Flori Bruqi
Virusi vdekjeprurës, i quajtur COVID -19, tani ka marrë jetën e shumë të së sëmuerëve dhe ka infektuar më shumë se 100,000 në të gjithë botën.
Gjatë pandemisë së koronavirusit, termi Covid-19 është përdorur gjithashtu për të përshkruar virusin.
Ndërsa masat e reja më të ashpra janë imponuar nga qeveria e Mbretërisë së Bashkuar për të ndaluar përhapjen e sëmundjes, britanikët janë ende duke u përpjekur të marrin kokën rreth të gjitha kufizimeve që janë vendosur, raporton “The Sun”.
Me testimin e koronavirusit të disponueshëm vetëm për ata në nevojë serioze, shumë prej nesh ende po përpiqen të zbulojnë se si dhe nëse kemi virusin.
Të kuptojmë se çfarë kuptimi kanë të gjitha këto terma shkencorë dhe shqetësimi për shëndetin tonë mund të shkaktojë stres të panevojshëm në kohë të paparë si këto.
Me fjalë të thjeshta-COVID 19 qëndron, Corona (CO) Virus (VI) Sëmundja (D) dhe 19 (2019) vitin që virusi u godit për herë të parë.
Ai u dha këtë emër nga Organizata Botërore e Shëndetit, i cili tha: “Të kesh një emër ka rëndësi për të parandaluar përdorimin e emrave të tjerë që mund të jenë të pasakta ose stigmatizuese”.
Ekspertët kanë thënë se emri i një sëmundjeje është i dobishëm gjatë një shpërthimi.
Para se të emërohej zyrtarisht COVID-19, shkencëtarët po e quanin koronavirus ‘2019-nCoV’, kjo u bazua në atë se quhej coronavirus i romanit.
Një koronavirus i ri i quajtur ‘SARS-CoV-2’ (i referuar më parë si 2019-nCoV), është një tendosje e re që nuk është identifikuar më parë tek njerëzit.
Koronaviruset janë një familje e madhe e viruseve që mund të shkaktojnë sëmundje duke filluar nga ftohja e zakonshme deri te sëmundjet më të rënda si Sindroma e frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (MERS) dhe Sindromi i Rendit Akut i Rëndshëm (SARS).
Që kur u zbulua për herë të parë në Wuhan, Kinë në Dhjetor të vitit 2019, shpërthimi ka evoluar me shpejtësi, me WHO etiketimin COVID-19 si një pandemi globale.
Simptomat tipike të COVID-19 përfshijnë ethe, një kollë, vështirësi në frymëmarrje, dhimbje të muskujve dhe lodhje. Rastet më serioze zhvillojnë pneumoni të rëndë, sindromën e shqetësimit të frymëmarrjes akute, sepsë dhe tronditje septike.
Lajmi i mirë në lidhje me COVID-19 është se 80% e njerëzve shërohen nga sëmundja, me vetëm 6% që përjetojnë sëmundje kritike.
Ndërsa numri i personave të infektuar nga koronavirusi rritet çdo ditë, ne të gjithë mund të luajmë rolin tonë në zvogëlimin e përhapjes së virusit duke ndjekur udhëzimet e përcaktuara nga qeveria e cilat përfshijnë qëndrimin në shtëpi, distancimin shoqëror dhe larjen rregullisht të duarve me sapun.
Gjatë pandemisë së koronavirusit, termi Covid-19 është përdorur gjithashtu për të përshkruar virusin.
Ndërsa masat e reja më të ashpra janë imponuar nga qeveria e Mbretërisë së Bashkuar për të ndaluar përhapjen e sëmundjes, britanikët janë ende duke u përpjekur të marrin kokën rreth të gjitha kufizimeve që janë vendosur, raporton “The Sun”.
Me testimin e koronavirusit të disponueshëm vetëm për ata në nevojë serioze, shumë prej nesh ende po përpiqen të zbulojnë se si dhe nëse kemi virusin.
