Mjeku John Wilson shpjegon gamën e ndikimeve Covid-19, nga asnjë simptomë deri në sëmundje të rëndë që shfaq pneumoni
Ajo që u bë e njohur si Covid-19, ose koronavirus, filloi në fund të vitit 2019 dhe në fillim të vitit 2020 në qytetin kinez Wuhan si një grup i rasteve të pneumonisë me një shkak të panjohur.
Shkaku i pneumonisë u zbulua se ishte një virus i ri – sindromi i rëndë akut i frymëmarrjes koronavirus 2, ose Sars-CoV-2. Sëmundja e shkaktuar nga virusi është Covid-19.
Tani e shpallur si një pandemi nga Organizata Botërore e Shëndetit (WHO), shumica e njerëzve që kontraktojnë Covid-19 vuajnë vetëm simptoma të buta, simptoma të gripit.
OBSH thotë se rreth 80% e njerëzve me Covid-19 shërohen pa pasur nevojë për ndonjë trajtim të specializuar. Vetëm një person në gjashtë sëmuret rëndë “dhe zhvillon vështirësi në frymëmarrje”.
Pra, si mund të zhvillohet Covid-19 në një sëmundje më serioze që shfaq pneumoni dhe çfarë i bën kjo mushkërive dhe pjesës tjetër të trupit tonë?
Si ndikon virusi tek njerëzit?
Guardian Australia foli me Prof John Wilson, presidentin e zgjedhur të Kolegjit Mbretëror Australian të Mjekëve dhe një mjek i frymëmarrjes.
Ai thotë se pothuajse të gjitha pasojat serioze të Covid-19 kanë tipar pneumoninë. Wilson thotë se njerëzit që kapin Covid-19 mund të vendosen në katër kategori të gjera.
Më pak seriozët janë ata njerëz që janë “nën-klinikë” dhe që kanë virus, por nuk kanë simptoma.
Më pas janë ata që marrin një infeksion në traktin e sipërm të frymëmarrjes, çka sjell, thotë Wilson, “do të thotë që një person ka ethe dhe kollë dhe ndoshta simptoma më të buta si dhimbja e kokës”.
Ai thotë: “Ata njerëz me simptoma të vogla janë akoma në gjendje të transmetojnë virusin, por mund të mos jenë të vetëdijshëm për të.”
Grupi më i madh i atyre që do mund të jenë pozitivë për Covid-19 dhe njerëzit me më shumë gjasa që të paraqiten në spitale dhe operacione, janë ata që zhvillojnë të njëjtat simptoma të ngjashme me gripin që zakonisht do t’i mbante jashtë punës.
Një grup i katërt, thotë Wilson, do të zhvillojë sëmundje të rëndë që shfaq pneumoni.
Ai thotë: “Në Wuhan, rezultoi se nga ata që kishin rezultuar pozitive dhe kishin kërkuar ndihmë mjekësore, afro 6% kishin një sëmundje të rëndë.”
OBSH thotë se të moshuarit dhe njerëzit me probleme themelore si presioni i lartë i gjakut, problemet e zemrës dhe mushkërive ose diabeti, ka më shumë të ngjarë të zhvillojnë sëmundje serioze.
Si zhvillohet pneumonia?
Kur njerëzit me Covid-19 zhvillojnë një kollë dhe ethe, Wilson thotë se kjo është rezultat i infeksionit që arrin pemën e frymëmarrjes – pasazhet e ajrit që drejtojnë ajrin midis mushkërive dhe pjesës së jashtme.
Ai thotë: “Veshja e pemës së frymëmarrjes lëndohet, duke shkaktuar inflamacion. Kjo nga ana tjetër irriton nervat në rreshtimin e rrugës ajrore. Vetëm pak pluhur mund të stimulojë një kollë. Por nëse kjo përkeqësohet, e kalon vetëm rreshtimin e rrugës ajrore dhe shkon në njësitë e shkëmbimit të gazit, të cilat janë në fund të pasazheve të ajrit.
“Nëse infektohen, ata përgjigjen duke derdhur materiale inflamatore në qeset e ajrit që janë në fund të mushkërive tona.”
Nëse qeset e ajrit atëherë acarohen, Wilson thotë se kjo shkakton një “derdhje të materialit inflamator [lëngut dhe qelizave inflamatore] në mushkëri dhe ne përfundojmë me pneumoni.”
Ai thotë se mushkëritë që mbushen me materiale inflamatore nuk janë në gjendje të marrin oksigjen të mjaftueshëm në rrjedhën e gjakut, duke zvogëluar aftësinë e trupit për të marrë oksigjen dhe për të hequr qafe dyoksid karboni.
“Ky është shkaku i zakonshëm i vdekjes me pneumoni të rëndë,” thotë ai, shkruan Class.
Si mund të mjekohet pneumonia?
Prof Christine Jenkins, kryetari i Fondacionit “Lung Australia” dhe një mjek udhëheqës i frymëmarrjes, i tha Guardian Australia: “Për fat të keq, deri më tani nuk kemi asgjë që mund t’i ndalojë njerëzit të marrin pneumoni Covid-19.
“Njerëzit tashmë janë duke eksperimentuar të gjitha llojet e ilaçeve dhe ne shpresojmë se mund të zbulojmë se ekzistojnë kombinime të ndryshme të ilaçeve virale dhe antivirale që mund të jenë efektive. Për momentin nuk ka ndonjë trajtim të vendosur përveç trajtimit mbështetës, që është ajo që ne u japim njerëzve në kujdes intensiv.
