Prá, mallkue njaj bir Shqyptari,
Qi ketë gjuhë të Perendís,
Trashigim, qi na la i Pari,
Trashigim s'i a lên ai fmís;
Edhè atij i u thaftë, po, goja,
Qi e perbuzë ketë gjuhë hyjnore;
Qi n'gjuhë t'huej, kúr s'âsht nevoja,
Flet e t'veten lên mbas dore. At Gjergj Fishta
---------------------------------------------------------------------------------------------
E VERTETA ESHTE OPOZITA ME E MIRE NDAJ MASHTRIMIT DHE DEMAGOGJISE SE "PERENDIVE TE OLIMPIT"
nga Klajd Kapinova
Politika ishte dhe është një gur i varur ne qafen e holle e te lodhur te letërsisë shqiptare, qe tash 61 vjet, ia ka marre e merr frymën asaj. Ka ardhur koha, qe ne armiqtë e "nacionit", sikurse na kane etiketuar disa idhujtar te "Perëndive" te rrejshëm, kemi rast te gëzohemi, se na erdhi uji nga "mulliri" ose lufta, për dinjitet, qe po ndodh brenda llojit ne kampin e socialrealizmit, qe ka dominuar shume kohe ne Tirane e Prishtine.
Këtu nuk ka lufte, por zbardhje te vërtetave dhe kundër shpifjeve, qe janë bere nga i pari (Kadare) për te dytin (Qosen). Ule pak gryken o Mushak (figure popullore), se nuk ka Perëndi ose idhuj te rrejshëm, se ata i flaku me kamxhik Krishti, ndërsa sot ne gazetat shqiptare e vërteta, vonoi por nuk harroi. Filluan telefonat, per te mos lejuar "Perëndite" te shfaqin llumin, ku ishte zhytur për 6 dekada letërsia surrogate e Dullës dhe Titos. Po botimet, a mund te grisen dhe te hidhen ne zjarrin e Ferrit. Edhe Ferri, do te pësonte një kataklizëm si shpërthimet kozmike (ne epokat gjeologjike), kur kërkohet te futen ne një thes me lëvdata si Djalli me Engjëllin, sikurse po veprohet sot ne media e internet. Serish, ju kujtoj se Dilla, nuk mbulohet me shoshen e puthadorëve te tij.
Nuk mund te krahasohen eruditët e shquar te nacionit Konica zotërues i 16 gjuhëve te huaja dhe Noli mjeshtër i fushës se letrave, me "Perëndite" e shpikura nga titulli i shkrimit tuaj z. Vasil Qesari me banim me France.
Sigurisht Konica kishte shume gjera, qe nuk i kishte i ndrituri Noli dhe anasjelltas, por qe te dy jetuan e punuan ne kapitalizëm. Ata nuk shijuan poezitë e "shqiponjave", qe "fluturonin" nën dhe, duke rikrijuar një katakomb qe vetëm akuzon, ata qe me pendën servile ia zgjaten jetën Enver Hoxhës e klaneve te tij shtypëse.
Mendoj, se nuk mund te krahasohet At Pjetër Meshkalla, qe zotëronte 20 gjuhe dhe dialekte te botes (Lexo shkrimin e publicistit Lek Pervizi (Zvicër) "Krahas gjenocidit fizik u krye edhe gjenocid kulturor", botuar ne revistën "KUVENDI" Detroit, USA), me shkrimtarin Ismail Kadare, që shkyente me thonj poetik veladonët e zeza. Ka shembuj sa te duash, por një here tjetër...
Po qëndrojmë brenda shkrimit te krijuesit te "Perëndive te Reja te Olimpit", qe kërkojnë pompozitet me vepra te vjetra, qe ishin dhe mbeten turpi i letërsisë sot. Hap dhe lexo letërsinë e "Perëndive" te Dullës dhe nuk do te shohësh asgjë tjetër (lajka, jarga, neveri, mashtrim, e zeza e kthyer ne te bardhe, veç për pak lavdi, një foto me diktatorin, udhëtime ne France e kudo dhe pastaj kthime dhe mashtrime se ne USA e kudo njerëzit jetojnë ne varfëri dhe kërkojnë me rralle ditë e natë librat e Dulles!!!!???), lavdi e jetë sa malet, stalina e lenina, çe guevara, zheo amazona, palmiro toltiata, dushan, popoviq, kabila (Afrike), e 100 parti marks-lenisniste, e shume përralla te tjera, te krijuar për Perandorinë e Holokaustit te Kuq gjate viteve 1944-1990 e ndonjë edhe pas viteve 1991.
Konica e Noli apo Noli e Konica, nuk jetuan asnjë dite "lumturie" dhe vizionet e tyre për letërsinë ishin te ndryshme me dy "Perëndite e Olimpit" tuaj. Dy "Perëndite" tuaja, mendoj, se me se miri i peshon koha per librat qe kane shkruar. Boll me lapidare, perëndi, epitete everestash, te përbotshëm, qe po përhapen ne toplistat e e-mail-ve, ku shkruhet e lexohet shqip.
Ju z. Vasil, thoni, se e ndaluat te zezën te dale ne sipërfaqe, përmes telefonave dhe ne e-malin tim ishte lajmi i pare qe lexova. Por ju kujtoj se nuk ndaluat historinë. Edward Schillebeeckx ka thëne ne lidhje me te vërteten historike: "PAANESIA HISTORIKE NUK ESHTE RINDERTIMI I FAKTEVE TE KOHES SE KALUAR, POR ESHTE E VERTETA E SE KALUARES NEN DRITEN E KOHES SE TASHME"
Z. Qosja duhet te përgënjeshtrojë gazetat dhe informacionin e botuar për të për "Perëndinë e Olimpit", përndryshe fjalët e shkruara nga ju zëdhënës i "Perëndisë së Olimpit" tjetër nuk na bind. (fjalët i merr era. trandofilit i vjen era).
Ja sa te bashkuar jeni, per te mbrojtur të keqen, dhe shkyheni e bërtisni përmes mediave e internetit, se do te "hapni" dosjet qe janë te hapura. Kjo është një demagogji profesionale, qe ua dha me leksione Enver Hoxha. Lexo librin e Nexhmije Hoxhës Pjesa e II, qe sapo ka dale ne qarkullim dhe nuk ka nevojë për komente e thyerje kafkash, sikurse lëshohen ne internet kërcënime ndaj atyre qe zbardhin te vërteten, qe kërkon të djegë mashtrimin.
Ju tregon Pantera e Zezë e diktatorit, "bilbili i KQPPSH" Ramizi, Xhelil Gjoni (qe po i jepet hapësire ne media për te mbrojtur "Perëndinë" e oborrit komunist), ku thureshin kulisat e intrigat e luftës se llojeve ne PKSH. Por për fat te mire, nuk mund te eliminoni "veprat", librat, gazetat, revistat, deklaratat, shkrimet, studimet, qe janë shkruar me patos në çdo gjini te artit të të shkruarit nga beluli e belulat e Dulles.