Të kuptojmë se çfarë kuptimi kanë të gjitha këto terma shkencorë dhe shqetësimi për shëndetin tonë mund të shkaktojë stres të panevojshëm në kohë të paparë si këto.
Me fjalë të thjeshta-COVID 19 qëndron, Corona (CO) Virus (VI) Sëmundja (D) dhe 19 (2019) vitin që virusi u godit për herë të parë.
Ai u dha këtë emër nga Organizata Botërore e Shëndetit, i cili tha: “Të kesh një emër ka rëndësi për të parandaluar përdorimin e emrave të tjerë që mund të jenë të pasakta ose stigmatizuese”.
Ekspertët kanë thënë se emri i një sëmundjeje është i dobishëm gjatë një shpërthimi.
Para se të emërohej zyrtarisht COVID-19, shkencëtarët po e quanin koronavirus ‘2019-nCoV’, kjo u bazua në atë se quhej coronavirus i romanit.
Një koronavirus i ri i quajtur ‘SARS-CoV-2’ (i referuar më parë si 2019-nCoV), është një tendosje e re që nuk është identifikuar më parë tek njerëzit.
Sëmundja që shkaktohet nga SARS-CoV-2 quhet ‘COVID-19’.
Koronaviruset janë një familje e madhe e viruseve që mund të shkaktojnë sëmundje duke filluar nga ftohja e zakonshme deri te sëmundjet më të rënda si Sindroma e frymëmarrjes në Lindjen e Mesme (MERS) dhe Sindromi i Rendit Akut i Rëndshëm (SARS).
Që kur u zbulua për herë të parë në Wuhan, Kinë në Dhjetor të vitit 2019, shpërthimi ka evoluar me shpejtësi, me WHO etiketimin COVID-19 si një pandemi globale.
Simptomat tipike të COVID-19 përfshijnë ethe, një kollë, vështirësi në frymëmarrje, dhimbje të muskujve dhe lodhje. Rastet më serioze zhvillojnë pneumoni të rëndë, sindromën e shqetësimit të frymëmarrjes akute, sepsë dhe tronditje septike.
Lajmi i mirë në lidhje me COVID-19 është se 80% e njerëzve shërohen nga sëmundja, me vetëm 6% që përjetojnë sëmundje kritike.
Ndërsa numri i personave të infektuar nga koronavirusi rritet çdo ditë, ne të gjithë mund të luajmë rolin tonë në zvogëlimin e përhapjes së virusit duke ndjekur udhëzimet e përcaktuara nga qeveria e cilat përfshijnë qëndrimin në shtëpi, distancimin shoqëror dhe larjen rregullisht të duarve me sapun.
Nuk ka lajme vetëm të këqija, por shifrat tregojnë se janë shëruar mbi 100 mijë persona në botë
Tashmë 100,885 njerëz të infektuar me koronavirus në vende të ndryshme janë rikuperuar, sipas faqes së internetit të Universitetit Johns Hopkins.
Referuar faqes së universitetit pothuajse 60 mijë shërime janë në provincën kineze Hubei, nga ku filloi përhapja e infeksionit.
Në vendin e dytë është Irani me 8.376 që rikuperohen, i ndjekur nga Italia, ku 7,432 njerëz u shëruan.
Në total, në botë janë regjistruar 372 563 raste të koronavirusit.
Vendin e parë në numrin e rasteve të regjistruara të koronavirusit e mban ende Kina me 81.496 raste, e ndjekur nga Italia me 63.927 raste, dhe vendi i tretë në SHBA me 41.511 raste.
Më shumë se 33 mijë raste janë regjistruar në Spanjë, më shumë se 28 mijë në Gjermani dhe më shumë se 23 mijë në Iran.
Deri më tani Kina ka regjistruar gjithsej 81,200 infeksione me virus dhe 3,281 vdekje.
Pekini njoftoi një ditë më parë se do të heqë izolimin e më shumë se 50 milionë njerëzve në Hubei. Kjo do të thotë se ata do të mund të udhëtojnë nëse do të ishin me shëndet të mirë.
