Kritikat që nobelisti Gunter Grass i bëri në lidhje me qëndrimin e Izraelit ndaj programit nuklear të Iranit, janë mirëpritur sot nga Irani.
Në letrën drejtuar shkrimtarit të njohur gjerman, “autorit të shquar Dr. Gunter Grass”, zëvendësministri i Kulturës i Iranit, Javad Shamaqdari, citohet të ketë shprehur mirënjohjen që “Grass e ka thënë të vërtetën”. Ai shprehu shpresën se kjo e vërtetë “do ta zgjoj vetëdijen e fjetur perëndimore”.
Grassi është ballafaquar me kritika të mëdha në Gjermani dhe në Izrael pasi që në poezinë “Ajo që duhet thënë”, të cilën e ka botuar ditorja gjermane Suddeutsche Zeitung, ka akuzuar shtetin hebraik se kërcënon paqen në botë, duke i dhënë vetes të drejtën për të shpallur sulm mbi Iranin. Sipas tij, Izraeli i pajisur me armë bërthamore “mund ta fshijë nga faqja e dheut popullin iranian”, me të vetmen “goditje të parë”.
Kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu, e ka cilësuar këtë poezi si të “turpshme”.
Vendet perëndimore kanë frikë nga potencialet ushtarake të programit bërthamor të Iranit, ndërsa Izraeli muajve të fundit në disa raste ka kërcënuar se do të sulmojë lokacionet bërthamore të Iranit, për ta ndaluar kështu Teheranin për të bërë bombë atomike.
Zyrtarët iranianë shpesh i referohen zhdukjes së Izraelit, fuqisë së vetme atomike në rajon, duke e cilësuar si “tumor malinj” të Lindjes së Mesme. Nga ana tjetër, Teherani thotë se programi i tij bërthamor ka vetëm qëllime paqësore.
"E kam lexuar poezinë e paralajmërimit e cila dëshmon për humanizmin tuaj dhe ndjenjën tuaj të përgjegjësisë. E vërteta me siguri do ta zgjojë ndërgjegjen e fjetur dhe memece perëndimore. Shkrimtarët me penën e tyre mund të bëjnë më shumë se ushtritë në ndalimin tragjedive njerëzore”, thuhet në letrën e zyrtarit iranian
Was gesagt werden muss
Warum schweige ich, verschweige zu lange,
was offensichtlich ist und in Planspielen
geübt wurde, an deren Ende als Überlebende
wir allenfalls Fußnoten sind.
Es ist das behauptete Recht auf den Erstschlag,
der das von einem Maulhelden unterjochte
und zum organisierten Jubel gelenkte
iranische Volk auslöschen könnte,
weil in dessen Machtbereich der Bau
einer Atombombe vermutet wird.
Doch warum untersage ich mir,
jenes andere Land beim Namen zu nennen,
in dem seit Jahren - wenn auch geheimgehalten -
ein wachsend nukleares Potential verfügbar
aber außer Kontrolle, weil keiner Prüfung
zugänglich ist?
Das allgemeine Verschweigen dieses Tatbestandes,
dem sich mein Schweigen untergeordnet hat,
empfinde ich als belastende Lüge
und Zwang, der Strafe in Aussicht stellt,
sobald er mißachtet wird;
das Verdikt "Antisemitismus" ist geläufig.
Jetzt aber, weil aus meinem Land,
das von ureigenen Verbrechen,
die ohne Vergleich sind,
Mal um Mal eingeholt und zur Rede gestellt wird,
wiederum und rein geschäftsmäßig, wenn auch
mit flinker Lippe als Wiedergutmachung deklariert,
ein weiteres U-Boot nach Israel
geliefert werden soll, dessen Spezialität
darin besteht, allesvernichtende Sprengköpfe
dorthin lenken zu können, wo die Existenz
einer einzigen Atombombe unbewiesen ist,
doch als Befürchtung von Beweiskraft sein will,
sage ich, was gesagt werden muß.
Warum aber schwieg ich bislang?
Weil ich meinte, meine Herkunft,
die von nie zu tilgendem Makel behaftet ist,
verbiete, diese Tatsache als ausgesprochene Wahrheit
dem Land Israel, dem ich verbunden bin
und bleiben will, zuzumuten.
Warum sage ich jetzt erst,
gealtert und mit letzter Tinte:
Die Atommacht Israel gefährdet
den ohnehin brüchigen Weltfrieden?