Tashma, nuk ka rendësi se flet apo nuk flet z. Rexhep Qosja, e rëndësishme është, se "Perandoria e Mashtrimit", doli sheshit dhe se nuk ka ma "Perëndi te Olimpit". Cirka cirka ose içik nga içik, do te dale gjithçka ne shesh. Bile, kjo është edhe pjesa me interesante. Z. Shkrues ejani ne USA dhe udhëtoni në fillim në Detroit, se ka dalë një libër "Ismail Kadare dhe UÇK-ja", autorin zbulojeni vete. Ju ndihmoj, se ai nuk pyet për telefona e ndërhyrje, se libri i tij do te dale së shpejti edhe ne Shqipëri e Kosove me tirazh rreth 100.000 kopje. Këto dokumente historike, janë të sistemuar me kujdes për "Perëndinë" e Diellit, ku janë hedhur ne karte te bardhe te gjithë deklaratat kontradiktore te mendjes me te "ndritur" te botes e popullit tone. Edhe ne Itali, janë gati 3 libra nga një albanolog, që së shpejti do te dalin në qarkulli. Ne Itali, nuk mund te pengoni botimin (sikurse u vepruar me librin e përkthyesit, shkrimtarit dhe arkitektit Petraq Kolevica : "Autobiografia e Ismail Kadaresë në vargje" (Vështrim Kritik), Tirane 2002), se po e shtypët tashma kopertona dhe sa te kërkoni ju nëpër Itali, libri ka mbërritur ne Shkodër, Tiranë, Gjirokastër, Prishtinë e kudo. Disa CD i kemi edhe ne USA, Gjermani, Francë, Suedi, Danimarkë, Rusi, etj., ku kane mbaruar kontratat për përkthimin dhe botimin nga entet botuese. Disa kopje do t'i dërgohen edhe Komitetit te Mbretërisë se Suedisë për Çmimin Nobel ne Letërsi, mbasi nuk duam që të ndyhet ky emër me hipokrizi. Nuk mund te krahasohet Gjergj Kastrioti, e Lumja Nanë Tereza, me "Perëndinë e Olimpit" tuaj. Ju lutem, na sqaroni sesa popuj ka ne Shqipëri, se një herë e një kohë deri ne vitin 1990, Enveri na jepej përmes librave, poezive, dramave, filmave dhe romaneve si "babai i kombit", ku poetet, ishin gati t'i jepnin jete nga jeta e tyre... Po sot çfarë ka ndodhur!? Mos kane ardhur emigrantet amerikane, francezë etj., dhe janë konvertuar në shqiptarë, qe i lexonin qysh ne vitin 1963 librat për Dullen e regjimin e tij në gjuhë të huaja dhe sot kane ardhur të shijojnë "lumturinë" që vjen nga "fanari" i Spaçit, Burrelit, Shkodrës, Kavajës, Maliqit, Kuqit, Bedenit, etj.
U tha, ne shkrime, studime reportazhe dhe poezi se "veprat" u ndërtuan nga Enveri dhe populli, rinia e Shkurte Pal Vatës, por sot po del ndryshe, se ata janë ndërtuar me punë skllevërish të dënuar politikë nga regjimi i poeteve, shkrimtareve "si ndihmës besnikë të PPSH"...
Të dy "Perëndite", që citoni ju, kane dallime midis tyre, ndonëse janë të dy përfaqësues te socialrealizmit komunist ne Prishtine e Tiranën e kuqe zyrtare asokohe dhe sot rozë...
Nëse flasim për Akademik Qosen, ai zotëron disa gjuhe te huaja, duke qenë shkrimtar e studiues, ne krahasim me shembullin e dytë tuajin, që zotëron rusisht (ku përfundoi studimet e larta në kryeqytetin e shtetit komunist Moskë) e frëngjisht (gjuhë që zotëronte edhe Dulla), për të cilin ju vjen keq se ka filluar "grindja". Unë mendoj, se kjo nuk është "grindje" profesionale ne fushën e letërsisë apo studimeve, por për dinjitet, te vërteten dhe për shpifje të sajuar kundrejt z. Qosja.
Bëni pak durim e le të shohim, se kush ka te drejtë, të jetë "Perëndia" e Pastër dhe "Perëndia" Zezë, mbasi si lexues do te gjykojmë faktet dhe argumentet për dy "Perëndite e Olimpit". Pas kësaj, dikujt do t'i zbardhet faqja dhe dikujt do t'i nxihet, nëse i "nxihet", sikurse nuk ka pas kurajën civile t'i kërkojë ndjese popullit për "lumturinë" qe ia solli me fjale boshe... Ju kujtoj se ju z. shkrues i "Perëndive të reja", keni shkruar një shkrim, ku na zbuluat, se njeri nga "Perëndite" është "DISIDENT", gjë që faktet dhe argumentet historike e shkrinë ketë thënie te shkruar në akull.
Z. shkrues ju thoni: "Që të dy këta korifenj, janë njerëz të shquar të kulturës e mendimit demokratik shqiptar atëherë, pse duhet te ndodhë kjo, qoftë edhe për ndonjë keqkuptim ?... Kjo zënkë nuk është hiç e hijshme. Edhe pse ajo ngjan me ato të "Perëndive të Olimpit", nuk duhet te ndodhe. Jo!... Kjo polemike duhet shmangur pa tjetër... "
Këto dy persona, me së fundi pas viteve '90, janë përfaqësues të mendimit demokratik dhe jo para këtyre viteve o i nderuari ndërtues i "Perëndive të Olimpit" prej rëre ose kartoni. Për demokracinë perëndimore tash 100 vjet ishin e mbeten Konica e Noli dhe ju lutem mos bëni politike e mashtroni lexuesin me thënie kontradiktore.
Mendoj, qe jo vetëm, se nuk duhet ndalur, por duhet t'u krijohet sa me shumë hapësirë në media, që të thonë mendimet e tyre. Zjarr nuk do te ketë (mos u bej merak), ashtu sikurse nuk ka mes partive politike ne Tiranë, që pas parlamentit ulen në një tavoline, për të ngrënë drekë e darkë sëbashku për "hallet e popullit". Kjo polemike, duhet zhvilluar dhe jo fshehur, sikurse është fshehur deri me sot dhe nuk ribotohet ende "ALBUMI 2", që i ndjeri publicisti Qerim Panariti, pati shkrue për eruditin letrar Fan Stilian Nolin.
Ne, duhet të njohim njerëzit me te mirat dhe te metat e tyre, sepse kështu ata bëjnë më shumë vend në histori e nuk mbeten kalimtarë të shprehjes "na ishte një here një Everest, Gjeneral i letrave shqipe, i përbotshëm..., përparimtar..., demokrat..., antikomunist..., vizionar letrar... "disident" ish-i burgosur ne KQPPSH, qe bënte "greve urie" kundër Dulles, që e kishte kthyer vendin ne një Holokaust te kuq... etj." Se fundi, uroj qe ky debat i vonuar, të jetë sa më i gjatë, të ketë përplasje mendimesh, faktesh, argumentesh, sepse gjatë i qëndroi edhe guri i rënde mbi qafën e letërsisë shqipe në Prishtinë e Tiranë nga dy përfaqësuesit e rrymës komuniste. Nuk humb nacioni, por fiton te vërtetën historike, që pak nga pak po del në sipërfaqe, duke larguar servilizmin, vetëlavdërimin dhe "Perëndite" e rrejshme, qe po bëjnë hije ne ketë popull te lodhur nga mashtruesit ditën për diell...
Këtu nuk ka lufte, por zbardhje te vërtetave dhe kundër shpifjeve, qe janë bere nga i pari (Kadare) për te dytin (Qosen). Ule pak gryken o Mushak (figure popullore), se nuk ka Perëndi ose idhuj te rrejshëm, se ata i flaku me kamxhik Krishti, ndërsa sot ne gazetat shqiptare e vërteta, vonoi por nuk harroi. Filluan telefonat, per te mos lejuar "Perëndite" te shfaqin llumin, ku ishte zhytur për 6 dekada letërsia surrogate e Dullës dhe Titos. Po botimet, a mund te grisen dhe te hidhen ne zjarrin e Ferrit. Edhe Ferri, do te pësonte një kataklizëm si shpërthimet kozmike (ne epokat gjeologjike), kur kërkohet te futen ne një thes me lëvdata si Djalli me Engjëllin, sikurse po veprohet sot ne media e internet. Serish, ju kujtoj se Dilla, nuk mbulohet me shoshen e puthadorëve te tij.
Nuk mund te krahasohen eruditët e shquar te nacionit Konica zotërues i 16 gjuhëve te huaja dhe Noli mjeshtër i fushës se letrave, me "Perëndite" e shpikura nga titulli i shkrimit tuaj z. Vasil Qesari me banim me France.
Sigurisht Konica kishte shume gjera, qe nuk i kishte i ndrituri Noli dhe anasjelltas, por qe te dy jetuan e punuan ne kapitalizëm. Ata nuk shijuan poezitë e "shqiponjave", qe "fluturonin" nën dhe, duke rikrijuar një katakomb qe vetëm akuzon, ata qe me pendën servile ia zgjaten jetën Enver Hoxhës e klaneve te tij shtypëse.
