«Nëse për La Fontenin është thënë se ishte një fabulist i lindur, unë do të thosha se Salih Zogiani është një anekdotist i lindur.Kur them këtë, kam parasysh se Zogiani nuk është vetëm një studiues e mbledhës i pasionuar i anekdotës, por në rend të parë, ai është njohës i hollë, krijues dhe mjeshtër i sa. » Prof. Gani Bytyçi
Me 12 dhe 13 dhetor, pranë Ambasadës së KS, gjegjësisht Konzullatës në Zürich, njëri ndër studjuesit dhe mbledhësit më të njohur të anekdotave, z. Salih Zogiani promovoi librin e tij më të ri, « Anekdota Shqiptare 5 », libër ky që autori ia kushton « mërgimtarëve tanë, në shenjë respekti, në 100 – vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë.
Dhe deshti Zoti u takuam këtë mbrëmje përshëndetëse (z. Zogiani me 15. 12. 12 këthehet në vendlindje kurse autori i postimit niset për në Istambull) bashkë me atdhetarë nga të gjitha trojet dhe biseduam shqiptarisht, për hallet e gëzimet tona. Zotëri Zogiani me dashamirësi të pashoqe më autorizoi publikimin e fjalës hapëse nga promivimi i librit të cilin e nis këtu për lexuesit tanë:
« Është kënaqësi dhe privilegj që të ndodhem në mesin tuaj, ngase tani mërgimtarët tabë nuk janë më vetëm ata sharrëxhijnte e dikurshëm, siç i përshkruante Esat Mekuli në poezitë e tij, por janë edhe veprimtarë e krijues të lëmenjve të ndryshëm, si : shkrimtarë, gazetarë, piktorë, artistë e sportistë të dalluar
Unë një kohë të gjatë merrem me mbledhjen e një pjese të trashëgimisë shpirtërore – anegdotave. Gjer më tani kam botuar 5 libra me anegdota shqiptare dhe një libër të përkthyer në gjuhën angleze. Botimin e fundit « Anekdota shqiptare 5 » ua kam kushtuar mërgimtarëve në shenjë respekti për kontributin e dhënë, në kuadër të 100-vjetorit të Pavarësisë se Shqipërisë. Ky botim është përfshirë edhe në programin « Ditët e diasporës » të Ministrisë se Diasporës dhe është promovuar në Prishtinë, në kuadër të këtij Programi. Në hyrje të këtij botimi shkruan : « Dojeni atdheun sa e duan mërgimtarët ». Ky konstatim është nxjerrë mbështetur në kontributin dhe dashurinë e mërgimtarëve, shoqatave e shoqërive, për atdheun në çdo kphë. Vlen për tu veçuar kontributi i « Vatrës » në Amerikë, në momentet vendimtare, kur vendosej për fatin e Shqipërisë. Noli thotë : « Mbahu nëno mos ki frikë, se ke djemtë në Amerikë ! » Nuk duhet harruar kontributi i mërgimtarëve tanë për sensibilizimin e opinionit botëror dhe ndihmat financiare që i dhanë në momentet më të vështire për Kosovën : Këto kontribute duhet të shkruhen në histori me germa të arta, thotë redaktori i librit, z, Sulejman Dërmaku.
Libri « Anekdota Shqiptare 5 »përmban 333 anekdota, të përmbledhura nga 104 tregimtarë, prej të cilëve 22 janë mërgimtarë. Edhe recensuesi i librit, z. Gani Bytyçi, është mërgimtar.
Mërgimtarët tanë, kur shkuan në mërgim, si duket me vete morrën anekdotat, ato sikur e shuanin mallin për atdheun. Një mërgimtarë nga Amerika më tha njëherë : « Edhepse jetoj gjatë në Amerikë, asnjëherë nuk i kam parë ëndrrat në Amerikë, por gjithënjë në Kosovë ». Edhe tani, me rastin e shënimit të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, shumë mërgimtarë udhëtuan për në Vlorë e në Tiranë, e disa edhe në këmbë prej Kosove në Shqipëri. Unë isha i ftuar nga Shoqata e Mërgimtarëve nga Suedia dhe momentet që kalova me ta nuk do t’i harroj asnjëherë.
