Zbardhet axhenda e Samitit të BE-së në Zagreb, fokusi kryesor lufta ndaj COVID-19

Krerët e shteteve ose qeverive të BE-së dhe krerët e Ballkanit Perëndimor – Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Serbia, Mali i Zi, Republika e Maqedonisë së Veriut dhe Kosova do të mblidhen më 6 maj 2020 për një Samit të BE-Ballkanit Perëndimor të Zagrebit. Fillimisht e parashikuar të zhvillohet në Zagreb, takimi tani do të marrë formën e një video-konference për shkak të pandemisë COVID-19. Ajo do të kryesohet nga Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel i cili së bashku me Presidentin e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen do të përfaqësojnë Bashkimin Evropian. Presidenti i Parlamentit Evropian, David Sassoli, Përfaqësuesi i Lartë i BE-së i Unionit për Punë të Jashtme dhe Politikë të Sigurisë, Josep Borrell, gjithashtu do të marrin pjesë në samit. Partnerët e mësipërm do të përfaqësohen nga Edi Rama, Sefik Dzaferoviç, Hashim Thaçi, Milo Đukanovic, Oliver Spasovski, dhe Aleksandar Vuçiç.

Do të marrin pjesë gjithashtu përfaqësues të Bankës Evropiane të Investimeve, Bankës Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim, Bankës Botërore dhe Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal. Samiti do të riafirmojë perspektivën evropiane të rajonit të Ballkanit Perëndimor, si dhe angazhimin e vazhdueshëm të rajonit për transformimin politik, ekonomik dhe shoqëror. Për shkak të situatës aktuale, samiti do të diskutojë mbështetjen dhe bashkëpunimin midis BE-së dhe Ballkanit Perëndimor në luftën kundër koronavirusit dhe pasojave të tij socio-ekonomike. Drejtuesit e Bashkimit Evropian pritet të miratojnë një deklaratë. Partnerët e Ballkanit Perëndimor janë ftuar të rreshtohen me këtë deklaratë.

Përgjigja ndaj COVID-19 dhe planit të rikuperimit

Udhëheqësit do të diskutojnë se si BE dhe Ballkani Perëndimor janë bashkuar dhe po bashkëpunojnë në një frymë solidariteti të ndërsjellë për të trajtuar krizën aktuale shëndetësore dhe pasojat e saj socio-ekonomike. BE-ja tashmë ka konfirmuar solidaritetin e saj me rajonin duke mobilizuar shpejt një paketë të konsiderueshme financiare prej 3,3 miliardë eurosh dhe duke lejuar qasje të privilegjuar në instrumentet e BE-së, duke shkuar përtej asaj që çdo partner tjetër i ka dhënë rajonit. Kjo përfshin mbështetje të menjëhershme për sektorin e shëndetësisë, veçanërisht përmes ofrimit të furnizimeve thelbësore për të shpëtuar jetë dhe mbështetje të konsiderueshme për nevojat e rimëkëmbjes sociale dhe ekonomike të partnerëve tanë, si dhe një paketë prej 750 milion € të Ndihmës Makro-Financiare dhe 1.7 miliardë € paketë ndihme nga Banka Evropiane e Investimeve. Udhëheqësit e BE-së gjithashtu do të pranojnë mbështetjen e vlefshme që Ballkani Perëndimor i ka dhënë gjatë pandemisë fqinjëve të tyre të afërt dhe BE. Drejtuesit do të bien dakord që bashkëpunimi dhe koordinimi duhet të vazhdojnë gjatë gjithë fazës së daljes dhe rimëkëmbjes. Ata do të diskutojnë për përkrahjen afatgjatë të BE në formën e një Plani Ekonomik dhe Investimeve për Ballkanin Perëndimor.

Perspektiva evropiane

Samiti do të jetë një mundësi për liderët të riafirmojnë mbështetjen e tyre të paanshme për perspektivën evropiane të rajonit. Në të njëjtën mënyrë do të jetë një rast për partnerët e Ballkanit Perëndimor të rekomandojnë veten në këtë perspektivë dhe procesin e reformës transformuese që vjen me të si zgjedhja e tyre e qartë strategjike. Besueshmëria e këtij angazhimi varet gjithashtu nga komunikimi i qartë publik dhe zbatimi i reformave të nevojshme. Më 26 Mars 2020, anëtarët e Këshillit Evropian miratuan hapjen e negociatave të pranimit me Shqipërinë dhe Republikën e Maqedonisë së Veriut. Sidoqoftë, procesi i zgjerimit dhe stabilizim asocimit nuk do të diskutohet gjatë samitit. Përkundrazi, ai do të vlerësohet në përputhje me praktikën e vendosur. Këshilli i çështjeve të Përgjithshme pritet të miratojë konkluzione mbi zgjerimin dhe stabilizimin dhe procesin e asociimit në qershor.

Drejtuesit do të pranojnë që kriza aktuale nuk duhet të heqë vëmendjen nga reformat kryesore. Rimëkëmbja nga kriza e tanishme do të funksionojë vetëm nëse partnerët vazhdojnë të zbatojnë angazhimet e tyre për reformë dhe të prodhojnë rezultate të prekshme në zbatimin e tyre.

Për partnerët e Ballkanit Perëndimor, samiti është një mundësi e mëtejshme për të konfirmuar përsëri angazhimin e tyre për të kryer reforma të nevojshme dhe për të mbështetur vlerat dhe parimet evropiane, megjithë prezantimin e masave speciale dhe të jashtëzakonshme për të trajtuar pandeminë e koronavirusit, ndërsa forcojnë bashkëpunimin rajonal gjithëpërfshirës dhe fqinjësinë marrëdhënieve. Përveç reformës së vazhdueshme ekonomike, kjo kërkon një përqendrim më të fortë në sundimin e ligjit, funksionimin e institucioneve demokratike dhe administratën publike.

Udhëheqësit do të trajtojnë gjithashtu çështjen e dezinformimit dhe aktiviteteve të tjera hibride që burojnë veçanërisht nga palët e treta që kërkojnë të minojnë perspektivën evropiane të rajonit. Ata do të diskutojnë ndërtimin e qëndrueshmërisë, sigurinë në internet dhe komunikimin strategjik. Udhëheqësit e BE-së dhe Ballkanit Perëndimor do të adresojnë sfidat e zakonshme të sigurisë, duke përfshirë kundërveprimin ndaj terrorizmit, radikalizmin dhe kthimin e luftëtarëve të huaj.

Theks i veçantë pritet të vihet në nevojën e partnerëve të Ballkanit Perëndimor për të luftuar korrupsionin dhe krimin e organizuar, përfshirë përpjekjet për të luftuar trafikimin e qenieve njerëzore, kultivimin e drogës dhe kontrabandën e qenieve njerëzore, drogës dhe armëve.
Kontributi i partnerëve të Ballkanit Perëndimor dhe përafrimi me Politikën e Përbashkët të Jashtme dhe të Sigurisë të BE-së mund të diskutohet gjithashtu.