Nga Ksenofon M. Dilo
Mbresa Zagorie Vlera njerezore
Dikur, ndalej veshtrimi…te ajo Kokojkè !…
Asnjehere nuk ishte pare ne Zagori pamje si e Kokojkes,…pershendetete dhe kurbetllinjte … Me 1936-tè poeti Anastas Duka tere gezim shkroi : ” Balli i fshatit Sheper mori pamje europiane” Mjaft qe te keshe sy te dalloje ndryshimet. Tere ambienti, veçanerisht ai qe rrethon shtepine e Ilia Dilo Sheperit nje arkitekture e rralle…
“…Te çdo bulè e kuqe gjaku
Do mbijne qershi Kokojke,
E ç’ka ne bote me te dashur
Se nje grusht i kesaj toke?!”…
AGIM SHEHU “MEMEDHETARI i NDRITUR” (Balade pèr ILIA DILO SHEPERIN Page 9 DIELLI Aprille )
Askush nuk mund ta imagjinoje bukurine e kesaj panorame :me qindra e qindra peme frutore qe u sherbehej me nje agrokulture te larte e ne vazhdimesi pèrmiresohej variacioni i tyre. Nje park madheshtor formonte kjo Kokojke se togu me vreshtat, rrethuar me tere ata lisa te mbjellè nga dora e te zoteve…
Mund ta krahasonje me ç’ ke pare ne Europe Kokojken mal me lule.
Bukuria e saj marramendese… Zemra e saj”- shpirti atdhetar qe brumosi Ilia Dilo Sheperi me te shoqen,. Kjo e ben dhe mè te veçante kete Kokojke. Vinin nga shkolla , edhe pse nuk e ndanin librin nga dora do degjohej ne kete KOKOJKE kazma, sharra, gershera e Males qe i jepte molles,apo ndonje peme tjeter formen e duhur ---
C’do prerje –nje domethenie… C’do sharrim… percjell ndjenja ose mendime…
C’do peme e lulezuar,krasitur bukur dhe me pasion…njè mrekulli e vogel…njè” pamje europiane” Njerezit filluan e thithin ide te reja…
“ Ketu tregon me gisht vellezerve ,Oresti me gezim e kenaqesi -vendin ne Kokojke- do ndertoj kliniken time dhe do tu sherbej -une doktori i ardheshem gjithe kesaj krahine – “ Realizoi enderren e tij u be doktor: Doktor i shkencave mjekesore ,aq i njohur ne profesion te tij-, m’u ne zemren e vendit me te qyteteruar te botes,ne Amerike –shkruan dhe enciklopedia amerikane per Te. Por, Dr. Orest Dilo, Ai qe kish aq dashuri te madhe per Atdheun e, shqiptareve u sherbente gratis ne megrim te detyruar politik,kurre nuk mundi enderren e tij te madhe ta realizonte : –te sherbente ne Sheperin e tij,ne Shqiperi ! edhe pse mekuar qe ne vogeli : Gjithçka per Shqiperine . Vlera qe nderon njerine : shijo jeten me tension patriotik .
Nè ate Kokojke, ne Sheper -Zagorio vihej- llogjika dhe zemra,dhe shpirti e sakrifica dhe dashuria pèr dhene- e Atit, MEMEDHENE. Faktor vendimtar - vullneti per te ecur perpara: me pune te ndereshme duke perqafuar shpirtin dhe mendjen e Rilindasve
Nje fund ..dhe nje fillim…
Pranvera stine e gezueshme..…ndjen qe diçka largohet e diçka po vjen ne ate park madheshtor… Sa force shprehese kane tani keto peme ne kete Kokojke ! I shikon dhe…mendja udheton ne kohe dhe hapesire ne keto troje…ndjen te duash dhe te adhurosh njeriun e punes .
Sa krenare e hije ka! kjo toke shqiptare ! ZOTI na i ka bere aq te mrekullueshme pèr bijte e shqipes . Filizat e rinj ne kete vater familjare ushqehen me edukate pune, benin shkollen patriotike me ndjenat e shqiptarizmit Puna shoqerohet me kulture europiane
Nje bukuri e nje pune te tille jep Lavdi dhe Nder . Vetbesimi sheperjot si individ , anetar i rregullit dhe i korektesise pasqyron kudo ,jep respekt. Celnikos karakterin, vullnetin e njeriut qe me gjak-ftohtesi merr fryme –vetem pèr qellimin drejt te cilit ecen.
Valle kjo dhurate piqet me moshen dhe u sponsorizon me bujari bijve, dhe atdhetareve me gjere- u meson se,cilèsite e karakterit ,jane shkallè qe te ngjitin ne lartesine e ATDHEUT
KOKOJKA MAL ME LULE !