Mendoj, se nuk mund te krahasohet At Pjetër Meshkalla, qe zotëronte 20 gjuhe dhe dialekte te botes (Lexo shkrimin e publicistit Lek Pervizi (Zvicër) "Krahas gjenocidit fizik u krye edhe gjenocid kulturor", botuar ne revistën "KUVENDI" Detroit, USA), me shkrimtarin Ismail Kadare, që shkyente me thonj poetik veladonët e zeza. Ka shembuj sa te duash, por një here tjetër...
Po qëndrojmë brenda shkrimit te krijuesit te "Perëndive te Reja te Olimpit", qe kërkojnë pompozitet me vepra te vjetra, qe ishin dhe mbeten turpi i letërsisë sot. Hap dhe lexo letërsinë e "Perëndive" te Dullës dhe nuk do te shohësh asgjë tjetër (lajka, jarga, neveri, mashtrim, e zeza e kthyer ne te bardhe, veç për pak lavdi, një foto me diktatorin, udhëtime ne France e kudo dhe pastaj kthime dhe mashtrime se ne USA e kudo njerëzit jetojnë ne varfëri dhe kërkojnë me rralle ditë e natë librat e Dulles!!!!???), lavdi e jetë sa malet, stalina e lenina, çe guevara, zheo amazona, palmiro toltiata, dushan, popoviq, kabila (Afrike), e 100 parti marks-lenisniste, e shume përralla te tjera, te krijuar për Perandorinë e Holokaustit te Kuq gjate viteve 1944-1990 e ndonjë edhe pas viteve 1991.
Konica e Noli apo Noli e Konica, nuk jetuan asnjë dite "lumturie" dhe vizionet e tyre për letërsinë ishin te ndryshme me dy "Perëndite e Olimpit" tuaj. Dy "Perëndite" tuaja, mendoj, se me se miri i peshon koha per librat qe kane shkruar. Boll me lapidare, perëndi, epitete everestash, te përbotshëm, qe po përhapen ne toplistat e e-mail-ve, ku shkruhet e lexohet shqip.
Ju z. Vasil, thoni, se e ndaluat te zezën te dale ne sipërfaqe, përmes telefonave dhe ne e-malin tim ishte lajmi i pare qe lexova. Por ju kujtoj se nuk ndaluat historinë. Edward Schillebeeckx ka thëne ne lidhje me te vërteten historike: "PAANESIA HISTORIKE NUK ESHTE RINDERTIMI I FAKTEVE TE KOHES SE KALUAR, POR ESHTE E VERTETA E SE KALUARES NEN DRITEN E KOHES SE TASHME"
Z. Qosja duhet te përgënjeshtrojë gazetat dhe informacionin e botuar për të për "Perëndinë e Olimpit", përndryshe fjalët e shkruara nga ju zëdhënës i "Perëndisë së Olimpit" tjetër nuk na bind. (fjalët i merr era. trandofilit i vjen era).
Ja sa te bashkuar jeni, per te mbrojtur të keqen, dhe shkyheni e bërtisni përmes mediave e internetit, se do te "hapni" dosjet qe janë te hapura. Kjo është një demagogji profesionale, qe ua dha me leksione Enver Hoxha. Lexo librin e Nexhmije Hoxhës Pjesa e II, qe sapo ka dale ne qarkullim dhe nuk ka nevojë për komente e thyerje kafkash, sikurse lëshohen ne internet kërcënime ndaj atyre qe zbardhin te vërteten, qe kërkon të djegë mashtrimin.
Ju tregon Pantera e Zezë e diktatorit, "bilbili i KQPPSH" Ramizi, Xhelil Gjoni (qe po i jepet hapësire ne media për te mbrojtur "Perëndinë" e oborrit komunist), ku thureshin kulisat e intrigat e luftës se llojeve ne PKSH. Por për fat te mire, nuk mund te eliminoni "veprat", librat, gazetat, revistat, deklaratat, shkrimet, studimet, qe janë shkruar me patos në çdo gjini te artit të të shkruarit nga beluli e belulat e Dulles.
Tashma, nuk ka rendësi se flet apo nuk flet z. Rexhep Qosja, e rëndësishme është, se "Perandoria e Mashtrimit", doli sheshit dhe se nuk ka ma "Perëndi te Olimpit". Cirka cirka ose içik nga içik, do te dale gjithçka ne shesh. Bile, kjo është edhe pjesa me interesante. Z. Shkrues ejani ne USA dhe udhëtoni në fillim në Detroit, se ka dalë një libër "Ismail Kadare dhe UÇK-ja", autorin zbulojeni vete. Ju ndihmoj, se ai nuk pyet për telefona e ndërhyrje, se libri i tij do te dale së shpejti edhe ne Shqipëri e Kosove me tirazh rreth 100.000 kopje. Këto dokumente historike, janë të sistemuar me kujdes për "Perëndinë" e Diellit, ku janë hedhur ne karte te bardhe te gjithë deklaratat kontradiktore te mendjes me te "ndritur" te botes e popullit tone. Edhe ne Itali, janë gati 3 libra nga një albanolog, që së shpejti do te dalin në qarkulli. Ne Itali, nuk mund te pengoni botimin (sikurse u vepruar me librin e përkthyesit, shkrimtarit dhe arkitektit Petraq Kolevica : "Autobiografia e Ismail Kadaresë në vargje" (Vështrim Kritik), Tirane 2002), se po e shtypët tashma kopertona dhe sa te kërkoni ju nëpër Itali, libri ka mbërritur ne Shkodër, Tiranë, Gjirokastër, Prishtinë e kudo. Disa CD i kemi edhe ne USA, Gjermani, Francë, Suedi, Danimarkë, Rusi, etj., ku kane mbaruar kontratat për përkthimin dhe botimin nga entet botuese. Disa kopje do t'i dërgohen edhe Komitetit te Mbretërisë se Suedisë për Çmimin Nobel ne Letërsi, mbasi nuk duam që të ndyhet ky emër me hipokrizi. Nuk mund te krahasohet Gjergj Kastrioti, e Lumja Nanë Tereza, me "Perëndinë e Olimpit" tuaj. Ju lutem, na sqaroni sesa popuj ka ne Shqipëri, se një herë e një kohë deri ne vitin 1990, Enveri na jepej përmes librave, poezive, dramave, filmave dhe romaneve si "babai i kombit", ku poetet, ishin gati t'i jepnin jete nga jeta e tyre... Po sot çfarë ka ndodhur!? Mos kane ardhur emigrantet amerikane, francezë etj., dhe janë konvertuar në shqiptarë, qe i lexonin qysh ne vitin 1963 librat për Dullen e regjimin e tij në gjuhë të huaja dhe sot kane ardhur të shijojnë "lumturinë" që vjen nga "fanari" i Spaçit, Burrelit, Shkodrës, Kavajës, Maliqit, Kuqit, Bedenit, etj.
U tha, ne shkrime, studime reportazhe dhe poezi se "veprat" u ndërtuan nga Enveri dhe populli, rinia e Shkurte Pal Vatës, por sot po del ndryshe, se ata janë ndërtuar me punë skllevërish të dënuar politikë nga regjimi i poeteve, shkrimtareve "si ndihmës besnikë të PPSH"...
Të dy "Perëndite", që citoni ju, kane dallime midis tyre, ndonëse janë të dy përfaqësues te socialrealizmit komunist ne Prishtine e Tiranën e kuqe zyrtare asokohe dhe sot rozë...
Nëse flasim për Akademik Qosen, ai zotëron disa gjuhe te huaja, duke qenë shkrimtar e studiues, ne krahasim me shembullin e dytë tuajin, që zotëron rusisht (ku përfundoi studimet e larta në kryeqytetin e shtetit komunist Moskë) e frëngjisht (gjuhë që zotëronte edhe Dulla), për të cilin ju vjen keq se ka filluar "grindja". Unë mendoj, se kjo nuk është "grindje" profesionale ne fushën e letërsisë apo studimeve, por për dinjitet, te vërteten dhe për shpifje të sajuar kundrejt z. Qosja.
