James Pardew është ish-ambasador i SHBA-së në Bullgari dhe ish-ndihmëssekretar i NATO-s. Përmes një vështrimi të publikuar në “The Hill”, ai ka komentuar qasen e administratës Trump karshi Kosovës.
Në vijim po e japim të plotë vështrimin e tij:
Cili interes i mundshëm amerikan realizohet përmes diplomacisë së vazhdueshme të administratës Trump, e cila është duke e destabilizuar Kosovën, shtetin e vogël dhe të brishtë pro-amerikan të Ballkanit, gjatë një pandemie globale? Dhe, përse ekipi e Trumpit e bën këtë, kur ishte SHBA-ja ajo që e ndali Serbinë – me forcë – që të kryejë gjenocid në Kosovë më 1999?
Një gjë e tillë zgjon kureshtje të veçantë, pasi që SHBA-ja ishte akterja kryesore në pavarësimin e Kosovës dhe pasi që Kosova ka qenë shteti më pro-amerikan në Evropë, pas pavarësisë. Sidoqoftë, diplomacia e vazhdueshme amerikane sot e favorizon Serbinë, aleaten më të afërt të Rusisë në rajon.
I dërguari i Trumpit, Richard Grenelli është duke u munduar ta detyrojë Kosovën që t’i pranojë kërkesat serbe, në kuadër të “negociatave” për normalizimin e raporteve midis dy shteteve.
Grenelli po i udhëheq përpjekjet e tanishme diplomatike në Kosovë, ai po ashtu mban postin e ambasadorit të SHBA-së në Gjermani dhe është ushtrues detyre i drejtorit të Inteligjencës amerikane. Është kjo një gamë absurde detyrash për dikë me përvojë të kufizuar diplomatike dhe pa kurrfarë përvojë në inteligjencë.
Grenelli raportohet të ketë qenë katastrofik si ambasador në Gjermani, nëse si standard merret raporti bashkëpunues me aleatin më të rëndësishëm demokratik të Amerikës në Evropë. Zyrtarët gjermanë mezi që e presin largimin e Grenellit.
Ambasadorja e SHBA-së në OKB, Susan Rice e quajti Grenellin “njërin prej personave më të papëlqyeshëm dhe më të pasinqertë që kam takuar ndonjëherë”.
Serbia sot udhëhiqet prej presidentit Aleksandër Vuçiq, nacionalistit serb që po e shfrytëzon urrejtjen etnike si mjet politik për të fituar përkrahje lokale politike – ashtu si bëri Slobodan Milosheviqi në vitet nëntëdhjetë. Sot, liderët serbë në Beograd vazhdojnë të nxisin përçarje dhe armiqësi, si në Bosnjë, ashtu edhe në Kosovë. Vladimir Putini është i gatshëm ta ndihmojë Beogradin në gjithçka që e cenon unitetin e Evropës Perëndimore dhe SHBA-së.
Ajo çfarë po bëjnë tani në Kosovë Trumpi dhe Grenelli, paraqet një shkëputje prej politikave të suksesshme amerikane në rajon, në mënyrë rrënjësore.
Një parim i SHBA-së që solli paqe në rajon nga 2008-ta, ishte koncepti se kufijtë ishin të pandryshueshëm dhe se zgjidhjet politike duhej të gjendeshin Brenda kufijve të shteteve të caktuara. Marrëveshja e Ohrit që e parandaloi luftën në Maqedoni shkruan në mënyrë të qartë se “nuk ka zgjidhje territorial për çështjet etnike”. Të drejtat, jo territoret, janë zgjidhje e këtyre problemeve.
Udhëheqja amerikane me një koalicion të fortë të partnerëve ndërkombëtarë përdori diplomacinë intensive dhe forcën ushtarake për t’i dhënë fund gjenocidit serb në Bosnjë, për ta ndalur një fatkeqësi mizore humanitare të radhës në Kosovë dhe për ta parandaluar një luftë civile në Maqedoni, gjatë viteve 1995-2008, teksa ish-Jugosllavia po shpërbëhej. Përpjekjet e udhëhequra prej amerikanëve në ish-Jugosllavi ishin një sukses i madh i politikës së jashtme për SHBA-në, në periudhën e hershme post-sovjetike.
