Lexoni gjerësisht këtu:
http://floripress.blogspot.com/2011/04/shkruan-flori-bruqi-populli-te-meson.html
Vdiq në vitin 1995, në Prishtinë.
Botimet
* “Në vorbullën e ujit” Prishtinë 1972
* “Netët e bardha”, Prishtinë 1975
* “Liberto për gjenetivin e ujit”(serbisht), Prishtinë 1977
* “Gjarpëri i shtëpisë”, Prishtinë, 1980
* “Arbror vitae”, Prishtinë 1988
* “Plagë uji”, Prishtinë 1990
Përkthimet
* Poezitë e Ali Podrimjes
* Poezitë e Din Mehmetit
* Poezitë e Qerim Ujkanit
* Poezitë e Sabri Hamitit
* Poezitë e Ibrahim Kadriut
* Drama “Gof” të Anton Pashkut
* “Anija e vjetër” të Resul Shabanit
“Dhuna kurrë nuk do të fitojë”.
Shkrimtari njohur Mirko Gashi, i cili vdiq në vitin 1995 në kryeqytet, në vitin 1990 pati hequr dorë nga të gjitha shpërblimet dhe mirënjohjet e marra në Serbi e Jugosllavi.
Një njoftim e tregon këtë gjë, dhe arsyen pse shkrimtari e ka bërë një veprim të tillë. Shkrimi është i datës 05 korrik 1990.
Populus Illyricus
Populli
e di
kur duhet bërë kryq
me tre
e kur
me pesë gishtërinj
e kur
të thuhet dova
Ai
më së miri
të thotë
s'ka përëndi të tjerë
përvec meje
Populli të thotë
se s'ka kryeplak
më të urtë se fshati
Ai e ka meteorologjinë
e vet
në gjunjtë e pleqëve e të plakave
kur ky yll apo ai
gjendet këtu apo aty
Populli di
pse
s'duhet përqeshur lumin
për rrugën e tij gjarpërore
rrjedhën mund ta gabojë ndonjë pikë
po lumi kurrë
2.-
pasi vetëm ai e di
rrugën e vet
vallen e popullit
askush
s'do ta mësojë
as t'i marrë erë
për një jetë kalimtare
Kurrë mos humb besë
ndaj Zotit tënd të ri
beso
e po të besoj
në këtë aksiomë
Populli e di
se vetëm fëmijët dhe kafshët
të duan pa hile
Cdo fjalë që të thuhet
për Popullin
është e stërvockël
Ai e ka celësin
për cdo rebus
vetëm për të s'ka enigma
Eu
Ai
di
se cili mashkull i shtëpisë
është për pazar
e cili jo
Ai e di
mu si Luli i vocërr
3.-
ku është hija
e ku gjendet dielli
kush është Mark
kush Januz
e kush Janus
Populli e ka syrin
të thellë
sa një oqean
populli të thotë
se kënga
është vaji i burrit
se kështu e ka jeta
Ai ka
cka s'ka
asnjë kryevepër s'e ka krijuar Dante Aligieri
apo ndonjë tjetër
po Ai
i mjeri
Për cdogjë që ke ndier
mos beso as ti
po populli
e di
Ai
para se ta capojë
të njëmbëdhjetin hap
dhjetë i ka kaluar
Populli
s'ka epiqendër
të gjitha trojet
e skajet
e tij
ashtu mund të quhen
4.-
Populli të mëson
me proverba
ai të thotë:
"I di Meta punët e veta"
Buzë lumit
Sa të shkurtëra janë largësitë
nganjëherë
deri në breg të lumit
Kur kitara therret
lumi vlon
peshqve zëri u shterret
Ti për bukuri
zgjon puhinë
fjetur në flokët e së dashurës
dhe ia leshon freret
Liria
(Lumit,sugarir tim)
Eu cfarë djali kam,
eu cfarë Lumi kam.
sa kafshata,
sa një pëllëmbë
s'e ka mjekrën
s'ka as dhëmbë,
mallkon yje,
shkatërron yje
Edhe në muajin e vet
të tetë s'don të lidhet në djepin e vet.