Weil gesagt werden muß,
was schon morgen zu spät sein könnte;
auch weil wir - als Deutsche belastet genug -
Zulieferer eines Verbrechens werden könnten,
das voraussehbar ist, weshalb unsere Mitschuld
durch keine der üblichen Ausreden
zu tilgen wäre.
Und zugegeben: ich schweige nicht mehr,
weil ich der Heuchelei des Westens
überdrüssig bin; zudem ist zu hoffen,
es mögen sich viele vom Schweigen befreien,
den Verursacher der erkennbaren Gefahr
zum Verzicht auf Gewalt auffordern und
gleichfalls darauf bestehen,
daß eine unbehinderte und permanente Kontrolle
des israelischen atomaren Potentials
und der iranischen Atomanlagen
durch eine internationale Instanz
von den Regierungen beider Länder zugelassen wird.
Nur so ist allen, den Israelis und Palästinensern,
mehr noch, allen Menschen, die in dieser
vom Wahn okkupierten Region
dicht bei dicht verfeindet leben
und letztlich auch uns zu helfen.
Cfare duhet thene
Pse hesht une, hesht prej kohesh,
cfare duket dhe ne planlojrat,
perjetuar eshte, rezultuar si i mbijetuar,
ne megjithate fusnote jemi.
Eshte e ashtuquajtura e drejta per goditjen e pare,
leshuar prej nje sharlatani,
dhe qe nje jubel te organizuar shkaktoi,
popullin iranian mund te asgjesonte,
sepse ne token e tij berja,
e nje bombe atomike dyshohet.
Por perse nuk guxoj une,
emrin e vendit tjeter te them,
qe prej vitesh – edhe pse sekret,
nje fuqi nukleare ne rritje ka,
por jashte kontrollit, pasi nuk pranon,
kurrfare kontroll?
Kjo heshtje masive e kesaj te vertete,
qe heshtja ime i eshte nenshtruar,
e perjetoj si nje genjeshter te mundimshme,
dhe ankth, qe persekutimin ofron,
sapo ta injorosh;
emertimi „Antisemit“ i pashmangshem.
Por tani, meqe vendi im,
nga mizorite e trasheguara,
qe te pakrahasueshme jane,
here pas here i kujtohen e akuzohet,
perseri e thjesht per biznes, edhe pse,
pertypur deklarohet si larje fajit,
nje nendetse tjeter Israelit,
i ofron, spezialiteti i se ciles eshte, kapsula shfarosese,
ti drejtoje atje, ku ekzistenca,
edhe e nje bombe atomike nuk eshte vertetuar,
por nga frika si deshmi duhet te vleje,
them une cfare duhet thene.
Pse heshta une kaq gjate?
Sepse mendoja , origjina ime,
damkosur nga nje njolle e pashlyeshme,
s`me lejon, me kete fakt si nje te vertete te pamohueshme,
Izraelit, qe e respektoj,
dhe dua me tej ta respektoj, ta rendoj.
Perse them une tani se pari,
plakur e me pikat e fundit te bojes:
Fuqia atomike Izrael rrezikon,
paqen boterore po ashtu te brishte?
Sepse duhet thene,
cfare neser shume vone do ishte;
edhe pse ne – si gjermane mjaftueshem –
pjesetare te nje krimi mund te behemi,
qe i parashikueshem eshte,
prandaj bashkefajesia jone
prej asnje justifikimi te zakonshem
s`do pranohej.
E pranoj: une nuk hesht me,
sepse dyfytyresine e perendimit
nuk e duroj;
po ashtu shpresoj,
qe shume te clirohen prej heshtjes,
shkaktarit te rrezikut te dukshem
ti kerkohet heqje dore nga dhuna dhe
njehkohesisht me vendosmeri,
nje kontroll pa pengesa e i vazhdueshem
fuqise potenciale te Izraelit
dhe linjat atomike iraniane
mes nje Instance nderkombetare
te lejohet nga qeverite e dy vendeve.
Vetem keshtu mundet te gjitheve, izreliteve e palestinezeve,
per me teper, gjithe njerezve, qe ne kete
rajon te pushtuar nga cmenduria
ngushte, te armiqesuar jetojne
dhe se fundi edhe neve, tu ndihmohet.