I tere ky lulezim i gezohet Diellit freskise,cicerimave…ne pranvere. Ketu tjeter eshte ne mengjes , tjeter ne dreke dhe ne darke ndryshe ! Kush e ka ndjere padurimin… sa te shohe te ziret nje peme (sidomos fidanet te marra nga jashte …) shpresen e sythave te pare qe dalin tek ajo ,kenaqesine e perditeshme qe diçka gjallon, merr jete nga kujdesi i tij mendon : C’do flete gjetheje, nje pergjigje e punes se vemendjes qe ka treguar , ç’do lule nje “faleminderit !” Ndersa lekundja e degeve te pemes nga flladi i pranveres - nje pershendetje miqesore nga kjo mrekulli e vogele per ç’do vizitor! . ..
Gumezhijne bletet n’ate jeshillèk e lule me lule qe i gezohen nektarit ne to , ngrohtesise Diellit …cicerimave te zogjeve qe, s’kane te pushuar ! n’ato qershi,molle, bajame ,vadheza, rifeza, zerdeli etj… Ja thone kenges tyre dhe s’dine te pertojne… fluturojnù nga nje dege te tjetra dhe, ngjan sikur u bejne shenje miqesie te palodhurve … Momentalisht u ndalin syte dhe larg te … nje mace e zeze … Shqetesuar nxjerr turiçken neper gjembat e atij gardhi qe rrethon kète Kokojke… Nxitimthi leviz nga nje cep te tjetri me sy te kuq te zgurdulluar .mjaullin e egersuar…kthen koken pas dhe veshtron nga dajkua duke lèpir jarget qe i ka leshuar dhe… perseri si me pare … Ka vene re ndryshimet ( mendon…ta ktheje Kokojken mal me dhimbje) ne tokè shqiptare, po… dhe, kush dreqin e di ç’fare mendojne macet…?! Djali i madh, Themua, me ate moral èngjellor ,sjell humor si te tine “..ç’hyn ne goje nuk ndyn dhe njerine, ( zbret ne bark dhe pastaj…nxirret jashte po,…)ç’del nga goja kjo e ndyn ;
Sido qe te jete ata perpiqen ta mendojne “keq-veshtrimin”e saj jo si nje ligesi …ku kasaphana e hordhive barbare do kaloje ç’do kufi te imagjinates e …viktimè do jete dhe kjo Kokojke …!… po,si nje krijese Zoti fat-keqe qe ka nevoje pèr ndihme dhe, do insistojne ta pèrçmojne sa me pak…si dhe pasanikun me shpirt te verbuar. Mbi te gjitha kane keshillen kembengulese te prinderve:“Vlerat Njerezore , virtytet shqiptare u bejne nder ne jete!
E qarte! ,edhe zemra harrin te mesohet apo jo? Asgje nuk e lind miresine, dashurine me shume se dashuria.” “Hapni mire syte dhe zemren tuaj! - vazhdimisht u fliste Mema
Sava Ruci Dilo
Bashkeshortja e Ilia Dilo Sheperit
qe ç’do vit e le pak me te lodhur po, para Saj ,gjithnje femije e per hir te se vertetes nuk e flaken kete thesar pèr gjithe kohen qe Deda jetoi – shihni se kudo i pafuqishmi ka nevoje pèr nje fjale te mire, dashuri, mendim dhe kujdes …Te ligut largoju..tu vije keq per te ,i tillè gatuar“
Porosite e prinderve ata perpiqen ti vene ne jete me kembengulje stoike dhe,kur ndokush prej tyre sado pak nga to nuk ja kursejne verejtjen ne sy . Te shoket e miqte e tyre per te tjeret-gjithmone kujtojne- ç’fare te mire kane dhe, ç’fare mund ti beje interesante.
Kuptohet kjo, jo qe ti mburrin po, ne natyre kane te thone te verteten qe nxit e mobilizon .“Si e lindi natyra dhe e poqi Atdhetarizmi kjo familje ju ngrit Zagorise- shkroi shkrimtari , Agim Shehu- si nje lis me dege te gjera,te hijsheme ,njera me e bukur se tjetra” E tere kjo pamje te ben te adhurosh Njeriun. Nje pervoje e veçante. Pak veta po e ndertojne po shume ta gezojne. E tillè kjo punè ne ate Kokojke tere shkurre e gure me pare qe, nuk u fillua puna per lavdi personale dhe,aq mè pak pèr fitime.