Nisia e dashurisë-Atlantida ime
Hëna lëshoi rrjetën
qyteti vazhdoi jetën
në muzgun e parë
si në zgjua
jeta vloi
të dashuruarit
bluanin
drithin e dashurisë
e zemra ime
vaj e në vaj
si zurkajë
as në këtë moshë
me dashuri
s'u josh
jetoja
pa mostra
bëja zustra
me cdo varg
shkoja larg
e më larg
shkrova
për renë e zezë
për nënën Terezë
por jo edhe këtë këngë
jetoja zi e më zi
skamnor e i pasur
por i tëri në poezi
taverna
më celi
kaverna në cdo tavernë
nga një kavernë
po qe besa
s'më la shpresa
se njëherë në jetë do të më paraqitet
ajo kometë
e Halejit
prej tavernës më shpien
në orën letrare
atje poezia ime
qe abetare
e jetës së shkretë
e jetës së vërtetë
dhe aty
në odeonin e diturisë
zë fill i dashurisë
e gjeta
në syrin e qiellit
në zenitin e diellit
në orën e gjelit
nëpër tingujt e lahutës
me ata sytë e sutës
erdhi në livadhin tim
dre o dre
i pafre
sa gjumin e pamatur
e kishe pasur
dora dorës
zemra zemrës
me baticë i mbushur uri
për dashuri
unë urithi
pashë kometën e Halejit
u harruan tavernat
u mbyllën kavernat
në prehrin e henës
sa e lumtur
m'ishte jeta
edhe në shpirtin tim
tashti zbriti bleta
dre o dre
i pafre
zemra jote dorë
luan duallën kraharor
kush është Ikari
kush Arnstrongu
u dëgjua gongu
pa fijen e romantikës
do ta pushtoj
yllin më të largët
të Galaktikës
t'ia dhuroj
Etës flockë
Etës lockë
klithën yjet
nga gëzimi
i saj dhe imi
ajo Rrushë
imja
jo e Rexhës
i largoi
pas ferexhes
se reve
pastaj
diku larg
pelat hingëlluan
qentë kuitën
arat e thara
të dashurisë
s'u ujitën
kush na bëri magji
lenetit i dha gji
treti Eta
u zhduk drenusha
vajti nuse Rrusha
mua fati
Rexhën ati
mua ylli im i fatit
Rexhën thundra e atit
diku lart
flet një alt
Eta Eta
e jo Mauthia
Etaaa
e unë e hëna
vajtojmë
luajmë etida
ç'u bë nisia
ku është Atlandida.
Ura e Maskatarit
Ilan, ilan –
na quanin asokohe
në Gjilan
e ne
vërtetë
ishim astritë
nëpër pyje
le e rritë
S’ndodhte kjo në teatër
ata
pa maska të arit
kudo nëpër Karadak
derdhën gjak
në çdo vatër
Shkrepnin vetëtimat
S’ndodhte kjo në teatër
trishtoheshin jetimat
rrufetë shkretëtonin
mal e fushë
ujin turbullonin
një vetëtimë
një rrufe
një lis për toke
një rrudhë
e nënës loke
trishtim – qumësht
për çdo jetim
Me dekada e tëhu
në këtë urë
kokat
na ngulnin në hu
Kjo urë
s’u ndërtua me gurë
po me lisa të prerë
Pas çdo lisi të prerë
zgjohej nga një erë
më pare stuhi
e pastaj puhi
që ndjell pranverë
Ilan, ilan –
na quanin askokohe
në Gjilan
e ne vërtetë
ishim astritë
nëpër male
le e rritë
Në bebëzat
e të parëve të mi
u zgjua e bardha agmi
pushka krisi
u mboll lisi
u zhduke ferri
lëshoi kushtrimin
Idriz Seferi.
SHKUARJA E BOHEMËVE
Bohemët nuk vdesin, ata shkojnë ose i kthehen tokës së dehur njësoj si ata. Nuk janë të kota shprehjet ‘ishte bërë tokë, tapë, fitil, xurxull’. Sado pezhorative, në të parë, po aq dhe të vërteta, se shpërfaqin thelbin e të qenit të bohemit, dëshirën dhe fuqinë e tij për të qenë tjetër, për ta shikuar veten dhe të tjerët nga një dimension i tretë. Ndaj në trutë e tyre aq shpesh fiket drita. Bota në errësirë është më misterioze, më madhështore, apo jo?
Janë njerëz të humbur me siguri, sepse dëshirojnë t’i pastrojnë trutë nga kujtimet e hidhura të fëmijërisë, nga traumat dhe tmerret, që ua kanë ngjethur mishtë që fëmijë.
Të dehurit është forma më sublime e kundërshtimit, e rezistencës që mund të bëjë një artist kundër botës kriminele. Punë e madhe pse askush askurrë nuk do t’i kuptojë sinjalet dhe mesazhet e tyre qortuese. Ata, ashtu pranë gotës, do t’i thonë hapur botës: ju vazhdoni, por pa mua! Unë edhe ashtu i takoj një bote, një race tjetër njerëzore. Mospërfilljen e tyre fisnike bota do ta gjykojë edhe më egërsisht se fëmijërinë e tyre: do t’i fyejë, do t’i nënçmojë, do të provojë t’i shkelë me makinë, t’i helmojë me ushqim, t’i vrasë në dashuri, t’i ther në pabesi. Dhe, në aktin final të jetës së tyre, Zhozefë Fushetë, në vend se në gijotinë, do t’ua presin kokën për së vdekuri në mbledhje komemorative, në varrime, në përkujtime gazetash!?! Dhe ata, si gjithmonë, ashtu në heshtje, do të kundërshtojnë, pa çka se bota asnjëherë askurrë nuk do t’i marrë vesh shenjat që i dërgon bohemi, qoftë edhe si meit.
Dhe Mirkon e kisha mik! Plot katër vjet, sa plot katërqind.