What must be said
Why I am silent, silent for too much time,
how much is clear and we made it
in war games, where, as survivors,
we are just the footnotes.
That is the claimed right to the formal preventive aggression
which could erase the Iranian people
dominated by a bouncer and moved to an organized jubilation,
because in the area of his competence there is
the construction of the atomic bomb.
And then why do I avoid myself
to call the other country with its name,
where since years – even if secretly covered -
there is an increasing nuclear power,
without control, because unreachable
by every inspection?
I feel the everybody silence on this state of affairs,
which my silence is slave to,
as an oppressive lie and an inhibition that presents punishment
we don’t pay attention to;
the verdict “anti-Semitism” is common.
Now, since my country,
from time to time touched by unique and exclusive crimes,
obliged to justify itself,
again for pure business aims - even if
with fast tongue we call it “reparation” -
should deliver another submarine to Israel,
with the specialty of addressing
annihilating warheads where the
existence of one atomic bomb is not proved
but it wants evidence as a scarecrow,
I say what must be said.
Why did I stay silent until now?
Because the thought about my origin,
burdened by an unclearing stain,
had avoiding to wait this fact
like a truth declared by the State of Israel
that I want to be connected to.
Why did I say it only now,
old and with the last ink:
the nuclear power of Israel
threat the world peace?
Because it must be said
what tomorrow will be too late;
Because - as Germans and with
enough faults on the back -
we might also become deliverers of a predictable
crime, and no excuse would erase our complicity.
And I admit: I won’t be silent
because I had enough of the Western hypocrisy;
Because I wish that many will want
to get rid of the silence,
exhorting the cause of a recognizable
risk to the abdication, asking that a free and permanent control
of the Israel atomic power
and the Iran nuclear bases
will be made by both the governments
with an international supervision.
Only in this way, Israelis, Palestinians, and everybody,
all people living hostile face to face in that
country occupied by the craziness,
will have a way out,
so us too.
Gynter Grasit, shkrimtarit dhe nobelistit të njohur, i ndalohet hyrja në Izrael duke u bazuar në një ligj kundër nazistëve. Nobelisti edhe vetë e ka pranuar se dikur kishte qenë ushtar SS. Gjatë kësaj periudhe kohore sa është publikuar kjo vjershë, të dyja palët, sidomos shteti hebraik ka lansuar kritika të ashpra për shkrimtarin Gynter Gras.
Izraeli i propozon që idenë e nisur në Luftën e Dytë Botërore Grasi ta përhapë më tej në Iran. Pas botimit të vjershës së tij kritike ndaj Izraelit, Izraeli ia ka ndaluar nobelistit të letërsisë Gynter Grasit të hyjë në vend. "Po të ketë dëshirë që të përhapë edhe më tej veprat e tij të shtrembëruara dhe të gënjeshtërta, unë propozoj që ai ta bëjë këtë nga Irani", tha ministri i brendshëm i Izraelit, Eli Jishai.
Në Iran ai do të gjejë një "publik entuziast". Sipas zëdhënësit të ministrit të Punëve të Brendshme të Izraelit, Jishai, vjersha e Grasit ka pasur për synim "që të nxisë zjarrin e urrejtjes ndaj shtetit të Izraelit dhe ndaj popullit izraelit".
Në këtë mënyrë, Grasi dëshiron "të vazhdojë idenë që ka mbështetur më parë me mbajtjen e uniformës së SS-it." Ndërsa ministri i Jashtëm izraelit, Avigdor Liebermann, deklaroi që nga Italia, ku ndodhet për vizitë se intelektualë si Grasi janë të gatshëm "të sakrifikojnë hebrenj në altarin e antisemitizmit".
Për ndalimin e hyrjes në vend ndaj Grasit, Jishai shfrytëzoi një ligj të qeverisë, i cili u ndalon ish-nazistëve hyrjen në Izrael. Grasi ka pranuar se ka qenë në muajt e fundit të Luftës së Dytë Botërore në radhët e ushtarëve SS. Në vjershën e tij, Grasi kishte shkruar se Irani kërcënohet nga një goditje preventive atomike e Izraelit, goditje që mund të shuajë popullin iranian.
Më tej ai shkroi se Izraeli e kërcënon paqen botërore. Kjo bëri që Grasin ta kritikojnë shumë personalitete dhe ta lidhin me antisemitizmin. Shkrimtari ende nuk ka reaguar në lidhje me ndalim hyrjen e tij në shtetin hebre, por një gjë e tillë pritet të ndodhë së shpejti.