Sot, Kosova është shtet sovran demokratik, i njohur prej 97 shteteve. Por, Serbia e ka përdorur ndikimin e saj për ta bllokuar anëtarësimin e Kosovës në OKB dhe në institucionet tjera ndërkombëtare. Si kundërpërgjigje, Kosova ka vënë tarifë 100 për qind mbi mallrat serbe që hyjnë në vend. Grenelli e ka nxitur Kosovën që t’i heqë tarifat, në mënyrë që të vazhdojnë negociatat e ndërprera.
Përderisa sanksionet ndërkombëtare dhe tarifat janë politikë e preferuar e administratës Trump, kundërshtimi, prej Trumpit, i tarifave legjitime si levë ndërkombëtare, është më shumë se ironik.
Për t’i bërë presion Prishtinës që ta heqë embargon, SHBA-ja pezulloi ndihmat e domosdoshme për Kosovën. Disa zyrtarë në Washington madje edhe e shtruan mundësinë e largimit të kontingjentit të vogël të trupave amerikane në Kosovë, esencialë për sigurinë në Ballkan që nga 1999-ta. Ishte ky faktor i rëndësishëm në rrëzimin e Qeverisë së kryeministrit Albin Kurti, teksa koronavirusi po përhapej nëpër rajon. Kosova tani qeveriset prej një Qeverie në detyrë.
Grenelli duket se e preferon qasjen e politikanit të kahmotshëm të Kosovës dhe presidentit aktual, Hashim Thaçit, i cili e ka favorizuar një marrëveshje me Beogradin, madje edhe nëse përfshin shkëmbim territorial midis Kosovës dhe Beogradit.
E këshillova Thaçi gjatë një bisede personale në Washington, para më shumë se një viti, se marrëveshja për shkëmbim territoresh ishte një truk serb që nuk do të shpinte askund dhe se ai nuk mund t’ besonte administratës Trump në çfarëdo negociatash me Beogradin. Ai ka shpërfillur këtë këshillë timen.
Shumë pyetje ngritën lidhur me misionin e Grenellit në Kosovë. Përse dikush me përvojë aq të kufizuar dhe me portofol aq të rëndësishëm shtetëror do të përfshihej në negociatat midis dy kundërshtarëve të dobët në Ballkan? Përse Grenelli po mban qëndrim pro-serb në bisedime? Përse SHBA-ja po e destabilizon një shtet pro-amerikan në një periudhë aq të brishtë?
Diçka këtu është e dyshimtë.
Si entuziast i përkushtuar i Trumpit, Grenelli thjeshtë mund të synojë që me çdo kusht ta gëzojë shefin e vet. Por, dyshoj se në këtë mes ka diçka më shqetësuese, posaçërisht pasi që kam dyshime të thella rreth raporteve të Trumpit me Vladimir Putinin. Dyshoj – pa dëshmi – se Putini ia ka paraqitur qëndrimet e veta pro-serbe Trumpit, e ka theksuar se shqiptarët janë myslimanë dhe pastaj i ka kërkuar Trumpit ndihmë në negociata.
Ashtu si edhe me të gjitha emërimet tjera të pamenduara mirë, Trumpi e bëri shërbëtorin e tij lokal, Grenellin agresiv dhe armiqësor, njeriun e tij kryesor për Kosovën. Kjo do të ishte një dhuratë për Putinin, që kënaqet në nxitjen e telasheve – të çfarëdo lloji – në Evropë.
Të kesh angazhim diplomatik të inspiruar prej Trumpit në ish-Jugosllavi është sikur ta lësh një dyvjeçar të luajë me qiri të ndezur midis kashtës.
Misioni i Grenellit në Kosovë rrezikon të nxisë jostabilitet në Ballkan dhe nuk i shërben asnjë interesi shtetëror amerikan. Politika aktuale amerikane në Kosovë do të mund të përkufizohej paaftësi diplomatike në rastin më të mirë, e mbase edhe keqpërdorim zyrtar.
Teksa COVID-19 ka mbërthyer SHBA-në dhe Evropën, Grenelli nuk duhet të nxisë përplasje në Ballkan, ku i mungojnë njohuritë, përvoja dhe aftësia diplomatike për përmirësimin e gjendjes.
Në vend të kësaj, SHBA-ja duhet ta promovojë një qeveri stabile në Kosovë, për t’u përballur me krizën aktuale shëndetësore.
Raporti Kosovë-Serbi është problem afatgjatë që meriton vëmendje serioze dhe profesionale, e jo politika gjysmake të njëanshme që shkojnë në favor të interesave serbe dhe ruse.