Bëni pak durim e le të shohim, se kush ka te drejtë, të jetë "Perëndia" e Pastër dhe "Perëndia" Zezë, mbasi si lexues do te gjykojmë faktet dhe argumentet për dy "Perëndite e Olimpit". Pas kësaj, dikujt do t'i zbardhet faqja dhe dikujt do t'i nxihet, nëse i "nxihet", sikurse nuk ka pas kurajën civile t'i kërkojë ndjese popullit për "lumturinë" qe ia solli me fjale boshe... Ju kujtoj se ju z. shkrues i "Perëndive të reja", keni shkruar një shkrim, ku na zbuluat, se njeri nga "Perëndite" është "DISIDENT", gjë që faktet dhe argumentet historike e shkrinë ketë thënie te shkruar në akull.
Z. shkrues ju thoni: "Që të dy këta korifenj, janë njerëz të shquar të kulturës e mendimit demokratik shqiptar atëherë, pse duhet te ndodhë kjo, qoftë edhe për ndonjë keqkuptim ?... Kjo zënkë nuk është hiç e hijshme. Edhe pse ajo ngjan me ato të "Perëndive të Olimpit", nuk duhet te ndodhe. Jo!... Kjo polemike duhet shmangur pa tjetër... "
Këto dy persona, me së fundi pas viteve '90, janë përfaqësues të mendimit demokratik dhe jo para këtyre viteve o i nderuari ndërtues i "Perëndive të Olimpit" prej rëre ose kartoni. Për demokracinë perëndimore tash 100 vjet ishin e mbeten Konica e Noli dhe ju lutem mos bëni politike e mashtroni lexuesin me thënie kontradiktore.
Mendoj, qe jo vetëm, se nuk duhet ndalur, por duhet t'u krijohet sa me shumë hapësirë në media, që të thonë mendimet e tyre. Zjarr nuk do te ketë (mos u bej merak), ashtu sikurse nuk ka mes partive politike ne Tiranë, që pas parlamentit ulen në një tavoline, për të ngrënë drekë e darkë sëbashku për "hallet e popullit". Kjo polemike, duhet zhvilluar dhe jo fshehur, sikurse është fshehur deri me sot dhe nuk ribotohet ende "ALBUMI 2", që i ndjeri publicisti Qerim Panariti, pati shkrue për eruditin letrar Fan Stilian Nolin.
Ne, duhet të njohim njerëzit me te mirat dhe te metat e tyre, sepse kështu ata bëjnë më shumë vend në histori e nuk mbeten kalimtarë të shprehjes "na ishte një here një Everest, Gjeneral i letrave shqipe, i përbotshëm..., përparimtar..., demokrat..., antikomunist..., vizionar letrar... "disident" ish-i burgosur ne KQPPSH, qe bënte "greve urie" kundër Dulles, që e kishte kthyer vendin ne një Holokaust te kuq... etj." Se fundi, uroj qe ky debat i vonuar, të jetë sa më i gjatë, të ketë përplasje mendimesh, faktesh, argumentesh, sepse gjatë i qëndroi edhe guri i rënde mbi qafën e letërsisë shqipe në Prishtinë e Tiranë nga dy përfaqësuesit e rrymës komuniste. Nuk humb nacioni, por fiton te vërtetën historike, që pak nga pak po del në sipërfaqe, duke larguar servilizmin, vetëlavdërimin dhe "Perëndite" e rrejshme, qe po bëjnë hije ne ketë popull te lodhur nga mashtruesit ditën për diell...
---------------------------------------------------------------------------------------------
Kadare ose shëmbja e idhujve
-- nga Blerti Delia
Kryeredaktor i kanalit “TV Rozafa” Shkodër
Nuk marr përsipër në asnjë mënyrë të futem në polemika me asnjeri, veçanarisht me një korife (të paktën sipas shumicës së atyre që prononcohen!) siç është Ismail Kadare.
Emri im është shumë i vogël në këtë përballje te mundëshme, ndersa perballe meje, veç te tjerave, eshte edhe nje kandidat i perhershem potencial per marrjen e Cmimit “Nobel” per Letersine keto vitet e fundit.
Ne vitin 1973, ndersa une leshoja te qarat e para pas ardhjes ne kete bote, Kadare ishte nje person-shkrimtar shume publik, i njohur dhe i adhuruar thuajse nga te gjithe shqiptaret, brenda dhe jashte Shqiperise.
Gjate gjithe viteve te shkollimit, me shoqeroi si edhe bashkemoshataret e mij, proza dhe vargu i Kadarese, edhe pse ne faqet e librave (siç ishte e kuptueshme) me shume reklamohej krijimtaria “per Partine dhe Udheheqjen” e gjeniut te letrave shqipe.
Kane kaluar rreth 17 vite te jetes time mbi kete glob, dhe diku aty nga viti 1990, Kadare, ne menyre fare te papritur, largohet ne drejtim te Frances, por kete here duke kercenuar se nuk do te kthehet me. Shume e mirekuptuan Kadarene, i cili ndjehej i pasigurte ne fillimin e eres se demokracise ne Shqiperi. Nder ta edhe une, edhe pse diku ishte shprehur me rastin e hyrjes ne ambasadave te mijera shqiptareve ne veren e vitit 1990, se ata ishin “jashteqitja e kombit”. Megjithate, dyshimi i nje adoloshenti ne prag te rinise, ishte i natyrshem: Pse u largua pa kthim, kur ai e kishte te hapur te pakten rrugen e Frances, prej dekadash? Llomotitjet e pushtetit te asaj kohe, veshtire te futeshin ne koken e nje 17-vjeçari.
Per te qene i sinqerte, une “kurrkushi” mora persiper te citoj emrin e korifeut, pasi rastesisht me ra ne dore nje gazete e cila sot quhet rendom “ZP” por qe ne ate kohe, ishte vertete privilegj te shkruaje, gazeta “Zeri i Popullit”, organ i Komitetit Qendror te Partise se vetme ne ate kohe. Eshte janari i vitit 1974 dhe permes titullit, Kadare eshte i bindur se “Realizmi socialist – (eshte, shenimi im) arti i madh i revolucionit”. Per kohen dhe vete vitet qe behet fjale, mendoj se titulli eshte i pranueshem. Ai qe quhej “shkrimtari i oborrit”, si edhe shume intelektuale te tjere, duhej te tregonin “besnikerine ndaj Partise dhe Udheheqesit”. Me terhoqi vemendjen jo terminologjia e perdorur ne pergjithesi, por emrat konkrete, shtetet, sistemet apo edhe menyra e goditjes se tyre. Thjeshte po citoj:
- Epoka e kapitalizmit eshte ne perendim (?!) dhe tonin e artit boteror, kulmet e tij po i jep e do ti jape akoma me shume ne vitet e ardhshme jo borgjezia (?!), por klasa punetore (?!).
- Ai nuk eshte ndonje shpikje e re; perkundrazi, rrenjet e tij duhet ti kerkojme thelle tek Bibla dhe Kurani, keto puse te pashterrshme idesh reaksionare (?!).
- Fanatik i terbuar, idealizues i cdo gjeje patrialkale, apologjet i fese, i institucioneve mesjetare, hymnizues i primitivizmit, armik i eger i çdo perparimi. Filo italian i papermbajtshem, agjent i Vatikanit, emisar i pushtimit fashist, partizan i çkombetarizimit dhe i romanizimit te kultures sone. Shovinist i terbuar dhe njekohesisht kozmopolit i terbuar. (Ky eshte Gj. Fishta sipas Kadarese, ne vitin 1974, shen. i im.)
- Letrar fashist, konservatorizmi i tij ekstrem nuk e pengoi te shfrytezonte ne vepren e tij reaksionare (?!) nje teori aq te shtrenjte per modernizmin e sotem, frojdizmin. Ai paraqitet here si nje namuslli turkoshak, here si nje gagarel evropian. (Ky eshte Ernest Koliqi sipas Kadarese, ne vitin 1974, shen. im.)
- Pseudoshkrimtar dhe armik i partise (Per Fadil Paçramin), ishin kundershtare te terbuar te karakterit kombetar ne artet tona (Per F.Paçramin dhe Todi Lubonjen). Djathtizmi i T. Lubonjes e F. Pacramit, kozmopolitizmi, urrejtja per folklorin dhe antishqiptarizmi i tyre, treguan edhe nje here se lufta e klasave (?!) ne terrenin e letersise dhe te arteve eshte e gjalle dhe do te jete e tille per nje kohe shume te gjate (?!).