Politikanë, organizata hebreje dhe gazetarë: të gjithë reagojnë ashpër ndaj poezisë së Grass-it për konfliktin mes Izraelit dhe Iranit. Ata thonë se Grassi është i "papërgjegjshëm" dhe ngatërron faktet.
Poezia e nobelistit 84 vjeçar gjerman, Günter Grass po shkakton me tej indinjatë. "Fuqia atomike Izraeli rrezikon paqen e brishtë", shkruante autori të mërkurën (04.04.2012) në poezinë e botuar në gazetën "Süddeutsche Zeitung" me titull "Çfarë duhet thënë". Kritikët e akuzojnë Grass-in se shtrëmbëron situatën. Jo Izraeli, por regjimi në Iran kërcënon paqen në botë.
I dërguari izraelit në Berlin, Emmanuel Nahshon, akuzon Grasin në faqen e internetit të ambasadës në Berlin, se ai përdor stereotipe antisemite. "Ajo, që duhet thënë, është se bën pjesë në traditën evropiane, për të akuzuar hebrejtë para festës së Pashkëve për ritualin e vrasjes." Sot nuk janë më të krishterët, por iranianët, që duan gjoja ta shuajnë popullin hebre. Nahshon thekson se izraelitët duan të jetojnë në paqe me fqinjët në rajon.
"Pamflet agresiv agjitativ"
Këshilli Qëndror i Hebrejve, organizata më e rëndësishme hebreje në Gjermani, e kritikon ashpër Grasin. Presidenti i Këshillit Qëndror, Dieter Graumann e quajti tekstin "një pamflet agresiv agjitativ". "Sajimet dhe ngatërrimet" e Grasit në demonizimin e Izraelit janë të papërgjegjshme. Kjo tregon se "një autor i shkëlqyer nuk është patjetër ekspert politik i shkëlqyer," tha ai.
Në vjershën e tij, që i ngjan më shumë një editoriali në strofa, Grass-i shkruan se Gjermania me shitjen e planifikuar të një nëndetëseje tjetër Izraelit mund të bëhet bashkëfajtore në shkatërrimin e popullit izraelit. Faktin që Izraeli nuk lejon kontrollin e potencialit të tij nuklear dhe bota hesht për këtë, ai e quan "një gënjeshtër të dëmshme", së cilës nuk do t'i nënshtrohet më tej. "Unë nuk hesht më, sepse jam i lodhur me hipokrizinë e Perëndimit," shkruan Grassi. Ai kritikon faktion që kritika ndaj Izraelit shpesh herë ngatërrohet me antisemitizmin.
Minimizim i rrezikut
Në lidhje me këto teza provokative ka reaguar edhe skena politike gjermane. Pa e përmendur Grass-in me emër, ministri i Jashtëm gjerman, Guido Westerwelle (partia liberale), tha se të minimizosh rreziqet e programit atomik iranian, do të thotë të mos e e kuptosh seriozitetin e situatës. Qeveria gjermane reagoi me qetësi: "Në Gjermani ekziston liria e artit dhe për fat të mirë ekziston edhe liria e qeverisë gjermane, për të mos u shprehur në lidhje me çdo krijim artistik", njoftoi qeveria përmes zëdhënësit të saj.
Günter Grass
Zëdhënësi i grupit parlamentar socialdemokrat gjerman për politikën e Jashtme, Rolf Mützenich, e akuzoi Grassin për njëanshmëri. Shkrimtari me siguri që nuk është antisemit, por në tekstin e tij rreziku vjen vetëm nga Izraeli. Për rreziqet, përballë të cilave ndodhet shteti izraelit, nga ana tjetër heshtet dhe rreziku nga presidenti iranian Mahmud Ahmadinexhad minimizohet.
"Stil për të dhënë mend"
Edhe në shtypin gjerman nuk ka të rreshtur debati për poezinë e Grasit. Njëri nga botuesit e gazetës "Frankfurter Allgemeine Zeitung", Frank Schirrmacher, e quajti një "Krijesë resentimentesh". Grass-i me siguri që të do shohë lindjen tani të një diskutimi, nëse si gjerman bën ta kritikosh Izraelin. Ai e akuzoi shkrimtarin, se e paraqet gjithë botën si viktimë të Izraelit, në mënyrë që Grassi vetë të mund të bëjë paqe me të kaluarën e tij.