Ne shqiptarët kemi trashëgimi kulturore që mund të krenohemi para botë. Mirëpo, jemi vonuar shumë në prezantimin e saj. Një pjesë e trashëgimisë sonë ka hyrë ne regjistrin e thesareve botërore, siç janë : Lokaliteti arkeologjik i Butrintit, Gjirokastra, Berati dhe kënga polifonike, të cilat tani janë edhe nën mbrojtjen e UNESCO-s.. Gjithashtu në Festivalin Botëror të Folklorit në Lngolen të Anglisë, rapsodër Salih e Feriz Krasniqi zunë vendin e parë, kurse Vallja e Shqipeve u shpal më e mira në Festivalin ndërkombëtar në Dizhon të Francës. Me angazhim më të madh mund të arrihet që edhe vlerat e tjera të trashëgimisë sonë, si këngët kreshnike, vallet, veshjet, stolitë dhe anekdotat tona të përfshihen në regjistrin e thesareve botërore.
Trshëgimia kulturore, qoftë materiale qoftë shpirtërore, është thesar, pa të cilin nuk mund të shkruhet historia, prandaj kemi për detyrë që këtë thesar ta ngremë në piedestal. Populli që vlerëson trashëgiminë dhe kulturën, pra të shkuarën, ai popull ka prosperitet, ka të ardhme.
Trashëgimia është tapia e kombit, thotë Lasgush Poradeci. Sa më e fortë të jetë kjo tapi, aq më i fortë do të jetë kombi. Ndërsa Gjergj Fishta thotë : « Tradita jonë dhe Kanuni janë palca e kombit ». Falë këtyre, populli jonë nuk iu nënshtrua ligjeve të okupatorëve. Të rralla ishin rastet kur kërkoheshin këshilla nga Kadiu, por kërkoheshin nga urtarët, si : Binak Alija, Xhemajl Abria, Ramadan Shabani, Tahir Berisha etj. Është interesante anekdota për bisedën e Tahir Berishës me oficerin serb, kur i përgjigjet me metaforë : « Këtu jemi para dreçit… »
Rrugëtimi i popullit tonë gjatë historiseë ishte shumë i rëndë, nën sundimin shumëshekullor të perandorive : romake, bizantine, osmane, e sidomos okupimi sllav ishte më i egri, i njohur për projektet famëkëqija, të zhdukjes së popullit shqiptar dhe trashëgimisë sonë. Edhe në luftën e fundit, sikur para 120 vjetësh (kur u shpërngul me dhunë popullata shqiptare nga Toplica), pasi u shpërngulën mbi një million banorë nga Kosova, filloi zhdukja e gjurmëve të trashëgimisë duke përdorur edhe eskavatorët.
Është mrekulli se si në rrethana të tilla të rrugëtimit kaq të rëndë, pa liri dhe pa shkollë, arritëm ta ruajmë gjuhën dhe traditën tonë. Ne jo vetëm qëndruam dhe i përballuam të gjitha katrahurat,por arritëm t’i japim botës njerëz me famë, si « a, Skënderbeun, Jan Kukuzelin, Sami Frashërin, Hasan Tahsinin, Nënën Terezë, Kadarenë, bile edhe mbretër e perandorë..
Anekdodat që në popull emërtohen si : mesele, heqaje, bende, rrotulla, janë margaritarë të urtisë dhe filozofisë popullore. Në anekdota trajtohen cilësitë e virtytet njerëzore, si dhe vest e dukuritë negative individuale apo shoqërore.
Të parat vlerësohen, kurse të dytat thumbohen. Anekdotat janë komunikim i shkurtër, përmbajtjesor, ku me pak fjalë thuhet shumë. Kanë veçori komike-argëtuese, ku, përmes humorit e satirë, me metaforë gjuhet fjala në shenjën e imagjinuar. Syzheja duket e thjeshtë, por në vete ka mesazhe të forta. Janë të lehta për lexim për të gjitha shtresat dhe moshat. Janë edhe ushqim shpirtëror, ngase të relaksojnë.
…
Anekdotat dallojnë shumë nga barsoletat :
-tregohen vetëm kur u hapet shtegu ;
-kur kanë lidhje logjike e kontekstuale me biseën ;
-të qeshurit të shtyn të mendosh për dukuritë për të cilat flitet,
-gjithënjë janë aktuale.
Tradita jonë, në përgjithësi, dhe anegdotat, në veçanti, me mesazhet e tyre, tejkalojnë vlerat etnofolklorike të shumë popujve të botës.