Disa aeroporte dhe stacione të trenit janë rihapur. Shkollat janë ende të mbyllura.
Banorët e krahinës, Vuhan, do të duhet të presin deri më 8 prill për të qenë në gjendje të largohen nga qyteti i tyre.
Autoritetet shëndetësore kanë frikë nga një valë e re e përhapjes së virusit e shkaktuar nga rastet e importuara.
Masa të rrepta karantine janë imponuar për të gjithë ata që udhëtojnë nga jashtë, dhe aeroplanët ndërkombëtar që fluturojnë për në Pekin duhet së pari të zbarkojnë në një qytet tjetër kinez në mënyrë që udhëtarët të kryejnë ekzaminimet e nevojshme mjekësore.
Rastet e koronavirusit kanë bllokuar miliona banorë nëpër Evropë tani, me gati 22,000 infeksione totale vetëm në Itali, që kur COVID-19 u shfaq në fillim të këtij viti në Evropë.
Virusi pritet të shkaktojë një seri sfidash si për ata që vuajnë nga sëmundja, ashtu edhe për ata që nuk vuajnë për muajt e ardhshëm.
Një epidemiolog kryesor kinez Prof.Dr. Zhong Nanshan tha se COVID-19 mund të vazhdojë të qarkullojë për muajt e ardhshëm.
Duke folur në një konferencë shtypi nga qyteti i Guangzhou, Kinë muajin e kaluar, Zhong Nanshan, ish-presidenti i Shoqatës Mjekësore Kineze që zbuloi shpërthimin e SARS-it në vitin 2003, tha se virusi mund të qarkullonte deri në verën e vitit 2020.
Ai tha: “Zhvillimi i epidemisë globale parashikohet të vazhdojë deri të paktën në qershor 2020 ”.
Ekspertë të tjerë janë në një fjalë me profesorin Zhog Nanshan, duke thënë se COVID-19 do të “djeg veten” brenda disa muajve të ardhshëm.
Përhapja e SARS – një coronavirus tjetër – në 2003 arriti të infektojë më shumë se 8,000 njerëz, por virusi u zbeh ndërsa moti u ngroh.
Proof.Doktor Howard Markel, drejtor i Qendrës së Historisë së Mjekësisë në Universitetin e Miçiganit, tha që virusi mund të luftojë pasi njerëzit gradualisht zhvillojnë imunitet.
Disa vende kanë parë tashmë shenjën e parë të kësaj djegieje, pasi zyrtarët kinezë të shëndetit thanë që rastet e COVID-19 kanë arritur kulmin.
Drejtoresha e laboratorit të mikrobiologjisë klinike, virozave e bioemergjencave të spitalit Sacco të Milanos, Maria Rita Gismondo ka deklaruar “Nuk po kuptojmë ç’po ndodh në Lombardi. Virusi mund të ketë ndryshuar”.
“Në Lombardi ka diçka që nuk po kuptojmë. Kemi kapërcyer numrin e viktimave të Kinës, në një zonë infinitisht të vogël në krahasim me Kinën e një periudhë kohore kaq të ngushtë”.
“Po ndodh diçka e çuditshme”, thotë ajo, “virusi në Lombardi është kaq agresiv sa nuk mund të shpjegohet. Hipotezat se pse janë të gjitha të vlefshme e një prej tyre është se virusi ndoshta ka ndryshuar”.
Ekspertja e mikrobiologjisë së spitalit të Milanos apelon botën e shkencës të bashkohen për të kuptuar.
“Nëse punojmë së bashku dhe e studiojmë, ndoshta arrijmë të kuptojmë se ç’po ndodh”, thotë ajo.
Tashmë 100,885 njerëz të infektuar me koronavirus në vende të ndryshme janë rikuperuar, sipas faqes së internetit të Universitetit Johns Hopkins.
Referuar faqes së universitetit pothuajse 60 mijë shërime janë në provincën kineze Hubei, nga ku filloi përhapja e infeksionit.