Vetë kolegët shkrimtarë distancohen nga Grasi. Shkrimtarja nga Berlini, Tanja Dückers i tha DW-sÙ në një intervistë: "Stili, me të cilin Grass-i del prej një kohe të gjatë në publik është një stil për të të dhënë mend. Dhe ky është një stil, që në përgjithësi nuk më duket se u përshtatet artistëve." Shkrimtarët nuk janë studiues shkencorë, ata sjellin në publik vetëm mendimet e tyre subjektive.
E drejta e lirisë së mendimit
Në debatin aktual ka edhe zëra, që marrin në mbrojtje Grass-in. "Duhet të jesh në gjendje të thuash një fjalë hapur, pa u denoncuar si armik i Izraelit", tha presidenti i Akademisë së Arteve, Klaus Staeck. Grasi ka të drejtën e lirisë së mendimit, tha ai.
Grasi në të kaluarën është shprehur edhe si autor politik, kështu që ai në Gjermani shpesh është cilësuar si instancë morale. Në vitin 2006 Grasit iu desh të pranojë, se në moshën 17 vjeçare kishte qenë anëtar i armatës SS të Adolf Hitlerit. Kjo i solli atij kritika të ashpra. Integriteti i tij moral u zbeh.
---------------------------
Günter Grass nuk ndryshon qëndrim
- Shkrimtari gjerman Günter Grass ka mbrojtur qëndrimet e shprehura në një poezi kritike ndaj Izraelit. Grass është shprehur se ka simpati të madhe për Izraelin, por është kundër sulmeve atomike.
Nobelisti gjerman i letërsisë, shkrimtari Günter Grass ka hedhur poshtë kritikat që i janë drejtuar pas botimit të poezisë kritike për Izraelin. Ai nuk ndryshon qëndrimin e tij, se Izraeli me armët atomike rrezikon paqen botërore, ka thënë Grass. "Nëse Izraeli - ndoshta me të ashtuquajturat bombat konvencionale dhe koka shpërthyese do të sulmojë centralet atomike iraniane, kjo mund të çojë në bë luftë të tretë botërore". Kështu është shprehur Grass të Enjten për agjencinë gjermane të lajmeve, dpa.
Me poezinë e tij politike, është shprehur Grass, ai ka dashur të të bëjë thirrje që si Izraeli ashtu edhe Irani t'i nënshtrohen kontrolleve ndërkombëtare. Grass është shprehur se është kundër një goditjeje preventive. Si gabim Grass ka pranuar vetëm që në poezinë e tij përmendet Izraeli dhe jo konkretisht qeveria izraelite. Ai ka simpati të madhe për Izraelin, ka thënë Grass, dhe dëshiron mbijetesën e Izraelit edhe në të ardhmen.
Shkrimtari 84 vjeçar u shpreh se askush nuk ballafaqohet me përmbajtjen e poezisë. Në poezinë me titull "Çfarë duhet thënë", Grass akuzon "fuqinë atomike Izrael" se me politikën që po ndjek ndaj Iranit po rrezikon paqen botërore. Ky tekst, i cili u botua të mërkurën në tre gazeta shkaktoi një valë të fortë reagimesh dhe indinjatë në mbarë botën.
Grass kritikon median
Ndërsa në një intervistë të dhënë të enjten në mbrëmje për televizionin e parë gjerman, ARD, Grass u shpreh se konstatoj se në një vend demokratik si Gjermania, ku sundon liria e shtypit, është bërë parësor njësimi i opinioneve.
Në intervistën për ARD Grass u shpreh se e kishte pritur debatin. Madje ai vetë kishte shpresuar për ndezjen e debatit, sepse disa gjëra duhen thënë, është shprehur Grass. "Por ajo që po përjetoj është një shtyp i njësuar. Nuk ka zëra kundër. Marr me shumicë E-maile nga njerëz që janë të një mendimi me mua. Por kjo nuk del në opinionin publik. Ajo që bie në sy pastaj, është natyrisht mosmarrja me përmbajtjen, me faktet, ato duhet të kundërshtohen. Për shembull tema e tabuizuar që Izraeli është një fuqi atomike prej shumë kohësh e jashtë çdo lloj kontrolli."
Përgatiti : Flori Bruqi