Gjate ketyre 13 - 14 viteve te kesaj qe e quajme demokraci, me ne fund secili ka mundur te krijoje nje hapesire perceptimi per te gjithe e çdo gje. Nga fillim viti ’90 dhe deri me sot, te pakten tek une, kane ndryshuar shume koncepte, jane shembur shume idhuj. Ne vitin 1985, ndersa diktatori Hoxha linte kete bote dhe kete vend, e perceptova sic e percepton nje 12 vjecar, aq me shume se pikerisht ate dite, fillova tre diteshin e pushimit, i semure nga rubeola, semundje qe godiste veçanarisht femijet asokohe. Vetem disa muaj me pare, ne krah te diktatorit, perveç te tjereve, ishte edhe Kadare. Pas vdekjes se diktatorit, filluan elegjite per te, te cilave nuk i mungoi as edhe vete “shkrimtari i oborrit”. Keshtu filluan vitet ’90. Njerezit iu sulen ambasadeve ne drejtim te nje bote e jete me te mire. Jo direkt Ramiz Alia, zevendes i Hoxhes, por Xhelil Gjonet por edhe Kadare, hodhen mllefin me te madh ndaj shqiptareve qe lane me gjak edhe sheshet e kryeqytetit per pak arome “Evrope Perendimore”, qe Kadare e thithte prej vitesh ne vilen e tij ne France.
Ne pushtet, ne Shqiperi, ishte Alia, i cili eshte cilesuar edhe nga vete Kadare si shpetimtar apo amortizator i goditjeve qe i vinin ne diktaturë (pa harruar edhe mburojen Nexhmije!). Ikja e Kadarese, merrte keshtu nje ngjyrim aspak te besueshem, aq me teper qe tashme, ylli i tij kishte shanse te ngjitej me lart ne epoken e Alise e Nexhit. Sigurisht, jane mendime te ardhura tash, pas shume vitesh, dhe jo ne vitin 1990.
Ndryshimi i sistemit, perveç se politik, duhej te behej edhe ne sfera te ndryshme sic ishte arti, kultura, letersia. Ndersa ne politike, Alia besoi si pasardhes F. Nanon dhe S. Berishen (te dy antare dhe drejtues te PPSh-se), figura e e besueshme per artin, duhej te ishte “shkrimtari i oborrit”, Kadare. Per te mbijetuar edhe ne post ’90, Kadarese i duhej krijuar alibia e persekutimit. Ikja nga Shqiperia dhe deklarimet e mepasme, do t'i krijonin nje aureole sigurie dhe besimi per te vijuar karrieren e tij te realizimit socialist, por me nje sistem tjeter, kunder te cilit hodhi vrer per shume vite.
E ndersa degjoja shpesh pakenaqesite e shprehura nga Kadare here per Nanon, here per Berishen, apo edhe per te dy njeheresh, kuptoja qe edhe ai eshte pjelle e te njejtin sistem, e te njejtes shkolle. Qe te gjithe ne epoken e kapitalizimit (qe realisht nuk eshte e tyrja!), perdoren menyren e pershatjes permes alibive, te cilat te gjitha ua krijoi ne nje menyre apo tjeter vetem nje person, Ramiz Alia!
Edhe pse nuk e meritonin, Nanos i dha spektrin e PPSh - se me nje ndryshim te vogel ne germa, Berishes i dha partine me te madhe opozitare PDSh me mentalitetin e partise-meme, ndersa Kadarese i la spektrin e mbreterimit ne letrat shqipe. Eshte Alia, mendja e vertete e te gjitha atyre qe ndodhen ne Shqiperi, eshte ai qe mund te ndihmoje daljen e vendit tone nga ky qerthull, duke pastruar jo vetem politiken, por edhe artin e letersine.
Nuk mendoj, se eshte rastesi, qe prej rreth 13 vitesh, ne politike udheheqin ish-et e PPSh - se, ne sport, art, kulture, letersi, ekonomi etj, perseri jane ne udheheqje ish - et. Nder ta eshte edhe Ismail Kadare, i cili tashme edhe pse eshte kandidat i perhershem per cmimin “Nobel” per Letersine, eshte rrezuar te pakten tek une si nje idhull. Ai nuk ka asnje pasoje, pervec faktit se ka humbur fillimisht si njeri, edhe pse mund te jete shkrimtar i madh, por duke qene kamaleon gjithmone ne metamorfoze, por te pabesueshme. E ndersa televizione, radio apo edhe gazeta, vene ne sherbim te ish-eve Hoxha, Shehu, Alia, Kapo, Kadare etj, shume hapesira reklamuese, bindem se eshte koha e tyre, te pakten edhe per disa dekada, deri sa plakja fizike te beje punen e saje.
Megjithate, per te pare me mire dhe me raste konkrete, se cili eshte Ismail Kadare si njeri me shume se si shkrimtar, lexoni “Autobiografia e Ismail Kadarese ne vargje” nga Petraq Kolevica.
Nuk eshte e rastit qe nje liber i tille, u nda vetem ne disa kopje dorazi dhe u zhduk nga shtypshkronjat apo librarite. E verteta, heret apo vone, do te merret vesh, qofte edhe per Ismail Kadarene, i cili vazhdon te mbetet “shkrimtar i oborrit”, edhe kur degjojme fjale per vila te blera apo dhuruara ne Shkembin e Kavajes, apo te Pellumbave (te zinj, te turpit).
Shkoder, 2004
"Autobiografia e Ismail Kadarese ne vargje" nga Petraq Kolevica
www.arsalbania. com
-------------------------------------------------------------------------------------------
Une nuk po flas por faktet e ato kunderargumentoni. Per cilesine e librave te IK shkruan edhe udheheqesi i dyte shpirteror i Kadarese qe ishte e mbeti Ramiz Alia. Beni durim, se e ke pak me poshte. Sa mire eshte me nje gote shampaje franceze, vere nga California dhe frutat exotike te ishkujve Karaibe te mund te kundroni ne qetesi dhe jo mes varferise se kohes se Dulles "veprat" ose genjeshtrat e paskrupullta te shkruar nga dora, mendja dhe ndergjegjja e "Poetit" tuaj militant komunist dje dhe sot. Keto te plota jane perkthyer ne 8 gjuhe dhe derguar tash 3 vjet edhe ne Mbreterine e Suedise ju jepen Cmimet "NOBEL" per Leteresi, per t'i paraprire rastit te futjes se kandidatit, qe per nga shkrimi nuk eshte shkrimtar por dora e zgjatur e rregjimit dhe qe mos kete keqkuptime me vone... Ju kujtoj se disa here jane derguar materiale te tjera ne disa gjuhe, ne te cilen bejne Klube shkrimtaresh nga Amerika (ku dikur jane "treguar" librat e Marx, etj perralla me mbret...) Kjo eshte vepra me e
mire qe behet ne sherbim te kombit dhe per te mos degjeneruar kete Cmim Nderi dhe historine e letersise shqiptare me tej. Boll me genjeshtra se Ik nuk i jepet Çmimi se eshte shqiptar, i besimit islam (shikoni historine e cmimeve se do te gjeni shkrimtare islam (nje shembull i vogel eshte Rahman Ruzhdi), etj., por "veprat" qe nuk kane qene dhe nuk jane vepra, por himinizimi i komunizmit dhe diktatures se tij.
"Ate qe Hoxha e thosh ne proze
E kthente Kadare ne poezi,
Ku jeten boze e bente roze,
Kur ajo shkonte zi e me zi."
Nga Petraq Kolevica
Poezia eshte marre nga libri: “MESUESI DHE ARTI”, shkruar nga Ismail Kadare dhe botuar nen perkujdesin nga Shtepia Botuese “Naim Frasheri”, Tirane 1953, fq. 49-53
LAMTUMIRA E FUNDIT
Kurora dhe kurora pa mbarim,
Kurora gjithe lule, gjithe yje;
Dhe syte te perlotur me trishtim
Dhe pamje e rende zije.