Në vendin e dytë është Irani me 8.376 që rikuperohen, i ndjekur nga Italia, ku 7,432 njerëz u shëruan.
Në total, në botë janë regjistruar 372 563 raste të koronavirusit.
Vendin e parë në numrin e rasteve të regjistruara të koronavirusit e mban ende Kina me 81.496 raste, e ndjekur nga Italia me 63.927 raste, dhe vendi i tretë në SHBA me 41.511 raste.
Më shumë se 33 mijë raste janë regjistruar në Spanjë, më shumë se 28 mijë në Gjermani dhe më shumë se 23 mijë në Iran.
Kina mund të ketë mbuluar shtrirjen e vërtetë të shpërthimit të koronavirusit, pasi një raport tregoi se një aplikacion i mbështetur nga qeveria ka censuruar fjalë kyçe që nga 1 janari.
Rishikimi, i kryer nga grupi hulumtues me bazë në Toronto Citizen gjeti se WeChat bllokoi fjalët kyçe mbi virusin dhe kritikat ndaj presidentit Xi Jinping. Aplikacioni më i popullarizuar i mesazheve në rajon u krijua privatisht nga Allen Zhang, por qeveria ka mbështetur në mënyrë aktive zhvillimin e saj dhe e përdor atë si një burim të dhënash për të kryer mbikëqyrje masive në Kinë, shkruan express.co.uk, transmeton Telegrafi.
Qeveria ka censuruar atë që njerëzit e saj lexojnë dhe thonë në internet me vite, por një raport i zbuluar sugjeron se ata filluan të bllokojnë diskutimet disa javë përpara se zyrtarët të pranonin ashpërsinë e shpërthimit.
Raporti gjithashtu zbuloi se WeChat bllokoi më shumë fjalë ndërsa përhapja e koronavirusit po rritej edhe më shumë.
Më 31 dhjetor, Kina njoftoi për herë të parë Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për shpërthimin, por fillimisht informacioni u mbajt për numrin e personave të infektuar, rreziqet e minimizuara dhe mbikëqyrjen e informacionit në kohë, duke bërë që disa të pretendojnë se qeveria po gënjen për të vërtetën dhe shtrirjen e virusit.
Pastaj, gati një muaj më vonë, në 20 janar, presidenti Xi adresoi publikisht çështjen e virusit, duke thënë se do të “përmbahej me vendosmëri”.
Nuk është e qartë nëse bllokimi i fjalëve të WeChat në këtë periudhë ishte i bazuar në direktivat e qeverisë, apo nëse do të ishte bërë vetë sipas saj, pasi raporti sugjeron se mund të ishte rezultat i kompanive “mbi-censuruese në mënyrë që të shmangen qortimet zyrtare” .
WeChat u zbulua se kishte censuruar 132 fjalë midis 1 dhe 31 janarit.
Ndër fjalët e identifikuara ishin termat “Pneumonia e panjohur në Wuhan” dhe “Shpërthimi i SARS në Wuhan”.
Ndërsa shpërthimi i koronavirusit vazhdoi, WeChat censuroi 384 fjalë kyçe të reja midis 1 dhe 15 shkurtit.
Këto përfshijnë kritika ndaj liderëve kinezë – përfshirë Xi – si dhe referenca neutrale ndaj politikave të qeverisë për trajtimin e epidemisë dhe përgjigjet ndaj shpërthimit në Hong Kong, Tajvan dhe Makau.
Disa shembuj të kombinimeve të censuruara ishin: “Autoritetet lokale, epidemia, mbulimi” dhe “Wuhan, virusi, transmetimi nga njeriu te njeriu”.
Më 25 mars 2020, Kina nuk raportoi asnjë rast të infektimit me koronavirusin e ri në territorin e saj dhe autoritetet kanë hequr pjesërisht masat drastike të karantinës në provincën e Hubei, ku virusi u shfaq për herë të parë në dhjetor të vitit të kaluar.