Emisari special i presidentit të SHBA për dialogun Beograd-Prishtinë Richard Grenell thotë se pavarësisht progresit të bërë, ka një rrugë të gjatë për të normalizuar marrëdhëniet midis dy palëve.
Duke folur në një emision të radios amerikane me gazetarin Hugh Hewitt në lidhje me rinovimin e paralajmëruar të linjës ajrore Beograd-Prishtinë dhe trafikut hekurudhor, siç transmeton rtk, Grenell tha se sugjerimi i presidentit amerikan Donald Trump ishte të përdorë ekonominë për të ngritur çështje politike.
Ai vlerësoi se "disa marrëveshje të vogla" ishin arritur gjatë dialogut.
"Por unë e shikoj rrugën përpara pasi është ende një rrugë e gjatë, në përpjekje për të arritur normalizimin. Por ne kemi një përparim, "tha Grenell.
I dërguari special tha që Trump i kishte kërkuar që të vinte në dyshim opinionin publik për të parë nëse Beogradi dhe Prishtina, si dhe drejtuesit e të dy palëve, ishin të interesuar për një lloj marrëveshje dhe se ai pastaj filloi bisedimet.
"Ajo që mësova në një bisedë me të dy palët dhe sektorin privat, dhe takimi im i parë ishte me komunitetin e biznesit nga të dy palët, është se ata thjesht dëshirojnë normalizimin ekonomik", tha Grenell.
Atëherë, siç u shpreh ai, qëllimi ishte ngritja e tregtisë në një nivel më normal.
"Dhe ajo që kuptuam është se trafiku ajror, hekurudhor dhe ai rrugor duhet të normalizohet. Duhej të kishim fluturimin e parë nga Prishtina për në Beograd pas 21 vjetësh. Dhe kështu filluam të punojmë për të dhe ne ishim në gjendje të arrinim një marrëveshje, "tha Grenell.
Duke folur për luftën në Kosovë, Grenell tha se ishte një çështje e nxehtë mbi të cilën punoi administrata Clinton dhe duke përfshirë NATO, duke shtuar se konfliktet dhe luftërat në masë të madhe formuan pikëpamjen e tij për Ballkanin dhe Evropën, por ishte nder të shkonin në Ballkan për të provuar pajtimin e të dy palëve.
Grenell theksoi se administrata Trump, në "stilin e saj tipik", po përpiqet të shtyjë të dy palët të pajtohen pa imponuar një "ide amerikane".
Në vend të kësaj, tha ai, se administrata Trump po mundohet të vendosë pyetjet për presidentin serb Aleksandar Vuciq, presidentin e Kosovës Hashim Thaçi dhe kryeministrin e ri të Kosovës, Albin Kurti: "A keni vullnetin politik për të ecur përpara, për të krijuar vende pune për të rinjtë dhe me të vërtetë të ndryshoni ekonominë?"
"Unë mendoj se përgjigjja është po, edhe pse situata politike është e vështirë. Unë vazhdimisht u them palëve se do të përqendrohemi në ekonomi dhe se do të përpiqemi të krijojmë vende pune për të rinjtë në mënyrë që të qëndrojnë në rajon. Dhe le t'i lëmë mënjanë çështjet politike derisa të krijojmë një impuls në ekonomi ", tha Grenell.
Ish-Ambasadori amerikan në Serbi, Michael Polt, ka thënë se Kosova ka të drejtë të kërkojë trajtim reciprok tregtar me Serinë.
Përmes një postimi në Twitter, Polt, duke e shpërndarë një artikull të “The New York Times” me titull “SHBA-ja kundërshton ‘barrierat e reja’ ndaj mallrave serbe”, ka kritikuar presionin që Amerika po i bën Kosovës në këtë rast.
“Nuk ka asnjë arsye që Kosova të mos kërkojë trajtim reciprok tregtar me Serbinë. Presioni i SHBA-së ndaj Kosovës në këtë rast është i gabuar”, ka thënë diplomati Polt, i cili ka qenë ambasador edhe i konfederatës Serbi-Mali i Zi.
Michael C. Polt
✔
@amb_mike
US Opposes Kosovo’s 'New Barriers' to Serbian Goods https://nyti.ms/2R4vVkd . There is no reason Kosovo should not demand reciprocal treatment of its trade with Serbia. U.S. pressure on Kosovo in this case is wrong.
US Opposes Kosovo’s 'New Barriers' to Serbian Goods
The decision of Kosovo's government to phase out the country's 100% tariff on imports from Serbia and Bosnia-Herzegovina starting Wednesday did not ease international pressure on the tiny Western...