O shoke! Per te fundit here sot,
Babane po percjell turm’ e pasosur
Me dhembje te kulluar e me lot,
Me zemer te plagosur.
Dhe ja tani, mes heshtjes, ne eter,
Nje ze i njohur, qarte po degjohet.
Ne emer tone sot, shoku Enver,
Perpara tij betohet.
Ne gjysme – shtiz flamuret era tund,
Gjemime topash ndihen ne hapesire;
I jep Stalinit turma e pafund,
Te fundit lamtumire.
Pra, lamtumire mik i madh, baba!
Cdo zemer sot i thone lamtumire.
Se bashku me Leninin krah per krah
Aty ka per t’u shkrire.
Pushon tashti Aty ne qetesi,
Por, jo! Ay nuk vdiq! Vazhdon te rroje!
Dhe fjal’ e tij e urte perseri
Perpara do na coje!
“Të shurdhuan veshët
Priftërinjtë dhe Hoxhallarët
… Dhebekonin gjakmarrjet
Minaret dhe kambanaret.”
* * *
“Ç’thonin kambanat,
Ç’murmuritnin priftërit
Në latinisht
Kishave të larta?
Logjika latine me fraza të gjata.”
* * *
“Në qelitë e qeta të manastireve të ftohtë
Bënin studime për sufikset priftërinjtë.”
* * *
“Amin!
Priftërit dhe ca poetë në gjumë të vinin
Për lavdinë abstrakte gjenealogjike ulërinin.”
Ismail Kadare: marrë nga poezia: “Përse mendohen këto male”
Paraqitja sot ne media dhe tregun e librit e “Dosja K” eshte n je hipokrizi dhe lufte te historive rose ne gjirin e PKSH dhe LSHASH, ku permes veseve pervese, ku sot cikrrimave pa peshe kerkohett’u jepet hiperbilizime, me qellimin qe Ik te behet “disident”.
Atë që Dulla e thoshte me një fjalë Ik dhe suita e tij e shumëzonin në poezi, drama, filma, libra te gjinive te ndryshme. Për urretjen e tyre kunderfetare ia kalonin Dullës për të marrë buzëqeshje prej diktatorit e më vonë poste dhe përkthime, që sot janë njolla turpi për letërsinë shqiptare. E di se pas kësaj kori i puthadorëve të “poetit” dhe shkrimtarit “disident”, që thuhet se nuk ka shkruar asnjë fjalë për “luftën e kllasave” do të vijojnë avazin e vjetër për të mbrojtur Ik dhe përmes saj rrymën e deshtuar të letërësisë socialiste biri i së cilës mbetet Ik pas babait Dullë… Sikur të mos mjaftohet me kaq se mendoj IK se ka shkruar jo pak (eshte me i begati per perkushtimin ndaj diktatures) duke shprehur fanatizmin e brenshem shpirteror, urretjen latente kundër fesë e ne veçanti kundër krishtërimit e perfaqesuesve te denje te saj qe ishin e mbeten klerikët e devotshëm. Pa zemren e "bardhe" te tij e pamirenjohës (si nihilist e inaçor deri ne fanatizem, sepse ben thirrje per gjak
dhe shkyrje me thonj te klerikeve dhe gezohet per gjakune paster te derdhur prej tyre tash 2000 vjet) ndaj asaj se çfarë bënë këto klerikë për artin dhe kulturën shqiptare ndër shekuj, komunisti i thekur Kadare, do të vijoj:
“Njerëz me veladone të zez,
Të zez, si errësira kozmike
Ulërinë:
Mos ngrini dorën kundër qiellit.
Të luftosh me qiellin, mëkatë!
… Por turmat i mbytën njerëzit me veladon
Dhe poetët rebelë i shqyen me thonj.”
Ismail Kadare: Marrë nga libri i tij: “SHEKULLI”, Tiranë 1961, F. 114
“Poeti Kadare, shkruan arkitekti e shkrimtari Petraq Kolevica ne librin e tij: “Autobiogragfia e Ismail Kadarese në vargje” (STUDIM KRTIK), Shtëpia Botuese: “Marin Barleti”, Tiranë, 2002, fq. 27,28,29, që e njeh mirë historinë e letërsisë, se ka bërë shkollë për këtë, nuk dimë përse bën sikur e ka harruar, se në ato qeli të ftohta të malësisë, ku e kalonin jetën e tyre të thjeshtë priftqërinjtë katolikë, u mbajt ngrohtë, u ruajt e u zhvillua gjuha shqipe e u shkruan me durim e përkushtim thesaret e saj më të çmuar të sjella gojë më gojë nga thellësia e shekujve.
Të gjitha këto i harron ky poet rebel dhe bashkë me turmat sulet t’i shqyejë me thonj njerëzit me veladona.
Vrerin e tij kundër fesë Kadare fillon ta derdhë që në poezitë e viteve të rinisë së tij të hershme, si p.sh. te poezia “Në Kishë”, ku ndër të tjera, shkruan:
“…një vajzë vështroj, që me frikë
sheh flakën e qirinjve,
Të flakës inkuizitore miniatura.”
Ismail Kadare: Marrë nga libri: “SHEKULLI”, Tiranë 1961, Fq. 38.
Kadare kënaqet, kur shkruan:
“Do të ngrihet një qytet i ri
Pa kisha e muze me antika…
Qytet i ri
Pa kishë e kambanare plakë…
Prift s’do të ketë
S’do të bjerë kambana.”
Ismail Kadare: Marrë nga poezia: “Endërr industriale” , në “Vepra letrare”, vëll. 2, F. 202.
Ndërsa në një poezi tjetër Kadare shpërthen:
“Hap një çels:godit fanatizmin në brinjë
Hap një tjetër: bjeri fesë, (u trullos!”).
"Ate qe Hoxha e thosh ne proze
E kthente Kadare ne poezi,
Ku jeten boze e bente roze,
Kur ajo shkonte zi e me zi."
Marre nga libri kritik i Petraq Kolevices: "Autobiografia e Ismail Kadarese ne vargje" (STUDIM KRITIK), Shtepia Botuese: "Marin Barleti", Tirane, 2002, f.26
....qe te merret vesh qe ai mashtron... shkrimtaret e tjere... do te zene ta levdojne, sepse asisoj mbrojne veten
"Kur ndonje ze e i mistifikon gjerat, vetem e vetem nga qe s'do t'i thote troç... qe te merret vesh qe ai mashtron, duhet te kaloje nje kohe me e gjate dhe nderkohe, shkrimtaret e tjere, te prekur dhe ata nga e njejta nevoje, do te zene ta levdojne, sepse asisoj mbrojne veten."
Ernest Heminguej, marre nga libri: "Debora e Kilimanxhoros", f. 544 (per ata qe se dine se ku ndodhet ky mal, ju kujtoj se gjendet ne Afrike, shenimi im K.K.)
Keni durim dhe pak vemendje, se pergjigjen e ke brenda thenieve te Ismai Kadare dhe poezive etj. Komentin beje vete, duke pir nje shishe shampaje franceze, ne Paris, New York, Shkoder, Korçe, Athine, Gjermani, Tirane apo Prishtine, shoqeruar me kek... dhe pak fruta ekzotike, sepse atmosfera behet me e bukur...
"Une kam mundur te shkruaj nje letersi te padeformuar, por pergjegjesisht normale."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 16.05.1992
"Ne nje kohe te erret, kur gjithçka ishte prishur e degraduar, ata (eshte fjala per shkrimtaret dhe veten e vet,sheini im K.K) u perpoqen te pergatitin pak ushqim shpirteror per bashkekohesit e vet. Nje ushqim te shendetshem."
Marre nga gazeta: "Rilindja Demokratike", Tirane, 3.11.1996
"Shkrimtaret mund te jene ne marreveshje me rregjimet e tyre, pa u bere domosdo lakej e puthadore."