Kujtimi i tij për nënën serbe, që e kishte nxitur pothuajse me pahir ta mësonte shqipen, ishte nga kujtimet e tij më të dashura dhe më të dhimbshme. Sikur edhe sot më tingëllojnë në veshë fjalët ‘Biro, ti je shqiptar, ti duhet ta mësosh shqipen!’ -që i përsëriste aq shpesh. Dhe Mirkoja, jo vetëm e mësoi, por edhe ligjëroi në shqipe. Libri i tij i parë “Në vorbullën e ujit” qe, është dhe do jetë një nga përmbledhjet më të rëndësishme poetike, botuar në vitet shtatëdhjetë.
Nga bohemia jonë e përbashkët nuk më hiqet nga mendja peytja si refren, që ia bënte gati çdo njërit, që ulej të pinim së bashku:
– E di ti si dehet ky miku im? – e pyeste pa një, pa dy.
– Jo, -përgjigjej natyrisht i porsaardhuri.
– Me ta parë kamerierin! Ha-ha-haaa!….
Edhe shah luanim shumë shpesh. Ishte me të vërtetë mjeshtër në lojën e shahut, po humbjen e kishte zët. Kur njëherë pata një bilanc pak më të mirë, m’u kthye e më tha:
– Kali yt po kërcen si të ishte lipicaner!
Mirkoja ishte edhe i keq. Jo rrallë dergjej spitaleve, duke më lënë fillikat vetëm pranë gotës. Kur e shihte se e lodhte tepër rakia, që e shpiknim të shoqëruar vetëm me ujë të zotit, mundohej të shërohej nëpër spitale e klinika, drejtorët e të cilave ishin zakonisht pijanikë kronikë!
Dhe kthehej përsëri në këndin e vjetër të Bistros
– Ishte e kotë. Krejt bota është e dehur. Ha-ha-haaa!…
Po unë u hakmora. Rashë dhe unë në spital nga një tonsilo-faringjit akut. Mora gjashtë muaj ekstencilinë dhe plot dy vjet e lashë vetëm, me gjithë dhimbjet e padurueshme të muskujve dhe pagjumësinë kronike.
Por, boehmisë, si dashurisë së parë, iu ktheva prapë. Por jo me Mirkon, se ai ishte larg, kurse Zhozef Fushetë ishin pranë dhe kudo! (Ata, që vuajnë të jenë të mëdhenj, për t’i zhdukur më në fund krijuesit e tyre! Se, asnjëherë nuk kanë qenë të vegjël!)
Dhe një këshillë e tij, që ma kishte thënë në çastet e dëshpërimit dhe zhgënjimit të thellë, sidomos me disa snobë e skribomanë, që kapardiseshin si gjelat në pleh me çmimet e ndryshme letrare dhe zhurmën në shtyp: ‘Aut Caesar aut nihil !’, që do të duhej ta kishte parasysh secili i ri, që e merr lapsin në dorë.
Dhe, fare në fund, në vend se të qoftë dheu i lehtë, hajt, gëzuar! Për të mirë! Është kjo stina e largimit të qetë të bohemëve ose e kthimit të tyre në boheminë e vërtetë. Një Zot e di…
Abdullah Konushevci
*********************
“Mirko Gashi në rrethet letrare ka qenë i njohur si poet bohem, i cili nuk pajtohej me konventat e shoqërisë, prandaj doemos e bënte jetën e vet të veçantë, ashtu të dëshiruar, të vetëzgjedhur, si artist endacak duke bredhur midis realitetit dhe ëndrrës, midis jetës dhe vdekjes, midis gëzimit dhe vizionit.”
“Mirko Gashi hyn në radhën e atyre pak poetëve tanë bashkëkohorë, i cili nuk ngarend mbas sasisë, por është i dhënë qenësisht pas krijimit të poezisë dhe me përkushtim e zhvillon dhe e thellon procesin e vet krijues poetik”, ka shkruar për të studiuesi Anton Nikë Berisha.
“Mos vdeksha pa ia kushtuar kësaj shtëpie një poezi, sepse këtu një kohë ka jetuar poeti dhe njeriu i madh, Jusuf Gërvalla”, ishte shprehur poeti Mirko Gashi, i cili për vite kishte pasur dy dhoma me qira në ketë shtëpi të rrezbitur nga lagështia dhe të mbuluar nga minjtë. Këto kujtime i sjellë një bashkëbanues në atë shtëpi, student i asaj kohe i makinerisë i cili edhe gati pas tri dekadash ruan kujtimet për poetin Gashi, si te ishin ato një pronë e veçantë e tij. ( kujton I.M)
“ Kam mundur të bëhem “dikush” por kam mbetur “një poet i shkretë” rrugëve të Prishtinës, kafeneve. Pra, poezia shumëçka më mori e pak gjë më dha. S’është poet ai i cili nuk e jep edhe jetën për fjalët e veta…” ( Mirko Gashi)
“Unë vetëm e përshkruaj jetën. Ashtu siç është e vrazhdë, e hidhur, shumë më pak e hareshme. Ne poezinë time i këndoj hidhësisë sepse më shumë e kam përjetuar atë. Duke i kënduar dëshiroj që sidomos të rinjtë, mos ta përjetojnë kurrë..”( Mirko Gashi)
