autori, është qëndrimi patriotik e atdhetar ndaj padrejtësive që janë bërë në kurriz të popullit shqiptar nga shtetet fqinje shoviniste, duke i coptuar trojet tona shekullore. Ai kërkon që kjo padrejtësi shekullore, të kthehet në drejtësi në kohën e sotme moderne që jetojmë; edhe për popullin liridashës, mikpritës, e paqësor shqiptar. Shqiptari nëpër shekuj, për vete e popujt e tjerë, ka mbjellë paqen e lirinë, e kurrë urrejtjen. Prandaj, është një thirrje e brendshme dhe e ligjshme e autorit që piktakohet me padrejtësitë historike, dhe zgjohet me ëndrrën e madhe për të nesërmen, Shqipëri!
Shkrimtari galicas, Bedri Tahiri, pulson fuqishëm te guri e balta e vendlindjes. Aty ai merr oksigjenin e shkrimeve, që s’do ndalet kurrë së shkruari me penën e tij të hollë aq fisnike, për të na dhënë vepra të tjera më të arrira sa patriotike e artistike
Durrës, shtator 2013