Marre nga gazeta: "Koha e Jone", Tirane, 26.12.1993
"Vendimi per te lene vendin tim eshte vazhdimi logjik i asaj qe kam mbrojtur ne vepren time."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 05.01.1991
"Une nuk pretendoj te kem veçse meriten e shkrimtarit. Kjo me mjafton per te thene se une kam qene ne anen e demokracise."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 10.05.1992
"Pasi dwgjuam keto deklarata kaq vleresuese per vepren e shkrimtarit Kadare, na duket e arsyeshme te japim disa pjese nga krijimtaria poetike e tij dhe me anen e tyre, lexuesi i nderuar le te gjykoj vete nese ky shkrimtar "ka qene - siç thote - ne anen e demokracise", nese "ka shkruar nje leteresi te padeformuar", nese eshte bere apo jo dosmosdo "lake e puthadore i regjimit", dhe nese i dha bashkekohesit te vet "nje ushqim shpirteror te shendetshem". Gjithashtu, lexuesi i nderuar le te gjykoje vete nese shkrimtari Kadare vertete e "sulmoi -siç thone -qysh heret diktaturen" dhe nese vertete e "goditi dhimbshem me shigjetat e artit" apo e giciloi me to.
Po me mire le te hyme ne teme duke ua lene vendin disa fragmenteve te nxjerra nga krijimtaria e begate e poetit Kadare; ku del krejt qarte, se ai ka pasur formim e besim te ndergjegjshem prej komunisti militant qe arrrin deri ne fanatizem dhe se ne menyre te ndergjeshme i sherbeu me krijimtarine e tij partise komuniste, ideologjise se saj dhe veçanerisht diktatorit."
Marre nga libri kritik i Petraq Kolevices: "Autobiografia e Ismail Kadarese ne vargje" (STUDIM KRITIK), Shtepia Botuese: "Marin Barleti", Tirane, 2002, f. 8-9
Ja disa fragmente:
"Bota ne dy kampe e ndare
Dhe ti,
Vetem nje je ti,
Por komunizmit i perket ti,
Shekulli im i ri."
Ismail Kadare, poezia "Shekulli XX", marre nga libri: "Shekulli im", f.87
Kadare kënaqet, kur shkruan:
“Do të ngrihet një qytet i ri
Pa kisha e muze me antika…
Qytet i ri
Pa kishë e kambanare plakë…
Prift s’do të ketë
S’do të bjerë kambana.”
Ismail Kadare: Marrë nga poezia: “Endërr industriale” , në “Vepra letrare”, vëll. 2, F. 202.
Ndërsa në një poezi tjetër Kadare shpërthen:
“Hap një çels:godit fanatizmin në brinjë
Hap një tjetër: bjeri fesë, (u trullos!”).
"Ate qe Hoxha e thosh ne proze
E kthente Kadare ne poezi,
Ku jeten boze e bente roze,
Kur ajo shkonte zi e me zi."
Marre nga libri kritik i Petraq Kolevices: "Autobiografia e Ismail Kadarese ne vargje" (STUDIM KRITIK), Shtepia Botuese: "Marin Barleti", Tirane, 2002, f.26
....qe te merret vesh qe ai mashtron... shkrimtaret e tjere... do te zene ta levdojne, sepse asisoj mbrojne veten
"Kur ndonje ze e i mistifikon gjerat, vetem e vetem nga qe s'do t'i thote troç... qe te merret vesh qe ai mashtron, duhet te kaloje nje kohe me e gjate dhe nderkohe, shkrimtaret e tjere, te prekur dhe ata nga e njejta nevoje, do te zene ta levdojne, sepse asisoj mbrojne veten."
Ernest Heminguej, marre nga libri: "Debora e Kilimanxhoros", f. 544 (per ata qe se dine se ku ndodhet ky mal, ju kujtoj se gjendet ne Afrike, shenimi im K.K.)
Keni durim dhe pak vemendje, se pergjigjen e ke brenda thenieve te Ismai Kadare dhe poezive etj. Komentin beje vete, duke pir nje shishe shampaje franceze, ne Paris, New York, Shkoder, Korçe, Athine, Gjermani, Tirane apo Prishtine, shoqeruar me kek... dhe pak fruta ekzotike, sepse atmosfera behet me e bukur...
"Une kam mundur te shkruaj nje letersi te padeformuar, por pergjegjesisht normale."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 16.05.1992
"Ne nje kohe te erret, kur gjithçka ishte prishur e degraduar, ata (eshte fjala per shkrimtaret dhe veten e vet,sheini im K.K) u perpoqen te pergatitin pak ushqim shpirteror per bashkekohesit e vet. Nje ushqim te shendetshem."
Marre nga gazeta: "Rilindja Demokratike", Tirane, 3.11.1996
"Shkrimtaret mund te jene ne marreveshje me rregjimet e tyre, pa u bere domosdo lakej e puthadore."
Marre nga gazeta: "Koha e Jone", Tirane, 26.12.1993
"Vendimi per te lene vendin tim eshte vazhdimi logjik i asaj qe kam mbrojtur ne vepren time."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 05.01.1991
"Une nuk pretendoj te kem veçse meriten e shkrimtarit. Kjo me mjafton per te thene se une kam qene ne anen e demokracise."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 10.05.1992
"Pasi dwgjuam keto deklarata kaq vleresuese per vepren e shkrimtarit Kadare, na duket e arsyeshme te japim disa pjese nga krijimtaria poetike e tij dhe me anen e tyre, lexuesi i nderuar le te gjykoj vete nese ky shkrimtar "ka qene - siç thote - ne anen e demokracise", nese "ka shkruar nje leteresi te padeformuar", nese eshte bere apo jo dosmosdo "lake e puthadore i regjimit", dhe nese i dha bashkekohesit te vet "nje ushqim shpirteror te shendetshem". Gjithashtu, lexuesi i nderuar le te gjykoje vete nese shkrimtari Kadare vertete e "sulmoi -siç thone -qysh heret diktaturen" dhe nese vertete e "goditi dhimbshem me shigjetat e artit" apo e giciloi me to.
Po me mire le te hyme ne teme duke ua lene vendin disa fragmenteve te nxjerra nga krijimtaria e begate e poetit Kadare; ku del krejt qarte, se ai ka pasur formim e besim te ndergjegjshem prej komunisti militant qe arrrin deri ne fanatizem dhe se ne menyre te ndergjeshme i sherbeu me krijimtarine e tij partise komuniste, ideologjise se saj dhe veçanerisht diktatorit."
Marre nga libri kritik i Petraq Kolevices: "Autobiografia e Ismail Kadarese ne vargje" (STUDIM KRITIK), Shtepia Botuese: "Marin Barleti", Tirane, 2002, f. 8-9
Ja disa fragmente:
"Bota ne dy kampe e ndare
Dhe ti,
Vetem nje je ti,
Por komunizmit i perket ti,
Shekulli im i ri."
Ismail Kadare, poezia "Shekulli XX", marre nga libri: "Shekulli im", f.87
Sepse, siç thote poeti Kadare:
"Komunizmi
Mbi kapitalin
Çekanin e madh te mbrojtjes kish ngritur n'ere."
Ismail Kadare, marre nga libri: "Shekulli im", f.5
"Ne pritje qe ti, qindvjeçari i popujve,
Te mbarosh, siç fillove, me revolucion."
(Poeme e pambaruar per shekullin)
Poeti, duke pritur qe qindvjeçari te mbaronte me revolucion, nuk mund te linte pa jimnizuar gjeniun me te madh te revolucionit, prandaj shkroi:
"Ne bote u ngrit me mjeker gjer ne rete
Parathenesi me i madh me emrin Marks."
Ismail Kadare "Te keshtjella e Hamletit", Tirane, 1991
Dhe ne nje poezi tjeter, shkruan:
"Permes drites komuniste, mbi betonin e diges,
Dridhet mjekra vigane e perjetshme e Marksit."
ose:
"Dukej sikur ne horizontet shfaqej dridhshem
Marksi i madh me nje mjeker te bardhe mjegullash
Qe dridheshin lehte ne toke:
"Proletare te te gjithe vendeve bashkohuni"
Ismail Kadare, marre nga libri: "Shekulli im"
"Iliçi le te jete
Ne mes pejsazheve qe dua shume,
Mes rrugeve, mes fushave te qeta,
Ku zhurmeron nje lis, ku rrjedh nje lume."