Deri më tani Kina ka regjistruar gjithsej 81,200 infeksione me virus dhe 3,281 vdekje.
Pekini njoftoi një ditë më parë se do të heqë izolimin e më shumë se 50 milionë njerëzve në Hubei. Kjo do të thotë se ata do të mund të udhëtojnë nëse do të ishin me shëndet të mirë.
Disa aeroporte dhe stacione të trenit janë rihapur. Shkollat janë ende të mbyllura.
Banorët e krahinës, Vuhan, do të duhet të presin deri më 8 prill për të qenë në gjendje të largohen nga qyteti i tyre.
Autoritetet shëndetësore kanë frikë nga një valë e re e përhapjes së virusit e shkaktuar nga rastet e importuara.
Masa të rrepta karantine janë imponuar për të gjithë ata që udhëtojnë nga jashtë, dhe aeroplanët ndërkombëtar që fluturojnë për në Pekin duhet së pari të zbarkojnë në një qytet tjetër kinez në mënyrë që udhëtarët të kryejnë ekzaminimet e nevojshme mjekësore.
Rastet e koronavirusit kanë bllokuar miliona banorë nëpër Evropë tani, me gati 22,000 infeksione totale vetëm në Itali, që kur COVID-19 u shfaq në fillim të këtij viti në Evropë.
Virusi pritet të shkaktojë një seri sfidash si për ata që vuajnë nga sëmundja, ashtu edhe për ata që nuk vuajnë për muajt e ardhshëm.
Një epidemiolog kryesor kinez Prof.Dr. Zhong Nanshan tha se COVID-19 mund të vazhdojë të qarkullojë për muajt e ardhshëm.
Duke folur në një konferencë shtypi nga qyteti i Guangzhou, Kinë muajin e kaluar, Zhong Nanshan, ish-presidenti i Shoqatës Mjekësore Kineze që zbuloi shpërthimin e SARS-it në vitin 2003, tha se virusi mund të qarkullonte deri në verën e vitit 2020.
Ai tha: “Zhvillimi i epidemisë globale parashikohet të vazhdojë deri të paktën në qershor 2020 ”.
Ekspertë të tjerë janë në një fjalë me profesorin Zhog Nanshan, duke thënë se COVID-19 do të “djeg veten” brenda disa muajve të ardhshëm.
Përhapja e SARS – një coronavirus tjetër – në 2003 arriti të infektojë më shumë se 8,000 njerëz, por virusi u zbeh ndërsa moti u ngroh.
Proof.Doktor Howard Markel, drejtor i Qendrës së Historisë së Mjekësisë në Universitetin e Miçiganit, tha që virusi mund të luftojë pasi njerëzit gradualisht zhvillojnë imunitet.
Disa vende kanë parë tashmë shenjën e parë të kësaj djegieje, pasi zyrtarët kinezë të shëndetit thanë që rastet e COVID-19 kanë arritur kulmin.
Drejtoresha e laboratorit të mikrobiologjisë klinike, virozave e bioemergjencave të spitalit Sacco të Milanos, Maria Rita Gismondo ka deklaruar “Nuk po kuptojmë ç’po ndodh në Lombardi. Virusi mund të ketë ndryshuar”.
“Në Lombardi ka diçka që nuk po kuptojmë. Kemi kapërcyer numrin e viktimave të Kinës, në një zonë infinitisht të vogël në krahasim me Kinën e një periudhë kohore kaq të ngushtë”.
“Po ndodh diçka e çuditshme”, thotë ajo, “virusi në Lombardi është kaq agresiv sa nuk mund të shpjegohet. Hipotezat se pse janë të gjitha të vlefshme e një prej tyre është se virusi ndoshta ka ndryshuar”.
Ekspertja e mikrobiologjisë së spitalit të Milanos apelon botën e shkencës të bashkohen për të kuptuar.
“Nëse punojmë së bashku dhe e studiojmë, ndoshta arrijmë të kuptojmë se ç’po ndodh”, thotë ajo.