U nis per te bere nje detyre … Veper Frymezimi…
Ne menyre te ndergjegjeshme sakrifikoheshin te gjitha forcat e te gjitheve . Te tille do ta dorezojme-mendojne – te brezat qe do vijne ..Pershtypja me jetesore qe ruhet nga ç’po bejne te 10 –te femijet e Dilo-s ne ate KOKOJKE ku dhe brezaret e vreshtave kane skicim panorame mbi vete : eshte njeriu-Njeri krijohet nga perpjekja dhe jo nga aftesia qe dhuron natyra…
Nga kenaqesia tundej vendi nga kenga… Eshte zeri i jetes qe oshetin e jehon fort, lodhjen largon, e fiton njeriu entusiazmin qe te ben te shohesh boten me te madhe :
”Edhe ketu, ku njerezit bashkohen me malet, me pune behemi si EUROPA“
E tere kjo madheshti,ku nje muaj i flet tjetrit dhe,nje vit tregon te tjetri mènçurine ,djersen dhe dashurine per dhene e Atit , deshmi Kokjka . S’ka goje as fjale dhe zeri nuk i degjohet po eshte nje dhurate mirenjohje . Drita ketu madheshtore ; largohesh nga telashet dhe, per te qene te sinqerte ja vlen te rrish dhe pak ketu ..-mendohej. Ddeshmia e heshtur e saj e fuqishme: …Hijeshon si nje nuse kur del ne leme dhe heq valle zagorite po, krenare si nje burre i fuqishem ecen ne rrugen e nisur qe,macet ,zvarriniket i fshihen ferrave. Nuk ke ç’i thua MADHESHTISE se nje shembelli ne natyre qe jepte dje mesazhin :” Ja ç’ben puna e djersa per ATDHE !”
Dhurate e nje qyteterimi shpirteror zagorit, kontribut i nje edukate prinderore me kulture te admirueshme europiane,veper e bijve te Ilia Dilo Sheperit qe , kur dhe koha e te kuqit hante mish njeriu me artin e barbarise te te pareve te Hormova ( si flet nga ajo kollone e gurtè nen ate Kokojke, Kostandinèja e beses se madhe ,qe me frymen e zagorites mbante hapur porten Dilo “ze qe nuk vritet” dhe sot nen ate Kokojke , mbishkrim Neneje Shqiptare aq i ngjashèm me spartanet-… ne mbrojtje te ketyre trojeve, ku abuzimi kalon çdo kufi te imagjinates nga sulmi barbar … e, natyra Kokojke perballet me mizoren …”na ishte nje here natyra sheperjote!”, - ) ata, s’u tunden nga ideali ndaj, me mirenjohje –thote, kenga labe :
(Foto Sheper1935,4 nga djemtè e Ilia Dilo Sheperit , Jani(ulur) Margariti, Malja dhe Oresti )
”.. Fjala juaj ninull djepi
Oshetime oqeani …
Bijte e Dilo-s lavdi plote
S u tunden nga IDEALI “te gjithe me Janin fanua(si thone ne Zagori) shkelqejne me madheshtine qe perben edhe nje nga kryeveprat e Ilia Dilo Sheperit sa populli i thote :
“O Illi , ILLI i YLLTE
U dhe gjithe miresite…”
Vlerat e se kaluares, vyrtytet njerezore te burrave te vyer te Kombit ,i japin me teper kuptim te sotmes , te drejten nuk e lene burgosur , te persekutuarin ,qe eshte dhe kraharori i demokracise e qe dje e rrethonte muri Spaçit e sot muri i korrupsionit nga komuniste te verbuar nga etja per pasuri e pushtet, nuk e lene te persekutuar. Marrin fund deshperimet qe kane pushtuar njerine demokrat “pa demokraci” ,nuk lejojne te ecet mbrapsht . Ato jane nderi i shkelqyer i races shqiptare se,
“Malet mbeten MALE edhe kur i zene me gure… “ (Etien Dilo “NE NJE BOTE QE LIND E NUK LIND DOT” fq.18)
Ndaj, le te na vine shpesh ne mendje e te na mbushin plot optimizem . Edhe pse sakrilegjin,çvarrimin e ILIA DILO SHEPERIT stalinisti nudo e quajti progres episodin me te turpeshem te luftes se klasave. Ndersa ne menyre artistike ju pergjegj kesaj masakre çnjerezore dhe me ton burreror, poeti qe kish si mision te bente pèr dije- jete pas vdekjes :
“ ..Zbuluar te mbeti balli
Brezat te shohin ne sy.
MBI DHEMBEL , KOHA STERRALLIN
PO E PJEK NE BRONX PER TY .” ( AGIM SHEHU )
PO E PJEK NE BRONX PER TY .” ( AGIM SHEHU )
Shpresojme te marrim me vehte ca nga dituria,dashuria e kesaj jete shqiptare pèr tua percjelle brezave te sotem me ritme shume me te shpejta ate dinjitet zagoriti me ate bukuri shpirti si te tyre e te ç’do shqiptari me dashuri pèr Shqiperine e plote qe e thene me fjalet e burrit te kombit -“Te jemi krenare qe jemi lindur ne token shqiptare”
E kaluara dhe e nesermja kane kenaqesine e tyre por, kurre nuk duhet lene te fluturoje e mira dhe kur kjo thellè…jep drite .
Vetem keshtu, asnje hije nuk mund ta erresoje qofte dhe sado pak ndriçimin e drites DEMOKRACI PERENDIMORE
No comments:
Post a Comment