Ismail Kadare, marre nga poezia "Lenini"
ose
"Kurse ne gjoks
Ne metal te distingtivit,
Fytyre e dashur
E Leninit."
Ismail Kadare, marre nga poezia "Buzeqeshje mbi bote"
Monsinjor ose Zoti M. A. Plantey, (qe me sa duket nuk di shqip, ose nuk i kane ofruar perkthime te poetit marksist) me autoritetin dhe kopetencen e Presidentit te Akademise Franceze te Shkencave Morale dhe Politike, perpara te gjitheve i thote Zotit Kadare:
"Vendi i shqiponjave" ishte ai i diktatures se fundit marksiste retrograde. Kete ju e keni luftuar. Vepra juaj e ka luftuar. Veper teresisht e drejtuar kunder totalitarizmit"
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 05.01.1996
I frymezuar nga ky vleresim aspak objektiv dhe i pambeshtetur ne fakte historike vete z. Kadare vetedeklaron me "modesti":
"Une kam mundur te shkruaj nje leteresi te padeformuar, pergjithesisht normale."
Marre nga gazeta "Rilindja Demokratike", Tirane, 16.05.1992
Kadare mundohet kot te binde boten me fjalet qe na i paskeshin pas thene shoket e vet, se gjoja nuk kishte shkruar sa duhej per ta lavderuar E. Hoxhen. Njeri prej atyre shokeve madje na i paska pas thene:
"Permendja e tij (d.m.th. E. Hoxhes) ne poeme eshte e pamjaftueshme. Vetem disa rrjeshta dhe ato jo drejt per te, por per nenshkrimin e tij. Eshte shume pak..."
Ismail Kadare, marre nga libri: "Pesha e Kryqit", f.13
Por i ketij mendimi mohues nuk eshte z. Jorgo Bulo, qe shkruan:
"Principialiteti marksist-leninist, besnikeria ndaj interesave te vendit e te revolucionit, kurajoja revolucionare, keto jane virtytet me te cilat Partia perballoi trathtine revizioniste.
Pikerisht keto virtyte te Partise dhe te udheheqesit te saj, shokut Enver Hoxha, misheron poeti ne poemen: "Vitet gjashtedhjete".
Ismail Kadare:"Vepra letrare", vell. i, f.19.
Ja si shkruan poeti I. Kadare:
"...Nuk mendoj se poezite qe i kushtoheshin Partise duhen marre serizisht."
Sepse kjo, sipas Zotit Kadare, na paskesh qene hiç me shume se:
"...nje lloj formule miresjelljeje."
Ismail Kadare, "Kohe barbare", f.14
Dhe justifikimet e tij deri ne vetmohim haptas vijon:
"Isha tridhjet vjeç dhe duke mos llogaritur ca reportazhe e ca vjersha te kohes se adolishences, e kisha permendur partine vetem nje here, ne nje veper serioze, ne poemen "perse mendohen keto male."
I vetmi varg qe ke atje per te (d.m. th. per Partine) eshte pothuaj neutral, me kujtoi njeri nga shoket: Priste Shqiperia Partine Komuniste."
Ismail Kadare; marre nga libri "Pesha e Kryqit", f.30
"Ne çanim me tutje
Midis Shilles imperialiste
Dhe Haribdes revizioniste"
Ismail Kadare; marre nga poema: "Vitet gjashtedhjete"
Per hir te kesaj "lavdie" te shtire, Kadare s'ngurron te behet qesharak, duke shkruar:
"Ne qofte se krevatet i kemi pasur te zakonshem,
Varret do t'i kemi madheshtore."
Ismail Kadare; marre nga "Poeme blindazh"
V.O. Ne Xhenet apo Ferr, kete e vendos madhesia e mekateve te tij dhe mungesa e thenies se "Punes se Pendimit" para popullit.
A e dha partia orientimin ne lufte kunder fese? Lexoni me kujdes "besimtarin" I.Kadare, qe ben deklarata ne Europe e USA sot, pa kerkyar falje cfare i ka shpifur kunder kelrikeve te nderuar katolike, ortodokse, muslimane, bektashij etj.
"Te shurdhuan veshet
Prifterinjte dhe Hoxhallaret
...Dhe bekonin gjakmarrjet
Minaret dhe kambanaret."
Cudia me e madhe, por edhe hipokrizia me e madhe ndodh ne politike dhe fushen e letrave. Aty, te dashur miq, zor te gjesh pishmanllekun, pendimin, rrefimin e sinqerte, te autoreve te tjetersuar.
Ne rast se mor zotni, cikli jetesor s'ta jep kenaqesine e "rinuserimit" per te mohuar pohimet e te shkuares, pse nuk e ben kete lloj katharsisi te vetvetes, ne ate pjese cikli qe ndodhesh? Nejse! Eshte e kote t'i bie kesaj kembane, ne kete pjese bote te shurdheruar prej kohesh. Sepse, ose s'ka pishmanllek, pra as deshire per rinuserim, ose s'ka burreri e kurajo, pra as perpjekje per rrefim e katharsis. Ndersa te paret mbeten kokeforte ne fanatizmin e tyre dhe kuptohen me lehte nga opinioni, te dytet, ndonese veprojne, flasin e shkruajne ne pershtatje me kohen, ose shfaqen si te censuruarit apo te persekutuarit e sistemit te shkuar, ose e anashkalojne nje pjese te vepres se asaj kohe, por kursesi ama ta hedhin poshte ate, per nga skemat dhe idete diametralisht te kunderta me te sotmet. Kurse sa per opinionin, mbase ju vjen ne ndihme mishmashi politik, ekonomik dhe shoqeror i krijuar, qe corodit dhe mjegullon mendjet e njerezve.
Harrojne, ose bejne sikur harrojne keta njerez te politikes dhe penes, qe breznite njerezore kurdohere rremojne ne te shkuaren, per te ditur nga vine. Ne rastin e breznive shqiptare, eshte shume afer ajo brezni, qe ka per ta kryer me objektivitet kete akt, me te vertete madhor e te denje per kombin.
E di qe pas mendimeve te mesiperme, mund te me thoni:"Shiko me mire veten tende dhe mos u merr me kokat se asgje s'ke per te arritur, bile mund ta pesosh!"
Ate po bej, veten time po shikoj dhe zerin tim ne kohe po gjurmoj, por c'te bej qe ne kete shikim e gjurmim, pikerisht atehere kur duhej te shikoja me gjithe mend veten time, shoh qe ato koka u morren vence me mua, me ty, me ju, me te gjithe ne. Na veniten shikimin dhe na dirigjuan e artikuluan zerin ne notat me te larta te thirrjeve e brohoritjeve, pikerisht per ato koka. Propagande me te kompletuar, per te ashtuquajturen madheshti te socializmit shqiptar, zor te gjesh ne analet e historise boterore. Nje alternim i pandalsahem politiko-artistik i propagandes, mbushte cdo cast hapesiren jetesore te njerezve, aq sa kur njecike mangesi te shfaqte njera ane, menjehere ingranohej ana tjeter dhe anasjelltas. Askush s'mund te mohoje kete autoresi te dyfishte te saj, te firmosur nga ish kupola politike allakomuniste dhe ish Lidhja e Shkrimtareve dhe Artisteve.(Nga libri tim "E megjithate...jetojme!")
Petraq Kolevica
* * * E mbylla, - tha. Dolan ë pension. Dhe gruaja më doli. E thithi cigaren fort Dhe prapë foli: kështu e patëm për short, me një palë roba të vjetra për dasëm dhe për mort. Këpucët, po, të reja i kam, se, në punë, me nallane rri, me nallane vete e vij, punëtor, unë, furrxhi. Po çupa më mbaroi inxhinieri. Shikoje, po deshe, librezën, se, unë, s’di. Shih! Vetëm dhjeta ka. Dhe i ka marrë vetë, se, siç e di, mua s’më njeh njeri. Dhjetë ka marrë, dhjetë. Po ç’e do? Ku të gjejë punë kjo e shkretë? Më thuaj dhe ti, Ku ta çoj? Në Greqi ? Të vejë të lajë haletë, Se s’paska punë në Shqipëri ? |
Përgatiti:Flori Bruqi |