8:23 PM - Apr 2, 2020
Qeveria e Kosovës, në një vendim të ditës së djeshme, tha se taksa 100% ndaj mallrave serbe do të hiqet, por do të nis së zbatuari parimi i reciprocitetit me shtetin serb.
Ndaj këtij vendimi, ka reaguar Administrata e Trumpit, përmes ambasadës së saj në Kosovë, duke e kundërshtuar vendimin si të tillë.
Ndërkaq, shtetet e BE-së, e edhe Britania e Madhe, e kanë mbështetur vendimin e Qeverisë në detyrë të Kosovës, të drejtuar nga Albin Kurti. Ato kanë kërkuar që tashmë të nis dialogu mes dy vendeve.
https://www.nytimes.com/aponline/2020/04/01/world/europe/ap-eu-kosovo-serbia.html
Presidenti i Rusisë, Vladimir Putini,kohë më parë gjatë ceremonisë së pranimit të letrave kredenciale të 23 ambasadorëve të rinj të huaj në Rusi, tha se zgjidhja mes dy vendeve duhet të kërkohet mbi bazën e Rezolutës 1244.
“Rusia po bën shumë për të ndihmuar në ruajtjen e situatës në Ballkan të qëndrueshme dhe të sigurt. Dëshirojmë që Beogradi dhe Prishtina të arrijnë një zgjidhje të pranueshme nga të dyja palët për problemin e Kosovës mbi bazën e Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së”, ka thënë Putini siç bën me dije Zyra për Informim e presidencës ruse.
Ai tha se Rusia dhe Serbia janë të lidhura përmes një partneriteti strategjik që mbështetet në tradita të miqësisë dhe të afërsisë kulturore, shpirtërore dhe historike “të popujve tanë vëllazërorë”.
“Dhjetorin e kaluar, patëm bisedime domethënëse me presidentin Aleksandar Vuçiq në Soçi. Marrëveshje të rëndësishme u arritën në bashkëpunimin bilateral në një varg fushash: ekonomi, tregti, industrinë e energjisë elektrike, në kulturë dhe në koordinim në çështjet rajonale”, tha presidenti rus, Vladimir Putin.
Ministria e Jashtme e Rusisë ka reaguar pas vendimit të Qeverisë në detyrë të Kosovës për heqjen e taksës 100% ndaj mallrave serbe dhe vendosjen e parimit të reciprocitetit.
Përmes një reagimi të postuar në uebfaqen e kësaj ministrie, thuhet se “autoritetet në Prishtinë vazhdojnë të manipulojnë me temën e heqjes së tarifës doganore 100% ndaj mallrave që vijnë nga Serbia qendrore, të cilat u vendosen nëntorin e vitit 2018 dhe rezultuan në ndalimin e procesit për zgjidhjen e çështjes së Kosovës”.
“Albin Kurti, ‘kryeministri në detyrë’ i Kosovës, me një gjest tjetër demagogjie, njoftoi heqjen e tarifave më 1 prill, por të përkohshëm dhe me kufizime që paraqesin shumë parakushte. Së pari, Kosova insiston në ‘parimin e reciprocitetit’ duke e detyruar Beogradin t’i etiketojë mallrat e veta sipas standardeve të Prishtinës, që nënkupton të pajtohet për futjen e ‘Republikës së vetëshpallur të Kosovës’ në dokumente që do të implikonte njohjen indirekte të këtij kuazi-shteti”, thuhet në reagimin e kësaj ministrie.
MPJ-ja ruse thotë se me këtë veprim, “kosovarët nuk e kanë zbutur qëndrimin e tyre siç është kërkuar nga patronët e tyre Perëndimorë, por i kanë shtrënguar parakushtet”.
“Thuhet se edhe Washingtoni, i cili mbështet plotësisht ‘pavarësinë’ e Kosovës, kritikoi veprimin e fundit të Prishtinës e cila qëllimshëm vonon mundësinë e rifillimit të dialogut me Beogradin. Në këtë kontekst, reagimi ekstazik i BE-së duket i çuditshëm pasi që, si një nga ndërmjetësit, BE-ja duhet të përgjigjet me një vlerësim të matur të situatës pa favorizuar asnjë nga palët”, theksoi më tej MPJ-ja ruse.
“Be besojmë se këta hapa anti-Serbi nga autoritetet e Kosovës duhet të rikthehen plotësisht dhe pa kushte”, përfundoi MPJ-ja ruse reagimin e saj.