“Ne i ventilojmë ata dhe mbajmë nivele të larta oksigjeni derisa mushkëritë e tyre të jenë në gjendje të funksionojnë përsëri në një mënyrë normale ndërkohë që shërohen.”
Wilson thotë se pacientët me pneumoni virale janë gjithashtu në rrezik të zhvillimit të infeksioneve sekondare, kështu që ata gjithashtu do të mjekoheshin me ilaçe anti-virale dhe antibiotikë.
“Në disa situata nuk është e mjaftueshme,” thotë ai për Coronavirus. “Pneumonia nuk u mund dhe pacientët nuk mbijetuan.”
Jenkins thotë se pneumonia Covid-19 është e ndryshme nga rastet më të zakonshme për të cilat njerëzit pranohen në spitale për të.
“Shumica e llojeve të pneumonisë që ne njohim dhe që pranojmë njerëzit në spital janë bakteriale dhe ata përgjigjen ndaj një antibiotiku.
Wilson thotë se ka prova që pneumonia e shkaktuar nga Covid-19 mund të jetë veçanërisht e rëndë. Wilson thotë se rastet e pneumonisë koronavirus kanë tendencë të prekin të gjithë mushkëritë, në vend të vetëm pjesëve të vogla.
Ai thotë: “Pasi të kemi një infeksion në mushkëri dhe, nëse ai përfshin qeset e ajrit, atëherë përgjigja e trupit është së pari të përpiqemi të shkatërrojmë [virusin] dhe të kufizojmë përsëritjen e tij.”
Por Wilson thotë se ky “mekanizëm i parë i përgjigjes” mund të dëmtohet në disa grupe, duke përfshirë njerëzit me sëmundje të mëparshme të zemrës dhe mushkërive, diabeti dhe të moshuarit.
Jenkins thotë se, në përgjithësi, njerëzit e moshës 65 vjeç e më lartë janë në rrezik të pneumonisë, si dhe personat me kushte mjekësore si diabeti, kanceri ose një sëmundje kronike që prek mushkëritë, zemrën, veshkat ose mëlçinë, duhanpirësit dhe foshnjat e moshës 12 muajsh dhe nën.
“Mosha është parashikuesi kryesor i rrezikut të vdekjes nga pneumonia. Pneumonia është gjithmonë serioze për një person të moshuar dhe në fakt ka qenë një nga shkaqet kryesore të vdekjes tek të moshuarit. Tani kemi trajtime shumë të mira për pneumoninë.
“Është e rëndësishme të mbani mend se pavarësisht sa i shëndetshëm dhe aktiv jeni, rreziku juaj për të pneumoni rritet me moshën. Kjo për shkak se sistemi ynë imunitar dobësohet natyrshëm me moshën, duke e bërë më të vështirë për trupin tonë të luftojë kundër infeksioneve dhe sëmundjeve”.
Dihet se numri i personave që vuajnë nga problemet me zemër është i madh, por më poshtë mund të lexoni se si ndikon koronavirusi në zemër.
Ekspertët, shkencëtarët dhe kardiologët, janë akoma në studim e sipër të ndikimit të virusit COVID-19 tek shëndeti i zemrës. Ajo që dihet deri më tani, është se një numër i madh i të prekurve nga sëmundjet kardiovaskulare janë infektuar me COVID-19. Për të dhënë një përgjigje sa më të saktë në mesin e kësaj mjegullnaje, kardiologët marrin shembullin e ndikimit të virozave të njohura në shëndetin e zemrës.
Kardiologët thonë se çdo infeksion viral e prek zemrën. Gjëja e parë që vërehet në organizmin e një pacienti të prekur nga virozat, është inflamacioni që është sistemik dhe gjendet edhe në enët e gjakut. Inflamacioni nxit aterosklerozën , rrit ndjeshëm rrahjet e saj dhe përkeqëson problemin. Gjithashtu, ajo që është mësuar nga epidemitë dhe pandemitë e mëparshme, është se sëmundjet e zemrës janë me të vërtetë problematike dhe kanë një nivel të lartë vdekshmërie, sepse pacientët vdesin nga shoku kardiak.
Çfarë duhet të bëjnë njerëzit që vuajnë nga zemra në këtë kohë?
Kardiologët thonë se të gjithë njerëzit që vuajnë nga zemra duhet të ndjekin rregullat e përsëritura, pra:
• të qëndrojnë në shtëpi,
• të shmangin kontaktet me njerëz,
• të lajnë duart me sapun dhe ujë të rrjedhshëm
• të qëndrojnë në ambient të pastër.
Ata duhet të kenë në telefon patjetër numrin e mjekut dhe nëse ai nuk përgjigjet, duhet të telefonojnë autoritetet përgjegjëse. Njerëzit që vuajnë nga zemra duhet të sigurohen që kanë sasi të mjaftueshme të ilaçeve që marrin çdo ditë.
Ata duhet të kenë patjetër në shtëpi:
• Termometër
• Aparatin e matjes së tensionit të gjakut
• Peshoren.
Ata duhet të masin dy herë në ditë temperaturën e trupit dhe të jenë të vëmendshëm ndaj kollës dhe vështirësisë në frymëmarrje. Njerëzit që marrin ilaçe për hollimin e gjakut duhet të shmangin përdorimin e ibuprofenit. Kujdesuni për veten
