2012-03-03

Majat këtej, majat andej!





 

Situatat dhe deliri i njerëzve sa vijnë e përkeqësohen. Majat këtej, majat andej! Edhe sa do të zgjasë ky panik i vetnxitur?

Apolinario Chile Pixtun është ngopur me pyetjet në lidhje me kalendarin e majave, i cili gjasme skadon më 21 dhjetor të vitit 2012. Pas të gjithave, nuk është fundi i botës.

"Jam kthyer nga Anglia vitin e kaluar dhe mund të them se më kanë lodhur me gjëra të tilla", thotë Pixtun.

Situatat dhe deliri i njerëzve sa vijnë e përkeqësohen. Majat këtej, majat andej, ngrohja globale, shpërthimet, planeti X, filmi "2012" në Hollywood një film, i cili për temë ka fundin e botës etj., etj. Edhe sa do të zgjasë ky panik i vetnxitur?

Në Universitetin Cornell, astronomja Ann Martin, thotë se njerëzit janë të frikësuar. "Situata është shumë e keqe. Po marrim letra nga studentët, të cilët theksojnë se janë ende të rinj për të vdekur. Kemi marrë një letër nga një nënë e re e dy fëmijëve, e cila ka theksuar se nuk do të jetojë për të parë fëmijët e saj duke u rritur", tha Martin. Pixtun, një shtetas i Guatemalës, theksoi se teoritë për fundin e botës janë pjellë e Perëndimit, e jo ide të majave.

Një periudhë domethënëse kohore e majave përfundon më 21 dhjetor të vitit 2012.

Por arkeologët, astronomët dhe majat theksojnë se e vetmja gjë, e cila mund të godasë tokën janë breshëria e epokës së filozofisë së re, popastronomia, spekulimet për fundin e botës në internet dhe emisionet speciale në televizor, siç janë ato që emetohen në kanalin televiziv History Channel, emisione në të cilat gërshetohen parashikimet e Nostradamusit dhe të majave, për të parashtruar pyetjen: "A po lëviz viti kozmik 2012 drejt pikës zero, pikës së shpresës?"

Një nga objektet që ka nxitur spekullimet për fundin e botës, është monumenti gjashtë. I gjetur në mesin e disa gërmadhave në jug të Meksikës, gjatë ndërtimit të një rruge në vitet '60. Në të përfshihet një mbishkrim, në të cilin theksohet se diçka do të ndodhë në vitin 2012 dhe përmendet emri i Bolon Yoktes, një perëndi enigmatike e majave, i cili ndërlidhet si me luftën, ashtu edhe me krijimin.

Sidoqoftë, disa plasaritje në këtë monument e bëjnë të palexueshme pjesën e mbetur të mbishkrimit. Arkeologu Guillermo Bernal, nga Universiteti Kombëtar i Meksikës, thotë se fundi i mbishkrimit ndoshta synon të paralajmërojë "Ai do të zbresë nga qielli". Bernal thotë se, në mbishkrimet e majave ka data, të cilat shkojnë shumë përtej vitit 2012, duke përfshirë këtu edhe një mbishkrim, i cili në përkthim flet për vitin 4772. Sidoqoftë, pasardhësit e majave në Gadishullin e Yukatanit kanë brenga shumë më të mëdha, sesa vitin 2012.

"Nëse shkojmë në ndonjë komunitet të majave dhe pyesim njerëzit se çfarë do të ndodhë në vitin 2012, ata nuk do të kenë asnjë ide. Bota do të marrë fund? Ata nuk do ta besojmë. Ata kanë brenga të tjera, siç është mungesa e reshjeve", tha Jose Huchim, arkeolog specialist për majat në Yukatan. Civilizimi i majave, i cili arriti kulminacionin e vet nga viti 300 deri në vitin 900 para epokës sonë, kishte një talent të madh për astronomi.

Kalendari numërues i majave përfundon më 21 dhjetor të vitit 2012. "Ky është një përvjetor special i krijimit", thotë David Stuart, ekspert për kulturën e majave në Universitetin e Texasit në Austin. "Majat nuk kanë thënë kurrë se bota do të përjetojë fundin, ata nuk kanë thënë kurrë se do të ndodhë diçka e keqe, ata thjesht kanë regjistruar këtë përvjetor të së ardhmes në monumentin gjashtë", shtoi ai. Bernal sugjeroi se, "apokalipsi" është një koncept i krishterë, i cili është projektuar te majat, ndoshta për arsye se mitet perëndimore kanë "shteruar".

Por disa ekspertë theksojnë se, kanë njohuri për një fshehtësi tjetër të majave: boshti i tokës lëkundet, duke ndryshuar për çdo vit lehtazi radhitjen e yjeve. Një herë në 25.800 vjet, dielli rreshtohet në qendër të galaktikës sonë, pika më e ulët e diellit në horizont. Kjo do të ndodhë më 21 dhjetor të vitit 2012. Një rastësi tjetër.

"Një pyetje që do t'ua bëja këtyre njerëzve është, edhe çfarë? Ndryshimi i radhitjes nuk do të ndodhë saktësisht në vitin 2012 dhe yjet e largëta nuk kanë forcë që të dëmtojnë tokën", theksoi astronomi Phil Plait. Por, autori John Jenkins theksoi se, studimi 20-vjeçar nga ana e tij i gërmadhave të majave lë të kuptojë se majat kanë qenë të vetëdijshëm për këtë zhvendosje dhe se i kanë kushtuar një rëndësi të madhe këtij fenomeni.

"Nëse dëshirojmë të respektojmë dhe të nderojmë mënyrën se si kanë menduar majat, atëherë do të thoshim se majat vitin 2012 e kanë cilësuar si fundin e një qarku, si periudhë të transformimit dhe ripërtëritjes", theksoi Jenkins. Autori Lawrence Joseph theksoi se një shpërthim në sipërfaqen e diellit mund të nxjerrë jashtë përdorimit për vite me radhë termocentralet në Amerikën Veriore, duke nxitur mungesë të ushqimit dhe të ujit dhe duke çuar kështu drejt shembjes së civilizimit.

Vdiç shkrimtari dhe avokati i njohur dardan Zeqir Berdynaj (1934-2025)

Zeqir A. Berdynaj, u lind më 6 qershor 1934, në Firzë, ish katundi i Ri i komunës së Pejës.  Shkollën fillore dhe të mesmen e kreu në vendli...