Rroli i odës dhe krijuesve të trashëgimisëështë shum i madh në ruajtjen e identitetit kombëtar. Pa të es sotmja do të ishte krejt ndryshe… Nuk po e zgjas me shumë, më tej le të flasin vet anegdotat e për të le të gjykojë secili lexues.
Reis Mirdita
Me 12 dhe 13 dhetor, pranë Ambasadës së KS, gjegjësisht Konzullatës në Zürich, njëri ndër studjuesit dhe mbledhësit më të njohur të anekdotave, z. Salih Zogiani promovoi librin e tij më të ri, « Anekdota Shqiptare 5 », libër ky që autori ia kushton « mërgimtarëve tanë, në shenjë respekti, në 100 – vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë.
Dhe deshti Zoti u takuam këtë mbrëmje përshëndetëse (z. Zogiani me 15. 12. 12 këthehet në vendlindje kurse autori i postimit niset për në Istambull) bashkë me atdhetarë nga të gjitha trojet dhe biseduam shqiptarisht, për hallet e gëzimet tona. Zotëri Zogiani me dashamirësi të pashoqe më autorizoi publikimin e fjalës hapëse nga promivimi i librit të cilin e nis këtu për lexuesit tanë:
« Është kënaqësi dhe privilegj që të ndodhem në mesin tuaj, ngase tani mërgimtarët tabë nuk janë më vetëm ata sharrëxhijnte e dikurshëm, siç i përshkruante Esat Mekuli në poezitë e tij, por janë edhe veprimtarë e krijues të lëmenjve të ndryshëm, si : shkrimtarë, gazetarë, piktorë, artistë e sportistë të dalluar
Unë një kohë të gjatë merrem me mbledhjen e një pjese të trashëgimisë shpirtërore – anegdotave. Gjer më tani kam botuar 5 libra me anegdota shqiptare dhe një libër të përkthyer në gjuhën angleze. Botimin e fundit « Anekdota shqiptare 5 » ua kam kushtuar mërgimtarëve në shenjë respekti për kontributin e dhënë, në kuadër të 100-vjetorit të Pavarësisë se Shqipërisë. Ky botim është përfshirë edhe në programin « Ditët e diasporës » të Ministrisë se Diasporës dhe është promovuar në Prishtinë, në kuadër të këtij Programi. Në hyrje të këtij botimi shkruan : « Dojeni atdheun sa e duan mërgimtarët ». Ky konstatim është nxjerrë mbështetur në kontributin dhe dashurinë e mërgimtarëve, shoqatave e shoqërive, për atdheun në çdo kphë. Vlen për tu veçuar kontributi i « Vatrës » në Amerikë, në momentet vendimtare, kur vendosej për fatin e Shqipërisë. Noli thotë : « Mbahu nëno mos ki frikë, se ke djemtë në Amerikë ! » Nuk duhet harruar kontributi i mërgimtarëve tanë për sensibilizimin e opinionit botëror dhe ndihmat financiare që i dhanë në momentet më të vështire për Kosovën : Këto kontribute duhet të shkruhen në histori me germa të arta, thotë redaktori i librit, z, Sulejman Dërmaku.
Libri « Anekdota Shqiptare 5 »përmban 333 anekdota, të përmbledhura nga 104 tregimtarë, prej të cilëve 22 janë mërgimtarë. Edhe recensuesi i librit, z. Gani Bytyçi, është mërgimtar.
Mërgimtarët tanë, kur shkuan në mërgim, si duket me vete morrën anekdotat, ato sikur e shuanin mallin për atdheun. Një mërgimtarë nga Amerika më tha njëherë : « Edhepse jetoj gjatë në Amerikë, asnjëherë nuk i kam parë ëndrrat në Amerikë, por gjithënjë në Kosovë ». Edhe tani, me rastin e shënimit të 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, shumë mërgimtarë udhëtuan për në Vlorë e në Tiranë, e disa edhe në këmbë prej Kosove në Shqipëri. Unë isha i ftuar nga Shoqata e Mërgimtarëve nga Suedia dhe momentet që kalova me ta nuk do t’i harroj asnjëherë.
Ne shqiptarët kemi trashëgimi kulturore që mund të krenohemi para botë. Mirëpo, jemi vonuar shumë në prezantimin e saj. Një pjesë e trashëgimisë sonë ka hyrë ne regjistrin e thesareve botërore, siç janë : Lokaliteti arkeologjik i Butrintit, Gjirokastra, Berati dhe kënga polifonike, të cilat tani janë edhe nën mbrojtjen e UNESCO-s.. Gjithashtu në Festivalin Botëror të Folklorit në Lngolen të Anglisë, rapsodër Salih e Feriz Krasniqi zunë vendin e parë, kurse Vallja e Shqipeve u shpal më e mira në Festivalin ndërkombëtar në Dizhon të Francës. Me angazhim më të madh mund të arrihet që edhe vlerat e tjera të trashëgimisë sonë, si këngët kreshnike, vallet, veshjet, stolitë dhe anekdotat tona të përfshihen në regjistrin e thesareve botërore.
Trshëgimia kulturore, qoftë materiale qoftë shpirtërore, është thesar, pa të cilin nuk mund të shkruhet historia, prandaj kemi për detyrë që këtë thesar ta ngremë në piedestal. Populli që vlerëson trashëgiminë dhe kulturën, pra të shkuarën, ai popull ka prosperitet, ka të ardhme.
Trashëgimia është tapia e kombit, thotë Lasgush Poradeci. Sa më e fortë të jetë kjo tapi, aq më i fortë do të jetë kombi. Ndërsa Gjergj Fishta thotë : « Tradita jonë dhe Kanuni janë palca e kombit ». Falë këtyre, populli jonë nuk iu nënshtrua ligjeve të okupatorëve. Të rralla ishin rastet kur kërkoheshin këshilla nga Kadiu, por kërkoheshin nga urtarët, si : Binak Alija, Xhemajl Abria, Ramadan Shabani, Tahir Berisha etj. Është interesante anekdota për bisedën e Tahir Berishës me oficerin serb, kur i përgjigjet me metaforë : « Këtu jemi para dreçit… »
Rrugëtimi i popullit tonë gjatë historiseë ishte shumë i rëndë, nën sundimin shumëshekullor të perandorive : romake, bizantine, osmane, e sidomos okupimi sllav ishte më i egri, i njohur për projektet famëkëqija, të zhdukjes së popullit shqiptar dhe trashëgimisë sonë. Edhe në luftën e fundit, sikur para 120 vjetësh (kur u shpërngul me dhunë popullata shqiptare nga Toplica), pasi u shpërngulën mbi një million banorë nga Kosova, filloi zhdukja e gjurmëve të trashëgimisë duke përdorur edhe eskavatorët.
Është mrekulli se si në rrethana të tilla të rrugëtimit kaq të rëndë, pa liri dhe pa shkollë, arritëm ta ruajmë gjuhën dhe traditën tonë. Ne jo vetëm qëndruam dhe i përballuam të gjitha katrahurat,por arritëm t’i japim botës njerëz me famë, si « a, Skënderbeun, Jan Kukuzelin, Sami Frashërin, Hasan Tahsinin, Nënën Terezë, Kadarenë, bile edhe mbretër e perandorë..
Anekdodat që në popull emërtohen si : mesele, heqaje, bende, rrotulla, janë margaritarë të urtisë dhe filozofisë popullore. Në anekdota trajtohen cilësitë e virtytet njerëzore, si dhe vest e dukuritë negative individuale apo shoqërore.
Të parat vlerësohen, kurse të dytat thumbohen. Anekdotat janë komunikim i shkurtër, përmbajtjesor, ku me pak fjalë thuhet shumë. Kanë veçori komike-argëtuese, ku, përmes humorit e satirë, me metaforë gjuhet fjala në shenjën e imagjinuar. Syzheja duket e thjeshtë, por në vete ka mesazhe të forta. Janë të lehta për lexim për të gjitha shtresat dhe moshat. Janë edhe ushqim shpirtëror, ngase të relaksojnë.
…
Anekdotat dallojnë shumë nga barsoletat :
-tregohen vetëm kur u hapet shtegu ;
-kur kanë lidhje logjike e kontekstuale me biseën ;
-të qeshurit të shtyn të mendosh për dukuritë për të cilat flitet,
-gjithënjë janë aktuale.
Tradita jonë, në përgjithësi, dhe anegdotat, në veçanti, me mesazhet e tyre, tejkalojnë vlerat etnofolklorike të shumë popujve të botës.
Rroli i odës dhe krijuesve të trashëgimisëështë shum i madh në ruajtjen e identitetit kombëtar. Pa të es sotmja do të ishte krejt ndryshe… Nuk po e zgjas me shumë, më tej le të flasin vet anegdotat e për të le të gjykojë secili lexues.
Reis Mirdita
